Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "moral" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 25
Tytuł:
Ewaluacyjne i egzystencjalne aspekty trafu moralnego
Evaluative and Existential Aspects of Moral Luck
Autorzy:
Lewandowski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488655.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
traf moralny
ocena moralna
uzasadnienie moralne
odpowiedzialność
fundamentalne projekty
moral luck
moral evaluation
moral justification
responsibility
ground projects
Opis:
Fenomen szczęścia stanowi problem dla etyki z dwóch powodów. Po pierwsze, utrudnia sformułowanie jednorodnych sądów moralnych dla dwóch lub więcej działań, które wydają się do siebie podobne w każdym moralnie istotnym aspekcie, z wyjątkiem niektórych udanych lub niefortunnych zdarzeń, które mają miejsce w jednym przypadku, a w drugim nie. Wystąpienie tych zdarzeń nie było pod kontrolą żadnego z agentów, ale dla zewnętrznych obserwatorów wydaje się być podstawą bardziej rygorystycznego lub bardziej tolerancyjnego osądu moralnego w jednym przypadku, a w drugim nie. Po drugie, szczęście może wpłynąć na nasze poczucie sensu życia poprzez sukces lub porażkę naszych ważnych egzystencjalnie projektów życiowych. Fakt ten sugeruje konieczność moralnie dopuszczalnych warunków polegających na szczęściu w formułowaniu i realizacji własnego projektu życiowego. W niniejszym artykule przedstawiam możliwości zastosowania głównych poglądów na szczęście do rozwiązania powyższych problemów.
The phenomenon of luck poses a problem for ethics for two reasons. First, it makes it difficult to formulate homogeneous moral judgments for two or more actions which seem to be similar to each other in every morally relevant aspect except of some successful or unfortunate events that take place in one case and not in the other. The occurrence of these events wasn’t under control of any of the agents but for external observers it tends to be the basis for more rigorous or more tolerant moral judgment in one case and not in the other. Second, luck can affect our sense of life through success or failure of ours existentially important life projects. This fact suggests necessity of conditions for morally permissible relying on luck in formulating and pursuing one’s life project. In this paper I present possibilities of applying main views on luck to resolve the above problems.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 2; 141-168
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tricky Intuitions
Kłopotliwe intuicje
Autorzy:
Lichacz, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097322.pdf
Data publikacji:
2022-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
etyka
teorie moralne
intuicje moralne
ludzkie wartości
ethics
moral theories
moral intuitions
human values
Opis:
This article is a critical discussion of the book Setting Health-Care Priorities by Torbjörn Tännsjö. This critique targets mainly Tännsjö’s method, but also several unjustified conclusions and some implicit assumptions.
Artykuł jest krytyczną dyskusją książki Torbjörna Tännsjö Setting Health-Care Priorities. Krytyka dotyczy głównie przyjętej w tej książce metody, ale też kilku nieuzasadnionych wniosków i przemyconych założeń.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 2; 249-258
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy możliwe jest ufundowanie teorii etycznej na emocji podziwu?
Is It Possible to Found a Moral Theory on the Emotion of Admiration?
Autorzy:
Szutta, Natasza
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31231984.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
egzemplarystyczna teoria etyczna
osobowy wzór moralny
emocje moralne
podziw
Zagzebski
exemplarist moral theory
exemplar
moral emotions
admiration
Opis:
Przedmiotem artykułu jest egzemplarystyczna teoria etyczna Lindy Zagzebski (2017). To nowa i ciekawa propozycja ufundowania teorii etycznej na emocji podziwu moralnego. W pierwszej części prezentuję główne założenia egzemplaryzmu — wyjaśniam, kim są osobowe wzory moralne, jaką rolę w teorii Zagzebski odgrywa admiracja oraz na czym polega swoistość egzemplaryzmu Lindy Zagzebski. W drugiej, krytycznej części wskazuję walory egzemplarystycznej teorii etycznej. Powołuję się na liczne dane empiryczne potwierdzające wagę modelowania w moralnej edukacji oraz funkcję pozytywnych emocji w doskonaleniu moralnym. Podkreślam ważny, praktyczny wymiar teorii Lindy Zagzebski. W trzeciej części wskazuję na trudności egzemplaryzmu, powiązane z przypisywaniem admiracji fundamentalnej roli w formułowaniu teorii etycznej, takie jak kłopoty z definiowaniem emocji podziwu, jej ambiwalentny charakter oraz wtórność admiracji wobec wartości jej przedmiotu. Nadto wykazuję, że teoria Lindy Zagzebski nie spełnia jednej z najważniejszych funkcji teorii etycznej, jaką jest rozwiązywanie problemów etycznych.
The article focuses on the exemplarism of Linda Zagzebski (2017). Zagzebski proposes to found an ethical theory on the emotion of admiration. In the first explanatory part, I present the central assumptions of exemplarism. I explain what constitutes a moral exemplar; the role admiration plays in Zagzebski’s theory; and the unique nature of her approach. In the second, critical part, I highlight the strong and weak sides of exemplarist ethical theory. I refer to the rich empirical data that confirms the importance of modeling in moral education as well as the role of positive emotions in moral development. I underline the practical dimension of Zagzebski’s approach. The weakness of exemplarism lies in its overly strong emphasis on admiration as the foundation of moral theory. This is the case for the following two reasons. Firstly, the kind of admiration that Zagzebski has in mind is difficult to define and distinguish from other similar emotions that do not deserve to be regarded as foundational for an ethical theory. Secondly, it seems that it is not admiration that comes first, followed by the moral values that we discover through this emotion, but rather that admiration is secondary, constituting a response to the values that we already recognize as admirable.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 3; 9-33
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wolna wola i idea Sądu Ostatecznego
Free Will and the Idea of the Last Judgement
Autorzy:
JUDYCKI, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488401.pdf
Data publikacji:
2017-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wolna wola
zło i dobro moralne
Sąd Ostateczny
eschatologia chrześcijańska
free will
moral good and moral evil
Last Judgement
Christian eschatology
Opis:
W artykule jego autor stara się wykazać, że jeśli istnieje wolna wola, której efektami są dobro lub zło, to musi istnieć również i Sąd Ostateczny, gdyż musi istnieć odpowiednie rozliczenie uczynionego dobra lub zła. Istnienie wolnej woli, mogącej wytwarzać dobro i zło, byłoby czymś całkowicie anomalnym i bezcelowym, gdyby nie istniał Sąd Ostateczny, a w świecie, jak widzimy, nie ma rzeczy bezcelowych. Uzasadniana jest także zależność odwrotna: jeśli w dziejach kultur ludzkich, w dziejach systemów religijnych, od bardzo dawnych czasów, przynajmniej od starożytnego Egiptu, funkcjonuje przekonanie o sądzie, któremu podlegają osoby umierające, to taki sąd ma sens tylko wtedy, gdy osoby te posiadały wolną wolę w czynieniu dobra lub zła. W ten sposób idea Sądu Ostatecznego wspiera przekonanie, że istnieje wolna wola.
In his article, the author seeks to demonstrate that if there is a free will that results in good or evil, there must also be a Last Judgment, as there must be a proper settlement of the good or evil done. The existence of free will, which can produce good and evil, would be completely anomalous and pointless if there were no Last Judgment, and there are no pointless things in the world as we see it. The converse is also justified: if in the history of human cultures—in the history of religious systems since ancient times, at least from ancient Egypt—there is a belief in a court to which dying persons are subject, such a judgment only makes sense when people have free will to do good or evil. Thus, the idea of the Last Judgment supports the belief that free will exists.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 4; 137-149
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
FILOZOFICZNE ŹRÓDŁA ANTYREALIZMU ETYCZNEGO
PHILOSOPHICAL SOURCES OF ETHICAL ANTI-REALISM
Autorzy:
Saja, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943449.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
metaetyka
antyrealizm etyczny
akognitywizm
emotywizm
realizm etyczny
teoria globalnego błędu
eliminatywizm
metaethics
moral anti-realism
moral realism
non-cognitivism
global-error theories
eliminativism
Opis:
In the contemporary analytic philosophy about one-third of authors tend toward moral anti-realism. Sources of its popularity have to be found in many arguments justifying the abandonment of moral realism. Every realist should meet them. Unfortunately, in Polish literature about ethics it is difficult to find a presentation and a critique of these arguments. Many philosophers who represent continental philosophy like Neo-Thomism, material Value-Ethics, hermeneutic ethics, assume ethical realism and do not respond to the arguments of anti-realists. The purpose of the article is to present in one place the most important arguments that are important sources of ethical anti-realism in metaethics of analytic philosophy.
We współczesnej filozofii analitycznej około jednej trzeciej autorów skłania się ku antyrealizmowi etycznemu. Źródeł tej popularności szukać należy w wielu argumentach, które uzasadniają porzucenie realizmu. Każdy realista etyczny powinien się z nimi zmierzyć. Niestety, w polskim piśmiennictwie poświęconym etyce trudno jest znaleźć prezentację oraz krytykę przedstawionych w artykule argumentów. Wielu przedstawicieli np. klasycznej etyki tomistycznej, niemieckiej etyki wartości, hermeneutycznej etyki odpowiedzialności lub innych nurtów filozofii, zakładając etyczny realizm, nie udziela odpowiedzi na zarzuty antyrealistów. Celem artykułu jest zaprezentowanie stanowiska oraz najważniejszych argumentów, które są istotnym źródłem etycznego antyrealizmu w metaetyce filozofii analitycznej.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 1; 5-24
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kłopot z etyką. Wyjątkowość podmiotu moralnego a uniwersalność i obiektywność sądów moralnych
The Trouble with Ethics: The Uniqueness of the Moral Subject and the Universality and Objectiveness of Moral Judgments
Autorzy:
Jaśtal, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232833.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
universalism
moral subject
constructivism
Bernard Williams
uniwersalizm
podmiot moralny
konstruktywizm
Opis:
Jedną z konsekwencji przyjmowania podmiotowej perspektywy w etyce jest coraz bardziej szczegółowy opis właściwości samego podmiotu moralnego ujmowanego jako wyjątkowe indywiduum. Takie podejście prowadzi do fundamentalnego dla etyki pytania: jak połączyć wyjątkowość indywidualnej sytuacji podmiotu moralnego z uniwersalnością sądów moralnych? Barbara Chyrowicz w książce Widok stąd. Dlaczego działamy tak, a nie inaczej? opisuje różne elementy składające się na wyjątkowość sytuacji moralnej oraz rysuje dwie strategie rozwiązania problemu uniwersalizacji: kantowską, odwołującą się do kategorii wolności, oraz arystotelesowską, wskazującą na potrzebę samodoskonalenia. W artykule staram się pokazać, że takie strategie podważają jednak dwa przeświadczenia kluczowe dla współczesnej filozofii moralnej: znaczenie indywidualności podmiotu moralnego (Bernard Williamsa) oraz ograniczenia poznawcze związane z opisem sytuacji moralnej i jego niemożliwy do wyeliminowania wartościujący charakter. Akceptacja tych przeświadczeń nie da się pogodzić z tradycyjnym ujęciem etyki, lecz wymaga rozdzielenia ocen moralnych od całościowej oceny aktywności podmiotu dokonywanej w kategoria sensowności życia, akceptacji konstruktywizmu, relatywizmu oraz partykularyzmu etycznego.
One of the consequences of adopting a subjective perspective in ethics is an increasingly detailed description of the properties of the moral subject itself, taken as a unique individual. This approach leads to a fundamental question for ethics: how to combine the uniqueness of the individual situation of the moral subject with the universality of moral judgements? Barbara Chyrowicz, in his book Widok stąd. Dlaczego działamy tak, a nie inaczej? [The View from Here: Why do We Act This Way and Not Otherwise?], describes the various elements that make up the uniqueness of the moral situation and draws two strategies for solving the problem of universalisation: a Kantian one, referring to the category of freedom, and an Aristotelian one, pointing to the need for self-perfection. In this article, I try to show that such strategies, however, undermine two convictions crucial to contemporary moral philosophy: the importance of the individuality of the moral subject (Bernard Williams) and the cognitive limitations associated with the description of the moral situation and its ineliminable value-laden character. Acceptance of these convictions cannot be reconciled with the traditional view of ethics, but requires the separation of moral judgements from the overall evaluation of the subject’s activity made in terms of the meaningfulness of life, the acceptance of constructivism, relativism and ethical particularism.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 3; 275-287
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jefte w tarapatach: Moralne dylematy a teizm
Jephthah’s Plight: Moral Dilemmas and Theism
Autorzy:
Mann, William
Iwanicki, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488495.pdf
Data publikacji:
2017-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
moralne dylematy
teizm
ślubowanie Jeftego
moral dilemmas
theism
Jephthah’s vow
Opis:
Artykuł omawia zjawisko dylematów moralnych z perspektywy teistycznej. Teiści przyjmują często, że (1) opatrznościowy Bóg nigdy nie postawiłby stworzonej przez siebie istoty przed taką sytuacją wyboru, w której owa istota nie jest w stanie uniknąć czynu niesłusznego, bądź że (2) jeśli istota staje przed taką sytuacją wyboru, to jest to wynikiem pewnego niesłusznego działania, którego dokonała już wcześniej. Wielu komentatorów przypisuje tę drugą opcję Tomaszowi z Akwinu. Autor argumentuje, że taka interpretacja jest błędna, przytaczając między innymi przeprowadzoną przez Akwinatę analizę ślubowania Jeftego opisanego w Księdze Sędziów. Natomiast w odniesieniu do pierwszej opcji artykuł zamykają uwagi dotyczące sposobu opracowania normatywnej teorii etycznej o charakterze teistycznym, która uznaje istnienie dylematów moralnych. Teiści zainteresowani taką teorią powinni poważnie rozważyć odrzucenie założenia, że powinność implikuje możliwość.
This essay examines the phenomenon of moral dilemmas from a theistic perspective. Many theists have supposed either (1) that a providential God would never confront a creature with a choice in which the creature cannot avoid doing wrong, or (2) that if a creature does confront such a choice situation, it is the result of some prior wrongdoing freely committed by that creature. This second alternative has been ascribed by many to St. Thomas Aquinas. I argue that the ascription is unwarranted, citing among other cases Aquinas’s examination of Jephthah’s vow in the book of Judges. As for the first alternative, the essay concludes with some observations about how one might develop a theistic normative ethical theory, consistent with God’s providence, that recognizes moral dilemmas. One of the assumptions that theists should seriously consider abandoning in the process is the principle that ought implies can.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 4; 351-381
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Morał z przykładów frankfurtowskich
The Frankfurt Cases: The Moral of the Stories
Autorzy:
Fischer, John Martin
Iwanicki, Marcin
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232615.pdf
Data publikacji:
2021-12-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wolna wola
odpowiedzialność moralna
historyjki Frankfurta
free will
moral responsibility
Frankfurt cases
Opis:
Autor argumentuje, że morał przykładów frankfurtowskich jest następujący: jeśli determinizm przyczynowy wyklucza odpowiedzialność moralną, to nie na mocy eliminacji alternatywnych możliwości, a następnie odpowiada na najważniejsze wyzwanie dla tej tezy, mianowicie argument nazywany „obroną przez dylemat”.
The author argues that the moral of the Frankfurt stories is this: if causal determinism rules out moral responsibility, it is not in virtue of eliminating alternative possibilities, and replies the most important challenge to this claim, namely an argument called “The Dilemma Defense.”
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 441-465
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O niektórych warunkach moralnej akceptowalności pewnych modlitw
On Some Conditions of the Moral Acceptability of Certain Prayers
Autorzy:
Łukasiewicz, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488677.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Bóg
okresy warunkowe
ocena moralna
modlitwa
God
counterfactual proposition
moral evaluation
prayer
Opis:
W artykule prezentuję pogląd, że ocena moralna osób modlących się w sytuacjach skrajnych (zagrożenie życia) powinna być formułowana w oparciu o znajomość pewnych nierzeczywistych okresów warunkowych. Chodzi tu o okresy warunkowe opisujące sytuacje, w których osoby modlące się mogłyby wybrać, gdyby zechciały, inne niż modlitwa sposoby ocalenia siebie lub najbliższych. Jednakże ponieważ nie znamy wartości logicznej takich zdań, nie mamy wystarczających podstaw do oceny moralnej takich osób. W dalszej części artykułu rozważam ogólne założenia racjonalności modlitw wstawienniczych w kontekście różnych odmian teizmu i sugeruję, że pojęcie Bożej odpowiedzi na takie modlitwy może mieć sens literalny w teizmie otwartym i probabilistycznym, a metaforyczny tylko w teizmie klasycznym.
In my paper, I present the view that moral evaluation of praying persons in existentially extreme situations (danger of death) should be based on knowledge concerning the truth value of some counterfactual propositions. I have in mind the counterfactual propositions describing situations in which praying people might choose, according to their will, other means of salvation for themselves or for their loved ones—other than petitionary prayer (also called “impetratory prayer”). However, since we do not know the truth value of such counterfactual propositions, we do not have sufficient means to issue any moral evaluation of such persons. In the second part of the paper I consider some general assumptions of rationality of petitionary and intercessory prayers in the context of various forms of theism. I suggest there that the concept of the divine answer to such prayers may have a literal meaning provided that we accept open or probabilistic theism, and a merely metaphoric or figurative meaning if we accept classical theism.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 1; 37-47
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdolność reagowania na racje a odpowiedzialność moralna
Responsiveness and Moral Responsibility
Autorzy:
Fischer, John Martin
Iwanicki, Marcin
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232614.pdf
Data publikacji:
2021-12-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wolna wola
odpowiedzialność moralna
zdolność reagowania na racje
free will
moral responsibility
reason-responsiveness
Opis:
Autor przedstawia model odpowiedzialności moralnej oparty na faktycznej sekwencji i pojęciu zdolności reagowania na racje, a następnie przeprowadza analogię między tym modelem a opracowanym przez Roberta Nozicka modelem wiedzy opartej na faktycznej sekwencji, oraz wprowadza pojęcie semikompatybilizmu.
The author presents a model of moral responsibility based on the actual sequence and the notion of reason-responsiveness, and draws an analogy between this model and Robert Nozick’s model of knowledge based on the actual sequence. In addition, the concept of semicompatibilism is introduced and explained.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 467-496
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tomasz z Akwinu o radości ze zła, które przytrafia się innym
Thomas Aquinas on Taking Pleasure in Other’s Misfortune
Autorzy:
Płotka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232714.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Schadenfreude
moral psychology
Thomas Aquinas
medieval philosophy
psychologia moralna
Tomasz z Akwinu
filozofia średniowieczna
Opis:
Tematem artykułu jest Tomasza z Akwinu koncepcja radości, której źródłem jest cierpienie innych osób (Schadenfreude). Pierwsza część obejmuje opis starożytnych źródeł Schadenfreude, którymi inspirował się Akwinata. Druga część dotyczy koncepcji nienawiści, która stanowi podstawę dla Schadenfreude. W trzeciej zaś części jest przedstawiona Tomaszowa próba rozróżnienia rozmaitych przypadków występowania Schadenfreude oraz ich częściowego moralnego usprawiedliwienia.
The article presents Thomas Aquinas’ concept of pleasure in other’s misfortune (Schadenfreude), i.e. specific joy, the source of which is the suffering of other people. The first part describes the ancient Schadenfreude sources that inspired Aquinas. The second part deals with the concept of hatred that underlies the concept of Schadenfreude. In the third part, it is presented Aquinas’ attempt to distinguish between various cases of the occurrence of Schadenfreude and an attempt of their moral justification.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 1; 231-246
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Reality of Free Will
Realność wolnej woli
Autorzy:
Smilansky, Saul
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233220.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
free will
reality
illusion
Illusionism
moral paradoxes
wolna wola
realność
złudzenie
iluzjonizm
paradoksy moralne
Opis:
Is free will real? Is there really free will? That of course depends on what “free will” is. And, on what “real” is. I begin from the free will problem as it appears in the contemporary free will debate, and set out to explore how my view on it affects various senses of reality. The picture that emerges is complex, pluralistic, multi-faceted, and paradoxical. In some sense free will is real, in another sense it is not, and both greatly matter. The sense that is unreal creates a reality of shallowness and tragedy. Finally, both ethically and pragmatically, we require illusion in order to create reality, in creating our moral and personal selves.
Czy wolna wola istnieje realnie? I czy istnieje realna wolna wola? Odpowiedzi oczywiście zależą od tego, czym jest wolna wola, a także, czym jest realność. Wychodzę od problemu wolnej woli w jego współczesnym sformułowaniu, aby zbadać, w jaki sposób mój pogląd wpływa na różne rozumienia realności. Wyłaniający się obraz jest złożony, pluralistyczny, wieloaspektowy i paradoksalny. Wolna wola jest w pewnym sensie realna, w innym zaś nie, oba ujęcia są zaś niezwykle doniosłe. Poczucie nierealności tworzy rzeczywistość bezsensu i dramatu. W rezultacie zarówno względy etyczne, jak i praktyczne sprawiają, że potrzebujemy złudzenia wolnej woli, by tworzyć rzeczywistość, a także nasze moralne i osobiste jaźnie.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2024, 72, 1; 99-113
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O niemożliwości całkowitej odpowiedzialności moralnej
The Impossibility of Ultimate Moral Responsibility
Autorzy:
Strawson, Galen
Jarocki, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943466.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
free will
moral responsibility
causa sui
determinism
indeterminism
Galen Strawson
wolna wola
odpowiedzialność moralna
determinizm
indeterminizm
Opis:
Jedną z centralnych kwestii dotyczących problemu wolnej woli stanowi zagadnienie moralnej odpowiedzialności. Na ogół utrzymuje się, iż ma ono najdalej idące konsekwencje dla życia społecznego oraz prawa. Jak jednak argumentuje Galen Strawson, nie można odpowiadać moralnie za własne działania. Argument przebiega następująco: dana osoba podejmuje decyzję w oparciu o swój charakter, osobowość lub inne czynniki umysłowe. Z drugiej strony, za czynniki te nie można ponosić odpowiedzialności, wydaje się bowiem oczywiste, że są one powodowane innymi czynnikami, takimi jak wychowanie czy geny, za które nie jesteśmy odpowiedzialni. Jedynym wyjściem byłoby bycie causa sui, tj. bycie przyczyną samego siebie. Jednakże zgodnie z rozpowszechnioną opinią nic nie może być causa sui. W takim wypadku odpowiedzialność moralna jest niemożliwa.
The problem of moral responsibility occupies a central place in the discussions concerning free will. It is generally held that it has far-reaching consequences for social life and law. However, as Galen Strawson argues, it is impossible to be morally responsible for one's own actions. The argument runs as follows: a person decides one way or another on the basis of his character, personality traits or other mental respects. However, one cannot be responsible for those features—it seems obvious that they are caused by factors one cannot be responsible for, such as one's upbringing or genes. Hence the only way to be morally responsible is to be causa sui, i.e. the cause of oneself. It is widely acknowledged though that nothing can be causa sui. It follows that moral responsibility is impossible.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 1; 109-128
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fortunate Misfortune Revisited: Further Reflections
Szczęśliwe nieszczęście przemyślane na nowo: dalsze uwagi
Autorzy:
Smilansky, Saul
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232797.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
misfortune
fortunate misfortune
disadvantage
rationality
moral paradoxes
Smilansky
nieszczęście
szczęśliwe nieszczęście
niekorzystne położenie
racjonalność
paradoksy moralne
Opis:
In a previous work I considered the philosophically neglected phenomenon of “Fortunate Misfortune” (or FM). This follows from the way in which sometimes what seems an obvious misfortune turns out, in fact, to be actually good fortune. The paradox, in a certain class of cases, is this: if a seemingly unfortunate aspect of a life has proven to be beneficial overall, then it has not been a real misfortune. However, certain aspects of actual lives seem to be obvious misfortunes, irrespective of what follows. Often, saying both that the life-aspects under consideration are misfortunes and denying that they are, seem unacceptable. In the present paper I aim to survey some of the conceptual, moral and social implications of cases of Fortunate Misfortune. This will be mostly done in the form of questions, exploring the perplexities FM brings up and the challenges it hence poses for further work.
We wcześniejszych tekstach omówiłem pomijane przez filozofów zjawisko „szczęśliwego nieszczęścia” (SN). Wiąże się ono z tym, że niekiedy coś, co wydaje się jawnym nieszczęściem, przyjmuje faktycznie szczęśliwy obrót. Paradoks, występujący w określonej klasie przypadków, jest następujący: jeśli na pozór niefortunny aspekt życia okazuje się w ostatecznym rozrachunku dobrodziejstwem, to nie był prawdziwym nieszczęściem. Jednakże pewne aspekty życia wydają się jawnymi nieszczęściami, niezależnie od tego, jakie mają następstwa. Powiedzenie zarówno, że rozważane tu aspekty życia są nieszczęściem i zaprzeczenie, że nimi są, wydaje się często nie do przyjęcia. W tym eseju przedstawiam wybrane pojęciowe, moralne i społeczne konsekwencje przypadków szczęśliwego nieszczęścia, stawiając pytania, rozważając zagadki, do których prowadzi SN oraz formułując wyzwania, z którymi trzeba się będzie zmierzyć w przyszłości.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 2; 93-108
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Iris Murdoch’s Conception of Moral Development in Her Novel The Good Apprentice
Iris Murdoch koncepcja rozwoju moralnego w jej powieści Zacny uczeń
Autorzy:
Głąb, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232778.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Murdoch
The Good Apprentice
attention
moral life
transcendence of
love
Zacny uczeń
uwaga
życie moralne
transcendencja osób
miłość
Opis:
The author juxtaposes two views of morality and the views of man they imply: one represented by behaviourist and existentialist approaches in theories of morality and the other proposed by Iris Murdoch, who stresses the ability to see and recognise morally significant characteristics. In Murdoch’s opinion, a person’s moral development consists in a change in the quality of consciousness as a result of the activity of attention in exploring moral reality. After contrasting these two views, the author confronts Murdoch’s approach with the conception of moral development understood along these lines as exemplified in a character of her novel The Good Apprentice. She also puts the problem of attention into the context of Murdoch’s conception of the transcendence of persons.
Autorka przeciwstawia sobie dwa obrazy moralności oraz wynikające z nich obrazy człowieka: pierwszy, reprezentowany przez behawiorystyczne i egzystencjalistyczne ujęcia w teoriach moralności, drugi zaproponowany przez Iris Murdoch, w którym akcentuje ona umiejętności widzenia i rozpoznawania istotnych moralnie cech. Jej zdaniem bowiem rozwój moralny podmiotu polega na zmianie jakości świadomości w wyniku działaniu uwagi w rozpoznawaniu moralnej rzeczywistości. Autorka po skontrastowaniu tych dwóch obrazów, konfrontuje podejście Murdoch z koncepcją tak rozumianego rozwoju moralnego bohatera jej powieści pt. Zacny uczeń, a także stawia problem uwagi w kontekście przyjmowanej przez Murdoch koncepcji transcendencji osób.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 2; 239-260
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 25

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies