Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "music culture" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Pieśń żydowska na estradach koncertowych Pragi czeskiej w dwudziestoleciu międzywojennym
Jewish songs performed in concert venues in Prague during the period between the two world wars
Autorzy:
Jaczyński, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408937.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kultura muzyczna
Europa Środkowa
Praga
pieśń żydowska
muzyka synagogalna
music culture
Central Europe
Prague
Jewish song
Synagogue music
Opis:
Charakterystyczną cechą międzywojennej kultury muzycznej Pragi – jednego z czołowych ośrodków kultury muzycznej w ówczesnej Europie Środkowej, była wielokulturowość. Miasto – szczególnie jego część niemieckojęzyczna – było otwarte m.in. na kulturę żydowską. Już we wczesnych latach 20. XX wieku można obserwować nastanie w Pradze mody na pieśń żydowską. Wykonywali ją w czołowych salach koncertowych Pragi (Urania, Mozarteum, Pałac Lucerna, sala niemieckiego teatru i in.) w języku hebrajskim oraz jidysz miejscowi i przyjezdni kantorzy oraz zawodowi śpiewacy specjalizujący się w żydowskim repertuarze, w tym liczni przybysze z terenów byłej Rosji. W pierwszej części artykułu autor nakreśla genezę zjawiska popularności pieśni żydowskiej (szerzej zaś: muzyki żydowskiej) na estradach koncertowych Pragi w okresie międzywojennym (wśród omawianych czynników wymienić można m.in. ruch koncertowy kantorów, zwiększenie popularności badań nad muzyką synagogalną i żydowską muzyką ludową, działalność promocyjną europejskich wydawców muzycznych oraz stanowisko czeskiej prasy wobec muzyki żydowskiej), a ponadto wskazuje prawdopodobne źródła żydowskiego repertuaru pieśniowego wykonywanego w Europie Środkowej. Dalszą część artykułu stanowi kronika prezentacji pieśni żydowskiej, zarówno w jej wersji synagogalnej, artystycznej, jak i ludowej (w postaci występów tak żydowskich, jak i nieżydowskich artystów: kantorów, śpiewaków operowych i kabaretowych, recytatorów) na praskich estradach dwudziestolecia międzywojennego, obejmująca listę wykonawców oraz – w miarę możliwości – wykonywane utwory. Zebrane materiały prasowe dotyczące recepcji tych występów zostały poddane analizie jako dokumenty ilustrujące stosunek praskiej publiczności, także „nieżydowskiej” (termin ten autor wprowadza jako kalkę stosowanego w ośrodkach niemieckojęzycznych przed wojną określenia Nichtjuden, nichtjüdisch) do muzyki żydowskiej i szerzej – żydowskiej społeczności. Kwerenda prasowa objęła międzywojenne dzienniki praskie („Prager Presse” i „Prager Tagblatt”) oraz czołowe muzyczne czasopismo Pragi „Tempo. Hudební Listy”.
A distinguishing characteristic of the music culture of Prague, which was then one of the leading centres of music culture in Central Europe, was its multiculturalism. The city, and its German-speaking part in particular, was receptive – among other influences – to Jewish culture. As early as in the 1920s, it could be observed that Jewish songs were becoming in vogue in Prague. They were performed in the major concert halls in Prague (Urania, Mozarteum, The Lucerna Palace, the hall of the German theatre, and others) in Hebrew and in Yiddish by local and visiting cantors and professional singers specializing in Jewish repertoire, including many newcomers from the territories of former Russia. In the first part of the article, the author discusses the origins of the popularity of Jewish songs (or, broadly speaking, Jewish music) in the concert venues of Prague during the period between the two world wars (the contributing factors included cantors' concert movement, the rising popularity of research into synagogue music and Jewish folk music, the marketing activities of European music publishers and the stance of Czech press on Jewish music); also, the author identifies the probable sources of the repertoire of Jewish songs performed in Central Europe. In the latter part of the article, the author chronicles the performances of Jewish songs in their synagogue, art and folk versions (performed by both Jewish and non-Jewish artists: cantors, opera and cabaret singers, or reciters) in the Prague venues during the prewar period, listing the performers and, where possible, the compositions. The gathered press materials concerning the reception of those performances have been analyzed as documents of the attitude of the Prague audiences, including non-Jewish listeners (the author uses the term 'non-Jewish' as a loan translation of the German words 'Nichtjuden', 'nichtjüdisch', used by German-speaking circles before the Second World War), to Jewish music and, in broader terms, to the Jewish community. The preliminary search of press materials covered daily newspapers published in Prague during the pre-war period (Prager Presse and Prager Tagblatt) and the then-leading music periodical in the city, Listy Hudební Matice and Tempo.
Źródło:
Muzyka; 2018, 63, 2; 27-42
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzyka w służbie klasztornej dyplomacji
Music in the service of monastic diplomacy
Autorzy:
Walter-Mazur, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408352.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kultura muzyczna w XVIII wieku
benedyktynki
Marianna Siemianowska
kasaty
Sandomierz
18th-century music culture
Benedictine Nuns
dissolution
Opis:
W XVII i XVIII wieku status ksieni żeńskiego klasztoru był zbliżony do statusu feudalnego władcy. Reprezentowała ona klasztor wobec władzy duchownej i świeckiej, oraz czuła się odpowiedzialna za jego materialny dobrostan, skąd nierzadko wynikała konieczność utrzymywania dobrych relacji i pertraktowania z osobami, od których klasztor był w jakimś względzie zależny. Dobre stosunki należało utrzymywać także z opiekunami potencjalnych bogatych kandydatek do zakonu, które mogły wnieść pokaźny posag, ważny z punktu widzenia materialnego funkcjonowania wspólnoty, a także z własnymi koligatami i wszelkimi osobami, które mogły wywierać wpływy w częstych sporach majątkowych. Nadciągający okres kasat klasztorów wymagał tego, by decydentom zaprezentować klasztor jako dobrze uposażony i wzorowo funkcjonujący. Wreszcie, w niespokojnych czasach, nieraz przychodziło się ksieniom układać z dowódcami przemaszerowujących przez ich ziemie lub miasta wojsk. Wychodząc od opisu wydarzeń utrwalonych w kronice benedyktynek sandomierskich, spisywanej w latach 1762-1780, ukazuję w jaki sposób w prowadzonych przez przełożoną działaniach dyplomatycznych była wykorzystywana muzyka wykonywana przez klasztorną kapelę. Przykłady, jakie chciałam tu przywołać, ukazują funkcję reprezentacyjną i „towarzyszącą” muzyki w klasztorze benedyktynek sandomierskich,  a także rolę koncertu jako „daru” powodującego zaciągnięcie zobowiązania.
In the 17th and 18th centuries, a prioress or abbess at a nunnery had a status similar to that of a feudal lord. She represented the monastery in contacts with the ecclesiastic and secular authorities, and felt responsible for its material well-being, which frequently entailed the need to maintain good relations and to negotiate with persons on whom the convent was to some extent dependent, as well as with the parents or guardians of potential rich candidates for the cloistered life. The latter could bring in a large dowry, which was important for the material functioning of the monastic community. Another group of persons to remain on good terms with were the prioress’s relatives and all those who might influence the frequent disputes concerning property. In the period of monastic order dissolutions, it was important to prove to the decision-makers that the given convent was well-off and perfectly organised. Finally, in those turbulent times prioresses frequently had to negotiate with the commanders of troops passing through their lands or cities. I have used the description of events found in the chronicle of the Benedictine Nuns of Sandomierz, compiled in the years 1762–1780, to illustrate the ways in which music performed by the convent’s ensemble was used by the abbess in her diplomatic efforts. I give examples of the representative and ‘accompanying’ functions of music at the Benedictine Nuns’ Monastery in Sandomierz, as well as of the role of a concert as a ‘gift’ which creates an obligation.
Źródło:
Muzyka; 2019, 64, 2; 3-19
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wkład klasztorów w rozwój kultury organowej średniowiecznej i wczesnonowożytnej Małopolski (od XIV do końca XVI w.)
The contribution of monasteries to the development of organ music culture of Małopolska in the medieval and early modern periods (from the fourteenth to the late sixteenth centuries)
Autorzy:
Rajman, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28409396.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
organy
kościół
klasztor
zakon
organista
klawiatura
tabulatura
parafia
organs
church
monastery
convent
organist
keyboard
tablature
parish
Opis:
Podstawę źródłową wniosków zawartych w tym artykule stanowią wyniki kwerendy w źródłach wytworzonych przez klasztory (dokumenty, rachunki, inwentarze, nekrologi, żywoty przełożonych, kroniki), rękopiśmiennych aktach sądowych biskupa i oficjała krakowskiego z XV i XVI w. oraz protokołów powizytacyjnych i ksiąg miejskich. Autor uwzględnił także całą literaturę przedmiotu. Rozpatrując dane źródłowe autor stawia tezę, że w XIII w. nie ma jakichkolwiek wzmianek o organach w kościołach klasztornych – za wysoce problematyczny i mało wiarygodny uznaje przekaz o organiście w kościele dominikańskim w Sandomierzu odnoszący się rzekomo do 1259 r. (przekaz ten pochodzi, w istocie rzeczy, dopiero z XVIII w.). Pierwsza wzmianka o organach klasztornych (1376) dotyczy kościoła bożogrobców w Miechowie. Zostały one ufundowane przez ówczesnego prepozyta Marcina Czcika. Podkreślić należy fakt, że miechowski kościół klasztorny pełnił zarazem funkcję kościoła parafialnego. Potrzeba oprawy muzycznej nabożeństw dla wiernych była jedną z ważniejszych przyczyn wybudowania organów w kościołach dominikanów i franciszkanów krakowskich. Istnienie organów w kościele dominikańskim w Krakowie możemy datować najpóźniej na pierwszą dekadę XV w. Zachowało się sporo wzmianek o konkretnych muzykach w tym kościele, a z XVI w. pochodzą informacje o organach w innych niż Kraków, kościołach dominikańskich. Czas wybudowania organów w kościele św. Franciszka przypada na okres przed 1445 roku. W XVI w. był to najlepiej wyposażony w instrumenty kościół w diecezji krakowskiej – 2 organy główne i pozytyw w każdej z kaplic bocznych Ważnymi ośrodkami kultury muzycznej były klasztory kanonickie. Z XV–XVI w. zachowało się wiele wzmianek imiennych o organistach w kościele kanoników regularnych przy kościele Bożego Ciała na Kazimierzu. W XVI w. organy grały także w innych kościołach tej reguły, a na szczególną uwagę zasługuje klasztor w Kraśniku (znani są tutaj wszyscy organiści z XVI w.). W kościele klasztornym św. Ducha w Krakowie organista jest poświadczony w 1443 roku. W kościele premonstratensów w Brzesku-Hebdowie  organy były prawdopodobnie już w XV w, a w XVI w opactwie w Nowym Sączu, u kanoników regularnych od pokuty błogosławionych Męczenników w kościele św. Marka w Krakowie w 1541 r. Odrębnym zagadnieniem są kościoły klasztorne ściśle konwentualne. O organach w kościele benedyktynów w Tyńcu możemy wnioskować z faktu, że już w 1405 r. wzmiankowany jest organista benedyktyn Jan. Można przypuszczać, że organy w tym kościele istniały pod koniec XIV w. Problematyczne są początki organów w kościele na Łysej Górze, a zwłaszcza przypisywanie ich fundacji królowi Władysławowi Jagielle. Organy w kościele augustianów św. Katarzyny na Kazimierzu, klasztoru o wybijającej się kulturze muzycznej, istniały przed 1436 roku. W drugiej połowie XV w. kościół posiadał 2 instrumenty. Z 1494 r. pochodzi wzmianka o organiście w klasztorze augustianów w Olkuszu, filii kazimierskiego konwentu. Brak w pełni przekonywujących źródeł do datowania organów w kościołach bernardyńskich na okres przed 1600 rokiem. Dotyczy to także kościoła N. Marii Panny na Jasnej Górze, świątyni konwentualnej paulinów. Kontrastuje z tym stanem wiedzy, pierwsza wzmianka o organiście w kościele paulińskim na Skałce, bowiem dowodzi istnienia organów już w 1475 roku. O wczesnym powstaniu organów w kościele na Skałce zadecydowała niewątpliwie funkcja parafialna tej świątyni. W przypadku kościoła karmelitów, zakonu o surowej regule, na podkrakowskich Garbarach, gdzie organy istniały już w pierwszej połowie XV w. wpływ miały zarówno potrzeby muzyczne konwentu, jak i fakt, że znajdował się tutaj słynący łaskami obraz maryjny. Późno powstały organy w kościołach cysterskich, co również wiązało się z nakazami reguły. W Mogile wybudowano je w latach 1522–46 – jest to najstarszy przykład organów cysterskich w Małopolsce. Istnienie organów w kościele cysterskim w Jędrzejowie jest poświadczone w 1573 r., a w Szczyrzycu w 1597. Zapewne na XVI w. przypada także budowa organów w Koprzywnicy i Wąchocku, ale brak na razie źródeł potwierdzających tę hipotezę. W klasztorach żeńskich – u klarysek w Krakowie i norbertanek na Zwierzyńcu oraz w Imbramowicach, mimo zakazów wypływających z reguły (zakaz obecności mężczyzn), działalność organistów, a zatem i istnienie instrumentów, da się wykazać dla drugiej połowy XV w. Organista w kościele benedyktynek w Staniątkach jest poświadczony w 1521 r., a u klarysek w Starym Sączu w 1568 roku. Instrument w Starym Sączu istniał niewątpliwie znacznie wcześniej. Muzyka organowa w kościołach klasztorów żeńskich służyła wyłącznie przy śpiewie chóru zakonnic, kościoły te bowiem były całkowicie zamknięte dla profanów. Biorąc pod uwagę także źródła z końca XVI w. można obliczyć, że 36 kościołów klasztornych w Małopolsce (tożsamej terytorialnie z diecezją krakowską) posiadało instrumenty muzyczne. Zebrane wzmianki źródłowe stanowią świadectwo, że niektóre klasztory, posiadające własne warsztaty, (np. klasztor franciszkański w Krakowie) wykonywały prace także dla innych kościołów. Z kolei korzystanie przez zakonników z dorobku różnych środowisk organmistrzowskich widzimy w sytuacjach, gdy zatrudniani byli organmistrze ewidentnie niezakonni, lub gdy do odbioru gotowych organów klasztornych zaprasza się jako ekspertów np. organistów w kościoła Mariackiego. Wzmianki imienne o organistach świadczą, że rekrutowali się oni aż z trzech środowisk muzyków – z konwentu, z organistów niezakonnych, ale będących osobami duchownymi, z organistów świeckich. Zauważalne jest, że np. u cystersów organistami byli wyłącznie mnisi. Dane o wielkości organów pochodzą z XVI w. i dotyczą instrumentu w Miechowie – 22 głosy i u dominikanów krakowskich – 16 głosów. Organy klasztorne były montowane w różnych miejscach kościoła – pod sklepieniem nawy głównej, na ścianie z boku prezbiterium, na ścianie nad ołtarzem, nad wejściem zachodnim. W klasztorach małopolskich powstały niezwykle cenne dzieła muzyki organowej. Najsłynniejsze z nich to tabulatura klasztoru św. Ducha w Krakowie oraz tabulatura Jana z Lublina. Oba zawierają szereg utworów, które były wykonywane z użyciem klawiatury nożnej. Świadczą, że średniowieczne klasztory małopolskie były środowiskami żywo zainteresowanymi rozwojem budownictwa organowego i muzyki organowej.
The source base for the conclusions presented in the article are the results of preliminary research in the sources generated by the monasteries (documents, financial records, inventories, obituaries, biograms of superiors, chronicles), manuscript court files of the bishop’s court and the judicial vicar from the fifteenth and sixteenth centuries, and postinspection protocols and municipal records. In addition, the author took into account the existing literature on the subject. While analyzing the data found in the sources, the author puts forward the hypothesis that no references to pipe organs in monastic churches exist in sources from the thirteenth century – a source mentioning an organist in the Dominican church in Sandomierz, allegedly referring to 1259, is open to questions and unreliable (in fact, it dates from as late as the eighteenth century). The first reference to a pipe organ in a monastic setting refers to the Church of the Holy Sepulchre in Miechów (1376). It was by the then provost Marcin Czcik. It should be emphasized that the monastic church in Miechów functioned at the same time as a parish church. The need to provide a music setting to religious services for the congregation was an important reason why the pipe organs were constructed in the Dominican and Franciscan churches in Cracow. The pipe organ in the Dominican church in Cracow were built in the first decade of the fifteenth century at the latest. Many references have survived to specific musicians in this church, while in the sixteenth century pipe organs in Dominican churches in other cities are mentioned. The construction of the pipe organ in the Church of St Francis dates back to a period before 1445. In the sixteenth century, it was the best equipped church in the Cracow diocese when it came to musical instruments – two main pipe organs and a positive organ in each of the flanking chapels. Important centres of music culture were located in the monasteries of the Canons Regular. Sources from the fifteenth and sixteenth centuries contain numerous references to names of specific organists employed at the Corpus Christi Church in the district of Kazimierz. In the sixteenth century, organ music was also performed in other churches of this order, most remarkably in the monastic church in Kraśnik (in this case, a complete list of sixteenth-century organists has survived). In the Church of the Holy Spirit in Cracow, the presence of an organist in confirmed in the sources from as early as 1443. The Premonstratensian church in Brzesko-Hebdowo probably had a pipe organ as early as in the fifteenth century, the abbey in Nowy Sącz – in the sixteenth century, the St Mark Church of the Canons Regular of the Penance of the Blessed Martyrs in Cracow – in 1541. A separate subject are monastic churches with a purely conventual function. The presence of a pipe organ in the Benedictine church in Tyniec can be deduced from a reference to the organist – a Benedictine monk named Jan – from 1405. It can be speculated that this church had a pipe organ as early as in the late fourteenth century. The origin of the pipe organ in the church in Łysa Góra are unclear, particularly attributing its foundation to King Ladislaus Jagiello. The pipe organ in the St Catherine Church of the Augustinian Order in Kazimierz, a remarkable centre of music culture, existed before 1436. In the second half of the fifteenth century, the church had two instruments. A reference to an organist in the Augustine church in Olkusz, a branch of the Kazimierz convent, comes from 1494. There are no reliable sources for dating the pipe organs in Bernardine churches in the period before 1600. The same holds for the Holy Virgin Mary Church at Jasna Góra, the conventual temple of the Pauline Order. In contrast to this state of knowledge, we know about a reference to an organist in the Pauline church at Skałka, providing evidence that a pipe organ existed there as early as in 1475. Providing this temple with the instrument so early was undoubtedly influenced by the fact that it functioned as a parish church. As for the Carmelitan church, belonging to an order with a very strict rule and located in the suburban district of Garbary, the pipe organ existed there as early as in the first half of the fifteenth century, which was stimulated by the musical needs of the convent and the fact that the temple hosted an effigy of the Holy Virgin famous for various graces. In Cistercian churches, pipe organs were installed relatively late, which was also connected with the principles of the rule. In Mogiła, a pipe organ was constructed in the years 1522–46 and is the earliest example of a Cistercian pipe organ in Małopolska. The presence of a pipe organ in the Cistercian church in Jędrzejów is confirmed in 1573, and in Szczyrzyc in 1597. In all probability, in the same sixteenth century pipe organs were constructed in the churches in Koprzywnica and Wąchock, but there are no sources yet to substantiate this hypothesis. In female monasteries – Poor Clares in Cracow and Premonstratensians in Zwierzyniec and in Imbramowice – the activity of organists, and therefore the presence of instruments, is confirmed in the second half of the fifteenth century, despite the rules that excluded male presence in the premises. The activity of an organist in the Benedictine female convent in Staniątki is confirmed in 1521, while Poor Clares in Nowy Sącz had an organist in 1568. The instrument in Nowy Sącz undoubtedly existed much earlier. In the monastic churches of female convents, organ music served only as accompaniment to choirs of nuns, because those churches were closed to laymen. If we additionally take into account sources from the late sixteenth century, it becomes possible to calculate that 36 monastic churches in Małopolska (in a territory overlapping with the Cracow diocese) possessed musical instruments. The collected references found in the sources prove that some monasteries (e.g. the Franciscan convent in Cracow) had their own workshops and supplied other churches. On the other hand, we notice that the convents would use the services of various organ-building centres as the builders employed for the purpose of constructing pipe organs were definitely not monks, or when organists employed elsewhere, e.g. in St Mary’s Church, were hired as experts for the procedure of acceptance. References to musicians mentioned by name prove that they were recruited from three circles: the convent itself, non-monastic clergy and lay-organists. It is remarkable that e.g. in Cistercian temples only monks were accepted as organists. Information about the size of the instruments dates back to the sixteenth century and refers to the pipe organ in Miechów, which had 22 pitches, and to the instrument in the Dominican church in Cracow with 16 pitches. Monastic pipe organs were installed in different places in the temple: above the vaulting of the nave, on the side wall of the presbytery, on the wall above the altar, or above the western entry. In Małopolska, monasteries were places were the most precious works of organ music originated. The most famous of them are the Holy Ghost Tablature from Cracow and the Jan of Lublin Tablature. Both contain a number of compositions performed with a pedal keyboard. Also, they provide evidence that the monastic circles in Małopolska in the Middle Ages fostered a keen interest in the development of organ-building and organ music.
Źródło:
Muzyka; 2018, 63, 3; 43-64
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teodor Leszetycki. Notatki z biografii artysty i pedagoga w świetle stosunków z rodziną, przyjaciółmi i uczniami (część I)
Theodor Leschetizky. Notes on the biography of an artist and educator, in the light of his relations with the family, friends and pupils (Part I)
Autorzy:
Chmara-Żaczkiewicz, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28411999.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Teodor Leszetycki
pianistyka XIX i XX wieku
kultura muzyczna w Wiedniu
Annette Essipoff
Theodor Leschetizky
pianism in 19th and 20th century
music culture in Vienna
Opis:
Urodzony w 1830 r. w rezydencji Ernesta Potockiego w Łańcucie, a zmarły w 1915 r. w Dreźnie, Teodor Leszetycki zajmował w muzyce polskiej i europejskiej XIX w. miejsce szczególne. Pochodząc z czesko-polskiej rodziny od pokoleń uzdolnionej artystycznie, interesował się niemal wszystkimi rodzajami muzyki, preferując przede wszystkim twórczość fortepianową. Studia pianistyczne odbył w Wiedniu u Carla Czernego i Simona Sechtera, zainteresował się też poważnie dydaktycznymi i kompozytorskimi doświadczeniami Antona Rubinsteina i Franza Liszta. Był koncertującym pianistą, kompozytorem i dyrygentem, przede wszystkim jednak jednym z najsłynniejszych w Europie XIX w. nauczycieli gry na fortepianie (miał podobno około 1000 uczniów; do dziś zidentyfikowano około trzystu nazwisk). Karierę pianistyczną rozpoczął jako piętnastolatek, występując w Wiedniu i okolicach. Kilka lat później, w 1852 r., wraz z ojcem, Józefem, wyjechał do Petersburga, gdzie m.in. mieszkał zaprzyjaźniony z nim Rubinstein. W Petersburgu spędził blisko piętnaście lat: był ulubieńcem i protegowanym księżnej Heleny Pawłownej, grywał w teatrze Michajłowskim, dyrygował dworskimi i publicznymi koncertami, nadzorował przebieg nauki muzycznie uzdolnionych panien ze słynnego Instytutu Smolnego oraz – także wraz z Rubinsteinem – przyczynił się do utworzenia petersburskiej Akademii Śpiewaczej, Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego i – w 1862 r. – Konserwatorium; pod koniec pobytu w Petersburgu otrzymał tytuł honorowego profesora tej uczelni. W tych latach odbywał też liczne podróże artystyczne: co najmniej dwukrotnie wystąpił w Paryżu, ponadto w Austrii, Niemczech, Anglii i Holandii, gdzie występował w roli solisty i kameralisty. W Petersburgu związał się najpierw ze śpiewaczką Anną Friedebourg, a następnie z Annette Essipoff, swoją uczennicą, z którą od 1878 r. zamieszkał w Wiedniu. Często razem koncertowali, wykonując m.in. repertuar na cztery ręce lub dwa fortepiany i w tej roli święcili prawdziwe triumfy. Często Teodor kierował też orkiestrą towarzyszącą Annette w jej występach koncertowych. Essipoff, która kilkakrotnie występowała też sama przed polską publicznością, znana była w tym czasie jako doskonała interpretatorka twórczości Chopina i mistrzyni tempa rubato.Leszetycki przez krótko związany był z Konserwatorium wiedeńskim, jednak ze względu na zwiększającą się lawinowo liczbę uczniów, rozpoczął organizować lekcje prywatne. Długoletnim przyjacielem z tego okresu był Ludwig Bösendorfer, znany fabrykant fortepianów; listy do niego z prośbami o zaopatrzenie wychowanków w dobre instrumenty stanowią cenne źródło do biografii i pedagogicznej działalności Leszetyckiego. Przełom lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX w. to okres wielkiej koncertowej aktywności Teodora, kiedy to wspólnie z Annette uczestniczył w kilku słynnych europejskich seriach tzw. koncertów „nadzwyczajnych”, obok takich sław, jak Eugen d’Albert, Clara Schumann, Hans von Bülow, Camille Saint-Saëns czy Emil von Sauer. Leszetycki dobrze znał repertuar romantyczny, miał jednak zwyczaj prezentowany utwór „wzbogacać” własnymi dodatkami i skreśleniami, co wśród wykonawców było wówczas częstą praktyką. Miał poglądy zdecydowanie konserwatywne. Nie interesował do Wagner, Bruckner czy Brahms (którego zresztą podziwiał), ale też Bach (chyba że w wirtuozowskich opracowaniach). Cenił natomiast Webera, Mendelssohna, Dvořáka, Griega, Czajkowskiego, Saint-Saënsa.
Born in 1830 at Ernest Potocki’s residence in Łańcut, died in 1915 in Dresden – Theodor Leschetizky (in Polish spelling: Teodor Leszetycki) holds a special place in Polish and European 19th-century music. He belonged to a Czech-Polish family whose members demonstrated artistic talents for many generations. He was interested in nearly all kinds of music, but had a special preference for the piano, which he studied in Vienna with Carl Czerny and Simon Sechter. He also exhibited serious interest in the educational and compositional heritage of Anton Rubinstein and Franz Liszt. Leschetizky was a concert pianist, composer and conductor. First and foremost, however, he was known as one of Europe’s most famous piano teachers in the 19th century. He is believed to have had about a thousand pupils, c. 300 of whom have been identified to date. He embarked on a pianistic career as a 15-year-old, giving performances in Vienna and the neighbouring area. Several years later, in 1852, he left with his father Józef for Petersburg, where, among others, his friend Rubinstein lived. He spent 15 years in that city, becoming a favourite and a protégé of Grand Duchess Elena Pavlovna. He gave performances at the Mikhailovsky Theatre, conducted court and public concerts, and supervised the education of musically gifted young girls – students of the famous Smolny Institute. Together with Rubinstein, he likewise contributed to the establishment of Petersburg’s Singers’ Academy, the Russian Musical Society and – in 1862 – the Petersburg Conservatory, of which he became an honorary professor toward the end of his stay in that city. He also undertook numerous concert tours, with at least two performances in Paris, as well as appearances in Austria, Germany, England and the Netherlands, in the roles of both soloist and chamber musician. In Petersburg his partner was the singer Anna Friedebourg, and later his pupil Annette Essipoff, with whom in 1878 he settled in Vienna. They gave concerts together, playing, among others, repertoire for four hands or two pianos – which brought them tremendous success. Theodor also frequently conducted the orchestra that accompanied Annette in concerts. Essipoff performed several times for the Polish audience as well, and was renowned at that time as an excellent interpreter of Chopin’s music and a mistress of the rubato. For a short time, Leschetizky was associated with Vienna Conservatory, but the rapidly growing number of pupils made him focus on private lessons. Ludwig Bösendorfer, the well-known piano manufacturer, was his long-time friend. Leschetizky’s letters to him, requesting good instruments for his students, are a valuable source for the pianist’s biography as an educator. In the late 1870s and early 1880s, Theodor led an extremely busy concert life, and together with Annette took part in several series of so-called “extraordinary concerts”, along with such celebrated musicians as Eugen d’Albert, Clara Schumann, Hans von Bülow, Camille Saint-Saëns, and Emil von Sauer. Though Leschetizky was well versed in the Romantic repertoire, he had the habit of “enriching” the presented pieces with his own additions or deletions – which was a common practice among performers in that period. His views were resolutely conservative. He was not interested in Wagner, Bruckner and Brahms (though he admired the latter), nor even Bach (except for some virtuosic arrangements). On the other hand, he valued highly Weber, Mendelssohn, Dvořák, Grieg, Tchaikovsky, and Saint-Saëns.
Źródło:
Muzyka; 2018, 63, 4; 88-112
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Życie i aktywność Wacława Raszka (1764–1837) w świetle źródeł
The Life and Work of Wacław Raszek (1764–1837) in the Light of Historical Sources
Autorzy:
Bujas-Poniatowska, Jolanta
Godek, Andrzej Edward
Poniatowski, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/25806086.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Wacław Raszek
muzyka religijna
religijna kultura muzyczna XIX w.
Kancjonał muzyki kościelnej
Instytut Muzyczny w Puławach
muzyka w Kościele katolickim
sacred music
nineteenth-century sacred music culture
Music Institute in Puławy
music in the Catholic Church
Opis:
Działający na przełomie XVIII i XIX w. Wacław Raszek należy do grona muzyków, o których – mimo zainteresowania ze strony badaczy – wiadomo nader niewiele. Niejasności dotyczące właściwie wszystkich podstawowych informacji na temat muzyka, tj.: jego imienia, lat życia, ośrodków, w których przebywał czy przypisywanych mu utworów muzycznych, doprowadziły do licznych nieścisłości, pomyłek i niesprawdzonych hipotez. Zgodnie z obecną wiedzą można stwierdzić, że Wacław (a właściwie Ignacy Wacław) Raszek urodził się w Rychnovie nad Kněžnou w północnych Czechach, jako drugie z dwojga bliźniąt ochrzczonych pierwszego lutego 1764 roku. Wiadomo, że już w połowie lat osiemdziesiątych jego utwory przepisywane były dla zespołu działającego przy dominikańskim kościele w Gidlach – prawdopodobnie w tym czasie kompozytor też był już aktywny na terenach polskich, pracując jako kapelmistrz w Żarkach oraz dorywczy organista kapeli gidelskiej. W 1789 r. w Żarkach poślubił Klarę Szretter, jednak już dwa lata później był wdowcem, a w 1793 r. ponownie się ożenił, z Joanną Sytniowską (zmarłą w 1797 r. w Koziegłowach). Na przełomie XVIII i XIX w. centrum życia i aktywności zawodowej Wacława Raszka stała się Warszawa, w której pracował jako nauczyciel fortepianu konwiktu pijarskiego na Żoliborzu (1812–17), prawdopodobnie podejmując też współpracę z Teatrem Narodowym. Być może uczestniczył w muzyce uprawianej przy kościele św. Benona. W 1815 r. ożenił się po raz  trzeci z rodowitą warszawianką Elżbietą Lewicką. Po roku urodziło im się pierwsze dziecko, Ludwik Wacław. W latach 1818 i 1819 odnotowano aktywność muzyka w Opolu Lubelskim, gdzie miał być kapelmistrzem i gdzie urodziła się, a po roku zmarła jego córka Rozalia Kaliksta. Jednak już pod koniec 1819 r. Wacław Raszek przeniósł się do Puław, gdzie został zatrudniony w charakterze dyrektora muzyki w Instytucie Nauczycieli Elementarnych i Organistów. W szkole tej działał aktywnie prawdopodobnie do końca 1825 r., kształcąc kilkudziesięciu chłopców oraz ucząc śpiewu dziewczęta w szkółce parafialnej. Uważano go za sumiennego, pracowitego i odnoszącego sukcesy nauczyciela oraz organizatora życia muzycznego. W Puławach Raszek napisał swoje opus magnum, Kancjonał Muzyki Kościelnej, wydany w Warszawie w 1825 roku. Tam też urodziło się kolejnych dwóch synów kompozytora. Po opuszczeniu Puław Wacław Raszek powrócił do Warszawy, gdzie współpracował z Archikonfraternią Warszawską oraz dawał prywatne lekcje fortepianu. Zmarł 29 I 1837 r. i został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim, a wraz z nim dwójka jego synów, zmarłych odpowiednio sześć i siedem lat po ojcu.
Wacław Raszek, active in the late eighteenth and early nineteenth century, is one of those musicians whose life and work, despite scholarly interest, remains largely unknown. Virtually all the basic information concerning this musician, including his first name, date of birth and death, the places he lived and worked in, and the compositions attributed to him, has remained ambiguous, leading to numerous inaccuracies, mistakes and unverified hypotheses. According to the current state of knowledge, Wacław (actually Ignacy Wacław) Raszek was born in Rychnov nad Kněžnou, in Bohemia, as one of twins baptised on 1 February 1764. We know that in the mid-1780s his works were being copied for the ensemble active at the Dominican church in Gidle, in central southern Poland. At that time, he was most likely already active in Poland, as the Kapellmeister in Żarki, in the Polish Jura, and occasionally as an organist working with the Gidle ensemble. In 1789, in Żarki, he married Klara Szretter, but just two years later he was widowed. He remarried in 1793, to Joanna Sytniowska (d. Koziegłowy, 1797). Around the turn of the nineteenth century, Warsaw became the focus of Raszek’s life and professional activity. He worked as a piano teacher at the Piarist boarding school in Żoliborz, now a district of Warsaw (1812–17), probably also working with the National Theatre and taking part in the performance of music at the Church of St Benno. In 1815 he got married for the third time, to Elżbieta Lewicka, a native of Warsaw. Their first child, Ludwik Wacław, was born a year later. For 1818 and 1819 we have record of his work as a Kapellmeister in Opole Lubelskie, where his daughter Rozalia Kaliksta was born and died a year later. Towards the end of 1819, however, Raszek moved to Puławy, where he was taken on as director of music at the Institute of Elementary School Teachers and Organists, where he probably worked till the end of 1825, teaching several dozen boys and training girls to sing in the parish school. He was regarded as a diligent, hardworking and successful teacher and organiser of musical life. It was in Puławy that he wrote his opus magnum, the Kancjonał muzyki kościelnej [Church hymnal and songbook], published in 1825 in Warsaw. Two sons were born to him in Puławy. Having left that town, Raszek returned to Warsaw, where he worked with the Warsaw Archconfraternity and privately gave piano lessons. He died on 29 January 1837 and is buried in Powązki Cemetery, along with two of his sons, who died respectively six and seven years after their father.
Źródło:
Muzyka; 2022, 67, 1; 20-38
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Roman Palester i Jerzy Giedroyc – o wzajemnych kontaktach w świetle zachowanej korespondencji
Roman Palester and Jerzy Giedroyc – about mutual contacts in the light of saved correspondence
Autorzy:
Bolesławska-Lewandowska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28395206.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Roman Palester
Kultura paryska
Jerzy Giedroyc
muzyka polska na emigracji
polska kultura emigracyjna
Paris Kultura
Polish émigré culture
Polish music in exile
Opis:
Faktem powszechnie znanym jest praca Romana Palestra w rozgłośni Radia Wolna Europa, o jego kontaktach z paryską Kulturą oraz jej redaktorem naczelnym, Jerzym Giedroyciem, wiadomo natomiast bardzo niewiele. Tymczasem, poza opublikowanymi na łamach tego najważniejszego polskiego pisma emigracyjnego tekstami Palestra, w archiwum Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte zachowała się korespondencja kompozytora z Jerzym Giedroyciem. Pisane w latach 1951–87 listy pozostają świadectwem ich długoletniej znajomości, skupionej na sprawach ważnych dla polskiej muzyki i kultury. Celem artykułu jest przybliżenie relacji Romana Palestra z Jerzym Giedroyciem w świetle zachowanej korespondencji.
Roman Palester’s work for Radio Free Europe is a commonly known fact, while his contacts with the main Polish émigré journal, Paris-based Kultura, and its chief editor, Jerzy Giedroyc, has remained enigmatic. However, as it appeared recently, beside several essays published by Palester in Kultura, in the archive of the Literary Institute in Maisons-Laffitte there is preserved a correspondence between the composer and Jerzy Giedroyc. Their letters, written between 1951 and 1987, confirm their long-life relationship, concentrated on matters important for Polish music and culture. The goal of this article is to analyze contacts between Roman Palester and Jerzy Giedroyc in the lights of the preserved correspondence. 
Źródło:
Muzyka; 2019, 64, 1; 69-82
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antymuzyka i antyinstrumenty w tradycji kulturowej ziem polskich
Anti-music and Anti-instruments in the Cultural Tradition of Poland
Autorzy:
Przerembski, Zbigniew Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26731700.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kultura ludowa
zwyczaje i obrzędy ludowe
folklor
muzyka ludowa
ludowe instrumenty muzyczne
folk culture
folk customs and rituals
folklore
folk music
folk music instruments
Opis:
W tradycji muzycznej należącej do jej niepisanego nurtu, przekazywanego międzypokoleniowo, w relacji mistrz – uczeń, bez pośrednictwa pisma (zwłaszcza nutowego), oprócz manifestacji dźwiękowych mieszczących się w szeroko pojętym zakresie muzyki, istniało zjawisko określane mianem antymuzyki, rozbrzmiewającej zazwyczaj podczas różnego rodzaju rytuałów przejścia. Antymuzyka zawiera się w szerszym pojęciu wrzawy obrzędowej, rozumianej jako aktywność akustyczna inicjowana w celu apotropaicznym. Stanowi ona odwrotny biegun zjawisk dźwiękowych, które konwencjonalnie przyjęło się uważać za muzykę, stanowiąc wobec niej swego rodzaju opozycję. Antymuzyka związana jest w kulturze tradycyjnej z czasem obrzędowym, będącym odwróceniem czasu „normalnego”, nieobrzędowego. W kulturze polskiej i europejskiej (ale też innych kontynentów) od wieków utrzymywało się przekonanie, że różnego rodzaju głośne manifestacje akustyczne należą do szerokiego spektrum zabiegów ochronnych przeciwko złym mocom, które, jak wierzono, miały wykazywać wzmożoną aktywność w czasie i miejscach interpretowanych w etnologii i antropologii kulturowej jako graniczne, przejściowe, znamienne zawieszeniem dotychczasowego porządku, powrotem do pierwotnego chaosu i otwarciem kontaktu z zaświatami. Obrzędowa wrzawa mogła też być wzniecana podczas sprawowania różnych zwyczajów i obrzędów cyklu rocznego, m.in. kolędowania, rytuałów zapustnych, śródpościa, wielkopostnych, wielkanocnych, wiosennych, sobótkowych, dożynkowych czy zaduszkowych. W cyklu ludzkiego życia przejściowe były: czas narodzin, inicjacja seksualna, ślub, zgon. Za miejsca przejścia uważano lokalne granice, rozstaje dróg, ale też pustkowia, cmentarze, wzgórza czy duże drzewa. Wrzawa obrzędowa, antymuzyka może mieć postać wokalną lub instrumentalną, a częściej quasiinstrumentalną, z użyciem narzędzi dźwiękowych czy nawet różnych przypadkowych przedmiotów antyinstrumentów, a także antyinstrumentów, będących parodią czy zaprzeczeniem „normalnych” instrumentów. Należały do nich przede wszystkim diabelskie skrzypce i burczybas.
Apart from sonic manifestations belonging to the sphere of music as broadly conceived, the musical tradition transmitted orally through the generations from master to pupil, without the agency of writing (and music notation in particular), also comprises a phenomenon referred to as anti-music, usually performed during various rites of passage. Anti-music is part of the wider notion of ritual noise, conceived as acoustic activity initiated for apotropaic purposes. It is poles apart from those sonic phenomena conventionally regarded as music. In traditional culture, anti-music is associated with ritual time, which constitutes a reversal of ‘ordinary’ non-ritual time. For centuries, in Polish and European culture (and also that of other continents), there was a conviction that various loud sonic manifestations belonged to the broad spectrum of means for protecting people against evil forces, which were supposedly more active in places and times which cultural ethnology and anthropology interpret as borderline or transitional, distinguished by the suspension of the previously existing order, a return to primaeval chaos and an opening-up of contact with the otherworld. Ritual noise could also be a part of various customs and rites belonging to the annual cycle, such as carolling, Mardi Gras, mid-Lent, Easter and spring celebrations, Midsummer Night, harvest festivals and All Souls’ Day. Within the cycle of human life, rites of passage were associated with birth, sexual initiation, marriage and death. The places considered as points of transition included local boundaries and crossroads, but also wildernesses, graveyards, hills and big trees. Ritual noise or anti-music can take vocal, instrumental or, more frequently, quasi-instrumental forms, using various sound-producing tools or even random objects, as well as anti-instruments, which are a parody and a contradiction of ‘normal’ instruments. Such anti-instruments include, first and foremost, the so-called devil’s fiddle and the Kashubian friction drum called the burczybas.
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 2; 121-140
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Michał Klubiński, Bohdan Wodiczko. Dyrygent wobec nowoczesnej kultury muzycznej, Kraków 2017 Wydawnictwo Universitas, ss. 476. ISBN 97883-242-3087-7
Autorzy:
Ciesielski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26731704.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Bohdan Wodiczko
dyrygent
kultura muzyczna
muzyka polska
muzyka XX wieku
conductor
musical culture
Polish music
twentieth-century music
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 2; 182-188
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Cały dzień żyję jakimś zdaniem muzycznym…”. Muzyka jako pasja życia i motyw przewodni pisarstwa Anny Iwaszkiewiczowej
‘All Day Long I Am Absorbed by Some Musical Sentence…’ Music as Anna Iwaszkiewicz’s Lifelong Passion and a Leitmotiv of her Writings
Autorzy:
Baranowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30147328.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
pamiętniki i wspomnienia
życie muzyczne w Warszawie
kultura muzyczna I poł. XX w.
Aleksander Skriabin
Karol Szymanowski
Jarosław Iwaszkiewicz
diaries and memoires
musical life in Warsaw
musical culture in the first half of the 20th century
Alexander Scriabin
Opis:
Tematem artykułu jest rola muzyki w życiu i twórczości Anny Iwaszkiewicz – pisarki i tłumaczki, a nade wszystko wytrawnej melomanki i pianistki-amatorki, dla której obcowanie z muzyką stanowiło w istocie treść codziennego życia. Pomimo iż jej dorastanie upłynęło jedynie pod znakiem edukacji domowej (nigdy nie uczęszczała do żadnej szkoły), wyrosła na osobę o niezwykle szerokich horyzontach intelektualnych i wielkiej kulturze muzycznej. W polskiej historiografii muzycznej zapisała się przede wszystkim jako odkrywczyni muzyki Aleksandra Skriabina, którego Poemat Ekstazy, usłyszany w Moskwie w roku 1917, uznała za artystyczno-duchowe „objawienie”; po powrocie do Polski rok później stała się żarliwą propagatorką twórczości rosyjskiego kompozytora. W swoich Dziennikach i wspomnieniach Anna Iwaszkiewicz zawarła wiele refleksji na temat muzyki, której na co dzień słuchała, a także często wykonywała na fortepianie, grywając często na cztery ręce z Karolem Szymanowskim – kuzynem jej męża, z którym pozostawała w bardzo serdecznych stosunkach. Zacytowane w artykule wypowiedzi dają świadectwo wielkiej wrażliwości Anny Iwaszkiewicz na muzykę wielkich kompozytorów przeszłości, tj. przede wszystkim Bacha, Beethovena, Chopina i Wagnera. Nie brak tu przy tym uwag krytycznych, jakie kierowała głównie pod adresem tzw. impresjonistów francuskich, czyli Debussy’ego i Ravela. Ponadto Anna Iwaszkiewicz – w świetle Dzienników i wspomnień – dała się poznać jako znawczyni arkan interpretacji muzycznej; jej prywatne recenzje z licznych koncertów i przedstawień operowych wydają się stanowić przyczynek do kroniki życia muzycznego Warszawy pierwszej połowy minionego stulecia.
This article discusses the role of music in the life and work of writer and translator Anna Iwaszkiewicz, who was first and foremost a music connoisseur and amateur pianist, a person for whom contact with music was the essence of her everyday life. Though she was educated at home and never attended school, she grew up to become a person of unusually broad intellectual horizons and great musical culture. In music historiography, she is remembered mostly as the person who discovered for Poland the music of Alexander Scriabin, whose Poem of Ecstasy, heard in Moscow in 1917, she hailed as an artistic and spiritual revelation; on her return to Poland a year later, she became a fervent promoter of the Russian composer’s music. Anna Iwaszkiewicz’s diaries and memoirs contain many thoughts on music, which she listened to every day, as well as frequently playing piano, often four handed with Karol Szymanowski, her husband’s cousin, with whom she maintained very warm relations. Her comments quoted in this article confirm her profound sensitivity to the music of great composers from the past, particularly Bach, Beethoven, Chopin and Wagner. There are also critical remarks, aimed mostly at the music of the so-called French impressionists, Debussy and Ravel. Iwaszkiewicz also emerges from her diaries and memoirs as an expert on musical interpretation. Her private reviews of numerous concerts and operas contribute to the history of Warsaw’s musical life during the first half of the twentieth century.
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 4; 60-73
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lisa Jakelski, Making New Music in Cold War Poland. The Warsaw Autumn Festival, 1956–1968, Oakland 2017 (= California Studies in 20th Century Music) University of California Press, ss. 272. ISBN 9780520292543
Autorzy:
Bolesławska-Lewandowska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408929.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
festiwale muzyczne
Warszawska Jesień
kultura muzyczna
komunizm
muzyka polska
music festivals
Warsaw Autumn Festival
musical culture
communism
Polish music
Źródło:
Muzyka; 2018, 63, 2; 149-153
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzyka Dymitra Szostakowicza w międzywojennej Warszawie
Dmitri Shostakovich’s Music in Warsaw between the World Wars
Autorzy:
Dziadek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24267109.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Dymitr Szostakowicz
radziecka twórczość muzyczna do 1939 r.
kultura muzyczna Warszawy dwudziestolecia międzywojennego
recepcja muzyki rosyjskiej w Polsce
Dmitri Shostakovich
Soviet music before 1939
Warsaw’s musical culture in the interwar period
the reception of Russian music in Poland
Opis:
Artykuł pokazuje historię wykonań utworów Dymitra Szostakowicza (I Symfonii, suity z baletu Złoty wiek, Koncertu fortepianowego i Preludiów fortepianowych op. 34) w Warszawie lat 1927-1939. Przytoczone zostały liczne recenzje na temat tych wykonań, opublikowane w prasie codziennej i periodycznej, reprezentującej różne linie polityczne. Poglądy krytyków na utwory Szostakowicza zostały przedstawione na tle toczącej się w Warszawie dyskusji na temat muzyki nowoczesnej i muzyki radzieckiej. Ideowe podłoże tej dyskusji zostało osadzone w kontekście skomplikowanych dziejów stosunków kulturalnych między Polską i ZSRR w XX-leciu międzywojennym.
The paper discusses performances of Dmitri Shostakovich’s music in Warsaw between 1927 and 1939. A survey of these performances has been complemented with texts reflecting their critical reception, collected from Warsaw dailies and periodicals that represented different political perspectives. The historical background has also been sketched, which makes it possible to reconstruct the history of Shostakovich’s musical presence in the Polish capital in the context of the complicated relations between Poland and the USSR in the interwar period. Five compositions by Shostakovich were performed in Warsaw between 1927 and 1939: Piano Sonata No. 1 (by the composer himself), Symphony No. 1 (first under the baton of Grzegorz Fitelberg, later under Lovro von Matačić and Mieczysław Mierzejewski), suite from the ballet The Golden Age (first presented in Warsaw by Leningrad-based conductor Julius Erlich), Piano Concerto (first by Shura Cherkassky, later – by Artur Balsam), and Preludes, Op. 34 for piano (first by Arthur Rubinstein, subsequently by Mieczysław Horszowski and Shura Cherkassky). A production of Lady Macbeth of the Mtsensk District was to be held at Warsaw Opera. The assessment of Shostakovich’s works by Polish music critics was influenced in the early 1930s by the image of this composer as a symbol of the Soviet success, generated in the USSR, as well as the awareness of his music’s success in the West (whose echoes reached Warsaw via the radio and foreign press, and through international musicians, who were Shostakovich’s main promoters in Poland). The Warsaw critics’ opinions on the composer’s output differed depending on their individual worldviews and aesthetic stance. Most comments were reserved and focused on defining the trend represented by this music. Definitions frequently revolved around Shostakovich’s ostensible indebtedness to Russian tradition and his suspension between conservative (Romantic) approach and modernity. Reviewers representing nationalist press proposed a more radical appraisal, presenting Shostakovich as an alleged representative of musical ‘Bolshevism’. Its influence was discerned particularly in the artist’s ‘lighter’ pieces, especially The Golden Age suite. The Warsaw critics and audience exhibited little interest in Shostakovich’s harassment in his native country in 1936. The only more vivid reactions came from the collaborators of the niche magazine Muzyka Polska and the anti-Bolshevik Eugenia Weber, member of Warsaw’s Russian colony. In the last years before World War II, nationalist critics’ attacks on Shostakovich intensified, since he was viewed as a representative of the communist regime.
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 2; 24-48
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Composing for the films” Theodora W. Adorno i Hannsa Eislera jako krytyczna refleksja o muzyce filmowej
'Composing for the Films' by Theodor W. Adorno and Hanns Eisler as Critical Reflection on Film Music
Autorzy:
Kwapień, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28328085.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
muzyka filmowa
racjonalizacja
fetyszyzacja muzyki
kultura masowa
teoria krytyczna
Hanns Eisler
Theodor W. Adorno
film music
rationalisation
fetishisation of music
mass culture
critical theory
Opis:
Książka Composing for the films jest wyjątkową pozycją wśród literatury muzykologii filmowej. Wydana w 1947 roku była niemal natychmiastową odpowiedzią na szybko rozwijający się w Hollywood przemysł filmowy. Chociaż powstała we współpracy dwóch autorów – Theodora Adorno oraz Hannsa Eislera, przez wiele lat znana była tylko pod nazwiskiem tego drugiego. Pomimo oryginalności koncepcji, nie była ona przedmiotem analizy w Polsce. W pierwszej części artykułu koncentruję się na okolicznościach powstania publikacji oraz historii jej wydań. Proces ten był utrudniony ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną obu autorów. Kluczem interpretacyjnym koncepcji zawartej w książce jest teoria krytyczna, zaadaptowana przez Theodora Adorno do badań nad muzyką filmową. W artykule wyodrębniam zawarte w myśli autorów cztery segmenty tematyczne – krytykę kinematografii jako przejawu kultury masowej, krytykę warsztatu kompozytorskiego twórcy muzyki filmowej, krytykę tradycyjnych technik kompozytorskich i możliwości zastosowania w kinie nowej muzyki oraz krytykę i niebezpieczeństwa związane z użyciem w muzyce filmowej nowej technologii. Taki podział umożliwił mi przedstawienie wszystkich czynników analizowanych przez autorów – muzykologicznych, filozoficznych, ekonomicznych, politycznych, socjologicznych. Analizę samej refleksji autorów poszerzam o koncepcje socjologiczne Maxa Webera oraz Theodora W. Adorno - fetyszyzację muzyki, racjonalizację, regresję w słuchaniu. Przedstawiam także część technik kompozytorskich, wciąż stosowanych w muzyce filmowej, które autorzy opisują jako ,,złe nawyki kompozytorskie'' – stosowanych przez kompozytorów do dziś.
 "Composing for the Films" is a unique book in film musicology. Published in 1947, it was a nearly immediate response to the fast developing Hollywood film industry. Though it was the product of a collaboration between two authors, Theodor Adorno and Hanns Eisler, for many years it was known only under the name of that latter artist. Despite its original concepts, it has never been analysed by Polish scholars. The first part of my paper focuses on the circumstances of writing this book and the history of its editions, which was made complicated by both authors’ difficult political situation. Critical theory, as adapted by Adorno for the study of film music, is the key to the concepts contained in this book. In my article, I distinguish four thematic segments in the authors’ commentary: a) criticism of cinematography as a manifestation of mass culture; b) criticism of composition technique in film music; c) criticism of traditional composition techniques and a discussion of the possible uses of new music in films; d) presentation of the dangers related to the use of new technologies in film music. Such a division of topics makes it possible for me to cover all the aspects discussed by the authors, and related to musicology, philosophy, economy, politics, and sociology. My analyses of Adorno and Eisler’s ideas has been extended so as to include Max Weber’s sociological concepts and Adorno’s notions of the fetish character in music, rationalisation, and regression of listening. I also present a survey of selected composition techniques still applied in film music today, which the authors describe as ‘bad habits in composition’.
Źródło:
Muzyka; 2020, 65, 3; 21-40
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Motyw „duszy rosyjskiej” w polskiej krytyce muzycznej (do 1939 roku)
The Motif of ‘the Russian Soul’ in Polish Music Criticism (before 1939)
Autorzy:
Dziadek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26731695.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
muzyka rosyjska XIX i XX w.
polska kultura muzyczna XIX i XX w.
polska krytyka muzyczna
Rosjanie w Warszawie
Russian music of the 19th and 20th centuries
Polish musical culture of the 19th and 20th centuries
Polish music criticism
Russians in Warsaw
Opis:
Charakterystycznym elementem polskiej kultury XIX wieku i okresu międzywojennego był opór wobec kultury rosyjskiej, traktowanej jako kultura wroga. Zarówno w sytuacji zaborów, jak i po odzyskaniu niepodległości (1918) istniało silne zapotrzebowanie na manifestowanie wrogości wobec wschodniego sąsiada w myśli politycznej, publicystyce i literaturze. Korzystano nagminnie z wytworzonego w kręgu rosyjskich słowianofilów mitu „duszy rosyjskiej”, w którym zebrano odrębne cechy Rosjan, wytworzone pod wpływem prawosławia i carskiego despotyzmu. Mit „duszy rosyjskiej” miał także swoje zastosowanie w polskiej krytyce muzycznej. W okresie zaborów bywał tam zakamuflowaną formą wyrażania sprzeciwu wobec sytuacji niewoli, później stał się platformą sporu z rzeczywistością radziecką, bywał także przywoływany mechanicznie, jako poręczna kalka myślowa ułatwiająca interpretację rosyjskich utworów. Użytkowany przez dziennikarzy „wątek nienawiści” stanowił widoczny, lecz nie jedyny komponent recepcji muzyki rosyjskiej w Polsce – współistniał z fascynacją muzyką rosyjską, owocującą jej intensywną obecnością w  salach koncertowych i na scenach operowych w całym przedwojennym okresie.
Resistance to Russian culture, viewed as the culture of the enemy, was a characteristic element of Polish culture in the nineteenth century and between the two world wars. Both under the Partitions and after Poland regained its independence (1918), there was a strong demand for manifestations of hostility towards Poland’s eastern neighbour in political thought, journalism and literature. Authors commonly drew on the myth of the ‘Russian soul’, originating among Russian Slavophiles, which brought together and emphasised distinctive Russian qualities rooted in the Orthodox religion and tsarist despotism. This myth also found its way into Polish music criticism. Under the Partitions it was sometimes used as a camouflaged form of opposition to the nation’s enslavement, later underpinning the contestation of Soviet reality, and it was also mechanically invoked as a template facilitating interpretation of Russian compositions. The ‘motif of hatred’ was an evident form of the journalistic reception of Russian music in Poland, but it coexisted with a fascination which led to the strong presence of that music in concert halls and opera houses throughout the interwar period.
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 2; 96-120
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania Mikołaja Witaszewskiego (1857–1918) nad kulturą muzyczną Jakutów
The Research Conducted by Mikołaj Witaszewski (1857–1918) into the Musical Culture of the Yakuts
Autorzy:
Kondracka, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30147327.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Mikołaj Witaszewski
zesłania
muzyka Jakutów
muzyka syberyjska
exil
Yakut music
Siberian music
Opis:
Celem artykułu Badania Mikołaja Witaszewskiego nad muzyką Jakutów w XIX wieku jest przedstawienie dorobku naukowego polskiego zesłańca ze szczególnym uwzględnieniem informacji muzycznych. Artykuł składa się z czterech części. Pierwsza, będąca rodzajem wstępu, przedstawia biografię badacza oraz przyczyny, dla których Witaszewski znalazł się na Syberii. W części drugiej omówiono pieśni w relacji zesłańca oraz systematyzację twórczości ustnej. W części trzeciej ukazano szamanizm oraz funkcję muzyki w ceremonii szamańskiej według badań Witaszewskiego, zaś w czwartej – jego obserwacje na temat eposu heroicznego olonho. Artykuł wzbogacają teksty dziewiętnastowiecznych pieśni jakuckich w tłumaczeniu własnym oraz ilustracje bębna szamańskiego.
My article aims to present the research achievements of Polish exile Mikołaj Witaszewski, with particular emphasis on his music studies. The article consists of four sections. In the first (introduction) I present the researcher’s biography and the reasons why he found himself in Siberia. In the second, I discuss the songs reported by the Polish exile, and a systematic classification of oral music tradition. The third part is dedicated to shamanism and the functions of music in the shamanic ceremonies according to Witaszewski’s research. The last part presents his comments on the heroic epic known as olonho. The paper comes complete with texts of 19th-century Yakut songs in my own translation, and images of the shaman’s drum.
Źródło:
Muzyka; 2020, 65, 3; 150-168
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies