O niektórych warunkach moralnej akceptowalności pewnych modlitw

W artykule prezentuję pogląd, że ocena moralna osób modlących się w sytuacjach skrajnych (zagrożenie życia) powinna być formułowana w oparciu o znajomość pewnych nierzeczywistych okresów warunkowych. Chodzi tu o okresy warunkowe opisujące sytuacje, w których osoby modlące się mogłyby wybrać, gdyby zechciały, inne niż modlitwa sposoby ocalenia siebie lub najbliższych. Jednakże ponieważ nie znamy wartości logicznej takich zdań, nie mamy wystarczających podstaw do oceny moralnej takich osób. W dalszej części artykułu rozważam ogólne założenia racjonalności modlitw wstawienniczych w kontekście różnych odmian teizmu i sugeruję, że pojęcie Bożej odpowiedzi na takie modlitwy może mieć sens literalny w teizmie otwartym i probabilistycznym, a metaforyczny tylko w teizmie klasycznym.

In my paper, I present the view that moral evaluation of praying persons in existentially extreme situations (danger of death) should be based on knowledge concerning the truth value of some counterfactual propositions. I have in mind the counterfactual propositions describing situations in which praying people might choose, according to their will, other means of salvation for themselves or for their loved ones—other than petitionary prayer (also called “impetratory prayer”). However, since we do not know the truth value of such counterfactual propositions, we do not have sufficient means to issue any moral evaluation of such persons. In the second part of the paper I consider some general assumptions of rationality of petitionary and intercessory prayers in the context of various forms of theism. I suggest there that the concept of the divine answer to such prayers may have a literal meaning provided that we accept open or probabilistic theism, and a merely metaphoric or figurative meaning if we accept classical theism.