Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "ziemie zachodnie" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-35 z 35
    Tytuł:
    Ziemie Zachodnie i Północne na łamach czasopism kulturalnych w pierwszych latach powojennych
    Autorzy:
    Sarna, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2137807.pdf
    Data publikacji:
    2018-12
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Humanitas
    Tematy:
    propaganda PRL
    Ziemie Zachodnie i Północne Polski (Ziemie Odzyskane)
    czasopisma kulturalne
    „Odra”
    „Odrodzenie”
    „Kuźnica”
    „Tygodnik Powszechny”
    Opis:
    Celem opracowania jest charakterystyka działań podjętych przez czasopisma społeczno-kulturalne, które włączyły się w akcję popularyzującą sprawy Ziem Odzyskanych. Szczególne starania, by wywołać dyskusję nad tym tematem w całej polskiej prasie, poczyniła między innymi redakcja katowickiego czasopisma „Odra” (1945-1950). Redakcja pisma starała się ukazać tereny zachodnie jako teren posiadający ogromny potencjał. Celem zespołu redakcyjnego „Odry” było jak najpełniejsze uczestnictwo w ułożeniu i realizacji projektu, dzięki któremu obszar kraju, ciągle jeszcze odizolowany od reszty, ujawniłby w pełni swoje możliwości.
    Źródło:
    Rocznik Prasoznawczy; 2018, 12; 125-135
    1897-5496
    Pojawia się w:
    Rocznik Prasoznawczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tatarzy polscy w Gorzowie Wielkopolskim
    Polish Tatars in Gorzów Wielkopolski
    Autorzy:
    Orłowska, Beata A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480474.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    Tatarzy polscy
    Gorzów Wielkopolski
    Ziemie Zachodnie
    wielokulturowość
    Polish Tatars
    Regained Territories
    multiculturalism
    Opis:
    Celem artykułu jest zaprezentowanie obecności Tatarów polskich na Ziemiach Zachodnich. W artykule pokazane są przykłady działalności Tatarów w Gorzowie Wielkopolskim. Zwrócono uwagę na działalność społeczną, lokalną i religijną. Mimo, że mało liczni Tatarzy starali się zaznaczyć swoją obecność w Gorzowie. Działalność i zaangażowanie przedstawicieli tej grupy w budowanie obrazu Gorzowa zapisały się w historii miasta na stałe. Dla wielu mieszkańców Rozalia Aleksandrowicz czy Elżbieta Włodarczyk to postaci, których działalność była widoczna w mieście i pozwoliła lepiej poznać Tatarów, ich kulturę, tradycję czy kuchnię. Obecność w Gorzowie Wielkopolskim tej społeczności wpisała się na stałe w budowanie historii miasta i jego wielokulturowego obrazu. Szkoda, że Tatarzy polscy „znikają” z obrazu miasta, którego są współtwórcami.
    The article aims to present the presence of Polish Tatars in the Western Territories and examples of their participation in Gorzów Wielkopolski. Attention was paid to social, local and religious activities. Although their number was small, Tatars tried to mark their presence in Gorzów. The activity and involvement of representatives of this group in creating the image of Gorzów has been permanently recorded in the history of the town. For many dwellers Rozalia Aleksandrowicz or Elżbieta Włodarczyk are figures whose engagements in the town were evident and allowed to know Tatars, their culture, tradition or cuisine better. The complex fate of the commune in Gorzów as well as its various courses were reflected in functioning of their representatives and their activities in the town. The presence of Tatars in Gorzów Wielkopolski has become an inherent part of building the history of the town and its multicultural image. It is a pity that they are “vanishing” from the town image of which they are co-originators.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2019, 2; 138-152
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Organizacja i historia szkolnictwa podstawowego w Żaganiu w latach 1945–1956
    The organization and history of primary education in Sagan in 1945–1956
    Autorzy:
    Śliwak, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/460077.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Fundacja Pro Scientia Publica
    Tematy:
    Ziemie Zachodnie, Żagań, szkolnictwo podstawowe, odbudowa
    Western Lands Zagan, primary education, restoration
    Opis:
    In this paper the author presents the issue of organizing primary education activities in the Western Territories after World War II : as an example Sagan. The reader is informed about salary of teachers, pedagogical supervision. At the end we discuss in detail formation of 4 elementary schools operating in those years in Sagan (Primary School No. 1, Primary School No. 2, Primary School No. 3, Primary School No. 4).
    W referacie autorka przedstawi problem organizacji działalności szkolnictwa podstawowego na Ziemiach Zachodnich na przykładzie Żagania po II wojnie światowej. Poruszy przy tym kwestie związane z wynagrodzeniem nauczycieli oraz nadzorem pedagogicznym. Szczegółowo zostaną omówione kwestie powstawania 4 szkół podstawowych funkcjonujących w tamtych latach w Żaganiu (Szkoły Podstawowej nr 1, Szkoły Podstawowej nr 2, Szkoły Podstawowej nr 3 oraz Szkoły Podstawowej nr 4)
    Źródło:
    Ogrody Nauk i Sztuk; 2016, 6; 339-347
    2084-1426
    Pojawia się w:
    Ogrody Nauk i Sztuk
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polska przesunięta na zachód : motywy geopolityczne, historyczne, odszkodowawcze
    Autorzy:
    Ciećkowski, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/121249.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Towarzystwo Wiedzy Obronnej
    Tematy:
    Polska
    granica
    zachód
    Ziemie Zachodnie
    Ziemie Północne
    obszar poniemiecki
    Polska
    border
    West
    Western Lands
    Northern Lands
    Źródło:
    Wiedza Obronna; 2011, 3; 123-134
    0209-0031
    2658-0829
    Pojawia się w:
    Wiedza Obronna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O wybranych pierwiastkach wschodnich na Ziemiach Zachodnich
    On selected eastern elements in the Western Territories
    Autorzy:
    Dębicki, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11543516.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    Ziemie Zachodnie
    Kresy
    pierwiastki wschodnie
    pogranicze polsko-niemieckie
    Western Territories
    eastern elements
    Polish-German borderland
    Opis:
    Artykuł jest próbą spojrzenia na Ziemie Zachodnie, w szczególności na pogranicze polsko-niemieckie, przez pryzmat pierwiastków o wschodniej proweniencji, które dają się odnaleźć w tamtejszej przestrzeni kulturowej – zarówno w wymiarze materialnym, jak i niematerialnym (symbolicznym). W szczególności chodzi tu o zjawiska, którym początek dały: powojenne przesiedlenia Polaków z terenu Kresów II RP; przesiedlenia Łemków, Ukraińców i in. w ramach akcji „Wisła”; pozostałości po okresie PRL-u i związanej z tym okresem polskiej orientacji ideologiczno-geopolitycznej; współczesna imigracja ukraińska. Wskazanie na tego rodzaju wybrane pierwiastki ma ukazać mniej znane oblicze Ziem Zachodnich, stając się zarazem jednym z ich wyróżników.
    The article is an attempt to look at the Western Territories, in particular at the Polish-German borderland, through the prism of elements of Eastern provenance that can be found in the local cultural space - both in the material and intangible (symbolic) dimension. In particular, it concerns the phenomena that were initiated by: post-war resettlement of Poles from the Kresy area of the Second Polish Republic; resettlement of Lemkos, Ukrainians and others. as part of the „Vistula” campaign; remnants of the period of the People’s Republic of Poland and the Polish ideological and geopolitical orientation associated with this period; contemporary Ukrainian immigration. Pointing to such selected elements is to show the less known face of the Western Territories, becoming at the same time one of their distinguishing features.
    Źródło:
    Studia – konteksty pogranicza; 2022, 6; 41-58
    2543-6465
    Pojawia się w:
    Studia – konteksty pogranicza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityczne aspekty tworzenia administracji polskiej na Ziemiach Zachodnich i Północnych w 1945 roku
    Political aspects of creating Polish administration in the Ziemie Zachodnie and Północne in 1945
    Autorzy:
    Szczurowski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1941376.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Ziemie Zachodnie i Północne
    administracja
    druga wojna światowa
    rząd polski
    administration
    World War II
    Polish government
    Opis:
    Kwestia przyłączenia Ziem Zachodnich i Północnych do Polski, była w okresie II wojny światowej ważnym elementem polityki rządu polskiego w Londynie i komunistów polskich w otoczeniu Stalina w ZSRR. Przygotowania do przejęcia przez polską administrację, inspirowaną przez Stalina, ZZ i Płn. obejmowały, oprócz stworzenia podstaw prawnych i uregulowania stosunków z wojskową administracją wojenną, także opracowanie ogólnej koncepcji działania oraz zgromadzenie niezbędnych środków do realizacji tego zamierzenia. Trudności z tworzeniem administracji na Ziemiach Zachodnich wynikały nie tylko z ogólnego chaosu powojennego, z braku jednolitych i jasno sformułowanych podstaw prawnych, ale również z niedostatku precyzyjnie określonych zadań i kompetencji.
    T he issue of joining the Ziemie Zachodnie and Północne to Poland was an important element of the policy of the Polish government in London and the Polish communists in the vicinity of Stalin in the USSR during World War II. Preparations for the takeover by the Polish administration, inspired by Stalin, the Ziemie Zachodnie and Północne included, in addition to creating the legal basis and regulating relations with the military administration of war, also the development of a general concept of operation and the collection of the necessary funds to achieve this goal. Difficulties with establishing administration in the Western territories resulted not only from the general post-war chaos, the lack of uniform and clearly formulated legal foundations, but also from the lack of precisely defined tasks and competences.
    Źródło:
    Cywilizacja i Polityka; 2021, 19, 19; 82-105
    1732-5641
    Pojawia się w:
    Cywilizacja i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozwój i upadek osadnictwa tatarskiego w północno-zachodniej Polsce w latach 1945-2005
    The Growth and Decline of Tatar Settlements in North-western Poland in the Years 1945-2005
    Autorzy:
    Miśkiewicz, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480720.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    Tatarzy polscy
    Gorzów Wielkopolski
    akcja repatriacyjna
    Ziemie Zachodnie
    Nowogródczyzna
    Polish Tatars
    repatriation action
    Western Lands
    Nowogródek province
    Opis:
    Artykuł omawia losy Tatarów na terenie PRL. Pierwsze gminy muzułmańskie powstawały po roku 1945 jako efekt tzw. akcji repatriacyjnej, czyli przesiedlania ludności polskiej z terenów anektowanych przez Związek Sowiecki na odłączone od Niemiec nowe Ziemie Zachodnie. Autor przedstawia przede wszystkim dzieje Tatarów polskich przybyłych z byłego województwa nowogródzkiego i osiedlających się w nowych województwach północno-zachodnich. Sporo uwagi poświęca zwłaszcza Gorzowowi Wielkopolskiemu, który wiele lat stanowił największe skupisko i ośrodek życia kulturalnego Tatarów polskich w PRL. Według przeprowadzonego w 1965 roku spisu prawie połowa populacji tatarskiej północno-zachodniej Polski mieszkała w Gorzowie. Kolejny spis w 1985 roku pokazał znaczny spadek liczby gorzowskich Tatarów. Była to stała tendencja, która na początku XXI wieku doprowadziła, do zawieszenia działalności gminy w Gorzowie. Jednak, jak pokazuje autor, Tatarzy polscy – chociaż rozproszeni w wielu miastach (Szczecin, Warszawa, Wrocław, Białystok) nadal pozostają obecni w życiu naszego kraju.
    The article discusses the fate of Tatars in the Polish People’s Republic (PPR). Early Muslim communes were established after 1945 as an effect of the so-called repatriation action, i.e. the resettlement of the Polish population from the territories annexed by the Soviet Union to the new Western Lands disconnected from Germany. The author concentrates on presenting the history of Polish Tatars who came from the former Nowogródek province and settled in the new north-western provinces. He devotes a good deal of attention to Gorzów Wielkopolski, which for many years was the largest agglomeration and centre of cultural life of Polish Tatars in the PPR. According to the 1965 census, almost half of the Tatar population of north-western Poland lived in Gorzów. Another census conducted in 1985 showed a significant decrease in the number of Gorzów Tatars. It was a constant tendency, which at the beginning of the 21st century led to the suspension of the commune in Gorzów. However, as the author shows, Polish Tatars – although scattered in many cities (Szczecin, Warsaw, Wroclaw, Białystok) – are still present in the life of our country.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2019, 2; 128-137
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    WSCHÓD I ZACHÓD PRZEMIESZCZONE ORAZ ODTWORZONE: POWSTANIE POSTMIGRACYJNEGO SPOŁECZEŃSTWA POLSKICH ZIEM ZACHODNICH
    THE SHIFTING AND RECONSTRUCTING OF EAST AND WEST: THE EMERGENCE OF A POST-MIGRATION SOCIETY IN POLAND’S WESTERN AND NORTHERN TERRITORIES
    Autorzy:
    Lewandowski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973981.pdf
    Data publikacji:
    2013-09-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Poland’sWestern and Northern Territories / Ziemie Zachodnie
    resettlement / przesiedlenia
    migration / migracja
    West / Zachod
    East / Wschod
    dominance / dominacja
    Opis:
    This article aims to synthesize the discussion of post-war migration in the Western and Northern Territories acquired by Poland. The main axis of consideration is the meeting of settlers coming from the east and west of the pre-war state. In spite of the centralized plans for resettlement and optimistic hopes, the Western and Northern Territories were first an area of conflict and only later an area of long-lasting integration. Living together revealed that the arrivals from the east and west differed from one another to a large degree, and this produced tension that was observable in their ways of referring to each other, their stereotypes and social images, and in their access to various forms of capital in the new location. The lifestyle of the migrants from Poland’s former west clearly achieved the status of the obligatory cultural norm, and the settlers from the former eastern lands were obliged to adapt themselves. The author proposes using the ideas of orientalization and occidentalization to describe these complicated mutual relations.
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2013, 57, 3; 203-216
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemieszczona tożsamość. Kino PRL wobec problemu Ziem Zachodnich
    Displaced Identity: Cinema of the PRL and the Problem of the Western Territories
    Autorzy:
    Copik, Ilona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27751457.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    tożsamość przemieszczona
    nacjonalizm
    monoetniczność
    Ziemie Zachodnie
    kino polskie
    PRL
    displaced identity
    nationalism
    mono-ethnicity
    Western Territories
    Polish cinema
    Opis:
    W artykule został podjęty problem „tożsamości przemieszczonej” rozumianej jako odgórny - narodowy i społeczny - projekt dla przestrzeni pojałtańskich. Chociaż celem projektu była homogenizacja narodowa oraz integracja w nowych granicach geograficznych i ustrojowych, faktycznie wywołał on kryzys przynależności i identyfikacji, dziedziczony przez kolejne pokolenia powojennych mieszkańców nowych terenów. Przedmiotem badań  autorki są polskie filmy fabularne z lat 1956-1970, które stanowią reprezentację tytułowego zagadnienia,  a których udział  w recepcji „Ziem Odzyskanych” był znaczący.  Twórcy tych filmów podejmowali temat migracji, osadnictwa i zagospodarowywania nowych obszarów, przez co zasadniczo wpływali na kształt zbiorowej wyobraźni. Analizie poszczególnych utworów towarzyszą pytania o to, w jaki sposób kino uczestniczyło w procesach konstrukcji monoetniczności, a także - na ile wyrażało racje polityczne oraz ukazywało życie codzienne, problemy adaptacyjne i konflikty społeczne. Celem podjętych badań jest uzupełnienie dotychczasowej wiedzy z zakresu historii kina polskiego okresu PRL oraz jego kontekstów politycznych i społeczno-kulturowych związanych z tematyką Ziem Zachodnich.
    The article addresses the problem of a “displaced identity” understood as a top-down national and social project for post-Yalta spaces. Although its aim was national homogenization and integration within new geographical and political boundaries, the project actually triggered a crisis of belonging and identification, inherited by subsequent generations of post-war inhabitants of the new territories. The study is devoted to Polish feature films from the years 1956–1970, which refer to the article title and whose role in the reception of the “Recovered Territories” was significant. By addressing the topics of migration, settlement, development of new areas, they essentially influenced the shape of the collective imagination. The presented analyses are accompanied by questions on the role of cinema in the processes of mono-ethnicity shaping, as well as on the scope of political ideas, everyday life, adaptation problems, and social conflicts depicted in the films. The research is intended to complement the existing knowledge on the history of the PRL cinema, as well as its political and socio-cultural contexts related to the issues concerning the Western Territories.
    Źródło:
    Kwartalnik Filmowy; 2021, 116; 58-79
    0452-9502
    2719-2725
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Filmowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pendler. Nowa forma wielokulturowości na pograniczu polsko-niemieckim
    The Pendler. A new form of multiculturalism on the Polish-German border
    Autorzy:
    Dudziak, Maciej J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11543514.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    pracownik przygraniczny
    pogranicze
    Unia Europejska
    Polska
    Niemcy
    Ziemie Zachodnie
    border worker
    borderland
    European Union
    Polska
    Germany
    Western Territories
    Opis:
    W niniejszym tekście staram się nakreślić kulturowe uwarunkowania nowej formy tożsamości na pograniczu polsko-niemieckim określonej na potrzeby wyjaśnienia przedmiotowego zjawiska terminem pendler.Sytuacja i konsekwencje wynikające z pandemii COVID-19, to jest czasowe lockdowny oraz zamknięcia i ograniczenia w dostępie do niemieckiej strony pogranicza odsłoniły skalę nowego fenomenu kulturowego. Słownikowa definicja tego terminu stanowi, że pendler to osoba dojeżdżająca codziennie do pracy lub szkoły, zaś w wariancie pracownika transgranicznego przekraczając formalną, państwową granicę.
    In this text, I try to outline the cultural determinants of the new form of identity in the Polish-German borderland, defined for the purpose of explaining the phenomenon in question by the term pendler. The situation and consequences of the COVID-19 pandemic, i.e. temporary lockdowns as well as closures and restrictions in access to the German side of the border, revealed the scale of the new cultural phenomenon. The dictionary definition of this term states that a pendler is a person who commutes to work or school every day, and in the variant of a cross-border employee crossing the formal state border
    Źródło:
    Studia – konteksty pogranicza; 2022, 6; 71-81
    2543-6465
    Pojawia się w:
    Studia – konteksty pogranicza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Elbing vs. Elbląg. From contested land to decolonial representations
    Elbing vs. Elbląg. Od spornych ziem do reprezentacji dekolonialnych
    Autorzy:
    Hiemer, Elisa-Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408240.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Western Territories
    resettlement
    German-Polish relations
    urban history
    mental maps
    Ziemie Zachodnie
    przesiedlenia
    polsko-niemieckie relacje
    historia miejska
    mapy mentalne
    Opis:
    Territorial shifts after World War II entailed critical demographic changes: Germans were expelled from Elbing; Poles from the eastern territories were supposed to take their place in Elbląg. Personal and national narratives had to be created from scratch. The article explores different forms of texts and maps – memoirs, tourist guides, literature, and an exhibition – to scrutinise different city and neighbourhood narratives from German and Polish standpoints. Besides analysing the central motifs and narrative strategies that rely on an urban visualisation of memory, it rejects the popular notion of a palimpsest in favour of a decolonial perspective on urban space. Proposing a way to imagine a city beyond nation-based concepts can stimulate reconsidering hierarchic city structures.
    Zmiany terytorialne po II wojnie światowej pociągnęły za sobą istotne zmiany demograficzne: w Elblągu wysiedlono Niemców, a osiedlono Polaków z dawnych ziem wschodnich. Nie tylko narodowa, ale i prywatna historia musiała być tworzona od podstaw. Poprzez badanie różnych rodzajów tekstów i map (wspomnienia, przewodniki turystyczne, literatura, wystawy), w artykule przeanalizowano rozbieżne narracje o mieście i sąsiedztwie z niemieckiej i polskiej perspektywy. Oprócz analizy głównych motywów i strategii narracyjnych, które opierają się na miejskiej wizualizacji pamięci, artykuł kwestionuje popularne pojęcie palimpsestu na rzecz dekolonialnej perspektywy przestrzeni miejskiej. Odpowiedź na pytanie o to, jak wyobrazić sobie miasto poza koncepcjami narodowymi, może stymulować ponowne rozważania na temat hierarchicznych struktur miast.
    Źródło:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2023, 12; 95-113
    2299-7458
    2449-8386
    Pojawia się w:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pod lupą bezpieki. Aparat represji wobec Niemców na Ziemiach Zachodnich i Północnych w okresie władzy komunistycznej, praca zbiorowa pod redakcją Michała Mathei, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej/Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit, Gliwice-Opole 2020, s.206.
    Under the microscope of Bezpieka. The apparatus of repression against the Germans in the Western and Northern Territories during the communist era, collective work edited by Michał Mathea, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej / Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit, Gliwice-Opole 2020, p. 206.
    Autorzy:
    Syrwid, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2135584.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-18
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Niemcy
    aparat bezpieczeństwa
    komunizm
    ziemie zachodnie i północne Polski
    1945-1989
    Germany
    security apparatus
    Communism
    Western and Northern areas of Poland
    Opis:
    Artykuł recenzyjny publikacji zbiorowej poświęconej działaniom aparatu bezpieczeństwa wobec ludności niemieckiej, pozostałej na ziemiach zachodnich i północnych państwa polskiego w latach 1945-1989. Praca zawiera pięć tekstów autorstwa czterech badaczy reprezentujących ośrodki akademickie w Słupsku i Wrocławiu oraz Oddziały Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku i Wrocławiu. W artykułach przedstawiono i omówiono najważniejsze kierunki, metody i formy działania aparatu represji państwa komunistycznego podejmowane wobec Niemców - ale także częściowo i polskiej ludności rodzimej - na tzw. Ziemiach Odzyskanych w okresie Polski Ludowej i PRL. Poruszana problematyka obejmuje terytorialnie obszar Dolnego Śląska, Ziemi Lubuskiej, Pomorza Zachodniego, Pomorza Gdańskiego oraz Warmii i Mazur.
    Review article of a collective publication on the activities of the security apparatus against the German population who remained in the western and northern areas of the Polish state in the years 1945-1989. The work contains five texts by four researchers representing the academic centres in Słupsk and Wroclaw as well as the branches of the Institute of National Remembrance in Gdansk and Wroclaw. The articles present and discuss the main directions, methods and forms of action of the apparatus of repression of the communist state, which were carried out against the Germans – but also partly against the Polish native population – in the so-called reclaimed territories during the period of Poland and the People’s Republic of Poland. Territorially, the issues addressed include Lower Silesia, Lebuser Land, West Pomerania, Gdansk Pomerania as well as Warmia and Masuria.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2022, 317, 2; 306-310
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A beautiful flourish. The foundation story of Wroclaw (and Wroclaw residents)
    Autorzy:
    Biskupska, Kamilla
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2096012.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Rzeszowski
    Tematy:
    Wroclaw
    Western and Northern Territories
    discourse analysis
    social memory
    personal document
    Ziemie Zachodnie i Północne
    analiza dyskursu
    pamięć społeczna
    dokumenty osobiste
    Wrocław
    Opis:
    In the article, I present the content and the context of the foundation story of Wroclaw – created after 1945 in one of the largest and most destroyed cities which joined Poland after World War II (Polish Western and Northern Territories). The analyzed empirical material consists of personal documents – statements of Wroclaw residents written and submitted in 1966 for the competition entitled: “What does the city of Wrocław mean to you”. The most important element of this story about the creation of the city is the figure of a pioneer, shaped in the image of a mythical hero. The features of pioneers (such as courage, uncompromising love for the city and openness to others) have become an important narrative co-creating the discourse about the city in the narratives of subsequent generations of Wroclaw residents.
    W artykule przedstawiam treść i kontekst opowieści założycielskiej Wrocławia – powstałego po 1945 r. w jednym z największych i najbardziej zniszczonych miast przyłączonych do Polski po II wojnie światowej (polskie terytoria zachodnie i północne). Analizowany materiał empiryczny składa się z osobistych dokumentów – wypowiedzi mieszkańców Wrocławia spisanych i zgłoszonych na konkurs „Czym jest dla ciebie miasto Wrocław” w 1966 roku. Najważniejszym elementem tej opowieści o powstaniu miasta jest postać pioniera, którego wizerunek ukształtował się jak mityczny bohater. Cechy pionierów (takie jak odwaga, bezkompromisowa miłość do miasta i otwartość na innych) stały się ważną narracją współtworzącą dyskurs o mieście w narracjach kolejnych pokoleń wrocławian.
    Źródło:
    tekst i dyskurs - text und diskurs; 2020, 13; 43-62
    1899-0983
    Pojawia się w:
    tekst i dyskurs - text und diskurs
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Okoliczności likwidacji Ministerstwa Ziem Odzyskanych
    Autorzy:
    Strauchold, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29521034.pdf
    Data publikacji:
    2015-04-15
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Ziemie Odzyskane
    Ziemie Zachodnie i Północne
    Polska Partia Robotnicza
    polityka imigracyjna
    autochtoni
    osadnicy
    stalinizm
    Recovered Lands
    western and northern lands
    Polish Workers’ Party
    integration policies
    natives
    settlers
    Stalinism
    Opis:
    As a result of falsified legislative elections to the Sejm in early 1947. Communist Polish Workers’ Party received almost the full political power in Poland. Legally opposition, placed in the Polish Peasant Party and illegal, anti-communist political and military structures clearly weakened, were unable to influence the situation in the country. During 1947 and 1948 were promoted top-down thesis that had been successfully resolved all issues related to the integration so called Recovered Territories with the rest of the country. Incorporated in 1945 Eastern German territories. It was not true, but such views formed part of the fight against the Stalinist leadership of the PPR with the leader of the Communists ‘national’ Władysław Gomułka. During 1948, his political position has been marginalized. As the leader of PPR and head of the Ministry of Recovered Territories had lost the ability to influence the situation in the western and northern regions. At the beginning of 1949. Ministry was closed despite the many unresolved lands new problems
    Infolge der gefälschten Wahlen zum „Legislativen Sejm“ (Sejm Ustawodawczy) Anfang 1947 gewann die kommunistische Polnische Arbeiterpartei (Polska Partia Robotnicza, kurz: PPP) fast die gesamte politische Macht in Polen. Die legale Opposition, die sich in der Polnischen Bauernpartei (Polskie Stronnictwo Ludowe, kurz: PSL) sammelte, sowie illegale, antikommunistische politische und bewaffnete Strukturen verloren merklich an Kraft und waren nicht in der Lage, auf die Situation im Staat Einfluss zu nehmen. Im Verlauf der Jahre 1947 und 1948 wurde „von oben” die These lanciert, dass alle Fragen im Zusammenhang mit der Integration der sog. Wiedergewonnenen Gebiete mit dem übrigen Staat zu einer positiven Lösung gebracht worden seien. Es handelt sich um die 1945 einverleibten deutschen Ostgebiete. Dies entsprach nicht der Wahrheit, aber solche Ansichten passten zu dem Kampf der stalinistischen Leitung der PPP mit dem Anführer der „einheimischen” Kommunisten, Władysław Gomułka. Im Verlauf des Jahres 1948 wurde dessen politische Position marginalisiert. Als Anführer der PPP und Leiter des Ministeriums für die Wiedergewonnenen Gebiete büßte er die Möglichkeit ein, auf die Situation in den West- und Nordgebieten Einfluss zu nehmen. Anfang 1949 wurde das Ministerium für die Wiedergewonnenen Gebiete aufgelöst, obwohl viele Probleme in den neuen Gebieten noch nicht gelöst waren.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2015, 287, 1; 111-120
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Postmigracyjność a status symboliczny społeczności lokalnej. Mieszkańcy wobec przerwania ciągłości historyczno-kulturowej miejsca — przypadek gminy Główczyce
    Postmigration and the Symbolic Status of the Local Community. Residents’ Attitudes Towards the Broken Historical and Cultural Continuity of the Place—the Case of the Główczyce Commune
    Autorzy:
    Ciechorska-Kulesza, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2053507.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Western and Northern Territories of Poland
    postmigration
    postmigration communities
    identity
    symbolic status
    Ziemie Zachodnie i Północne
    postmigracyjność
    społeczności post-migracyjne
    tożsamość
    status symboliczny
    Opis:
    Contemporary approaches to Poland’s Western and Northern Territories revolve around the concept of “postmigration communities”, or more broadly — “postmigration”, understood as a significant feature (or set of features) of community and social phenomena. These terms are present not only in academic discourse, but also in discussions on local identity. They are also an essential element of their symbolic status. Based on field research in the Głowczyce commune in Pomerania, the author tackles the issue of inhabitants’ attitudes towards breaking the historical and cultural continuity and the formation of the community from scratch, as well as the role of postmigration in shaping the symbolic status of the place. The article shows the capacity of the term “postmigration”. In residents’ statements, postmigration appears unnamed, as a problem, a challenge, and an asset. Attitudes towards postmigration reveal diverse attempts to cope with the break in historical and cultural continuity, which turns out to still be a significant element of identity processes taking place in the community in question.
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2021, 65, 4; 31-51
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pamięć, która krzepiła i zobowiązywała : o powstaniu wielkopolskim w latach okupacji 1939-1945 : komentarze historyczne
    Autorzy:
    Pietrowicz, Aleksandra.
    Powiązania:
    Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej 2008, nr 11/12, s. 63-70
    Data publikacji:
    2008
    Tematy:
    Powstanie 1918 r. wielkopolskie tradycje
    Okupacja niemiecka (1939-1945) Polska
    Be-Zet (czasop.) 1941-1942 r.
    Ziemie Zachodnie Rzeczypospolitej (czasop.) 1943-1944 r.
    Opis:
    Publicystyka na łamach czasopism: "Be-Zet" i "Ziemie Zachodnie Rzeczypospolitej".
    Fot.
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Artykuł
    Tytuł:
    Nabór pracowników do państwowych gospodarstw rolnych w województwie zielonogórskim w latach 1950–1956
    „Mobilization of pioneers”. Recruitment of employees to the State Farms in the Zielona Gora province in the years 1950–1956
    Autorzy:
    Halczak, Bohdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/546749.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    komunizm
    rolnictwo
    ziemie zachodnie i północne państwa polskiego
    osadnictwo
    państwowe gospodarstwa rolne
    communism
    agriculture
    western and northern lands of the Polish state
    settlement
    Opis:
    W niniejszym artykule ukazany został nabór pracowników do państwowych gospodarstw rolnych (PGR) w województwie zielonogórskim prowadzony przez władze komunistyczne w latach 1950–1956. Województwo zielonogórskie zostało utworzone w 1950 r. w zachodniej części kraju. Do roku 1945 tereny te należały do Niemiec. Po II wojnie światowej region został przyłączony do państwa polskiego. Ludność niemiecką wysiedlono, a region zasiedlili polscy osadnicy. Dużą część terenów rolniczych województwa zielonogórskiego zajmowały PGR-y, utworzone w miejsce dawnych niemieckich majątków ziemskich. Po II wojnie światowej majątki te przeszły na własność państwa. PGR-y potrzebowały dużej liczby pracowników, lecz chętnych do zatrudnienia było niewielu. Praca w PGR-ach była ciężka i nisko płatna. Nie zapewniano także zatrudnianym mieszkań. Władze komunistyczne zwabiały do PGR-ów fałszywymi obietnicami młodych ludzi z całego kraju. Akcję tę nazywano „zaciągiem pionierskim”. Po przybyciu na miejsce zwerbowani przekonywali się, że zostali oszukani. Wynagrodzenie, które otrzymywali, nie wystarczało nawet na wyżywienie. Mieszkali często w urągających człowiekowi warunkach. Byli brutalnie wyzyskiwani. Władze komunistyczne wiedziały, że pracownicy PGR-ów znajdują się w trudnej sytuacji. Nie uczyniły jednak niczego, aby tym ludziom pomóc. W 1956 r. akcja „zaciągu pionierskiego” została zakończona.
    The article presents the recruitment of employees to the State Farms in the Zielona Gora province, run by the communist authorities in the years 1950–1956. The Zielona Gora province was created in 1950 in the western part of the country. Up to 1945 these areas belonged to Germany. After World War II, the region was attached to the Polish state. The German population was displaced and the region was settled by Polish citizens. A large part of the agricultural areas of the Zielona Gora region was occupied by State Farms. They were former German estates. After World War II, the property was taken over by the state. State Farms needed a large number of employees, but there were few willing to do this job. Work at the State Farms was hard and low paid. Flats were not provided for employees. The communist authorities lured false promises of young people from all over the country to work at the State Farms. This action was called the “mobilization of pioneers”. Upon arrival, young people became convinced that they had been cheated. The remuneration they received for their work was not even enough for food. They often lived in terrible conditions. Young people were brutally exploited. The communist authorities knew that employees of State Farms were in a very difficult situation. However, the authorities did nothing to help these people. In 1956, the “mobilization of pioneers” action was completed.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2019, 13, 4; 69-83
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Osadnictwo literackie” Leonarda Borkowicza czy szczecińska odsłona„repolonizacji kulturalnej Ziem Odzyskanych” prowadzonej w latach czterdziestych XX w.?
    Leonard Borkowicz’s “Literary Colonisation” or Szczecin’s Version of the “Cultural Re-Polonization of the Recovered Territories” in the 1940s?
    Autorzy:
    Rembacka, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/951157.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Szczecin
    wojewoda Leonard Borkowicz
    literaci
    polityka kulturalna
    Ziemie Zachodnie
    Ministerstwo Kultury i Sztuki
    voivode Leonard Borkowicz
    men of letters
    cultural policy
    Western Territories
    Ministry of Culture and Art
    Opis:
    Celem artykułu jest przeanalizowanie procesu kształtowania się literackiego środowiska w Szczecinie i wskazanie jego głównych organizatorów. Zestawienie dotychczasowej literatury z dokumentami wytworzonymi przez administrację rządową i Związek Zawodowy Literatów Polskich oraz z listami i wspomnieniami pisarzy pozwala ukazać przebieg „repolonizacji kulturalnej” w Szczecinie, a także powody krótkotrwałości tej akcji i motywacji twórców kierujących się na Zachód. 
    The aim of the article is to analyse the process of formation of the literary circle in Szczecin and to indicate its main initiators. A juxtaposition of the literature on the subject with documents issued by the government administration and the Professional Association of Polish Writers as well as letters and memories of writers makes it possible to trace the course of “cultural re-Polonization” in Szczecin. It also permits to indicate the reasons why the action was so short-lived and the motives of writers who decided to move to the city.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2019, 51, 1; 139-162
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Separate Regulations Regarding the Recovered Territories in the Law of People’s Poland
    Odrębne regulacje dotyczące Ziem Odzyskanych w prawie Polski Ludowej
    Autorzy:
    Eckhardt, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1033324.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Polska Ludowa
    Ziemie Odzyskane
    ziemie zachodnie i północne
    Ministerstwo Ziem Odzyskanych
    realny socjalizm
    People’s Poland
    Recovered Territories of Poland
    western and northern territories of Poland
    Ministry of the Recovered Territories (Poland)
    really existing socialism
    Opis:
    The paper contains an analysis of those legal regulations of the People’s Poland which were specific to the Recovered Territories and an attempt to answer the question of why such regulations were created. The following sources of law are discussed: legal acts devoted entirely to the Recovered Territories; legal acts applied to the entire territory of Poland in which some provisions were devoted exclusively to regulating the situation in these areas; legal acts that formally applied to the entire territory of Poland, but in the Recovered Territories their regulations were of particular importance. The internal regulations of the Ministry of the Recovered Territories were also examined.
    Artykuł zawiera analizę regulacji prawnych Polski Ludowej odrębnych dla Ziem Odzyskanych oraz próbę odpowiedzi na pytanie, dlaczego takie przepisy były tworzone. Omówiono następujące źródła prawa: akty prawne w całości poświęcone Ziemiom Odzyskanym; akty prawne obowiązujące na terenie całej Polski, w których część przepisów odrębnie regulowała sytuację na tych terenach, a także takie akty prawne, które formalnie dotyczyły całej Polski, ale na Ziemiach Odzyskanych ich znaczenie było szczególne. Przebadano również wewnętrzne przepisy Ministerstwa Ziem Odzyskanych.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2021, 94; 45-63
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „My też chcemy mieć swoje tradycje”. Metody badań, definiowanie i praktykowanie niematerialnego dziedzictwa kulturowego na ziemiach zachodnich i północnych
    „We also want to have our own traditions”. Research methods, defining and practicing intangible cultural heritage in the Polish Western and Northern Territories
    Autorzy:
    Paprot-Wielopolska, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1402600.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    niematerialne dziedzictwo kulturowe
    zarządzanie dziedzictwem kulturowym
    Ziemie Zachodnie i Północne
    metody badań terenowych.
    intangible cultural heritage
    cultural heritage management
    the Polish Western and Northern Territories
    field research methods
    Opis:
    Tekst skupia się na pomijanym dotychczas niematerialnym dziedzictwie kulturowym (NDK) na Ziemiach Zachodnie i Północnych, które tworzą neoregiony, czyli obszary, gdzie doszło do wielkich migracji ludności w wyniku II wojny światowej. Celem artykułu  jest 1) określenie sposobów (metod) rozpoznawania tradycji jako NDK neoregionów we współpracy ze społecznościami lokalnymi i 2) uznania go za element niezbędny w kształtowaniu tożsamości mieszkańców terenów postmigracyjnych. Oparciem dla wyrażonego postulatu jest analiza metod i technik badawczych zastosowanych w projektach realizowanych w wybranych regionach. Służą one zaświadczeniu ich wszechobecności i doniosłej roli w kształtowaniu NDK. Dlatego przeprowadzono krytyczną analizę metod badawczych i ocenę krajowego systemu ochrony NDK oraz przedstawiono możliwości praktycznego zastosowania wyników badań w społecznościach lokalnych na rzecz eksperckiego wsparcia i włączenia go do krajowego rejestru NDK.
    The text focuses on the intangible cultural heritage (ICH) in the Polish Western and Northern Territories that have been overlooked so far. They form neoregions, i.e. areas where there was a great migration of people as a result of World War II. The aim of the article is 1) to define ways (methods) of recognizing tradition as the ICH of neoregions in cooperation with local communities, and 2) to recognize it as an essential element in creating the identity of residents of post-migration areas. Analysis of research methods and techniques used in projects implemented in selected regions is the basis for the expressed postulate. They serve to certify their omnipresence and important role in shaping ICH. Therefore, a critical analysis of research methods and evaluation of the national system of ICH protection was carried out and the possibilities of practical application of research results in local communities for expert support and inclusion in the national ICH register were presented.
    Źródło:
    Lud; 2020, 104; 75-99
    0076-1435
    Pojawia się w:
    Lud
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ten obcy z pierwszej strony. Funkcje perswazyjne fotografii w prasie okresu Polski ludowej na przykładzie „Odry” w latach 1945–1950
    The stranger from the front page. Photography as a carrier of persuasion in the press of “Peoples Poland” ("Odra" 1945–1950)
    Autorzy:
    Sarna, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31340799.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    propaganda in the Polish People’s Republic
    Western and Northern Territories
    of Poland (Recovered Territories) cultural magazines
    “Odra”
    press photography
    visual history
    propaganda PRL
    Ziemie Zachodnie i Północne Polski (Ziemie Odzyskane)
    czasopisma kulturalne
    „Odra”
    fotografia prasowa
    historia wizualna
    Opis:
    Fotografia prasowa w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej była narzędziem propagandy. Wprowadzenie w Polsce leninowskiego modelu prasy poprzedził kilkuletni okres planowania. Oprócz gazet mających charakter propagandowo-agitacyjny działały między innymi czasopisma określające się jako niemarksistowskie, jak katowicka „Odra”. Margines ich swobody z biegiem czasu coraz bardziej się kurczył. Świadectwem tego są między innymi fotografie. Obok przodowników pracy zamieszczano karykaturalne wizerunki Niemców, będące elementem dyskursu antyniemieckiego ukierunkowanego między innymi na uzasadnienie słuszności wysiedleń. W niniejszym artykule autor stawia pytanie o funkcjonowanie fotografii na łamach czasopisma stopniowo ulegającego naciskom propagandy.
    Press photography was a tool of propaganda in the Polish People's Republic. However, the period itself was not at all homogeneous, and the introduction of the Leninist model of the press in Poland was preceded by several years of planning. In addition to the propaganda and agitation press, there were also non-Marxist magazines, such as Odra in Katowice. The extent of their liberty shrank over time. This is evidenced by, among other aspects, photographs: next to labor leaders, cartoonish images of Germans were published, being an element of the anti-German discourse serving to justify forced expulsions. In the article, the author investigates the functioning of photography in the pages of a magazine gradually succumbing to the pressure of propaganda.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 25, 4; 55-71
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Collective or individual biography? A communist in “Regained Lands” just after the WW2
    Autorzy:
    Rembacka, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1590953.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Western and Northern Lands in Poland
    Polish Government Plenipotentiaries
    communists
    biography
    1945
    human resources policy
    Ziemie Zachodnie i Północne w Polsce
    Pełnomocnicy Rządu RP
    komuniści
    biografistyka
    1945 rok
    polityka kadrowa
    Opis:
    Celem artykułu jest porównanie życiorysów rządowych pełnomocników kierowanych w 1945 r. na nowo przyłączane do Polski ziemie oraz poszukiwanie łączących ich elementów. Zaprezentowano sylwetki ludzi zarządzających tuż po wojnie „Ziemiami Odzyskanymi” Leonarda Borkowicza, Jakuba Prawina, Stanisława Piaskowskiego oraz Aleksandra Zawadzkiego. Przybliżono także biografie tych, którzy choć nominowani, nie przejęli powierzanych im stanowisk – Aleksandra Kaczochy-Józefskiego oraz Jerzego Sztachelskiego. Szczególny nacisk został położony na podejmowane przez nich polityczne i ideologiczne wybory. W artykule podjęto również rozważania na temat polityki kadrowej polskich komunistów.
    The aim of the article is to compare the biographies of the governmental plenipotentiaries who were sent to Poland in 1945 and to search for the elements connecting them. The profiles of people managing the “Regained Lands” just after the war are presented – Leonard Borkowicz, Jakub Prawin, Stanisław Piaskowski and Aleksander Zawadzki. The biographies of those who, although nominated, did not take over their posts – Aleksander Kaczochy-Józefski and Jerzy Sztachelski – have also been presented. Particular emphasis was placed on the political and ideological choices they made. The article also discusses the human resources policy of Polish communists.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 4; 27-47
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Invisible destiny? Borderlands and borderlanders as the topic of museum displays after 1989
    Los niewidoczny? Kresy i kresowianie jako temat ekspozycji muzealnych po 1989 roku
    Autorzy:
    Sacha, Magdalena Izabella
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1932835.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-07
    Wydawca:
    Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
    Tematy:
    art of exhibition
    participatory exhibition
    Borderlands
    Borderlanders
    expatriation
    Western and Northern Territories
    museums of the ‘German East’
    wystawiennictwo
    wystawa partycypacyjna
    Kresy
    Kresowianie
    ekspatriacja
    post-trauma
    Ziemie Zachodnie i Północne
    muzea „niemieckiego Wschodu”
    Opis:
    The question of presenting the heritage of the Borderlands and the life of its inhabitants in Polish museums after 1989 is tackled. The main focus of interest are displays perceived as: 1) visual and public form of knowledge transfer; 2) the way of overcoming the trauma of losing one’s native land; 3) tools for creating collective identity and 4) effects of the participation of Borderland circles in creating the display. The goal of the study is an overview of contemporary exhibitions dedicated to the Eastern Borderlands, and the experience of their loss as the result of WW II. Since the residents of the Borderlands were relocated to the ‘former German’ territories, the overview centres on the displays from the Western and Northern Territories. Apart from the local and national aspects, what matters is also the international dimension related to museum presentations of the ‘lost land’ and the fate of migrants. Therefore, the activity of Polish institutions is initially shown in the European context, through recalling the legal framework and working conditions of so called East German museums commemorating the ‘German East’ lost by Germany. The question of the reasons for the disproportion in the presentation of the topic between Poland and Germany is posed, while the to-date achievements of Polish museologists are presented.
    Artykuł poświęcony jest kwestii prezentacji dziedzictwa Kresów i losów Kresowian w muzeach polskich po 1989 roku. Głównym punktem zainteresowania są ekspozycje rozumiane jako: 1) wizualna i publiczna forma transferu wiedzy; 2) sposób przepracowania traumy utraty ziem rodzinnych; 3) narzędzie kreowania tożsamości zbiorowej oraz 4) efekt partycypacji środowisk kresowych w kreowaniu wystaw. Celem opracowania jest dokonanie przeglądowej prezentacji współczesnych wystaw poświęconych Kresom i doświadczeniu ich utraty na skutek II wojny światowej. Z uwagi na fakt, że mieszkańców Kresów przesiedlano na ziemie „poniemieckie”, przegląd skupia się na ekspozycjach z terenów Ziem Zachodnich i Północnych. Oprócz aspektu lokalnego i narodowego istotny jest aspekt międzynarodowy, dotyczący muzealnych prezentacji „ziem utraconych” i losów uchodźców. Dlatego też działalność instytucji polskich ukazana jest wstępnie w kontekście europejskim, poprzez przywołanie ram prawnych i warunków pracy tzw. muzeów wschodnioniemieckich, upamiętniających utracony przez Niemcy „niemiecki Wschód”. Artykuł stawia pytania o przyczyny nierównowagi w prezentacji tego tematu pomiędzy Polską a Niemcami i prezentuje dotychczasowe dokonania polskich muzealników.
    Źródło:
    Muzealnictwo; 2019, 60; 174-188
    0464-1086
    Pojawia się w:
    Muzealnictwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Episkopat wobec integralności ziem polskich po II wojnie światowej. Wybrane problemy z najnowszej literatury i źródeł
    The Episcopate in the face of Polish land integration after World War II. Selected issues from the latest literature and sources
    Autorzy:
    Gryz, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31340508.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Polish Episcopate
    Western and Northern Lands
    church administration
    state-Church relations
    Polish People's Republic
    Holy See
    Episkopat Polski
    Ziemie Zachodnie i Północne
    Kresy Wschodnie
    administracja kościelna
    relacje państwo–Kościół
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    Stolica Apostolska
    Opis:
    W artykule przedstawiono wyselekcjonowane kwestie dotyczące zaangażowania prymasów Polski kardynała Augusta Hlonda i kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz innych biskupów w sprawę powstania i stabilizacji polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. Uwzględniono najważniejsze etapy w chronologii wydarzeń związanych z tą problematyką (1945 – 1951 – 1956 – 1972). Najistotniejsze okazały się decyzje podjęte w sierpniu 1945 r., kiedy utworzono pięć administratur apostolskich dla diecezji warmińskiej z siedzibą w Olsztynie, gdańskiej oraz w Gorzowie Wielkopolskim, Opolu dla Śląska Opolskiego i Wrocławiu dla Dolnego Śląska. W czerwcu 1972 r., po ratyfikacji przez Bundestag układu granicznego zawartego między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec, zakończył się okres tymczasowości polskich struktur kościelnych na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Papież Paweł VI w bulli Episcoporum Poloniae coetus zlikwidował administratury apostolskie i utworzył cztery nowe diecezje (gorzowską, koszalińsko-kołobrzeską, szczecińsko-kamieńską i opolską). W procesie stabilizacji polskich struktur kościelnych, który trwał dwadzieścia siedem lat, decydujące było stanowisko kolejnych papieży i Stolicy Apostolskiej. Uwzględniali oni poglądy niemieckiego i polskiego episkopatu oraz stan relacji polsko-niemieckich w kwestii aprobaty linii granicznej. Wśród polskich hierarchów najaktywniejszy okazał się biskup Bolesław Kominek (administrator apostolski w Opolu, arcybiskup wrocławski i kardynał). W artykule podstawę syntetycznej narracji stanowi wybór polskojęzycznych, najnowszych publikacji na temat relacji państwowokościelnych w Polsce po II wojnie światowej oraz edycje źródłowe. Wykorzystano między innymi osobiste notatki prymasa Wyszyńskiego Pro memoria, listy pasterskie Episkopatu Polski, komunikaty Konferencji Episkopatu Polski oraz oficjalne wypowiedzi biskupów.
    The article presents selected issues concerning Polish Primates cardinal August Hlond and cardinal Stefan Wyszyński and other bishops’ engagement in the case of emergence and stabilisation of the Polish church administration on the Western and Northern Lands after World War II. It covers the most important stages in the chronology of events related to this topic (1945 – 1951 – 1956 – 1972). The most significant decisions were made in August 1945, when five apostolic administrations were created for the dioceses of Warmia and Gdańsk, Gorzów, Opole Silesia and Lower Silesia. In June 1972, after the Bundestag’s ratification of the border agreement between the Polish People's Republic and the Federal Republic of Germany, the temporary nature of the Polish ecclesiastical structures on the so-called Recovered Territories came to an end. In his bull Episcoporum Poloniae coetus, Pope Paul VI liquidated apostolic administrations and created four new dioceses (Gorzów, Koszalin-Kołobrzeg, Szczecin-Kamieńsk and Opole). In the twenty-seven-year long process of stabilisation of the Polish ecclesiastical structures, the position of successive Popes and the Holy See was decisive. They were taking into account the views of the German and Polish episcopates and the state of Polish-German relations in the matter of the boundary line approval. The most active among the Polish hierarchy was Bishop Bolesław Kominek (apostolic administrator in Opole, archbishop of Wrocław, and cardinal). The basis of the article’s synthetic narrative is the selection of the latest Polish publications on state-church relations in Poland after the Second World War, and source editions. The personal notes of Primate Wyszyński – Pro memoria, pastoral letters of the Polish Episcopate, announcements of the Episcopal Conference of Poland, and official statements of bishops, among others, were used.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2020, 16, 3; 100-122
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modernizacja wsi na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski Ludowej w refleksji socjologicznej
    Modernization of villages in the Western and Northern Lands of People’s Poland in sociological reflection
    Autorzy:
    Walerski, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30146187.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    history of Polish sociology
    socialist modernization
    Western and Northern Lands
    rural areas during the Polish People’s Republic (PRL)
    socialized economy
    historia polskiej socjologii
    modernizacja socjalistyczna
    Ziemie Zachodnie i Północne
    wieś w okresie PRL
    gospodarka uspołeczniona
    Opis:
    Procesy modernizacyjne wdrożone przez władze Polski Ludowej objęły ze szczególnym nasileniem polską wieś. Zjawiska, takie jak industrializacja i urbanizacja, reorganizacja systemu rolnictwa czy wprowadzenie obowiązku szkolnego miały gwarantować awans społeczny mas chłopskich oraz przyczynić się do budowy nowego społeczeństwa socjalistycznego w powojennej Polsce. Ziemie Zachodnie i Północne, na których rozwój gospodarki uspołecznionej odbywał się znacznie szybciej niż w Polsce Centralnej i Wschodniej, stanowiły swoiste laboratorium społeczne, a zarazem obszar szczególnie interesujący dla badań socjologicznych. Niniejszy artykuł ma na celu udzielenie odpowiedzi na pytanie, w jakiej mierze polska socjologia przyczyniła się w okresie PRL do analizy oraz udokumentowania procesu socjalistycznej modernizacji na wspomnianym terytorium.
    The modernization processes implemented by the authorities of People’s Poland particularly affected the Polish countryside. Phenomena such as industrialization, urbanization, the reorganization of the agricultural system, and the introduction of compulsory education were meant to guarantee social advancement for the rural masses and contribute to the construction of a new socialist society in post-war Poland. The Western and Northern Lands, where the development of a socialized economy occurred much more rapidly than in Central and Eastern Poland, served as a unique social laboratory and an area of special interest for sociological research. This article aims to answer the question of the extent to which Polish sociology contributed during the PRL era to the analysis and documentation of the socialist modernization process in the mentioned territory.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2023, 38; 337-359
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sylwetka biskupa Wilhelma Pluty z lat 1962-1965 w relacji i działaniu twórców teczki operacyjnej ministerstwa spraw wewnętrznych kryptonim „Kruk”
    The profile of bishop Wilhelm Pluta, 1962-1965 in the relationship and activities of the creators of the operating file of the ministry of internal affairs cryptonym „raven (Kruk)”
    Autorzy:
    Śmierzchalski-Wachocz, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076150.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny
    Tematy:
    biskup
    kler
    komunizm
    ziemie zachodnie
    ordynariat gorzowski
    sobór
    aparat bezpieczeństwa
    służba bezpieczeństwa
    teczka
    posługa pasterska
    Pluta
    Kruk.
    Kościół
    Church
    bishop
    clergy
    communism
    Western territories
    Gorzów ordinariate
    council
    security apparatus
    security service
    operating file
    pastoral service
    Raven (Kruk)
    Opis:
    The profile of bishop Wilhelm Pluta, 1962-1965 in the relationship and activities of the creators of the operating file of the ministry of internal afairs cryptonym „raven (Kruk)” After taking power, the Polish communists initially concealed their true attitude towards the Catholic Church. Therefore, in the years 1944-1947, an open fight with the clergy was avoided. After achieving the first goal, already at the beginning of 1949, a massive attack was launched against the Catholic Church. This fight was carried out in many ways with varying intensity, the main executor of the party's directives in this regard was its „armed arm“, i.e. the Security Ofice, and then the Security Service. The bishop was treated by the management of section IV of the Ministry of the Interior as a very high priority. In the fight against the Catholic Church, surveillance or possible investigation of bishops was of particular importance. From 1963, the basic tool of this fight was - both as a collection of necessary infor mation about the bishop, as well as a record of plans and a chronicle of actions taken by the security services - the Bishop Operations File (TEOB). A mutation of TEOBs, i.e. a file for the bishop, is the file entitled „Control case - Pluta Wilhelm. 1962-1986. Code name“ Kruk ”, archive number 5446 / K. In the description of the resources of the archive of the Institute of National Remembrance, it received reference number IPN BU 0608/241 and was declassified on June 18, 2009. Until the establishment of the Institute of National Remembrance, the file was in the state of the Central Archives of the Ministry of Internal Affairs. The two-volume folder contains a total of 280 pages. The boundary years of the established case, i.e. 1962 - that is, the efforts made by Bishop Wilhelm Pluta to obtain a passport to travel to Rome and participate in the deliberations of the Second Vatican Council, and its closure on April 5, 1986, is a consequence of the bishop‘s tragic death in a car accident. In the plans of the communist leadership of the Ministry of Internal Affairs, the cryptonym. „Kruk“ was to be handed over to the „C“ Office, that is the Central Archives of the Ministry of Internal Affairs, only in 1989, and was to be scrapped, that is, destroyed in 2005. The operating file of the Ministry of Internal Affairs entitled „The case of control - Pluta Wilhelm. 1962-1986 „is a testimony to the hostile actions that the security apparatus of the People‘s Republic of Poland carried out against Bishop Wilhelm Pluta, the bishop of first the huge Gorzów Ordinariate, and from 1972 the Gorzów diocese. The activities carried out by the Security Service, and described in this file, were not only a passive observation of the attitudes, behavior and pastoral ministry carried out by the bishop of Gorzów, but an active, conscious, purposeful and, above all, harmful interference in the activities of this hierarch and, above all, of a man and citizen of the Polish state. The profile of Bishop Pluta outlined on the pages of this file confirms that his words to his faithful were confirmed in his life. Of course, Bishop Pluta had his vices, weaknesses and imperfections, but his flaws did not diminish his uniqueness as a tireless, prayerful pastor of the Gorzów Church, which did not make a deal with the communist regime fighting against the Catholic Church and faith in God.
    Po przejęciu władzy komuniści polscy początkowo ukrywali swoje rzeczywiste nastawienie do Kościoła katolickiego. W związku z tym w latach 1944-1947 unikano otwartej walki z duchowieństwem. Po osiągnięciu pierwszego celu, już z początkiem 1949 roku podjęto zmasowane uderzenie na Kościół katolicki. Walkę tę prowadzono na wiele sposobów z różną intensywnością, przy czym głównym wykonawcą dyrektyw partii w tym względzie było jej „zbrojne ramię”, czyli Urząd Bezpieczeństwa, a następnie Służba Bezpieczeństwa. Osoba biskupa traktowana była przez kierownictwo pionu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych niezwykle priorytetowo. W walce z Kościołem katolickim inwigilacja lub ewentualne rozpracowanie biskupów należało do spraw szczególnej wagi. Od 1963 roku podstawowym narzędziem tej walki była – zarówno jako zbiór niezbędnych informacji dotyczących biskupa, jak i zapis planów oraz kronika podejmowanych przez bezpiekę działań – właśnie Teczka Ewidencji Operacyjnej na Biskupa (TEOB).Mutacją TEOB-y, czyli teczki na biskupa, jest odnaleziona przez autora w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej teczka pt. „Sprawa kontrolna – Pluta Wilhelm. 1962-1986. Kryptonim Kruk” o numerze archiwalnym 5446/K. W opisie zasobu archiwum IPN otrzymała ona sygn. IPN BU 0608/241 i została odtajniona 18 czerwca 2009 roku. Do chwili powstania Instytutu Pamięci Narodowej teczka znajdowała się na stanie Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Teczka w dwóch tomach obejmuje w sumie 280 stron. Lata graniczne założonej sprawy to rok 1962, czyli podjęcie przez biskupa Wilhelma Plutę starań o uzyskanie paszportu na wyjazd do Rzymu i udział w obradach Soboru Watykańskiego II, oraz 5 kwietnia 1986, czyli jej zamknięcie w konsekwencji tragicznej śmierci biskupa w wypadku samochodowym. W planach komunistycznego szefostwa MSW teczka sprawy krypt. „Kruk” miała być przekazana do Biura „C”, czyli Centralnego Archiwum MSW dopiero w 1989 roku, a ulec wybrakowaniu, czyli zostać zniszczona w 2005 roku.Teczka operacyjna MSW pt. „Sprawa kontrolna – Pluta Wilhelm. 1962-1986” jest świadectwem wrogich działań, które aparat bezpieczeństwa PRL prowadził przeciwko biskupowi Wilhelmowi Plucie, ordynariuszowi najpierw ogromnego ordynariatu gorzowskiego, a od 1972 roku diecezji gorzowskiej. Prowadzone przez SB działania, opisane w tej teczce, nie były tylko bierną obserwacją postaw, zachowania i prowadzonej posługi pasterskiej przez biskupa gorzowskiego, ale czynną świadomą, celową i nade wszystko szkodliwą ingerencją w działalność tego hierarchy i przede wszystkim człowieka i obywatela państwa polskiego. Zarysowana na kartach tej teczki sylwetka biskupa Pluty jest dowodem, że jego słowa głoszone do wiernych miały potwierdzenie w jego życiu. Oczywiście biskup Pluta miał jak każdy człowiek swoje przywary, słabości i niedoskonałości, jednak jego wady nie pomniejszały jego wyjątkowości jako niestrudzonego, rozmodlonego pasterza Kościoła gorzowskiego, który nie poszedł na układ z walczącym z Kościołem katolickim i wiarą w Boga reżimem komunistycznym.
    Źródło:
    Studia Paradyskie; 2021, 31; 175-201
    0860-8539
    Pojawia się w:
    Studia Paradyskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Życie niewłaściwie urozmaicone : wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu AK
    Autorzy:
    Leski, Kazimierz.
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Warszawa : Oficyna Wydawnicza Volumen
    Tematy:
    Lisowski Aleksander (1900-1980) biografia słownik
    Lisowski, Aleksander
    Armia Krajowa. Grupa Śródmieście Południe - "Sławbor". Batalion "Miłosz". I Kompania "Bradla" dowódcy
    Obóz jeniecki Lubeka biografie
    Obóz jeniecki Sandbostel biografie
    Ziemie Zachodnie Rzeczypospolitej Polskiej (czasopismo) redaktorzy biografie
    Słownik biograficzny
    Opis:
    Pracownik redakcji "Ziemie Zachodnie Rzeczypospolitej Polskiej". W Powstaniu Warszawskim w kompanii "Bradla" jako zastępca dcy plutonu broni ciężkiej. Jeniec stalagu XB Sandbostel, następnie oflagu XC Lubeka.
    S. 487, Aleksander Lisowski "ppor. Mikołaj Skoryński".
    Dostawca treści:
    Bibliografia CBW
    Książka
    Tytuł:
    Wizyty Prymasa Józefa Glempa na Pomorzu Zachodnim
    Visits of Primate Józef Glemp to West Pomerania
    Autorzy:
    Stanuch, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1009047.pdf
    Data publikacji:
    2018-04-30
    Wydawca:
    Akademia Katolicka w Warszawie
    Tematy:
    Kościół katolicki na Pomorzu Zachodnim
    Diecezja szczecińsko-kamieńska
    Diecezja koszalińsko-kołobrzeska
    kard. Józef Glemp
    Jan Paweł II
    Ziemie Zachodnie
    Catholic Church in Western Pomerania
    Diocese of Szczecin and Kamień Pomorski
    Diocese of Koszalin and Kołobrzeg
    Cardinal Joseph Glemp
    John Paul II
    Western Lands
    Opis:
    Before Father Józef Glemp took the office of the Primate in 1981, he had ac-companied Cardinal Stefan Wyszyński in his visits to Western Pomerania, serving as the secretary of the Primate. Father Glemp was in Szczecin, among others, in 1966 and 1974. As Primate of Poland, he visited West Pomerania in 1982, 1985, 1987 and 1988. He took part in the celebrations of the 10th Anniversary of the diocese of Szczecin and Kamień Pomorski and the diocese of Koszalin and Koło-brzeg. He was present during the celebration of the 50th Anniversary of the es-tablishment of a new ecclesiastical administration in the Western Lands. Primate Glemp also accompanied Pope John Paul II during his pilgrimage to Poland in 1987. Pope arrived in Szczecin on 11 June. After the fall of the PRL, Primate Józef Glemp also o>en visited the West Pomeranian land. For example, he was present during the next pilgrimage of John Paul II to Poland in 1991. The Pope then came, inter alia, to Koszalin.Compared to his two great predecessors, cardinals: August Hlond and Stefan Wyszyński; Cardinal J. Glemp was able to make a summary of what had happened in Western Pomerania since the end of World War II. That is why in his speeches he appreciated the activities of clergy and lay people for the reconstruc-tion of the war-damaged region and the development of religious life in this area. This article discusses this subject in detail.
    Źródło:
    Warszawskie Studia Teologiczne; 2018, 31, 2; 46-57
    0209-3782
    2719-7530
    Pojawia się w:
    Warszawskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między Usznią a Domaniowem. Przesiedleńcy z Kresów Wschodnich osiedleni na Ziemiach Zachodnich
    Between Usznia and Domaniów. Migrants from the Eastern Borderlands settling in the Western Lands
    Autorzy:
    Jakubowska, Natalia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/634930.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Ośrodek Pamięć i Przyszłość
    Tematy:
    oral history
    historia mówiona
    II wojna światowa
    migracje
    Kresy Wschodnie
    Ziemie Zachodnie
    Usznia
    Domaniów
    okupacja niemiecka i rosyjska
    oral history; Second World War; migration; Eastern Borderlands; Western Lands; Usznia; Domaniów; German and Russian; occupation
    Second World War
    migration
    Eastern Borderlands
    Western Lands
    German and Russian
    occupation
    Opis:
    Domaniów is a small town in the Oławski region in Lower Silesia. After the Second World War a large group of former residents of Usznia, a small village in the Eastern Borderlands of the Second Polish Republic, settled down in Domaniów. The author presents the accounts of five people who participated in the relocation process. The memories also include the time of their childhood and teenage years. The interviewees described how they remembered their family village, the most significant events from the time of war (German and Russian occupation), the preparation for relocation and the journey to the West – into the unknown. The accounts also show why Domaniów, which was known as Domajewice at that time, was selected as the settlement place, how it looked and what were the relationships with the Germans who still lived there. The author also describes the culture and traditions brought from the East and how they are continued to this day. The memories were set in a historical context based on the subject literature and archival materials.
    Źródło:
    Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2014, 4; 129-165
    2719-7522
    2084-0578
    Pojawia się w:
    Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność duszpastersko-wychowawcza salezjanów na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach 1945–2015. Stan badań
    Pastoraly-educational activities of salesians in Western and Northern Territories in the years 1945-2015 - the stat of research
    Autorzy:
    Wąsowicz, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2007962.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Salesian schools
    Salesian parishes
    pastoral work in the territories recovered by Poland after the WW2
    historiography
    Salesians
    North part of Poland
    West part of Poland
    parafie salezjańskie szkolnictwo salezjańskie
    praca duszpasterska na ziemiach odzyskanych przez Polskę po II wojnie światowej
    historiografia
    salezjanie
    Ziemie Zachodnie i Północne
    Opis:
    Artykuł omawia aktualny stan badań nad posługą duszpastersko-wychowawczą salezjanów na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach 1945-2015. Jest pierwszą próbą całościowej analizy bazy archiwalnej, monografii, artykułów naukowych oraz prac dyplomowych poświęconych tej tematyce.
    The article presents the current state of research on the pastoral care of the Salesians in Western and Northern part of Poland during 1945-2015. It is the first attempt at a comprehensive analysis of archival database, monographs, research papers and theses devoted to this topic.
    Źródło:
    Colloquia Theologica Ottoniana; 2015, 1; 143-170
    1731-0555
    2353-2998
    Pojawia się w:
    Colloquia Theologica Ottoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Greek Catholic Church and its Clergy in the Western and Northern Territories of Poland Between 1947 and 1957 – аn Outline of a Collective Portrait
    Autorzy:
    Hałagida, Igor
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1590950.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Ukrainian Greek Catholic Church
    Ukrainian minority in Poland
    western and northern Polish lands Ukraiński Kościół greckokatolicki
    mniejszość ukraińska w Polsce
    zachodnie i północne ziemie Polski
    Ukraiński Kościół greckokatolicki
    Opis:
    The text is an attempt to show a group portrait of Greek-Catholic clergy and consecrated persons who, after 1947, (after the “Vistula” action) found themselves in the western and northern parts of Poland. The analysis was carried out based on 142 people (diocesan priests, monks and nuns), who had to function in extremely unfavourable conditions, which in practice resulted in an actual ban on the functioning of the Greek Catholic pastoral ministry and on any religious performance by consecrated persons of the ministry among – also resettled – believers. On the basis of archival materials from state and – above all – ecclesiastical (Greek-Catholic and Roman-Catholic) archives, as well as the literature on the subject, the aforementioned group was analysed in terms of age, date of ordination, entry into the monastery or congregation, or the exercise of ministry – in the absence of an alternative – in the Latin rite. The question of a return to the native spiritual habit (when it was possible) and of the involvement in structures loyal to the authorities (the state “Caritas” or “Patriotic Priests”) was also examined. This publication is the first attempt to address the issue on such a nationwide scale.
    Tekst jest próbą ukazania zbiorowego portretu greckokatolickich osób duchownych i konsekrowanych, które po 1947 r. (tj. po akcji „Wisła”) znalazły się na zachodnich i północnych ziemiach Polski. Analizie poddano 142 postacie (kapłani diecezjalni, zakonnicy i zakonnice), którym przyszło funkcjonować w skrajnie niesprzyjających warunkach, sprowadzających się w praktyce do faktycznego zakazu funkcjonowania duszpasterstwa greckokatolickiego oraz pełnienia przez osoby konsekrowane jakiejkolwiek posługi w tym rycie wśród – także przesiedlonych – wiernych. Na podstawie materiałów archiwalnych z archiwów państwowych oraz – przede wszystkim – kościelnych (greckokatolickich i rzymskokatolickich), a także literatury przedmiotu, przeanalizowano wspomnianą grupę m.in. pod kątem wieku, daty święceń, wstąpienia do zakonu lub zgromadzenia czy też pełnienia posługi – w warunkach braku alternatywy – w obrządku łacińskim. Nie pominięto także kwestii powrotu do rodzimego rytu duchownych (gdy już to było możliwe) oraz zaangażowania w strukturach lojalnych wobec władz (państwowy „Caritas” czy „księża patrioci”). Publikacja jest pierwszą próbą podjęcia tytułowego zagadnienia w takiej skali.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 4; 5-26
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Największa diecezja Europy. Konsekwencje powstania rozległej gorzowskiej administracji apostolskiej i geneza jej podziału w 1972 r.
    Europe’s Biggest Diocese. The Consequences of the Creation of the Vast Gorzów Diocese and the Genesis of Its Division in 1972
    Autorzy:
    Stanuch, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2154526.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Kościół katolicki na Pomorzu Zachodnim
    Ziemie Zachodnie i Północne
    administracja apostolska w Gorzowie Wielkopolskim
    ordynariat gorzowski
    rządcy Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim i ziemi lubuskiej
    diecezja szczecińsko-kamieńska
    diecezja koszalińsko-kołobrzeska
    Catholic Church in Western Pomerania
    Western and Northern Poland
    apostolic
    administration in Gorzów Wielkopolski
    the Gorzów Ordinariate
    the Catholic Church
    in Western Pomerania and the Lubusz Region
    the Diocese of Szczecin-Kamień
    the Diocese of Koszalin-Kołobrzeg
    Opis:
    Celem przedstawionego artykułu jest zwrócenie uwagi na konsekwencje, jakie wynikały z utworzenia na Pomorzu Zachodnim i ziemi lubuskiej rozległej administracji apostolskiej – największej w Europie – oraz braku ustanowienia stałych jednostek kościelnych. Aby zrealizować to zadanie, autor sięgnął po dostępną literaturę przedmiotu i przeanalizował źródła archiwalne. Istotne było również poszukanie odpowiedzi na pytania: Dlaczego zdecydowano się na utworzenie tak rozległej jednostki kościelnej? Dlaczego nie zdecydowano się od razu na utworzenie mniejszych prowincji? Jakie konsekwencje dla duchownych i wiernych wyznania rzymskokatolickiego wynikały z braku kanonicznego ustanowienia stałych diecezji? W jakich okolicznościach i jakie wydarzenia zdecydowały o podziale ordynariatu gorzowskiego dopiero w 1972 r.? W efekcie niniejszy tekst oprócz wstępu i zakończenia składa się z trzech zasadniczych rozdziałów ukazujących: okoliczności powstania administracji apostolskiej kamieńskiej lubuskiej i prałatury pilskiej, omówienie skutków powstania tak rozległego terytorium kościelnego, a zarazem braku stałych diecezji oraz podziału administracji na trzy mniejsze jednostki – diecezję gorzowską, szczecińsko-kamieńską i koszalińsko-kołobrzeską. Wnioski z przeprowadzonej analizy zostały zawarte w podsumowaniu.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 37, 1; 306-328
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    German Cultural Policy in the Reich Province of Danzig-West Prussia: A Short Characteristic
    Niemiecka polityka kulturalna w okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie: krótka charakterystyka
    Autorzy:
    Grochowina, Sylwia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1935871.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    World War II
    Nazism
    German occupation 1939–1945
    Reich Province of DanzigWest Prussia
    Polish territories incorporated into the Third Reich
    Nazi cultural policy
    II wojna światowa
    nazizm
    okupacja niemiecka 1939–1945
    Okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie
    ziemie polskie wcielone do Trzeciej Rzeszy
    nazistowska polityka kulturalna
    Opis:
    An important element of the ethnic and racial policy pursued by the German occupant in the Reich Province of Danzig-West Prussia was cultural policy (Kulturpolitik). Admittedly, since the first days of occupation the German authorities attached great importance to matters of culture – however, in the Nazi reality there was no cultural policy understood as encouragement and support offered by state authorities for independent, artistic creativity in its varied forms. The Nazis “controlled” culture, which played an important role in the process of creating a new reality in the annexed Polish territories. In the present paper, the author discusses selected issues illustrating the organization and forms of German cultural life in the Danzig-West Germany Province of the Reich. In outlining the German cultural policy, two main aspects were taken into account: culture as just another component of the broader German nationalistic and ethnic policy, as well as its role as an integral part of social reality.
    Ważnym filarem polityki narodowościowej realizowanej przez okupanta niemieckiego w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie była polityka kulturalna (Kulturpolitik). Wprawdzie już od pierwszych dni okupacji władze niemieckie przykładały ogromną wagę do spraw kultury, ale w realiach nazistowskich nie istniała polityka kulturalna rozumiana jako inicjowanie i wspieranie przez władze państwowe niezależnej, szeroko pojętej twórczości artystycznej. Naziści „sterowali” kulturą, która odgrywała ważną rolę w procesie kreowania nowej rzeczywistości na zaanektowanych polskich obszarach. W niniejszym artykule omówiłam wybrane kwestie, które ilustrują organizację oraz formy niemieckiego życia kulturalnego w Okręgu Rzeszy Gdańsk- -Prusy Zachodnie. Kreśląc obraz niemieckiej polityki kulturalnej, starałam się uwzględnić dwa zasadnicze aspekty, tj. kulturę jako element składowy niemieckiej polityki narodowościowej oraz integralną część społecznej rzeczywistości.
    Źródło:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2018, 60; 142-159
    1505-2192
    Pojawia się w:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie Pomorze czy Prusy Zachodnie? Kwestia przynależności państwowej regionu w latach 1918-1920
    Polish Pomerania or West Prussia? The issue of the political belonging of the region in the years 1918-1920
    Polnisches Pommern oder Westpreußen? Die Frage der staatlichen Zugehörigkeit der Region in den Jahren 1918-1920
    Autorzy:
    Kłaczkow, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/529398.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Towarzystwo Miłośników Torunia
    Tematy:
    Pomorze Gdańskie
    ziemie: chełmińska
    michałowska
    lubawska
    Prusy Zachodnie
    Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej
    Rady Ludowe, Organizacja Wojskowa Pomorza
    Danziger Pommern, Kulmer Land, Michelauer Land, Land Löbau, Westpreußen
    Unterkommissariat des Obersten Volksrats
    Volksräte
    Pommersche Militärorganisation
    Gdańsk Pomerania
    lands of Chełmno
    Michałów
    Lubawa
    West Prussia
    Subcommittee of the Supreme People's Council
    People's Councils
    Military Organization of Pomerania
    Opis:
    Obszar Pomorza Gdańskiego i powiązanych z nim historycznie ziem: chełmińskiej, michałowskiej i lubawskiej funkcjonował w II Rzeszy jako obszar administracyjny Prusy Zachodnie. Przez wieki przenikały się na tym terenie wpływy polskie i niemieckie, a teren przechodził z rąk do rąk. Pierwotnie należący do Królestwa Polskiego, w XIII i XIV wieku zajęty przez Zakon Krzyżacki, od 1466 do 1772 r. ponownie w ramach Polski przeszedł następnie w wyniku rozbiorów do państwa pruskiego. W 1914 r. u progu wybuchu Wielkiej Wojny wydawało się, że tę kilkuwiekową rywalizację wygrała strona niemiecka. Tendencje demograficzne były bowiem bardziej korzystne dla Niemców. Według oficjalnych danych pochodzących ze spisu ludności z 1910 roku ówczesną prowincję Prusy Zachodnie zamieszkało 65% ludności niemieckiej i 35 % polskiej. Cztery lata Wielkiej Wojny odmieniły tę sytuację. W listopadzie 1918 r. Niemcy przegrały wojnę, a na arenę międzynarodowych rokowań powróciła sprawa niepodległości Polski i jej powrotu nad Bałtyk. Miejscowe koła polskie podjęły również działania mające na celu zorganizowanie lokalnych struktur polskich. Tak powstał Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej z siedzibą w Gdańsku, a w każdym powiecie lokalne Rady Ludowe. Powstawały również struktury konspiracyjne, w tym przede wszystkim Organizacja Wojskowa Pomorza. Jej struktury były szczególnie aktywne w Borach Tucholskich oraz na terenie ziemi chełmińskiej. O ostatecznym kształcie granic i przynależności spornych ziem zadecydował traktat wersalski podpisany w dniu 28 czerwca 1919 r. Na jego mocy 62 % terenu prowincji Prusy Zachodnie zostało przyznane Polsce. Poza Polską pozostała jednak stolica ziemi pomorskiej – Gdańsk, który przez kolejne pokolenie wiódł życie wolnego miasta. To zadecydowało, że nową stolicą polskiego Pomorza został Toruń, który powrócił do Polski 18 stycznia 1920 r.
    The area of Gdańsk Pomerania and the historically related lands of Chełmno, Michałów and Lubawa functioned in the Second Reich as the administrative area of West Prussia. For centuries, Polish and German influences had affected the territory, which tended to change its owners. Originally, the territory belonged to the Kingdom of Poland; in the 13th and 14th centuries it was occupied by the Teutonic Order, while from 1466 to 1772 it remained again under the authority of Poland only to become part of  the Prussian state as a result of partitions. In 1914, at the beginning of the outbreak of the Great War, it seemed that the German party had won this competition lasting  for several centuries. Demographic trends were more favorable for the Germans. According to the official data of the 1910 census, the then province of West Prussia was inhabited by 65% of the German and 35% of the Polish population. Four years of the Great War changed this situation. In November 1918, Germany lost the war, and the issue of Poland's independence and its return to the Baltic came back  to the arena of international negotiations. Local Polish circles also took actions to organize local Polish structures. This is how the Subcommittee of the Supreme People's Council based in Gdańsk was established; what is more, local People's Councils were set up in each county. Underground structures were also emerging, including above all the Military Organization of Pomerania. Its structures were particularly active in the Tuchola Forest and in the Chełmno region. The final shape of the borders and the political  belonging of the disputed lands was decided by the Versailles Treaty signed on 28 June 1919. Upon the strength of the Versailles Treaty, 62% of the area of the province of  West Prussia was granted to Poland. However, the capital of Pomerania - Gdańsk, which was declared  the free city, remained outside Poland. All this  influenced the fact that Toruń, which returned to Poland on 18 January  1920, became the new capital of Polish Pomerania.
    Das Gebiet des Danziger Pommerns und der mit ihm historisch verbundenen Länder von Kulm, Michelau und Löbau bildete im Deutschen Kaiserreich das Verwaltungsgebiet Westpreußen. Jahrhundertelang durchdrangen sich auf diesem Gebiet polnische und deutsche Einflüsse und das Gebiet wechselte ständig den Besitzer. Ursprünglich gehörte es zum Königreich Polen, im 13. und 14. Jahrhundert wurde es vom Deutschen Orden besetzt, 1466-1772 war es erneut bei Polen und kam danach infolge der Teilungen an den preußischen Staat. 1914, vor Beginn des 1. Weltkriegs hatte es den Anschein, als sei diese jahrhundertelange Rivalität von der deutschen Seite gewonnen worden. Denn die demografischen Tendenzen entwickelten sich zugunsten der Deutschen. Nach den offiziellen Angaben aus der Volkszählung von 1910 wohnte in der damaligen Provinz Westpreußen 65% deutsche und 35% polnische Bevölkerung. Die vier Jahre des Großen Kriegs veränderten diese Situation. Im November 1918 verlor Deutschland den Krieg und die Frage der Unabhängigkeit Polens und seiner Rückkehr an die Ostsee kehrte auf die Tagesordnung der internationalen Verhandlungen zurück. Örtliche polnische Kreise wurden aktiv, um lokale polnische Strukturen zu organisieren. Auf diese Weise entstanden das Unterkommissariat des Obersten Volksrats mit Sitz in Danzig sowie lokale Volksräte in jedem Landkreis. Ebenso entstanden konspirative Strukturen, darunter vor allem die Pommersche Militärorganisation. Ihre Strukturen waren vor allem in der Tucheler Heide und auf dem Gebiet des Kulmer Landes aktiv. Über den endgültigen Verlauf der Grenzen und die Zugehörigkeit strittiger Gebiete entschied der Versailler Vertrag, der am 28. Juni 1919 unterschrieben wurde. Nach seinen Bestimmungen wurden 62% des Gebiets der Provinz Westpreußen Polen zugesprochen. Außerhalb von Polen blieb jedoch die Hauptstadt von Pommern, Danzig, das während der folgenden Generation als Freie Stadt existierte. Das führte dazu, dass zur neuen Hauptstadt des polnischen Pommerns Thorn wurde, das am 18. Januar 1920 zu Polen zurückkehrte.
    Źródło:
    Rocznik Toruński; 2019, 46; 7-24
    0557-2177
    Pojawia się w:
    Rocznik Toruński
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-35 z 35

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies