- Tytuł:
-
Źródła do dziejów Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego do 1918 roku w zbiorach Biblioteki i Archiwum im. B.R. Tschammera w Cieszynie
Source documents for history of Evangelical-Augsburg Church in the fonds of Library and Archive of B. R. Tschammer in Cieszyn until 1918 - Autorzy:
-
Gabryś, Marcin
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352230.pdf
- Data publikacji:
- 2017-10-31
- Wydawca:
- Archiwum Główne Akt Dawnych
- Tematy:
-
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Cieszynie
Śląsk Cieszyński
Cieszyn
Tschammer
archiuwm parafialne - Opis:
-
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Cieszynie jest nieprzerwanie najdłużej działającą parafią luterańską na Śląsku Cieszyńskim. Wznowiła swą działalność w 1709 r. na mocy rokowań ugody altransztadzkiej zawartej pomiędzy cesarzem Józefem I a królem szwedzkim Karolem XII. Ugoda zezwalała ewangelikom na wybudowanie pod Cieszynem jedynego ewangelickiego kościoła na Górnym Śląsku. W obrębie budowanego kościoła w stosunkowo szybkim czasie pojawiły się budynki parafialne, szkolne, a górne przedmieście Cieszyna będące jedynym legalnym miejscem luterańskich nabożeństw, stało się naturalnym centrum luteran księstwa cieszyńskiego i okolicznych regionów.
Równocześnie ze wznowieniem działalności parafii, rozpoczęła funkcjonowanie kancelaria, do obowiązków której należały wszystkie sprawy związane z życiem religijnym, budową kościoła, budynków parafialnych, działalnością szkoły itd. Kilka lub kilkanaście lat później pojawiła się pierwsza dokumentacja niepotrzebna do bieżącej działalności kancelarii, a tym samym rozpoczyna się kształtować archiwum kościelne. Jego zasób na przestrzeni blisko trzystu lat znacząco się rozrósł. O istniejącym w początkach parafii zasobie archiwalnym świadczy najstarszy zachowany inwentarz z 1730 r. Obecnie zasób archiwalny Biblioteki i Archiwum im. B.R. Tschammera Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Cieszynie stanowi ok. 100 metrów bieżących akt. Składa się on z kilku zespołów, a najstarsze dokumenty sięgają końca XVI w. Zasób składa się m. in. ze spuścizny aktowej wytworzonej przez: cieszyńską parafię (od 1709 r.), konsystorz funkcjonujący w Cieszynie (2. połowa XVIII w.), superintendenturę morawsko-śląską (XVIII – XX w.), seniorat śląski (XIX-XX w.), szkoły ewangelickie (XVIII-XX w.), towarzystwa, stowarzyszenia i inne. Zasób ten stanowi obecnie największy i najistotniejszy zbiór źródeł do dziejów Kościoła ewangelicko-augsburskiego na Śląsku Cieszyńskim, wykraczający poza jego granice, obejmując również Morawy (do 1918r.), Górny Śląsk (do 1742r.), a nawet Galicję.
Evangelical-Augsburg parish in Cieszyn boasts the longest uninterrupted operation among Cieszyn Silesia Lutheran parishes. It has reinstated its operation in 1709, based on Altranstädt treaty between Emperor Joseph I and Swedish king Charles XII. The treaty allowed the Evangelicals to build an Evangelical church near Cieszyn, the only one in Upper Silesia. Near the church, various parish and school buildings emerged very quickly, and upper suburb of Cieszyn, which was the only place where Lutheran services could be held legally, has become a natural centre for Lutherans from Cieszyn Duchy and neighbouring regions. In parallel with renewed operation of the parish, a chancellery was established to service all the issues related to religious life, construction of the church and parish buildings, activity of the school, etc. Some years later, first documents not necessary for current operation of the chancellery have begun to appear, and thus the church archive has emerged. Over the period of nearly three hundred years, its fonds have expanded significantly. The initial fond, formed in the beginnings of the parish, is reflected in the oldest extant inventory, dated 1730. Currently, the fond of the Library and Archive of B. R. Tschammer of Evangelical-Augsburg parish in Cieszyn constitutes approximately 100 running meters of files. It consists of a number of collections, and the oldest documents date back to late 16th century. The fonds includes, among other things, legacy files created by: Cieszyn parish (since 1709), a consistory operating in Cieszyn (2nd half of 18th century), Moravia-Silesia Superintendent Office (18th–20th century), Silesia seniorate (19th–20th century), Evangelical schools (18th–20th century), associations, societies and others. This fond is currently the largest and most important collection of source documents for history of Evangelical-Augsburg Church in Cieszyn Silesia and beyond, including Moravia (until 1918), Upper Silesia (until 1742), and even Galicia. - Źródło:
-
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 757-768
9788394837433 - Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł