Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "intelektualizm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Henryk Elzenberg a istota stoicyzmu
    Autorzy:
    Kowalik, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098312.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    stoicyzm
    pesymizm
    katastrofizm
    estetyzm
    intelektualizm
    kompleksy
    wojna
    Opis:
    Henryk Elzenberg wiązał w młodości ze stoicyzmem wielkie nadzieje, sądząc, że dzięki pojmowaniu filozofii jako sztuki wyrzeczenia zdobędzie wewnętrzną równowagę i uwolni się od bolesnych przeżyć. Jednak stoicyzm widziany jako doktryna ascetyczna przysparzał udręk estetycznej stronie osobowości Elzenberga, która kazała mu cenić sztukę oraz wszechstronny rozwój życia. Elzenberg zbuntował się przeciw ascetycznej stronie swojej osobowości i odtąd miał uraz do stoicyzmu. Pomimo to Elzenberg reprezentował w dużej mierze stoicki typ umysłowości. Dostrzegali to jego przyjaciele, m.in. Zbigniew Herbert, który stworzył legendę Elzenberga jako stoika, dedykując mu wiersz Do Marka Aurelego.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 439-461
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Woluntaryzm i intelektualizm w etyce Jana Dunsa Szkota
    Autorzy:
    Koszkało, Martyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705587.pdf
    Data publikacji:
    2012-09-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Jan Duns Szkot
    woluntaryzm
    intelektualizm
    konieczność
    wolność
    wolna wola
    Opis:
    Zarówno we współczesnych opracowaniach obcojęzycznych etyki Jana Dunsa Szkota, jak i polskiej literaturze przedmiotu jego poglądy doczekały się rozmaitych, często sprzecznych interpretacji. W artykule przedstawiam zasadnicze elementy metaetyki Dunsa Szkota i odpowiadam na pytanie, czy można jego etykę scharakteryzować jako woluntarystyczną, a jeśli tak, to jakiego typu woluntaryzmy można mu przypisać i jak należy je rozumieć. Proponuję charakteryzować stanowisko Szkota w ramach trzech typów woluntaryzmu: psychologicznego, teologicznego i kauzalnego. Charakteryzuję go jako woluntarystę umiarkowanego: uznaje bowiem wolę za doskonalszą od intelektu ze względu na doskonałość jej aktów; przyznaje, że normy moralne pierwszej tablicy dekalogu mają mocniejszy charakter obligatoryjny niż normy drugiej tablicy; uznaje wolę za pierwszorzędną przyczynę wolnego działania, która nie podlega determinacji nawet ze strony Najwyższego Dobra. Wolę zatem obdarza wysoką autonomią, a jednocześnie własną, niezależną od intelektu racjonalnością.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 441-458
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wiedza-jak a umiejętność. O lingwistycznym aspekcie sporu intelektualizmu z praktykalizmem
    Autorzy:
    Palczewski, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/952377.pdf
    Data publikacji:
    2012-09-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    intelektualizm
    praktykalizm
    neoryleanizm
    wiedza-jak
    wiedza-że,umiejętność
    atrybucje wiedzy
    Opis:
    Dyskusja o relacji pomiędzy „wiedzą-jak” a „wiedzą-że” toczy się współcześnie wokół dwóch głównych tematów. Pierwszy jest natury językowej i dotyczy postulatu analizy zdań o wiedzy-jak jako zwykłych zdań epistemicznych z dopełnieniem erotetycznym, tj. zdań o wiedzy-gdzie, -kiedy, -kto, itd. Postulat ten jest charakterystyczny dla intelektualizmu lingwistycznego. Drugi jest natury konceptualnej i dotyczy postulatu analizy wiedzy-jak jako rodzaju umiejętności lub dyspozycji. Postulat ten jest charakterystyczny dla neoryleanizmu (dyspozycjonalizmu). W pracy bronię argumentów na rzecz intelektualizmu lingwistycznego, a przeciwko neoryleanizmowi. Ponadto zajmuję się problemem przekładu tej problematyki na inne języki, w szczególności język polski.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 135-152
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aksjomat Elzenberga
    Autorzy:
    Wolniewicz, Bogusław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098571.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    system aksjologiczny
    logika deontyczna
    rozum a wola
    intelektualizm vs woluntaryzm (woluntatyzm)
    Opis:
    System aksjologiczny Elzenberga od strony logiki budowany był świetnie, ale załamał się, gdyż był źle posadowiony antropologicznie. Po pierwsze, opierał się na aksjomacie Rousseau (melioryzm), głoszącym, że rozum zwraca wolę stale ku lepszemu. Ponadto zawierał aksjomat drugi – ujmujący ogólniej stosunek rozumu do woli. W postaci kanonicznej aksjomat ten brzmi: (AE) „Jeżeli wiemy, że coś powinno być, to powinniśmy też chcieć, żeby było”. Formalnie tę niby prostą i oczywistą formułę można wyrazić dwojako: (AE1) O(wx(Op) ⇒ chx(p)); (AE2) wx(Op) ⇒ O(chx(p)). (W obu wersjach poprzednik oznacza rozum, a następnik wolę.) Analiza logiczna ujawnia jednak, że wszelka oczywistość z aksjomatu Elzenberga się ulatnia. Elzenberg stawia się swoim aksjomatem w jednej z dwu wielkich tradycji zachodniej myśli etycznej: na linii Sokrates – Tomasz – Kant. To etyczny intelektualizm, któremu naprzeciw staje etyczny woluntaryzm (czy lepiej: woluntatyzm), reprezentowany przez linię Augustyn – Anzelm – Duns Szkot – Hume – Schopenhauer. Otóż intelektualizm etyczny jest poglądem fałszywym – chimerą czy iluzją. Jedyną przyczyną ludzkich działań jest osobowa wola; rozum jest bierny – na dobro i zło ślepy. Nie on dyktuje woli, co ma chcieć, tylko ona dyktuje to sobie sama, autonomicznie. „My” i „nasza wola” to jedno; a rozum stoi obok.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 277-288
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawda wolności. Uwagi na marginesie encykliki Veritatis splendor Jana Pawła II
    The truth of freedom. Remarks occasioned by John Paul IIs encyclical Veritatis splendor
    Autorzy:
    Gałkowski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015983.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    etyka
    antropologia filozoficzna
    wolność
    intelektualizm
    woluntaryzm
    ethics
    philosophical anthropology
    freedom
    intellectualism
    voluntarism
    Opis:
    The article considers the problem of relations between freedom, intellect and will in the context of Christian philosophy, and especially in the sphere of Karol Wojtyła's thought. The author comes to the following conclusions. Complete freedom is the so-called 'freedom to', that is freedom to do good for other people. Good acts are acts consistent with the conscience of the acting person as well as with rational premises. 'Freedom to' is different from 'freedom from' that consists in gaining independence from 'pressures of evil' (both outer and inner) that threaten man. In this way the author proclaims himself in favour of the intellectualist solution of the opposition will − intellect, that is of the Thomist solution, and against the standpoint of Duns Scotus (voluntarism).
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 105-113
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja aksjologii Elzenberga w świetle jego tekstów. Analiza filologiczno-filozoficzna
    Autorzy:
    Zubelewicz, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2098575.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    aksjologia
    Henryk Elzenberg
    analiza
    maksymalizacja dobra
    aksjologia merytoryczna
    aksjologia formalna
    intelektualizm etyczny
    wola
    rozum
    Opis:
    Henryk Elzenberg zajmował się aksjologią merytoryczną i aksjologią formalną. Można wyróżnić względnie wyraźne okresy tej działalności. Aksjologia merytoryczna przypadła głównie na okres od około 1910 do 1931 r. Do roku 1930 Elzenberg opracowywał różne szczegółowe zagadnienia, potem w latach 1930–1931 analizy jego koncentrowały się m.in. na podsumowaniu szczegółowej aksjologii merytorycznej. Aksjologię formalną Elzenberg rozwijał od 1930 r. do maja 1940 r. W okresie późniejszym zaczął wątpić w swoje wcześniejsze ustalenia. Ten okres wątpienia trwał od maja 1940 do około grudnia 1943 r.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 4; 371-389
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    It is better to know. Ethical intellectualism as an auxiliary tool of modern economics
    Lepiej wiedzieć. Intelektualizm etyczny jako narzędzie pomocnicze współczesnej ekonomii
    Autorzy:
    Bukowski, Beniamin
    Mierzejewski, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468967.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    ethical intellectualism
    customer communication
    ethics of economy
    intelektualizm etyczny
    komunikacja z klientem
    etyka ekonomii
    Opis:
    The main idea of the article is to confront the Socratic idea of ethical intellectualism, assuming that having particular knowledge is a sufficient basis for proper behaviour, with modern economy. The initial thesis, backed with philosophical arguments taken from the Plato’s dialogues, states that it is beneficial for any market entity to has the broadest economical knowledge possible. Access to specific data and skill of interpreting them in a proper manner would be, according to such assumption, an important protection of individual customers against financial threats. On the other hand, a set of problems arises, which have to be overcome in such case. The customer are often uninterested in improving the level of their knowledge, the banks restrain from providing them with all the information needed on purpose or the information given is simply incomprehensible. The article is an attempt to indicate possible solutions of these problems applying modern economical knowledge and Plato’s philosophical intuitions.
    Punktem wyjścia dla niniejszego artykułu jest próba odniesienia sokratejskiej koncepcji intelektualizmu etycznego, zakładającego, że posiadanie wiedzy jest gwarantem właściwego postępowania, do współczesnej ekonomii. Wyjściowa teza artykułu, poparta filozoficznymi argumentami zaczerpniętymi z dialogów Platona, zakłada, że w interesie każdego podmiotu rynkowego jest posiadanie jak największej wiedzy z zakresu ekonomii. Dostęp do odpowiednich danych i umiejętność ich właściwej interpretacji byłaby, zgodnie z takim założeniem, istotnym zabezpieczeniem klientów indywidualnych przed zagrożeniami finansowymi. Z drugiej strony, pojawia się szereg problemów, z którymi należy zmierzyć się w takim wypadku: częstokroć klienci nie są zainteresowani podnoszeniem swojej wiedzy, banki celowo nie przekazują im wszystkich informacji, działając na ich niekorzyść, albo przekazywana wiedza pozostaje niezrozumiała. Artykuł stanowi próbę zaproponowania konkretnych rozwiązań tych problemów przy wykorzystaniu współczesnej wiedzy ekonomicznej i filozoficznych intuicji Platona.
    Źródło:
    Prakseologia; 2018, 160; 87-102
    0079-4872
    Pojawia się w:
    Prakseologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lektura biblijna według Collatio Patrum XIV Jana Kasjana: od erudycji do doświadczania
    Biblical Reading according to John Cassian’s Collatio Patrum XIV: From a Mere Erudition Towards a True Experience
    Autorzy:
    Kosmulska, Bogna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/43576394.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Jan Kasjan
    Collationes Patrum
    aintelektualizm a intelektualizm
    praktyka a teoria
    piśmienność
    pamięć
    interpretacja biblijna
    ideał monastyczny
    John Cassian
    A-intellectualism vs Intellectualism
    Praxis vs Theoria
    Literacy
    Memory
    Biblical Interpretation
    Monastic Ideal
    Opis:
    Artykuł prezentuje sposób, w jaki Jan Kasjan, przede wszystkim w Collatio Patrum XIV, radzi sobie z aintelektualizmem (czasem wręcz antyintelektualizmem) niektórych elementów tradycji monastycznej i erudycyjnym charakterem innych. We wprowadzeniu, zarysowane zostały ogólne uwarunkowania piśmienności (literackości) we wczesnym monastycyzmie (z uwzględnieniem świadectw o św. Antonim z Prologu do De doctrina christiana św. Augustyna oraz o abba Teodorze z De institutis coenobiorum Kasjana). W głównej części artykułu przeanalizowana została Collatio XIV, czyli rozmowa z abba Nesterosem o wiedzy duchowej. Obok klasycznych podziałów wiedzy oraz sensów biblijnych, omówione zostały: 1) medium przekazu samych dzieł Kasjana (pisanych, lecz zawierających pewną krytykę pisma, zwłaszcza samej tylko erudycji); 2) uniwersalności kultury pisma; 3) znaczenia pojęcia medytacji, w tym nocnej (niekoniecznie obejmującej jedynie nocną służbę liturgiczną, ale i czas przeznaczony na odpoczynek); 4) dynamiki rozwoju duchowego słuchacza/czytelnika Pisma św., w tym tytułowej trudności, charakterystycznej dla czytelnika młodego i wykształconego – przechodzenia od erudycji do doświadczenia. Głównym wnioskiem artykułu jest, że Kasjan reprezentuje wyważoną linię w kwestii chrześcijańskiego intelektualizmu (gnozy). Choć nie porzuca żadnej z intelektualnych zdobyczy swojego pierwotnego środowiska, którego problemy odzwierciedla Collatio XIV, to formułuje uniwersalną propozycję również dla chrześcijan niewykształconych, którzy mogą być uczestnikami nie tylko chrześcijańskiej praxis, ale również theoria.
    The paper presents how John Cassian, particularly in his Collatio Patrum XIV, deals both with the a-intelectual (not to say with the anti-intellectual) and the erudite elements of the monastic tradition. In the introduction, the general conditions of literacy in the early monasticism have been depicted (with the special reference to the example of St. Anthony as indicated in the Prologue to St. Augustine’s De doctrina christiana and to abba Theodor in Cassian’s De institutis coenobiorum). In the main part of the article, Collatio XIV, that is the conversation with abba Nesteros on spiritual knowledge, has been analysed. In addition to classical divisions of knowledge and Biblical senses, the following topics have been discussed: (1) the transmission medium of Cassian’s books themselves (written, yet containing some criticism of writing and, above all, of a mere erudition); (2) universality of the written culture; (3) the meaning of the notion of meditation, also anight one (not necessarily covering only the night office, but also time dedicated for rest); (4) the dynamics of the spiritual development of the listener/reader of the Holy Scriptures, including the difficulty characteristic of a young and educated reader – addressed in the paper’s title – how to pass from a mere erudition to a true experience. The main conclusion of the paper is that Cassian represents a balanced attitude towards the Christian intellectualism (gnosis). Although he does not abandon any of the intellectual achievements of his original environment, whose problems are reflected in Collatio XIV, he is able to formulate a universal proposal also for uneducated Christians who can be participants not only in Christian praxis, but also in theoria.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2024, 90; 165-186
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Голосні струни Лесі Українки й Меланхолійний вальс Ольги Кобилянської: художньо-типологічні паралелі
    Lesya Ukrainka’s Голосні струни and Olha Kobylianska’s Valce melancolique: artistic and typological parallels
    Голосні струни Łesi Ukrainki i Valce melancolique Olgi Kobylanskiej. Artystyczno-typologiczne paralele
    Autorzy:
    Horniatko-Szumiłowicz, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1877368.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    literatura ukraińska
    szkic
    nowela
    paralele artystyczno-typologiczne
    autobiograficzność
    intelektualizm
    „muzyczność” tekstu
    motyw melancholii
    motyw ciszy
    motyw piękna/brzydoty
    Ukrainian literature
    essay
    novelette
    artistic and typological parallels
    autobiographism
    intellectualism
    text’s musicality
    motif of melancholy
    motif of silence
    motif of beauty/ugliness
    Opis:
    Można wskazać co najmniej kilka punktów, w których przecinają się twórcze i życiowe drogi Łesi Ukrainki (1871-1913) i Olgi Kobylanskiej (1863-1942). Obie kobiety – to wielkie postaci literatury ukraińskiej. Obie żyły i tworzyły w tym samym czasie, choć starsza o osiem lat Olga przeżyła Łesię o blisko 28 lat. Wspólna przestrzeń obu kobiet to wczesny modernizm ukraiński w literaturze oraz czerniowieckie adresy – w życiu realnym. Pisarki łączyła niezwykła więź duchowa, znajdująca swoje odzwierciedlenie zarówno w ich spuściźnie epistolarnej, jak i w twórczości. Szczególnie w dwóch utworach: szkicu Голосні струни Łesi Ukrainki i noweli Valce melancolique Оlgi Kobylanskiej, obecne są artystyczno-typologiczne paralele, wynikające ze wskazanych wyżej punktów stycznych w życiu i twórczości obu pisarek. Należą do nich: prawie ten sam czas napisania utworów, podobieństwo w obrębie gatunku, autobiograficzność obu tekstów, intelektualizm. W obu utworach obecny jest konflikt między realną rzeczywistością a sztuką, pojmowany jako wariant konfliktu artysta–społeczeństwo, szeroko pojęta „muzyczność” tekstów. W obu tekstach wzajemnie przeplatają się również motywy tęsknoty/melancholii oraz milczenia/ciszy, a także szczególnie popularny w okresie modernizmu motyw piękna/ brzydoty.
    One can identify at least a few points at which the artistic careers and personal lives of Lesya Ukrainka (1871-1913) and Olha Kobylianska (1863-1942) had crossed their paths. Both women are great figures of Ukrainian literature. They both lived and worked in the same time, although 8 years older Olga outlived Lesya by nearly 28 years. They shared the literary space, that is the early Ukrainian modernism, and the everyday environment, both living in the Chernivtsi district. The writers were linked by a special spiritual bond which was reflected in their epistolary oeuvre and their work in general. In two works of theirs in particular, that is in Lesya Ukrainka’s essay Голосні струни and Olha Kobylianska’s novelette Valce melancolique one can trace artistic and typological parallels stemming from the similarities between their personal lives and work. These are: timewise similarity, similarity within the genre, autobiographism of both texts and their intellectualism. In both works a conflict between the reality and Art is present, interpreted as a variant of the conflict between an artist and the society, as well as the feature of broadly understood ‘musicality’. Moreover, in both texts the motifs of longing/ melancholy and silence/ quietness, as well as the then popular motif of beauty/ ugliness are intertwined.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 7; 55-74
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies