Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Jakość wód" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Produkcja rolnicza a jakość wód na obszarach polderowych Żuław Elbląskich
Agricultural production and water quality on polder lands of Elbląg Żuławy
Autorzy:
Marcinkowski, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338082.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gospodarstwo rolne
jakość wód gruntowych
jakość wód powierzchniowych
produkcja rolnicza
agricultural production
farm
groundwater quality
surface water quality
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki badań wybranych parametrów jakościowych próbek wód gruntowych i powierzchniowych, pobieranych w latach 2011–2012 w pięciu towarowych, rodzinnych gospodarstwach rolnych, położonych na terenie Żuław Elbląskich. Ryzyko potencjalnego zanieczyszczenia wody reaktywnymi formami azotu oraz fosforem i potasem w gospodarstwach oceniano na tle ich wyników ekonomiczno-produkcyjnych, w tym efektywności wykorzystania makroskładników pokarmowych w towarowej produkcji rolniczej, oszacowanej metodą bilansu „u bramy gospodarstwa”. Przeciętny nadmiar azotu w gospodarstwach wynosił od 109 do 190 kg N·ha-1 , fosforu od 2 do 38 kg P·ha-1 potasu od 3 do 103 kg K·ha-1. Stwierdzono, że większość analizowanych próbek wód gruntowych, pobieranych z terenu użytków rolnych analizowanych gospodarstw, zawierała nadmierne stężenie amonowej formy azotu, które często przekraczało 2,33 mg·dm -3 N-NH4. Stężenie potasu było również duże i w większości badanych próbek wód gruntowych wielokrotnie przekraczało wartość 20 mg K·dm-3. Obserwowane stężenia fosforanów w zasadzie nie przekraczały wartości 1,63 mg P-PO4·dm-3. Natomiast w analizowanych próbkach wód gruntowych nie stwierdzono nadmiernego stężenia azotanów oraz widocznych przekroczeń wartości granicznych pH. Wiele zastrzeżeń budzi również jakość wód powierzchniowych, które pobierano wyłącznie ze śródpolnych rowów melioracyjnych. Okresowe pogorszenie ich jakości było determinowane nie tylko nadmiernym stężeniem azotu amonowego, ale również stosunkowo dużym stężeniem fosforanów, często przekraczającym 1,00 mg P-PO4 dm-3.
This paper presents results of analyses of selected surface and ground water parameters made in 2011–2012 in several market family farms located in Żuławy Elbląskie. Potential risk of water pollution by reactive forms of nitrogen, phosphorus and potassium was estimated on the background of economical-productive factors including the efficiency of macronutrient utilization in market production with the use of method called “at the farm’s gate budget”. Average nutrient surplus in farms was 109–190 kg N·ha-1, 2–38 kg P·ha-1 and 3–103 kg K·ha-1. The majority of ground water samples contained excessive amounts of ammonium nitrogen often exceeding 2.33 mg·dm-3 N-NH4. Similarly high were concentrations of potassium that exceeded 20 mg K·dm-3 in most of ground water samples. Measured phosphate concentrations did not exceed 1.63 mg·dm-3 P-PO4. No excess of nitrates or extreme pH values were recorded in analysed ground waters. The quality of surface waters sampled exclusively from mid-field drainage ditches raises some objections. Periodical worsening of surface water quality was caused by high concentrations of ammonium nitrogen and phosphates which often exceeded 1.00 mg P-PO4dm-3.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2014, 14, 1; 41-52
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola obszarów wiejskich w tworzeniu i wykorzystaniu zasobów wodnych w Polsce
The role of rural areas in the formation and utilisation of water resources in Poland
Autorzy:
Michalczyk, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338692.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
jakość wód
obszary wiejskie
odpływ
zasoby wód
runoff
rural areas
water quality
water resources
Opis:
Za obszary wiejskie przyjęto tereny znajdujące się poza granicami administracyjnymi miast. Są to obszary o bardzo zróżnicowanym stopniu zagospodarowania i zainwestowania, w których tworzą się zasoby wody. O ich wielkości decydują głównie opady atmosferyczne, natomiast jakość i rozdział na poszczególne fazy obiegu wody wynika z cech środowiska oraz ze stanu i charakteru działalności gospodarczej. Celem pracy jest przedstawienie, na tle struktury użytkowania gruntów, stanu wykorzystania wody i jej jakości oraz wskazanie roli obszarów wiejskich w ochronie zasobów wody w Polsce. Sygnałem do pracy było pojawienie się długotrwałej i głębokiej niżówki w okresie lata 2003 r. Podstawę opracowania stanowiły publikowane materiały IMGW oraz dane statystyczne GUS. Dokumentują one stan i poziom wykorzystania zasobów wody i środowiska w pierwszym roku trzeciego tysiąclecia.
Rural areas occupy the majority of the area in Poland . They are the areas of a varying degree of land development and investment, where water resources of the country are formed. The volume of water resources depends mainly on precipitation while their quality and distribution into cycle phases are the resultant of environmental features and of the condition and character of the economy. The use of the environment up to now has not, for the most part, resulted in intense anthropogenic impact. The aim of the study was to present water resources, their quality and management against a background of land use structure and to indicate the significance and tasks of rural areas for environmental protection. The study was prompted by the occurrence of a prolonged and deep low-water period during the summer of 2003. It was based on materials published by IMGW and statistical data by GUS. They document the condition and degree of utilisation of water resources and the environment during the first year of the third millennium.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2004, T. 4, z. 2a; 13-24
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zanieczyszczenia wody gruntowej w bezpośrednim sąsiedztwie obiektów hodowlanych Zakładu Doświadczalnego w Falentach
Ground water pollution in the close vicinity of breeding objects of the Experimental Farm in Falenty
Autorzy:
Rossa, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338074.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
zagroda wiejska
jakość wód
obornik
gnojowica
farmstead
water quality
manure
liquid manure
Opis:
Na potrzeby rozpoznania oddziaływania obiektów hodowlanych Zakładu Doświadczalnego IMUZ w Falentach na środowisko gruntowo-wodne zainstalowano studzienki kontrolne i pobierano próbki wody gruntowej. Oznaczano biochemiczne zapotrzebowanie na tlen oraz stężenie związków organicznych, azotowych, fosforowych i potasu w próbach wody pobranych w różnych odległościach od obiektów. Stwierdzono, że wpływ budynków inwentarskich zanika w odległości kilku metrów. Oddziaływanie składowiska obornika było zauważalne w odległości ponad trzydziestu pięciu metrów w kierunku spływu wody podziemnej, a zanikało w odległości 10 m w kierunku przeciwnym. Stwierdzono, że głównym powodem skażenia środowiska jest brak technicznych urządzeń gospodarki gnojowicowo-obornikowej lub zła ich eksploatacja.
Control wells were installed and ground water samples were taken to analyse the effect of breeding objects of the Experimental Farm at the Institute of Land Reclamation and Grassland Farming in Falenty. BOD, organic matter, nitrogen, phosphorus and potassium were analysed in ground water samples taken at various distances from the objects. The effect of livestock buildings was observed to decline at a distance of several meters. The effect of manure heap was recordable at a distance of over 35 m down the ground water flow but faded at 10 m in the opposite direction. Lacking or improper exploitation of technical devises for handling manure and liquid manure was found to be the main reason of environmental pollution.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2003, T. 3, z. spec. (6); 149-157
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kształtowanie się składu chemicznego wód cieku spod Laszczek w następstwie jego przepływu przez obszary różnie zagospodarowane przestrzennie
Water chemical composition as a consequence of stream flow through rural and protected areas
Autorzy:
Rossa, L.
Fic, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338051.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
jakość wód
klasyfikacja wód
spływ powierzchniowy
zanieczyszczenia obszarowe
water quality
water classification
surface run-off
diffuse pollutants
Opis:
Przeprowadzono badania składu chemicznego wód powierzchniowych w odpływie ze zlewni cząstkowych, obejmujących: rolniczo użytkowany obszar zasilania podziemnego źródeł i leśny obszar ich bezpośredniego otoczenia, obszar wiejski oraz obszar rezerwatu. W latach 2000–2001 badano zmiany odczynu, ChZT oraz stężenia azotu azotanowego, amonowego, fosforanów, chlorków i wapnia w trzech przekrojach hydrometrycznych Cieku Wschodniego spod Laszczek. W okresach wezbrań zwiększało się stężenie badanych zanieczyszczeń w wodach cieku. W próbach pobranych za obszarem wiejskim ich wartości przekraczały normy dopuszczalne dla trzeciej klasy czystości wód powierzchniowych. Jakość wód cieku ulegała poprawie po przepłynięciu przez obszar rezerwatu, nadal jednak występowało znaczne stężenie fosforanów pochodzących ze źródeł obszarowych.
Chemical composition of surface waters was analysed at the outflow from partial catchments, which involved: an agriculturally utilized area of underground springs, forest area in close surrounding of the former, rural area and protected area. Reaction (pH), COD, nitrate and ammonium nitrogen, phosphates, chlorides and calcium were analysed in three hydrometric cross-sections of the Falenty Stream in 2000–2001. Concentrations of studied pollutants markedly increased during high water periods and in samples taken downstream the rural area they were higher than permissible standards for the third class surface water quality. Water quality in the stream improved after passing the protected area though concentrations of phosphates originating from diffuse sources were still high.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2003, T. 3, z. spec. (6); 19-27
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmienność stężenia mineralnych związków azotu i fosforu w cieku na obszarze zlewni użytkowanej rolniczo
Variability of concentration of inorganic nitrogen and phosphorus in a stream from typically agricultural catchment
Autorzy:
Rawicki, K.
Burczyk, P.
Wesołowski, P.
Marciniak, A.
Brysiewicz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339408.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
azot
fosfor
jakość wód
rolnictwo
wody powierzchniowe
agriculture
nitrogen
phosphorus
surface water
water quality
Opis:
W pracy przedstawiono wyniki dwuletnich badań (2012–2013) stężenia związków azotu i fosforu w wodach rzeki Gowienica, której zlewnia jest użytkowana typowo rolniczo. Jakość wód rzeki wpływa na stan czystości wód jeziora Miedwie, stanowiącego źródło wody pitnej dla ludności miasta Szczecin. Próbki wody pobierano w czterech punktach badawczych od kwietnia do października każdego roku badań. Analizy chemiczne wody na obecność jonów azotanowych(V), jonów amonowych i jonów fosforanowych(V) wykonano w Laboratorium Badawczym Chemii Środowiska w Falentach. Na podstawie przeprowadzonych badań nie stwierdzono poprawy jakości wód rzeki Gowienica. Zarówno w roku 2012, jak i 2013 średnie stężenie azotu azotanowego(V) z okresu badań odpowiadało II klasie jakości wód powierzchniowych, a azotu amonowego – klasie I. Średnie stężenie fosforu fosforanowego( V) wskazywało natomiast na klasę wyższą niż I i II. Źródeł występowania wysokich stężeń azotu azotanowego(V) i azotu amonowego w niektórych miesiącach upatruje się głównie w spływach powierzchniowych z pól uprawnych i w odpływach wody z gospodarstw rolnych, zwłaszcza zajmujących się produkcją zwierzęcą. Za przyczynę wysokiego stężenia fosforu fosforanowego(V) uważa się natomiast głównie odprowadzanie ścieków bytowo-gospodarczych oraz wód z oczyszczalni ścieków bezpośrednio do koryta badanej rzeki. W pracy przedstawiono także stosunek zawartości azotu do fosforu w zależności od punktu badawczego.
The paper presents results of a two-year study (2012-2013) of nitrogen and phosphorus concentrations in waters of the Gowienica River with typically agricultural catchment basin. Water quality of the river affects the waters of Lake Miedwie, which is a source of drinking water for the population of the city of Szczecin. Water samples were collected at four sites from April to October each study year. Chemical analyses of nitrate, ammonium and phosphate ions in water were performed in the Research Laboratory of Environmental Chemistry in Falenty. Obtained results showed no improvement in water quality of the Gowienica River. In both 2012 and 2013 mean concentration of nitratenitrogen classified river water to the second quality class and mean concentration of ammoniumnitrogen to the first class. Mean concentrations of phosphate phosphorus were out of class of river water quality. High monthly concentrations of nitrate- and ammonium-nitrogen originated in the surface run-off from agricultural fields and drain water from farms, especially those with animal production. The main reason of high concentrations of phosphate-phosphorus was the direct discharge of sewage waters and waters from municipal wastewater treatment plant to the river. The paper also presents the ratio of nitrogen to phosphorus, depending on the location of sampling sites. Research has been done within the Multiannual Programme – Action 1.3, conducted by the Institute of Technology and Life Sciences in Falenty.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2015, 15, 2; 115-127
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany użytkowania ziemi w zlewni górnego Dunajca w aspekcie wybranych parametrów jakościowych wód powierzchniowych
Changes of land use in the carpathians backround of surface water quality
Autorzy:
Kopacz, M.
Twardy, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/337991.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
jakość wód powierzchniowych
ładunek NPK
użytkowanie ziemi
land use
load of NPK
quality of surface water
Opis:
W pracy przedstawiono zmiany użytkowania ziemi, jakie zachodziły w ostatnim 25-leciu w zlewni górnego Dunajca. Analizowano je w układzie zlewniowym i administracyjnym, wykorzystując dane statystyczne GUS oraz WUS w Nowym Sączu. Wykazano istotne zmiany w strukturze użytkowania ziemi - zmniejszyła się powierzchnia gruntów ornych na rzecz ekstensywnie użytkowanych łąk, zwiększyła się natomiast powierzchnia obszarów zabudowanych i chronionych, a także nieużytków. Na tle tych przeobrażeń oceniono zmiany ładunków NPK wnoszonych na teren zlewni oraz jakość wód powierzchniowych. Stwierdzono, że w omawianych latach ograniczeniu uległ ładunek zanieczyszczeń o charakterze rolniczym. W następstwie poprawiła się także jakość wód powierzchniowych.
The paper shows changes in land use during the last 25 years in the upper part of the Dunajec catchment. The changes were analysed in the catchment basin and within administrative divisions. Statistical data from the Main and Provincial Statistical Office were used. The coefficient of land use variation was created for some communes in the upper Dunajec basin. The study showed significant changes in the land use structure. The area of arable lands was reduced in favour of extensive grasslands while urban lands and wastelands expanded. In view of these changes the input of NPK to the catchment and surface water quality were evaluated. The load from agriculture has decreased in the last 25 years. Consequently, the quality of surface waters has increased.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2006, 6, 2; 191-201
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zanieczyszczenia bakteriologiczne w ocenie jakości wody w zbiorniku Besko przeznaczonej do zbiorowego zaopatrzenia ludności
Bacteriological contamination in the quality assessment of water in the Besko reservoir intended for collective water supply to people
Autorzy:
Policht-Latawiec, A.
Żarnowiec, W.
Perec-Krupa, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338462.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
jakość wód
zanieczyszczenie bakteriologiczne zanieczyszczenie sanitarne
zbiornik Besko
bacteriological pollution
sanitary pollution
Besko reservoir
water quality
Opis:
W pracy oceniono potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzi związane z występowaniem bakterii chorobotwórczych w chronionym zbiorniku wodnym Besko. Jest on zlokalizowany w 172,8 kilometrze rzeki Wisłok, w miejscowości Sieniawa (woj. podkarpackie). Obszar zbiornika znajduje się w strefie zamkniętej i jego rekreacyjne wykorzystywanie jest zabronione. Mimo to, na terenach oddalonych od zapory są tzw. dzikie plaże, których użytkowanie może prowadzić do skażenia wód zbiornika bakteriami pochodzenia kałowego. Analizą bakteriologiczną objęto próbki wody pobierane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Rzeszowie z jednego punktu na środku zbiornika przy zaporze, w miejscu poboru wody na potrzeby komunalne mieszkańców Krosna, w okresie 2004–2014. Na podstawie otrzymanych wyników badań przeprowadzono analizę dla bakterii z grupy coli, Escherichia coli, Enterococcus i bakterii z rodzaju Salmonella. Jakość bakteriologiczną wody oceniono zgodnie z obowiązującymi rozporządzeniami Ministra Zdrowia oraz Ministra Środowiska. Określono tendencję (trend czasowy) zmienności liczebności bakterii w analizowanym okresie. Tylko w jednym miesiącu (październik 2008) woda w zbiorniku nie spełniała wymagań stawianym wodom w kąpielisku i miejscach wykorzystywanych do kąpieli. W całym okresie badań nadawała się ona do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia, ale w różnych latach wymagała różnych procesów uzdatniania, właściwych dla kategorii jakości wody A1 i A2. Rozpatrywany ciąg średnich wartości analizowanych wskaźników zanieczyszczeń wody w zbiorniku na przestrzeni okresu badawczego wykazywał tendencję rosnącą w przypadku bakterii grupy coli oraz istotny trend rosnący paciorkowców kałowych (Enterococcus). Natomiast liczebność bakterii Escherichia coli wykazywała tendencję malejącą. W wodzie zbiornika Besko nie stwierdzono w analizowanym okresie bakterii z rodzaju Salmonella.
The assessment of potential hazards to human health connected with the presence of pathogenic bacteria in the protected Besko water reservoir, located at 172.8 km of the Wisłok River, in Sieniawa village, in the Podkarpackie province, was conducted in the paper. The reservoir area is situated in the closed zone and its recreational use is forbidden. Despite the fact, so called wild beaches occur in the areas distant from the dam and their use may lead to bacteriological contamination of water in the reservoir. Bacteriological analysis covered the ten-year period (2004–2014) during which water samples were collected from a single point located in the middle of the reservoir in place of water extraction for the water supply for Krosno city citizens. On the basis of the results obtained from the Voivodship Inspectorate of Environmental Protection in Rzeszów, analyses were conducted for the bacteria from coli group, Escherichia coli, Enterococcus and Salmonella bacteria. Water bacteriological quality was assessed in compliance with the current regulations of the Minister of Health and Minister of Environment. The time trend for changeability of the bacteria count was determined for the analyzed period. Only in one month (October 2008) water in the reservoir did not meet the requirements posed for waters in watering places and sites used for bathing. Over the whole period of the research the water was suitable for potable water supply to people, however in different years it required various treatment processes, adequate for water quality categories A1 and A2. For safety reasons, the monitoring procedures for the Besko reservoir should be upgraded, because during the analyzed period, the studied series of mean contents of the analyzed water contamination indices in the reservoir water revealed an upward trend for the bacteria from coli group and a significant upward trend for the Enterococci. On the other hand, Escherichia coli bacteria count revealed a downward trend. No presence of Salmonella bacteria was spotted in the Besko reservoir water.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2017, 17, 4; 111-128
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zanieczyszczenia bakteriologiczne w ocenie jakości wód Biebrzy
Bacterial pollution in the assessment of the Biebrza River water quality
Autorzy:
Frąk, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339296.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
Biebrza
jakość wód
zanieczyszczenia bakteriologiczne
zanieczyszczenia sanitarne
bacterial pollution
sanitary pollution
Biebrza River
water quality
Opis:
Zbadano stan zanieczyszczenia wód Biebrzy na podstawie wskaźników bakteriologicznych. Pobrano próbki wody w 11 punktach pomiarowych w dwóch terminach badawczych, tj. w czerwcu i lipcu 2007 r. Oznaczono ogólną liczbę bakterii psychrofilnych oraz NPL bakterii coli typu kałowego. Ponadto zanalizowano wybrane wskaźniki chemicznej jakości wody, m.in. ogólną zawartość węgla organicznego, azotu całkowitego i BZT5. Stwierdzono zanieczyszczenie organiczne na całej długości biegu rzeki, wywołane obecnością substancji wymywanych z okolicznych terenów bagiennych oraz dopływem ścieków bytowych i rolniczych. Szczególnie narażone na zanieczyszczenia sanitarne są Baseny Środkowy i Dolny. Wskazuje na to duża liczebność badanych grup bakterii. Prawdopodobną przyczyną pogarszania się jakości wody są dodatkowo niekontrolowane zrzuty ścieków z pobliskich zabudowań. Niezadowalający stan sanitarny ogranicza możliwości wykorzystania wód Biebrzy. Konieczna jest stała kontrola cieków i sieci drenarskiej. Należy doskonalić procedury monitoringowe, wykorzystujące kilka poziomów oceny jakości.
Water quality in the Biebrza River was assessed based on bacteriological indicators. Samples of water were taken from 11 sampling sites in June and July 2007. Total amount of psychrophilic bacteria and MNP of fecal coliform bacteria was analysed. Furthermore, total organic carbon, total nitrogen, and BOD5 in water were analysed. Organic pollution was found along the whole river course caused by the presence of substances washed out from the surrounding wetlands and discharged in the agricultural and urban sewage. The Middle and Lower Biebrza Basins are particularly exposed to sanitary pollution. This was indicated by high numbers of the analysed bacterial groups. Probable reasons of water quality deterioration were also the uncontrolled sewage disposals from nearby settlements. Unsatisfactory sanitary status restricts the possibilities of utilizing the Biebrza River water. Therefore, permanent control of water courses and the drainage network is necessary. Monitoring procedures should be improved with the use of several quality assessment levels.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2010, 10, 2; 73-82
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartość przyrodnicza szaty roślinnej a morfologia i jakość wody w niewielkich zbiornikach wodnych na terenach rolniczych
Natural value of vegetation and morphology and water quality of small water reservoirs on agricultural areas
Autorzy:
Klarzyńska, A.
Kryszak, A.
Kryszak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339231.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
fitoróżnorodność
jakość wód
małe zbiorniki wodne
tereny sąsiadujące
neighboring areas
phytodiversity
small water reservoirs
water quality
Opis:
Celem pracy była ocena walorów przyrodniczych fitocenoz wykształconych w obrębie niewielkich zbiorników wodnych (tzw. oczek wodnych) oraz jakości wody w tych obiektach w zależności od ich morfologii i użytkowania terenów przyległych. W ramach prac terenowych wybrano 22 zbiorniki wodne, wydzielając wśród nich 7 grup różniących się usytuowaniem w krajobrazie rolniczym, tj. lokalizacją względem otaczających upraw. Określono ich parametry morfologiczne, tj. powierzchnię lustra wody, nachylenie skarp i głębokość, a także z każdego pobrano wody do analiz laboratoryjnych. Roślinność wykształconą w strefie brzegowej opisano na podstawie 240 zdjęć fitosocjologicznych. Badania te dały podstawę do oceny różnorodności szaty roślinnej i umożliwiły wskazanie cech, które wpływają na jakość wód. Analizowane oczka wodne charakteryzowało duże zróżnicowanie morfologiczne, przy czym zbiorniki usytuowane w otoczeniu trwałych użytków zielonych wyróżniały się największą powierzchnią i miały zawsze łagodne skarpy. Najmniejsza powierzchnia i jednocześnie najmniejsza głębokość wody cechowała oczka zlokalizowane wśród upraw kukurydzy oraz te, wokół których wykształcił się zwarty pas zadrzewień. Stwierdzono, że różnorodność gatunkowa w większym stopniu zależy od parametrów morfologicznych zbiornika wodnego niż od sąsiadującej uprawy. Zasobność wód analizowanych oczek wodnych w składniki biogenne jest zróżnicowana, lecz wskazuje na postępujący proces eutrofizacji, co wiąże się bezpośrednio z sąsiedztwem łąk kośnych oraz pól uprawnych i może stanowić zagrożenie dla różnorodności gatunkowej.
The aim of the work was to assess the natural values of phytocoenoses developed within small water reservoirs and the quality of water of these places, depending on their morphology and the use of adjacent areas. As part of the fieldwork, 22 water reservoirs were selected, separated into 7 groups that differ in their location in the agricultural landscape, i.e. location relative to the surrounding crops. Their morphological parameters were determined, i.e. the size of the reservoir’s surface, the height of the slopes and the depth, moreover, the water for laboratory analyzes were taken from each water reservoir. The vegetation developed in the shore zone was described on the basis of 240 phytosociological releves. These studies provided the basis for assessing the diversity of vegetation and made it possible to identify the features that affect water quality. The analyzed ponds were characterized by a large morphological diversity, while water reservoirs situated in the vicinity of permanent grasslands are characterized by the largest area and have always mild slopes. The smallest areas and at the same time the smallest depth of water were characterized by ponds located among corn crops and those around which a dense belt of trees developed. It was found that the species diversity depends more on the morphological parameters of the water reservoir than from the neighboring crop. The water content of the analyzed ponds in biogenic components varies, but indicates the progressive eutrophication process, which is directly related to the neighborhood of hay meadows and farmlands and may pose a threat to species diversity.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2018, 18, 2; 25-40
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja uproszczonego modelowania relacji "Użytkowanie terenu - zanieczyszczenie wód" w małych zlewniach górskich
A concept of simplified modelling the "Land use - water quality" relation in small catchments
Autorzy:
Kopacz, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338933.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
analiza relacyjna
jakość wód powierzchniowych
użytkowanie terenu
zlewnie górskie
correlation analysis
land use
mountain catchments
quality of surface waters
Opis:
Artykuł dotyczy modelowania relacji między jakością wód powierzchniowych a strukturą użytkowania terenu w małych zlewniach górskich. W procesach modelowania dużo łatwiejsze, a często także bardziej praktyczne, jest tworzenie modeli uproszczonych, uwzględniających jedynie wybrane wskaźniki hydrologiczne. W niniejszej pracy wyznaczono wskaźnik użytkowania terenu W będący średnią wagową reprezentującą skwantyfikowane typy użytkowania. Wyliczony wskaźnik porównano metodą analizy relacyjnej ze średnimi stężeniami badanych składników fizykochemicznych rejestrowanymi w wodach powierzchniowych. Wykazano wysoką korelację między charakterem użytkowania terenu a jakością wód powierzchniowych. Szczególnie wysokie współczynniki korelacji dotyczyły składników biogennych pochodzenia antropogenicznego, w tym ze ścieków bytowo-komunalnych. Najsłabsza korelacja dotyczyła składników pochodzenia naturalnego (Ca, Mg i SO4). Na podstawie tej analizy wyznaczono zależności regresyjne, które umożliwiają szacunkowe określenie jakości wód na podstawie znajomości struktury użytkowania terenu.
The paper deals with modelling the relationship between the quality of surface waters and land use in small mountain catchments. Much easier and often more practical is to create simplified models that consider only selected hydrologic and infrastructural factors. The land use factor W which is a weighed average of quantified types of land use has been estimated to calculate the concentration of some pollutants in surface waters. A strong correlation has been found between the character of land use in the catchment and nutrients in surface waters. The concentration of natural components in surface waters (e.g. Ca, Mg and SO4) has not, however, correlated with the type of land use. Simple models are very practical to calculate approximate concentrations based only on the land use structure.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2004, T. 4, z. 2a; 465-479
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Użytkowanie pastwisk górskich sposobem zrównoważonego wykorzystania trwałych użytków zielonych na obszarach karpackich
Mountain pastures use as a way for sustainable management of permanent grasslands in carpathian areas
Autorzy:
Twardy, S.
Mikołajczyk-Rusin, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339190.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gospodarka pasterska
jakość wód powierzchniowych
Karpaty
nawożenie mineralno-organiczne
Carpathians
pasture management
organic fertilization
mineral fertilization
surface waters
quality
Opis:
Badania prowadzono w latach 1973–2017 na pastwisku górskim w Małych Pieninach, równocześnie w warunkach badań ścisłych i produkcyjnych. Celem pracy była ocena wpływu wypasu owiec i pozostawianych przez nie odchodów na produkcyjność runi oraz jakość wód powierzchniowych. Posługiwano się metodami analitycznymi powszechnie stosowanymi w doświadczalnictwie łąkowo-pastwiskowym oraz w pracach laboratoryjnych. Wieloletnie badania zrealizowano w trzech etapach. W pierwszym (1973–1988) stosowano nawożenie mineralno-organiczne i równocześnie zwiększano obsadę, osiągając 20 szt∙ha–1, a w dwóch kolejnych (1989–2017) stosowano wyłącznie nawożenie organiczne odchodami owiec, których jednocześnie obsada malała – do 8 szt∙ha–1. Poszczególne rotacje koszarowe różnicowała liczba sezonów wypasowych. Czas ich trwania był uzależniony od liczebności (390–980 szt.) wypasanego stada i poziomu nawożenia. Zwierzęta w ciągu nocy pozostawiały w zagrodzie koszarowej przeciętnie 2,07 kg∙szt–1 stałych i płynnych odchodów, a w czasie wypasu 1,36 kg∙szt–1. Pobierane próbki odchodów poddawano analizom chemicznym. Średnia ważona wartość N wynosiła 1,0%, P2O5 – 0,2%, K2O – 0,76%, CaO – 0,25%, a MgO – 0,16%. Poziom nawożenia organicznego w poszczególnych latach wynosił: N – 41–100 kg∙ha–1, P2O5 – 8–20 kg∙ha–1, a K2O – 31–76 kg∙ha–1. Sumy opadów atmosferycznych w sezonie wypasowym wydzielonych okresów wynosiły 538–655 mm. Plonowanie runi w całym okresie badawczym mieściło się w granicach 4,1–7,3 Mg∙ha–1 s.m. Z płynącego niżej potoku pobierano próbki wody do analiz chemicznych. Średnia zawartość z wielolecia wynosiła w przypadku N-NH4 0,4 mg∙dm–3, N-NO3 – 5,3 mg∙dm–3, PO4 – 0,1 mg∙dm–3, CaO – 62,8 mg∙dm–3, MgO – 15,0 mg∙dm–3, Na2O – 12,9 mg∙dm–3, oraz K2O – 4,7 mg∙dm–3. Uzyskane wyniki świadczą, że racjonalnie prowadzona niskonakładowa gospodarka pasterska ogranicza niekorzystne oddziaływanie wielkostadnych wypasów na plonowanie runi i środowisko wodne.
Research were conducted in years 1973–2017 on mountain pasture in Male Pieniny, simultaneously in exact research and productive conditions. The aim of the study was impact assessment of sheep grazing and its deposited excrements on sward production and quality of the surface waters. Analytical methods applied in meadow and pasture experimentation and laboratory works were used. Long-term research were carried out in 3 phases. In the first one (1973–1988) only mineral and organic fertilization was used together with increasing stocking rate reaching 20 head∙ha–1, and in two more (1989–2017) only organic fertilization with sheep faeces, which stocking rate was decreasing, until 8 pc.∙ha–1. Particular pen rotations was graded by the number of grazing seasons. Its duration was depended on growth of grazing flock (390–980 head) and the level of fertilization. The animals during the night left on the pen stockyard on average 2.07 kg∙pc–1 of solid and liquid effluents, while during grazing 1,36 kg∙pc–1. Samples of effluents were analysed in terms of chemical composition. Weighted average content of N was 1.0%, P2O5 – 0.20%, K2O – 0.76%, CaO – 0.25%, and MgO – 0.16%. In particular years level rates of organic fertilization, in case of N was differenced from 41– 100 kg∙ha–1, P2O5 in the range of 8–20 kg∙ha–1, and K2O 31–76 kg∙ha–1. The sums of atmospheric precipitation in grazing season in particular periods were varied between 538–655 mm. In the whole research period yielding was varied between 4.1–7.3 t∙ha–1 D.M. From the stream flowing below the pasture, water samples were taken and also chemically analysed. Multi-year average of their content amounted for N-NH4 – 0.4 mg∙dm–3, N-NO3 – 5.3 mg∙dm–3, PO4 – 0.1 mg∙dm–3, CaO – 62.8 mg∙dm–3, MgO – 15.0 mg∙dm–3, Na2O – 12.9 mg∙dm–3, and K2O – 4.7 mg∙dm–3. Obtained results show that rational, lower-input farming is limiting negative effects of large-scale grazing on yielding and aquatic environment.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2018, 18, 4; 93-108
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jakość wód powierzchniowych w turystycznych obszarach Karpat Zachodnich Cz. III. Analiza czynników sprawczych wpływających na stan środowiska wodnego w gminach na terenie zlewni górnego Dunajca
Surface water quality in the tourist areasof the western Carpathians Part 3. The analysis of causative factors affecting the aquatic environment in communes of the Upper Dunajec catchment basin
Autorzy:
Smoroń, S.
Kowalczyk, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338414.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
czynniki sprawcze
gospodarka komunalna
jakość wód
leśnictwo
ramowa dyrektywa wodna
rolnictwo
agriculture
causative factors
forestry
public utilities
water quality
WFD
Opis:
W pracy dokonano identyfikacji i oceny wpływu poziomu działalności człowieka na wody powierzchniowe w celu wskazania zagrożenia niespełnieniem celów środowiskowych na obszarach wybranych jednostek administracyjnych w obrębie zlewni górnego Dunajca. Zrobiono to zgodnie z założeniami Ramowej Dyrektywy Wodnej z uwzględnieniem 7 klas poziomów poszczególnych czynników sprawczych z zakresu gospodarki komunalnej oraz rolnictwa i leśnictwa. Przeprowadzone badania wskazują, że potencjalne zagrożenie środowiska występuje ze względu na zaludnienie, liczbę noclegów udzielonych turystom oraz niewielki, zwłaszcza na obszarach wiejskich, udział stałych mieszkańców korzystających z oczyszczalni ścieków. W grupie czynników sprawczych związanych z użytkowaniem ziemi oraz intensywnością produkcji rolniczej nie powinny występować zagrożenia środowiska przyrodniczego. W rozumieniu RDW gorsza jakość wód Białego Dunajca jest następstwem głównie silnej antropopresji związanej z intensywnym ruchem turystycznym.
Human impact on surface waters was identified and assessed in this paper to indicate the risk of not fulfilling the environmental objectives in selected administrative units of the Upper Dunajec basin. This was done in agreement with the principles of the Water Framework Directive considering 7 classes of particular causative factors in the area of public utilities, agriculture and forestry. The results showed that potential environmental threat originated from population density, the number of nights spent by tourists and low, particularly in rural areas, percentage of population serviced by wastewater treatment plants. No environmental threats should appear in the group of causative factors connected with land use and the intensity of agricultural production. In accordance with the WFD, the poor quality of the Biały Dunajec River is mainly the consequence of strong human impact associated with intensive tourist movement.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2008, T. 8, z. 2b; 153-161
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stężenie składników pokarmowych w wodach odpływajacych z ekstensywnych ekosystemów łąkowych
Concentration of nutrients in water flowing from extensive meadow ecosystems
Autorzy:
Kiryluk, A.
Wiater, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/338982.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
ekosystem łąkowy
jakość wód
sezon wegetacyjny
wody powierzchniowe
zawartość jonów
growing season
ion content
meadows ecosystem
surface waters
water quality
Opis:
Na znacznych obszarach dolinowych łąk pobagiennych prowadzi się ekstensywną gospodarkę łąkowo-pastwiskową i stosuje małą ilość nawozów mineralnych. Pobagienne łąki - poza produkcją biomasy - pełnią istotną rolę w retencjonowaniu wód i mogą wpływać na ich jakość. W celu określenia jakości wód odpływających z łąk pobagiennych przeprowadzono badania na dwóch obiektach - Supraśl Dolna i Lachy - oba położone w zlewni Narwi. Zbadano stężenie makroelementów w wodach powierzchniowych odpływających z tych obiektów. Próbki wody do badań pobierano w czterech terminach. Nie stwierdzono zwiększonego stężenia jonów azotanowych, natomiast stężenie jonów amonowych bywało dość duże. Największe stężenie badanych składników w wodzie występowało wczesną wiosną, natomiast w miesiącach letnich wyraźnie się zmniejszało.
On large areas of post-bog valley meadows an extensive grassland management is carried out with a small application of mineral fertilizers. Post-bog meadow objects apart from biomass production fulfil an important part in water retention and can thus influence water quality. In order to determine the quality of waters running off from post-bog meadows, studies were carried out in two objects: Lower Supraśl and Lachy both located in the Narew river basin. The concentration of macroelements in surface waters running off from these objects was determined. Water samples were collected fourfold. No elevated concentrations of nitrates were found in analysed waters while the content of ammonium ions appeared pretty high. The highest concentrations of analysed components were found in early spring, they decreased markedly in the summer months.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2004, T. 4, z. 2a; 445-453
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ użytkowania zlewni na kształtowanie jakości wody w zbiornikach wodnych zlewni rzeki Drawa
The impact of land use on water quality in water reservoirs of the Drawa River catchment
Autorzy:
Kornaś, M.
Grześkowiak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339603.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
eutrofizacja
jakość wód
użytkowanie terenu
zlewnie jezior
związki azotu i fosforu
eutrophication
land use
lake catchments
nitrogen and phosphorus compounds
water quality
Opis:
Celem pracy było określenie wpływu użytkowania zlewni na kształtowanie jakości wód jeziornych. Badaniami objęto trzy zbiorniki wraz z ich zlewniami (bezpośrednimi i całkowitymi) położone w zlewni rzeki Drawa. W celu ustalenia tego wpływu oszacowano ładunek związków azotu i fosforu, trafiający do jeziora z terenu zlewni bezpośredniej (jako spływy obszarowe) oraz całkowitej (jako dopływ ciekami). Otrzymane ładunki fosforu porównano z ładunkami dopuszczalnymi i niebezpiecznymi dla badanych zbiorników. Dodatkowo oceniono naturalną odporność jezior na degradację oraz wpływ zlewni na tempo dostawy do nich materii.
The aim of this work was to estimate the impact of land use on lake water quality. The study involved three water bodies and their catchments (direct and total) located in the Drawa River catchment basin. The loads of phosphorus and nitrogen compounds were estimated as those delivered from direct catchment (surface runoff) and the loads from total catchment delivered to lakes in the river water input. Phosphorus loads were compared with permissible and excessive loads of phosphorus for analysed lakes. Additionally, the natural vulnerability of lakes to degradation and the effect of lake catchment on matter input to lakes were estimated.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 1; 125-137
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gospodarka wodno-ściekowa w zlewni górnego Dunajca na tle przeobrażeń społeczno-strukturalnych i jakości wód powierzchniowych
Water and sewage management in the upper Dunajec River catchment basin compared to the socio-structural transformations and surface water quality
Autorzy:
Kopacz, M.
Twardy, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339600.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
gospodarka wodno-ściekowa
jakość wód powierzchniowych
ścieki bytowo-gospodarcze
zmiany strukturalno-przestrzenne
structural and spatial changes
surface water quality
water and sewage management
Opis:
Celem pracy było porównanie zmian w gospodarce wodno-ściekowej górskich obszarów wiejskich na tle pozostałych przeobrażeń, głównie w zakresie użytkowania ziemi, a także jakości wód powierzchniowych. Badania prowadzono w zlewni górnego Dunajca, po przekrój w Krościenku. Do analizy wykorzystano dane statystyczne z Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Krakowie. Dane z układu administracyjnego przeliczano na układ zlewniowy za pomocą specjalnie opracowanej matrycy przeliczeniowej. Zestawiono też dane o jakości wód powierzchniowych, pozyskane m.in. z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie. Od lat 90. ubiegłego stulecia nastąpiły istotne zmiany strukturalne w obrębie powierzchni użytków rolnych. Ograniczeniu uległa powierzchnia gruntów ornych, a zwiększyła się powierzchnia użytków zielonych. W zakresie sanitacji zwiększyła się długość sieci kanalizacyjnej oraz liczba osób, która z tej sieci korzysta. Powstało wiele nowych oczyszczalni ścieków komunalnych. Nastąpiło też ograniczenie ilości powstających ścieków bytowo-gospodarczych, co bezpośrednio wynika ze zmniejszenia zużycia wody użytkowej. Na jakość wód wpływa wielkość ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych wraz ze ściekami, a ich zmienność ukazuje zróżnicowanie w efektywności pracy poszczególnych oczyszczalni.
The aim of this study was to compare changes of water and sewage management in mountain rural areas with transformations in land use and surface water quality. The study was conducted in the upper Dunajec River catchment to the cross-section in Krościenko. Statistical data obtained from the Regional Statistical Office in Krakow were used for this analysis. Data from the administration system were converted to the catchment system with a specially developed matrix of conversion. Data on surface water quality acquired from the Provincial Inspectorate of Environmental Protection in Kraków were also used. Significant structural changes have taken place since 1990s, mainly related to land use within the area of agricultural land. Surface area of arable lands has been reduced by almost 20% while that of grasslands has increased. Within the scope of sanitation, the length of the sewerage network and the number of people who benefited from this network have both increased. New sewage treatment plants have been built. There was also a decline in the production of domestic sewage, which directly resulted from smaller water consumption. The quality of water was affected by the volume of pollutants discharged in waste waters and its variability reflected differences in the efficiency of particular treatment plants.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2012, 12, 3; 103-121
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies