Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "wstrząs" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Wpływ wstrząsu górniczego o energii 2x108J na stan zabudowy powierzchni w kontekście skali GSIGZWKW-2012
The impact of mining tremor with energy of 2x108J on the surface buildings condition in the context of GSIGZWKW -2012 scale
Autorzy:
Białek, J.
Chomacki, L.
Parkasiewicz, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/164145.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
eksploatacja górnicza
uszkodzenia budynków
wstrząs górniczy
budownictwo na terenach górniczych
mining exploitation
damages of buildings
mining tremors
buildings on mining areas
Opis:
W artykule przedstawiono wpływ wstrząsu górniczego na zabudowę powierzchni zlokalizowaną w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Wstrząs o energii 2x108J, który wystąpił na głębokości ok. 550 m spowodował drgania gruntu o zarejestrowanych w odległości ok. 850 m od jego epicentrum, prędkościach dochodzących do 25 mm/s oraz o przyspieszeniach do 850 mm/s2. Odtworzona maksymalna prędkość drgań wskutek wstrząsu osiągnęła w artość 45 mm/s, co przy zarejestrowanym czasie drgania wynoszącym 2,3 s wskazuje, iż wstrząs ten zawierał się w górnej granicy III stopnia intensywności drgań w skali GSIGZWKW-2012. Bezpośrednio po wystąpieniu wstrząsu przeprowadzono przegląd 56 budynków o zróżnicowanych funkcjach oraz 13 obiektów inżynierskich, zwracając szczególną uwagę na stan uszkodzeń mogących powstać na skutek wstrząsu oraz mniejszą uwagę na odczuwalność wstrząsu przez mieszkańców. Na skutek wstrząsu zaobserwowano nowe uszkodzenia elementów niekonstrukcyjnych budynków oraz intensyfikację istniejących uszkodzeń elementów niekonstrukcyjnych, a także konstrukcyjnych. Spośród wszystkich uszkodzeń wybrano cztery przykładowe, które zostały przedstawione i opisane. Poddano weryfikacji zgodność stopnia intensywności drgań skali GSIGZWKW-2012 ze stopniem uszkodzeń budynków oraz stopniem odczuwalności wstrząsu przez mieszkańców, w wyniku której ponad 90% przypadków nie przekroczyło przypisanego stopnia intensywności.
This paper presents the impact of the mining tremor on the buildings located in its immediate vicinity. The tremor energy 2x108J, which occurred at depth of approx. 550m, caused ground vibrations registered approx. 850m from the epicenter, of speeds up to 25 mm/s and accelerations up to 850mm/s2. The reconstituted maximum speed of vibration due to tremor reached 45mm/s, which registered at the time of vibration 2,3s indicates that the tremor is contained in the upper limit of the third degree vibration intensity on the scale of GSIGZWKW-2012. Directly after the tremor occurred, a review of 56 buildings with different functions and 13 engineering objects, paying special attention to the damage that may arise as a result of the tremor, and less attention to feeling the tremor by residents. As a result of the tremor, new damages in non-structural elements of buildings and intensification of existing damages in structural and non-structural elements, have been obsereved. Four examples out of all damages w ere selected, presented and described. The compatibility of the degree of vibrations intensity of the scale GSIGZWKW-2012 was verified with the degree of damages in buildings and the degree of tremor perceptibility by residents. As a result in more than 90% of the cases the assigned level of intensity has not been exceeded.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2016, 72, 12; 13-18
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elastic shakedown limit of a steel lattice girder
Autorzy:
Brzuzy, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2073385.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Centrum Rzeczoznawstwa Budowlanego Sp. z o.o.
Tematy:
shakedown
lattice girder
load pulse
finite-difference method
wstrząs
dźwigar kratowy
impuls obciążenia
metoda różnic skończonych
Opis:
This paper presents a solution for the problem concerning the behaviour of a steel lattice girder subjected to dynamic load pulses. The theory of shakedown is used in the analysis. It is assumed that such loads cause a non-elastic response which includes dissipation of energy causing deformations and residual forces developed in the structural members of the girder. At a certain intensity of these forces, the girder can react to subsequent load pulses without further dissipation of energy, behaving in the elastic region after shakedown. This condition is referred to as adaptation of the structure to assumed cyclic loading. Elastic shakedown limit is determined through a direct analysis of the girder's dynamic behaviour, i.e. by checking if energy dissipation decreases with loading cycles. This gives the number of load applications after which no further increase of the energy dissipation is observed. The existing permanent deformations persist and residual forces remain in the same state. The analysis takes into account the possibility that compressed members can buckle which may result in non-elastic, longitudinal and transverse vibrations of these members. Non-linear geometry of members is taken into account. Then a perfectly elastic-viscoplastic model of the material is used. The main goal is to determine the state of the non-elastic movements of the girder joints and the residual internal forces developed in the girder members after each load application. The values obtained in this way serve as the basis for describing the next loading cycle. It is possible to use the approach presented in the paper to evaluate the effects of accidental loads. Then it is checked whether a small number of repetitions of accidental load would result in exceeding the serviceability limit state criteria of the maximum permanent deformation or displacement and/or strain amplitudes. If so, the magnitude of accidental load is greater than the elastic shakedown limit. Some examples are given to illustrate the application of the theory of shakedown.
Źródło:
Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych; 2021, 4; 12--18
2450-1859
2450-8721
Pojawia się w:
Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja metod wyznaczania oddziaływań wstrząsów górniczych na terenie LGOM
Evolution of methods of loads estimation equivalent for seismic effects on the LGOM territory
Autorzy:
Cholewicki, A.
Szulc, J.
Nagórski, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/182835.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Techniki Budowlanej
Tematy:
wstrząs górniczy
LGOM
uszkodzenie budynku
analiza dynamiczna
analiza numeryczna
spektrum odpowiedzi
projektowanie
prognoza
mining tremors
LGOM territory
building damage
design spectrum
numerical method
dynamic analysis
prognosis
Opis:
Eksploatacja rud miedzi na terenie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego stwarza możliwość pojawienia się wstrząsów górniczych o charakterystykach zbliżonych już do słabych trzęsień ziemi i intensywnościach wykraczających poza wartości dotychczas prognozowane. Obserwacje skutków takich zjawisk nie w pełni potwierdzają merytoryczną zasadność stosowania metod obliczeń konstrukcji na podstawie tzw. spektrów odpowiedzi. Aktualne tendencje skłaniają do częściowego zastosowania zaleceń normy EC8. W artykule przeprowadzono krytyczną polemikę z tzw. koncepcją prędkościową przy szacowaniu wartości przyspieszenia projektowego. Pojawiające się wątpliwości uzasadniono na podstawie wyników analiz numerycznych prowadzonych obiektywnymi metodami dynamicznymi (krok po kroku) i z wykorzystaniem różnych spektrów odpowiedzi budowli.
Years long exploitation of cupper on LGOM territory leads to occurrence of soil tremors comparable to minor earthquakes events. Their intensities often exceed the prognosis recommended by authority. Inspections of buildings subjected to those semi earthquake motions show that the classical methods of checking of structural response based on acceleration spectral values have not been fully confirmed. The new tendency in recommendations for this region is estimation of the internal forces equivalent by means of certain agreed proportionally to ground velocity values used in analysis by means of design response spectrum recommended in EC8 document. The aim of the paper is to discuss that approach based on the numerical study carried out by means of step by step method. Conclusions for further standardization has been proposed.
Źródło:
Prace Instytutu Techniki Budowlanej; 2008, R. 37, nr 1, 1; 3-17
0138-0796
Pojawia się w:
Prace Instytutu Techniki Budowlanej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ratownictwo medyczne w krajowym systemie ratowniczo-gaśniczym. Część I
Emergency medical services in the National Fire-Fighting and Rescue. Part I
Autorzy:
Chomoncik, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/373943.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego
Tematy:
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy
krążenie
kwalifikowana pierwsza pomoc
ocena
oddech
poszkodowany
procedury
przytomność
ratownik
wstrząs
acute medical care
assessment
breathing
casualty
circulation
(circulatory) shock
consciousness
National Fire-Fighting and Rescue
paramedic
procedures
Opis:
Z systemem Państwowe Ratownictwo Medyczne współpracują służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Jednostki te udzielają kwalifikowanej pierwszej pomocy osobom znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Kwalifikowana pierwsza pomoc to czynności podejmowane przez ratownika wobec osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Ratownik może wykonywać następujące czynności: prowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową, bezprzyrządową i przyrządową, z podaniem tlenu oraz zastosowaniem według wskazań defibrylatora zautomatyzowanego, tamować krwotoki zewnętrzne i opatrywać rany, unieruchamiać złamania i podejrzenia złamań kości oraz zwichnięć, stosować ochronę przed wychłodzeniem lub przegrzaniem, prowadzić wstępne postępowanie przeciwwstrząsowe poprzez właściwe ułożenie osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, ochronę termiczną osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, stosować tlenoterapię bierną, ewakuować z miejsca zdarzenia osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, udzielić wsparcia psychicznego osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, prowadzić wstępną segregację medyczną. W sytuacji, gdy na miejscu zdarzenia są jednostki systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne, ratownicy ze służb współpracujących z systemem wykonują działania ratownicze wynikające ze specyfiki służby oraz stanowią pomoc i wsparcie w wykonywaniu medycznych działań ratowniczych przez ratowników z jednostek systemu. Szanse przeżycia poszkodowanych z ciężkimi obrażeniami ciała zależą od czasu, w którym zostanie im udzielona pomoc. Usystematyzowanie oceny poszkodowanego "od głowy do stóp" i poprawna znajomość procedur ratowniczych gwarantuje, że udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy przez ratowników w istotny sposób wpływa na szanse przeżycia poszkodowanego. Bardzo ważnym aspektem w działaniach ratowniczych jest współpraca wszystkich ratowników oraz współpraca pomiędzy służbami ratowniczymi, ponieważ wiele czynności należy wykonywać równocześnie. Sekwencja założeń taktycznych w ratownictwie medycznym ma na celu ustalenie kolejności działania ratowników w chwili przybycia na miejsce zdarzenia do momentu przekazania meldunku Kierującemu Działaniem Ratowniczym (KDR). Podział zadań z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy między poszczególnych ratowników ma wpływ na sprawność wykonywania procedur ratowniczych, czyli czas, w jakim osobie poszkodowanej zostanie udzielona niezbędna pomoc. Udzielając pomocy poszkodowanemu, należy pamiętać o tym, że wszystkie działania ratownicze powinny być ukierunkowane na jak najszybsze udzielenie pomocy poszkodowanemu, a czynności ratujące życie mają pierwszeństwo przed czynnościami ratującymi zdrowie. Dobra znajomość procedur ratowniczych i ciągłe ćwiczenia mają wpływ na jakość i szybkość działań z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy. Ponadto ratownicy znający dobrze procedury ratownicze będą działać spokojnie i zdecydowanie. Taki sposób postępowania wpływa na dobre samopoczucie poszkodowanego i jest ważnym elementem wsparcia psychicznego.
Emergency Medical Services (EMS) are supported by other services which were created by government to help people in dire need. These services provide treatment to those in need of urgent medical care. Acute medical care (or professional first aid) is a set of actions performed by paramedic to save those in danger. Paramedic is entitled to following: perform cardiopulmonary resuscitation (CPR) with or without equipment, with oxygen administration due to Automated External Defibrillator's (AED) indications, stop internal haemorrhages, treat wounds, manage fractures or dislocations, protect against hypothermia and overheating, provide preliminary anti shock treatment by placing the casualty in the proper position, provide thermal protection of casualties, use passive oxygen administration, evacuate people in need of urgent medical care, provide mental support for casualties, conduct preliminary medical selection. In a situation when both EMS and supportive services arrive on the spot the latter perform their assigned duties as well as they assist EMS rescuers' actions. The speed of rescue operation is crucial for the survival of casualties with severe injuries. Structured patients evaluation and thorough knowledge of rescue procedures can guarantee that acute medical care has crucial influence on casualty.s survival chances. The rescuers' cooperation as well as the emergency services cooperation is very important aspect in rescue operations because some actions are done simultaneously. The tactic sequence in medical rescue aims at establishing the order of actions performed by paramedics from the moment they arrive on the spot until they report back to Chief Rescue Coordinator. Assignment of acute medical care duties influences efficiency of rescue procedures, meaning the time in which casualty is given help. When dealing with first aid one has to bear in mind that all rescue actions must provide help as fast as possible and life saving procedures are prior to health saving procedures. Vast knowledge of rescue procedures and constant drills influence acute medical care actions. quality and speed. What is more paramedics who know rescue procedures very well, will act calmly and decisively. Such behaviour affects casualty.s well-being and is an important aspect of mental support.
Źródło:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza; 2013, 1; 131-152
1895-8443
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sposób oceny parametrów drgań gruntu wywołanych wstrząsami górniczymi
The method of parameter estimation of ground vibrations caused by mining tremors
Autorzy:
Cianciara, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394527.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
wstrząs górniczy
przyspieszenia drgań gruntu
szkodliwość drgań gruntu
mining tremor
ground acceleration
harmfulness of ground vibrations
Opis:
Rejestrowane drgania gruntu wywołane wstrząsami górniczymi mają strukturę losową. Ponadto mogą zawierać krótkookresowe impulsy, o wysokich amplitudach szczytowych, w formie pojedynczych wahnięć. Stosowany obecnie w praktyce sposób oceny wartości maksymalnej amplitudy polega na jej bezpośrednim odczycie z zapisu drgań. W sytuacji, gdy przebieg zawiera taki pojedynczy impuls, wówczas ocena jego amplitudy jest najczęściej znacznie zawyżona. Powoduje to fikcyjne podniesienie stopnia szkodliwości drgań. Należy stwierdzić, że sposób oceny parametrów powinien być dostosowany do struktury danych pomiarowych. W tym celu w artykule zaproponowano sposób oparty na analizie obwiedni rejestrowanych drgań. Jest wówczas możliwe opracowanie modelu obwiedni, który opisuje powiązanie wartości empirycznych z parametrami. Na bazie tego modelu prowadzona jest estymacja maksymalnej amplitudy oraz czasu trwania drgań, zgodnie z uniwersalną metodą najmniejszych kwadratów. Uzyskane na tej drodze wielkości są zbliżone do rzeczywistych wartości parametrów i umożliwiają ocenę stopnia szkodliwości drgań.
Recorded ground vibrations caused by mining tremors display random characteristics. These may constitute short, high amplitude pulses or single swings. In practice, the method currently used to assess the maximum amplitude is based on direct readouts from recording vibrations. That, in turn, causes the random sizing of this parameter, mostly with significant overestimation. The result is a false reading of the increase in the degree of harmfulness of a given vibration. It should be noted that the method of evaluating the parameters should be adapted to the structure of the data. This article proposes a method based on an analysis of the recorded vibration envelope. Using such an approach, it is possible to develop a model of the envelope which describes the links between the empirical values of the parameters. Based on this model, estimation is carried out of the effective maximum amplitude and the duration of the vibration using the universal method of least squares. The values obtained in this way are close to the actual values of the parameters and allow better assessment of the degree of harmfulness of vibrations.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2014, 86; 115-121
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczyny i częstotliwość zgonów z powodu urazów wielonarządowych: analiza materiału Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych SPSK 1 w Szczecinie z 3 lat (2017–2019)
Autorzy:
Ciechanowicz, Dawid
Samojło, Natalia
Kozłowski, Jan
Pakulski, Cezary
Żyluk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1391738.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Index Copernicus International
Tematy:
śmiertelność
uraz mózgu
uraz wielonarządowy
wstrząs krwotoczny
Opis:
Wstęp: Przyczyny zgonów w następstwie urazów wielonarządowych są przedmiotem badań naukowych, których zasadniczym celem jest dążenie do zwiększenia przeżywalności i zmniejszenia liczby możliwych do uniknięcia powikłań, skutkujących śmiercią. Cel: Celem pracy była epidemiologiczna i kliniczna analiza przyczyn zgonów pacjentów leczonych w Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych SPSK 1 w Szczecinie przez 3 lata (2017–2019). Materiał i metody: Materiał badawczy stanowiły dane medyczne 32 chorych w wieku śr. 63 lat, którzy zmarli w następstwie urazów wielonarządowych. Analizie poddano: czas zgonu od przyjęcia do CLUW, główną przyczynę zgonu, spektrum doznanych obrażeń, okolice ciała i sposób leczenia (zachowawcze lub operacyjne). Wyniki: Najczęstszą przyczyną zgonu był wypadek komunikacyjny – 22 przypadki (69%), upadek z wysokości – 8 przypadków (25%) i inny mechanizm – 2 przypadki (6%). Najczęstszą bezpośrednią przyczyną zgonu był uraz czaszkowo-mózgowy – 17 chorych (53%) i złamania kości miednicy lub kręgosłupa – 5 (16%). Najczęstszą składową urazu wielonarządowego były natomiast obrażenia kostne (kręgosłup, miednica, kończyny) – 28 przypadków (87%), urazy głowy – 25 (78%), klatki piersiowej – 24 (75%) i brzucha – 17 (53%). Leczenia operacyjnego wymagało 18 pacjentów (56%); najczęściej operowano urazy głowy (kraniotomia) – u 11 chorych i brzucha – u 5 chorych. U 5 pacjentów wykonano zabieg endowaskularny – embolizację tętnic miednicy. Dwunastu chorych (38%) zmarło w ciągu pierwszych 2 dób od przyjęcia do CLUW, 5 (16%) w ciągu pierwszego tygodnia, a 15 po upływie tygodnia od przyjęcia. Wnioski: Urazy głowy, złamania miednicy z krwawieniem do przestrzeni zaotrzewnowej i ciężkie obrażenia kilku okolic ciała stanowią największe zagrożenie dla życia u pacjentów z obrażeniami wielonarządowymi. Zauważalna jest tendencja do obniżenia śmiertelności z powodu wstrząsu krwotocznego, natomiast pozostaje ona niezmieniona z powodu urazów OUN.
Źródło:
Polish Journal of Surgery; 2020, 92, 4; 1-6
0032-373X
2299-2847
Pojawia się w:
Polish Journal of Surgery
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania porównawcze odporności na wstrząsy cieplne materiału magnezytowego
Comparative tests of thermal shock resistance of magnesite material
Autorzy:
Gerle, A.
Wałęga-Chwastek, H.
Kalarus, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392077.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
materiał ogniotrwały
wstrząs termiczny
naprężenie cieplne
odporność na wstrząs termiczny
ceramika magnetyzowa
badanie porównawcze
metodyka badań
refractory material
thermal shock resistance
magnesite ceramics
comparative testing
test methodology
Opis:
Odporność na wstrząsy cieplne decyduje o wyborze materiału w przypadku jego użytkowania w warunkach, w których występuje gradient temperatury. Obejmuje to wyroby stosowane w procesach wysokotemperaturowych, prowadzonych zarówno w sposób okresowy, jak i ciągły. Odporność na wstrząsy cieplne określana jest w sposób empiryczny poprzez umowną ocenę skutków wywołanych przez bezpośrednie poddawanie wyrobów cyklicznym zmianom temperatury. W celu oznaczania odporności na wstrząsy cieplne zostało opracowanych wiele metod pomiarowych, umożliwiających szacowanie efektywnego czasu pracy wyrobu w warunkach zmiennej temperatury. Metoda pomiarowa jest tym doskonalsza, im warunki badania bardziej odwzorowują autentyczne warunki pracy badanego materiału. Wymóg ten jest jednak bardzo trudny, a wręcz niemożliwy do spełnienia w warunkach laboratoryjnych. W niniejszej pracy dokonano przeglądu metod oznaczania odporności na wstrząsy cieplne materiałów ogniotrwałych. Wzięto pod uwagę zarówno metody znormalizowane, jak i nieznormalizowane opisane w dostępnej literaturze. Opisane metody porównano i wskazano najistotniejsze różnice w metodyce oraz sposobie prezentacji wyniku badania oraz omówiono słabe strony tych metod. Zaprezentowano wyniki porównawczych badań odporności na wstrząsy cieplne materiału magnezytowego uzyskane w dwóch niezależnych laboratoriach. Badania zostały przeprowadzone według wcześniej określonej metodyki i miały na celu ustalenie wpływu warunków przeprowadzenia badania na wynik końcowy.
Thermal shock resistance determines the choice of material for applications in temperature gradient conditions. This includes products used in batch and continuous high temperature processes. Thermal shock resistance is determined empirically by evaluation of the effects of direct sample treatment by cyclic changes of temperature. There have been developed many methods of thermal shock resistance determination. This methods allow to determine the effective time of the product live under conditions of variable temperature. The measuring method is the more accurate when the more test conditions are closer to real working conditions of the testes material. This requirement is very difficult or even impossible to meet in the laboratory. This paper presents the review of the methods for the thermal shock resistance testing of refractory materials. Both the standardised and not standardised methods described in the literature are presented. These methods were compared and identified the most important differences in methodology and presentation of the test results. The weaknesses of the presented methods were discussed. The results of comparative tests of thermal shock resistance of magnesite material obtained in two independent laboratories were presented. Tests were carried out according to predetermined methodology. The tests aimed to determine the influence of test conditions on the result.
Źródło:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2011, R. 4, nr 7, 7; 37-53
1899-3230
Pojawia się w:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka „tąpaniowo-energetyczna” dla danych zarejestrowanych w GZW – aktualizacja do 2013 roku
Rockburst-energy characteristics for data registered in the GZW – update to 2013
Autorzy:
Gołda, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166402.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
wstrząs
tąpnięcie
prawdopodobieństwo
tremor
rockburst
probability
Opis:
W artykule zaprezentowana została aktualna postać punktowa charakterystyki „tąpaniowo-energetycznej”, wyznaczona na podstawie archiwalnych danych dotyczących wstrząsów i tąpnięć zarejestrowanych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW) w latach 1999-2013. Punktowa charakterystyka „tąpaniowo-energetyczna” w całej pracy interpretowana jest jako warunkowe, średnie prawdopodobieństwo tąpnięcia P(T|E≥E1) , gdzie warunek stanowi wystąpienie wstrząsu o energii E większej od pewnej przyjętej wartości energii E1, natomiast średnie, ponieważ jest to wartość średnia zmiennej losowej i podkreśla to symbol kreski nad tą zmienną. W pracy zaprezentowano charakterystyki dla okresów pięcioletnich oraz dziesięcioletnich, których graficzna postać przedstawia zmienną w czasie zależność pomiędzy liczbą wstrząsów a liczbą tąpnięć.
This paper presents the current version of point rockburst-energy characteristics, defined on the basis of the archival tremors and rockburst data registered in the Upper Silesian Coal Basin (GZW) during 1999-2013. In this paper, point rockburst-energy characteristics are interpreted as the conditional, average probability of rockburst, where the occurrence with energy tremor E, larger than the assumed value of energy, is the condition, average because it is an average value of a random variable and it is highlighted with a line symbol under this variable. The paper presents rockburst-energy characteristics for periods of five and ten years, which present a time-changed relationship between the number of tremors and the number of rockburst in graphical form.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2015, 71, 12; 20-27
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wstrząsów terenu górniczego oraz obciążeń stałych i zmiennych na zabytkową wieżę
The influence of mining tremors and other loads on the historical tower
Autorzy:
Gromysz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/164165.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
wstrząs terenu górniczego
obiekt zabytkowy
całkowanie równań ruchu
mining tremors
historic building
integrating the equations of motion
Opis:
Zabytkowa wieża została wzniesiona w 1880 r. Obiekt pełnił pierwotnie funkcję komina, następnie wieży wodnej, a obecnie adaptowano go na punkt widokowy. Wysokość obiektu ponad poziom terenu wynosi 45,25 m, a taras widokowy znajduje się ok. 41 m nad poziomem terenu. W rejonie wieży występują silne wstrząsy terenu górniczego. W przeszłości, gdy wieża pełniła funkcję komina, a następnie wieży wodnej, obiekt znajdował się w rejonie filara ochronnego dla szybów dawnej kopalni ,,Ignacy”. Obszar filara był kilkakrotnie naruszany eksploatacją górniczą prowadzoną różnymi systemami. W ostatnich dziesięciu latach na wieżę oddziaływały wpływy eksploatacji górniczej prowadzonej na głębokości od 1054 m do 1172 m w pięciu pokładach. Bezpośrednio pod wieżą prowadzono eksploatację jedynie w pokładzie 703/1 w 2015 r. W wyniku prowadzonych eksploatacji wieża wychyliła się 10 mm/m. Wykonano obliczenia statyczne modelu konstrukcji polegające na uwzględnieniu wpływu obciążeń stałych, zmiennych i wychylenia oraz obliczenia dynamiczne, których celem było wyznaczenie wpływu silnych wstrząsów oddziałujących na wieżę. Na podstawie całkowania równań ruchu wyznaczono amplitudy przemieszczenia i przyśpieszenia w poziomie tarasu widokowego wywołane wstrząsem terenu górniczego o danym przebiegu. Na przykład wstrząs o amplitudzie przyśpieszenia równej 602 mm/s2 wywołuje przyśpieszenia w poziomie tarasu widokowego wynoszące 1050 mm/s2. Analiza spektralna pozwoliła na wyznaczenie naprężeń w elementach konstrukcji wieży wywołanych wstrząsami generowanymi przez KWK „Rydułtowy”. Wykazano, że dopuszczalne obliczeniowo obciążenie obiektu wstrząsem terenu górniczego, wyrażone maksymalną amplitudą przyśpieszeń drgań, zależy od wychylenia wieży. Przy wychyleniu równym 15 mm/m i założonych wytrzymałościach materiału elementów konstrukcji dopuszczalna obliczeniowo amplituda wstrząsów wynosi 1800 mm/s2. Przeprowadzone analizy pozwalają na stwierdzenie, że w przypadku części obiektów budowlanych odporność dynamiczna na wstrząsy terenu górniczego zależy od ustalonej odporności statycznej.
The historic tower was built in the 1880. In the beginning it used to be a chimney, then in the 1954 it was turned to the supporting construction of water tank. In the last years it has been adapted as a viewpoint. The height of the object is 45.25 m, and the viewing terrace is about 41 m above the ground level. Strong mining tremors appears in the tower area. In 2015, directly under the tower, coal extraction was conducted. As a result of this the inclination of tower equal to 10 mm/m appeared. This paper presents calculations of the structural model which take into account the influence of constant and variable loads as well as the influence of mining tremors. The aim of the calculations was to determine the impact of mining tremors on the tower. The amplitude of the displacement and acceleration at the level of the viewing terrace was computed basing on the numerical integration of equations of the motion. For example a mining tremor of an amplitude of 602 mm/s2 accelerates the observation deck level to 1050 mm/s2. Spectral analysis allowed to determine the stresses in the elements of the tower construction caused by mining tremors. It has been shown that the admissible level of mining tremors depends on the tower deflection. The analyses made it possible to conclude that the dynamic resistance of the tower to the mining tremors depends on the established static resistance.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2017, 73, 8; 24-38
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transport pacjenta w ciężkim stanie – wyzwanie dla zespołu transportowego
Transporting a patient in a serious condition – a challenge for the transport team
Autorzy:
Gruba, Łukasz
Adamiak, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407525.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
Tematy:
transport międzyszpitalny
pacjent w ciężkim stanie
wstrząs
interhospital transport
critically ill patient
shock
Opis:
Najniebezpieczniejszym momentem w opiece nad pacjentem w stanie ciężkim jest jego transport. Dotyczy to transportu międzyszpitalnego (droga naziemna i lotnicza) jak i transportu wewnętrzpitalnego. Zespół Transportu Medycznego (ZTM) to jednostka spoza Systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego realizująca transport międzyszpitalny, który finansowany jest ze środków publicznych 1. Do transportu pacjenta powinien być dysponowany zespół personelu, który doskonale radzi sobie w sytuacjach nieprzewidywalnych i potrafi szybko reagować na zmieniający się stan pacjenta. Transportu osoby w stanie zagrożenia życia nie powinny dokonywać przypadkowe osoby. Najlepiej, gdyby to był personel opiekujący się pacjentem, ponieważ zna pacjenta i wie, jak zareagować na zmieniający się stan kliniczny. Dotyczy to fazy wewnątrzszpitalnej – diagnostyki, przekazania na blok operacyjny, przekazania na OIT. Transport międzyszpitalny wykonywany jest przez personel z zewnątrz, który nie zna pacjenta, więc dużą rolę odgrywa dokładne przekazanie informacji o pacjencie nie tylko przez lekarza kierującego, ale też przez personel pielęgniarski i/lub ratowników medycznych.
The most dangerous moment in the care of a critically ill patient is their transport. This applies to inter-hospital transport (land and air) as well as intra-hospital transport. The Medical Transport Team is a unit outside the State Emergency Medical Services System that provides inter-hospital transport financed from public funds. A team of staff who can cope perfectly well with unpredictable situations and can quickly respond to the changing condition of the patient should be available to transport them. A person in a life-threatening condition should not be transported by random people. Ideally, this should be the staff caring for the patient because they know the patient and know how to respond to changing clinical conditions. This applies to the in-hospital phase – diagnostics, transfer to the operating theatre, transfer to the ICU. Interhospital transport is performed by external staff who do not know the patient, so an important role is played by the accurate transfer of information about the patient not only by the referring doctor, but also by nursing staff and/or paramedics.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Collegium Witelona; 2023, 2, 47; 11-18
2956-302X
2956-3208
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Collegium Witelona
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstrząs krwotoczny a czynność serca
Haemorrhagic shock and heart function
Autorzy:
Grudzińska, Ewa
Lewandowska, Hanna
Saran, Anna
Jochem, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1039806.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
wstrząs krwotoczny
serce
interleukina 6
czynnik martwicy guza α
haemorrhagic shock
heart
interleukin 6
tumor necrosis factor α
Opis:
During haemorrhagic shock and resuscitation heart function is infl uenced by nervous, humoral and local factors. Nervous regulation includes threephasic changes of the sympathetic and parasympathetic system activities. In the fi rst phase, tachycardia is observed as a response to a fall in blood pressure and baroreceptor-mediated increase of the sympathetic activity. The second phase, characterized by bradycardia, is associated with a Bezold-Jarisch refl ex and increased parasympathetic activity; in the third hipophase, heart rate increases again, probably due to sympathetic stimulation. In this review, we present also humoral (testosterone, estrogens, prolactin, interleukin 6 [IL-6], hydrogen sulphide) and the local factors (tumor necrosis factor α [TNF-α]) aff ecting heart function in hemorrhagic shock.
W stanie wstrząsu krwotocznego oraz resuscytacji wpływ na czynność serca mają czynniki nerwowe, humoralne i produkowane miejscowo. W regulacji nerwowej wyróżnia się trójfazowe zmiany aktywności układu współczulnego i przywspółczulnego, a co za tym idzie, zmiany czynności serca. W pierwszej fazie dochodzi do tachykardii na skutek odbarczenia baroreceptorów tętniczych i odruchowego pobudzenia układu współczulnego, w fazie drugiej występuje bradykardia, jako następstwo odruchu Bezolda i Jarischa oraz zwiększenia aktywności układu przywspółczulnego i hamowania układu współczulnego. Trzecia faza regulacji charakteryzuje się ponownym wzrostem częstości rytmu serca, prawdopodobnie wskutek pobudzenia układu współczulnego. W pracy omówiono także wpływ na czynność serca czynników humoralnych (testosteron, estrogeny, prolaktyna, interleukina 6 [IL-6], siarkowodór) oraz produkowanych lokalnie (czynnik martwicy guza α [TNF-α]).
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2009, 63, 2; 73-77
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bombesin-like peptides are able to affect central histamine-induced resuscitating effect in haemorrhage-shocked rats
Peptydy bombezynopodobne mogą wpływać na efekt resuscytacyjny ośrodkowo działającej histaminy we wstrząsie krwotocznym u szczurów
Autorzy:
Jasikowska, Karolina
Rybus-Kalinowska, Barbara
Klose, Aleksandra
Nowak, Damian
Jochem, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1035475.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
bombesin receptors
histaminergic system
rats
haemorrhagic shock
receptory bombezynowe
szczury
wstrząs krwotoczny
układ histaminergiczny
Opis:
INTRODUCTION: Activation of the central histaminergic system induces a resuscitating effect in haemorrhage-shocked rats. Since peripherally administered bombesin evokes a similar action, and bombesin receptors are present in the central nervous system regions responsible for cardiovascular regulation, the aim of the study was to examine the effects of bombesin receptor blockage on histamine-induced cardiovascular effects in haemorrhagic shock. MATERIAL AND METHODS: Studies were carried out in male Wistar rats anaesthetized with ketamine/xylazine (100 mg/kg + 10 mg/kg, intraperitoneally) and then subjected to reversible haemorrhagic shock with a mean arterial pressure (MAP) of 30–35 mmHg. Immediately after terminating bleeding, the animals were pre-treated intracerebroventricularly (icv) with bombesin receptor antagonists/0.9% NaCl solution, and 5 min later – treated via the same route with histamine (50 nmol) or 0.9% NaCl solution. RESULTS: Haemorrhage led to decreases in the pulse pressure (PP), heart rate (HR) and mesenteric blood flow (MBF). Histamine induced a pressor effect, with a significant increase in PP and MBF. The effect was inhibited by both [D-Phe12,Leu14]-bombesin and BIM 23042, non-selective and selective bombesin 1 (BB1) receptor antagonists, respectively. In the control groups the antagonists had no effect. CONCLUSIONS: Endogenous bombesin-like peptides, acting via BB1 receptors, are able to affect a histamine-induced pressor effect in haemorrhage-shocked rats.
WSTĘP: Pobudzenie ośrodkowego układu histaminergicznego wywołuje działanie resuscytacyjne u szczurów we wstrząsie krwotocznym. Skoro podawana dożylnie bombezyna wykazuje podobne działanie, a receptory bombezynowe są obecne w strukturach ośrodkowego układu nerwowego, odpowiedzialnych za regulację czynności układu krążenia, celem pracy było zbadanie wpływu zablokowania receptorów bombezynowych na efekty krążeniowe wynikające z podania do komory bocznej mózgu (icv) histaminy we wstrząsie krwotocznym u szczurów. MATERIAŁ I METODY: Badania przeprowadzono u szczurów, samców szczepu Wistar w znieczuleniu ogólnym (ketamina 100 mg/kg + ksylazyna 10 mg/kg, dootrzewnowo). Zastosowano model odwracalnego wstrząsu krwotocznego ze średnim ciśnieniem tętniczym (MAP) 30–35 mmHg. Niezwłocznie po zakończeniu krwawienia podawano icv antagonistów receptorów bombezynowych/0,9% roztwór NaCl, a 5 min później tą samą drogą histaminę (50 nmol) bądź 0,9% roztwór NaCl. WYNIKI: Utrata krwi prowadziła do obniżenia ciśnienia tętna (PP), częstości rytmu serca (HR) i przepływu krezkowego krwi (MBF). Histamina wywoływała działanie presyjne ze wzrostem PP i MBF. Efekty działania histaminy były częściowo hamowane przez [D-Phe12,Leu14]-bombezynę i BIM 23042, odpowiednio nieselektywnego antagonistę receptorów bombezynowych oraz selektywnego blokera receptorów bombezynowych typu 1 (BB1). W grupach kontrolnych nie stwierdzono wpływu antagonistów receptorów bombezynowych na mierzone parametry układu krążenia. WNIOSKI: Endogenne peptydy bombezynopodobne, działając poprzez receptory BB1, mogą wpływać na wywoływane przez ośrodkowo działającą histaminę działanie resuscytacyjne we wstrząsie krwotocznym u szczurów.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2020, 74; 40-45
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Centrally acting cholecystokinin induces depressor circulatory effects in haemorrhage-shocked rats
Ośrodkowo działająca cholecystokinina wywołuje działanie depresyjne na układ krążenia u szczurów we wstrząsie krwotocznym
Autorzy:
Jasikowska, Karolina
Zając, Magdalena A.
Jochem, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1426904.pdf
Data publikacji:
2021-03-19
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
cholecystokinin
rats
haemorrhagic shock
cholecystokinina
szczury
wstrząs krwotoczny
Opis:
INTRODUCTION: Cholecystokinin (CCK) is a peptide gastrointestinal hormone involved in the stimulation of lipid and protein digestion as well as a neurotransmitter/neuromodulator in the central nervous system. After intravenous administration, it induces a resuscitating effect in rats subjected to haemorrhagic shock. Since CCK is able to directly and indirectly affect the cardiovascular centre function, the aim of the study was to examine the action of the sulphated octapeptide form of CCK (CCK-8) given intracerebroventricularly (icv) in the sympathoinhibitory phase of haemorrhagic shock. MATERIAL AND METHODS: Studies were carried out in male Wistar rats anaesthetized with ketamine/xylazine (100 mg/kg + 10 mg/kg, intramuscularly) and subjected to irreversible haemorrhagic shock (0% survival at 2 h) with a mean arterial pressure (MAP) of 20–25 mmHg. At 5th min of critical hypotension, the rats were injected icv with CCK-8 (5, 15 nmol) or saline (5 μl). RESULTS: Haemorrhage led to a decrease in pulse pressure (PP), heart rate (HR) as well as increases in renal (RVR) and mesenteric vascular resistance (MVR). In the control group injected with saline, there were no significant increases in the measured cardiovascular parameters, and the survival time was 32.5 ± 5.1 min. CCK-8 induced dose-dependent decreases in MAP, PP and HR accompanied by increases in RVR and MVR, and also shortened the survival time in comparison to the control animals. CONCLUSIONS: Centrally acting CCK-8 induces depressive circulatory effects in haemorrhage-shocked rats.
WSTĘP: Cholecystokinina (CCK) należy do hormonów peptydowych układu pokarmowego regulujących trawienie lipidów i białek, a ponadto jest ośrodkowym neurotransmiterem/neuromodulatorem. Po podaniu dożylnym wywołuje efekt resuscytacyjny u szczurów we wstrząsie krwotocznym. Ze względu na fakt, iż CCK może wpływać bezpośrednio i pośrednio na czynność ośrodka sercowo-naczyniowego, celem pracy było zbadanie działania pochodnej siarczanowej oktapeptydu CCK (CCK-8) podawanej do komory bocznej mózgu (intracerebroventricularly – icv) w fazie hamowania czynności układu współczulnego we wstrząsie krwotocznym. MATERIAŁ I METODY: Badania przeprowadzono u samców szczurów szczepu Wistar w znieczuleniu ogólnym (ketamina [100 mg/kg]/ksylazyna [10 mg/kg]), u których wywołano nieodwracalny wstrząs krwotoczny (0% przeżycia 2 h) ze średnim ciśnieniem tętniczym (mean arterial pressure – MAP) 20–25 mmHg. W 5 min krytycznej hipotensji szczurom podawano icv CCK-8 (5, 15 nmol) lub 0,9% roztwór NaCl (5 μl). WYNIKI: Krwotok prowadził do obniżenia ciśnienia tętna (pulse pressure – PP), częstości rytmu serca (heart rate – HR) oraz wzrostu nerkowego (renal vascular resistance – RVR) i krezkowego oporu naczyniowego (mesenteric vascular resistance – MVR). W grupie kontrolnej nie stwierdzono wzrostu badanych parametrów układu krążenia, a średni czas przeżycia wynosił 32,5 ± 5,1 min. CCK-8 wywoływała zależne od dawki spadki MAP, PP i HR ze wzrostem RVR i MVR, a także skracała czas przeżycia w porównaniu ze zwierzętami kontrolnymi. WNIOSKI: Ośrodkowo działająca CCK-8 wywołuje działanie depresyjne na układ krążenia u szczurów we wstrząsie krwotocznym.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2021, 75; 18-23
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of histamine H3 receptors on pressor effect of leptin administered centrally in haemorrhage-shocked rats
Wpływ receptorów histaminowych H3 na reakcję presyjną wywołaną przez leptynę podawaną ośrodkowo u szczurów we wstrząsie krwotocznym
Autorzy:
Jasikowska, Karolina
Klose, Aleksandra
Kozieł-Kokosińska, Izabela
Jochem, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037764.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
histamine
h3 receptor
leptin
haemorrhagic shock
rats
histamina
receptor h3
leptyna
wstrząs krwotoczny
szczury
Opis:
INTRODUCTION: Leptin administered intracerebroventricularly (icv) evokes the resuscitating effect in haemorrhage-shocked rats, and the action is associated with activation of the histaminergic system. The aim of the present study was to examine the possible role of the histamine H3 receptor in leptin-evoked cardiovascular effects. MATERIALS AND METHODS: Studies were performed in male Wistar rats subjected to irreversible haemorrhagic shock (0% survival at 2 h) with a mean arterial pressure (MAP) of 20–25 mmHg that were anaesthetized with keta-mine/xylazine (100 mg/kg + 10 mg/kg, intraperitoneally). At 5 minutes of critical hypotension the animals were injec-ted icv with leptin (20 μg) or 0.9% NaCl (5 μl). RESULTS: Haemorrhage resulted in a decrease in pulse pressure (PP) and heart rate (HR). Leptin evoked long-lasting rises in MAP, PP and HR with 100% survival at 2 h. Pre-treatment with histamine H3 receptor inverse agonist/H4 partial agonist clobenpropit (42.5 nmol, icv), but not with H3 receptor neutral antagonist VUF 5681 (50 nmol, icv), inhibited MAP and PP changes evoked by leptin, however, without an influence on HR or survival rate at 2 h. CONCLUSIONS: The histamine H3 receptor can influence the centrally-acting leptin-induced resuscitating effect in haemorrhagic shock in rats.
WSTĘP: Leptyna podawana do komory bocznej mózgu (icv) wywołuje efekt resuscytacyjny u szczurów we wstrząsie krwotocznym; w działaniu tym uczestniczy układ histaminergiczny. Celem obecnej pracy było zbadanie możliwego udziału receptorów histaminowych H3 w wywoływanym przez leptynę wpływie na układ krążenia we wstrząsie. MATERIAŁ I METODY: Badania przeprowadzono u szczurów, samców szczepu Wistar w znieczuleniu ogólnym przy użyciu ketaminy i ksylazyny (100 mg/kg + 10 mg/kg dootrzewnowo), u których wywołano nieodwracalny wstrząs krwotoczny ze średnim ciśnieniem tętniczym (MAP) 20–25 mmHg (wskaźnik przeżycia dwugodzinnego: 0%). W 5 min krytycznej hipotensji zwierzętom podawano icv leptynę (20 μg) bądź 0,9% roztwór NaCl (5 μl). WYNIKI: Utrata krwi prowadziła do obniżenia ciśnienia tętna (PP) i częstości rytmu serca (HR). Leptyna wywoływała długotrwałe wzrosty MAP, PP i HR, a także podwyższenie do 100% wskaźnika przeżycia dwugodzinnego. Premedykacja odwrotnym agonistą receptorów H3/częściowym agonistą receptorów H4 klobenpropitem (42,5 nmol, icv), ale nie neutralnym antagonistą receptorów H3 VUF 5681 (50 nmol, icv), hamowała zmiany MAP i PP wywoływane przez leptynę, jednak bez wpływu na wskaźnik przeżycia dwugodzinnego we wstrząsie. WNIOSKI: Receptory histaminowe H3 mogą wpływać na efekt resuscytacyjny wywoływany przez ośrodkowo działającą leptynę we wstrząsie krwotocznym u szczurów.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2015, 69; 132-137
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies