Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "zlodowacenie" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-46 z 46
    Tytuł:
    Wytrzymałość mechaniczna osadu a jego geneza na przykładzie wybranych utworów strefy marginalnej fazy pomorskiej zlodowacenia Wisły
    Autorzy:
    Wierzbicki, J.
    Paluszkiewicz, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/294344.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
    Tematy:
    wytrzymałość mechaniczna osadu
    geneza osadu
    zlodowacenie Wisły
    Źródło:
    Landform Analysis; 2008, 9; 390-393
    1429-799X
    Pojawia się w:
    Landform Analysis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowe dane o zlodowaceniu Karkonoszy na podstawie badań w dolinie Łaby, Upy i Łomnicy
    Autorzy:
    Engel, Z.
    Krizek, M.
    Treml, V.
    Nývlt, D.
    Traczyk, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/295112.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
    Tematy:
    zlodowacenie
    Karkonosze
    dolina Łaby
    dolina Upy
    dolina Łomnicy
    Źródło:
    Landform Analysis; 2008, 9; 111-114
    1429-799X
    Pojawia się w:
    Landform Analysis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Glacilimniczna sedymentacja kemowa w kotlinie górnej Rawki i jej znaczenie rzeźbotwórcze
    Glaciolimnic sedimentation of the karne type in the upper Rawka basin and its morphocreative meaning
    Autorzy:
    Rdzany, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945146.pdf
    Data publikacji:
    1997
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    kem
    sedymentacja glacilimniczna
    dolina Rawki
    region łódzki
    zlodowacenie Warty
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 1997, 1
    1427-9711
    2353-6063
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ zlodowacenia Warty na architekturę osadów czwartorzędowych wokół zbiornika wodnego Jeziorsko
    Warta glaciation influence on architecture of the quaternary deposits around the Jeziorsko reservoir
    Autorzy:
    Widera, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/372081.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    glacitektonika
    zlodowacenie Warty
    zbiornik Jeziorsko
    glaciotectonics
    Warta glaciation
    Jeziorsko reservoir
    Opis:
    We wschodnim klifie zbiornika Jeziorsko osady czwartorzędowe wykazują silne zaburzenia glacitektoniczne powstałe w czasie zlodowacenia Warty. W deformacjach biorą udział także osady starszych zlodowaceń. Wyróżniono kilka typów fałdów o zmiennej geometrii, powstałych w różnym polu naprężeń. Lądolód zlodowacenia Warty nasuwał się na obszar zbiornika Jeziorsko z kierunku NNW na SSE.
    Quaternary deposits in the Jeziorsko reservoir vicinity are more strongly disturbed glacitectonically than they thought earlier. Numerous faults, thrusts and folds were documented, but the last ones were only discussed in detail in this article. The greatest deformations were caused by the Warta ice sheet, which was the youngest one in the study area.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski; 2010, 139 (19); 119-125
    1895-7323
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowe spojrzenie na liczbę, wiek i zasięgi zlodowaceń środkowopolskich w południowej części środkowowschodniej Polski
    A new look at the number, age and extent of the Middle Polish Glaciations in the southern part of central- eastern Poland
    Autorzy:
    Lindner, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074381.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    zlodowacenie środkowopolskie
    chronostratygrafia
    central-eastern Poland
    Middle Polish Glaciations
    chronostratigraphy
    Opis:
    An overview of the existing opinions combined with new geomorphological, geological, palaeopedological and TL data allow a new look at the number, age and ranges of the three Middle Polish (Saalian, Dnieperian) Glaciations in central-eastern Poland. During the first of these glaciations (Liviecian), correlated with the 10 oxygen isotope stage in deep-marine deposits (400–360 ka), the Scandinavian ice-sheet advanced in form of a rather narrow lobe, reaching only several tens of kilometres south of Warsaw. During the second glaciation (Krznanian), correlated with the 8 oxygen isotope stage (330–320 ka), it advanced in form of a wider lobe down to the northern margin of the Małopolska and Lublin uplands. In turn, during the third glaciation (Odranian), correlated with the 6 oxygen isotope stage (210–130 ka), the range of the Scandinavian ice-sheet was the largest. It stopped at the elevations of the Quaternary basement in the northern and western part of the Małopolska and Lublin uplands, reaching 330–280 m above sea level. In the study area the discussed glaciations are separated by two interglacials (Zbójnian, Lublinian = Lubavian), correlated with the Reinsdorf and Schöningen interglacials in Germany and Landos and Le Bouchet interglacials in France. The analysed data indicate that within the Odranian Glaciation, its maximum (Kamienna = Drenthe) and postmaximum stadials (Warta = Warthe), as well as two younger recessive stadials (Wkra, Mławka) should be distinguished. Due to the rather wide eastward distribution of the Scandinavian ice-sheets during the two younger glaciations, an attempt has been made to correlate them with the two Dnieperian glaciations in the Ukraine.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2005, 53, 2; 145--150
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Warunki geologiczne i geomorfologiczne Pojezierza Mazurskiego i Rowniny Sepopolskiej
    Autorzy:
    Piascik, H
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/802197.pdf
    Data publikacji:
    1996
    Wydawca:
    Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
    Tematy:
    Pojezierze Mazurskie
    hipsometria
    geomorfologia
    Rownina Sepopolska
    zlodowacenie baltyckie
    mezoregiony
    rzezba terenu
    budowa geologiczna
    Opis:
    Geneza Poj. Mazurskiego związana jest z fazą leszczyńską, poznańską i pomorską zlodowacenia bałtyckiego. Osady lodowcowe w postaci glin, piasków i żwirów o miąższości od 40 do ponad 200 m zalegają na trzeciorzędzie i kredzie. W rzeźbie pojezierza przeważa morena denna. Moreny czołowe występują w 9 ciągach. Dużo jest zagłębień po martwych lodach wypełnionych wodami jezior lub przekształconych w mokradła. Bogata i urozmaicona rzeźba sprzyja rozdrobnieniu mokradeł i oddziaływaniu na nie terenów otaczających. Na Poj. Mazurskim formy terenu mają charakter heterogeniczny i stwarzają warunki do mozaikowatości i zróżnicowania siedlisk. Równina Sępolska, wyraźnie różniąca się od Poj. Mazurskiego, powstała w wyniku deglacjacji zastoiskowej w fazie pomorskiej zlodowacenia bałtyckiego. Tworzy ona obszerną nieckę wypełnioną utworami ilastymi o małej miąższości. W jej powierzchnię wcięte są głęboko erozyjne doliny rzek Łyny i Guberu.
    The genesis of the Masurian Lake District is connected with three phases of the Würm glaciation, namely: Leszno phase, Poznań phase and Pomeranian phase. Glacial drifts in the form of clays, sands and gravels with the thickness from 40 to over 200 m cover Tertiary and Cretaceous deposits. Ground moraines prevail among surface features of the Masurian Lake District. Terminal moraines form 9 ridges. There are also numerous depressions of dead-ice origin, filled with lake waters or transformed into marshy grounds. Rich and differentiated surface features are conducive to the fragmentation of marshy grounds and the impact exerted on them by the surroundings. Landforms in the Masurian Lake District have a heterogenic character that reveals in variety and differentiation of habitats. The Sępopol Plain, significantly different from the Masurian Lake District, came into being as a result of deglaciation of ice-dammed lake origin in the Pomeranian phase of the Würm glaciation. It forms a vast basin filled with clay deposits of small thickness. Erosional valleys of two rivers: Łyna and Guber reach deeply into its surface.
    Źródło:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1996, 431; 31-45
    0084-5477
    Pojawia się w:
    Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Osady lodowcowe na przedpolu Tatr w rejonie Toporowej Cyrhli i Niżniej Palenicy Pańszczykowej
    Glacial deposits in the foreland of Tatra Mountains near Toporowa Cyrhla and Niżnia Palenica Pańszczykowa
    Autorzy:
    Derkacz, M.
    Marcinkowski, B.
    Żarski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074630.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Tatry
    zlodowacenie pleistoceńskie
    osady lodowcowe i fluwiolodowcowe
    Tatra Mts.
    Pleistocene Glaciations
    glacial and fluvioglacial deposits
    Opis:
    Tills in fluvioglacial cone of Sucha Woda Valley near Toporowa Cyrhla and Niżnia Palenica Pańszczykowa were recognized during mapping Tatra Mountains in scale 1 : 10 000. Tills with big boulders occur outside maximum range of Würm Glaciation end moraines and probably were accumulated by glacier of Riss Glaciation. Grain size composition, petrographical content (grains 5–10 mm) and compositions of heavy minerals (grains 0.1–0.25 mm) were investigated in tills. Dusty and clay fraction prevails (50–70%) above sandy and gravel fraction in these sediments. Gravel of granite without sandstone predominates in samples from Toporowa Cyrhla and gravels of sandstone with granite prevail in deposits of Niżnia Palenica Pańszczykowa. Granite in tills deposits occur in upper part of Sucha Woda Valley near Hala Gąsienicowa. Sandstone occur in middle and lower part of valley. Different petrographical content of samples from Toporowa Cyrhla and Niżnia Palenica Pańszczykowa could indicate various glaciers accumulated tills or various age of investigated sediments. Non-resistant minerals and magnetite prevail among heavy minerals. These investigations suggest glacial origin of these deposits and delimit bigger range of glacial tills by this day.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2009, 57, 1; 80-84
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Późnoplejstoceński rozwój doliny Niemna w rejonie Grodna na Białorusi
    Late Pleistocene evolution of the Niemen River valley near Grodno in Belarus. Prz. Geol.
    Autorzy:
    Lindner, L.
    Sańko, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074560.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Białoruś
    dolina rzeki Niemen
    zlodowacenie poozierskie
    Belarus
    Niemen River valley
    Poozerian Glaciation
    river terraces
    Opis:
    Based on geological and paleobotanic data, the oldest valley system of the Niemen River is linked in the study area with a river located southward of Grodno, within a parallel valley from the Alexandrian (Mazovian) Interglacial. The foundations of the present-day, almost meridian course of the Niemen River valley, are connected with a system of post-glacial lakes from the Sozhian (Wartanian) Stadial of the Pripethian (Odranian) Glaciation, later filled with organic deposits of the Muravian (Eemian) Interglacial. Analysis of six sites with these deposits (Pyszki, Rumlówka, Poniemuń, Żukiewicze, Bohatyrowicze and Kniażewodce) indicates that they represent three lakes located at different altitudes. During the maximal range of the Dvinian (Main) Stadial of the Poozerian (Vistulian) Glaciation, the lakes were beyond the range of the ice-sheet. At this time, the highest located deposits of the Poniemuń-Żukiewicze lake were covered by sander sediments, whereas the Bohatyrowicze-Kniażewodce and Pyszki-Rumlówka lakes that were located at lower levels, were covered by fluvio-periglacial deposits and varved clays of the Skidel ice-dammed lake. Retreat of the ice-sheet of the Dvinian Stadial, resulting in outflow of water from the Skidel ice-dammed lake through the area with the two lower interglacial lakes, triggered the formation of a system of the Niemen River supra-flood terraces above them. Accumulation of the highest of these terraces (VI), during the first phase of the Skidel lake outflow, marks the beginning of the present-day Niemen River valley formation that probably began in the younger phases of the Dvinian ice-sheet retreat. Further evolution of the valley is linked with the Late Glacial formation of the middle (III-V) supra-flood terraces and with the Holocene formation of the lower (II, I) supra-flood terraces.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 1; 73-80
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Budowa geologiczna i glacitektonika klifu orłowskiego w Gdyni
    Geology and glaciotectonics of the Orłowo Cliff in Gdynia, northern Poland
    Autorzy:
    Kaulbarsz, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074343.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Klif orłowski
    analiza strukturalna
    deformacja glacitektoniczna
    geneza glin zwałowych
    zlodowacenie Wisły
    zlodowacenie Odry
    stadiał świecia
    Orłowo Cliff
    Baltic shore
    glaciotectonic deformations
    structural analysis
    Odranian Glaciation
    Warthanian Glaciation
    Vistulian glaciation
    Świecie Stadial
    Main Stadial
    Opis:
    The Orłowo Cliff is built of glacial and fluvioglacial deposits, Middle Polish Glaciations (possibly Odranian and Warthanian) and Vistulian Glaciation. Deposits are heavily deformed glaciotectonically. In the northern part of the cliff, Miocene sediments are exposed. It is possible, that the Miocene sediments were dislo-cated from their primary position. There were observed overthrusts and intermingling with Pleistocene material in the lower part of the exposure. The Orłowo Headland is built of glacial tills. It is probably a part of fold, similar in pattern to the structure of overthrust folds present in silty-sandy-grained deposits in the southern part of the cliff. Apart from folds and overthrusts there are many faults and the boudinage. Structural analysis of glaciotectonic deformations in conjunction with origin of deposits and statigraphic research enabled the recognition of several stages of development of deformations. Two local directions of glaciotectonic transport were marked clearly: from the north-east, which was connected with glacier invasion in the OEwiecie Stadial of the Vistulian Glaciation, and direction from north-west (north north-west), related to the Main Stadial of the Vistulian Glaciation.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2005, 53, 7; 572--581
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szczątki nosorożca (Stephanorhinus sp.) oraz daniela (Dama dama) odkryte w osadach kopalnego jeziora eemskiego na Równinie Gorzowskiej
    Remains of rhinoceros (Stephanorhinus sp.) and fallowdeer (Dama dama) discovered in Eemian lake sediments in the Gorzów Plain (NW Poland).
    Autorzy:
    Badura, J.
    Ciszek, D.
    Kotowski, A.
    Przybylski, B.
    Ratajczak, U.
    Stefaniak, K.
    Urbański, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075742.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    nosorożec
    fauna plejstoceńska
    zlodowacenie eemskie
    Gorzów Wielkopolski
    NW Polska
    Rhinocerotidae
    Pleistocene fauna
    Eemian Interglacial
    NW Poland
    Opis:
    Erthwork during rebuilding of the S3 route in Gorzów Wielkopolski exposed sediments of a palaeolake. The thickness of the sediment complex reaches 11 m. Two gyttja layers are separated by peats and fluvial sands and muds. The sequence reflects a multiphase development of the lake. Lacustrine sediments overlie Odranian (Saalian) (MOIS 6) glaciofluvial deposits and are covered by Vistulian glacial sediments (MOIS 2). At present, the stratigraphic position of the palaeolake is dated to the Eemian (MOIS 5e), with a probable continuation of the deposition into the early Vistulian (MOIS 5d-4). Rhinoceros bones (more than 100 pieces), including a skull with 24 well-preserved teeth, were discovered in the lower part of the palaeolake sediments. The preliminary expertise report, based mainly on the teeth analysis, allows assigning the rhinoceros remains into the genus Stephanorhinus. The finding of so many pieces of the skeleton of Stephanorhinus sp. in situ is unique on the scale of European scale. Apart from the rhinoceros remains, a single metacarpal bone of fallow deer (Dama dama) was found in the site. This is the first record of extant fallow deer in the Pleistocene of Poland. The palaeolake sediments were sampled and multidisciplinary research is planned to reconstruct the history of the development of this basin. The relationship between the rhinoceros andfallow deer remains with the palaeoenvironment will make it possible to ascertain the conditions in which those animals lived at higher latitudes during the Eemian Interglacial.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 4; 219--226
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaczenie metod litologicznych w rekonstrukcjach procesów glacigenicznych na przykładach z obszaru staroglacjalnego na przykładach z Polski Środkowej
    The importance of lithological met-hods in the reconstruction of glacigenic processes of the old glacial area with examples from Central Poland
    Autorzy:
    Rdzany, Zbigniew
    Frydrych, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/578290.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    zlodowacenie odry
    litogeneza
    środowisko wysokoenergetyczne
    region łódzki
    Odra glaciation
    lithogenesis
    high-energy environment
    Łódź region
    Opis:
    W artykule przedstawiono ewolucję stosowanych metod litologicznych w rekonstrukcjach paleogeograficznych procesów glacigenicznych w Polsce Środkowej. Zaproponowano szersze stosowanie metody litofacjalnej i litogenetycznej w powiązaniu z określeniem zapisu poziomu energii w środowisku sedymentacji. Stwierdzono, że wyróżniane na podstawie poziomu energii litotypy wykazują powiązania zarówno z określonymi rodzajami środowisk sedymentacyjnych, jak i grupami genetycznymi form rzeźby. Stosując metodę zapisu litologicznego z uwzględnieniem ustalenia poziomu energii środowiska, autorzy przyjęli wydzielenie czterech głównych litotypów: 1) bardzo wysokiej, 2) wysokiej, 3) średniej, i 4) niskiej energii. Autorzy przedstawili wnioski z zastosowania tej typologii w różnych odsłonięciach, dostrzegając przede wszystkim jej przydatność w zakresie wnioskowania paleogeograficznego.
    The article presents an evolution of the experience in the application of lithological methods for palaeogeographic reconstructions of glacigenic processes in Central Poland as well as a proposal for a wider use of the lithofacies and lithogenetic analyses in connection with determining the energy level record in sedimentation environments. It was found that the lithotypes distinguished on the basis of energy level show connections both with specific sedimentation environment types and with genetic groups of relief forms. By applying the method of lithological record with determining the environment energy level, the authors assumed the distinction of four main lithotypes: 1) very high, 2) high, 3) medium, and 4) low energy. The authors analysed the positive and negative conclusions from the application of this typology in different outcrops, noticing a number of advantages for palaeogeographic inference.
    Źródło:
    Acta Geographica Lodziensia; 2017, 106; 155-170
    0065-1249
    Pojawia się w:
    Acta Geographica Lodziensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Signatures of Late Neoproterozoic Gondwana assembly and Maronian glaciation in Lesser Himalaya: a palaeogeographical and stratigraphical approach
    Autorzy:
    Umar, M.
    Betts, P.
    Khan, M. M. S.
    Sabir, M. A.
    Farooq, M.
    Zeb, A.
    Jadoon, U. K.
    Ali, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/139442.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Neoproterozoic
    palaeogeography
    Glaciation
    Rodinia break-up
    Lesser Himalaya
    neoproterozoik
    paleogeografia
    zlodowacenie
    Rodinia
    rozpad
    Himalaje Małe
    Opis:
    Stratigraphical and sedimentological analyses of Late Neoproterozoic successions in Lesser Himalaya are combined herein with palaeogeographical considerations and comparisons with equivalent successions in India and South China. The succession starts with the Hazara Formation, which contains complete and incomplete Bouma sequences suggesting its deposition in deep marine turbidite settings. The overlying Tanawal Formation, rich in massive sandstone, shale and siltstone, was deposited in shallow marine conditions, as indicated by the presence of parallel lamination, large scale tabular, trough cross- and hummocky cross-stratifications. The Tanawal Formation facies shift laterally from proximal (south-southeast) to distal (north-northwest). The glaciogenic Tanaki Boulder Bed, overlying the Tanawal Formation, was deposited during the Maronian glaciation. It is equivalent to the Blaini Formation of India, and to the Sinian diamictites of South China. The Abbottabad Formation of Cambrian age overlies the Tanaki Boulder Bed, and is composed of dolomite, chert nodules and phosphate-rich packages; similar successions are documented in India and South China at the same stratigraphical interval. The similarities of the Neoproterozoic successions of Lesser Himalaya (both in Pakistan and India) and South China suggests their possible proximity during the break-up of Rodinia and the assembly of the Gondwana Supercontinent.
    Źródło:
    Acta Geologica Polonica; 2015, 65, 1; 1-19
    0001-5709
    Pojawia się w:
    Acta Geologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozwój strefy glacimarginalnej na przedpolu Beskidu Śląskiego (dział bielski Pogórza Śląskiego)
    Evolution of the glaciomarginal zone in the Silesian Beskid foothill (Bielsko division of the Silesian Foothills)
    Autorzy:
    Salamon, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075125.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    glaciomarginal zone
    glaciolacustrine sedimentation
    Sanian Glaciation
    Carpathian Foothill
    strefa glacimarginalna
    sedymentacja glacialna
    zlodowacenie
    Pogórze Śląskie
    Opis:
    The paper presents the succession of Sanian Glaciation sediments recognized in the Swiętoszówka site, Southern part of the Silesian Foothills (Bielsko division). The following deposits were found: a unit ofgravels deposi- ted in a system offoremountain alluvialfans, a unit of silts deposited in a glaciomarginal dammed lake, and a glacial till. Glaciogenic deposits are covered with loess-like deposits. The development of the glaciomarginal zone was influ- enced mainly by the pattern ofbasement relief. In the northern part of the foothill, in the northward-oriented valleys, glacially dammed lakes were mainlyformed. During transgression, waterfrom these reservoirs was pushed in front of the ice-sheet margin towards the southern part of the low-relieffoothill. The individual lakes probably merged there into one larger glaciomarginal lake. It was characterized by low-energy conditions and deposition mainly from suspension. Sedimentation style in the lake changed over time and was dependent on the size and shape of the lake and its position in relation to the ice-sheet margin, which determined thewidth and distribution ofzones of sediment supply and the dynamics ofdepositional processes in the lake.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2014, 62, 2; 103--110
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chronologia i zasięgi nasunięć lądolodu na obszarze lobu Wisły podczas stadiału głównego ostatniego zlodowacenia
    Chronology and extents of ice sheet advances in the Vistula lobe area during the Main Stage of the Last Glaciation
    Autorzy:
    Wysota, W.
    Molewski, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074848.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    loby lodowcowe Wisły
    strumień lodu Wisły
    północno-centralna Polska
    skandynawski lądolód
    ostatnie zlodowacenie (LGM)
    ostatnie zlodowacenie Wisły
    Vistula ice lobe
    Vistula ice stream
    north-central Poland
    Scandinavian Ice Sheet
    last glacial maximum (LGM)
    Late Weichselian glaciation
    Opis:
    During the maximum of the last glaciation the Vistula ice lobe was one of the key morphological elements at southern margin of the Scandinavian Ice Sheet in north-central Poland. The area of the Vistula ice lobe experienced two ice sheet advances of varied extent, the earlier one during the Leszno Phase and the younger one in the Poznań Phase. According to the authors, the limit of the Leszno Phase within the study area was much smaller than hitherto accepted and its age is estimated at about 20.5 ka BP. Significant ice sheet retreat was followed by an ice readvance during the Poznań Phase, overriding the extent of the Leszno Phase. The Poznań readvance reached the maximum limit in the Vistula ice lobe area about 18.5 ka BP. It is assumed that the rapid ice sheet transgression during the Poznań Phase (on average 400 m/a) and origin of the Vistula lobe were probably connected with activity of the palaeo-ice stream.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2011, 59; 214-225
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reconstruction of sediment provenance and transport processes from the surface textures of quartz grains from Late Pleistocene sandurs and an ice-marginal valley in NW Poland
    Autorzy:
    Woronko, B.
    Pisarska-Jamroży, M.
    van Loon, A. J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/94315.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    quartz grain micromorphology
    ice-marginal valley
    sandur
    Weichselian glaciation
    Polska
    mikromorfologia ziaren kwarcu
    pradolina
    zlodowacenie północnopolskie
    Polska
    Opis:
    During the Pomeranian phase of the Weichselian glaciation (~17–16 ka), the Toruń-Eberswalde ice-marginal valley (NW Poland and easternmost Germany) drained water from the Pomeranian ice sheet, while intensive aeolian processes took place across Europe in the foreland of the Scandinavian ice sheet (‘European Sand Belt’). The micromorphology of the quartz grains in the Toruń-Eberswalde ice-marginal valley shows no traces of these aeolian processes, or only vague signs of aeolian abrasion. This is unique among the aeolian sediments in other Pleistocene ice-marginal valleys in this part of Europe. The study of the surfaces of the quartz grains shows that the supply of grains by streams from the south was minimal, which must be ascribed to the climate deterioration during the Last Glacial Maximum, which resulted in a decrease of the discharge of these extraglacial rivers to the ice-marginal valley.
    Źródło:
    Geologos; 2015, 21, 2; 105-115
    1426-8981
    2080-6574
    Pojawia się w:
    Geologos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Glacial Terminations II and I as recorded in NE Iceland
    Autorzy:
    Vliet-Lanoë, Brigitte
    Guðmundsson, Agust
    Guillou, Hervé
    Guégan, Soléne
    Loon, A. J. (Tom)
    Vleeschouwer, François
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/94567.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ice-stream patterns
    palaeolake
    deglaciation
    Last Glacial Maximum
    mid-Eemian cooling
    Iceland
    paleojezioro
    deglacjacja
    ostatnie zlodowacenie
    Islandia
    Opis:
    Volcanism in eastern Iceland has controlled the changes in glacier- and river-drainage patterns and the sedimentary budget, particularly during the Middle and Late Pleistocene. The glacial extent in NE Iceland appears to be related to the impact of volcanic activity, not only on the ice-stream dynamics, but also on the sedimentary successions. Analysis of the Jökuldalur and Jökulsa á Brù records results in a new interpretation of the changes in ice extent and flow direction for at least the last two glaciations. From MIS 8 onward, the development of the Snæfell volcano apparently forced the ice stream that derived from the Vatnajökull ice cap to take another course; it also affected the offshore sedimentary budgets at the new outlet at Vopnafjördur. The MIS 6 ice sheet was thick and extensive, and associated with an ice-stream diversion to the North. The thick sedimentary complex of palaeolake Halslón was formed close to an outlet of the Vatnajökull, the Brùarjökull, during Termination II and a part of the MIS 5e interglacial. The deposits formed during MIS 5e record two climate optima interrupted by two successive glacial advances correlated with the mid-Eemian cooling. The deposits of the Weichselian deglaciation (Termination I) are much more limited in thickness. During the Last Glacial Maximum and the Late Glacial, glaciers also seem to have been restricted in the Jökulsa á Brù area. Valley glaciers issued from the Brùarjökull re-advanced several times in the Jökuldalur only during at least the Older Dryas, the Younger Dryas and the Preboreal. NE Iceland has undergone considerable deglaciation since the Bølling. In contrast to the conclusions of previous studies, the results presented here are consistent with data on the glaciations in other Nordic regions and can increase the understanding of the mid-Eemian cooling.
    Źródło:
    Geologos; 2010, 16, 4; 201-222
    1426-8981
    2080-6574
    Pojawia się w:
    Geologos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozwój rynny Miazgi–Wolbórki (Polska środkowa) w świetle analizy jej wypełnienia
    Formation of the Miazga-Wolbórka tunnel valley (central Poland) based on an analysis of its infill
    Autorzy:
    Rdzany, Zbigniew
    Frydrych, Małgorzata
    Szmidt, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076079.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    dolina subglacjalna
    Zlodowacenie Wartanii/Saalii
    osady wodnolodowcowe
    deglacjacja powierzchniowa
    diapir
    subglacial valley
    Wartanian/Saalian Glaciation
    glaciofluvial sediments
    areal deglaciation
    Opis:
    The subject of the analysis was a tunnel valley, weakly outlined in the landscape, located in central Poland, between Łódź and the Pilica valley to the west of Tomaszów Mazowiecki. The Miazga and lower Wolbórka flow along this valley. It is a 45-kilometre-long landform, mostly buried, partially covered with fluvial, slope and aeolian sediments, developed on a substratum characterised by varied palaeorelief and lithology. Sediments, which fill the valley, have variable thickness (10-100 m) and a non-flattened bottom gradient line, which indicates the possibility of water flow under hydrostatic pressure in a tunnel valley. Several segments of the channel cut into the Quaternary background. The filling consists mostly of glaciofluvial shallow braided rivers with average to low flow energy. In sedimentological terms, the deposits show significant similarity to the material of glaciofluvial kames found in the Łódź region. The authors believe there is a link between the accumulation in the tunnel valley and a particular variety of areal deglaciation, which was responsible for the formation of the fairly unvarying glacial relief. In outcrops in Łaznowska Wola, including the ones located in a hill that had been previously interpreted as an esker, some intrusive diapiric structures were documented, which reached the land surface. Thesefolded and locally disjunctive disturbances provide evidence for deformational origin of the hill.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2020, 68, 7; 584--600
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lithological indicators of loess sedimentation of SW Poland
    Autorzy:
    Krawczyk, M.
    Ryzner, K.
    Skurzyński, J.
    Jary, Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/100800.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Śląski. Wydział Nauk o Ziemi
    Tematy:
    Dolny Śląsk
    gleba
    zmiana klimatu
    zlodowacenie
    Silesian Lowland
    loess-soil sequence
    grain-size indicator
    climate change
    last glaciation
    Opis:
    High-resolution grain-size investigations were carried out in two SW Polish loess sections: Biały Kościół (Niemcza-Strzelin Hills) and Zaprężyn (Trzebnica Hills). Each sequence was sampled by using the same methodology and samples were taken at 5 centimeters intervals. The particle size distribution was obtained with a Mastersizer 2000 laser, used for diffraction methods. From the obtained results the basic parameters and grain size indicators were calculated: Mz, Grain Size Index ratio, U-ratio and the percentage content of clay (< 4μm) and sand (> 63 μm). Both loess- soil sequences are composed of interfluve and slope loess facies and consist of five litho-pedostratigraphic units developed during the Late Pleistocene and Holocene: two loess units L1LL1, L1LL2 and three polygenetic fossil soils sets S0, S1 and L1SS1. The distance between these two profiles is about 60 km. Zaprężyn, as a section located more to the north, has almost no lower younger loess and higher level of weathering which could be related to proximity of this site to the Ice Sheet margin. The climate here was more extreme and harsh. What is more,the difference in development of soil L1SS1 can be observed: while in Biały Kościół pedogenesis process was slower and less disturbed than in Zaprężyn. The upper part of L1SS1 in Biały Kościół was deformed by gelifluction, frost heave and other periglacial processes. Mz indicator by the grain-size distribution in these sediments reflects subtle variations in the climatic system. Moreover, in Zaprężyn the content of sand fraction is higher than in Biały Kościół what can be the evidence of short episodes of strong winds during cold period of sedimentation. The aim of this paper is to compare two loess profiles by their stratigraphical and lithological similarities which are result of climate conditions and features of surrounding environment.
    Źródło:
    Contemporary Trends in Geoscience; 2017, 6, 2; 94-111
    2299-8179
    Pojawia się w:
    Contemporary Trends in Geoscience
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stanowisko osadów jeziornych interglacjału murawińskiego (eemskiego) w Rumlówce koło Grodna (Białoruś)
    A locality with lacustrine deposits representing the Muravian (Eemian) Interglacial in Rumlówka near Grodno (Belarus)
    Autorzy:
    Marciniak, B.
    Jełowiczewa, J.
    Lindner, L.
    Sańko, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063179.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    zlodowacenie poozierskie (wisły)
    pollen
    diatom and faunal studies
    Muravian (Eemian) Interglacial
    Poozerian (Vistulian) Glaciation
    palinologia
    okrzemki
    fauna
    interglacjał murawiński (eemski)
    Opis:
    Przedstawiono główne wyniki badań interdyscyplinarnych osadów jeziornych w Rumlówce koło Grodna. Osady te reprezentowane są przez kredę i mułki ilaste, a przykryte są przez piaski i piaski ze żwirem stanowiące osady fluwioperyglacjalne i deluwialne najwyższego (VI) tarasu Niemna. Badaniami palinologicznymi objęto górną część kredy i mułku ilastego w profilu Rumlówka 2. Obejmują one młodszą część (od fazy Carpinus do fazy Betula+Pinus+NAP) interglacjału murawińskiego (eemskiego) i najstarszą część zlodowacenia poozierskiego (wisły). Badania diatomologiczne młodszej części osadów interglacjału murawińskiego pozwoliły na wydzielenie w nich pięciu lokalnych poziomów okrzemkowych (Local Assemblage Zones L DAZ DR-1 do DR-5), a na ich podstawie pięciu stadiów rozwoju ówczesnego jeziora, od głębokiego, oligotroficznego przez oligomezotroficzne, z często zmieniającym się poziomem wody, do eutroficznego, wyraźnie się wypłycającego. Analiza licznych szczątków malakofauny oraz zębów i kości ssaków, zachowanych zarówno w wymienionych osadach jeziornych, jak i przykrywających je osadach rzecznych, wykazała wzajemne przenikanie się form ciepło- i zimnolubnych. Jest to zjawisko typowe dla schyłkowej części ostatniego interglacjału (murawińskiego, eemskiego) i początkowej części ostatniego zlodowacenia (poozierskiego, wisły) na obszarze środkowej Europy.
    The paper presents results of multi-disciplinary studies of the lacustrine deposits from Rumlówka near Grodno. Geological studies show that the strata are represented by marls and clayey silts and are covered by sands and sands with gravel representing of the fluvioperiglacial and deluvial accumulation of the highest (VI) terrace of Niemen. Pollen analyses were conducted in the upper part of the marls and clayey silts in the Rumlówka 2 section. These deposits correspond to the younger part (from the Carpinus to the Betula+Pinus+NAP phase) of the Muravian (Eemian) Interglacial and the oldest part of the Poozerian (Vistulian) Glaciation. Diatom analyses of the younger part of the Muravian Interglacial allowed distinguishing five Local Assemblage Zones L DAZ DR-1 to DR-5, and as a result, also five stages of the lake evolution, from deep basin (oligotrophic lake), through a reservoir with oscillating water level (oligo-mesotrophic lake), to a distinctly shallowing environment (eutrophic lake). The analysis of abundant malacofauna along with teeth and bones of mammals preserved both in the lake deposits as well as in the overlying fluvial deposits indicated intermingling of thermo- and cryophilous forms. This phenomenon is typical of the terminal part of the last interglacial (Muravian, Eemian) and the initial part of the last slaciation (Poozerian, Vistulian) in Central Europe.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2007, 425; 75-86
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Próba rekonstrukcji geometrii lądolodu zlodowacenia Odry w północnej częoeci Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
    Preliminary reconstruction of geometry of the ice sheet of the Odra glaciation in northern part of the Cracow–Częstochowa Upland
    Autorzy:
    Knopik, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074873.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    zlodowacenie Odry
    rekonstrukcji geometrii lądolodu zlodowacenia
    podłoże czwartorzędu
    Odra glaciation
    reconstruction of the geometry of the ice sheet
    Quaternary substratum
    Opis:
    During the Pleistocene, the Cracow-Częstochowa Upland was covered by the Scandinavian ice sheets two times, which was stated already at the beginning of the twentieth century. The Odra glaciation had probably the biggest impact on the relief of this area . The geometry of this part of the ice sheet was reconstructed on the basis of the analysis of the sub-Quaternary morphology and location of the glacial tills. The modeling of thickness of the ice sheet during the odra glaciations shows, that it was small (110–350 m) in the northern part of the analyzed area. Longitudinal profiles of the ice sheet are fairly gentle, which is typical for glaciers with high activity.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2011, 59, 6; 474-478
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowe dane odnośnie do genezy i wieku form stożkopodobnych południowej części Niziny Środkowomazowieckiej
    New data about orgin and age of fan - like forms in the southern Mazovian Lowland
    Autorzy:
    Kalińska, E.
    Wyszomierski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/295060.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
    Tematy:
    formy stożkopodobne
    południowa część Niziny Środkowomazowieckiej
    procesy eoliczne
    zlodowacenie Wisły
    fan-like forms
    southern Mazovian Lowland
    aeolian processes
    Vistulian glaciation
    Opis:
    Południowa część Niziny Środkowomazowieckiej wykształcona jest z reguły jako prawie płaska powierzchnia zbudowana z osadów piaszczystych. Została ona określona mianem form stożkopodobnych. Szczegółowa analiza cech teksturalnych wskazała na eoliczne środowisko depozycji osadów. Rozwój form odbywał się w czterech etapach podczas środkowego i górnego vistulianu.
    The southern Mazovian Lowland is a almost flat plain build of fine- and medium-grained sands as a rule. It has been described as a fan-like forms. Detailed textural analysis indicated aeolian sedimentary environment. Forms were developed in four phases during middle and upper vistulianu.
    Źródło:
    Landform Analysis; 2010, 13; 27-31
    1429-799X
    Pojawia się w:
    Landform Analysis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W sprawie genezy i wieku form rzeźby glacjalnej pogranicza Wysoczyzn Kaliskiej i Tureckiej
    On the origin and age of the glacial landsystem on the border of the Kalisz and Turek Upland Plains
    Autorzy:
    Rdzany, Zbigniew
    Frydrych, Małgorzata
    Szmidt, Aleksander
    Tarnawska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/944927.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    kemy
    zlodowacenie warty
    glacitektonika
    deglacjacja
    Wysoczyzna Kaliska
    Wysoczyzna Turecka
    kames
    warta glaciation
    glacitectonics
    deglaciation
    kalisz upland plain
    turek upland plain.
    Opis:
    W latach 2012–2015 autorzy zebrali nowe dane geomorfologiczne i geologiczne na pograniczu Wysoczyzn Kaliskiej i Tureckiej, które pozwalają na uzupełnienie wiedzy na temat genezy i wieku form rzeźby. Ustalono, że większość glacigenicznych form wypukłych, tworzących tzw. strefę kaliską, powstała w brzeżnym pasie lądolodu zlodowacenia warty o kilkukilometrowej szerokości. Prawdopodobnie był to rezultat krótkotrwałego uaktywnienia lądolodu i szybkiej deglacjacji w pomaksymalnym epizodzie zlodowacenia warty, który nazwano w tym regionie subfazą bzury. Autorzy odrzucają jednocześnie możliwość transgresji na ten obszar lądolodu fazy leszczyńskiej zlodowacenia wisły. Stwierdzono, że na przebieg procesów glacjalnych miały wpływ cechy morfologiczne, litologiczne i dynamika podłoża, w tym nawet wstrząsy sejsmiczne. Strukturę analizowanych form tworzą głównie osady stożków napływowych i glacifluwialnych rzek roztokowych. Część osadów objęta jest deformacjami o różnym zasięgu – w największym stopniu zaburzeniami tektoniki glacjalnej sensu lato. W strefie przypowierzchniowej występują także zaburzenia paraglacjalne i peryglacjalne o lokalnym zasięgu. Struktura większości form wypukłych jest charakterystyczna dla kemów glacifluwialnych diapirowych. Formy największe mają zwykle budowę złożoną zarówno pod względem litofacjalnym, jak i wiekowym, a jednoznaczne przyporządkowanie im wąskiej kategorii genetycznej (np. kem diapirowy, morena spiętrzenia, morena martwego lodu) może być nadmiernym uproszczeniem.
    In the years 2012–2015, the authors collected new geomorphological and geological data on the borderline between the Kalisz and the Turek Upland Plains, which allow to make the understanding of the origin and age of the landscape forms more complete. It was established that most convex glacigenic forms which constitute the so called Kalisz zone originated in the several-kilometre-wide edge belt of the Wartanian ice sheet. It was probably the result of a short-term activation of the ice-sheet and rapid deglaciation in the post-maximal episode of the Wartanian glaciation, which was called the Bzura sub-phase in this region. At the same time, the authors reject the possibility of transgression to this area of the Leszno phase ice sheet of the Vistulian glaciation. It was found that the course of glacial processes was influenced by morphological and lithological features as well as the dynamics of the bedrock, including seismic shocks. The structure of the analysed forms consists mainly of sediments of alluvial fans and glacifluvial braided rivers. Some sediments are deformed – in the largest degree by glacial tectonic disturbances sensu lato. In the near-surface zone, local paraglacial and periglacial disturbances also occur. The structure of most convex forms is characteristic of diapiric glacifluvial kames. The largest forms are usually complex both in terms of age and lithofacial features, and assigning them explicitly with a narrow genetic category (e.g. diapiric kame, push moraine or dead-ice moraine) may be an oversimplification.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2015, 14
    1427-9711
    2353-6063
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wstępne wyniki analizy petrograficznej osadów w żwirowni Łubienica-Superunki
    Preliminary results of petrographic analysis of deposits in Łubienica-Superunki gravel pit
    Autorzy:
    Górska-Zabielska, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/294807.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
    Tematy:
    analiza petrograficzna
    żwir
    narzutniak fennoskandzki
    zlodowacenie Warty
    Nizina Północnomazowiecka
    petrographic analysis
    gravel
    Scandinavian erratic
    Warthanian glaciation
    North-Masovian Lowland
    Opis:
    Osady piaszczysto-żwirowe pochodzące z transgresji stadiału młodszego zlodowacenia warty w ŁubienicySuperunkach zostały zbadane pod kątem składu petrograficznego frakcji średniożwirowej i grubożwirowej. Stwierdzono wyraźną przewagę skał krystalicznych, brak skał węglanowych oraz dziesięcioprocentowy udział piaskowców. Kwarc zmniejsza swój udział z około 9% we frakcji średniożwirowej do 0,6% we frakcji grubożwirowej. We frakcji 20–60 mm zidentyfikowano narzutniaki fennoskandzkie. Wśród nich były narzutniaki przewodnie z Wysp Alandzkich i sąsiadujących regionów Uppland i dna północnego Bałtyku oraz z obszaru południowo-wschodniej Szwecji (Småland). Wśród narzutniaków wskaźnikowych nie znaleziono ani jednego egzemplarza skały węglanowej.
    Sandy and gravel deposits, originating from the ice sheet transgression during the younger stadial of the Warthanian glaciation in Łubienica-Superunki, have been examined in terms of petrographic composition of the middle-coarse gravel fraction and pebble fraction. The distinct predomination of crystalline rocks, no carbonate rocks and a 10% share of sandstones have been ascertained. Quartz has reduced its share from about 9% in the middle-coarse gravel fraction to 0.6% in pebble fraction. The Scandinavian erratics have been identified within the 20–60 mm fraction. Among them the indicator erratics from the Åland Islands, neighboring Uppland, North Baltic bottom and Småland have been found. There was no single carbonate rock found among the so called statistical erratics.
    Źródło:
    Landform Analysis; 2017, 33; 41-47
    1429-799X
    Pojawia się w:
    Landform Analysis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zapis glacilimnicznej sedymentacji w basenie Niecki Skaliskiej - północna część Pojezierza Mazurskiego
    Glacilimnical sedimentation in the Skalisko Basin - northern parth of Mazurian Lakeland
    Autorzy:
    Pochocka-Szwarc, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074732.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    złoża jeziorno glacjalne
    późny glacjał
    deglacjacja
    zlodowacenie Wisły
    Pojezierze Mazurskie
    deglaciation
    glaciolacustrime deposits
    Late Glacial
    Vistulian glaciation
    Mazurian Lakeland
    Opis:
    The investigation area is situated in the north part of Mazurian Lakeland in NE from Węgorzewo in the borderland between Poland and Russia. It was covered with the ice sheet during the upper stage of the Vistulian Glaciation. During the recession of the maximum range of the ice-sheet (Pomeranian Phases) the 6 ice-sheet retreated were left. Skaliska Basin this is end depression, between two end moraine zones. The glaciolacustrine and lacustrine sediments was recorded late glacial and postglacial history. The results of the multidisciplinary investigations including cartographical, sedymentological methods indicate that in the ice-dammed lake in Skaliska Basin was existed in front of the ice. The outflow from Skaliska ice-dammed was connected with the ice sheet retreat (behind the Pregoła Valley) and development of the new erosion base level (like Pregoła Valley).
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2010, 58, 10; 1014-1022
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Complex genesis of N-channel eskers illustrated with the example of an esker near Tosie (east-central Poland)
    Złożoność genezy ozów powstałych w tunelach typu N na przykładzie ozu okolic Tosi (środkowo-wschodnia Polska)
    Autorzy:
    Frydrych, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2095774.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Oz
    tunel subglacjalny
    rozpadlina lodowa
    osady glacifluwialne
    zlodowacenie warty
    Polska
    Esker
    subglacial tunnel
    open crevasse
    glaciofluvial deposits
    Saalian
    Polska
    Opis:
    The study presents the problem of complex genesis of eskers formed in N-channels on the example of an esker located near Tosie in east-central Poland. The lithofacies analysis revealed a high diversity of structural and textural characteristics of sediments in this form. The esker consists of three sedimentation units. Coarse sediments of the esker core were deposited in the subenvironment of a subglacial tunnel, as an effect of bedforms migration under hydrostatic pressure. Opening of the tunnel resulted in the forming of an open crevasse, in which the cover of the esker core sediments was accumulated. These deposits recorded a significant variability of flow energy and sedimentation mechanisms, which indicates a strong influence of the ice-sheet ablation dynamics. During the final deglaciation stage, a part of the esker was covered with diamicton. Numerous soft-sediment deformation structures were identified within the esker. The sediments were dislocated vertically to the elevation of more than 8 metres. They constitute the record of buried dead-ice masses melting in the esker core sediments. Melting of the masses resulted in vertical displacement of sediments and formation of "the dead-ice structure". The complexity of esker genesis is characteristic of postglacial areas in Poland, where most eskers were formed in subglacial N-channels. Numerous research results confirm a considerably more frequent occurrence of the facies sequence of subglacial tunnel and open crevasse in eskers formed in N-channels than R-channels. This is indicated by a much greater dissimilarity of processes during different stages of esker formation on soft bed and solid substratum.
    Badania ukazują problem złożoności genezy ozów powstających w tunelach typu N na przykładzie ozu okolic Tosi w środkowo- -wschodniej Polsce. Analiza litofacjalna wykazała duże zróżnicowanie strukturalnych i teksturalnych cech osadów tworzących formę. Oz zbudowany jest z trzech jednostek sedymentacyjnych. Gruboziarniste osady jądra ozowego powstawały w subśrodowisku tunelu subglacjalnego na skutek migracji form dna pod ciśnieniem hydrostatycznym. Otwarcie się tunelu spowodowało powstanie rozpadliny lodowej, w której następowała akumulacja jednostki pokrywającej osady jądra ozu. W osadach tych zapisała się znaczna zmienność energii przepływu oraz mechanizmów sedymentacji, co wskazuje na duży wpływ dynamiki ablacji lodowca. Podczas ostatniego etapu deglacjacji część ozu pokryta została diamiktonem. W ozie stwierdzono liczne struktury deformacyjne. Osady zostały przemieszczone pionowo na wysokość ponad 8 m. Stanowią one zapis wytapiania się pogrzebanych brył martwego lodu w osadach jądra ozu. Wytapianie się brył powodowało pionowe przemieszczanie się osadów i powstawanie tzw. dead-ice structure. Złożoność genezy ozów jest charakterystyczna dla obszarów polodowcowych Polski, gdzie większość ozów powstaje w rynnach subglacjalnych. Liczne badania potwierdzają znacznie częstsze występowanie następstwa facji subglacjalnego tunelu i otwartej rozpadliny w ozach powstających w tunelach typu N niż typu R. Wskazuje to na dużo większą odmienność procesów podczas różnych etapów formowania się ozów na nieskonsolidowanym oraz litym podłożu.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2021, 20; 13-25
    1427-9711
    2353-6063
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Międzymorenowa formacja dolnopowiślańska na tle budowy osadów plejstoceńskich Pomorza Nadwiślańskiego i jej rozwój w młodszym plejstocenie
    Intermorainic Lower Vistula Formation against the background of geological structure of Pleistocene deposits in Vistula Pomerania, and its development during the Younger Pleistocene
    Autorzy:
    Makowska, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062804.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    formacja dolnopowiślańska
    morze tychnowskie
    interglacjał eemski
    zlodowacenie Wisły
    Pomorze Nadwiślańskie
    Lower Vistula Formation
    Tychnowy Sea
    Eemian Interglacial
    Vistulian glaciation
    Vistula Pomerania
    Opis:
    W artykule zaprezentowano wyniki wieloletnich badań międzymorenowej formacji dolnopowiślańskiej, rozciągającej się na obszarze Pomorza Nadwiślańskiego wzdłuż Doliny Dolnej Wisły, od Kotliny Toruńskiej po Zalew Wiślany. Badania przeprowadzono na podstawie analiz profili wierceń kartograficzno-badawczych dla map geologicznych. Osady międzymorenowe powstawały w czasie od schyłku zlodowacenia warty, przez interglacjał eemski, po glacjalną część zlodowacenia toruńskiego. Leżą one na glinach zwałowych zlodowacenia warty i są przykryte glinami zwałowymi zlodowacenia toruńskiego (starszego z dwóch zlodowaceń wisły). W składzie formacji wyróżniono wiele kompleksów litologiczno-genetycznych, obejmujących osady jezior peryglacjalnych, zastoiskowych, dolinne oraz deltowe osady rzeczne i jeziorne, a także osady morskie poziomu tychnowskiego. Litologię oraz genezę formacji przedstawiono na tle starszych i młodszych od niej osadów plejstoceńskich. Omówiono także rozwój procesów paleogeograficznych w czasie sedymentacji osadów formacji dolnopowiślańskiej.
    The paper presents the results of many-years' studies on the intermorainic Lower Vistula Formation that extends in Vistula Pomerania along the Lower Vistula river valley from the Toruń Valley to Vistula Lagoon. The researches were based on data from mapping-exploratory boreholes drilled for the construction of geological maps. The intermorainic deposits accumulated from the end-Wartanian Glaciation through the Eemian Interglacial to the glacial part of the Torunian Glaciation. They overlie Wartanian tills and are overlain by tills of the Torunian Glaciation (the older one of the two Vistulian glaciations). The formation includes a number of lithological-genetic complexes comprising deposits of periglacial and ice-dammed lakes, fluvial and lacustrine deposits on deltas, as well as marine deposits of the Tychnowy horizon. The lithology and origin of the formation is presented against the background of older and younger Pleistocene deposits. Development of palaeogeographical processes during deposition of the Lower Vistula Formation is also discussed.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 437; 59-123
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przebieg i korelacja sukcesji pyłkowych późnego plejstocenu na terenie Polski i Białorusi
    The course and correlation of the Late Pleistocene pollen sequences from Poland and Belarus
    Autorzy:
    Granoszewski, W.
    Winter, H.
    Rylova, T. B.
    Savcenko, I. E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074921.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Late Pleistocene
    Eemian
    Vistulian glaciation
    Polska
    Belarus
    pollen analysis
    palaeoclimate
    późny plejstocen
    interglacjał eemski
    zlodowacenie Wisły
    Polska
    Białoruś
    analiza pyłkowa
    paleoklimat
    Opis:
    The most representative and long Late Pleistocene pollen sequences covering the late glacial of the penultimate glaciation (Warta/Pripiat), the last interglacial (Eemian/Muravian) and the early glacial of the Last Glaciation (Vistulian/Poozerie) from the territory of Poland and Belarus have been correlated. The resemblance ofpollen spectra in these pollen sequences and a parallel succession of Regional Pollen Assemblage Zones in the considered time intervals suggest that the natural environment of Poland and Belarus underwent synchronous changes under unidirectional climatic transformations. Qualitative and quantitative features of the Regional Pollen Assemblage Zones show similarities and differences in vegetation and climate changes in the study area. A comparison of the pollen spectra from Poland and Belarus suggests that both territories were affected by a similar climate particularly during the cold intervals. Some differences between the compositions of the pollen spectra were noticed as concerns the interglacial period. For instance, Abies and Taxus pollen as well as significantly high percentages of Calluna vulgaris pollen in NE Poland towards the end of the period are present only in the Polish sections. This may suggest a more Atlantic type of the climate during the Last Interglacial in Poland than in Belarus.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2012, 60, 11; 605--614
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Heavy minerals as a tool to reconstruct river activity during the Weichselian glaciation (Toruń Basin, Poland)
    Autorzy:
    Weckwerth, Piotr
    Chabowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/94678.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    heavy minerals
    ice-marginal valley
    river-discharge regime
    channel-pattern transformation
    Toruń Basin
    Weichselian
    ciężkie minerały
    pradolina
    dorzecze Torunia
    zlodowacenie północnopolskie
    Opis:
    The heavy-mineral composition of the Weichselian fluvial successions deposited by an ephemeral meandering river and by a sand-bed braided river in the Toruń Basin (central Poland) was analysed. On the basis of a lithofacies analysis, in combination with the composition of the heavy-mineral assemblages, the fluvial processes and river-channel morphology were reconstructed. This allows determining the provenance of the fluvial deposits and the rivers’ discharge regimes. A model is proposed which can explain the changes in the amount of individual minerals in the fluvial sediments of different ages under the conditions of the oscillating Scandinavian ice sheet. The model assumes that, during the ice-sheet advances, the proglacial streams supplied large amounts of heavy minerals that were less resistant to mechanical abrasion. During the main phase of the ice-sheet retreat, the distance between the ice sheet and the Toruń Basin increased, and the amount of non-resistant minerals diminished as a result of sediment reworking in proglacial rivers. Due to the unique location of the Toruń Basin at the front of the Scandinavian ice sheet during the Weichselian glaciation, the heavy-mineral assemblages in the fluvial deposits form a valuable tool for the recognition of the ice-sheet extent.
    Źródło:
    Geologos; 2013, 19, No. 1-2; 25-46
    1426-8981
    2080-6574
    Pojawia się w:
    Geologos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Transformacja form korytowych na przykładzie aluwiów piaskodennych rzek roztokowych środkowego vistulianu w Kotlinie Toruńskiej
    Transformation river channel macroforms : a case study of Weichselian sand-bed braided river sediments in the Toruń Basin
    Autorzy:
    Weckwerth, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/294422.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
    Tematy:
    piaskodenna rzeka roztokowa
    odsypy proste i złożone
    pradolina
    zlodowacenie Wisły
    sand-bed braided river
    unit and compound bars
    Weichselian glaciation
    Opis:
    Wyniki badań sedymentologicznych prowadzonych w północnej części Kotliny Toruńskiej pozwoliły na rozpoznanie zmian architektury środowiska sedymentacji korytowej piaskodennych rzek roztokowych. Rzeki te funkcjonowały w czasie środkowego vistulianu, a ich osady należą do górnego ogniwa formacji z Zielonczyna. Ewolucja sedymentacji fluwialnej następowała w dwóch fazach, którym odpowiadają odmienne formy korytowe. W pierwszej fazie dno koryta roztokowego zdominowane było przez pojedyncze odsypy poprzeczne, zaś w drugiej doszło do rozwoju złożonych odsypów śródkorytowych w wyniku łączenia się odsypów pojedynczych. Główną przyczyną transformacji morfologii koryta rzeki była zmiana reżimu rzek z niwalnego na proglacjalny w czasie awansu czoła lądolodu w stadiale głównym zlodowacenia wisły oraz rozwój systemu pradolinnego. Transformacja morfologii koryt skutkowała także wzrostem tempa agradacji ich osadów.
    The results of sedimentological research documented changes of architectural elements of fluvial sedimentary environment of sand-bed braided rivers in the Toruń Basin. These rivers existed at the middle Weichselian and their deposits belong to the upper member of Zielonczyn Formation. The evolution of fluvial sedimentation took place in the two phases, which correspond to different channel macroforms. The braided river bed was dominated by a unit bars during the first phase, while in the second phase were evolved compound mid-channel bars as a result of the amalgamation of unit bars. The main causes of the transformation of river channel morphology in the area of the Toruń Basin during the Weichselian glaciation included changes in river regime from nival to proglacial and development of ice-marginal valley. Transformation of channel morphology resulted in an increase in the aggradation rate.
    Źródło:
    Landform Analysis; 2013, 25; 169-177
    1429-799X
    Pojawia się w:
    Landform Analysis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geology of the lower Vistula region, northern Poland
    Autorzy:
    Gałązka, D.
    Marks, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1182753.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    transgresje lądolodu
    morze eemskie
    zlodowacenie Wisły
    czwartorzęd
    Dolina Dolnej Wisły
    Polska
    ice sheet advances
    Eemian sea
    Vistulian
    Quaternary, Lower Vistula Region
    Polska
    Opis:
    Depression in the Quaternary bedrock in the Lower Vistula Region was a main route for the Scandinavian ice sheets advancing into the Polish Lowland. At the end of the Elsterian Glaciation the receding ice sheet dammed the meltwaters in the Lower Vistula Valley and in its vicinity. The Holstein sea presumably occupied the Gulf of Gdańsk as indicated by brackish deposits of this age in the Kaliningrad District. During the Eemian Interglacial an extensive sea bay existed in the Lower Vistula Region. The Lower Vistula Region is a stratotype area for the Vistulian Glaciation (Weichselian), with several ice sheet advances, also before the Last Glacial Maximum.
    Źródło:
    Polish Geological Institute Special Papers; 2009, 25; 13-20
    1507-9791
    Pojawia się w:
    Polish Geological Institute Special Papers
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Refugia lodowcowe w Europie: co wiemy o historii współczesnych gatunków roślin i zwierząt
    Glacial refugia in Europe: what do we know about the history of contemporary plant and animal species
    Autorzy:
    Jancewicz, E.
    Falkowska, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/989053.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Leśne
    Tematy:
    zlodowacenia
    zlodowacenie Wisly
    historia gatunkow
    rosliny
    zwierzeta
    kolonizacja polodowcowa
    ostoje glacjalne
    Europa
    postglacial colonization
    last glacial maximum
    northern criptic refugia
    vistulian
    Opis:
    Modern research methods provide many new possibilities to reconstruct the history of species and the colonization of land after its release from the Pleistocene ice sheet. New laboratory techniques and research trends form another, new and interdisciplinary approach to these issues. In this paper, we present the history of plant and animal species during the last glaciation (Vistulian, 115−11.7 ka BP) and after the melting of the ice sheets. We also summarize the evolution of theories and views on this subject. Initially, the role of glacial refugia that are the places of survival of the species and the source of expansion to the north of the continent after the release of Europe from the ice sheet, were attributed to the Iberian, Apennine and Balkan peninsulas. This was due to the fact that in Europe only in these regions favourable conditions for the survival of temperate species existed. However, numerous paleozoological, palaeobotanical and paleoclimatological fossil evidences from the Vistulian period, and extensive molecular research on contemporary populations of species inhabiting different areas of the continent show a completely different image of glacial refugia and another model of postglacial expansion. The paper describes documented significance of extensive refugia (macrorefugia) that existed in the Carpathians, the Crimea, the Ural, the Caucasus and the Russian Plain in postglacial colonization of Europe. It shows also importance of small northern refugia often found near the border of the ice−sheet in survival of boreal species. One of the nearest refugium in the vicinity of the border of the ice sheet in last glacial maximum period was the refugium located in the Kraków−Częstochowa Upland (S Poland) and in the Świętokrzyskie Mountains (C Poland).
    Źródło:
    Sylwan; 2017, 161, 12; 982-990
    0039-7660
    Pojawia się w:
    Sylwan
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rekonstrukcja kierunków ruchu lodu w obrębie lobu górnej Odry
    Reconstruction of the ice-flow directions within the Upper Odra Lobe (S Poland)
    Autorzy:
    Salamon, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074907.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    ice sheet lobe
    ice movement direction
    Upper Odra Lobe
    Odranian glaciation
    lob lądolodu
    kierunek ruchu lodu
    lob górnej Odry
    zlodowacenie Odry
    Opis:
    The Upper Odra Lobe - the southernmost part of the Scandinavian ice sheet during the Odranian (Drenthe) glaciation - was formed in the area of the Niemodlin Plain and the western part of the Racibórz Basin. It created a complex structure consisting of several sublobes: Odra, Nysa, Ruda and Klodnica sublobes. The study focused on the basal till deposited during ice sheet advance. Ice flow directions and the general pattern ofice mass distribution in the Upper Odra Lobe were defined based on the clast fabric. The resulting distribution of ice-flow palaeodirections suggest that the Upper Odra Lobe was formed by the mass of ice moving divergently from the Opole Plain located to the north of the Racibórz Basin. Ice-flow lines coincide with the pattern of major geomorphological units. The most intensive movement of the ice took place in the depression of the central part of the Silesian Lowland. From there, in the vicinity of the Niemodlin Plain, the ice sheet moved in different directions, forming smaller sublobes in several valleys. Strong relationship between the ice flow directions and morphology confirms the idea of a smaller ice sheet extent in the Racibórz Basin and Moravian Gate. Highly concentrated flow of ice in the back-lobe area, interpreted in this study, suggests that the lobe development resulted not only from the ice sheet adapting to the basement relief, but was also conditioned by a spatially varying distribution of ice, i.e. increased ice supply to the Niemodlin Plain and the western part ofthe Racibórz Basin.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2012, 60, 10; 539--545
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Depositional conditions of the Upper Younger Loess during the Last Glacial Maximum in central and eastern Europe
    Autorzy:
    Dzierżek, Jan
    Lindner, Leszek
    Chlebowski, Roman
    Szymanek, Marcin
    Bogucki, Andriy
    Tomeniuk, Olena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24024703.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
    Tematy:
    North European Loess Belt
    Vistulian glaciation
    aeolian processes
    palaeowind circulation
    heavy minerals
    północnoeuropejski pas lessowy
    zlodowacenie Wisły
    procesy eoliczne
    minerały ciężkie
    Opis:
    This paper is a summary of the results of research on the accumulation conditions of the Upper Younger Loess (LMg) in Poland and Bug loess (bg) in Ukraine from the maximum stage (MIS 2) of the Vistulian (Weichselian) Glaciation in central and eastern Europe. These studies included an analysis of the morphological (topographic) situation of the loess cover, its grain size and heavy mineral composition, the preserved structures of loess sedimentation as well as mollusc and pollen analyses of this loess. They revealed that the accumulation of Upper Younger Loess (UYL) might have been more dependent on the prevailing moisture conditions than previously thought. These conditions could have been caused by cold air masses from an ice sheet and warm air masses from the Mediterranean Sea and Atlantic coming together in the Carpathians and the Holy Cross Mountains and favouring the formation of dust storms and precipitation. In this process, a loading of loess dust (formed from local rocks weathering in periglacial conditions) by atmospheric moisture particles was especially significant. The moist substrate not only favoured the periodic development of vegetation and molluscs but also enabled the interception of dust and the accumulation of an increasingly thick loess cover. Westerly and south-westerly winds predominated in the UYL as indicated by the topographic position of loess patches and the mineral composition of the studied loess. Periodically an increased air circulation from the east and northeast occurred.
    Źródło:
    Acta Geologica Polonica; 2022, 72, 4; 369--389
    0001-5709
    Pojawia się w:
    Acta Geologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Osady rzeczne i roślinność interpleniglacjału zlodowacenia Wisły w dolinie Wisłoka między Rzeszowem a Lańcutem
    Alluvial deposits and vegetation of the Interpleniglacial period of the Vistulian Glaciation in the Wisłok River valley between Rzeszów and Łańcut (Sub-Carpathian Trough)
    Autorzy:
    Szczepanek, K.
    Kalinowicz, N.
    Gębica, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074524.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    osady aluwialne
    dolina Wisłoka
    analiza pyłkowa i głębokich skamieniałości
    zlodowacenie Wisły
    alluvial sediments
    Wisłok river valley
    pollen and macrofossil analyses
    Middle Plenivistulian (Interpleniglaciał)
    Opis:
    The paper presents the results of geomorphological studies and pollen analysis performed for alluvial deposits at 2 sites situated in the Wisłok River valley. The deposits consist of thin layers of organic muds filling palaeochannels or thermo-karst lakes of the Wisłok River, dated at the Interpleniglacial (Grudziądz Interstadial) of the Vistulian Glaciation. These deposits build the lower part of a sand terrace, 8-12 m high, and outliers of this terrace buried by overbank alluvial sediments within a floodplain. The samples for pollen analysis were taken from a natural undercut in the Wisłok River channel and from a sand pit dug to a greater depth. The pollen diagrams prove the existence of trees (forest-steppe) including primarily Pinus sylvestris, Betula t. alba, Pinus cembra and Larix. The diagrams do not show a clear tendency of a plant succession and thus of any distinct climate changes. The sedimentation took place under cool, boreal climate conditions. The occurrence of several layers of organic and sand deposits in the sections does not reflect rhythmic warm/cold climatic oscillations documented in the Interpleniglacial alluvial sequences in Western European rivers, but is a result of vertical channel fluctuations and facies changes.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2007, 55, 7; 595-600
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    East-Siberian coregonid fishes: their occurrence, evolution and present status
    Autorzy:
    Yakhnenko, V. M.
    Mamontov, A. M.
    Luczynski, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/363220.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    system wodny
    zlodowacenie
    aktywność tektoniczna
    jezioro
    pochodzenie
    coregonidy
    specjacja
    sympatryczność
    allopatry
    coregonids
    glaciation
    origin of lakes
    speciation
    sympatry
    tectonic activity
    water systems
    Opis:
    Coregonid fishes (coregonids) (Salmonidae, Coregoninae) of Siberia show immense morphological and ecological variability, what is reflected in their complex interspecific and intraspecific structure: i.e. occurrence of numerous species, forms and endemic species. Studies of the coregonids of Siberia is crucially important for understanding of their origin, taxonomy and evolution. We have analysed electrophoretically some 13 enzyme systems from over 20 samples of East-Siberian coregonids. This paper was intended as an introduction to a number of primary papers that are planned that will describe the biological and genetic characteristics of studied populations.
    Źródło:
    Environmental Biotechnology; 2008, 4, 2; 41-53
    1734-4964
    Pojawia się w:
    Environmental Biotechnology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rekonstrukcja geometrii powierzchni lodowców z maksimum ostatniego zlodowacenia (LGM) w polskich Tatrach Wysokich (zlewnie Roztoki i Rybiego Potoku)
    Reconstruction of surface geometry of the last glacial maximum (LGM) glaciers in the Polish High Tatra Mts. (drainage basins of Roztoka and Rybi Potok)
    Autorzy:
    Makos, M.
    Nowacki, Ł.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074625.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    podcięcie lodowcowe
    ostatnie zlodowacenie (LGM)
    Polskie Tatry Wysokie
    paleogeografia lodowców
    glacial trimline
    last glacial maximum (LGM)
    Polish High Tatra Mts.
    paleoglaciology
    GIS
    Opis:
    A reconstruction of the last glacial maximum (LGM) ice surface geometry in the Polish High Tatra Mts. (drainage basins of Roztoka and Rybi Potok) is based on detailed field mapping of glacial trimlines. Obtained field data provide evidence of the ice surface elevation within the ice accumulation areas and in some cases they indicate direction of ice flow. The LGM ice-surface geometry is presented as a digital elevation model (DEM) which was created using geographic information system (GIS). Calculations of ice thickness and ice volume are based on DEM of present land topography. Reconstruction of the ice extent within ablation area is created using archival data. During LGM, the Roztoka glacier and the Rybi Potok glacier were a typical valley glaciers included into a huge glacial system being a dendritic glacier. According to acumulation area ratio (AAR) method, equilibrium line of these glaciers was situated at an elevation of about 1400 m a.s.l. It shows that nearly the whole area of the drainage basins of Roztoka and Rybi Potok have been an ice accumulation area supplying the Biała Woda glacier during LGM. Equilibrium line altitude (ELA) depression in relation to modern ELA (2300 m a.s.l.) was about 900 m. Assuming temeperature lapse rate of 0,6oC/100 m, a mean summer temperature in the Tatra Mts. was lowered of about 5,5oC. Ice area and its volume calculated for accumulation areas indicate that their relations to one another are nearly identical. It can be evidence for similar precipitation in both the Roztoka and the Rybi Potok drainage basins and an indicator of atmospheric circulation pattern which have determined climate in the Tatra Mts. during LGM.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2009, 57, 1; 72-79
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwarunkowania rozwoju pogrązów w aluwiach doliny Wisłoka w okolicach Rzeszowa (południowo-wschodnia Polska)
    Conditions for the development of load-cast structures in alluvial sedi- ments of the Wisłok River valley near Rzeszów (south-eastern Poland)
    Autorzy:
    Superson, J.
    Brzezińska-Wójcik, T.
    Gębica, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075041.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    load-cast structures
    alluvial sediments
    Wislok river valley
    Weichselian glaciation
    south-eastern Poland
    pogrązowe struktury
    osady aluwialne
    dolina Wisłoka
    zlodowacenie Wisły
    południowo-wschodnia Polska
    Opis:
    The article presents the results of geological and geomorphological research concerning load-cast structures outcropping in the alluvial terrace sediments of theWisłok River in the Fore-Carpathian Erosional Valley. Given the large dimensions of these structures, reaching 1.5 m in some places, as well as their strong accumulation and diversity (i.e. drop-like and pocket-like structures), the authors attempted to establish the environmental factors that had determined the development of the structures in periglacial deposits of the Weichselian Glaciation. The structures were analysed in two accessible outcrops where sediments are represented by flood rhythmite and organic deposits, overlain by channel sands. Sandy load-cast structures occur in flood rhythmite and loamy deposits. The formation of load-cast structures probably started due to earthquakes in the Upper Pleniglacial period. The various shapes of load-cast structures were constrained by the various physical properties of the sediments and the escape of water during the deformation process.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2013, 61, 2; 127--132
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Studium sedymentologiczne form glacimarginalnych okolic wsi Zamoście (Polesie Wołyńskie, Ukraina NW)
    Autorzy:
    Renda, Andrij
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/763116.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    glacimarginal forms
    lithofacial analysis
    end moraines
    Dnieper Glaciation
    Volhynian Polesie
    NW Ukraine
    formy glacimarginalne
    analiza litofacjalna
    moreny czołowe
    zlodowacenie dniepru
    Polesie Wołyńskie
    Ukraina NW
    Opis:
    Near Zamostya in the Volhynian Polesie (NW Ukraine) a first sedimentological attempt was made to explain the origin of glacimarginal forms forming sub-parallel trains. They belong to themost typical elements of the Polesie glacial relief from the Dnieper Glaciation. Lithofacial analysis was used during the research. Based on geomorphological situation of the glacimarginal forms andlithofacial features of their deposits, the forms were classified as end moraines documenting one of the stagnation phases of ice-sheet recession during the Dnieper Glaciation.
    Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia; 2013, 68, 2
    0137-1983
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Paleogeograficzne uwarunkowania odpływu wód z zastoiska warszawskiego doliną Bachorzy i pradoliną warszawsko-berlińską w czasie stadiału głównego zlodowacenia Wisły
    Paleogeographical conditions of the outflow from the Warsaw ice-dammed lake through the Bachorza valley and the Warsaw-Berlin pradolina during the Main Stage of the Weichselian Glaciation
    Autorzy:
    Molewski, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/294968.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
    Tematy:
    dolina marginalna Bachorzy
    pradolina warszawsko-berlińska
    zastoisko warszawskie
    zlodowacenie Wisły
    Bachorza ice-marginal valley
    Warsaw-Berlin pradolina
    Warsaw ice-dammed lake
    Weichselian glaciation
    Opis:
    Autor przedstawia nową koncepcję odpływu wód z zastoiska, które utworzyło się w Kotlinie Warszawskiej podczas stadiału głównego ostatniego zlodowacenia. Podstawową, dyskutowaną kwestią jest możliwość odpływu tych wód pradoliną warszawsko-berlińską, w świetle współczesnych stosunków hipsometrycznych w jej wschodnim odcinku. Opracowany nowy schemat zasięgów lądolodu stadiału głównego zlodowacenia wisły umożliwia w starszej fazie tego stadiału (fazie leszczyńskiej) odpływ wód z zastoiska z pominięciem jej wschodniego odcinka przez dolinę Bachorzy. Autor rozważa również rolę halokinezy w zmianie stosunków hipsometrycznych we wschodniej części pradoliny warszawsko-berlińskiej.
    The author presents a new concept of the outflow from the ice-dammed lake that formed in the Warsaw Basin during the Main Stage of the last glaciation. The basic issue under discussion is the possibility of the outflow along the Warsaw-Berlin pradolina in the light of the contemporary hypsometric relations in its eastern section. A new scheme of the ice sheet ranges during the Main Stage of the Weichselian Glaciation reveals that during the older phase of this stage, the Leszno Phase, the outflow from the ice-dammed lake was possible through the Bachorza valley, i.e. omitting the Ice-marginal Valley’s eastern section. The author also considers the role of halokinesis in changing the hypsometrical conditions in the eastern part of the Warsaw-Berlin pradolina.
    Źródło:
    Landform Analysis; 2013, 25; 105-114
    1429-799X
    Pojawia się w:
    Landform Analysis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie wskaźnika urzeźbienia powierzchni sandrowych jako informacji o charakterze drenażu lądolodu Wisły na Pomorzu
    Application of a relief intensity coefficient of outwash plain surfaces as the information about the vistula glacier drainage nature in Pomerania
    Autorzy:
    Szafraniec, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/295092.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
    Tematy:
    sandry
    Pomorze
    zlodowacenie Wisły
    wskaźnik urzeźbienia
    odpływ wód lodowcowych
    szarża lodowcowa
    outwash plains
    Pomerania
    Vistulian glaciation
    relief intensity factor
    meltwater runoff
    glacier surge
    Opis:
    Wskaźnik urzeźbienia pozwala opisywać stopieńurozmaicenia rzeźby młodoglacjalnej. Umożliwia wstępne rozpoznawanie obrazu morfometrycznego form strefy marginalnej. Ponadto można wykorzystać go do analizy porównawczej analogicznych form w różnych szerokościach geograficznych oraz niezależnie od przyjętego pola odniesienia modelu. Wskaźnik ten zastosowano do analizy morfometrycznej sandrów Pomorza. Na bazie analogii do współczesnych form, procesów i prawidłowości wyróżniono 4 typy powierzchni sandrowych. Każdy z nich jest informacją o rodzaju odpływu wód lodowcowych i ma ścisły związek ze stanem dynamicznym lądolodu oraz charakterem deglacjacji obszaru. Wszystkie typy stanowią schemat rozwoju powierzchni sandrowych w odpowiedzi na wygasanie zlodowacenia. Najlepiej opisuje to model ewolucji lodowców spitsbergeńskich w odpowiedzi na zmiany klimatu. Elementem tego modelu są lodowce szarżujące. Również dla terenu Pomorza na bazie wielu przesłanek geologicznych i geomorfologicznych przyjęto jako wielce prawdopodobną hipotezę, że wyprowadzające loby skraju lądolodu Wisły miały charakter szarżujących jęzorów. Przyspieszyły one zanik zlodowacenia tam, gdzie recesja lądolodu odbywała się skokowo, przerywana epizodami transgresji w czasie fazy aktywnej szarży.
    The relief intensity coefficient allows describing the mark of the young-glacial relief diversity. It enables preliminary pattern recognition of forms of the marginal zone. Moreover it is possible to use it for the comparative analysis of analogous forms in different latitudes, irrespective of the used model resolution. The coefficient was used for the morphometric analysis of the Pomeranian outwash plains. On the basis of the observed contemporary forms and processes (Spitsbergen, Iceland) four types of outwash plain surfaces were distinguished. Each of them informs about the meltwater runoff nature. All types could be considered as a scheme of the outwash surfaces development and seem to be the response for the glaciation termination. The model of the Spitsbergen glaciers evolution due to climate changes is also the best description for Pomerania. Surging glaciers are the element of this model. It is possible to consider the hypothesis that outlet lobes of the vistula ice sheet edge also could be surging tongues. They accelerated the deglaciation and the ice sheet recession was progressing interrupted by advance episodes during the active phase of the surge.
    Źródło:
    Landform Analysis; 2010, 13; 117-128
    1429-799X
    Pojawia się w:
    Landform Analysis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrzeże klifowe zbiornika Jeziorsko i jego znaczenie w badaniach geomorfologicznych i paleogeograficznych
    Cliffs of the Jeziorsko reservoir and their significance in the study of geomorphology and paleogeography
    Autorzy:
    Frydrych, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945258.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    cliffs
    basen uniejowski
    deformacje glacitektoniczne
    doliny denudacyjne
    klify
    osady glacjalne
    osuwiska
    zlodowacenie warty
    Uniejów Basin
    glaciotectonic deformations
    denudation valleys
    glacial deposits
    landslides
    Warta Glaciation
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2013, 12
    1427-9711
    2353-6063
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Heavy and light minerals as a tool for reconstructing depositional environments: an example from the Jałówka site (northern Podlasie region, NE Poland)
    Autorzy:
    Woronko, Barbara
    Rychel, Joanna
    Karasiewicz, Mirosław T.
    Ber, Andrzej
    Krzywicki, Tomasz
    Marks, Leszek
    Pochocka-Szwarc, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/94625.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    heavy minerals
    quartz grain
    periglacial processes
    source deposits
    Vistulian glaciation
    NE Poland
    minerały ciężkie
    ziarna kwarcu
    procesy peryglacjalne
    złoża źródłowe
    zlodowacenie Wisły
    Polska północna
    Opis:
    Part of northern Podlasie (NE Poland), shaped during the Wartanian stadial of the Odranian glaciation (Saalian), was situated in the periglacial zone during the Vistulian (Weichselian) glaciation. Both landforms and sediments were affected by the periglacial conditions. This is recorded at the Jałówka site, at the floor of a dry valley, where mineral deposits of 4.13 m thick, overlying organic deposits from the Eemian interglacial, were examined. These mineral deposits form four units, from bottom to top: a fluvial unit (I), a loess-like unit (II), a solifluction unit (III), and an aeolian unit with ice wedges (IV) on top of unit III. The heavy and light minerals were analysed, as well as the geochemistry, in order to find out about the parent material and to reconstruct the climatic conditions during deposition. The mineral analysis indicates that the Saalian till was predominantly derived from shallow-marine deposits; erosion accompanied by sorting of the heavy minerals took place on the basis of their mass and grain size. The original material of the till seems therefore to be sedimentary rocks from the eastern Central Baltic Basin. This material became strongly weathered under the periglacial conditions, resulting in the destruction of the quartz grains, as well as in leaching, leading to complete decalcification of the deposits. Aeolian activity resulted in infilling of ice wedges and the creation of thin layers. The intensity and the duration of these processes was limited, so that the effects of the aeolian abrasion are insignificant. Neither resulted the aeolian activity in significant reshaping of the landscape.
    Źródło:
    Geologos; 2013, 19, No. 1-2; 47-66
    1426-8981
    2080-6574
    Pojawia się w:
    Geologos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza petrograficzna narzutniaków w żwirowni Łubienica-Superunki oraz ich skandynawskie obszary alimentacyjne
    Petrographic analysis of erratics in the Łubienica-Superunki gravel pit and their Scandinavian source areas
    Autorzy:
    Górska-Zabielska, Maria
    Smolska, Ewa
    Wachecka-Kotkowska, Lucyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076135.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    analiza petrograficzna
    Fennoskandzkie narzutniaki
    zlodowacenie Odry
    stadiał Odry
    stadiał Warty
    Nizina Północnomazowiecka
    petrographic analysis
    Fennoscandian erratics
    Saalian
    Odranian stadial
    Wartanian stadial
    MIS6
    North Mazovian Lowland
    Opis:
    Petrographic studies covered 20-60 mm coarse gravel and 4-10 mm medium-grained fractions of two till horizons (units ŁS II and ŁS IV) and two beds of sand-gravelly-outwash deposits(units ŁS I and ŁS III) associated with the Odra Glaciation (MIS6) in Łubienica-Superunki on the North Mazovian Lowland. Regardless of the facies type and grain sise, crystalline rocks dominate over all other petrographic groups in all samples. The percentage of crystalline rocks is greater among coarse gravel (average 74.7%) than among medium-grain gravel (average 67.8%). The share of carbonate rocks is limited only to the both lower units ŁS I and ŁS II. The upper units (ŁS III and ŁS IV) are deprived of these rocks, both in the medium and coarse gravel fraction. Sandstones, presented in all samples, were in the range of 5-20%. From the other petrographic groups, individual chalk limestones clasts, dolomites, flints and quartz grains were identified in the material. The indicator erratics were identified in all four units. Their percentage content stands for 10-18% of the total sample of coarse-grained fraction. Among them, the most common were the erratics derived from the Åland Islands, and then from the area of south-eastern Sweden (Smaland) and from Dalarna in central Sweden. Amongst the erratics with limited indicator significance, Lower Paleozoic limestones and Jotnian sandstones were most frequent. Single fragments of Ordovician red and Paleoporella limestone were present. These rocks, including the Lower Paleozoic grey limestone, occurred only in thelowerunits(ŁS I and ŁS II). The results of the research suggest that the two lower sediment units should be correlated with a ice-sheet advance (Middle Polish Complex, Odranian Stadial?), and the two upper ones - with a separate, subsequent advancement (Wartanian?). The paper is another methodological contribution to the consideration of abandoning the tedious testing of glacial till and focusing on a much faster petrographic analysis of fluvioglacial sediments associated with the same ice sheet. This is demonstrated by the comparable results of the petrographic analysis of short transport outwash sediments and till from a single glacial period.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 1; 43--54
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Budowa geologiczna i morfogeneza Wzniesienia Elbląskiego w świetle zróżnicowanej dynamiki lądolodu zlodowacenia wisły
    Geological structure and morphogenesis of the Elbląg Elevation in the light of diversified dynamics of the vistulian ice sheet
    Autorzy:
    Pikies, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2061669.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    zlodowacenie wisły
    dynamika lądolodu
    glacitektonika i neotektonika
    niecka Morza Bałtyckiego
    Wzniesienie Elbląskie
    Vistula glaciation
    dynamics of ice sheet
    glaciotectonics and neotectonics
    Baltic Sea Depression
    Elbląg Elevation
    Opis:
    Wśród głównych czynników wpływających na budowę geologiczną Wzniesienia Elbląskiego należy wymienić glacitektonikę oraz neotektonikę, które niewątpliwie są ze sobą przyczynowo-skutkowo powiązane. Intensywność i skalę procesów glacitektonicznych rozpatrzono po raz pierwszy z perspektywy dynamiki transgresji lądolodów zlodowacenia wisły z obszaru Morza Bałtyckiego. Budowa geologiczna, morfologia i batymetria południowo-wschodniej części dna Bałtyku Centralnego wskazują, że na tym obszarze kształtowały się ważne elementy dynamiki transgresji lądolodu stadiału górnego zlodowacenia wisły, w południowym sektorze jego oddziaływania. Rezultatem zróżnicowanej dynamiki były strumienie lodowe (strumienie lodowe wg Punkariego, 1997), wyprowadzające główną część masy lodowej z czaszy lądolodu, co powodowało, że napływ mas lodowych na obszar Niżu Polski nie był równoczesny i odbywał się z różną siłą. Tym regułom podlegał również obszar Wzniesienia Elbląskiego, gdyż w pierwszej kolejności znajdował się w polu zróżnicowanego oddziaływania strumienia B3, nasuwającego się na obszar Niżu Polski z rejonu subpołudnikowej megadepresji Głębi Gotlandzkiej i Głębi Gdańskiej. W stosunku do obszaru Wzniesienia Elbląskiego dokonano w ujęciu czasowym oceny skali oddziaływania i intensywności procesów glacitektonicznych. Szczególnie silne odkształcenia glacitektoniczne zachodniego skłonu tego wzniesienia powiązano z obecnością północnego odcinka dużego subpołudnikowego uskoku Iława–Elblag, pokrywającego się z zachodnią granicą Wzniesienia Elblaskiego. Prawdopodobną przyczyną rozwoju procesów glacitektoncznych w środkowej i górnej części zlodowacenia wisły mogła być zmiana reżimu pola naprężeń neotektonicznych w szerokiej aureoli wału kujawsko-pomorskiego, do której doszło prawdopodobnie u schyłku interglacjału eemskiego.
    Glaciotectonic and neotectonic processes are among the key factors influencing the geological structure of the Elbląg Elevation. The former is undoubtedly interrelated with the latter. Intensity and scale of glaciotectonic processes were for the first time examined from the point of view of transgression dynamics of the Vistulian continental glaciers, advancing from the Baltic Sea area. Geological structure, morphology and bathymetry of the eastern part of the Central Baltic Sea bottom show that main elements of the dynamics were shaped in this area. The diversified dynamics resulted in the formation of ice streams, carrying the major part of ice mass out of the ice sheet. It also caused that the advance of the ice sheet over the Polish Lowlands was not synchronous and occurred with various intensity. The Elbląg Elevation was subjected to these rules, because it was the first to be situated within the diverse force of interaction field with ice stream B3 (streams according to Punkari, 1997), advancing towards the Polish Lowlands from the area of a submeridional megadepression of the Gotland Deep and the Gdańsk Deep (south-eastern part of Central Baltic Sea). As regards the Elbląg Elevation area, an evaluation of the scale and intensity of glaciotectonic processes in time has been performed. Especially strong glaciotectonic disturbances, appearing on the western slope of this elevation, have been related to the presence of the distinct, submeridionally oriented fault zone Iława–Elbląg (its northern part), which coincides with the western boundary of this elevation. The likely reason for the development of glaciotectonic deformation during the middle and upper parts of the Vistula Glaciation might habve been the change of the regime of neotectonic stress field, operating within the broad foreland of the Kuyavian-Pomeranian Swell, which probably took place at the end of the Eemian Interglacial.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2016, 467; 41--61
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola procesów glacjalnych w kształtowaniu rzeźby południowego obrzeżenia Kotliny Kolskiej
    The role of glacial processes in landscape evolution of the south margin of the Koło Basin (Central Poland)
    Autorzy:
    Rdzany, Zbigniew
    Szmidt, Aleksander
    Tarnawska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038292.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    rzeźba glacjalna
    zlodowacenie Warty
    czwartorzęd
    metody GIS
    Kotlina Kolska
    Polska Środkowa
    pradolina Bzury-Neru
    oscylacje lądolodu
    kemy
    glacial relief
    Warta Glaciation
    Quaternary
    GIS
    Koło Basin
    Central Poland
    Bzura-Ner Spillway
    glacial oscillations
    kames
    Opis:
    The article analyses the southern part of the expansion of the Bzura-Ner Spillway (Bzura-Ner Pradolina), called the Koło Basin as well as neighbouring areas of the Łask Upland Plain and the Turek Upland Plain. The purpose of the study was to present the role of Pleistocene glaciations, especially the Warta Glaciation and, in particular, their role in the evolution of land relief in this area. It was noted that morphological activity of continental glaciers depended on morphology, lithology and dynamics of the bedrock. Special attention was paid to effects characteristic of the transgression and disappearance of the Warta ice sheet. A survey of geological and geomorphological literature, analyses of archival data, mainly the accounts of geological drillings as well as results of geomorphological and palaeogeomorphological research constitute the basis for the presented data and views. It was found that successive continental glaciers had reduced height differences of the Pleistocene bedrock without obliterating the main forms in the area. Despite the genetic diversity of forms, postglacial forms and sediments – which emerged during the glaciation of the Warta (the last glaciation in this area) – play a predominant part in the described area. The features of glacial tills and fluvioglacial and limnoglacial sediments which form Wartian mounds, hills, and ridges prove that at the end of the Warta glaciation, during deglaciation (in the Bzura sub-phase), the dynamics of glacial processes was intensified. Accumulation of ice in the lower part of the current Koło Basin was conducive to increased dynamics of the ice lobe through oscillations and, possibly, through glacial surges. However, activity of the ice sheet edge has been blurred as a result of areal deglaciation, which is documented by numerous kames – the most widespread convex glacial forms in the area.
    Źródło:
    Biuletyn Uniejowski; 2013, 2; 5-22
    2299-8403
    Pojawia się w:
    Biuletyn Uniejowski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-46 z 46

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies