Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "wszechświat" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 33
Tytuł:
Дом як Радзiма ў лiрыцы беларускiх паэтэс другой паловы ХХ стагоддзя
Dom jako ojczyzna w liryce białoruskich poetek drugiej połowy XX wieku
Home as fatherland in the lyrics of the Belarusian poetesses in the second half of the 20th century
Autorzy:
Шматкова, Iрына
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2116514.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
topos domu
ojczyzna
poezja kobieca
chata
rodzina
Polesie
Białoruś
wszechświat
topos of home
fatherland
women poets
house
family
Belarus
universe
Opis:
W artykule omówiono topos domu jako ojczyzny w twórczości najwybitniejszych przedstawicielek literaturze białoruskiej drugiej połowy XX wieku, a w szczególności Eugenii Janiszczyc, Niny Matiasz i Raisy Barawikowej, urodzonych na Polesiu. Omówiono wartości duchowe toposu. Na podstawie liryki poetek dokonano analizy porównawczej identyfikowania toposu w kobiecym modelu świata.
The article deals with the identification of the topos of home as fatherland in the works of outstanding Belarusian women poets in the second half of the 20th century such as Eugenia Yanishchits, Nina Matyas and Raisa Borovikova, who are natives of a separate region of Belarus – Polesie. Semantic content of the topos has been discussed and comparative analysis of its identification in women model of the world based on their lyrics has been made.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2017; 181-192
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Дом як Радзiма ў лiрыцы беларускiх паэтэс другой паловы ХХ стагоддзя
Dom jako ojczyzna w liryce białoruskich poetek drugiej połowy XX wieku
Home as fatherland in the lyrics of the Belarusian poetesses in the second half of the 20th century
Autorzy:
Шматкова, Iрына
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944946.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
topos of home
fatherland
women poets
house
family
Belarus
universe
topos domu
ojczyzna
poezja kobieca
chata
rodzina
polesie
białoruś
wszechświat
Opis:
W artykule omówiono topos domu jako ojczyzny w twórczości najwybitniejszych przedstawicielek literaturze białoruskiej drugiej połowy XX wieku, a w szczególności Eugenii Janiszczyc, Niny Matiasz i Raisy Barawikowej, urodzonych na Polesiu. Omówiono wartości duchowe toposu. Na podstawie liryki poetek dokonano analizy porównawczej identyfikowania toposu w kobiecym modelu świata.
The article deals with the identification of the topos of home as fatherland in the works of outstanding Belarusian women poets in the second half of the 20th century such as Eugenia Yanishchits, Nina Matyas and Raisa Borovikova, who are natives of a separate region of Belarus – Polesie. Semantic content of the topos has been discussed and comparative analysis of its identification in women model of the world based on their lyrics has been made.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2017, 9
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лейтматыў дому ў рамане Янкi Брыля “Птушкi i гнëзды”
Lejtmotyw domu w powieści Janki Bryla „Ptaki i gniazda”
The leitmotif of home in Yanka Bryl’s novel “Birds and nests”
Autorzy:
Нiкiфарава, Вольга
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/944450.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
lyrical novel
dwelling
house
Universe
time and space
homeland and foreign land
freedom and captivity
leitmotif
lejtmotyw
powieść liryczna
miejsce zamieszkania
dom
wszechświat
czas i przestrzeń
ojczyzna i obca ziemia
wolność i niewola
Opis:
W artykule omówiono semantyczną złożoność i fundamentalne strukturalne znaczenie lejtmotywu domu w lirycznej powieści Janki Bryla „Ptaki i gniazda”. Poszukiwanie domu i ojczyzny jest najważniejszym czynnikiem ewolucji głównego bohatera Andreja Runiewicza. Definiuje ono również strukturę powieści. Topos domu jest głównym lejtmotywem, który pojawia sie na przeciwnych biegunach semantycznych, takich jak obca ziemia – ojczyzna, niewola – wolność.
The article discusses semantic complexity and fundamental structural importance of the leitmotif of home in Yanka Bryl’s lyrical novel “Birds and nests”. The searching of home and homeland is the most important factor in the evolution of Andrey Runevich, the main character of the novel. It also defines the content and the structure of the novel. Topos of home becomes one of the most principal leitmotifs which appears between sense poles of foreign land and homeland, captivity and freedom.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2017, 9; 139-154
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лейтматыў дому ў рамане Янкi Брыля “Птушкi i гнëзды”
Lejtmotyw domu w powieści Janki Bryla „Ptaki i gniazda”
The leitmotif of home in Yanka Bryl’s novel “Birds and nests”
Autorzy:
Нiкiфарава, Вольга
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2116512.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
lejtmotyw
powieść liryczna
miejsce zamieszkania
dom
wszechświat
czas i przestrzeń
ojczyzna i obca ziemia
wolność i niewola
leitmotif
lyrical novel
dwelling
house
Universe
time and space
homeland and foreign land
freedom and captivity
Opis:
W artykule omówiono semantyczną złożoność i fundamentalne strukturalne znaczenie lejtmotywu domu w lirycznej powieści Janki Bryla „Ptaki i gniazda”. Poszukiwanie domu i ojczyzny jest najważniejszym czynnikiem ewolucji głównego bohatera Andreja Runiewicza. Definiuje ono również strukturę powieści. Topos domu jest głównym lejtmotywem, który pojawia sie na przeciwnych biegunach semantycznych, takich jak obca ziemia – ojczyzna, niewola – wolność.
The article discusses semantic complexity and fundamental structural importance of the leitmotif of home in Yanka Bryl’s lyrical novel “Birds and nests”. The searching of home and homeland is the most important factor in the evolution of Andrey Runevich, the main character of the novel. It also defines the content and the structure of the novel. Topos of home becomes one of the most principal leitmotifs which appears between sense poles of foreign land and homeland, captivity and freedom.
Źródło:
Białorutenistyka Białostocka; 2017; 139-154
2081-2515
Pojawia się w:
Białorutenistyka Białostocka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metaphysical and Epistemplogical Presuppositions in Stephen Hawkings Interpretation of the Creation of the Universe
Metafizyczne i epistemologiczne założenia w Stephena Hawkinga ujęciu kreacji wszechświata
Autorzy:
Życiński, Józef M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015894.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
czas
epistemologia
kosmologia kwantowa
kreacja
metafizyka
nicość
osobliwość
stworzenie
wszechświat
time
epistemology
quantum cosmology
creation
metaphysics
nothingness
peculiarity
creature
universe
Opis:
Artykuł przedstawia ewolucję poglądów Stephena Hawkinga dotyczącą kreacji wszechświata z nicości. Po przedstawieniu kosmologicznego kontekstu współczesnych koncepcji kreacji autor ukazuje kontrowersyjne tezy epistemologiczne i metafizyczne przyjęte w sposób ukryty przez Hawkinga. Ich status jest całkowicie niezależny od przyjmowanych interpretacji fizykalnych. W konsekwencji można przyjąć fizykę Hawkinga, odrzucając jego epistemologię i metafizykę. Podczas gdy na poziomie fizykalnym prace Hawkinga zawierają wiele interesujących idei, jego filozofia pozostaje arbitralna i naiwna. Można ją zastąpić znacznie bardziej krytycznym opracowaniem z zakresu filozofii, dlatego też propozycje Hawkinga dotyczące kreacji trzeba uznać za neutralne metafizycznie. W pracach późnego Hawkinga znajdujemy znacznie bardziej dojrzałe opracowania epistemologiczne. Jego słynne propozycje dotyczące stworzenia świata okazują się ostatecznie zgodne z teistyczną interpretacją kwantowej kreacji ex nihilo.
The article presents the evolution of Stephen Hawking's views on the creation of the universe from nothingness. After presenting the cosmological context of contemporary concepts of creation, the author presents controversial epistemological and metaphysical theses tacitly assumed byHawking. Their status is completely independent of the accepted physical interpretations. Consequently, one can accept Hawking's physics, while rejecting his epistemology and metaphysics. While Hawking's work contains many interesting ideas on a physical level, his philosophy remains arbitrary and naive. It can be replaced by a much more critical study of philosophy, and therefore Hawking's proposals for creation must be considered metaphysically neutral. In the work of the late Hawking we find much more mature epistemological studies. His famous proposals for the creation of the world prove ultimately to be in line with the theistic interpretation of the quantum creation ex nihilo.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 3; 109-133
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Naturalizm ontologiczny a rola superweniencji w ewolucji biologicznej
Ontological Naturalism and the Role of Supervenience in Biological Evolution
Autorzy:
Życiński, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015794.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
emergentyzm
ewolucja
naturalizm
superweniencja
teizm
wszechświat
emergentism
evolution
naturalism
supervenience
theism
univers
Opis:
To overcome the traditional opposition between the methodological and the ontological naturalism, in the paper the notion of supervenience is proposed as an explanatory category which facilitates developing a version of nonreductionist emergentism. This category helps to understand the so called teleonomy (resp. quasi-finality) studied in modern biology and eliminates the traditional opposition between the causal and the teleological interpretation of nature. Analytical distinctions, dependent on supervenient aspects of nature, facilitate new interpretive patterns for biological evolution and make groundless many simplified patterns accepted in philosophical interpretation of evolutionism.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 3; 7-18
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Enneady" Plotyna inspiracją dla św. Jana od Krzyża w nauce o drodze do kontemplacji?
Were Plotinus’ "Enneads" the Inspiration for St. John of the Cross’s Doctrine about the Path to Contemplation?
Autorzy:
Zarzycki, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1789195.pdf
Data publikacji:
2021-09-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Jedno
wszechświat
człowiek
powrót do Absolutu
oczyszczenie
kontemplacja
ekstaza
One
universe
man
return to the Absolute
purification
contemplation
ecstasy
Opis:
Uwzględniając wpływ neoplatonizmu na chrześcijaństwo w starożytności i w średniowieczu, autor pyta o możliwość wpływu Ennead Plotyna na naukę o drodze do kontemplacji św. Jana od Krzyża. Przybliża najpierw plotyńską wizję rzeczywistości, według której z jednej zasady, z Jednego, w procesie emanacji, wyłoniły się byty: umysł, dusza jednostkowa i dusza świata. Następnie ukazuje człowieka i jego powrót do Absolutu poprzez ascezę, kontemplację i ekstazę plotyńską. Analizując Enneady Plotyna i ich interpretację w zakresie doktryny duchowej u znanych komentatorów (A. Bord, J. Baruzi, M. de la Corte, B. Salmona, L. Bouyer), dokonuje porównania opisów wybranych momentów drogi duchowej do kontemplacji i ekstazy u dwóch mistrzów duchowych i interpretuje je z uwzględnieniem różnic doktrynalnych i duchowych pomiędzy neoplatonizmem i chrześcijaństwem. Identyfikując w opisach nieliczne podobieństwa dotyczące zwłaszcza drogi oczyszczenia i uwzględniając zasadnicze i bardziej szczegółowe różnice, przychyla się za Bordem do przyjęcia możliwej inspiracji Ennead Plotyna jedynie w pewnych aspektach opisu doświadczenia duchowego mistyka Karmelu.
Taking into account the influence of Neoplatonism on Christianity in antiquity and in the Middle Ages, the author asks about the possible influence of Plotinus’ Ennead on the doctrine about the path to contemplation of St. John of the Cross. He first introduces the Plotinian vision of reality, according to which, from one principle, from the One in the process of emanation, beings emerged: mind; the individual soul and the soul of the world. Then it shows man and his return to the Absolute through asceticism, contemplation and Plotinian ecstasy. Analyzing the Enneads of Plotinus and their interpretation in the field of spiritual doctrine in famous commentators (A. Bord, J. Baruzi, M. de la Corte, B. Salmona, L. Bouyer), he compares the descriptions of selected moments of the spiritual path to contemplation and ecstasy in two spiritual masters and interprets them taking into account the doctrinal and spiritual differences between Neoplatonism and Christianity. By identifying the few similarities in the descriptions, especially concerning the way of purification, and taking into account the fundamental and more detailed differences, one inclines with Bord to accept the possible inspiration of Ennead Plotinus only in certain aspects of the description of the spiritual experience of the Carmelite mystic.
Źródło:
Verbum Vitae; 2021, 39, 3; 1093-1117
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza idei Wszechświata dynamicznego
The Genesis of the Idea of the Dynamic Universe
Autorzy:
Turek, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015892.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Wszechświat
dynamika Wszechświata
kontekst odkrycia
Universe
dynamics of the Universe
context of dyscovery
Opis:
The idea of the dynamic Universe is one of the most important achievement of Modern Cosmology. It was conditioned by the different kinds of the determinants which are usually devided int so-called epistemic and non-epistemic factors. The essence od this idea consists in the expansion and evlution of the Universe.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 3; 135-142
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozoficzny wybór między zasadą indyferentyzmu a zasadą szczególnego dostrojenia
Philosophical Choice between Indifference Principle and Fine-Tuning Principle
Autorzy:
Szydłowski, Marek
Golbiak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013411.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
zasada szczególnego dostrojenia
zasada indyferentyzmu
zasady wyjaśniające Holtona
Wszechświat jako globalny atraktor w przestrzeni fazowej
fine-tuning principle
indifference principle
Holton explanation principles
the Universe as a global attractor in phase space
Opis:
We formulate a cosmogonic indifference principle in cosmology in terms of a dynamical system theory. While the choice between generic and fine tuned initial condition for our Universe has a rather philosophical character, there is a very generic set of initial conditions which give rise to the concordance inflectional ΛCDM model which becomes in good agreement with astronomical observations.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 231-253
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idea of Dynamic Universe – Thought Styles in Cosmology
Idea dynamicznego Wszechświata – style myślowe w kosmologii
Autorzy:
Szydłowski, Marek
Krawiec, Adam
Tambor, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950479.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
thought styles
L. Fleck
dynamic universe
styl myślowy
wszechświat dynamiczny
Opis:
Patrząc na korzenie współczesnej kosmologii odnajdujemy dwie ważne okoliczności: przejście z kosmologii na podstawie koncepcji czasoprzestrzeni newtonowskiej do kosmologii relatywistycznej i akceptacji idei dynamicznego relatywistycznego wszechświata. Uważamy, że podczas gdy pierwsza jest rewolucją naukową w sensie Kuhna, druga nie ma takiego charakteru. Powodem jest to, że przejście od statycznego Wszechświata Einsteina do Friedmanna dynamicznego Wszechświata odbywa się na fundamentach stworzonych przez ogólną teorię względności. Teoretyczna możliwość dynamicznego wszechświata jest naturalną konsekwencją ogólnej koncepcji względności krzywizny czasoprzestrzeni, ale nie została uznana od samego początku, gdyż Einstein był przekonany, że Wszechświat jest statyczny i nie istnieje rozwiązanie, zgodne z rozszerzającym się wszechświatem. Uważamy, że koncepcja Flecka stylu myślowego jest bardziej adekwatna w rekonstrukcji bardzo
Looking at the roots of modern cosmology we find two important circumstances: the transition from cosmology based on the Newtonian concept of space-time to relativistic cosmology and the acceptance of the idea of dynamical relativistic Universe. We argue that while the former is a scientific revolution in the Kuhn’s sense, the latter has no such a character. The reason is that the transition from Einstein’s static to Friedmann’s dynamic Universe takes place on foundations set up by general relativity theory. The theoretical possibility of dynamic Universe is a natural consequence of general relativity concept of curvature space-time, but it was not recognized from the very beginning, when Einstein was convinced that the Universe is static and did not admit the solutions of expanding Universe. We argue that Fleck’s conception of thought style is more adequate to reconstruct the very complicated process of the dynamical relativistic picture of the Universe (‘Weltbilt’) formation.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2013, 49, 4(198); 305-319
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcja wszechświata oscylacyjnego w kosmologii — krytyczny punkt widzenia
Oscillating Models of the Universe in Cosmology
Autorzy:
Szydłowski, Marek
Tambor, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012843.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
stabilność strukturalna
oscylujący Wszechświat
cykl graniczny
metodologia kosmologii
filozofia kosmologii
structural stability
oscillating universe
limit cycle
methodology and philosophy of cosmology
Opis:
We criticize oscillating models of the Universe from the point of view of their structural instability. Moreover we show that parameters of a cycle depend on initial conditions in standard models of an oscillatory type in cosmology. Therefore these oscillating models do not solve the problem of initial condition. We argue that the special type of oscillating cosmology represented by a limit cycle in the phase space is a natural candidate for solving the problem of initial conditions. The programme of formulating oscillatory cosmology as a global structurally stable oscillator is formulated. The short review of models in science, where a limit cycle type of behavior appears, is given. It is also proposed to compare the oscillating models with the concordance cosmological model by using the Akaike criterion of simplicity. Advantages and disadvantages of oscillating cosmology are discussed in the framework of the philosophy and methodology of cosmology.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2011, 59, 2; 301-323
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ontologiczne i epistemologiczne aspekty pojęcia „ex nihilo” w modelach kosmologicznych kwantowej kosmogenezy
Ontological and epistemological aspects of the models of quantum cosmogenesis cosmology
Autorzy:
Szydłowski, Marek
Tambor, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431174.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
quantum cosmogenesis
ex nihilo
universe
kosmogeneza kwantowa
wszechświat
Opis:
This paper studies the ontology of the term “ex nihilo” as used by physicists in the context of constructing quantum cosmogenesis models. The meaning of the term “ex nihilo” in the representative approaches of Tryon and Fomin, Zeldovich–Grishchuk, Vilenkin and Hartle–Hawking is indicated and, in each case, the word “nothing” turns out to be actually “something”. We also examine the epistemological status of quantum cosmogony models and show that they are effective theories of the early evolution of the universe at the Planck epoch. These theories’ baseline – the low level of emergence – is always a physical reality (e.g. quantum vacuum fluctuations). The high level of emergence is a de Sitter universe. The mechanisms of emergence are quantum processes and lead to a classical world. The multiplicity of these approaches corresponds to the different proposals for quantum mechanism. Moreover, the paper undertakes Woleński’s question: “Is physics based on philosophical assumptions?” The question is placed in the context of cosmology understood as the physics of the universe. We argue that if such assumptions cannot be found in the models of quantum cosmogony, neither can they be found in cosmology as such. In the paper it is demonstrated that all models of quantum origin are realizations of the idea of emergence of the classical world from quantum rules acting in the quantum universe, thus a lower state of the emergence cannot be empty at the very beginning.
W pracy przedstawiamy modele kosmologiczne kosmogenezy kwantowej. Wszechświat powstaje w nich na drodze pewnego mechanizmu kwantowego. W pracy wskazujemy też na różne ontologie terminu ex nihilo stosowanego przez fizyków proponujących modele kosmogenezy kwantowej. Za każdym razem wskazujemy, że owo „nic” jest „czymś”: a to punktem w podejściu S. Hawkinga, zbiorem pustym w interpretacji G. McCabe’a, stanem próżni kwantowej, zerowym stanem nicości czasoprzestrzeni, etc. W kontekście krytyki modeli kosmogenezy kwantowej stawiamy dwa problemy: (1) Jaka jest ontologia modeli kosmogenezy kwantowej ex nihilo; dokładnie samego stanu ex-nihilo? (2) Jakie jest wyjaśnienie faktu, że fizycy używają terminu „nicość”, który należy do obszaru filozofii czy też teologii, gdy w praktyce badawczej okazuje się, że zawsze zakładana jest jakaś rzeczywistość, którą banalizują. Na pierwsze z postawionych wcześniej pytań odpowiadamy, że w fizyce i kosmologii kwantowej nie jest możliwe zbudowanie modelu kosmogenezy kwantowej ex nihilo, oraz że te konstrukcje teoretyczne powinny być nazywane modelami emergentnymi: z pewnej rzeczywistości kwantowej wyłania się nowa rzeczywistość wszechświata klasycznego. Metod opisu tego przejścia dostarczają teorie efektywne a rekonstrukcja poznawcza daje się ująć w postaci procesu emergencji epistemologicznej. Na drugie pytanie odpowiadamy, powołując się na klasyczne rozróżnienie Reichenbacha kontekstu odkrycia i kontekstu uzasadniania. Pisząc wstępy do swoich prac badawczych, fizycy starają się je odpowiednio zareklamować i nadać im marketingowe tytuły. W dalszej części pracy przedstawiany jest rachunek, w którym muszą oni poczynić pewne założenia, aby wyprowadzić z formalizmu wnioski o charakterze fizycznym. W tej zasadniczej części pracy tkwią założenia co do tego, jak rozumiana jest nicość. Nasze badania ontologii terminu ex nihilo w modelach kosmologicznych powstania wszechświata są również motywowane próbą odpowiedzi na klasyczne pytanie Jana Woleńskiego: „czy w fizyce występują założenia o charakterze filozoficznym?”. My adresujemy to pytanie do kosmologii rozumianej jako fizyka wszechświata. Jeśli chcemy szukać założeń filozoficznych w fizyce, to właśnie w początkach wszechświata. Case study modeli kosmogenezy kwantowej pokazuje explicite, że takich założeń nie czynimy w praktyce badawczej, chociaż używanie terminu metafizycznego ex nihilo mogłoby to sugerować.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 1; 141-163
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Początek Wszechświata - między teologicznym stworzeniem a kosmologicznym przekształceniem
The Beginning of the Universe: Between Theological Creation and Cosmological Transformation
Autorzy:
Świeżyński, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2186164.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
kosmologia
przekształcenie
początek
stworzenie
Wszechświat
beginning
cosmology
creation
Universe
transformation
Opis:
Historia współistnienia nauk przyrodniczych i teologii naznaczona jest próbami przeciwstawiania sobie tych dwóch płaszczyzn poznania rzeczywistości. Współcześnie takie próby podejmowane są także względem kosmologicznej i teologicznej wizji powstania Wszechświata. Chodzi przede wszystkim o rozpowszechnianie się poglądu, jakoby ewolucyjny charakter istnienia Wszechświata oraz niedająca się wykluczyć możliwość, że nie posiada on początku czasowego, stanowiły argumenty zaprzeczające działaniu Boskiego aktu stworzenia jako przyczyny trwania rzeczywistości. Wydaje się, że najważniejszym źródłem tego błędnego twierdzenia jest mieszanie zasad i terminów ściśle filozoficznych (metafizycznych) z przyrodniczymi. Wbrew temu, co niekiedy próbuje się głosić, stosowane w obrębie teologii chrześcijańskiej ontologiczne rozumienie początku Wszechświata jako zaistnienia wszelkiej materii wskutek stwórczego oddziaływania Boga nie zakłada wcale, że zaistnienie to dokonało się w ramach czasu linearnego, ale wskazuje na stałą, ponadczasową zależność stworzenia od Stwórcy. Podkreślić trzeba również, że analiza zakresu metod badawczych stosowanych w naukach przyrodniczych prowadzi do wniosku o ich niewystarczalności do definitywnego rozstrzygnięcia kwestii czasowego początku Wszechświata materialnego. Na gruncie przyrodoznawstwa można bowiem w sposób uprawniony rozpatrywać wyłącznie zagadnienie początku czasowego obecnie obserwowanego, fizycznego stanu Wszechświata. Wynika z tego, że dla poprawnego zrozumienia natury relacji zachodzącej między kosmologiczną i teologiczną koncepcją kosmogenezy kluczowe znaczenie ma precyzyjne i ścisłe rozumienie znaczenia pojęć zastosowanych w obu koncepcjach powstania Wszechświata, które przynależą do dwóch odrębnych epistemologicznie płaszczyzn poznania rzeczywistości. Celem artykułu jest przedstawienie i porównanie kosmologicznego i teologicznego rozumienia początku Wszechświata oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy są to stanowiska wzajemnie wykluczające się czy komplementarne.
The history of the co-existence of natural science and theology is marked by attempts to confront each of these two levels of cognition of reality with the other. Nowadays, such aims are also pursued in relation to cosmological and theological views regarding the origins of the Universe. In particular, there is a widespread view that the evolutionary nature of the latter’s existence, and the inescapable possibility that it has no temporal beginning, furnish grounds for rejecting a Divine act of creation as being causally responsible for the supposed duration of its existence. It seems that the most important source of this erroneous claim is the mixing up of strictly philosophical (metaphysical) principles and terms with natural science. Contrary to what is sometimes held to be the case, the ontological understanding of the beginning of the Universe as a coming into being of all matter resulting from creative agency on the part of God, construed from the standpoint of Christian theology, does not presuppose at all that this coming into being took place within the framework of linear time, and points instead to a permanent, timeless dependence of creation on the Creator. It should also be emphasized that an analysis of the range of research methods used in the natural sciences leads to the conclusion that they are not capable of furnishing a definitive resolution of the question of the temporal commencement of the material Universe. In fact, taking natural science as one’s sole basis, one can only legitimately consider the question of the temporal onset of the currently observed, physical state of the Universe. It follows that in order to correctly understand the nature of the relationship obtaining between the cosmological and theological conceptions of cosmogenesis it is of crucial importance to have a precise and accurate understanding of the meaning of the concepts used in both conceptions of the origins of the Universe, where these belong to two epistemologically distinct levels of cognition of reality. The aim of this article is to present and compare the cosmological and theological approaches to understanding the beginnings of the Universe, and to answer the question of whether these positions are mutually exclusive or complementary.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2023, 20, 1; 1-36
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Binary and ternary structures in the evolutions in the Universe (2×3×2×2×···-world). From space-time tomolecular biology
Struktury binarne i ternarne w ewolucjach wszechświata (´SWIAT 2 × 3 × 2 × 2 × · · · )
Autorzy:
Suzuki, Osamu
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1837592.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
binary physical structure
ternary physical structure
polymer
evolution
universe
binary extension
ternary extension
noncommutative Galois extension
binarne struktury fizyczne
ternarne struktury fizyczne
kwinarne struktury fizyczne
senarne struktury fizyczne
pentacen
polimer
ewolucja
wszechświat
rozszerzenie binarne
rozszerzenie ternarne
nieprzemienne rozszerzenie Galois
Opis:
First we give a definition of evolution. Introducing the concepts of binary and ternary extensions we describe the hierarchy structure (BTBB-structure) and the complexity systems of the evolution of the universe in a unified manner. Our main results are given and the evolutional tree is constructed in Paragraph 3. Finally we discuss basic problems concerning the evolutions.
Formułujemy definicję ewolucji. Wprowadzając pojęcia rozszerzeń binarnych i ternarnych opisujemy strukturę hierarchiczną (BTBB) i systemy złożoności ewolucji wszechświata w jednolity sposób. Główny rezultat tej pracy to drzewo ewolucyjne, które konstruujemy w Paragrafie 3. Na koniec odnosimy się do zasadniczych problemów teorii ewolucji.
Źródło:
Bulletin de la Société des Sciences et des Lettres de Łódź, Série: Recherches sur les déformations; 2019, 69, 1; 11-24
1895-7838
2450-9329
Pojawia się w:
Bulletin de la Société des Sciences et des Lettres de Łódź, Série: Recherches sur les déformations
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 33

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies