Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "zlodowacenie" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 46
Tytuł:
Depositional conditions of the Upper Younger Loess during the Last Glacial Maximum in central and eastern Europe
Autorzy:
Dzierżek, Jan
Lindner, Leszek
Chlebowski, Roman
Szymanek, Marcin
Bogucki, Andriy
Tomeniuk, Olena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24024703.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
North European Loess Belt
Vistulian glaciation
aeolian processes
palaeowind circulation
heavy minerals
północnoeuropejski pas lessowy
zlodowacenie Wisły
procesy eoliczne
minerały ciężkie
Opis:
This paper is a summary of the results of research on the accumulation conditions of the Upper Younger Loess (LMg) in Poland and Bug loess (bg) in Ukraine from the maximum stage (MIS 2) of the Vistulian (Weichselian) Glaciation in central and eastern Europe. These studies included an analysis of the morphological (topographic) situation of the loess cover, its grain size and heavy mineral composition, the preserved structures of loess sedimentation as well as mollusc and pollen analyses of this loess. They revealed that the accumulation of Upper Younger Loess (UYL) might have been more dependent on the prevailing moisture conditions than previously thought. These conditions could have been caused by cold air masses from an ice sheet and warm air masses from the Mediterranean Sea and Atlantic coming together in the Carpathians and the Holy Cross Mountains and favouring the formation of dust storms and precipitation. In this process, a loading of loess dust (formed from local rocks weathering in periglacial conditions) by atmospheric moisture particles was especially significant. The moist substrate not only favoured the periodic development of vegetation and molluscs but also enabled the interception of dust and the accumulation of an increasingly thick loess cover. Westerly and south-westerly winds predominated in the UYL as indicated by the topographic position of loess patches and the mineral composition of the studied loess. Periodically an increased air circulation from the east and northeast occurred.
Źródło:
Acta Geologica Polonica; 2022, 72, 4; 369--389
0001-5709
Pojawia się w:
Acta Geologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza petrograficzna narzutniaków w żwirowni Łubienica-Superunki oraz ich skandynawskie obszary alimentacyjne
Petrographic analysis of erratics in the Łubienica-Superunki gravel pit and their Scandinavian source areas
Autorzy:
Górska-Zabielska, Maria
Smolska, Ewa
Wachecka-Kotkowska, Lucyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076135.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
analiza petrograficzna
Fennoskandzkie narzutniaki
zlodowacenie Odry
stadiał Odry
stadiał Warty
Nizina Północnomazowiecka
petrographic analysis
Fennoscandian erratics
Saalian
Odranian stadial
Wartanian stadial
MIS6
North Mazovian Lowland
Opis:
Petrographic studies covered 20-60 mm coarse gravel and 4-10 mm medium-grained fractions of two till horizons (units ŁS II and ŁS IV) and two beds of sand-gravelly-outwash deposits(units ŁS I and ŁS III) associated with the Odra Glaciation (MIS6) in Łubienica-Superunki on the North Mazovian Lowland. Regardless of the facies type and grain sise, crystalline rocks dominate over all other petrographic groups in all samples. The percentage of crystalline rocks is greater among coarse gravel (average 74.7%) than among medium-grain gravel (average 67.8%). The share of carbonate rocks is limited only to the both lower units ŁS I and ŁS II. The upper units (ŁS III and ŁS IV) are deprived of these rocks, both in the medium and coarse gravel fraction. Sandstones, presented in all samples, were in the range of 5-20%. From the other petrographic groups, individual chalk limestones clasts, dolomites, flints and quartz grains were identified in the material. The indicator erratics were identified in all four units. Their percentage content stands for 10-18% of the total sample of coarse-grained fraction. Among them, the most common were the erratics derived from the Åland Islands, and then from the area of south-eastern Sweden (Smaland) and from Dalarna in central Sweden. Amongst the erratics with limited indicator significance, Lower Paleozoic limestones and Jotnian sandstones were most frequent. Single fragments of Ordovician red and Paleoporella limestone were present. These rocks, including the Lower Paleozoic grey limestone, occurred only in thelowerunits(ŁS I and ŁS II). The results of the research suggest that the two lower sediment units should be correlated with a ice-sheet advance (Middle Polish Complex, Odranian Stadial?), and the two upper ones - with a separate, subsequent advancement (Wartanian?). The paper is another methodological contribution to the consideration of abandoning the tedious testing of glacial till and focusing on a much faster petrographic analysis of fluvioglacial sediments associated with the same ice sheet. This is demonstrated by the comparable results of the petrographic analysis of short transport outwash sediments and till from a single glacial period.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 1; 43--54
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Complex genesis of N-channel eskers illustrated with the example of an esker near Tosie (east-central Poland)
Złożoność genezy ozów powstałych w tunelach typu N na przykładzie ozu okolic Tosi (środkowo-wschodnia Polska)
Autorzy:
Frydrych, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2095774.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Oz
tunel subglacjalny
rozpadlina lodowa
osady glacifluwialne
zlodowacenie warty
Polska
Esker
subglacial tunnel
open crevasse
glaciofluvial deposits
Saalian
Polska
Opis:
The study presents the problem of complex genesis of eskers formed in N-channels on the example of an esker located near Tosie in east-central Poland. The lithofacies analysis revealed a high diversity of structural and textural characteristics of sediments in this form. The esker consists of three sedimentation units. Coarse sediments of the esker core were deposited in the subenvironment of a subglacial tunnel, as an effect of bedforms migration under hydrostatic pressure. Opening of the tunnel resulted in the forming of an open crevasse, in which the cover of the esker core sediments was accumulated. These deposits recorded a significant variability of flow energy and sedimentation mechanisms, which indicates a strong influence of the ice-sheet ablation dynamics. During the final deglaciation stage, a part of the esker was covered with diamicton. Numerous soft-sediment deformation structures were identified within the esker. The sediments were dislocated vertically to the elevation of more than 8 metres. They constitute the record of buried dead-ice masses melting in the esker core sediments. Melting of the masses resulted in vertical displacement of sediments and formation of "the dead-ice structure". The complexity of esker genesis is characteristic of postglacial areas in Poland, where most eskers were formed in subglacial N-channels. Numerous research results confirm a considerably more frequent occurrence of the facies sequence of subglacial tunnel and open crevasse in eskers formed in N-channels than R-channels. This is indicated by a much greater dissimilarity of processes during different stages of esker formation on soft bed and solid substratum.
Badania ukazują problem złożoności genezy ozów powstających w tunelach typu N na przykładzie ozu okolic Tosi w środkowo- -wschodniej Polsce. Analiza litofacjalna wykazała duże zróżnicowanie strukturalnych i teksturalnych cech osadów tworzących formę. Oz zbudowany jest z trzech jednostek sedymentacyjnych. Gruboziarniste osady jądra ozowego powstawały w subśrodowisku tunelu subglacjalnego na skutek migracji form dna pod ciśnieniem hydrostatycznym. Otwarcie się tunelu spowodowało powstanie rozpadliny lodowej, w której następowała akumulacja jednostki pokrywającej osady jądra ozu. W osadach tych zapisała się znaczna zmienność energii przepływu oraz mechanizmów sedymentacji, co wskazuje na duży wpływ dynamiki ablacji lodowca. Podczas ostatniego etapu deglacjacji część ozu pokryta została diamiktonem. W ozie stwierdzono liczne struktury deformacyjne. Osady zostały przemieszczone pionowo na wysokość ponad 8 m. Stanowią one zapis wytapiania się pogrzebanych brył martwego lodu w osadach jądra ozu. Wytapianie się brył powodowało pionowe przemieszczanie się osadów i powstawanie tzw. dead-ice structure. Złożoność genezy ozów jest charakterystyczna dla obszarów polodowcowych Polski, gdzie większość ozów powstaje w rynnach subglacjalnych. Liczne badania potwierdzają znacznie częstsze występowanie następstwa facji subglacjalnego tunelu i otwartej rozpadliny w ozach powstających w tunelach typu N niż typu R. Wskazuje to na dużo większą odmienność procesów podczas różnych etapów formowania się ozów na nieskonsolidowanym oraz litym podłożu.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2021, 20; 13-25
1427-9711
2353-6063
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój rynny Miazgi–Wolbórki (Polska środkowa) w świetle analizy jej wypełnienia
Formation of the Miazga-Wolbórka tunnel valley (central Poland) based on an analysis of its infill
Autorzy:
Rdzany, Zbigniew
Frydrych, Małgorzata
Szmidt, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076079.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
dolina subglacjalna
Zlodowacenie Wartanii/Saalii
osady wodnolodowcowe
deglacjacja powierzchniowa
diapir
subglacial valley
Wartanian/Saalian Glaciation
glaciofluvial sediments
areal deglaciation
Opis:
The subject of the analysis was a tunnel valley, weakly outlined in the landscape, located in central Poland, between Łódź and the Pilica valley to the west of Tomaszów Mazowiecki. The Miazga and lower Wolbórka flow along this valley. It is a 45-kilometre-long landform, mostly buried, partially covered with fluvial, slope and aeolian sediments, developed on a substratum characterised by varied palaeorelief and lithology. Sediments, which fill the valley, have variable thickness (10-100 m) and a non-flattened bottom gradient line, which indicates the possibility of water flow under hydrostatic pressure in a tunnel valley. Several segments of the channel cut into the Quaternary background. The filling consists mostly of glaciofluvial shallow braided rivers with average to low flow energy. In sedimentological terms, the deposits show significant similarity to the material of glaciofluvial kames found in the Łódź region. The authors believe there is a link between the accumulation in the tunnel valley and a particular variety of areal deglaciation, which was responsible for the formation of the fairly unvarying glacial relief. In outcrops in Łaznowska Wola, including the ones located in a hill that had been previously interpreted as an esker, some intrusive diapiric structures were documented, which reached the land surface. Thesefolded and locally disjunctive disturbances provide evidence for deformational origin of the hill.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2020, 68, 7; 584--600
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lithological indicators of loess sedimentation of SW Poland
Autorzy:
Krawczyk, M.
Ryzner, K.
Skurzyński, J.
Jary, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/100800.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Śląski. Wydział Nauk o Ziemi
Tematy:
Dolny Śląsk
gleba
zmiana klimatu
zlodowacenie
Silesian Lowland
loess-soil sequence
grain-size indicator
climate change
last glaciation
Opis:
High-resolution grain-size investigations were carried out in two SW Polish loess sections: Biały Kościół (Niemcza-Strzelin Hills) and Zaprężyn (Trzebnica Hills). Each sequence was sampled by using the same methodology and samples were taken at 5 centimeters intervals. The particle size distribution was obtained with a Mastersizer 2000 laser, used for diffraction methods. From the obtained results the basic parameters and grain size indicators were calculated: Mz, Grain Size Index ratio, U-ratio and the percentage content of clay (< 4μm) and sand (> 63 μm). Both loess- soil sequences are composed of interfluve and slope loess facies and consist of five litho-pedostratigraphic units developed during the Late Pleistocene and Holocene: two loess units L1LL1, L1LL2 and three polygenetic fossil soils sets S0, S1 and L1SS1. The distance between these two profiles is about 60 km. Zaprężyn, as a section located more to the north, has almost no lower younger loess and higher level of weathering which could be related to proximity of this site to the Ice Sheet margin. The climate here was more extreme and harsh. What is more,the difference in development of soil L1SS1 can be observed: while in Biały Kościół pedogenesis process was slower and less disturbed than in Zaprężyn. The upper part of L1SS1 in Biały Kościół was deformed by gelifluction, frost heave and other periglacial processes. Mz indicator by the grain-size distribution in these sediments reflects subtle variations in the climatic system. Moreover, in Zaprężyn the content of sand fraction is higher than in Biały Kościół what can be the evidence of short episodes of strong winds during cold period of sedimentation. The aim of this paper is to compare two loess profiles by their stratigraphical and lithological similarities which are result of climate conditions and features of surrounding environment.
Źródło:
Contemporary Trends in Geoscience; 2017, 6, 2; 94-111
2299-8179
Pojawia się w:
Contemporary Trends in Geoscience
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Refugia lodowcowe w Europie: co wiemy o historii współczesnych gatunków roślin i zwierząt
Glacial refugia in Europe: what do we know about the history of contemporary plant and animal species
Autorzy:
Jancewicz, E.
Falkowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/989053.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
zlodowacenia
zlodowacenie Wisly
historia gatunkow
rosliny
zwierzeta
kolonizacja polodowcowa
ostoje glacjalne
Europa
postglacial colonization
last glacial maximum
northern criptic refugia
vistulian
Opis:
Modern research methods provide many new possibilities to reconstruct the history of species and the colonization of land after its release from the Pleistocene ice sheet. New laboratory techniques and research trends form another, new and interdisciplinary approach to these issues. In this paper, we present the history of plant and animal species during the last glaciation (Vistulian, 115−11.7 ka BP) and after the melting of the ice sheets. We also summarize the evolution of theories and views on this subject. Initially, the role of glacial refugia that are the places of survival of the species and the source of expansion to the north of the continent after the release of Europe from the ice sheet, were attributed to the Iberian, Apennine and Balkan peninsulas. This was due to the fact that in Europe only in these regions favourable conditions for the survival of temperate species existed. However, numerous paleozoological, palaeobotanical and paleoclimatological fossil evidences from the Vistulian period, and extensive molecular research on contemporary populations of species inhabiting different areas of the continent show a completely different image of glacial refugia and another model of postglacial expansion. The paper describes documented significance of extensive refugia (macrorefugia) that existed in the Carpathians, the Crimea, the Ural, the Caucasus and the Russian Plain in postglacial colonization of Europe. It shows also importance of small northern refugia often found near the border of the ice−sheet in survival of boreal species. One of the nearest refugium in the vicinity of the border of the ice sheet in last glacial maximum period was the refugium located in the Kraków−Częstochowa Upland (S Poland) and in the Świętokrzyskie Mountains (C Poland).
Źródło:
Sylwan; 2017, 161, 12; 982-990
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szczątki nosorożca (Stephanorhinus sp.) oraz daniela (Dama dama) odkryte w osadach kopalnego jeziora eemskiego na Równinie Gorzowskiej
Remains of rhinoceros (Stephanorhinus sp.) and fallowdeer (Dama dama) discovered in Eemian lake sediments in the Gorzów Plain (NW Poland).
Autorzy:
Badura, J.
Ciszek, D.
Kotowski, A.
Przybylski, B.
Ratajczak, U.
Stefaniak, K.
Urbański, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075742.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
nosorożec
fauna plejstoceńska
zlodowacenie eemskie
Gorzów Wielkopolski
NW Polska
Rhinocerotidae
Pleistocene fauna
Eemian Interglacial
NW Poland
Opis:
Erthwork during rebuilding of the S3 route in Gorzów Wielkopolski exposed sediments of a palaeolake. The thickness of the sediment complex reaches 11 m. Two gyttja layers are separated by peats and fluvial sands and muds. The sequence reflects a multiphase development of the lake. Lacustrine sediments overlie Odranian (Saalian) (MOIS 6) glaciofluvial deposits and are covered by Vistulian glacial sediments (MOIS 2). At present, the stratigraphic position of the palaeolake is dated to the Eemian (MOIS 5e), with a probable continuation of the deposition into the early Vistulian (MOIS 5d-4). Rhinoceros bones (more than 100 pieces), including a skull with 24 well-preserved teeth, were discovered in the lower part of the palaeolake sediments. The preliminary expertise report, based mainly on the teeth analysis, allows assigning the rhinoceros remains into the genus Stephanorhinus. The finding of so many pieces of the skeleton of Stephanorhinus sp. in situ is unique on the scale of European scale. Apart from the rhinoceros remains, a single metacarpal bone of fallow deer (Dama dama) was found in the site. This is the first record of extant fallow deer in the Pleistocene of Poland. The palaeolake sediments were sampled and multidisciplinary research is planned to reconstruct the history of the development of this basin. The relationship between the rhinoceros andfallow deer remains with the palaeoenvironment will make it possible to ascertain the conditions in which those animals lived at higher latitudes during the Eemian Interglacial.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 4; 219--226
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstępne wyniki analizy petrograficznej osadów w żwirowni Łubienica-Superunki
Preliminary results of petrographic analysis of deposits in Łubienica-Superunki gravel pit
Autorzy:
Górska-Zabielska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/294807.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
Tematy:
analiza petrograficzna
żwir
narzutniak fennoskandzki
zlodowacenie Warty
Nizina Północnomazowiecka
petrographic analysis
gravel
Scandinavian erratic
Warthanian glaciation
North-Masovian Lowland
Opis:
Osady piaszczysto-żwirowe pochodzące z transgresji stadiału młodszego zlodowacenia warty w ŁubienicySuperunkach zostały zbadane pod kątem składu petrograficznego frakcji średniożwirowej i grubożwirowej. Stwierdzono wyraźną przewagę skał krystalicznych, brak skał węglanowych oraz dziesięcioprocentowy udział piaskowców. Kwarc zmniejsza swój udział z około 9% we frakcji średniożwirowej do 0,6% we frakcji grubożwirowej. We frakcji 20–60 mm zidentyfikowano narzutniaki fennoskandzkie. Wśród nich były narzutniaki przewodnie z Wysp Alandzkich i sąsiadujących regionów Uppland i dna północnego Bałtyku oraz z obszaru południowo-wschodniej Szwecji (Småland). Wśród narzutniaków wskaźnikowych nie znaleziono ani jednego egzemplarza skały węglanowej.
Sandy and gravel deposits, originating from the ice sheet transgression during the younger stadial of the Warthanian glaciation in Łubienica-Superunki, have been examined in terms of petrographic composition of the middle-coarse gravel fraction and pebble fraction. The distinct predomination of crystalline rocks, no carbonate rocks and a 10% share of sandstones have been ascertained. Quartz has reduced its share from about 9% in the middle-coarse gravel fraction to 0.6% in pebble fraction. The Scandinavian erratics have been identified within the 20–60 mm fraction. Among them the indicator erratics from the Åland Islands, neighboring Uppland, North Baltic bottom and Småland have been found. There was no single carbonate rock found among the so called statistical erratics.
Źródło:
Landform Analysis; 2017, 33; 41-47
1429-799X
Pojawia się w:
Landform Analysis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie metod litologicznych w rekonstrukcjach procesów glacigenicznych na przykładach z obszaru staroglacjalnego na przykładach z Polski Środkowej
The importance of lithological met-hods in the reconstruction of glacigenic processes of the old glacial area with examples from Central Poland
Autorzy:
Rdzany, Zbigniew
Frydrych, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/578290.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
zlodowacenie odry
litogeneza
środowisko wysokoenergetyczne
region łódzki
Odra glaciation
lithogenesis
high-energy environment
Łódź region
Opis:
W artykule przedstawiono ewolucję stosowanych metod litologicznych w rekonstrukcjach paleogeograficznych procesów glacigenicznych w Polsce Środkowej. Zaproponowano szersze stosowanie metody litofacjalnej i litogenetycznej w powiązaniu z określeniem zapisu poziomu energii w środowisku sedymentacji. Stwierdzono, że wyróżniane na podstawie poziomu energii litotypy wykazują powiązania zarówno z określonymi rodzajami środowisk sedymentacyjnych, jak i grupami genetycznymi form rzeźby. Stosując metodę zapisu litologicznego z uwzględnieniem ustalenia poziomu energii środowiska, autorzy przyjęli wydzielenie czterech głównych litotypów: 1) bardzo wysokiej, 2) wysokiej, 3) średniej, i 4) niskiej energii. Autorzy przedstawili wnioski z zastosowania tej typologii w różnych odsłonięciach, dostrzegając przede wszystkim jej przydatność w zakresie wnioskowania paleogeograficznego.
The article presents an evolution of the experience in the application of lithological methods for palaeogeographic reconstructions of glacigenic processes in Central Poland as well as a proposal for a wider use of the lithofacies and lithogenetic analyses in connection with determining the energy level record in sedimentation environments. It was found that the lithotypes distinguished on the basis of energy level show connections both with specific sedimentation environment types and with genetic groups of relief forms. By applying the method of lithological record with determining the environment energy level, the authors assumed the distinction of four main lithotypes: 1) very high, 2) high, 3) medium, and 4) low energy. The authors analysed the positive and negative conclusions from the application of this typology in different outcrops, noticing a number of advantages for palaeogeographic inference.
Źródło:
Acta Geographica Lodziensia; 2017, 106; 155-170
0065-1249
Pojawia się w:
Acta Geographica Lodziensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Budowa geologiczna i morfogeneza Wzniesienia Elbląskiego w świetle zróżnicowanej dynamiki lądolodu zlodowacenia wisły
Geological structure and morphogenesis of the Elbląg Elevation in the light of diversified dynamics of the vistulian ice sheet
Autorzy:
Pikies, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061669.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
zlodowacenie wisły
dynamika lądolodu
glacitektonika i neotektonika
niecka Morza Bałtyckiego
Wzniesienie Elbląskie
Vistula glaciation
dynamics of ice sheet
glaciotectonics and neotectonics
Baltic Sea Depression
Elbląg Elevation
Opis:
Wśród głównych czynników wpływających na budowę geologiczną Wzniesienia Elbląskiego należy wymienić glacitektonikę oraz neotektonikę, które niewątpliwie są ze sobą przyczynowo-skutkowo powiązane. Intensywność i skalę procesów glacitektonicznych rozpatrzono po raz pierwszy z perspektywy dynamiki transgresji lądolodów zlodowacenia wisły z obszaru Morza Bałtyckiego. Budowa geologiczna, morfologia i batymetria południowo-wschodniej części dna Bałtyku Centralnego wskazują, że na tym obszarze kształtowały się ważne elementy dynamiki transgresji lądolodu stadiału górnego zlodowacenia wisły, w południowym sektorze jego oddziaływania. Rezultatem zróżnicowanej dynamiki były strumienie lodowe (strumienie lodowe wg Punkariego, 1997), wyprowadzające główną część masy lodowej z czaszy lądolodu, co powodowało, że napływ mas lodowych na obszar Niżu Polski nie był równoczesny i odbywał się z różną siłą. Tym regułom podlegał również obszar Wzniesienia Elbląskiego, gdyż w pierwszej kolejności znajdował się w polu zróżnicowanego oddziaływania strumienia B3, nasuwającego się na obszar Niżu Polski z rejonu subpołudnikowej megadepresji Głębi Gotlandzkiej i Głębi Gdańskiej. W stosunku do obszaru Wzniesienia Elbląskiego dokonano w ujęciu czasowym oceny skali oddziaływania i intensywności procesów glacitektonicznych. Szczególnie silne odkształcenia glacitektoniczne zachodniego skłonu tego wzniesienia powiązano z obecnością północnego odcinka dużego subpołudnikowego uskoku Iława–Elblag, pokrywającego się z zachodnią granicą Wzniesienia Elblaskiego. Prawdopodobną przyczyną rozwoju procesów glacitektoncznych w środkowej i górnej części zlodowacenia wisły mogła być zmiana reżimu pola naprężeń neotektonicznych w szerokiej aureoli wału kujawsko-pomorskiego, do której doszło prawdopodobnie u schyłku interglacjału eemskiego.
Glaciotectonic and neotectonic processes are among the key factors influencing the geological structure of the Elbląg Elevation. The former is undoubtedly interrelated with the latter. Intensity and scale of glaciotectonic processes were for the first time examined from the point of view of transgression dynamics of the Vistulian continental glaciers, advancing from the Baltic Sea area. Geological structure, morphology and bathymetry of the eastern part of the Central Baltic Sea bottom show that main elements of the dynamics were shaped in this area. The diversified dynamics resulted in the formation of ice streams, carrying the major part of ice mass out of the ice sheet. It also caused that the advance of the ice sheet over the Polish Lowlands was not synchronous and occurred with various intensity. The Elbląg Elevation was subjected to these rules, because it was the first to be situated within the diverse force of interaction field with ice stream B3 (streams according to Punkari, 1997), advancing towards the Polish Lowlands from the area of a submeridional megadepression of the Gotland Deep and the Gdańsk Deep (south-eastern part of Central Baltic Sea). As regards the Elbląg Elevation area, an evaluation of the scale and intensity of glaciotectonic processes in time has been performed. Especially strong glaciotectonic disturbances, appearing on the western slope of this elevation, have been related to the presence of the distinct, submeridionally oriented fault zone Iława–Elbląg (its northern part), which coincides with the western boundary of this elevation. The likely reason for the development of glaciotectonic deformation during the middle and upper parts of the Vistula Glaciation might habve been the change of the regime of neotectonic stress field, operating within the broad foreland of the Kuyavian-Pomeranian Swell, which probably took place at the end of the Eemian Interglacial.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2016, 467; 41--61
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reconstruction of sediment provenance and transport processes from the surface textures of quartz grains from Late Pleistocene sandurs and an ice-marginal valley in NW Poland
Autorzy:
Woronko, B.
Pisarska-Jamroży, M.
van Loon, A. J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/94315.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
quartz grain micromorphology
ice-marginal valley
sandur
Weichselian glaciation
Polska
mikromorfologia ziaren kwarcu
pradolina
zlodowacenie północnopolskie
Polska
Opis:
During the Pomeranian phase of the Weichselian glaciation (~17–16 ka), the Toruń-Eberswalde ice-marginal valley (NW Poland and easternmost Germany) drained water from the Pomeranian ice sheet, while intensive aeolian processes took place across Europe in the foreland of the Scandinavian ice sheet (‘European Sand Belt’). The micromorphology of the quartz grains in the Toruń-Eberswalde ice-marginal valley shows no traces of these aeolian processes, or only vague signs of aeolian abrasion. This is unique among the aeolian sediments in other Pleistocene ice-marginal valleys in this part of Europe. The study of the surfaces of the quartz grains shows that the supply of grains by streams from the south was minimal, which must be ascribed to the climate deterioration during the Last Glacial Maximum, which resulted in a decrease of the discharge of these extraglacial rivers to the ice-marginal valley.
Źródło:
Geologos; 2015, 21, 2; 105-115
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:
Geologos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Signatures of Late Neoproterozoic Gondwana assembly and Maronian glaciation in Lesser Himalaya: a palaeogeographical and stratigraphical approach
Autorzy:
Umar, M.
Betts, P.
Khan, M. M. S.
Sabir, M. A.
Farooq, M.
Zeb, A.
Jadoon, U. K.
Ali, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/139442.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Neoproterozoic
palaeogeography
Glaciation
Rodinia break-up
Lesser Himalaya
neoproterozoik
paleogeografia
zlodowacenie
Rodinia
rozpad
Himalaje Małe
Opis:
Stratigraphical and sedimentological analyses of Late Neoproterozoic successions in Lesser Himalaya are combined herein with palaeogeographical considerations and comparisons with equivalent successions in India and South China. The succession starts with the Hazara Formation, which contains complete and incomplete Bouma sequences suggesting its deposition in deep marine turbidite settings. The overlying Tanawal Formation, rich in massive sandstone, shale and siltstone, was deposited in shallow marine conditions, as indicated by the presence of parallel lamination, large scale tabular, trough cross- and hummocky cross-stratifications. The Tanawal Formation facies shift laterally from proximal (south-southeast) to distal (north-northwest). The glaciogenic Tanaki Boulder Bed, overlying the Tanawal Formation, was deposited during the Maronian glaciation. It is equivalent to the Blaini Formation of India, and to the Sinian diamictites of South China. The Abbottabad Formation of Cambrian age overlies the Tanaki Boulder Bed, and is composed of dolomite, chert nodules and phosphate-rich packages; similar successions are documented in India and South China at the same stratigraphical interval. The similarities of the Neoproterozoic successions of Lesser Himalaya (both in Pakistan and India) and South China suggests their possible proximity during the break-up of Rodinia and the assembly of the Gondwana Supercontinent.
Źródło:
Acta Geologica Polonica; 2015, 65, 1; 1-19
0001-5709
Pojawia się w:
Acta Geologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W sprawie genezy i wieku form rzeźby glacjalnej pogranicza Wysoczyzn Kaliskiej i Tureckiej
On the origin and age of the glacial landsystem on the border of the Kalisz and Turek Upland Plains
Autorzy:
Rdzany, Zbigniew
Frydrych, Małgorzata
Szmidt, Aleksander
Tarnawska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944927.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
kemy
zlodowacenie warty
glacitektonika
deglacjacja
Wysoczyzna Kaliska
Wysoczyzna Turecka
kames
warta glaciation
glacitectonics
deglaciation
kalisz upland plain
turek upland plain.
Opis:
W latach 2012–2015 autorzy zebrali nowe dane geomorfologiczne i geologiczne na pograniczu Wysoczyzn Kaliskiej i Tureckiej, które pozwalają na uzupełnienie wiedzy na temat genezy i wieku form rzeźby. Ustalono, że większość glacigenicznych form wypukłych, tworzących tzw. strefę kaliską, powstała w brzeżnym pasie lądolodu zlodowacenia warty o kilkukilometrowej szerokości. Prawdopodobnie był to rezultat krótkotrwałego uaktywnienia lądolodu i szybkiej deglacjacji w pomaksymalnym epizodzie zlodowacenia warty, który nazwano w tym regionie subfazą bzury. Autorzy odrzucają jednocześnie możliwość transgresji na ten obszar lądolodu fazy leszczyńskiej zlodowacenia wisły. Stwierdzono, że na przebieg procesów glacjalnych miały wpływ cechy morfologiczne, litologiczne i dynamika podłoża, w tym nawet wstrząsy sejsmiczne. Strukturę analizowanych form tworzą głównie osady stożków napływowych i glacifluwialnych rzek roztokowych. Część osadów objęta jest deformacjami o różnym zasięgu – w największym stopniu zaburzeniami tektoniki glacjalnej sensu lato. W strefie przypowierzchniowej występują także zaburzenia paraglacjalne i peryglacjalne o lokalnym zasięgu. Struktura większości form wypukłych jest charakterystyczna dla kemów glacifluwialnych diapirowych. Formy największe mają zwykle budowę złożoną zarówno pod względem litofacjalnym, jak i wiekowym, a jednoznaczne przyporządkowanie im wąskiej kategorii genetycznej (np. kem diapirowy, morena spiętrzenia, morena martwego lodu) może być nadmiernym uproszczeniem.
In the years 2012–2015, the authors collected new geomorphological and geological data on the borderline between the Kalisz and the Turek Upland Plains, which allow to make the understanding of the origin and age of the landscape forms more complete. It was established that most convex glacigenic forms which constitute the so called Kalisz zone originated in the several-kilometre-wide edge belt of the Wartanian ice sheet. It was probably the result of a short-term activation of the ice-sheet and rapid deglaciation in the post-maximal episode of the Wartanian glaciation, which was called the Bzura sub-phase in this region. At the same time, the authors reject the possibility of transgression to this area of the Leszno phase ice sheet of the Vistulian glaciation. It was found that the course of glacial processes was influenced by morphological and lithological features as well as the dynamics of the bedrock, including seismic shocks. The structure of the analysed forms consists mainly of sediments of alluvial fans and glacifluvial braided rivers. Some sediments are deformed – in the largest degree by glacial tectonic disturbances sensu lato. In the near-surface zone, local paraglacial and periglacial disturbances also occur. The structure of most convex forms is characteristic of diapiric glacifluvial kames. The largest forms are usually complex both in terms of age and lithofacial features, and assigning them explicitly with a narrow genetic category (e.g. diapiric kame, push moraine or dead-ice moraine) may be an oversimplification.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2015, 14
1427-9711
2353-6063
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój strefy glacimarginalnej na przedpolu Beskidu Śląskiego (dział bielski Pogórza Śląskiego)
Evolution of the glaciomarginal zone in the Silesian Beskid foothill (Bielsko division of the Silesian Foothills)
Autorzy:
Salamon, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075125.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
glaciomarginal zone
glaciolacustrine sedimentation
Sanian Glaciation
Carpathian Foothill
strefa glacimarginalna
sedymentacja glacialna
zlodowacenie
Pogórze Śląskie
Opis:
The paper presents the succession of Sanian Glaciation sediments recognized in the Swiętoszówka site, Southern part of the Silesian Foothills (Bielsko division). The following deposits were found: a unit ofgravels deposi- ted in a system offoremountain alluvialfans, a unit of silts deposited in a glaciomarginal dammed lake, and a glacial till. Glaciogenic deposits are covered with loess-like deposits. The development of the glaciomarginal zone was influ- enced mainly by the pattern ofbasement relief. In the northern part of the foothill, in the northward-oriented valleys, glacially dammed lakes were mainlyformed. During transgression, waterfrom these reservoirs was pushed in front of the ice-sheet margin towards the southern part of the low-relieffoothill. The individual lakes probably merged there into one larger glaciomarginal lake. It was characterized by low-energy conditions and deposition mainly from suspension. Sedimentation style in the lake changed over time and was dependent on the size and shape of the lake and its position in relation to the ice-sheet margin, which determined thewidth and distribution ofzones of sediment supply and the dynamics ofdepositional processes in the lake.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2014, 62, 2; 103--110
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heavy and light minerals as a tool for reconstructing depositional environments: an example from the Jałówka site (northern Podlasie region, NE Poland)
Autorzy:
Woronko, Barbara
Rychel, Joanna
Karasiewicz, Mirosław T.
Ber, Andrzej
Krzywicki, Tomasz
Marks, Leszek
Pochocka-Szwarc, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/94625.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
heavy minerals
quartz grain
periglacial processes
source deposits
Vistulian glaciation
NE Poland
minerały ciężkie
ziarna kwarcu
procesy peryglacjalne
złoża źródłowe
zlodowacenie Wisły
Polska północna
Opis:
Part of northern Podlasie (NE Poland), shaped during the Wartanian stadial of the Odranian glaciation (Saalian), was situated in the periglacial zone during the Vistulian (Weichselian) glaciation. Both landforms and sediments were affected by the periglacial conditions. This is recorded at the Jałówka site, at the floor of a dry valley, where mineral deposits of 4.13 m thick, overlying organic deposits from the Eemian interglacial, were examined. These mineral deposits form four units, from bottom to top: a fluvial unit (I), a loess-like unit (II), a solifluction unit (III), and an aeolian unit with ice wedges (IV) on top of unit III. The heavy and light minerals were analysed, as well as the geochemistry, in order to find out about the parent material and to reconstruct the climatic conditions during deposition. The mineral analysis indicates that the Saalian till was predominantly derived from shallow-marine deposits; erosion accompanied by sorting of the heavy minerals took place on the basis of their mass and grain size. The original material of the till seems therefore to be sedimentary rocks from the eastern Central Baltic Basin. This material became strongly weathered under the periglacial conditions, resulting in the destruction of the quartz grains, as well as in leaching, leading to complete decalcification of the deposits. Aeolian activity resulted in infilling of ice wedges and the creation of thin layers. The intensity and the duration of these processes was limited, so that the effects of the aeolian abrasion are insignificant. Neither resulted the aeolian activity in significant reshaping of the landscape.
Źródło:
Geologos; 2013, 19, No. 1-2; 47-66
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:
Geologos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 46

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies