Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "wyjaśnianie" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Próba systematycznej artykulacji metafilozofii Richarda Rorty’ego
Autorzy:
Zając, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705368.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
behawioryzm epistemologiczny
polityka kulturalna
redeskrypcja,idea poznania
uzasadnianie
wyjaśnianie
Opis:
W artykule analizuję związek zachodzący między metaepistemologią Rorty’ego a przyjmowaną przez niego koncepcją filozofii. Związek ten okazuje się istotny, ponieważ w odwołaniach do myśli Rorty’ego eksponowana jest jego filozofia społeczna czy polityczna bez przywołania epistemologicznych jej uwarunkowań. Sprzyja to ideologicznym interpretacjom stanowiska Rorty’ego, których można uniknąć, gdy bierze się pod uwagę całość koncepcji. Zasadniczy jest dla niej argument, że u podstaw epistemologii tkwi błąd polegający na pomieszaniu uzasadniania przekonań z ich wyjaśnianiem. Z uwagi na ten błąd, Rorty poddaje krytyce tradycję filozoficzną, która, przynajmniej od czasów Kartezjusza, opiera się na epistemologicznych podstawach. Własną alternatywę dla epistemologii nazywa Rorty behawioryzmem epistemologicznym. Stanowisko to polega na oddzieleniu problemu wyjaśniania przekonań, w którym zasadnicze znaczenie ma rzeczywistość przedmiotowa, od uzasadnienia przekonań, które jest sprawą społecznej akceptacji przesłanek, na jakich te przekonania się opierają. Konsekwencją przyjęcia przez Rorty’ego takiego stanowiska epistemologicznego jest przedstawiona w artykule zmiana sposobu rozumienia filozofii.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 111-116
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O PEWNEJ PRÓBIE OBRONY WYJAŚNIANIA TELEOLOGICZNEGO
ABOUT AN ATTEMPT TO DEFENSE THE TELEOLOGICAL EXPLANATION
Autorzy:
Wróblewski, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488168.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
teleologia
wyjaśnianie naukowe
wyjaśnianie teleologiczne
cele naukowe
antropomorfizm
teleology
scientific explanation
teleological explanation
scientific aims
anthropomorphism
Opis:
The aim of the article is to present the strategy of rehabilitation of the teleology in the conception of Robert Spaemann, Reinchard Löw and Hans Jonas. That strategy takes into account a few aspects: (1) the analysis of general conception of explanation in which the character of questions activating the process of explanation is taking into consideration, (2) the analysis of the conception of the teleological and causal explanations (according to the Hempel-Oppenheim model), (3) determination of the pragmatic background of the controversies concerning teleology, (4) determination of the domain and aims of teleological and causal interpretations.
Celem artykułu jest prezentacja strategii rehabilitacji teleologii w ujęciu: Roberta Spaemanna, Reincharda Löwa oraz Hansa Jonasa. Strategia ta uwzględnia kilka aspektów: (1) analizę ogólnej koncepcji wyjaśniania, w której jest uwzględniony charakter pytań uruchamiających proces wyjaśniania, (2) analizę koncepcji wyjaśniania teleologicznego i przyczynowego (według modelu Hempla- Oppenheima) (3) określenie pragmatycznego tła sporu o teleologię, (4) określenie domeny i celów interpretacji teleologicznych i przyczynowych.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2012, 60, 4; 339-359
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kategoria wyjaśniania a filozofia matematyki Gödla
Autorzy:
Wójtowicz, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/561337.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Semiotyczne
Tematy:
realizm matematyczny
wyjaśnianie w matematyce
twierdzenia o niezupełności
uniwersum matematyczne
hipoteza kontinuum
mathematical realism
mathematical explanation
incompleteness theorems
mathematical universe
continuum hypothesis
Opis:
Artykuł dotyczy zagadnienia, w jakim sensie można stosować kategorię wyjaśnienia (charakterystyczną raczej dla nauk empirycznych) do interpretacji filozofii matematyki Kurta Gödla. Gödel – jako realista matematyczny – twierdzi bowiem, że w wypadku matematyki mamy do czynienia z niezależnymi od nas faktami. Jednym z owych faktów jest właśnie rozwiązywalność wszystkich dobrze postawionych problemów matematycznych – i ten fakt domaga się wyjaśnienia. Kluczem do zrozumienia stanowiska Gödla jest identyfikacja założeń, na których się opiera: (1) metafizyczny realizm: istnieje uniwersum matematyczne, ma ono charakter obiektywny, niezależny od nas; (2) optymizm epistemologiczny: jesteśmy wyposażeni w wystarczająco dobre środki poznawcze, aby uzyskać wgląd w owo uniwersum. Pojęcie rozwiązania problemu matematycznego Gödel rozumie znacznie szerzej niż jako podanie matematycznego dowodu – chodzi raczej o znalezienie wiarogodnych aksjomatów, prowadzących do rozwiązania. Stawiany w artykule problem analizuję na przykładzie hipotezy kontinuum.
Źródło:
Studia Semiotyczne; 2018, 32, 2; 107-129
0137-6608
Pojawia się w:
Studia Semiotyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O intencjonalności czynności karnoprocesowych w świetle najnowszych badań nad koncepcją czynności konwencjonalnych w prawie
On the intentionality of procedural acts in criminal proceedings in the light of the latest research on the concept of conventional act in law
Autorzy:
Wawrzyńczak, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28783699.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
conventional acts
criminal procedure
procedural acts in criminal proceedings
intentional explanation
theory of law
communicative acts in a criminal trial
czynności konwencjonalne
procedura karna
czynności karnoprocesowe
intencjonalne wyjaśnianie
teoria prawa
akty komunikacyjne w procesie karnym
Opis:
W literaturze za sprawą Olgierda Boguckiego pojawiła się propozycja uznania intencji za element konstytutywny czynności konwencjonalnych oraz stosowania intencjonalnego wyjaśniania czynności konwencjonalnych w prawie. Celem niniejszego artykułu jest weryfikacja, czy nowe propozycje mogą zostać wykorzystane w badaniach nad koncepcją karnoprocesowych czynności konwencjonalnych. Autor zbadał relację pomiędzy dotychczas przyjętą na gruncie nauki prawa karnego procesowego koncepcją czynności konwencjonalnych a jej nowymi ujęciami, zestawiając je z przepisami Kodeksu postępowania karnego. W tym celu wykorzystał metodę teoretycznoprawną oraz dogmatycznoprawną. Autor wykazał, że zaproponowane przez Boguckiego pojęcie aspektu konstytutywnego oraz intencjonalne wyjaśnianie czynności konwencjonalnych nie sprawdza się w ocenie i interpretacji karnoprocesowych czynności konwencjonalnych. Należy jednak zauważyć, że opisywane przez Boguckiego aspekty pierwotne oraz epistemiczne mogą pod pewnymi warunkami zostać poddane recepcji na grunt prawa karnego procesowego. Ponadto reguły falsyfikacji w jego ujęciu również nie są przydatne w procesualistyce karnej. Przedmiotowe rozważania stanowią novum w badaniach nad koncepcją czynności konwencjonalnych w procesualistyce karnej, ponieważ tak zaproponowane ujęcie elementów czynności konwencjonalnych w prawie nie zostało w niej dotychczas poddane analizie.
In the literature, owing to Olgierd Bogucki, it has been proposed that intention be recognized as a constitutive element of conventional acts and to use an intentional explanation of conventional acts in law. In this article, the author aims to verify whether the new proposals contribute to research on the conception of conventional acts in criminal proceedings. The author examines the relationship between the concept of conventional acts adopted in the procedural criminal law doctrine and the new approaches, juxtaposing them with the provisions of the Code of Criminal Procedure. For this purpose, the author uses the theoretical-legal method as well as the legal-dogmatic method. The author shows that neither the concept of the constitutive aspect proposed by Bogucki nor the intentional explanation of conventional acts are suitable for conducting assessments and interpretations of conventional acts in criminal proceedings. However, the primary and epistemic aspects described by Bogucki may, under certain conditions, be subject to reception in the field of criminal procedural law. Neither are the rules of falsification per his approach applicable in criminal proceedings. The considerations in question constitute a novel contribution to research on the conception of conventional acts in criminal proceedings because the proposed approach has not been analysed in the doctrine so far.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2022, 84, 4; 55-72
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filogenetyczne uzasadnienie zjawiska rozumienia oraz wiedzy proceduralnej i deklaratywnej
Phylogenetic Justification of Comprehension Phenomenon and Procedural and Declarative Knowledge
Autorzy:
Urbaniak, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343101.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
rozumienie
wyjaśnianie
wiedza-jak
wiedza-że
filogeneza
ewolucja
adaptacja
comprehension
explanation
know-how
know-that
phylogenetics
evolution
adaptation
Opis:
W artykule uzasadniam funkcjonujący głównie w dziedzinie hermeneutyki fenomen rozumienia z pozycji naturalistycznie zorientowanej filozofii. Konsekwencją tej próby będzie naturalistyczne spojrzenie na zjawisko wiedzy oraz na pojęcie wiedzy funkcjonujące w tradycji analitycznej. Głównym celem pracy jest krytyczna analiza tezy mówiącej, że choć egzystencjał rozumienia jest źródłem zdolności wyjaśniania poprzez wiedzę teoretyczną i praktyczną, to zarówno zdolność wyjaśniania jak i umiejętność rozumienia stanowią struktury bytowo-poznawcze o podłożu filogenetycznym, które wyłoniły się w procesie ewolucji gatunków. Efektem rozważań jest teza, że deklaratywna wiedza-że oraz proceduralna wiedza-jak również posiadają swoje źródła w procesie filogenetycznym. Dalszym celem pracy jest próba doprecyzowania pojęcia wiedzy z perspektywy filozofii naturalistycznej jako alternatywy dla tradycyjnej koncepcji wiedzy przedstawionej w Platońskim Teajtecie.
The article attempts to justify the phenomenon of comprehension—functioning generally in Heidegger’s and Gadamer’s hermeneutics—from the perspective of naturalistically oriented philosophy. As a consequence, a naturalistic perspective is proposed — presented by Dennett, Lorenz, Wuketits, Vollmer—on the phenomenon of knowledge and the notion of knowledge functioning in the analytic tradition. More precisely, the basic aim of this article is a critical analysis of the thesis saying that even though the way of being called “comprehension” is the source of explanation by theoretical and practical knowledge, the explanation and understanding capacities are onto-cognitive structures with a phylogenetic basis. These structures emerged in the process of evolution. As a result of above reflection there is thesis: declarative knowing-that and procedural knowing-how have also their sources in the phylogenetic process. This work also attempts to clarify the notion of knowledge from a naturalistic point of view, as an alternative to the conception of knowledge presented in Plato’s Theaetetus.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2016, 4; 259-274
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyjaśnianie antropiczne w kosmologii
Anthropic Explanation in Cosmology
Autorzy:
Turek, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013406.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kosmiczne koincydencje
zasada antropiczna
wyjaśnianie antropiczne
cosmic coincidences
Anthropic Principle
anthropic explanation
Opis:
The main purpose of this article is to present the essence and the role of anthropic explanation in cosmology. This explanation was proposed during the time when there was no further possibility of finding the explanation of cosmic coincidences on the ground of contemporary scientific theories. This explanation relies on the recognition of the fact of the existence of a carbon life in the Universe as a factor which explains the Universe’s global characteristics, which are a requisite for appearance of life. The explanatory value of this explanation depends on the character of relations of the connections between the cosmic coincidences and the fact of the existence of life. In the case of the Weak Anthropic Principle this explanation has a character of simple tautology. In the case of the Strong Anthropic Principle, however, it is a philosophical explanation, whose cognitive value depends on both: the correctness of these principles and their logico-mathematical coherence with the cosmic coincidences.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 267-298
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces wyjaśniania a rewizja wiedzy na przykładzie odkrycia zjawiska kardioprotekcji
Explanation Process and Knowledge Revision in the Light of Discovery of Cardioprotection Phenomenon
Autorzy:
Rzepiński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012844.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wyjaśnianie przez wyszczególnienie
hipotezy abnormalne
rewizja wiedzy
kardioprotekcja
explanation by specyfication
abnormic hypotheses
knowledge revision
cardioprotection
Opis:
The purpose of the present paper is to analyze the knowledge revision that occurred in the process of explanation an abnormal phenomenon in cardiology. S. Bromberg’s description of abnormic laws will provide the point of departure for the present analysis. It will be shown here that in the example the revision of knowledge resulted in formulating an abnormic law that deviated from the empirical law in cardiology. T. Kuipers’ and A. Wisniewski’s ideas of explanation by specyfication will be used for reconstructing the example in question   
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2011, 59, 2; 277-299
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktury wyjaśniania statystycznego. Warunek istotności statystycznej w analizie podgrup randomizowanych badań klinicznych
The Structures of Statistical Explanation: Statistical Relevance Condition in Subgroup Analysis of Randomized Clinical Trials
Autorzy:
RZEPIŃSKI, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488657.pdf
Data publikacji:
2018-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wyjaśnianie statystyczne
warunek istotności statystycznej
badania biomedyczne
analiza podgrup
statistical explanation
statistical relevance condition
clinical studiem
subgroup analysis
Opis:
Przedmiotem analizy podjętej w artykule jest procedura wyjaśniania statystycznego. Dla potrzeb prowadzonych rozważań omówiony został szczególny typ badań biomedycznych, jakim jest analiza podgrup randomizowanych badań klinicznych. Pokazane zostało, że poprawności wyjaśnień statystycznych nie można ustalić, analizując wyłącznie strukturę eksplanansu, jak jest to przyjmowane w modelu istotności statystycznej (R-S), zaproponowanym przez W. Salmona. Procedura wyjaśniania statystycznego jest zatem, w przeciwieństwie do pozostałych form wyjaśniania, zależna od procedur badawczych stanowiących podstawę formułowania twierdzeń statystycznych.
The subject of analysis undertaken in the article is the procedure of statistical explanation. For this purpose a specific type of biomedical study, so called subgroup analysis of randomized clinical trials (SA), was discussed. It was shown that the validity of statistical explanations can not be determined by analyzing only the structure of explanation, as is the case in the statistical significance model (S-R) proposed by W. Salmon. Therefore, the statistical explanatory procedure is, in contrast to the other explanatory forms, dependent on the research procedures underlying the formulation of statistical theorems.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 2; 65-86
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Contextual Emergence and Its Applications in Philosophy of Mind and Cognitive Science
EMERGENCJA KONTEKSTOWA I JEJ ZASTOSOWANIA W FILOZOFII UMYSŁU I KOGNITYWISTYCE
Autorzy:
POCZOBUT, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488447.pdf
Data publikacji:
2018-09-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
contextual emergence
philosophy of mind
cognitive science
contextual explanation
emergencja kontekstowa
filozofia umysłu
kognitywistyka
wyjaśnianie kontekstowe
Opis:
The purpose of the article is to analyze the concept of contextual emergence as well as its selected applications in philosophy of mind and cognitive science. In the first section the author presents the general assumptions of the emergentist model of reality. He stresses that the concept of emergence can be applied to the description of various levels of organization of nature: one of these levels is that of mental-cognitive processes, analyzed within the fields of philosophy of mind and cognitive science. In the subsequent sections, he introduces the definitions of contextual emergence and systemic causation and he points to their selected applications to mental-cognitive systems. In the concluding part, he presents the ideas of Gerald Edelman and Michael Gazzaniga on the role of contextual explanations as well as the concepts of emergence in the philosophy of biology and cognitive neuroscience. He also indicates the possibility of incorporating the concept of contextual emergence into active externalism and the extended cognition theory.
Celem artykułu jest analiza pojęcia emergencji kontekstowej oraz jego wybranych zastosowań w filozofii umysłu i kognitywistyce. W pierwszej sekcji autor przedstawia ogólne założenia emergentystycznego obrazu rzeczywistości. Zwraca uwagę, że pojęcie emergencji ma zastosowanie do opisu różnych poziomów rzeczywistości — jednym z nich jest poziom systemów umysłowo-‑poznawczych badany w filozofii umysłu i kognitywistyce. W kolejnych sekcjach wprowadza definicje emergencji kontekstowej oraz przyczynowości systemowej oraz wskazuje na zastosowania tych pojęć w odniesieniu do systemów umysłowo-poznawczych. W końcowej części artykułu, w nawiązaniu do prac Geralda Edelmana i Michaela Gazzanigi, omawia rolę wyjaśniania kontekstowego w biologii i neurokognitywistyce. Wskazuje również na możliwość wykorzystania pojęcia emergencji kontekstowej w analizie eksternalizmu aktywnego oraz teorii rozszerzonego poznania.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 3; 123-146
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznanie, rozumienie i wyjaśnienie naukowe jako wyznaczniki użyteczności badań społecznych
Cognition, understanding and scientific explanation as determinants of the utility of social research
Autorzy:
Plewka, Czesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1790740.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Towarzystwo Wiedzy Powszechnej w Szczecinie
Tematy:
nauka
naukowe rozumienie i naukowe wyjaśnianie
science
scientific understanding and scientific explanation
Opis:
Nauka - spełniając swoje trzy podstawowe funkcje: deskryptywną, eksplanacyjną i prognostyczną - ma na celu dostarczanie takiej wiedzy naukowej, która może być zweryfikowana. Wiedza taka pomaga zrozumieć i wyjaśnić badane zjawiska empiryczne oraz cechy lub zachowania rzeczy, procesów i idei, którymi zajmuje się określona dziedzina. Owo poznanie, zrozumienie i wyjaśnienie jest możliwe tylko wtedy, gdy jest prowadzone zgodnie z przyjętymi w nauce procedurami metodologicznymi. Warunek ten może być spełniony jedynie przez badaczy/naukowców, którzy dysponują rzetelną wiedzą i umiejętnościami jej obiektywnego wykorzystania w praktyce. W niniejszym artykule podjęto próbę przybliżenia i scharakteryzowania istoty niektórych modeli naukowego rozumienia i wyjaśniania, wskazując na ich użyteczność oraz ograniczenia wykorzystania w naukach społecznych.
Science - fulfilling its three basic functions: descriptive, explanatory and predictive - aims to provide such scientific knowledge that can be verified. Such knowledge helps to understand and explain the researched empirical phenomena and the characteristics or behavior of things, processes and ideas that are dealt with in a specific field. This knowledge, understanding and clarification is possible only when it is carried out in accordance with scientifically accepted methodological procedures. This condition can be met only by researchers / scientists who have reliable knowledge and skills to use it objectively in practice. This article attempts to introduce and characterize the essence of some models of scientific understanding and explanation, pointing to their usefulness and limitations use in social sciences.
Źródło:
Edukacja Humanistyczna; 2021, 1, 44; 31-44
1507-4943
Pojawia się w:
Edukacja Humanistyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czystość czy zmaza? Czy jest sens łączyć rozumienie z wyjaśnianiem w antropologii i interpretatywnej socjologii?
Purity or Danger? Is It Useful to Combine Understanding with Causal Explanation in Cultural Anthropology and Humanistic Sociology?
Autorzy:
Pawliszak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/623004.pdf
Data publikacji:
2016-11-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
rozumienie
wyjaśnianie
maksymalna interpretacja
konsiliencja
understanding
explanation
maximal interpretation
consilience
Opis:
Dwie ostatnie dekady są okresem kryzysowych przeobrażeń w tych obszarach nauk społecznych, w których dokonuje się jakościowych, interpretatywnych analiz kultur. W ramach rozpowszechnionej tendencji do nieskrępowanego łączenia paradygmatów z czasem pojawił się także, częściowo opozycyjny wobec niego, nurt zmierzający do łączenia elementów humanistyki i nauk przyrodniczych, w szczególności rozumienia i wyjaśniania. Nie reprezentuje on jednak znanej z historii tendencji do podporządkowania humanitas wymogom scientia, lecz szuka nowej równowagi pomiędzy nimi i teoretycznych podstaw do integracji pozwalającej na wytwarzanie bardziej ugruntowanej wiedzy, a także umożliwiającej lepsze przewidywanie i refleksyjną kontrolę życia społecznego. Jest to zadanie szczególnie istotne w sytuacji późnonowoczesnego dynamicznego rozrostu coraz bardziej złożonych systemów społeczno-technologiczno-ekologicznych generujących nowe ryzyka i możliwości. W eseju, za pomocą narzędzi z obszaru analizy dyskursu i socjologii oraz filozofii wiedzy, zostaje podjęta analiza kilku kluczowych teoretycznych założeń, na których może być ufundowana integracja. Przedstawiono również propozycję połączenia procedury interpretacji i wyjaśniania w koncepcji „maksymalnej interpretacji”, a także próbę wyjaśnienia tendencji, która ją zrodziła i jej interpretacji w kategoriach teorii kulturowej Mary Douglas.
For the two last decades cultural social sciences have been facing critical methodological transformation. The widespread tendency in qualitative research to mingling and synthesizing differing interpretive paradigms has been recently confronted with a venture to integration of science and the humanities. This current is not a plain revitalization of historical tendency to submit interpretive methods to scientific explanation of social life, but is seeking a new theoretical base to establish a balance between hermeneutic and causal analysis. This essay discusses different theoretical concepts of the relationship between hermeneutic interpretation and causal explanation. It introduces a concept of “maximal interpretation” devised inside the strong program of cultural sociology as a procedure of unified interpretive-causal analysis of historical events, and analyzes this innovation with theoretical lenses of grid-group theory.
Źródło:
Przegląd Socjologii Jakościowej; 2016, 12, 4; 6-23
1733-8069
Pojawia się w:
Przegląd Socjologii Jakościowej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jerzy Kmita’s Methodological Interpretation of Karl Marx’s Philosophy. From Ideology to Methodological Concepts
Jerzego Kmity interpretacja metodologiczna filozofii Karola Marksa. Od ideologii do pojęć metodologicznych
Autorzy:
Pałubicka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945971.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
wyjaśnianie historyczne
wyjaśnianie funkcjonalne
wyjaśnianie funkcjonalno-genetyczne
interpretacja humanistyczna
strukturalizm metodologiczny
holizm marksistowski
założenie o racjonalności
Opis:
The article presents J. Kmita’s methodological interpretation of selected cognitive methods used by K. Marx. Those methods were (and I believe they still are) significant for the social sciences and the humanities, even a century after they had been developed. J Kmita’s interpretation reveals specificity of epistemic procedures carried out by the author of “Capital” and emphasizes contemporary actuality of Marx’s epistemological ideas. To achieve that aim, Kmita refers to the concepts established in the field of philosophy of science of his time. According to J. Kmita, the attractiveness of Marx’s approach lies in the opportunity to develop a methodological interpretation of Marx philosophy, which in turn enables the formation of a unique theory of science development, alternative to those provided by logical positivism, falsificationism, neopragmatism or sociology of knowledge. Such theory would combine the perspective of sociology of knowledge with an epistemological approach to the development of science
W artykule przedstawia się interpretację metodologiczną wybranych przez J. Kmitę metod poznawczych stosowanych przez K. Marksa. Metody te, były (i mys lę, z e są nadal) doniosłe dla uprawiania nauk społecznych i humanistycznych jeszcze po stu latach od ich powstania. W przeprowadzonej interpretacji, wydobywa J. Kmita specyfikę sposobu postępowania poznawczego two rcy Kapitału oraz ukazuje aktualnos c rozwiązan epistemologicznych Marksa. Wykorzystuje do tego celu dorobek wspo łczesnego mu stanu filozofii nauki. Atrakcyjnos c Marksa, zdaniem J. Kmity, lez y w moz liwos ci wypracowania w oparciu o metodologicznie zinterpretowany dorobek Marksa, nowatorskiej w stosunku do logicznego empiryzmu, falsyfikacjonizmu, neopragmatyzmu czy socjologii wiedzy, koncepcji rozwoju nauki. Łączyłaby ona perspektywę socjologii wiedzy z podejsciem epistemologicznym w charakteryzowaniu procesu rozwoju nauki.
Źródło:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2017, 37 (2)
1689-4286
Pojawia się w:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza u źródeł poznania teorii polityki i metodologii badań politologicznych w Polsce. Czy można i należy odseparować naukę od ideologii?
Autorzy:
Młyńczyk, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/647452.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Marxism, political science methodology, political theory, scientific explanation, humanistic interpretation
marksizm, metodologia nauk politologicznych, teoria polityki, wyjaśnianie naukowe, interpretacja humanistyczna
Opis:
This paper presents the analysis of theoretical and methodological writings of Polish humanistic and social science researchers, who apply to the rules of Marxist methodology. Polish theoretical traditions fromthe communist era are sometimes collectively accused of indoctrination, because they were rejected after 1989 due to being a part of the ideological legacy of the previous era. The aim of this article was to present Marxist theory of politics and political science methodology, which are still of interest and constitute useful knowledge, because the process of ideology slightly changes the value of political science’s subdisciplines.
W artykule przedstawiono analizę pism teoretycznych oraz metodologicznych polskich badaczy humanistycznych i społecznych, odwołujących się w swoich badaniach do założeń metodologii marksistowskiej. Polskie tradycje teoretyczne w nauce z czasów PRL bywają zbiorczo oskarżane o indoktrynację, ponieważ zostały odrzucone po 1989 r. jako spuścizna ideologiczna poprzedniej epoki. Celem artykułu było wykazanie, że marksistowska teoria polityki oraz metodologia badań politologicznych stanowią wciąż interesujący i przydatny zasób wiedzy, ponieważ sama ideologizacja w niewielkim stopniu zmienia wartość tych subdyscyplin politologii.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia; 2015, 22, 2
1428-9512
2300-7567
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyjaśnianie w kognitywistyce
Autorzy:
Miłkowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705185.pdf
Data publikacji:
2013-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
obliczanie
przetwarzanie informacji
mechanicyzm
wyjaśnianie obliczeniowe
rozwiązywanie problemów
biorobotyka
Opis:
Bronię tezy, że podstawowym rodzajem wyjaśniania w kognitywistyce jest wyjaśnianie działania mechanizmów przetwarzania informacji. Mechanizmy te stanowią złożone, zorganizowane układy, których funkcjonowanie zależy od interakcji ich części i zachodzących w nich procesów. Konstytutywne wyjaśnianie działania każdego takiego mechanizmu musi obejmować zarówno odniesienie do środowiska, w którym mechanizm występuje, jak i roli, jaką w nim odgrywa. Rolę tę tradycyjnie w kognitywistyce określa się mianem „kompetencji”. Aby w pełni wyjaśnić, jak ta rola jest odgrywana, należy wyjaśnić z kolei procesy przetwarzania informacji zachodzące wewnątrz samego mechanizmu osadzonego w środowisku. Zazwyczaj wyjaśnienie na tym poziomie ma postać modelu obliczeniowego, na przykład w postaci programu komputerowego lub wytrenowanej sieci neuropodobnej. Jednak na tym poziomie wyjaśnienie się nie kończy. Do zbadania pozostaje, jak realizowany jest sam program (lub jakie procesy odpowiadają za przetwarzanie informacji w sieci neuronalnej). Na dwóch diametralnie różnych przykładach z historii kognitywistyki pokazuję, na czym polega wielopoziomowość wyjaśniania kognitywistycznego. Przykładami tymi są wyjaśnienie rozwiązywania problemów proponowane przez Simona i Newella (1972) oraz wyjaśnienie procesu fonotaksji u świerszczy proponowane przez Barbarę Webb (1995).
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 2; 151-166
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cytat w utworze naukowym
Quotations in Academic Works
Autorzy:
Machała, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/524349.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
prawo autorskie; cytat; utwór naukowy; wyjaśnianie; analiza naukowaKeywords: copyright; quotation; academic work; explanation; academic analysi
Opis:
Dopuszczalność przytaczania cudzej twórczości w utworach naukowych jest przedmio-tem dyskusji. Może być rozpatrywana na różnych płaszczyznach, w tym prawnoautorskiej (w kontekście naruszenia autorskich praw osobistych i majątkowych) oraz etycznej (w kon-tekście wymogu rzetelności naukowej). Niniejsze opracowanie koncentruje się na prawie cytatu w ujęciu ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przede wszystkim na analizie przesłanek dozwolonego cytatu określonych w art. 29 ustawy. Prawo autorskie przewiduje dopuszczalność cytatu, nie ustanawiając w tym przedmiocie sztyw-nych reguł. Nakazuje traktować problem elastycznie, uzależniając zakres dozwolonego cy-tatu od spełnienia przezeń wskazanych funkcji: wyjaśnianie, analiza krytyczna lub nauko-wa etc. Realizacja celu cytatu determinuje zarówno samą możliwość skorzystania z niego, jak i dozwolony rozmiar. Nie ma szczególnych uwarunkowań prawnych cytatu w utwo-rach naukowych. Szczególna pozycja utworu naukowego w kontekście prawa cytatu bierze się z tego, że ze względu na charakter i funkcję utworu naukowego realizacja celów cytatu w utworach tej kategorii będzie zjawiskiem częściej spotykanym niż w innych. Niezależ-nie od spełnienia wymogu adekwatności cytatu do realizacji jego celu, cytujący zobowią-zany jest wskazać źródło cytatu i twórcę cytowanego utworu. W tym zakresie środowisko naukowe wypracowało pewne standardy właściwego (rzetelnego postępowania).
The permissibility of quotations in academic works may be discussed and examined from different perspectives: a copyright perspective (which focuses on the conflict between quotation and infringement of copyright) and an ethical perspective (focusing on the is-sue of academic reliability). This article contains analysis of the legal status of quotations in the light of Polish Copyright Act of 4th of February 1994, in particular, the prerequi-sites of the right to use quotations established in Art. 29 of the above act. In a nutshell, it may be concluded that copyright law permits one to quote from other works without the establishment of strict rules and restraints (especially quantitative) in this respect. A flexible approach has been adopted: the permissibility of a quotation is subject to its adequacy for its specific purpose of revealing an explanation, critical or scientific anal-ysis. There are no specific requirements regarding quotations in academic works. These works are specific in that their character and function permit quotes to a greater extent than in other categories of works.
Źródło:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2020, 3 (55); 73-88
2082-1212
Pojawia się w:
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies