Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Borderland" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Pogranicze językowe i kulturowe polsko-wschodniosłowiańskie w obliczu tendencji globalizacyjnych (na materiale gwar Lubelszczyzny)
    The linguistic and cultural Polish-East Slavic borderlands in the context of globalization. A study based on dialect data of the Lublin region
    Autorzy:
    Pelcowa, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594253.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    pogranicze
    język
    kultura
    globalizacja
    borderland
    language
    culture
    globalization
    Opis:
    Przedmiotem rozważań jest pogranicze językowe i kulturowe polsko-wschodniosłowiańskie rozpatrywane w aspekcie przeszłości i współczesności, z wyraźnie zarysowaną tożsamością regionalną, tendencjami globalizacyjnymi i aspektem świadomościowo-mentalnościowym mieszkańców wsi. Tak rozumiane pogranicze wpisuje się w globalizację i tożsamość lokalną z pojęciem małej ojczyzny oraz kultywowaniem tradycji regionu, sytuujących się w dwóch przeciwstawnych, a jednak wzajemnie spójnych przestrzeniach. Tworzą one nie tylko wąski obszar stykania się różnych odmian językowych i zjawisk kulturowych, ale i szeroki pas wzajemnych uwarunkowań współczesnych i historycznych, mających swoje odbicie w zachowaniach językowych najstarszych mieszkańców wsi, włączonych w nurt tendencji globalizacyjnych. Materiałem badawczym są wypowiedzi mieszkańców wsi regionu lubelskiego.
    The study deals with the Polish-East Slavic past and present linguistic and cultural borderlands as seen through the prism of the globalizing and localist tendencies shown by the village population of the Lublin region with its clearly defined rural regional identity and self-awareness. Associated with the idea of the so-called ‘little motherland’ and with the cultivation of the regional tradition, regional identity and self-awareness spans two opposing but coherent cultural spaces in which the different language varieties and cultural strands of the past and present are met and reflected in the language of the oldest villagers confronted with present day globalizing tendencies. This study is based on data recorded in villages of the Lublin region.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 263-275
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polszczyzna kresowa Wicynia przeniesiona do Nowej Wsi Głubczyckiej (na przykładzie wybranych cech fonetycznych)
    Local dialect of people from Wicyń moved to Nowa Wieś Głubczycka (based on selected phonetic features)
    Autorzy:
    Banach, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594308.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    polszczyzna przeniesiona
    gwara
    repatrianci
    borderland Polish language
    local dialect
    repatries
    Opis:
    Przedmiotem rozważań językowych jest stan zachowania polszczyzny kresowej w mowie najstarszych mieszkańców Nowej Wsi Głubczyckiej, którzy wskutek przymusowej deportacji po II wojnie światowej zostali przesiedleni z Wicynia (wsi kresowej leżącej w woj. tarnopolskim) na Ziemię Głubczycką. Polszczyzna kresowa przeniesiona rozumiana jest jako zespół cech fonetyczno-fonologicznych właściwy ludności zamieszkującej teren Kresów, który rozwijał się i ewoluował we wsiach kresowych ze szczególnym uwzględnieniem interferencji ukraińskich cech językowych, a wskutek deportacji mieszkańców – przeniesiony został z obszarów kresowych na ziemie polskie. Analiza materiałów gwarowych wskazała na to, że przedstawiciele najstarszego pokolenia wicynian, którzy po wojnie osiedli w Nowej Wsi Głubczyckiej stosunkowo dobrze zachowują do dziś właściwości rodzimej mowy.
    This article aims at demonstrating the phonetic features of speech of the residents of Nowa Wieś Głubczycka, born before World War II in south-eastern borderlands in Wicyń village (voivodship Tarnopol) and later on relocated to Głubczyce region. This analysis will determine which borderland dialect features of the residents of Wicyń remained in spoken language to this day. Speaking about the displacement of the borderland Polish language, I mean a set of features of a spoken language characteristic of the informants, which developed and shaped in their place of birth (i.e., borderland villages), with the simultaneous impact of Russian dialectal features, and as a result of the forced repatriation of respondents moved to a foreign land. The analysis of gathered dialect features shows that the oldest respondents are quite good at using borderland Polish language. The survey conducted shows that emotional attitude and strong commitment to the homeland’s language, culture and tradition are relevant factors in cultivating local dialect features.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 5-14
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język Hajnówki jako element stylizacji w powieści kryminalnej Okularnik Katarzyny Bondy
    Language of Hajnówka as element of language stylization in crime story Okularnik by Katarzyna Bonda
    Autorzy:
    Czarnecka, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594031.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    stylizacja językowa
    pogranicze
    gwary wschodniosłowiańskie
    language stylization
    borderland
    East-Slavic subdialects
    Opis:
    Katarzyna Bonda jest jedną z bardziej poczytnych autorek kryminałów. Urodziła się w Hajnówce na Podlasiu, w miasteczku o skomplikowanym wizerunku językowym (obecność polszczyzny, języków białoruskiego i ukraińskiego oraz ich odmian gwarowych), tu też umiejscowiła akcję swojej nagradzanej powieści. W Okularniku pojawiają się elementy języka Hajnówki – charakterystyczne antroponimy, zapożyczenia białoruskie i rosyjskie, gwaryzmy; wyrazy związane z tradycjami Cerkwi prawosławnej, ze wschodnią obrzędowością, tradycyjną kuchnią. Jest ich w powieści niewiele i są niekonsekwentnie stosowane, jednak trzeba przyznać, że w tego typu twórczości literackiej ich obecność jest zaskakująca, jako że determinantem tworzywa językowego uprawianej przez Bondę literatury popularnej jest funkcja komunikatywna.
    Katarzyna Bonda has recently become one of the most popular authors of crime stories. She was born in Hajnówka, a town in North-eastern Poland, situated near the Belarusian border. A rather complicated and peculiar language situation can be observed here: the inhabitants speak Polish (including its regional variants), East-Slavic languages (Belarusian and Ukrainian) and East-Slavic sub-dialects. The story told by Bonda takes place in this small town. In Okularnik various elements of the town inhabitants’ language can be found: e.g. typical anthroponyms, loanwords from Belarusian or Russian and forms from East-Slavic subdialects. There are words used in the Eastern Orthodox Church, words typical of Eastern rituals and traditional cuisine. Although only a few dialect forms and loanwords are used infrequently by the author, the use of the stylized language is itself very surprising in this literary genre.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 5-17
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Specyfika leksyki z zakresu podpola tematycznego „Elektryczność” na pograniczu dialektalnym na przykładzie miejscowości Zalesie (gmina Wartkowice, powiat poddębicki)
    Specificity of lexis of the subfield “Electricity” on the dialectal borderland from the example of the village Zalesie (Wartkowice commune, Poddębice district)
    Autorzy:
    Zagłoba, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594217.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    podział tematyczny
    elektryczność
    leksyka
    Zalesie
    pogranicze
    thematic classification
    electricity
    lexis
    borderland
    Opis:
    Artykuł przedstawia tematyczny podział słownictwa mieszkańców Zalesia (gmina Wartkowice, powiat poddębicki) z zakresu pola tematycznego „Elektryczność”. Leksykę podzielono na mikropola tematyczne, wyznaczając dodatkowo cztery większe grupy. Aby pozyskać materiał do badań, przeprowadzono i nagrano rozmowy z siedmiorgiem informatorów z trzech grup pokoleniowych. Wykorzystano do tego metodę kwestionariuszową. Zebrane słownictwo zestawiono z innymi pracami, np. Słownikiem gwary Domaniewka w powiecie łęczyckim Mieczysława Szymczaka oraz Słownikiem dwudziestowiecznej Łodzi Danuty Bieńkowskiej, Marka Cybulskiego i Elżbiety Umińskiej-Tytoń.
    This article presents a thematic classification of the lexis of the inhabitants of Zalesie (Wartkowice commune, Poddębice district) of the subfield “Electricity”. The lexis is divided into micropoles and additionally wider thematic groups have been designated. To obtain material for research, interviews with seven informants from three generational groups were conducted and recorded. A questionnaire method was used for this. Assembled material was compared with other publications, for example Słownik gwary Domaniewka w powiecie łęczyckim by Mieczysław Szymczak and Słownik dwudziestowiecznej Łodzi by Danuta Bieńkowska, Marek Cybulski and Elżbieta Umińska-Tytoń.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 421-433
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w XVII i XVIII wieku na przykładzie rzymskokatolickiej parafii w Żółkwi. Wybrane zagadnienia
    The Anthroponymy of the Polish-East Slavic Borderland in the 17th and 18th Centuries According to the Roman Catholic Parish in Zhovkva Selected Issues
    Autorzy:
    Trzeciak, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945051.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-21
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    antroponimia
    pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie
    Żółkiew
    anthroponymy
    Polish-East Slavic borderland
    Zhovkva
    Opis:
    Żółkiew położona jest około trzydziestu kilometrów na północny zachód od Lwowa, przy historycznym szlaku prowadzącym do Warszawy. Fundacji miasta dokonano na gruntach wsi (dawnej osady służebnej) Winniki nad rzeką Świnią. Dzięki korzystnym przywilejom lokacyjnym do polskiej i ukraińskiej ludności autochtonicznej dołączali kolonizatorzy z innych części kraju. Księgi metrykalne żółkiewskiej parafii rzymskokatolickiej były prowadzone od pierwszych lat jej istnienia. Analizowany materiał wyekscerpowany został z jednorodnego źródła rękopiśmiennego z XVII i XVIII wieku, mianowicie z siedmiu ksiąg metrykalnych chrztów (lata 1604–1787). W analizowanych antroponimach widoczne są wpływy wschodniosłowiańskie, w szczególności interferencje polsko-ukraińskie. Nazewnictwo osobowe Żółkwi i okolic odzwierciedla zróżnicowanie etniczne i językowe, religijne oraz kulturowe mikroregionu.
    Żółkiew (Zhovkva) is located about thirty kilometers north-west of Lwów (Lviv), on the historical route leading to Warsaw. The foundation of the city was on the territory of the village (former ancillary colony) Winniki (Vynnyky) by the Świnia (Svynya) river. Thanks to advantageous town privileges, colonizers from other parts of the country joined Polish and Ukrainian indigenous people. Registers of baptisms of the Roman Catholic parish in Żółkiew (Zhovkva) were held from the first years of it’s existence; analyzed data is extracted from excerption of homogenous manuscript sources of the 17th and 18th centuries – seven parish registers of baptisms (1604–1787). The analyzed anthroponyms show East Slavic influences, especially Polish-Ukrainian linguistic interferences. The personal names of Żółkiew (Zhovkva) and the surrounding area illustrate ethnic and linguistic, religious as well as cultural differentiation of the microregion.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2021, 69; 149-156
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polsko-żydowskie pogranicze językowe – stan i perspektywy badań
    The Polish-Jewish language borderland – the state and perspectives of research
    Autorzy:
    Krasowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594033.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    pogranicze językowe
    język hebrajski
    język jidysz
    polszczyzna Żydów
    language borderland
    Hebrew
    Yiddish
    Polish language of Jews
    Opis:
    Polsko-żydowskie pogranicze językowe powstało w wyniku zetknięcia się ograniczonej terytorialnie jednojęzycznej kultury polskiej z wielojęzyczną i aterytorialną kulturą żydowską. W wyniku tego zetknięcia doszło do szeregu interferencji językowych, a także do ukształtowania się socjolektu mieszanego (polszczyzny Żydów) i języka mieszanego (jidysz – zgodnie z teorią slawocentryczną). Artykuł poświęcony jest omówieniu stanu polskich rozważań nad wzajemnymi wpływami polsko- -żydowskimi w dziedzinie językowej i ogólnemu zarysowaniu perspektyw badawczych, zwłaszcza w obrębie socjolingwistyki historycznej i dialektologii kontrastywnej.
    The Polish-Jewish language borderland was created as a result of the meeting of the territorially limited monolingual Polish culture with the multilingual and aterritorial Jewish culture. As a result of this encounter, a number of linguistic interferences and a mixed sociolect (Jewish Polish) and mixed language (Yiddish – according to the Slavocentric theory) emerged. This article discusses the state of Polish reflections on the mutual Polish-Jewish influences in the linguistic field and outlines general research perspectives, especially in the context of historical sociolinguistics and contrastive dialectology.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 149-171
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi o słowotwórstwie przymiotnika w polszczyźnie południowokresowej (na przykładzie obwodu lwowskiego
    Notes on the word-building of adjectives of the Polish south borderland (based on the example of the Lviv region)
    Autorzy:
    Kostecka-Sadowa, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594283.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    przymiotniki
    polszczyzna południowokresowa
    języki wschodniosłowiańskie
    produktywne sufiksy
    adjectives
    Polish south borderland
    East Slavonic languages
    productive suffixes
    Opis:
    W artykule skupiono się na ukazaniu zjawisk związanych ze słowotwórstwem przymiotników w polszczyźnie południowokresowej. Podstawę materiałową analizy stanowią wyrazy rodzime i obcego pochodzenia, typowe dla polszczyzny kresowej. Omówiono sufiksy najbardziej produktywne i typowe w mowie badanych mieszkańców. Patrząc na system słowotwórczy, zwraca się uwagę na ekspresywność. Ta sama podstawa przymiotnikowa może wchodzić w kontakt z wieloma formantami, które intensyfikują cechę przymiotnika. Ekspresywność ma w gwarze o wiele większy zakres niż w języku ogólnopolskim. Analizowana próba ujawniła także różnice międzypokoleniowe. Zestawiając przymiotniki utworzone od różnych w stosunku do języka literackiego pierwiastków oraz formacje identyczne pod względem podstaw, lecz z innymi przyrostkami, można ustalić, że produktywne są formanty przymiotnikowe -owaty, -awy, -uszczy itp., które swoim zasięgiem obejmują również gwary polskie na wschodnim pograniczu naszego kraju.
    In this article I will focus on the presentation of phenomena related to the word-building of adjectives in the Polish southern borderland. The material basis of the analysis are words of native and foreign origin, typical of Polish language of the borderland. I present the most productive and typical suffixes in the speech of the surveyed inhabitants. Looking at the word-building system, attention is drawn to an important feature which is expressiveness. The same adjective base may come into contact with many formants, which intensify the adjective attribute. Expressiveness has a much greater scope in the dialect than in the national language. The sample also revealed inter-generational differences. Combining adjectives formed from elements different from the literary language and formations identical in terms of foundations, but with other suffixes, it can be established that adjective formations are productive: -owaty, -awy, -uszczy. These are also found in Polish dialects on the eastern border.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 131-147
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tak zwane samogłoski nosowe w języku dzieci i młodzieży (na przykładzie polszczyzny mówionej uczniów z Bełchatowa)
    „Nasal vowels” in the language of children and young people (based on the spoken Polish language students from Belchatow)
    Autorzy:
    Kluba, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594020.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    antroponimia
    nazwy własne
    imiona męskie
    warianty imion
    pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie
    anthroponomy
    proper name
    male names
    names’ variants
    polish-east slavic borderland
    Opis:
    Niniejszy artykuł stanowi próbę ustalenia społecznego zasięgu wymowy wariantów tzw. samogłosek nosowych ę i M w najmłodszym pokoleniu Polaków, w tym przypadku mieszkańców Bełchatowa (woj. łódzkie). Zostali oni podzieleni na grupy ze względu na wiek oraz pochodzenie społeczne. W tekstach czytanych zmienna (ę) w pozycji wygłosowej w języku większości badanych realizowana była jako wariant ustny [e]. Jedynie u dzieci pochodzenia robotniczego pojawił się wariant [ę], co tłumaczy się wpływem pisma na wymowę. W tekstach mówionych dominującą realizacją był odnosowiony wariant [e]. Zmienna (M) w wygłosie, w tekstach czytanych, najczęściej wymawiana była zgodnie z normą jako nosowy wariant [M]. W tej samej pozycji, w tekstach mówionych, najczęściej występowała samogłoska nosowa [M]. Jednak najmłodsi informatorzy pochodzenia robotniczego realizowali tu połączenie [om], co może być wynikiem szerzenia się wymowy gwarowej południowej i wschodniej Polski na obszary Polski centralnej. W omawianej pozycji zarówno w wypadku (ę), jak i (M ) zanotowano liczne formy hiperpoprawne. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że w tekstach czytanych, jak i mówionych wiek i pochodzenie społeczne respondentów nie miały wpływu na częstotliwość występowania samogłosek nosowych -ę i -M w śródgłosie wyrazów.
    The presented article is to determine the pronunciation spread of nasal vowels ę and M in the youngest generation of Belchatow’s people. They have been grouped by taking into consideration their age and social origin. In read texts the variable (ę), in word-final position in the language of the most of children being tested, was fulfilled as the variable [e]. Only in the case of working-class children the variable [ę] has occurred, which is explained by the writing influence on pronunciation. In spoken texts, the non-nasal variable [e] was in the ascendant. The variable (M), in its final position, in read texts was usually pronounced under canon of the nasal variable (M). In the same position, the nasal vowel [M] was the most common in spoken texts. However, the youngest communicants of working-class origin has made a combination [om], which can be a result of dialect pronunciation of Northern and Southern Poland being spread onto the central part of Poland. There has been many forms of hypercorrection of both (ę) and (M), in the discussed stand. On the grounds of the carried out research, it can be ascertained that, in both, read and spoken texts, age and social origin of respondents did not have any influence on the frequency of appearance of nasal vowels -ę and -M in mid-word position.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 99-109
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ukraińskie imiona męskie i ich warianty w polskich zapisach akt miasta Hrubieszowa w I poł. XVII wieku (pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie)
    Ukrainian male names and its variants in polish books of Hrubieszow municipal court in the first half of the XVII century (the polish-east slavic borderland)
    Autorzy:
    Kojder, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973218.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    antroponimia
    nazwy własne
    imiona męskie
    warianty imion
    pogranicze polsko-
    wschodniosłowiańskie
    anthroponomy
    proper name
    male names
    names’ variants
    polish-east slavic borderland
    Opis:
    W artykule przeanalizowano ukraińskie imiona męskie i ich warianty występujące w XVII-wiecznych zapisach ksiąg sądowych z pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego. Ziemie stanowiące historyczne pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie, w tym ziemia chełmska, były w przeszłości terenem styku dwóch kręgów kulturowych: wschodniosłowiańskiego z bizantyjską tradycją chrześcijańską i cyrylickim alfabetem oraz zachodniosłowiańskiego z rzymskokatolicką religią, łacińskim alfabetem i językiem. Historyczne imiennictwo starostwa hrubieszowskiego wykazuje silne związki zarówno z antroponimią polską, jak i wschodniosłowiańską. Współcześnie typowo ukraińskie imiona są praktycznie nieobecne – wszystkie używane imiona mają hebrajskie, greckie, łacińskie, skandynawskie, a nawet tureckie pochodzenie i tylko część z nich jest pochodzenia słowiańskiego. Jednak za ukraińskie należy uznać warianty imion oficjalnych zaadaptowanych do ukraińskiego systemu imienniczego.
    The article presents an analysis of ukrainian male names and its variants in Polich court registers on the Polish-East Slavic borderland in the first half of 17th century. The lands forming the historical Polish-East Slavic borderland, including the Chelm Land, were in the past the contact area of two cultures: East Slavic with Byzantine Christian tradition and the Cyrillic alphabet and the West Slavic Roman Catholic religion, with the Latin alphabet and language. All analyzed male names belongs to the christian tradition. As Ukrainian should by considered variants of official names adapted to the Ukrainian system of names.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2014, 60; 121-137
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cechy fonetyczne polszczyzny południowokresowej w listach metropolity kijowskiego Jana (Hioba) Boreckiego z lat 1624–1629
    Phonetic features of the Polish language of the Southern Borderland in the letters by Jan (Hiob) Borecki, the metropolitan of Kiev, from the years 1624–1629
    Autorzy:
    Sicińska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594249.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    polszczyzna XVII wieku
    polszczyzna południowokresowa epistolografia
    Jan Borecki
    Polish language in the 17th century
    the Polish of the Southern borderland
    epistolography
    Opis:
    Artykuł zawiera omówienie graficzno-fonetycznych właściwości dwóch listów Jana (Hioba) Boreckiego, prawosławnego metropolity kijowskiego w latach 1620–1631. Listy te, adresowane do księcia Krzysztofa Radziwiłła, datowane jeden na 1624 rok, drugi na 1629 rok, zachowały się w rękopisach, nie są jednak najprawdopodobniej autografami. Pod względem językowym reprezentują one polszczyznę południowokresową XVII wieku, czyli historyczną odmianę regionalną języka polskiego używaną na dawnych Kresach Południowo-Wschodnich, pozostającą pod wpływem języka ruskiego (ukraińskiego). Analiza językowa, ograniczona do przedstawienia kresowych regionalizmów fonetycznych, wykazała, że badane listy poświadczają szereg istotnych cech tejże odmiany, takich jak np. przejście grupy eń w ę w pozycji przed spółgłoską szczelinową s, wygłosowe -ć w miejscu -c, przejście ś w R przed C, zachowanie C przed samogłoskami innymi niż i, mieszanie spółgłosek l i ł, formy z r w miejscu rz oraz formy hiperpoprawne z rz (lub rż) zamiast r, formy z twardą grupą ke oraz ky i inne. Niektóre właściwości bardzo charakterystyczne dla polszczyzny południowokresowej, jak np. redukcja i zwężenie samogłoski nieakcentowanej, nie znalazły jednak w analizowanych tekstach swojego potwierdzenia.
    The article includes graphical and phonetic description of two letters written by Jan (Hiob) Borecki, the Orthodox metropolitan of Kiev in the years 1620–1631. Addressed to prince Krzysztof Radziwiłł, the letters dated 1624 and 1629 were preserved as manuscripts, but probably they are not autographs. In terms oflanguage, they represent the Polish language of the Southern Borderland in the 17th century – the historical regional variety of the Polish language of former South-Eastern Borderland, influenced by the Ruthenian (Ukrainian) language. Linguistic analysis, restricted to depicting the phonetic regionalisms of the Borderland, has shown that the examined letters authenticate many significant features of the variety in question, such as for example: transition of the eń group into ę while before fricative consonant s, occurrence of the final ć in the place of c, transition of ś into R before C, the way C was used before vowels other than i, mixing of consonants l and ł, forms including r in the place of rz as well as hypercorrect forms including rz (or rż) in the place of r, forms with strong ke, ky and other groups. However, there are some features that are characteristic for the Polish language of the Southern Borderland, for example reduction and narrowing of an unstressed vowel which are not confirmed in the analysed texts.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 199-220
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies