Temat: the republic - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: About the Need for Constitutional Variability
O potrzebie zmienności konstytucji
Autorzy:: Grabowski, Radosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31348136.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: rule of law
amendment to the constitution
Constitution of the Republic of Poland
praworządność
zmiana konstytucji
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Opis:: Numerous scientists analyzing the functioning of the Polish legal system pay attention to the practice of systemic violation of the law, including the Constitution, by state authorities. On this occasion, they indicate the causes and circumstances of breaking the law in specific cases, but do not establish whether it is only the result of the political will of the rulers or the result of a defective shaping of the legal system. This article is an attempt to make arrangements in this respect. The author claims that the cases of reinterpretation, bending and breaking the Constitution of the Republic of Poland are caused by the discrepancy between its content and the social and political realities. The current Constitution may be amended only by applying a very difficult amendment procedure – it has only been amended twice in 25 years. Therefore, the causes of systemic violations of the rule of law should be seen in the excessively rigid procedure of its change.
Liczni naukowcy, analizujący funkcjonowanie polskiego systemu prawnego, zwracają uwagę na praktykę systemowego łamania przepisów prawa, w tym także Konstytucji, przez organy państwa. Przy tej okazji wskazują przyczyny i okoliczności złamania przepisów w konkretnych przypadkach, jednak nie dokonują ustalenia, czy jest to jedynie wynikiem woli politycznej rządzących czy też efektem wadliwego ukształtowania systemu prawnego. Niniejszy artykuł stanowi próbę dokonania ustaleń w tym zakresie. Autor stawia tezę, że przypadki reinterpretacji, naginania i przełamywania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej są spowodowane rozdźwiękiem pomiędzy jej treścią a realiami społeczno-politycznymi. Obowiązująca Konstytucja może zostać znowelizowana wyłącznie przy zastosowaniu bardzo utrudnionej procedury zmiany – dokonano w niej tylko dwóch poprawek w ciągu 25 lat. Przyczyn systemowego łamania praworządności należy zatem upatrywać w zbyt sztywnej procedurze zmiany konstytucji.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 5; 55-65
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Referendum in the Slovak Legal Order: Many Questions, Few Answers?
Referendum w słowackim porządku prawnym. Wiele pytań, mało odpowiedzi?
Autorzy:: Šramel, Bystrík
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31348278.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: referendum
Slovak Republic
Slovak legal order
Constitutional Court of the Slovak Republic
Republika Słowacka
słowacki porządek prawny
Trybunał Konstytucyjny Republiki Słowackiej
Opis:: The author of this paper deals with the issue of the referendum in the Slovak legal order, which has long been the subject of numerous professional debates in the Slovak Republic. It is a legal institution that is relatively problematic in Slovakia because the legal regulation concerning the referendum is written in many respects vaguely and raises many questions from a practical-application point of view. For this reason, in the first chapters, the author examines the legal regulation of the referendum in the Slovak Republic in general and outlines the questions to which Slovak legal science does not have clear answers. At the same time, the author analyses the latest decision of the Constitutional Court of the Slovak Republic, which has enriched the issue in question with some new and necessary answers.
Autor niniejszego artykułu zajmuje się kwestią referendum w słowackim porządku prawnym, która od dawna jest przedmiotem licznych debat specjalistów w Republice Słowackiej. Jest to instytucja prawna, która na Słowacji jest stosunkowo problematyczna, ponieważ regulacja prawna dotycząca referendum jest pod wieloma względami napisana niejasno i rodzi wiele pytań z punktu widzenia praktycznego jej stosowania. Z tego powodu w pierwszych częściach artykułu autor analizuje ogólnie regulacje prawne dotyczące referendum w Republice Słowackiej i stawia pytania, na które słowacka nauka prawa nie daje jasnych odpowiedzi. Jednocześnie analizuje ostatnie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego Republiki Słowackiej, które wzbogaciło omawiane zagadnienie o kilka nowych i niezbędnych odpowiedzi.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 1; 169-190
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: On the Rule of Law in Old Poland
O rządach prawa w dawnej Polsce
Autorzy:: Malec, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2095973.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: the Polish Republic of Nobles
rule of law
public authorities
statute law
Rzeczpospolita szlachecka
rządy prawa
władza publiczna
prawo stanowione
Opis:: The Polish Republic of Nobles was characterized by the fact that the activities of public authorities were based on statute law. This is a feature that distinguishes this country from the vast majority of European states in the early modern period where the principle of the sovereign power of the absolute monarch was dominant. In Poland, the highest authority in the state was the Sejm, in which the monarch was only one of the three estates in the Sejm, along with the Senate and the Chamber of Deputies. The General Sejm was formed in the second half of the 15th century, expanding its powers over the next two centuries. At the beginning of the 16th century, the view of the sovereignty of law in the state prevailed among the nobility, to which the monarch himself was also subordinated, according to the principle that in Polonia lex est rex. It can therefore be concluded that in Poland as early as in the 16th century there was a practical division of powers according to the principle that two centuries later would be formulated by Baron de Montesquieu, and which would underlie the constitutional systems of the bourgeois state. The second half of the 18th century brought a further change. It was during this period that the subordination of all activities of the state to the applicable law became even more clear. At that time, an essentially hierarchical structure of executive authorities was established with the king, the Guardians of the Law (Pol. Straż Praw) acting as the government, government commissions constituting central departmental institutions, and commissions of order, which were responsible for the performance of local government. All these collegiate bodies were established by legislation with appropriate Sejm constitutions. Their activity and structure were thus clearly defined by the provisions of law. They could function only within the framework of Sejm statutes and on the basis thereof. In most European countries, it was only the postulates of political liberalism in the 19th century that brought the possibility of extending legislative control over the government in the form of constitutional and parliamentary responsibility of ministers. In Poland, however, this principle was introduced by the Constitution of 3 May 1791.
Rzeczpospolita szlachecka charakteryzowała się oparciem wszelkich działań władzy publicznej na prawie stanowionym. Jest to cecha wyróżniającą to państwo od zdecydowanej większości państw europejskich epoki wczesnonowożytnej, gdzie dominowała zasada suwerennej władzy absolutnego monarchy. W Polsce najwyższym organem władzy w państwie był sejm, w którym monarcha był tylko jednym z trzech stanów sejmujących, obok senatu i izby poselskiej. Sejm walny ukształtował się w drugiej połowie XV w., a jego kompetencje były rozszerzane przez dwa następne stulecia. Na początku XVI w. zwyciężył wśród szlachty pogląd o suwerenności prawa w państwie, któremu podporządkowany został także sam monarcha, zgodnie z zasadą głoszącą: in Polonia lex est rex. Można zatem stwierdzić, że w Polsce już w XVI w. doszło do praktycznego podziału władz według zasady, którą dwa wieki później sformułował baron de Montesquieu i która legła u podstaw ustrojów konstytucyjnych państwa burżuazyjnego. Dalszą zmianę przyniosła druga połowa XVIII w. W tym okresie jeszcze dobitniej daje się zauważyć podporządkowanie wszelkich działań państwa obowiązującemu prawu. Wytworzona została wówczas w zasadzie hierarchiczna struktura władz wykonawczych z królem, Strażą Praw pełniącą funkcję rządu, komisjami rządowymi stanowiącymi centralne instytucje resortowe oraz komisjami porządkowymi, na których spoczywała realizacja funkcji zarządu lokalnego. Wszystkie te organy kolegialne zostały powołane na drodze ustawodawczej odpowiednimi konstytucjami sejmowymi. Działalność i ich struktura określone zostały zatem w sposób wyraźny przepisami prawa. Mogły funkcjonować wyłącznie w ramach ustaw sejmowych oraz na ich podstawie. W większości państw europejskich dopiero postulaty liberalizmu politycznego w XIX w. przyniosły możliwość rozszerzenia kontroli rządu ze strony organu ustawodawczego w postaci odpowiedzialności konstytucyjnej i parlamentarnej ministrów. W Polsce natomiast wprowadziła tę zasadę już Konstytucja 3 maja 1791 r.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 5; 445-459
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Are Foreigners’ Human Rights Protected if Foreigners are Employed under the Polish Facilitated Access to Labor Market Scheme?
Czy uproszczony system zatrudniania cudzoziemców w Polsce należycie chroni prawa cudzoziemców?
Autorzy:: Sadowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31348320.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: the employer’s declaration on entrusting work to a foreigner on the territory of the Republic of Poland
visa
employment contract
civil law contracts
employee’s rights
oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
wiza
umowa o pracę
umowy cywilne
prawo polskie
Opis:: Civil-law non-employment contracts are abused when employing Polish citizens and foreigners. Contrary to Poles, non-Polish citizens are exposed to linguistic difficulties (the law does not specify a standard of a translation of their contracts), and an application for Polish short-term simplified immigration employment system (a declaration on entrusting work to a foreigner in the territory of the Republic of Poland) does not contain information about differences between civil law and employment contracts. Based on a synthetic theoretical-conceptual analysis the author claims that Polish law exposes foreigners to a higher risk of discrimination. The article aims to prove that mismatch between excessively long court proceedings and short validity of residence permits, as well as linking validity of a visa with employment in a specific employer deprive foreigners from a possibility to effectively personally participate in court proceeding in their employment case. Previous analysis related to seasonal works performed by foreigners had not focused on the nature of the contracts. This article is, therefore, innovative research. It verifies if Polish law discourages employers from abusing civil contracts with such foreigners, if it is in line with the ILO Recommendation No. 198, and if it meets Polish constitutional standard regarding legal clarity. The innovativeness of the research theme can also be derived from the fact that although declarations are the most popular foreigner’s employment scheme in Poland and in the European Union, previous research have not focused on human rights of beneficiaries of the declaration scheme.
Niepracownicze stosunki zatrudnienia cywilnoprawnego są nadużywane podczas zatrudniania obywateli polskich i cudzoziemców. W przeciwieństwie do Polaków obywatele państw pozaunijnych eksponowani są na trudności językowe (prawo nie określa standardu tłumaczenia ich umów), a wniosek o zezwolenie na pobyt w ramach polskiego krótkoterminowego uproszczonego systemu zatrudnienia cudzoziemców (oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) nie zawiera informacji o różnicach między umowami cywilnymi i umowami o pracę. Opierając się na wynikach syntetycznej analizy teoretyczno-koncepcyjnej, autor stwierdza, że polskie prawo naraża cudzoziemców na podwyższone ryzyko dyskryminacji. Celem artykułu jest wykazanie, że różnica między długotrwałymi postępowaniami sądowymi i krótką ważnością zezwoleń na pobyt, a także powiązanie ważności wizy z zatrudnieniem u konkretnego pracodawcy pozbawiają cudzoziemców możliwości skutecznego osobistego udziału w postępowaniu sądowym w sprawach pracowniczych. Dotychczas w analizach dotyczących prac sezonowych wykonywanych przez cudzoziemców nie skupiano się na badaniu charakteru umów zawieranych z cudzoziemcami. Nowatorskim celem badania jest ustalenie, czy prawo polskie zniechęca pracodawców do nadużywania umów cywilnoprawnych zawieranych z cudzoziemcami czy też jest zgodne z Zaleceniem Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 198, a także czy spełnia konstytucyjny standard dotyczący jasności prawa. Nowatorstwo poruszonej w artykule problematyki podkreśla fakt, że choć oświadczenia są najpopularniejszym mechanizmem zatrudniania cudzoziemców w Polsce i w Unii Europejskiej, to w dotychczasowych badaniach nie koncentrowano się na prawach człowieka beneficjentów tego systemu.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 1; 149-168
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: The Role of the Studies of Law in the Preparation for the Performance of the Judicial Service. The Discourse and Practice of the Second Republic of Poland
Autorzy:: Ławnikowicz, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/619073.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: the programme of the studies of law
preparation for the judicial service
the Second Republic of Poland
the studies of law
the reform of the studies of law
program studiów prawniczych
przygotowanie do służby sędziowskiej
II RP
studia prawnicze
reforma studiów prawniczych
Opis:: The idea of the article is to describe Polish interwar ideas of a desired religious system of relationships between the organisation of the studies of law and an appropriate level of training for persons who prepare for and those who already perform the judicial service. Determining convictions concerning competences, which constitute the concept of the appropriate preparation, as well as stating which of the competences and to what extent should, according to the participants of the debate, be obtained as a part of university education were considered essential.In the paper the specifics of a widely understood social context of discussion (an increasing supply of lawyers, a “shallow labour market”, an instrumental employment relationship of the country with the law youth) and the state of regulation are outlined. In further considerations, representative concepts of the reform of the studies of law are listed and compared. Basic axis of controversy (the role of the historical items and general education, the need and range of the specialisation of the studies, combining studies and practice, the desirability of preserving a unified character of the studies) is also indicated. At the same time, it shows that it was at least partially based on a misconception (especially the debate concerning the role of general education and the specialisation of the studies).
Celem artykułu jest deskrypcja międzywojennych polskich wyobrażeń o pożądanym układzie relacji między organizacją studiów prawniczych a odpowiednim poziomem przygotowania osób sposobiących się do pełnienia oraz już pełniących służbę sędziowską. Za kluczowe uznano ustalenie przekonań o kompetencjach konstytuujących pojęcie odpowiedniego przygotowania oraz określenie tego, które spośród nich i w jakim stopniu wedle uczestników debaty powinny być wytworzone na etapie edukacji uniwersyteckiej. W pracy zarysowano specyfikę szeroko rozumianego społecznego kontekstu dyskusji (rosnąca podaż prawników, „płytki” rynek pracy, instrumentalny stosunek państwa do młodzieży prawniczej) oraz stan regulacji prawnej. W dalszej części rozważań zestawiono i porównano reprezentatywne koncepcje reformy studiów prawniczych oraz wskazano na zasadnicze osie sporu (rola przedmiotów historycznych i wykształcenia ogólnego, potrzeba i ewentualny zakres specjalizacji studiów, ich powiązania z praktyką, celowość zachowania jednolitego charakteru studiów), wykazując zarazem, że przynajmniej w części był on ufundowany na nieporozumieniu (zwłaszcza debata dotycząca roli wykształcenia ogólnego i specjalizacji studiów).
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Raymond Carré de Malberg: The Unknown Inspirer of the Fifth French Republic
Autorzy:: Ujazdowski, Kazimierz Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1912968.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Carré de Malberg
the Fifth French Republic
referendum
general presidential elections
review of the constitutionality of bills
V Republika Francuska
powszechne wybory prezedenckie
kontrola konstytucyjności ustaw
Opis:: The Fifth French Republic owes its originality and permanence to Charles de Gaulle’s constitutional convictions and his determination to reform. However, in the case of France, which intellectual culture presupposes that institutions are shaped by a logical sequence of ideas, also the scientific justification of the political change must have been of great importance. The author of the theoretical rationalization of the Fifth Republic and its institutional revolution within the republican tradition was the forgotten lawyer Raymond Carré de Malberg. Pioneering nature of his writings may not raise any doubts. Carré de Malberg challenged a theory of parliament’s sovereignty from the republican perspective, which had an impact on thinking of the juristic elites participating in drafting the Fifth Republic Constitution. Carré de Malberg opened the door of republican tradition wide to the general presidential elections and referendum. He delineated the solution he recommended as the one that was in full accord with the notions and principles of the French Revolution. He applied the legal language to underscore the fact that the republic democratization would allow for the subjectivization of the executive power, restoration of the constituting power of the nation, primacy of the constitution and, consequently, the review of the constitutionality of bills. Carré de Malberg made a breakthrough in the French theory of constitutional law and thus opened up an opportunity for staging a republican institutional revolution that was an act of the founders of the Fifth Republic.
Swą oryginalność i trwałość V Republika Francuska zawdzięcza przekonaniom konstytucyjnym Charlesa de Gaulle’a i jego determinacji w przeprowadzaniu reform. Jednakże w przypadku Francji, której kultura umysłowa zakłada, że to logiczna sekwencja idei kształtuje instytucje, istotne znaczenie musiało mieć naukowe uzasadnienie zmiany ustrojowej. Autorem teoretycznej racjonalizacji V Republiki i jej rewolucji instytucjonalnej, w ramach tradycji republikańskiej, był zapomniany prawnik Raymond Carré de Malberg. Prekursorski charakter jego prac nie może budzić wątpliwości. Carré de Malberg z pozycji republikańskich zakwestionował teorię suwerenności parlamentu. Miało to istotny wpływ na myślenie części elit prawniczych, które wzięły udział w pracach nad przygotowaniem projektu Konstytucji V Republiki. Carré de Malberg otworzył szeroko drzwi francuskiej tradycji republikańskiej dla powszechnych wyborów prezydenckich i referendum. Ukazał postulowane przez siebie rozwiązania jako całkowicie zgodne z pojęciami i zasadami rewolucji francuskiej. Językiem prawniczym wskazał na to, że demokratyzacja republiki pozwoli na upodmiotowienie władzy wykonawczej, przywrócenie władzy konstytuującej narodu oraz odbudowę prymatu konstytucji, a w konsekwencji także na kontrolę konstytucyjności ustaw. Carré de Malberg dokonał przełomu we francuskiej teorii prawa konstytucyjnego, tym samym otwierając możliwość dokonania republikańskiej rewolucji instytucjonalnej, która była dziełem twórców V Republiki.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2020, 29, 5; 329-342
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Teacher Training College of the Jagiellonian University as an Example of Special-Purpose Training Institution within the Tertiary Education System of the Second Republic of Poland
Autorzy:: Pyter, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2096913.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: system of tertiary education
secondary school teachers
the Second Republic
educational system
special-purpose colleges
system szkolnictwa wyższego
nauczyciele szkół średnich
Druga Rzeczpospolita
system oświaty
studia specjalne
Opis:: The article aims to define the position of specialised training in the system of tertiary education. The study looks into the basic legal acts of the Second Republic of Poland governing higher educational establishments in terms of the position awarded to such establishments as special-purpose colleges. The problem was discussed using the example of the Teacher Training College of the Jagiellonian University in Kraków inaugurated in 1921. Information sourced from the archives of the Jagiellonian University reveals how important a social role that institution played in pre-war Poland. It was a major training centre for secondary school teachers in the recovered general educational system. While remaining part of the university and denied academic status, the college was not an ordinary teacher training facility. Its significant position is confirmed by its operation within the framework of the Jagiellonian University, the use of university staff as lecturers, the practical and scientific nature of the curriculum, and students access to internships abroad. All things considered, the Teacher Training College of the Jagiellonian University operating in newly reborn Poland earned the status of a pioneer of specialist education and set the trend for other special forms of training. The novelty of the research carried out and the results obtained arise from the fact that this subject has not yet been analyzed by legal historians. Also for this reason, it should be recognized that the presented issue has a cognitive value for science.
Celem artykułu jest określenie pozycji kształcenia w ramach studiów specjalnych w systemie szkolnictwa wyższego. Przedmiotem badań jest analiza podstawowych aktów prawnych okresu Drugiej Rzeczypospolitej odnoszących się do szkół akademickich pod kątem miejsca, jakie zajmowały w nim takie jednostki organizacyjne, jak studia specjalne. Szczególnie uwaga została skupiona na przedstawieniu tej problematyki w odniesieniu do Studium Pedagogicznego działającego od 1921 r. w ramach Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) w Krakowie. Informacje zawarte w materiałach archiwalnych UJ pozwalają stwierdzić, jak istotną rolę społeczną odegrała ta jednostka. Była ona bowiem miejscem przeznaczonym do kształcenia nauczycieli dla szkół średnich w reaktywującym się systemie oświaty powszechnej. Pozostając w strukturach uniwersyteckich, nie posiadała wprawdzie statusu akademickiego, nie była jednak zwykłym zakładem kształcenia nauczycieli. O jej doniosłej pozycji świadczył fakt jej lokacji przy UJ, akademicka kadra nauczająca, program kształcenia mający charakter praktyczno-naukowy oraz organizacja staży zagranicznych dla słuchaczy studium. Biorąc to wszystko pod uwagę, należy podkreślić, że Studium Pedagogiczne UJ w kontekście odradzającej się po zaborach Rzeczypospolitej Polskiej stało się pionierem specjalistycznego kształcenia i wytyczyło kierunek dla innych specjalnych form nauczania. Nowatorskość przeprowadzonych badań i uzyskanych wyników sprowadza się do tego, że tematyka ta nie była jak dotąd przedmiotem analiz historyków prawa. Także z tego powodu należy uznać, że przedstawione zagadnienie ma wartość poznawczą dla nauki.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 4; 473-489
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: The System of Local Government Administration in Light of the First Drafts of Polish Doctrine of Law at the Beginning of the Second Polish Republic
Autorzy:: Kostrubiec, Jarosław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/619121.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: system of local government administration
the Second Polish Republic
Kazimierz Władysław Kumaniecki
the Polish Law Society in Lvov
Edward Dubanowicz
ustrój administracji terytorialnej
Druga Rzeczpospolita
Polskie Towarzystwo Prawnicze we Lwowie
Opis:: The article contains the analysis of the first drafts of the projects of the territorial administration systems that developed at the beginning of the 20-year period of the wars in Poland. The author presented main assumptions of the organization of public administration during the interwar period according the concept voiced by Kazimierz Władysław Kumaniecki, the Polish Law Society in Lvov and Edward Dubanowicz. The analysed projects constitute, in the author’s judgement, an important source of knowledge concerning the evolution of the idea of the Polish administration during the interwar era. The common feature of Kazimierz Kumaniecki and the Polish Law Society’s projects was depiction of the government and local administration in a form of a uniform structure of the public administration. On the other hand, a significant characteristic of Edward Dubanowicz’s project was a strong focus on the deconcentration principle. The main idea of all the projects presented in the article was the leading position of the general administration which was perceived as a condition of creating the strong and unified Republic of Poland.
W artykule dokonano analizy pierwszych projektów ustroju administracji terytorialnej, które powstały u progu Polski międzywojennej. Autor przedstawił główne założenia organizacji administracji publicznej w koncepcji Kazimierza Władysława Kumanieckiego, Polskiego Towarzystwa Prawniczego we Lwowie oraz Edwarda Dubanowicza. Analizowane projekty są w ocenie autora ważnym źródłem wiedzy na temat ewolucji polskiej myśli administracyjnej w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Cechą wspólną projektów K.W. Kumanieckiego i Polskiego Towarzystwa Prawniczego we Lwowie było ujęcie administracji rządowej i samorządowej w formie jednolitej struktury administracji publicznej. Z kolei istotnym znamieniem projektu E. Dubanowicza był silny akcent zasady dekoncentracji. Ideą przewodnią wszystkich przedstawionych projektów była wiodąca pozycja administracji ogólnej, postrzeganej jako warunek zbudowania silnej i jednolitej Rzeczypospolitej.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Solidarism vs Marxism: “Legal Views of Slaves and Roman Proletarians” by Borys Łapicki Revisited
Autorzy:: Słapek, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1913328.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Borys Łapicki
Roman slavery
Marxism
solidarism
the Roman law
Polish Romanist studies in the period of the Polish People’s Republic
niewolnictwo rzymskie
etyzacja prawa
romanistyka epoki PRL
marksizm
solidaryzm
Opis:: In the history of Polish Romanist studies in the period of the Polish People’s Republic, Borys Łapicki attracts considerable attention due to his controversial monograph Legal Views of Slaves and Roman Proletarians from 1955. It seems that the work is not quite rightly treated as a breach in the career of the Romanist from Lodz. Reasons for this uniqueness are usually sought in a complicated biography of the author which is treated as a kind of a “sign of the times”. Meanwhile, reviews of the work published right after it had been issued unequivocally showed that the dogmatic Marxism was in a way assessed as an adaptation by Łapicki, trying to reconcile it with the ideas of solidarism he had long accepted and belief in ethical values of the Roman law. Loyalty to these ideas made this amalgam of barely reconcilable concepts (class struggle in the light of harmony based on freedom and brotherhood) impossible to be accepted. It seems that this eclectic formula was never imposed by anyone on Łapicki – it was not a manifestation of the author’s conformism or opportunism. Despite very severe criticism, he did not abandon it even in the times when historical materialism left the dogmatic phase of its development. This article is a case study – a contribution to the studies on a broader problem of identity and attitude of Polish Romanists in the period of Stalinism.
W historii polskiej romanistyki epoki PRL postać Borysa Łapickiego budzi spore zainteresowanie głównie z racji jego kontrowersyjnej monografii Poglądy prawne niewolników i proletariuszy rzymskich z 1955 r. Wydaje się, że nie do końca słusznie traktuje się jako wyłom w dorobku łódzkiego romanisty. Powodów tej wyjątkowości poszukuje się zwykle w skomplikowanej biografii autora i traktuje jako swego rodzaju „znak czasu”. Tymczasem recenzje pracy opublikowane tuż po jej ukazaniu się jednoznacznie wykazały, że dogmatyczny marksizm Łapicki poddał swego rodzaju adaptacji, próbując godzić go z od dawna akceptowanymi przez siebie ideami solidaryzmu i wiarą w wartości etyczne prawa rzymskiego. Wierność tym ideom sprawiła, że ten amalgamat trudnych do pogodzenia ze sobą konceptów (walka klas wobec opartej na wolności i braterstwie harmonii) okazał się niemożliwy do zaakceptowania. Wydaje się, że tej eklektycznej formuły nikt Łapickiemu nie narzucał – nie była przejawem konformizmu lub koniunkturalizmu autora. Mimo niezwykle ostrej krytyki nie odszedł od niej nawet w czasach, gdy materializm historyczny wyszedł z dogmatycznej fazy swego rozwoju.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 1; 325-337
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: The Issue of Rent Charge Liquidation in the Area of the Former Russian Annexation Until 1918
Autorzy:: Wiśniewska-Jóźwiak, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/618247.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: The Second Polish Republic
rent charge
rent purchasing
perpetual lease
emphyteusis
rent charge liquidation
II Rzeczpospolita
czynsz wieczysty
wykup czynszu
dzierżawa wieczysta
emfiteuza
likwidacja czynszów wieczystych
Opis:: In the Second Republic of Poland, in the towns under the rule of the Russian Empire before 1914, there existed legal regulations based on rent charge agreements, perpetual lease and emphyteusis, so the ones that had been in use before enfranchisement. The possibility to liquidate such legal regulations associated with the necessity to pay perpetuate benefits to the state was granted by the Presidential Decree from January 30, 1924. When it comes to repurchasing town properties, it was regulated first by a bill from March 28, 1933, and then by a bill from April 25, 1938. However, the procedure given by the legislator, which meant that repurchasing was dependent on the initiative of the owner, made it difficult to fully liquidate the abovementioned procedures till the outbreak of World War I.
W II Rzeczypospolitej, na obszarze miast położonych na terenach znajdujących się pod panowaniem rosyjskim, przed 1914 r. nadal funkcjonowały stosunki prawne oparte na umowach wieczysto-czynszowych, dzierżawie wieczystej i emfiteuzie, zatem podlegające uregulowaniom prawnym obowiązującym przed uwłaszczeniem. Dopuszczalność likwidacji tych stosunków prawnych, związanych z obowiązkiem spełniania świadczeń wieczystych na rzecz państwa, została uregulowana rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 grudnia 1924 r., natomiast wykup innych nieruchomości miejskich miał następować w oparciu o przepisy ustawy z dnia 28 marca 1933 r., a następnie ustawy z dnia 25 kwietnia 1938 r. Przewidziany przez ustawodawcę tryb, uzależniający wykup od inicjatywy posiadacza, spowodował jednak, iż do końca omawianego okresu nie udało się w pełni zlikwidować powyższych stosunków prawnych.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Kilka uwag dotyczących zachowania terminu do wniesienia protestu wyborczego składanego przez wyborcę przebywającego za granicą na podstawie Kodeksu wyborczego. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 2020 r. (I NSW 5920/20, LEX nr 3045999)
Some Comments on the Adherence to the Time Limit to File an Electoral Protest Submitted by a Voter Staying Abroad, Based on the Polish Electoral Code: Commentary on the Decision of the Polish Supreme Court of 31 August 2020 (I NSW 5920/20, LEX no. 3045999)
Autorzy:: Demendecki, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2096308.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: elections
voter staying abroad
electoral protest
Polish Electoral Code
general election for the President of the Republic of Poland
lodging an election protest
time limit for filing an electoral protest
wybory
wyborca przebywający za granicą
protest wyborczy
Kodeks wyborczy
wybory powszechne na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
wniesienie protestu wyborczego
termin do wniesienia protestu wyborczego
Opis:: Przekonanie wyborców, że dane głosowanie, w ramach którego są wybierani ich reprezentanci, zostało przeprowadzone prawidłowo i że wybór ten odpowiada woli wyrażonej w akcie głosowania, sprzyja wzrostowi zaufania do państwa i jego aparatu oraz kształtowaniu się społeczeństwa obywatelskiego. Z tego powodu bardzo ważna jest kontrola przebiegu głosowania, przekazana kognicji państwowych organów sądowych. Protest wyborczy jest podstawowym środkiem prawnym zapewniającym sądową kontrolę prawidłowości przeprowadzenia i ważności wyborów. Prawo do jego wniesienia, traktowane jako konstytucyjne prawo podmiotowe, przewidują wszystkie powszechnie obowiązujące regulacje dotyczące wyborów. W niniejszej glosie poruszono problem zachowania terminu do wniesienia protestu wyborczego, składanego przez wyborcę przebywającego za granicą na podstawie regulacji zawartej w Kodeksie wyborczym. Kanwą do rozważań nad przedstawioną kwestią jest postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 2020 r. (I NSW 5920/20), wydane w związku z przeprowadzeniem wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego. Ponadto autor podjął próbę udzielenia odpowiedzi, czy obecnie obowiązujące rozwiązanie, zawierające odmienną regułę ustalania zachowania terminu do dokonania określonej czynności (wniesienia protestu wyborczego), przewidziane w regulacji szczególnej, jaką jest ustawa z dnia 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego, a także w regulacji ogólnej, czyli w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy, zapewnia uprawnionemu wyborcy możliwość rzeczywistego skorzystania z prawa do wniesienia protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Convincing the voters that a given voting process to elect their representatives has been conducted correctly and that this election corresponds to the will expressed in the act of voting promotes growing trust in the state and its agencies and is conducive to the shaping of civil society. For this reason, it is very important to check the very voting process, and this verification is the responsibility of state judicial bodies. Electoral protest is the basic legal means of ensuring judicial review of the correctness and validity of elections. The right to file it, considered a constitutional subjective right, is also provided for by all generally applicable regulations on elections. The commentary discusses the issue of adherence to the time limit to file an electoral protest submitted by a voter staying abroad, as regulated by the provisions of the Polish Electoral Code. The decision of the Supreme Court of 31 August 2020 (NSW 5920/20), issued in connection with the holding of the general election for the President of the Republic of Poland announced in 2020 with the possibility of voting by mail, is the basis for the consideration of the issue. The author also attempts to answer whether the currently applicable solution containing a different rule of determining if the time limit for carrying out a specific action (lodging an election protest), as provided for in the special regulation, i.e. the Act of 2 June 2020 on special rules for the holding of general election for the President of the Republic of Poland ordered in 2020 with the possibility of voting by mail, and also the general regulation, i.e. the Act of 5 January 2011 – Electoral Code, provides an eligible voter with a possibility to actually exercise his/her right to file a protest against the validity of the election of the President of the Republic of Poland.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 5; 621-632
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: O administracji ogólnej II Rzeczypospolitej uwag kilka w świetle monografii Jarosława Kostrubca „Administracja ogólna w myśli prawniczej Drugiej Rzeczypospolitej”
Some Remarks on General Administration of the Second Polish Republic in the Light of Jarosław Kostrubiec’s Monograph “Administracja ogólna w myśli prawniczej Drugiej Rzeczypospolitej”
Autorzy:: Przygodzki, Jacek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2097090.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: the Second Polish Republic
deconcentration of administration
consolidation of administration
general administration
jurisprudence
Commissions for the Improvement of Public Administration
Jarosław Kostrubiec
II Rzeczpospolita
dekoncentracja administracji
zespolenie administracji
administracja ogólna
myśl prawnicza
komisje dla usprawnienia administracji publicznej
Opis:: Niniejszy artykuł recenzyjny poświęcony jest problematyce administracji ogólnej Polski międzywojennej na kanwie monografii Jarosława Kostrubca pt. Administracja ogólna w myśli prawniczej Drugiej Rzeczypospolitej. Za główny cel Autor postawił sobie określenie pozycji ustrojowo-prawnej administracji ogólnej w polskiej myśli prawniczej opisywanego okresu, która znalazła wyraz nie tylko w literaturze, ale przede wszystkim w założeniach i projektach aktów normatywnych oraz w tezach funkcjonujących wtedy komisji dla usprawnienia administracji publicznej. Cel został osiągnięty, a czytelnik otrzymał klarowną monografię, przedstawiającą spojrzenie doktryny na ważne pojęcia prawa administracyjnego i nauki administracji: administrację ogólną, zespolenie administracji i dekoncentrację administracji. Niewątpliwym osiągnięciem Autora jest odnoszenie się do obecnie obowiązującej doktryny prawa administracyjnego przy analizie nomenklatury pojęciowej II Rzeczypospolitej. Pozwoliło to przybliżyć osiągnięcia polskie myśli polityczno-prawnej międzywojnia współczesnym.
This review article is devoted to the problems of general administration in interwar Poland, based on Jarosław Kostrubiec’s monograph entitled Administracja ogólna w myśli prawniczej Drugiej Rzeczypospolitej. The Author’s main goal was to determine the political and legal position of general administration in Polish jurisprudence of the discussed period, which found expression not only in the literature of the subject, but first and foremost in the premises and drafts of normative acts, as well as the propositions of then functioning Commissions for the Improvement of Public Administration. This objective has been achieved, and the reader has been presented with a concise monograph, which presents the doctrine’s view of the important concepts of administrative law and the science of administration: general administration, consolidation of administration, and deconcentration of administration. The unquestionable achievement of the Author is his references to the currently binding doctrine of administrative law when analyzing the conceptual nomenclature of the Second Polish Republic. This has allowed to bring the achievements of Polish jurisprudence of the interwar period closer to his contemporaries.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 2; 435-446
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Evolution of Principles in the Polish Civil Law – the Principle of Transaction Security
Autorzy:: Mojak, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/618433.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: principles of the civil law
evolution of principles in the civil law during the Third Republic of Poland
security of trust and contract loyalty in the Civil Code
reconstruction of security law in Poland
the role of public registers
zasady prawa cywilnego
ewolucja zasad prawa cywilnego w III RP
ochrona zaufania i lojalności kontraktowej w k.c.
odbudowa prawa papierów wartościowych w Polsce
rola rejestrów publicznych
Opis:: The article presents the ontology of law principles in the contemporary doctrine of the civil law. Then, the evolution was depicted concerning the principles in the Polish civil law during the transformation of socio-economic and legal system. The core of the article is constituted by deliberations on reconstruction mechanisms concerning the normative solutions which implement the principle of transaction security in the time of the Third Republic of Poland. The author analyzes the provisions of the Polish Civil Code concerning the protection of trust and contract loyalty (Art. 72, 721), the process of reconstruction of the security law, strengthening the position of the notary as a guarantor of the property transaction, the development of new public registers, e.g. the National Court Register or Pledge Register.
W artykule została przedstawiona ontologia zasad prawa we współczesnej doktrynie prawa cywilnego i ewolucja zasad prawa cywilnego w Polsce w okresie transformacji systemu społeczno-gospodarczego i prawnego. Trzon opracowania stanowią wywody poświęcone mechanizmom odbudowy rozwiązań normatywnych, realizujących zasadę bezpieczeństwa obrotu w okresie III RP. Autor analizuje między innymi przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące ochrony zaufania i lojalności kontraktowej (art. 72, 721), proces odbudowy prawa papierów wartościowych, wzmocnienie pozycji notariusza jako gwaranta obrotu majątkowego, kształtowanie nowych rejestrów publicznych, np. KRS czy rejestru zastawów.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 1
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Law Journals and Unification of the Law in Interwar Poland
Autorzy:: Redzik, Adam
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/619067.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: legal magazines
Second Republic (1918–1939)
unification of law in Poland 1918–1939
the Polish Codification Commission
czasopisma prawnicze
II Rzeczpospolita (1918–1939)
unifikacja prawa w Polsce 1918–1939
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej
Opis:: The article is an attempt to show the entire legal periodicals in the period of the Second Republic and their role in the process of unification and codification of the law. The paper shows the development of legal journals in the coming years, their specificity and involvement in discussions on the shape of the law or its interpretation. It indicates the difference between the strictly scientific profile of the journals, and targeted at the one branch of the law. There are also discussed journals published in foreign languages – aimed at popularizing Polish law, as well as publishing regular Polish Codification Commission. It has been shown that with a professional periodicals the discussion with all the legal professions – not only Polish but also European – was possible. Thus, the law journals made a substantial contribution to the shape that legislative acts of the Second Republic finally took.
Artykuł jest próbą ukazania całego czasopiśmiennictwa prawniczego okresu II Rzeczypospolitej i jego roli w procesie unifikacji i kodyfikacji prawa. Przedstawiono rozwój czasopism prawniczych w kolejnych latach, ich specyfikę i zaangażowanie w dyskusje nad kształtem prawa lub jego wykładnią. Wskazano różnicę między czasopismami o profilu stricte naukowym a ukierunkowanymi na jedną gałąź prawa. Omówiono też czasopisma wydawane w językach obcych – mające na celu popularyzację polskiego prawa, a także wydawnictwa cykliczne Komisji Kodyfikacyjnej RP. Wykazano, że dzięki profesjonalnym periodykom możliwa była dyskusja z całym środowiskiem prawniczym – nie tylko polskim, ale i europejskim. Dzięki temu czasopisma prawnicze miały istotny udział w tym, jaki kształt przyjmowały ostatecznie akty normatywne okresu II RP.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: The First Amendment to the President’s Ordinance of 6 Feb. 1928. The Statute on the Structure of Common Courts of Law as a Subject of the Sejm Debate in 1928. Selected Problems
Autorzy:: Malec, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/619217.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: administration of justice
Statute on the Structure of Common Courts of Law
law codification
Sejm of the second term of office
Second Republic of Poland
inter-war Poland
constitutional improvement referred to as Sanation (Sanacja)
wymiar sprawiedliwości
prawo o ustroju sądów powszechnych
kodyfikacja prawa
Sejm II kadencji
II Rzeczpospolita
okres międzywojenny w Polsce
sanacja
zasada nieusuwalności sędziów
niezawisłość sędziowska
Opis:: The first all-Poland Statute on the Structure of the Common Courts of Law was initially being elaborated in the Second Republic’s Codification Commission but eventually it assumed a final form of Ordinance issued by the Republic’s President on 6 Feb. 1928. The Ordinance was equipped with the force of law. When compared with the provisions of the March Constitution of 1921, the regulations of the Ordinance diminished in particular the scope of the principle of irremovability of judges from their office. This gave rise to the dissatisfaction of the milieu of lawyers, and particularly the judges. The works on the amendment to the Ordinance were started prior to the Ordinance coming into force, and namely they started when there were filed with the Sejm the amendment projects drafted by the clubs of deputes, and specifically inter alia by the Parliamentary Association of Polish Socialists, by the National Club, by the Polish Peasant Party “Liberation” and the Party of Peasants. Also the Ministry of Justice emphasized the need for amending the Ordinance. In view of the fact that the calendar of Sejm debates did not foster the work of the Juristical Commission (the Sejm session being adjourned in June 1928), the National Club decided, in November 1928, to file the Bill on the postponing (by one year) the coming into force of the enactment of common courts of law structure. In the Sejm, the Bill was subjected to the debate during three sessions and eventually the lower house passed the law on the postponing (until 30 January 1930) the coming into force of the new provisions. However, this enactment failed to come under consideration of the Republic’s Senate. As a result, despite the alleged victory of the Sejm in its struggle with the executive power, the Ministry of Justice implemented its own image of the new organization of the administration of justice and, while exploiting the temporary suspension of the principle of irremovability of judges, got rid of those of them whose views did not comply with the political line promoted by the Sanation (Sanacja) Camp. Among those who were dismissed there was the First President of the Supreme Court W. Seyda and other Supreme Court judge A. Mogilnicki, known for his critical attitude toward the new provisions. The dismissal of W. Seyda caused a considerable critical reaction of the public and even induced the National Democratic Party members to try to pass the vote-of no confidence vis-à-vis Minister of Justice S. Car who was responsible for the introduction of the 6 Feb. 1928 Ordinance and for making staff changes in the judicature. In February 1929, the question of amendment was again subjected to the debate of the parliament which finally adopted, on 4 March 1929, the Statute that liberalized a series of contested principles. Yet despite this, the hopes for further changes in the system of administration of justice were shattered by next alterations that were introduced, and particularly those of August 1932, which laid out the tendency to further interfering by the Ministry with the independence of judiciary. It was, inter alia, W. Makowski who, during the December debate on the administration of justice, expressed his criticism to the principle of the separation of powers and the concept of preserving balance between them. These last ideas were reflected in the ever more energetic works that tended toward the drafting of a new Constitution. When the latter was in fact adopted, it rejected the principle of separation and the balancing of powers.
Pierwsze w II Rzeczypospolitej ogólnopolskie prawo o ustroju sądów powszechnych, choć było przedmiotem prac prowadzonych w Komisji Kodyfikacyjnej II Rzeczypospolitej, to przybrało ostateczną postać rozporządzenia Prezydenta RP z mocą ustawy z dnia 6 lutego 1928 r. Jego treść, a w szczególności zmniejszenie w porównaniu z Konstytucją marcową z 1921 r. zakresu nieusuwalności sędziowskiej, od razu wzbudziła niezadowolenie środowiska prawników, w tym zwłaszcza sędziów. Prace nad nowelizacją rozporządzenia rozpoczęły się jeszcze przed jego wejściem w życie, gdy do Sejmu II kadencji trafiły projekty klubów poselskich, miedzy innymi Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów, Klubu Narodowego, PSL „Wyzwolenie” i Stronnictwa Chłopskiego. Na potrzebę korekty przepisów zwracało uwagę także Ministerstwo Sprawiedliwości. Wobec niesprzyjającego dla sejmowej Komisji Prawniczej kalendarza obrad (przerwanie sesji sejmowej w czerwcu 1928 r.) w listopadzie 1928 r. zdecydowano o zgłoszeniu (Klub Narodowy) projektu ustawy o odroczeniu o jeden rok wejścia w życie prawa o ustroju sądów powszechnych. Debacie nad tym projektem Sejm poświęcił trzy posiedzenia, by ostatecznie 18 grudnia 1928 r. uchwalić ustawę odraczającą wejście w życie nowych przepisów do 1 stycznia 1930 r. Ustawą nie zdążył jednak zająć się Senat RP. W rezultacie, mimo pozornego zwycięstwa Sejmu w toczonej w parlamencie II kadencji walki z władzą wykonawczą, Ministerstwo Sprawiedliwości zrealizowało swoją wizję nowej organizacji wymiaru sprawiedliwości i pozbyło się, korzystając z czasowego zawieszenia zasady nieusuwalności sędziów, osób nieodpowiadających linii politycznej obozu sanacyjnego, w tym między innymi sędziów Sądu Najwyższego (wśród nich I Prezesa SN W. Seydy i krytyka nowych przepisów A. Mogilnickiego). Dymisja W. Seydy wywołała duży rezonas, a nawet skłoniła ugrupowania endeckie do podjęcia próby przeforsowania votum nieufności dla odpowiedzialnego za wprowadzenie rozporządzenia z dnia 6 lutego 1928 r. i zmiany kadrowe w sądownictwie, dotyczące zwłaszcza zwolenników endecji, ministra sprawiedliwości S. Cara. Choć w lutym 1929 r. sprawa nowelizacji wróciła pod obrady parlamentu, który ostatecznie uchwalił 4 marca 1929 r. ustawę liberalizującą wiele zasad, to nadzieje na dalszą zmianę systemu wymiaru sprawiedliwości przekreśliły kolejne zmiany, w tym zwłaszcza przeprowadzona w sierpniu 1932 r., wytyczająca między innymi kierunek dalszego ingerowania w zasadę niezawisłości sędziowskiej. Krytyka podziału i równowagi władz, wyrażona podczas grudniowej debaty nad systemem wymiaru sprawiedliwości między innymi przez W. Makowskiego, znajdowała swoje odzwierciedlenie w coraz bardziej aktywnych pracach nad nową konstytucją, ostatecznie zasadę tę odrzucającą.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "the republic" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język