Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "zechstein" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 101
Tytuł:
Strategia poszukiwania i dokumentowania głębokich stratoidalnych złóż Cu-Ag w Polsce
Prospecting and documenting strategy for deep stratiform Cu-Ag ore deposits in Poland
Autorzy:
Zieliński, Krzysztof
Speczik, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170005.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
głębokie złoża miedzi i srebra
monoklina przedsudecka
cechsztyńska mineralizacja kruszcowa
metody poszukiwań złóż kopalin
dokumentowanie złóż stratoidalnych
parametry definiujące złoże i jego granice
deep copper and silver deposits
Fore-Sudetic Monocline
Zechstein ore mineralisation
ore exploration methods
documentation of stratiform deposits
parameters defining a mineral deposit and its boundaries
Opis:
W 2011 roku Miedzi Copper Corp. zainicjowała program poszukiwań głębokich złóż Cu-Ag na monoklinie przedsudeckiej, na obszarze województw lubuskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego. Pozyskano 21 koncesji poszukiwawczych, których granice wyznaczono w oparciu o znane i przypuszczalne obszary prognostyczne w pobliżu cechsztyńskich paleoelewacji i kontaktów facji utlenionej z redukcyjną. W pierwszym etapie programu zbadano archiwalne rdzenie wiertnicze i pobrano z nich próby do badań petrograficznych, składu chemicznego i geochemii organicznej. Piroliza Rock Eval pozwoliła na określenie obszarów tak zwanego mocnego Rote Fäule, facji zwykle powiązanej z obecnością bogatej mineralizacji Cu-Ag. Przeprowadzono także reprocessing danych geofizycznych z zastosowaniem innowacyjnej metody efektywnych współczynników odbicia. Program wierceń rozpoczęto w roku 2013, koncentrując się na najbardziej perspektywicznych obszarach i modyfikując kształt koncesji, tak by odpowiadał precyzyjnie wyznaczonym granicom prognostycznych stref rudnych. Prace wiertnicze doprowadziły do odkrycia trzech głębokich złóż rud Cu-Ag: Mozów, Sulmierzyce i Nowa Sól, z których dwa są obecnie w fazie przygotowania dokumentacji geologicznej. Z powodu znaczących głębokości zalegania kopaliny konieczne było zastosowanie inwestorskich parametrów wyznaczających złoże i jego granice. Ich ustalenie poprzedzono przygotowaniem szeregu specjalistycznych studiów, określających ekonomiczne i techniczne warunki przyszłej eksploatacji. Wykonane analizy wykazały, że opłacalne wydobycie kopaliny z wymienionych złóż będzie możliwe, pod warunkiem użycia nowoczesnych technologii górniczych, jakich nie stosowano dotychczas w Polsce.
In 2011, Miedzi Copper Corp. initiated an exploration programme focused on deep Cu-Ag deposits of the Fore-Sudetic Monocline, in the Lubuskie, Wielkopolskie and Dolnośląskie Voivodships. Twenty-one prospecting concession were acquired, with their boundaries demarcated based on known and presumed prognostic areas next to Zechstein palaeo-elevations and contacts between oxidised and reduced facies. During the first stage of the project, historical drill cores were analysed and samples were collected for examinations involving petrography, chemical composition and organic geochemistry. Rock Eval pyrolysis enabled the demarcation of areas of the so-called strong Rote Fäule, a facies usually associated with the presence of abundant Cu-Ag mineralisation. Also, geophysical data reprocessing was performed using an innovative method of effective reflection coefficients. The drilling programme started in 2013, focusing on the most prospective areas, with the shape of concession areas modified to correspond to precisely demarcated boundaries of prognostic ore-bearing zones. Drilling operations lead to the discovery of three deep Cu-Ag ore deposits: Mozów, Sulmierzyce and Nowa Sól, two of which are currently in the phase of preparation of geological documentation. Due to the considerable depths of the ore, it was necessary to use the investor’s own parameters defining the mineral deposit and its boundaries. Their determination was preceded by preparation of a number of specialised studies establishing the economic and technical conditions of future extraction. The performed analyses indicated that profitable extraction of ore from the abovementioned deposits will be possible, if modern mining technologies are used, ones which have not been applied in Poland so far. Keywords: deep copper and silver deposits, Fore-Sudetic Monocline, Zechstein ore mineralisation, ore exploration methods, documentation of stratiform deposits, parameters defining a mineral deposit and its boundaries
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2019, 60, 2; Bibliogr. 16 poz.
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Głębokie złoża miedzi i srebra szansą dla górnictwa metali w Polsce
Deep copper and silver deposits – a chance for Polish metal mining industry
Autorzy:
Zieliński, K.
Speczik, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061714.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
głębokie złoża miedzi i srebra
monoklina przedsudecka
cechsztyńska mineralizacja kruszcowa
nowe technologie górnicze
deep copper and silver deposits
Fore Sudetic Monocline
Zechstein ore mineralisation
new mining technologies
Opis:
Obecność głębokiej mineralizacji miedziowo-srebrowej w centralnej i wschodniej części monokliny przedsudeckiej nie była znana aż do połowy lat 50. XX w. Przez następne dziesięciolecia prowadzone stopniowo prace badawcze oraz analizy materiału rdzeniowego z ograniczonej liczby głębokich otworów pozwoliły na uszczegółowienie posiadanych informacji oraz na wyznaczenie potencjalnych obszarów złożowych, wraz z oszacowaniem ich przewidywanych zasobów. Mimo to, z uwagi na bariery technologiczne, które opłacalne wydobycie limitowały do głębokości nieprzekraczających 1250 m, obszary te nie były w przeszłości traktowane jako obiekty ewentualnej eksploatacji. Dopiero postępujący rozwój techniczny sprawił, że wydobycie tych rud jest obecnie możliwe i osiągalne, na co wskazują doświadczenia z wielu światowych złóż. Zakrojony na szeroką skalę program eksploracji spółek z grupy Miedzi Copper, prowadzony od kilku lat w południowo-zachodniej Polsce, spowodował, że realne stało się udokumentowanie głębokich złóż miedzi i srebra na tym obszarze. Podstawowym warunkiem podjęcia ekonomicznie uzasadnionej eksploatacji jest koncentracja na rejonach charakteryzujących się wyższą jakością kopaliny.
The deep copper-silver ores in the central and eastern parts of the Fore-Sudetic Monocline had been unknown until the mid- -1950s. During the following decades, gradually progressing studies and analyses of core material from a limited number of deep boreholes drilled in this region made it possible to acquire detailed information and to demarcate areas of potential mineral deposits, along with the estimation of their predicted resources. In spite of the above, due to the technological barriers which limited their profitable extraction to depths not exceeding 1250 m, those areas were not formerly considered as potential mining targets. It is only because of the progressing technological advancement that the extraction of those minerals has currently become possible and attainable, as evidenced by experience from all over the world. Because of the extensive exploration program conducted for several years in south-western Poland by companies belonging to the Miedzi Copper Group, the documenting of deep copper and silver deposits in this area has now become realistic. A primary condition of economically justified extraction is focusing on regions characterised by a higher quality of ore.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2017, 468; 153--164
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miedzionośność ekwiwalentna mineralizacji polimetalicznej Cu, Ag, Zn, Pb na monoklinie przedsudeckiej na przykładzie obszaru perspektywicznego Sulmierzyce-Odolanów
The equivalent copper producibility of polymetallic Cu, Ag, Zn, Pb mineralisation in the Fore-Sudetic Monocline as illustrated by the Sulmierzyce-Odolanów prospective area
Autorzy:
Zieliński, K.
Wierchowiec, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394562.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
monoklina przedsudecka
cechsztyn
głębokie złoża miedzi
mineralizacja stratoidalna
ekwiwalent polimetaliczny
Fore-Sudetic Monocline
Zechstein
deep copper deposits
stratabound mineralisation
polymetallic equivalent
Opis:
Analizowany w niniejszym artykule obszar badań Sulmierzyce-Odolanów stanowi przykład występowania głębokiej cechsztyńskiej mineralizacji metalicznej na monoklinie przedsudeckiej. W przeciwieństwie do złóż eksploatowanych obecnie tego typu obszary nie były wcześniej brane pod uwagę pod kątem ewentualnego wydobycia. Jednakże w ostatnich latach, ze względu na rozwój nowoczesnych technologii górniczych, sytuacja ta uległa zmianie i zyskały one status obszarów perspektywicznych dla przyszłego dokumentowania złóż. Graniczne parametry wyznaczające złoże, zalecane do stosowania przy przygotowywaniu dokumentacji geologicznej, choć nieobowiązkowe, ustanowione zostały rozporządzeniem Ministra Środowiska. W przypadku stratoidalnych złóż cechsztyńskich biorą one pod uwagę ekwiwalentną zawartość i zasobność jedynie dwóch metali, tj. miedzi, jako głównego składnika użytecznego, oraz srebra. Prowadzi to do niedoszacowania zasobów rud, w których występują także inne metale, m.in. cynk i ołów, co jest szczególnie niekorzystne w przypadku złóż głębokich, gdzie z ekonomicznego punktu widzenia wskazane jest koncentrowanie się na ich najbogatszych partiach oraz dokumentowanie, a w przyszłości wydobywanie wszystkich użytecznych metali. Rozporządzenie Ministra Środowiska nie uwzględnia także wahań rynkowych cen metali w czasie, które mają istotny wpływ na zawartość i zasobność ekwiwalentną tych pierwiastków w złożu. W artykule zaprezentowano autorskie wzory mające na celu obliczenie zawartości i zasobności polimetalicznego ekwiwalentu uwzględniającego udział w rudzie czterech pierwiastków: miedzi, srebra, cynku i ołowiu. Umożliwiają one także oznaczanie tych wartości dla dowolnie wybranych przedziałów czasowych oraz śledzenie ich zmian w czasie. Poza parametrami jakościowymi możliwe jest również obliczenie wartości zasobów kopaliny w złożu wyrażonej w dolarach amerykańskich na metr kwadratowy jego powierzchni dla każdego z wybranych przedziałów czasowych. Do obliczeń wykorzystano wyniki analiz chemicznych archiwalnych rdzeni wiertniczych pochodzących z bada - nego obszaru. Łącznie przeanalizowano 135 otworów archiwalnych położonych w jego granicach. Na podstawie uzyskanych wyników oszacowano zmienne w czasie zasoby ekwiwalentu polimetalicznego (Cu-Ag-Zn-Pb) oraz ich wartość rynkową wyrażoną w dolarach amerykańskich dla każdego roku w przedziale czasowym 2012–2016.
The “Sulmierzyce-Odolanów” study area analyzed in the present paper constitutes an example of the presence of deep Zechstein metallic mineralization in the Fore-sudetic Monocline. Unlike the shallow deposits which are being mined nowadays, these types of areas were not previously considered in terms of their possible extraction. However, in recent years, due to the development of modern mining technologies, this situation has changed and these areas have become prospective for the future documenting of mineral deposits. The threshold parameters delimiting an ore deposit, recommended for use when preparing geological documentation and not compulsory, have been established by the regulation of the Minister of environment. in the case of stratabound Zechstein deposits they take the equivalent percentage and productivity of only two metals, i.e. copper, as the main useful component, and silver into account. This leads to the underestimation of the resources of ore which also contains other metals, including zinc and lead, which is particularly disadvantageous in the case of deep deposits, which from an economic standpoint, it is advisable to focus on their richest parts and to document, and in the future to extract all the useful metals. Also, the regulation of the Minister of environment does not take into account the fluctuations of the market prices of metals over time, the impact of which on the equivalent content and productivity of these elements in the deposit is considerable. This paper presents the authors’ own formulas intended to calculate polymetallic equivalent content and productivity taking the share of four elements in the ore into account: copper, silver, zinc and lead. They also enable determining these values for arbitrarily selected time intervals and tracing their changes over time. Apart from the quality parameters it is also possible to calculate the value of mineral resources in the deposit expressed in American dollars per one square meter of its area for each selected time interval. The calculations used the results of chemical analyses of historical drill cores originating from the studied area. A total of 135 historical holes located within its boundaries were analyzed. Based on the obtained figures, the time-varying resources of the polymetallic equivalent (Cu-Ag-Zn-Pb) were estimated along with their market value expressed in American dollars for each year in the time interval of 2012–2016.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 106; 257-274
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strategia, instrumenty i rezultaty poszukiwań głębokich złóż miedzi i srebra na monoklinie przedsudeckiej
The strategy, instruments and results of deep copper and silver deposit exploration in the Fore-Sudetic Monocline
Autorzy:
Zieliński, K.
Speczik, S.
Małecka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394159.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
głębokie złoża miedzi i srebra
monoklina przedsudecka
cechsztyńska mineralizacja kruszcowa
metody poszukiwań złożowych
deep copper and silver deposits
Fore-Sudetic Monocline
Zechstein ore mineralisation
ore exploration methods
Opis:
W 2011 r. grupa Miedzi Copper Corporation (MCC) rozpoczęła program poszukiwań głębokich złóż Cu-Ag na monoklinie przedsudeckiej. Przyjęto bardzo rozległy obszar badań i zastosowanie szerokiej palety instrumentów badawczych. W latach 2011–2013 badania MCC objęły 21 obszarów koncesyjnych. Lokalizacja koncesji poszukiwawczych i poszukiwawczo-rozpoznawczych opierała się na znanych obszarach prognostycznych i hipotetycznych o stwierdzonym kontakcie facji Rote Fäule z facją redukcyjną, położone w pobliżu cechsztyńskich obszarów wyniesionych. W latach 2012–2013 sprofilowano archiwalne otwory wiertnicze wykonane głównie przez przemysł naftowy, a w przypadkach, kiedy umożliwiał to stan zachowania materiału skalnego, pobrano próby do badań chemicznych. Wykonano także całą gamę badań specjalistycznych w zakresie chemii organicznej, macerałów węgla, zdolności refleksyjnej witrynitu, oraz petrograficznych, ze szczególnym naciskiem na metodę Rock Eval. Ta ostatnia pozwala na określenie obecności tzw. mocnego Rote Fäule, z którym powiązane jest występowanie najbogatszych horyzontów zmineralizowanych. Niemniej istotnym dla poszukiwań okazał się reprocessing danych geofizycznych z zastosowaniem nowatorskiej metody efektywnych współczynników odbicia. Umożliwia ona przekształcenie konwencjonalnego obrazu sejsmicznego w impulsową postać zapisów sejsmicznych, czyli czasowy ciąg współczynników, których sekcje można dowiązać do profili archiwalnych wierceń dla śledzenia przebiegu serii litologicznych. Metoda ta pozwala ze znacznie większą niż dotychczas dokładnością określić istotne dla prac poszukiwawczych elementy strukturalne, a także sugerować istotne dla mineralizacji zjawiska tektoniczne. W efekcie uzyskano bardziej dokładny model rozprzestrzenienia mineralizacji i wyznaczono tzw. sweet spots , które stały się przedmiotem dalszej eksploracji wiertniczej. Liczbę aktywnych koncesji ograniczono do 6, co w dużej mierze wynikało nie tylko z braku mineralizacji, ale także z przesłanek ekonomicznych. Program wiertniczy rozpoczęty w roku 2013 i prowadzony do dziś pozwolił na odkrycie i wstępne udokumentowanie trzech złóż miedzi i srebra na monoklinie przedsudeckiej. Są to złoża Mozów i Sulmierzyce, gdzie wcześniej wyróżniono obecność obszarów perspektywicznych, a także złoże Nowa Sól, odkryte na tzw. green field , gdzie dotychczas nie prowadzono żadnych badań złożowych. Każde z tych złóż na obecnym etapie rozpoznania posiada zasoby przekraczające 5 mln ton miedzi ekwiwalentnej, a wykonane analizy ekonomiczne wskazują na opłacalność ich eksploatacji przy zastosowaniu nowoczesnych metod głębienia szybów, klimatyzacji i gospodarki odpadami.
In 2011, the Miedzi Copper Corporation (MCC) initiated its exploration program involving deep Cu-Ag deposits in the Fore-Sudetic Monocline. A very vast study area was adopted, along with the use of a wide range of research instruments. In the years 2011–2013 the exploration of MCC involved 21 concession areas. The location of concessions for exploration as well as exploration and prospecting was based on the known prognostic and hypothetical areas with confirmed contact of the Rote Fäule facies with the reduced facies, placed in the proximity of the Zechstein elevations. In 2012 and 2013, historical boreholes drilled mainly by the petroleum industry were logged, and in cases where the preservation of rock material allowed, samples were collected for chemical analyses. Moreover, a wide range of specialized examinations was performed, involving organic chemistry, coal macerals, vitrinite reflectance and petrography, with a particular emphasis on the Rock Eval method. The latter allows the presence of the so-called strong Rote Fäule associated with the presence of the richest mineralized horizons to be established. It was equally important for the purpose of exploration to perform the reprocessing of geophysical data using the innovative method of effective reflection coefficients. This allows transforming a conventional seismic image into an impulse form of seismic records, meaning a temporal sequence of coefficients, whose sections can be correlated with the logs of historical boreholes in order to trace the course of lithological series. This method provides a much higher accuracy for determining structural elements crucial for exploration than before, suggesting the presence of various tectonic phenomena important for mineralization. As a result, a more detailed mineralization distribution model was obtained and the so-called sweet spots were pinpointed, becoming an object of further drilling exploration. The number of active concessions was reduced to 6, which resulted largely not just from the absence of ore, but also from economic premises. The drilling program initiated in 2013 and still continued today allowed the discovery and preliminary documentation of three copper and silver deposits in the Fore-Sudetic Monocline. These are the Mozów and Sulmierzyce deposits, where the presence of prospective areas was previously recorded, as well as the Nowa Sól deposit, discovered in the so-called green field, where no ore exploration was previously conducted. At the current stage of identification, each of these deposits contains resources exceeding 5 million tons of equivalent copper, and the performed economic analyses indicate the viability of their extraction using the modern methods of shaft sinking, air conditioning and waste management.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 100; 313-327
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Magazyny gazu ziemnego w cechsztyńskich formacjach solnych elementem bezpieczeństwa energetycznego Polski
Natural gas storages in Zechstein salt formations as an element of energy safety in Poland
Autorzy:
Zeljaś, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076017.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
podziemne magazynowanie gazu
bezpieczeństwo energetyczne
cechsztyńskie złoża soli
jaskinie solne
underground gas storage
energy security
Zechstein salt deposits
salt caverns
Opis:
Based on the formal and legal regulations, the need to increase the capacity of cavern underground gas storage in Poland is demonstrated. The author raised the problem of country's energy security, which is partly based on intervention reserves of energy carriers. A description of the state of actual storage capacities and strategic reserves of natural gas in Poland is presented, and the level of reserves is assessed based on applicable law. Focusing on the advantages of salt deposits in the context of underground gas storage, the author presents safe conditions for underground gas storage and the possible location of cavern underground gas storage in two prospective salt deposits: the Damasławek salt dome and the layer salt deposit of the Fore-Sudetic Monocline. The article draws attention to the complexity of the issue of geomechanical stability of caverns for underground gas storage, taking into account the type of deposit (layer/dome).
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2020, 68, 11; 824---832
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hydrocarbons in the Upper Permian PZ1– PZ2 cycles of the Kłodawa Salt Structure, central Poland
Autorzy:
Wolny, Ł.
Czechowski, F
Burliga, S.
Raczyński, P.
Hojniak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/191617.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geologiczne
Tematy:
Zechstein Basin
Kłodawa Salt Structure
PZ1–PZ2 rocks
hydrocarbons
biomarkers
maturity
hydrocarbons migration
Opis:
Organic geochemical studies were carried out on the sulphate–shale–carbonate series, representing the upper PZ1 and lower PZ2 sections of the Zechstein cycles in the Kłodawa Salt Structure, located in the central part of the Zechstein Basin, in Poland. Hydrocarbons extracted from the Na1 and Na2 rock salts, the A1g and A2 anhydrites, the Ca2 dolomitic anhydrite and the T2 shale-carbonate rocks were analysed by gas chromatography mass spectrometry (GC-MS). Homological series of the n-alkanes and chained isoprenes indicate the algal nature of the organic matter with the characteristic chemiistry of type II kerogen deposited under anoxic conditions. The molecular composition of other biomarkers (n-alkylbenzenes, steranes) as well as phenenthrene and dibenzothiophene and their methyl derivatives revealed the highest maturity of the hydrocarbons (level of advanced stage of the oil-window zone) in the upper part of the Stinking Shale. In the adjacent beds, a gradual decrease in the maturity of the hydrocarbons was observed both upwards and downwards in the stratigraphic sequence. The main source rock of the hydrocarbons is represented by the Stinking Shale deposits. The observed trend of vertical variation in maturity through the rock profile is explained as resulting from the continuous vertical migration of hydrocarbons, expelled during maturation from the Stinking Shale rocks into the underlying and overlying strata.
Źródło:
Annales Societatis Geologorum Poloniae; 2014, 84, 4; 363-374
0208-9068
Pojawia się w:
Annales Societatis Geologorum Poloniae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Palaeotectonic cross-sections through the Mid-Polish Trough
Autorzy:
Wagner, R.
Leszczyński, K.
Pokorski, J.
Gumulak, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2059903.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
Mid-Polish Trough
Zechstein-Mesozoic sedimentary cover
subsidence
salt structures
Late Cretaceous inversion
Opis:
The Late Permian and Mesozoic evolution of the Mid-Polish Trough is analysed using a set of palaeotectonic cross-sections which are constrained by regional integrated depth-converted reflection seismic profiles. Results support the concept that the central and NW part of the Mid-Polish Trough can be subdivided into a Pomeranian and a Kuiavian segment. The Pomeranian segment is characterised by lower subsidence and a shallower depth to the base of the Zechstein (3500-4000 m) as compared with the Kuiavian segment. The Pomeranian basin was characterised by a nearly symmetrical structure and a single depocentre. In Kujawy, the basin displays a more complex structure with several local depocentres. In the Pomeranian segment, salt structures are poorly developed (salt pillows). These formed relatively late: during the latest Cretaceous and Early Paleocene. In the Kuiavian segment, salt structures include also salt diapirs which began to form at the end of the Muschelkalk, and were active later throughout Mesozoic times, as evidenced by lateral facies and thickness changes. During end Cretaceous and Paleocene basin inversion, the base of the Zechstein was uplifted by 3000-4000 m in the Kuiavian segment and by 2000-3000 m in the Pomeranian segment. The transition zone between the Pomeranian and Kuiavian segments, located in the area between Piła and Toruń, displays mixed features in its structure and geological evolution. Subsidence of the Mid-Polish Trough was controlled by multiple extensional pulses during which pre-existing crustal-scale faults were reactivated. Similarly, inversion of the Mid-Polish Trough involved reactivation of crustal faults. Segmentation of the Mid-Polish Trough can be related to factors including differences in its basement composition.
Źródło:
Geological Quarterly; 2002, 46, 3; 293-306
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe dane o budowie geologicznej wysadu solnego Lubień. Część I – interpretacja danych geofizycznych
New data on the geological structure of the Lubień Salt Dome. Part I - interpretation of geophysical data
Autorzy:
Wachowiak, Jacek
Roman, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192037.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
górny perm
cechsztyn
wysad solny Lubień
sejsmik
model 3D
Upper Permian
zechstein
Lubień salt dome
seismic
3D model
Opis:
Wysad solny Lubień jest jedną z kilkudziesięciu struktur solnych występujących na Niżu Polskim. Został zidentyfikowany badaniami grawimetrycznymi, prowadzonymi w latach 1937-1950. Zalega w formie nieregularnego słupa solnego, zwężającego się wraz z głębokością. W przekroju poprzecznym wysad ma kształt kolisty o maksymalnej średnicy około 2,8 km. Wnętrze wysadu budują ewaporaty cechsztyńskiej serii solnej, które są przykryte czapą anhydrytowo-gipsowo- -ilastą. W otoczeniu wysadu występują utwory jury górnej i środkowej, nad którymi zalegają osady paleogenu i neogenu oraz czwartorzędu. W rejonie występowania wysadu odwiercono 31 otworów, z których 20 nawierciło serię solną. Zostały też wykonane liczne badania i pomiary geofizyczne. Na podstawie danych z pomiarów sejsmicznych wykonanych w 2014 roku oraz ich reprocesingu i reinterpretacji w 2017 i 2018 roku, opracowano modele przestrzenne wysadu Lubień i zaktualizowano podstawowe parametry wysadu.
The Lubień Salt Dome is one of the several dozen salt structures found in the Polish Lowlands. He was identified by gravimetric research conducted in the years 1937-1950. It lies in the form of an irregular salt column, narrowing with depth. In its cross-section, the dome has a circular shape with a maximum diameter of about 2.8 km. The interior of the dome is built by evaporates of the Zechstein salt series, which are cooverlain by an anhydrite-gypsum-clay cap-rock. In the vicinity of the dome there are Upper and Middle Jurassic formations over which Palaeogene, Neogene and Quaternary deposits. 31 holes were drilled in the area of the dome, 20 of which drilled a series of salt. Numerous geophysical surveys and measurements were also made. Based on the data from seismic measurements made in 2014 and their reprocessing and reinterpretation in 2017 and 2018, spatial models of the Lubień Salt Dome were developed and the basic parameters of the dome were updated.
Źródło:
Przegląd Solny; 2020, 15; 14--21
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka mineralogiczna, geochemiczna i izotopowa solanki z samowypływu z otworu M-32 w wysadzie solnym Mogilno
Mineralogical, geochemical and isotopic characteristics of brine from the outflow from borehole M-32, Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Wachowiak, J.
Kasprzak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192128.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
górny perm
ewaporaty cechsztyńskie
wysad solny Mogilno
solanki syngenetyczne
hydrogeologia złóż solnych
Upper Permian
Zechstein evaporites
Mogilno Salt Diapir
syngenetic brines
hydrogeology of salt deposits
Opis:
Otwór badawczy M-32 usytuowany jest w południowo- -zachodniej części wysadu solnego Mogilno na złożu Mogilno I (Ryc. 1, 2). Wiercenie otworu rozpoczęto 30.10.2013 r. a zakończono w dniu 03.04.2014 r. W dniu 12.03.2014 podczas wiercenia otworu w soli kamiennej Na2, na głębokości 1258 m zaobserwowano dopływ płynu ze złoża (wypływ pod ciśnieniem na powierzchnię) w ilości około 3 m3. Podczas dalszego wiercenia wydajność wypływu wzrosła osiągając wartości 40- 80 m3 na dobę. W dniu 03.04.2014 przerwano i zakończono wiercenie na głębokości 1502 m i przeprowadzono częściową likwidację otworu w interwale 1502 – 1200 m. W składzie chemicznym solanki pobranej z wypływu po zatrzymaniu wiercenia (brak wpływu płuczki, próbka M-32/2) stwierdzono bardzo dużą zawartość magnezu - 74070 mg/dm3, potasu - 15890 mg/ dm3, wapnia - 15140 mg/dm3 i żelaza - 7754 mg/dm3 oraz stosunkowo małą zawartość sodu - 9572 mg/dm3. Ponadto zarejestrowano wysokie zawartości pierwiastków śladowych: strontu, litu, manganu, boru, cynku i wanadu. W wyniku badań izotopowych w badanej próbce nie stwierdzono obecności trytu (3H). Uzyskany wynik to 0,0 ± 0,3 TU. Oznacza to, że w solance nie występuje składowa współczesna, zasilana po 1952 roku. Stosunek zawartości izotopów stałych δ2H – δ18O, lokuje badany płyn w obszarze solanek syngenetycznych (Ryc. 10). Powyższy chemizm jest charakterystyczny dla syngenetycznych solanek złożowych, powstałych w wyniku postsedymentacyjnych procesów diagenetycznych/metamorficznych zachodzących w złożu solnym (przeobrażeń uwięzionych paleosolanek oraz minerałów i skał solnych).
The M-32 exploratory borehole is located on the Mogilno I deposit in the SW part of the Mogilno salt dome. Drilling started on 30.10.2013 and it was completed on 03.04.2014. During drilling on 12.03.2014, an outflow of liquid under pressure from the deposit to land surface was identified in Na2 rock salt at 1258 m, in the quantity of about 3 m3. Outflow was increased to 40-80 m3/d during continuation drilling. On 03.04.2014 drilling was stopped at 1502 m, with partial borehole liquidation at the 1502-1200 m. interval. Sample M-32/2 (not contaminated with drilling wash liquid) contain significant contents of Mg2+ - 74070 mg/dm3, K+ - 15890 mg/dm3, Ca2+ - 15140 mg/dm3 and Fe2+,3+ - 7754 mg/dm3 and relatively slight contents of Na2+ - 9572 mg/dm3. Either high concentrations of strontium, lithium, magnesium, boron, zinc and vanadium was observed. As a result of isotopic tests, tritium has been not detected in the tested sample ((3H): 0.0 ± 0.3 TU), which meant that no contemporary component existed in brine, fed after 1952 (i.e. after nuclear tests were initiated in the atmosphere). The proportion of the constant isotope content δ2H – δ18O, located the liquid in the area of syngenetic brines (Fig. 10). The M-32 exploratory borehole is located on the Mogilno I deposit in the SW part of the Mogilno salt dome. Drilling started on 30.10.2013 and it was completed on 03.04.2014. During drilling on 12.03.2014, an outflow of liquid under pressure from the deposit to land surface was identified in Na2 rock salt at 1258 m, in the quantity of about 3 m3. Outflow was increased to 40-80 m3/d during continuation drilling. On 03.04.2014 drilling was stopped at 1502 m, with partial borehole liquidation at the 1502-1200 m. interval. Sample M-32/2 (not contaminated with drilling wash liquid) contain significant contents of Mg2+ - 74070 mg/dm3, K+ - 15890 mg/dm3, Ca2+ - 15140 mg/dm3 and Fe2+,3+ - 7754 mg/dm3 and relatively slight contents of Na2+ - 9572 mg/dm3. Either high concentrations of strontium, lithium, magnesium, boron, zinc and vanadium was observed. As a result of isotopic tests, tritium has been not detected in the tested sample ((3H): 0.0 ± 0.3 TU), which meant that no contemporary component existed in brine, fed after 1952 (i.e. after nuclear tests were initiated in the atmosphere). The proportion of the constant isotope content δ2H – δ18O, located the liquid in the area of syngenetic brines (Fig. 10). Presented water chemistry is characteristic for reservoir brines formed during post-depositional diagenetic and/ or metamorphic processes within salt deposits (transformation of palaeobrines, minerals and salt evaporates).
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 39--48
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lithostratigraphic and bromine profile of the Zechstein salt series In the area of borehole M-29 of the Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192118.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
salt deposits
Zechstein
Late Permian
Zechstein evaporites
Zechstein stratigraphy
salt cyclothems
Mogilno salt dome
złoża soli
cechsztyn
późny perm
ewaporaty cechsztyńskie
stratygrafia cechsztynu
cyklotemy solne
wysad solny Mogilno
Opis:
The M-29 exploratory borehole and operating well is located on the Mogilno I deposit in the south-eastern section of the Mogilno Salt Dome (Fig. 2). It was drilled down to the depth of 1,751 m in 2014. The borehole penetrated the evaporites of the Upper Permian (Zechstein) and a sequence of clay-mudstone-sand formations of the Lower Triassic. 11 lithostratigraphic members of the Zechstein salt series, belonging to cyclothems PZ-2, PZ-3, and PZ-4, were separated in the core subjected to our analysis. The salt deposit of the borehole M-29 area had been formed tectonically. The borehole cuts through a deep syncline, filled with the sediments of cyclothems PZ3 and PZ4. The syncline is limited on the ceiling and floor sides by anticlines composed mainly of Na2 rock salt. As a result of the uplift of the two anticline intrusions, the salt layers became strongly folded and formed very steeply. The borehole pierces through the same members several times. Many divisions are reduced in thickness or completely wedged out. No ceiling layers of cycle PZ-4 or evaporites, being older than Older Halite (Na2), were found in the profile. As a result of halokinetic and tectonic deformations, the salt layers became extremely folded and steeply arranged. The layer dip varies from 35° to 90°, mostly 60-80°. Numerous changes of the dip angle and multiple folding are demonstrated by the fact that the borehole often penetrated the same members.
Otwór badawczo-eksploatacyjny M-29 jest zlokalizowany w południowo-wschodniej części wysadu solnego Mogilno, na złożu Mogilno I (Ryc. 2). Został on odwiercony w 2014 r. do głębokości 1751 m. Otwór nawierca ewaporaty późnego permu (cechsztynu) oraz kompleks utworów ilasto-mułowcowo- piaszczystych dolnego triasu. W analizowanym rdzeniu wydzielono 11 ogniw cechsztyńskiej serii solnej cyklotemów PZ-2, PZ-3 i PZ-4. Złoże solne w rejonie otworu M-29 jest uformowane tektonicznie. Otwór przewierca głęboką synklinę, wypełnioną osadami cyklotemów PZ3 and PZ4. Synklina ograniczona jest od stropu i spągu antyklinami, zbudowanymi głównie z soli kamiennej Na2. W wyniku wypiętrzenia tych dwóch intruzji antyklinalnych warstwy solne zostały silnie sfałdowane i zalegają bardzo stromo. Otwór przewierca kilkakrotnie te same ogniwa. Wiele wydzieleń jest zredukowanych lub całkowicie wyklinowanych. W profilu nie stwierdzono warstw stropowych cyklu PZ-4 i ewaporatów starszych niż Starszy Halit (Na2). W wyniku deformacji halokinetycznych i tektonicznych warstwy solne są silnie pofałdowane i zalegają bardzo stromo. Upad warstw waha się od 35 do 90°. Najczęściej jednak wynosi 60-80°. Otwór przewierca wielokrotnie te same ogniwa ze względu na częste zmiany kąta upadu i przefałdowania.
Źródło:
Przegląd Solny; 2015, 11; 81--97
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Litostratygrafia i geochemia cechsztyńskiej serii solnej przewierconej otworem M-35 w wysadzie solnym Mogilno
Lithostratigraphy and geochemistry of the Zechstein salt series of the Mogilno salt dome drilled through by borehole M-35
Autorzy:
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192099.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
utwory solne
cechsztyn
późny perm
ewaporaty cechsztyńskie
stratygrafia
geochemia
wysad solny Mogilno
salt deposits
Zechstein
Late Permian
Zechstein evaporites
stratigraphy
geochemistry
Mogilno Salt Dome
Opis:
Otwór badawczo-eksploatacyjny M-35 jest zlokalizowany w południowo-wschodniej części wysadu solnego Mogilno (Ryc. 2). Został odwiercony do głębokości 1755 metrów. Otwór nawierca ewaporaty późnego permu (cechsztynu). W analizowanym rdzeniu wydzielono 13 ogniw cechsztyńskiej serii solnej cyklotemów PZ2, PZ3 i PZ4. Złoże solne w rejonie otworu M-35 jest uformowane tektonicznie. W wyniku procesów halokinetycznych i halotektonicznych warstwy solne zostały silnie sfałdowane i zalegają bardzo stromo. Upad warstw waha się od 35 do 90°. Najczęściej jednak wynosi 70-80°. W wyniku częstych zmian kąta upadu i przefałdowań otwór przewierca kilkakrotnie te same ogniwa. Ponadto wiele wydzieleń jest zredukowanych lub całkowicie wyklinowanych. W profilu nie stwierdzono warstw stropowych cyklotemu PZ4 i ewaporatów starszych niż ogniwo starszej soli kamiennej (Na2).
The M-35 exploratory borehole and operating well is located in the south-eastern part of the Mogilno Salt Dome (Fig. 2). It was drilled down to the depth of 1,755 m penetrating the Upper Permian (Zechstein) evaporates. Its core section enabled to distinguish 13 lithostratigraphic members of the Zechstein salt series, represented cyclothems PZ2, PZ3, and PZ4. The observed salt units had been tectonically extremely folded and steeply arranged. The layers dip varies from 35° to 90°, mostly 70-80° and the same salt units repetated several times in the section. Also many of them were reduced in thickness or completely wedged out. The uppermost units of PZ4 cycle or evaporates older than the Older Halite (Na2) unit, were not found in the studied profile.
Źródło:
Przegląd Solny; 2016, 12; 114--126
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mineralogiczno-petrograficzna charakterystyka utworów zubru brunatnego (Na3t) występujących w rejonie otworu M-34 w wysadzie solnym Mogilno
Mineralogical and petrographic characteristic of Brown Zuber deposits (Na3t) from the borehole M-34 of the Mogilno Salt Dome
Autorzy:
Wachowiak, J.
Natkaniec-Nowak, L.
Smoliński, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2192129.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:
minerały solne
sole ilaste
zuber czerwony
górny perm
cechsztyn
wysad solny Mogilno
salt minerals
clayey salt
Brown Zuber
Upper Permian
Zechstein
Mogilno Salt Dome
Opis:
W profilu ewaporatów cechsztyńskich na Niżu Polskim utwory zubrowe występują w stropowej partii cyklotemu PZ3 (zuber Na3t) i w środkowej partii cyklotemu PZ4 (zuber Na4t) (Czapowski i in. 2008), gdzie w naturalnej, nie zaburzonej sekwencji tworzą kompleks skał iłowo-solnych o łącznej miąższości około 320–400 m (Wagner, 1994). W wysadach solnych, wypiętrzonych w wyniku procesów halokinetycznych z głębokości około 6000 m, miąższość ta jest bardzo zmienna. W wysadzie kłodawskim miąższość skał zubrowych ogniwa zubru brunatnego waha się od 80 do 140 metrów (Charysz, 1973). W profilu otworu badawczego M-34, odwierconego w wysadzie solnym Mogilno, skały zubru brunatnego stwierdzono w dwóch interwałach głębokości: 1063-1100 m oraz 1457- 1468 m (Wachowiak, Pitera, 2013). Są to utwory iłowo-solne o zmiennej proporcji udziału halitu w stosunku do minerałów ilastych. W badanych próbkach zawartość halitu waha się od 78,6% wag. do 88,4% wag. Zawartość części trudno rozpuszczalnych w wodzie zmienia się od 21,4% wag. do 11,6% wag. Nierozpuszczalne w wodzie residuum jest zbudowane z takich minerałów jak: anhydryt, kwarc, magnezyt, dolomit, piryt oraz minerały ilaste (illit, chloryt), które zidentyfikowano na podstawie analizy rentgenograficznej. W składzie chemicznym skał zubru brunatnego dominują jony sodu i chloru, których sumaryczny udział wynosi 79% i 86% wag. Pozostałą masę skały stanowią jony siarczanowe, węglanowe, wapń, magnez, glin, potas, żelazo, krzemionka oraz w minimalnej ilości inne pierwiastki występujące śladowo.
Brown Zuber rocks (Na3t) occur in the upper part of the PZ3 cyclothem, creating nearly 80-140 m complex of claysalt rocks in the normal deposit succession of the Zechstein (PZ) evaporite profile of the Polish Lowlands (Charysz, 1973; Czapowski et al., 2008). In the salt domes formed by the halokinetic processes, the thickness of this complex is variable. Brown Zuber rocks were found in two depth intervals: 1063-1100 m and 1457-1468 m (Wachowiak, Pitera, 2013) in the profile of exploratory borehole M-34, drilled in the Mogilno Salt Dome. Those were clay-salt formations with changeable proportions of halite and clay minerals. Halite is the main rock-forming mineral, and the samples analysis demonstrated that its content ranges from 78,6 to 88,4 wt.%. The proportion of poorly water soluble parts varies from 21,4 to 11,6 wt.%. The insoluble residuum is composed of such minerals as: anhydrite, quartz, magnesite, pyrite, and clay minerals (illite and chlorite), identified on the basis of X-ray analysis. Chemical composition of the Brown Zuber rocks is dominated by sodium (Na) and chlorine (Cl). The total proportion of these elements amounted 79 and 86 wt.% by weight. Sulfate ion (SO42-), calcium, magnesium, aluminum, potassium, iron and silica (SiO2) equal the remaining wt.%. as well as a small amount of bromine was detected.
Źródło:
Przegląd Solny; 2014, 10; 25--38
2300-9349
Pojawia się w:
Przegląd Solny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Phase transitions in the borate minerals from the Kłodawa Salt Dome (Central Poland) as the indicators of the temperature processes in salt diapirs
Autorzy:
Wachowiak, J.
Toboła, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2060065.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
boracite
congolite
phase transitions
temperature study
Zechstein
salt dome
Kłodawa
Polska
Opis:
The diapiric structures of the Polish Lowlands are tectonically deeply seated down to the autochthonous Zechstein strata at a depth of ca. 6 km. In the process of deep burial and halokinetic diapirism, the salt rocks were subjected to diagenetic and metamorphic transformations, with the temperature being an essential factor. Considering the thermal gradient, a temperature of up to ca. 200°C can be achieved in the salt dome within a depth range from several hundred metres to 6 km, which may lead to transformations of the majority of salt minerals. Phase transitions of two borate minerals – boracite and congolite from the Kłodawa salt dome – provide evidence for higher temperatures in the salt dome rocks. The authigenic euhedral crystals of those borate minerals display their external habitus in ambient temperature in the form of regular symmetry (F43c – pseudo-regular polyhedrons), whereas their internal structure is lower: orthorhombic (Pca21) for boracite and rhombohedral (R3C) for congolite. The heating and cooling of boracite and congolite crystals show reversible phase transition. At a temperature of ca. 270°C, boracite crystals change their symmetry: orthorhombic ↔ cubic. In the case of congolite three reversible phase transitions within a temperature range of 50–339°C can be observed: rhombohedral ↔ monoclinic ↔ orthorhombic ↔ cubic symmetry. Those phase transitions, confirmed experimentally in our study, clearly document at least local occurrences of temperatures exceeding 339°C in the Kłodawa salt dome.
Źródło:
Geological Quarterly; 2014, 58, 3; 543--554
1641-7291
Pojawia się w:
Geological Quarterly
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poziomy mineralne w solach cechsztyńskich wysadu solnego Kłodawa jako narzędzie korelacji litostratygraficznej
Mineral levels in Upper Permian (Zechstein) salts of the Kłodawa salt diapir as a tool for lithostratigraphic correlation
Autorzy:
Wachowiak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183555.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
górny perm (cechsztyn)
stratygrafia cechsztynu
skały solne
minerały solne
wysad solny Kłodawa
Upper Permian (Zechstein)
Zechstein stratigraphy
salt rocks
salt minerals
Kłodawa salt diapir
Opis:
W utworach ewaporatowych występuje wiele minerałów akcesorycznych, nierozpuszczalnych w wodzie, które można łatwo wydzielić poprzez rozpuszczenia tych osadów. Z próbek pobranych z soli kamiennych, potasowo-magnezowych i zubrów wysadu solnego Kłodawa wydzielono w efekcie hydroseparacji nierozpuszczalne w wodzie residuum, w którym stwierdzono obecność idiomorficznych monokryształów: anhydrytu, hydrotalkitu siarczanowego, magnezytu, dolomitu, kalcytu, boracytu, kongolitu, kwarcu, hematytu, pirytu, siarki, oraz mikrokrystaliczne skupienia szajbelyitu, talku, mik i chlorytów. Większość z tych minerałów występuje jednocześnie w różnych warstwach profilu. Nieliczne z nich wykazują bardzo wąski zakres koncentracji dotyczący wyłącznie określonej warstwy lub części pokładu, tworząc swego rodzaju poziomy mineralne. Należą do nich: kwarc i kalcyt z wrostkami bituminów, boracyt, szajbelyit, talk, hydrotalkit siarczanowy i kongolit. Na podstawie ich występowania wydzielono w kłodawskim wysadzie solnym pięć poziomów mineralnych. Mogą one być nowym narzędziem do identyfikacji oraz korelacji litostratygraficznej pokładów i warstw w cechsztyńskich złożach soli.
Evaporate formations include a number of accessory minerals that are insoluble in water. They can be easily separated by dissolving sediments. The samples collected from rock, potassium-magnesium and zuber salts of the Kłodawa salt diapir were subjected to hydro-separation to obtain insoluble residuum in which the presence of idiomorphic monocrystals was found: anhydrite, sulphate hydrotalkite, magnesite, dolomite, calcite, boracite, kongolite, quartzite, hematite, pirite and sulphur, as well as microcrystalline concentrations of szaibelyite, talc, mica and chlorites. The majority of those minerals occur in various section layers at the same time. Few of them display a very narrow scope of concentration relating to exclusively specific layer or part of the stratum, creating specific mineral layers. They include: quartz and calcite with the ingrowths of bitumen, boracite, szaibelyite, talc, sulphate hydrotalkite and kongolite. Based on the occurrence of those minerals, five mineral levels were identified in the Kłodawa salt diapir. They can present a new tool for lithostratigraphic identification and correlation of strata and layers in Zechstein salt deposits.
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2010, 36, 3; 367-393
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geochemia i wykształcenie skał zubrowych górnego permu (cechsztyn) z obszaru Polski
Comparative geochemistry and development of the Upper Permian (Zechstein) zuber rocks from Poland
Autorzy:
Tomassi-Morawiec, Hanna
Wachowiak, Jacek
Czapowski, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2061456.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
skały zubrowe
geochemia
cechsztyn
Polska
zuber rocks
geochemistry
Zechstein
Polska
Opis:
Praca prezentuje wyniki szczegółowych badań składu chemicznego skał zubrowych dwu głównych wydzieleń litostratygraficznych w cyklotemowej sukcesji osadów polskiego cechsztynu: zubra brunatnego (Na3t; cyklotem PZ3) i zubra czerwonego (Na4t; cyklotem PZ4) oraz innych cechsztyńskich ogniw i formacji zubrowych wyróżnionych na obszarze Polski. Skały te opróbowano w 2 wysadach solnych (Kłodawa i Mogilno) oraz w profilach 7 otworów wiertniczych. Utwory Na3t w wysadzie Kłodawa cechuje wyższy udział halitu w porównaniu ze skałami Na4t, które zawierają więcej materiału terygenicznego (materiał detrytyczny i substancja ilasta) co wyraża się większą średnią zawartością SiO2, Al2O3, Fe2O3 i K2O oraz wzbogaceniem w Mn, Rb, Zn i Zr w porównaniu z osadami Na3t. Skały Na3t w obu wysadach (Kłodawa i Mogilno) charakteryzują się wyższą średnią zawartością CaO, MgO i Sr w porównaniu z wydzieleniem Na4t, przede wszystkim dzięki wyższemu udziałowi węglanów Ca i Mg (głównie magnezytu) i podrzędnie kalcytu i dolomitu. Zawartość bromu w profilach Na3t w obu wysadach jest wyższa niż w osadach Na4t i jest charakterystyczna dla pierwotnych chlorków wytrącanych z morskiej solanki. Podobną zawartość bromu stwierdzono tylko w niektórych partiach sukcesji Na4t. W niektórych skałach profili Na4t zarejestrowany udział bromu <40 ppm sugeruje, że są one mieszaniną pierwotnych i wtórnych chlorków, powstałych wskutek recyklingu (rozpuszczanie i ponowne wytrącanie) wcześniej osadzonych morskich soli. Zmiany zawartości bromu w profilach opisanego wyżej wydzielenia Na4t oraz w profilach skał zubrowych subcyklotemów cyklotemu PZ4, opróbowanych w wybranych otworach wiertniczych z obszaru Niżu Polskiego wskazują, że środowisko depozycji zubrów ewoluowało od basenu morskiego (dolna część profilu Na4t i osady subcyklotemów PZ4a do PZ4b) do kontynentalnego jeziora solnego (górna część sukcesji Na4t i osady subcyklotemów PZ4c do PZ4e), w którym następowała kumulacja materiału terygenicznego i chlorków wytrąconych głównie z wtórnych, recyklingowych solanek. Udział takich składników jak: SiO2, Al2O3, MgO, K2O i Fe2O3, Rb, Zn i Zr, związanych głównie z obecnością substancji ilastej i materiału detrytycznego jest wyższy w przypadku skał typu zubra bezteksturalnego i warstwowanego w porównaniu z solami kamiennymi i zailonym, warstwowanymi i bezteksturalnymi. Obecność Sr i CaO, związanych z węglanami i siarczanami, jest częściej wyższa w solach kamiennych warstwowanych, gdzie pojawiają się laminy ilasto-anhydrytowe.
The paper presents results of detailed studies of chemical composition of zuber-like rocks of main two zuber lithostratigraphic units of the Polish Zechstein succession: the Brown Zuber (Na3t; PZ3 cyclothem) and the Red Zuber (Na4t; PZ4 cyclothem), as well as of other Zechstein zuber members and formations distinguished in Poland. These rocks were sampled from two salt domes (Kłodawa and Mogilno) and profiles of seven wells. Deposits of the Na3t unit in the Kłodawa dome have a higher content of halite compared with the Na4t unit. Deposits of the latter con - tain more terrigenous material (detrital and clay matter). They are characterized by higher average contents of SiO2 , Al2 O3 , Fe2 O3 and K2O and are enriched with Mn, Rb, Zn and Zr, compared with the Na3t succession. Rocks of the Na3t unit in both the Kłodawa and Mogilno domes are characterized by higher average contents of CaO, MgO and Sr than the deposits of the Na4t unit mainly due to their higher contents of Ca and Mg carbonates (with dominant magnesite) and, subordinately, of calcite and dolomite. Bromine content in the Na3t profiles of both domes is higher than in the Na4t deposits and it is characteristic for primary chlorides precipitated from marine brine. Such bromine concentration was found only in some parts of the Na4t succession. The bromine content <40 ppm, observed in some rocks of the Na4t profile, suggests that they are mixtures of primary and secondary chlorides, produced by recycling (dissolution and precipitation) of formerly accumulated marine salts. The bromine content changes, observed in the above-described Na4t unit profiles, as well as in the zuber profiles of the PZ4 subcyclo - thems, show that depositional environment of the zuber deposits evolved from a marine basin (in the lower part of the Na4t profile and in deposits of the PZ4a and PZ4b subcyclothems) to continental saline lakes (in the upper part of the Na4t succession and in deposits of the PZ4c to PZ4e subcyclothems), which trapped a terrigenous material an d chlorides precipitated mainly from secondary (recycled) brine s. The contents of such components as SiO2, Al2O3 , MgO, K2O, Fe2O3 , Rb, Zn and Zr, highly influenced by the content of clay matter and detrital material, are significantly higher in the structureless and layered zuber types, compared with the textural equivalents of clayey and rock salts. The contents of Sr and CaO, connected with carbonate and sulphate admixture, are commonly higher in the layered rock salts with frequent clay-anhydrite laminae.
Źródło:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2019, 477; 69--122
0867-6143
Pojawia się w:
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 101

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies