Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "wstrząs" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Charakterystyka „tąpaniowo-energetyczna” dla danych zarejestrowanych w GZW – aktualizacja do 2013 roku
Rockburst-energy characteristics for data registered in the GZW – update to 2013
Autorzy:
Gołda, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166402.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
wstrząs
tąpnięcie
prawdopodobieństwo
tremor
rockburst
probability
Opis:
W artykule zaprezentowana została aktualna postać punktowa charakterystyki „tąpaniowo-energetycznej”, wyznaczona na podstawie archiwalnych danych dotyczących wstrząsów i tąpnięć zarejestrowanych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW) w latach 1999-2013. Punktowa charakterystyka „tąpaniowo-energetyczna” w całej pracy interpretowana jest jako warunkowe, średnie prawdopodobieństwo tąpnięcia P(T|E≥E1) , gdzie warunek stanowi wystąpienie wstrząsu o energii E większej od pewnej przyjętej wartości energii E1, natomiast średnie, ponieważ jest to wartość średnia zmiennej losowej i podkreśla to symbol kreski nad tą zmienną. W pracy zaprezentowano charakterystyki dla okresów pięcioletnich oraz dziesięcioletnich, których graficzna postać przedstawia zmienną w czasie zależność pomiędzy liczbą wstrząsów a liczbą tąpnięć.
This paper presents the current version of point rockburst-energy characteristics, defined on the basis of the archival tremors and rockburst data registered in the Upper Silesian Coal Basin (GZW) during 1999-2013. In this paper, point rockburst-energy characteristics are interpreted as the conditional, average probability of rockburst, where the occurrence with energy tremor E, larger than the assumed value of energy, is the condition, average because it is an average value of a random variable and it is highlighted with a line symbol under this variable. The paper presents rockburst-energy characteristics for periods of five and ten years, which present a time-changed relationship between the number of tremors and the number of rockburst in graphical form.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2015, 71, 12; 20-27
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstrząs septyczny w przebiegu ropnia wątroby leczonego drenażem przezskórnym – przegląd piśmiennictwa i opis przypadku
Autorzy:
Snarska, Jadwiga
Michalak, Maciej
Masiulaniec, Piotr
Jacyna, Krzysztof
Zalewski, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1393925.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Index Copernicus International
Tematy:
ropień wątroby
wstrząs septyczny
drenaż przezskórny
Opis:
Celem pracy była prezentacja wstrząsu septycznego o piorunującym przebiegu w trakcie drenażu przezskórnego dużego ropnia wątroby u 18-letniej chorej po przebytej przed 3 miesiącami appendektomii techniką laparoskopową z powodu jego ropowiczo-zgorzelinowego zapalenia. Przebieg pooperacyjny powikłany był nasilonym ropieniem miejsc po trokarach. Po wdrożeniu antybiotykoterapii do- żylnej, pod kontrolą USG, wykonano drenaż przezskórny ropnia. W trakcie wycofywania prowadnicy z zestawu drenującego wystąpiły objawy wstrząsu septycznego. Wdrożono leczenie farmakologiczne i kontynuowano antybiotykoterapię do uzyskania ujemnego wyniku badania mikrobiologicznego i normalizacji parametrów życiowych. Chora nie została zakwalifikowana do leczenia na OIT. W stanie ogólnym dobrym w 24 dobie hospitalizacji została wypisana do domu. U prezentowanej chorej mogło dojść do kontaktu drenu pokrytego zawartością ropnia z okolicznymi drobnymi naczyniami krwiono- śnymi, co przyczyniło się do rozwoju ogólnoustrojowej reakcji zapalnej połączonej z szybko rozwijającym się wstrząsem septycznym.
Źródło:
Polish Journal of Surgery; 2016, 88, 5; 496-503
0032-373X
2299-2847
Pojawia się w:
Polish Journal of Surgery
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczyny i częstotliwość zgonów z powodu urazów wielonarządowych: analiza materiału Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych SPSK 1 w Szczecinie z 3 lat (2017–2019)
Autorzy:
Ciechanowicz, Dawid
Samojło, Natalia
Kozłowski, Jan
Pakulski, Cezary
Żyluk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1391738.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Index Copernicus International
Tematy:
śmiertelność
uraz mózgu
uraz wielonarządowy
wstrząs krwotoczny
Opis:
Wstęp: Przyczyny zgonów w następstwie urazów wielonarządowych są przedmiotem badań naukowych, których zasadniczym celem jest dążenie do zwiększenia przeżywalności i zmniejszenia liczby możliwych do uniknięcia powikłań, skutkujących śmiercią. Cel: Celem pracy była epidemiologiczna i kliniczna analiza przyczyn zgonów pacjentów leczonych w Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych SPSK 1 w Szczecinie przez 3 lata (2017–2019). Materiał i metody: Materiał badawczy stanowiły dane medyczne 32 chorych w wieku śr. 63 lat, którzy zmarli w następstwie urazów wielonarządowych. Analizie poddano: czas zgonu od przyjęcia do CLUW, główną przyczynę zgonu, spektrum doznanych obrażeń, okolice ciała i sposób leczenia (zachowawcze lub operacyjne). Wyniki: Najczęstszą przyczyną zgonu był wypadek komunikacyjny – 22 przypadki (69%), upadek z wysokości – 8 przypadków (25%) i inny mechanizm – 2 przypadki (6%). Najczęstszą bezpośrednią przyczyną zgonu był uraz czaszkowo-mózgowy – 17 chorych (53%) i złamania kości miednicy lub kręgosłupa – 5 (16%). Najczęstszą składową urazu wielonarządowego były natomiast obrażenia kostne (kręgosłup, miednica, kończyny) – 28 przypadków (87%), urazy głowy – 25 (78%), klatki piersiowej – 24 (75%) i brzucha – 17 (53%). Leczenia operacyjnego wymagało 18 pacjentów (56%); najczęściej operowano urazy głowy (kraniotomia) – u 11 chorych i brzucha – u 5 chorych. U 5 pacjentów wykonano zabieg endowaskularny – embolizację tętnic miednicy. Dwunastu chorych (38%) zmarło w ciągu pierwszych 2 dób od przyjęcia do CLUW, 5 (16%) w ciągu pierwszego tygodnia, a 15 po upływie tygodnia od przyjęcia. Wnioski: Urazy głowy, złamania miednicy z krwawieniem do przestrzeni zaotrzewnowej i ciężkie obrażenia kilku okolic ciała stanowią największe zagrożenie dla życia u pacjentów z obrażeniami wielonarządowymi. Zauważalna jest tendencja do obniżenia śmiertelności z powodu wstrząsu krwotocznego, natomiast pozostaje ona niezmieniona z powodu urazów OUN.
Źródło:
Polish Journal of Surgery; 2020, 92, 4; 1-6
0032-373X
2299-2847
Pojawia się w:
Polish Journal of Surgery
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka zwierzęcych modeli doświadczalnych wstrząsu krwotocznego
Characteristic of experimental animal models of haemorrhagic shock
Autorzy:
Rybczyk, Renata
Żak, Agata
Krawiec, Adam
Jochem, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1039388.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
experimental models
haemorrhagic shock
modele doświadczalne
wstrząs krwotoczny
Opis:
Haemorrhagic shock is a life-threatening status which results from an acute loss of blood and leads to hypotension and hypoperfusion of peripheral tissues. The aim of the present study was to review currently used animal models of haemorrhagic shock. All these models can be classified into two groups – reversible and irreversible. Apart from this classification, haemorrhagic shock models can be divided into controlled (with stabilized initial values of mean arterial pressure, blood gas partial pressure, volume of blood loss) and uncontrolled. Additionally, in the present paper, we characterize one of the most frequently used pressure-controlled, irreversible models of haemorrhagic shock developed by Guarini and al. from University of Modena and Reggio Emilia (Modena, Italy).
Wstrząs krwotoczny jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, wynikającym z nagłej utraty krwi w pełnym składzie, co prowadzi do hipotensji i hipoperfuzji narządowej. Celem obecnej pracy jest przedstawienie stosowanych aktualnie modeli doświadczalnych wstrząsu krwotocznego. Modele te można sklasyfikować na dwie grupy – modele wstrząsu odwracalnego i nieodwracalnego. Niezależnie od tego podziału wyróżnia się modele wstrząsu kontrolowanego (z mierzonymi wyjściowymi parametrami układu krążenia, takimi jak: średnie ciśnienie tętnicze, prężność gazów oddechowych w krwi tętniczej, objętość traconej krwi) i niekontrolowanego. W pracy scharakteryzowano także jeden z najczęściej stosowanych modeli doświadczalnych wstrząsu krwotocznego, opracowany przez Guariniego i wsp. z University of Modena and Reggio Emilia (Modena, Włochy) model nieodwracalnego wstrząsu krwotocznego z kontrolowaną początkową wartością średniego ciśnienia tętniczego krwi.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2010, 64, 5-6; 69-75
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Centrally acting cholecystokinin induces depressor circulatory effects in haemorrhage-shocked rats
Ośrodkowo działająca cholecystokinina wywołuje działanie depresyjne na układ krążenia u szczurów we wstrząsie krwotocznym
Autorzy:
Jasikowska, Karolina
Zając, Magdalena A.
Jochem, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1426904.pdf
Data publikacji:
2021-03-19
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
cholecystokinin
rats
haemorrhagic shock
cholecystokinina
szczury
wstrząs krwotoczny
Opis:
INTRODUCTION: Cholecystokinin (CCK) is a peptide gastrointestinal hormone involved in the stimulation of lipid and protein digestion as well as a neurotransmitter/neuromodulator in the central nervous system. After intravenous administration, it induces a resuscitating effect in rats subjected to haemorrhagic shock. Since CCK is able to directly and indirectly affect the cardiovascular centre function, the aim of the study was to examine the action of the sulphated octapeptide form of CCK (CCK-8) given intracerebroventricularly (icv) in the sympathoinhibitory phase of haemorrhagic shock. MATERIAL AND METHODS: Studies were carried out in male Wistar rats anaesthetized with ketamine/xylazine (100 mg/kg + 10 mg/kg, intramuscularly) and subjected to irreversible haemorrhagic shock (0% survival at 2 h) with a mean arterial pressure (MAP) of 20–25 mmHg. At 5th min of critical hypotension, the rats were injected icv with CCK-8 (5, 15 nmol) or saline (5 μl). RESULTS: Haemorrhage led to a decrease in pulse pressure (PP), heart rate (HR) as well as increases in renal (RVR) and mesenteric vascular resistance (MVR). In the control group injected with saline, there were no significant increases in the measured cardiovascular parameters, and the survival time was 32.5 ± 5.1 min. CCK-8 induced dose-dependent decreases in MAP, PP and HR accompanied by increases in RVR and MVR, and also shortened the survival time in comparison to the control animals. CONCLUSIONS: Centrally acting CCK-8 induces depressive circulatory effects in haemorrhage-shocked rats.
WSTĘP: Cholecystokinina (CCK) należy do hormonów peptydowych układu pokarmowego regulujących trawienie lipidów i białek, a ponadto jest ośrodkowym neurotransmiterem/neuromodulatorem. Po podaniu dożylnym wywołuje efekt resuscytacyjny u szczurów we wstrząsie krwotocznym. Ze względu na fakt, iż CCK może wpływać bezpośrednio i pośrednio na czynność ośrodka sercowo-naczyniowego, celem pracy było zbadanie działania pochodnej siarczanowej oktapeptydu CCK (CCK-8) podawanej do komory bocznej mózgu (intracerebroventricularly – icv) w fazie hamowania czynności układu współczulnego we wstrząsie krwotocznym. MATERIAŁ I METODY: Badania przeprowadzono u samców szczurów szczepu Wistar w znieczuleniu ogólnym (ketamina [100 mg/kg]/ksylazyna [10 mg/kg]), u których wywołano nieodwracalny wstrząs krwotoczny (0% przeżycia 2 h) ze średnim ciśnieniem tętniczym (mean arterial pressure – MAP) 20–25 mmHg. W 5 min krytycznej hipotensji szczurom podawano icv CCK-8 (5, 15 nmol) lub 0,9% roztwór NaCl (5 μl). WYNIKI: Krwotok prowadził do obniżenia ciśnienia tętna (pulse pressure – PP), częstości rytmu serca (heart rate – HR) oraz wzrostu nerkowego (renal vascular resistance – RVR) i krezkowego oporu naczyniowego (mesenteric vascular resistance – MVR). W grupie kontrolnej nie stwierdzono wzrostu badanych parametrów układu krążenia, a średni czas przeżycia wynosił 32,5 ± 5,1 min. CCK-8 wywoływała zależne od dawki spadki MAP, PP i HR ze wzrostem RVR i MVR, a także skracała czas przeżycia w porównaniu ze zwierzętami kontrolnymi. WNIOSKI: Ośrodkowo działająca CCK-8 wywołuje działanie depresyjne na układ krążenia u szczurów we wstrząsie krwotocznym.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2021, 75; 18-23
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ zjawisk dynamicznych o charakterze regionalnym na wyrobiska górnicze i powierzchnię terenu na przykładzie tąpnięcia górotworu zaistniałego 19 marca 2013 r. w polu G-3/4 O/ZG „Rudna
The impact of dynamic regional phenomena on underground workings in mines and surface terrain subsidence, based on the example of a rockburst which occurred 19 March 2013 in the operating field G-3/4 of the Rudna Mine
Autorzy:
Laskowski, M.
Samokar, Z.
Wróbel, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394580.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
wstrząs górotworu
tąpnięcie
drgania gruntu
tremor
rockburst
terrain surface vibration
Opis:
W dniu 19 marca 2013 r. o godz. 22.09 kopalniana stacja geofizyki górniczej O/ZG „Rudna" zarejestrowała w polu G-3/4 bardzo silny wstrząs górotworu, którego energię w oparciu o analizę zapisu fali „P" określono na 1,6x10/8J. Epicentrum tego wstrząsu zlokalizowano w rejonie skrzyżowania komory K-0 i chodnika W-314a, w bliskim sąsiedztwie uskoku „Rudna Główna". Wstrząs został zarejestrowany również przez odległe stacje sejsmologiczne oraz spowodował rozległe skutki w wyrobiskach górniczych, w wyniku których 19 górników zostało uwięzionych w polu G-3/4. Po tym zdarzeniu Prezes WUG powołał Komisję do zbadania jego przyczyn i okoliczności oraz wypadku zbiorowego. Komisja uznała, że wstrząs ten miał charakter regionalny, a jego przyczyną było dynamiczne uaktywnienie się uskoku Rudnej Głównej, związane z przemieszczeniem się warstw skalnych na dużej powierzchni płaszczyzny uskokowej. W artykule omówiono wpływ tego zjawiska na wyrobiska i powierzchnię terenu. Przedstawiono informację o zaistniałym tąpnięciu, przebiegu akcji ratowniczej oraz opis skutków w wyrobiskach górniczych i zabudowie powierzchniowej terenu.
On 19 March 2013 at 22:09 local time the geophysical mining station in the Rudna Mine recorded in field a very strong tremor in field g-3/4. The energy of the tremor was calculated based on an analysis of the record of „P" wave record registering 1.6 x 10/8 J. The epicenter of the tremor was located in the area of the intersection of chamber K-0 and gallery W-314a in close proximity to the „Rudna Main" fault. The tremor was also registered by distant seismic stations and caused widespread effects within the mine, as a result of which 19 miners were trapped in field G-3/4. After the incident, the president of the State Mining Authority appointed a commission to investigate the causes and circumstances of the accident. The commission concluded that the shock exhibited region specific characteristics, caused by the dynamic activation of the „Rudna Main" fault, associated with displacement of rock layers over a large fault plane area. The article details the example rockburst, and the subsequent rescue operation, and provides a description of the effects the incident had on the mining excavations and surface area.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2014, 86; 83-96
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Research of correlation between temperature rock mass and energy of tremor
Badanie korelacji pomiędzy temperaturą górotworu a energią wstrząsu
Autorzy:
Kowalik, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/113219.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
STE GROUP
Tematy:
rock mass
tremor
temperature
correlation
górotwór
wstrząs górniczy
temperatura
korelacja
Opis:
In paper results of calculations of correlation between temperature of rock mass in coal mine "Jas-Mos", and energy of tremor are presented. Correlation referred temperatures before tremor and after tremor, temperatures before tremor and energy of tremor and temperatures after tremor and energy of tremor. Also multiple correlation was calculated between the test values. At the correlation between difference of temperatures and energy of tremor was also determined.
W pracy przedstawiono wyniki obliczeń korelacji pomiędzy temperaturą górotworu a energią wstrząsu w kopalni węgla „Jas-Mos”. Określono korelację pomiędzy temperaturą przed wstrząsem i po wstrząsie, temperaturą przed wstrząsem i energią wstrząsu oraz temperaturą po wstrząsie i energią wstrząsu. Obliczono też korelację wieloraką pomiędzy badanymi wielkościami. Określono także korelację między różnicą temperatur i energią wstrząsu.
Źródło:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji; 2017, 6, 4; 27-33
2391-9361
Pojawia się w:
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Martwicze zapalenie powięzi (MZP) - opis przypadku
Necrotizing fasciitis (NF) - case study
Autorzy:
Walczak, M.
Rudzki, M.
Gawłowicz, M.
Buda, K.
Waniczek, D.
Arendt, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/271566.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
Tematy:
martwicze zapalenie powięzi
paciorkowce
wstrząs septyczny
necrotizing fasciitis
streptococci
septic shock
Opis:
Martwicze zapalenie powięzi (necrotizing fasciitis) jest podstępnie przebiegającym, ciężkim zakażeniem powodującym rozległą martwicę skóry, tkanki podskórnej i przedziałów powięziowych, z szybko rozwijającymi się objawami uogólnionego wstrząsu toksycznego. W artykule przedstawiono przypadek 56-letniej chorej z paciorkowcowym martwiczym zapaleniem powięzi szyi, przedniej ściany klatki piersiowej i obu gruczołów piersiowych. Antybiotykoterapia empiryczna, wczesne leczenie operacyjne, a następnie antybiotykoterapia celowana powstrzymały rozwój choroby i towarzyszącego jej paciorkowcowego zespołu podobnego do wstrząsu toksycznego (STSLS). Ponadto przedstawiono informacje dotyczące etiologii, patogenezy choroby, zasady diagnostyki i leczenia martwiczego zapalenia powięzi.
Necrotizing fasciitis (martwicze zapalenie powięzi) is a trickily progressing, severe infection, causing extensive necrosis of the subcutaneus tissue and the fascial compartments with fast developing syndromes of generalized toxic shock. The article describes a case of 56-year-old female suffering from streptococcal necrotizing fasciitis of its neck, anterior chest wall and both breasts. Empirical antibiotic therapy, early surgical treatment followed by aimed antibiotic therapy have held on development of the disease and its accompanying streptococcal toxic shock-like syndrome (STSLS). Moreover, it presents information concerning etiology, pathogenesis of the disease, principles of diagnostics and treatment of necrotizing fasciitis.
Źródło:
Journal of Ecology and Health; 2011, R. 15, nr 2, 2; 83-87
2082-2634
Pojawia się w:
Journal of Ecology and Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagrożenia tąpaniami w polskim górnictwie w latach 1980-2015
The rock burst hazard in Polish mining industry between 1980 and 2015
Autorzy:
Rawicki, Z.
Stępień, A.
Rożek, E.
Błaszczyk, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/167329.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
tąpania
wstrząs
profilaktyka
nadzór górniczy
rock burst
tremor
prevention
mining supervision
Opis:
Zagrożenie tąpaniami należy od wielu lat do najniebezpieczniejszych zagrożeń naturalnych, występujących w polskim górnictwie. Wielkość tego zagrożenia uzależniona jest od warunków prowadzenia działalności górniczej - zarówno naturalnych, jak głębokość zalegania złoża czy występowanie zaburzeń geologicznych, a także górniczych - wynikających z dokonanej wcześniej eksploatacji, zastosowanej technologii lub koordynacji robót. W latach 2014-2015 zagrożenie tąpaniami występowało w 22 z 30 czynnych kopalń węgla kamiennego oraz we wszystkich trzech kopalniach rud miedzi, a wspomnieć należy również o aktywności sejsmicznej generowanej odkrywkową eksploatacją węgla brunatnego. O tym, że jest to nadal zagrożenie realne, świadczy występowanie w latach 2013 - 2015 tąpnięć, w wyniku których pracownicy zatrudnieni pod ziemią ulegli wypadkom, w tym śmiertelnym. W artykule przedstawiono dane statystyczne dotyczące rejestrowanych w latach 1980-2015 wysokoenergetycznych zjawisk sejsmicznych, zaistniałych tąpnięć oraz towarzyszących im wypadków, w korespondencji z uzyskanym wydobyciem. Omówiono wykorzystywane w podziemnych zakładach górniczych metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami, jak również stosowane środki profilaktyki aktywnej i pasywnej, obejmującej już fazę projektowania eksploatacji górniczej lub poprzez działania organizacyjne stosowane w fazie prowadzenia eksploatacji. Integralną część artykułu stanowi opis niektórych działań organów nadzoru górniczego w celu ograniczenia zagrożenia tąpaniami w zakładach górniczych. Przedstawiono wnioski zespołu doradczo-opiniodawczego powołanego przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego do analizy niektórych zagadnień związanych ze wstrząsem o energii 4x109 J i tąpnięciem, zaistniałym w dniu 18 kwietnia 2015 r. w KHW S.A. KWK „Wujek" w Katowicach Ruch „Śląsk". We wnioskach artykułu przedstawiono podstawowe kierunki działań zmierzających do dalszej poprawy w zakresie rozpoznania i zwalczania zagrożenia tąpaniami w przyszłości.
For many years rock burst hazard has been among the most dangerous natural hazards encountered in Polish mining industry. This hazard's size depends on the conditions in which mining operations take place - may they be natural, like the deposit's depth or existing geological fault, or mining-related - resulting from previous extraction, technology used or the coordination of works. In 2014 rock burst hazard occurred in 22 out of 30 active hard coal mines and in all three copper ore mines. The fact that this is still a real threat is evidenced by the rock bursts that occurred between 2013 and 2015 and resulted in accidents, including fatal ones among underground workers. This paper presents statistical data of high-energy seismic tremors, rock bursts and accidents accompanying them in relation to the level of extraction recorded between 1980 and 2015. It discusses the methods for assessing rock burst hazard used in underground mines as well as active and passive preventive measures applied either in the design phase of mining operations, or used as organizational actions in the extraction phase. An integral part of the paper is the description of some of the mining supervision authorities' actions that have been taken in order to reduce the risk of rock burst hazard in mines. Furthermore, it presents the conclusions of the advisory-consultative panel appointed by the President of the State Mining Authority to examine certain issues related to the high-energy tremor of 4x109 J magnitude and the rock burst which occurred on 18 April 2015 in KHW SA „Wujek" hard coal mine in Katowice. This paper concludes with the description of the basic lines of action to be taken for further improvement of the identification of and prevention from rock burst hazard in the future.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2016, 72, 4; 38-47
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Estymacja czasu trwania drgań gruntu generowanych silnymi wstrząsami w kopalniach GZW
Estimation of duration of ground vibrations generated by strong mining tremors in the mines of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:
Kurzeja, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/165577.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
wstrząs górniczy
relacja tłumienia
Eurokod 8
mining tremor
damping relation
Eurocode 8
Opis:
W artykule przedstawiono regresyjną ocenę zależności czasu trwania składowej poziomej prędkości (model prędkościowy) i przyspieszenia (model przyspieszeniowy) drgań od energii wstrząsu, odległości epicentralnej oraz rodzaju gruntu pod stanowiskami – parametrów wynikających z relacji tłumienia. Analizę statystyczną przeprowadzono na bazie obszernego katalogu zawierającego wyniki rejestracji parametrów drgań generowanych silnymi wstrząsami górniczymi w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (zakres energii 5∙106÷3∙109J) oraz wyodrębniając (z bazy) trzy grupy stanowisk, dla których próbowano uzyskać zależności regionalne. Dla modeli o zasięgu regionalnym wykazano brak statystycznej istotności parametru, którym jest energia wstrząsu. W przypadku analizowanych kopalń badane zależności między czasem trwania składowej poziomej prędkości i przyspieszenia drgań a odległością wstrząsu oraz klasą gruntu są na tyle silne, że można je wykorzystać jako równania empiryczne do oceny parametru czasu, a na tej podstawie (z dużym przybliżeniem) dokonać oceny wpływu badanego wstrząsu na budynki zlokalizowane w miejscach braku pomiaru, zgodnie ze skalą GSI-GZW.
This paper presents the regression assessment of relationship between horizontal component duration of vibration velocity (velocity model), vibration acceleration (acceleration model) and tremor energy, epicentral distance, soil type under seismic stations – parameters resulting from damping relation. Statistical analysis was conducted on the basis of an extensive catalog containing the recording results of vibrations parameters generated by strong mining tremors in the mines of the Upper Silesian Coal Basin (energy range of 5∙106÷3∙109J) and seperating (from the base) three groups of seismic stations for which attempts were made to obtain regional relationships. For models with a regional range there was no statistical significance of parameter, which is the tremor energy. In the case of the analyzed mines the examined relationships between horizontal component duration of vibration velocity, vibration acceleration and tremor distance and soil class are so strong that they can be used as an empirical equations for time parameter assessment, and on that basis (with great approximation) to evaluate the impact of the examined tremor on buildings without measuring equipment according to the Mining Intensity Scale GSI-GZW.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2016, 72, 7; 51-56
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Określenie przyczyny wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu na podstawie parametrów mechanizmu ognisk
Causes of the occurrence of high-energy seismic events based on focal mechanism parameters
Autorzy:
Stec, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/394117.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
wstrząs sejsmiczny
mechanizm ogniska
naprężenia główne
seismic event
focal mechanism
principal stresses
Opis:
Celem badań było określenie przyczyny występowania wysokoenergetycznych wstrząsów (energia E ≥ 1,0E+05 J) w rejonie ściany A położonej pokładzie 405/2 w znajdującej się w zachodniej części siodła głównego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. W badaniach wykorzystano metodę inwersji tensora momentu sejsmicznego dającą w wyniku parametry mechanizmu ognisk (procentowy udział składowych: izotropowej, jednoosiowego ściskania lub rozciągania, składowej ścinającej; azymut i upad płaszczyzn nodalnych; kierunki osi naprężeń tensyjnych i kompresyjnych). Parametry te są wielkościami, które opisują procesy zachodzące w ogniskach wstrząsów i posiadają wyraźny związek z warunkami naprężeniowymi w danym rejonie. Na podstawie otrzymanych parametrów wyznaczono kierunki naprężeń głównych s1, s2, s3 oraz pozostałe parametry takie jak: parametr R = (s2 – s3)/s1 – s3); naprężenie normalne s i ścinania t przy założeniu, że s1 = 1 a s3 = 0; kierunek osi ściskania – rozciągana, kierunek naprężenia horyzontalnego. Przeprowadzone badania wykazały, że przyczyną występowania wysokoenergetycznych wstrząsów podczas eksploatacji ściany A w pokładzie 405/2 była dynamiczna destrukcja warstw stropowych, które uzyskały możliwość przemieszczenia się w kierunku przestrzeni powstałej po wyeksploatowaniu pokładu. Dodatkowym czynnikiem znacznie potęgującym ten proces był udział istniejących w górotworze naprężeń, które pochodziły od występujących w tym rejonie krawędzi i lokalnych uskoków. Wyniki badań stanowiły dodatkową informację dla określenia stanu zagrożenia tąpaniami w tym rejonie. Mianowicie, ze względu na niebezpieczne warunki (parametry naprężeniowe odpowiadające górotworowi o dużej wytrzymałości na ścinanie, w którym wstrząsy cechują się silniejszym oddziaływaniem dynamicznym) wykonane zostały w tym rejonie dodatkowe działania profilaktyczne – strzelania wstrząsowe.
The aim of the research was to determine the cause of high-energy rock mass tremors (energy E ≥ 1,0E+05 J) in the area of longwall A located in seam 505/2, in the western part of the main saddle in the Upper Silesian Coal Basin. The research employed the method of seismic moment tensor inversion which provides parameters of focal mechanism (percentage share of its components: isotropic, uniaxial compression or tension, shear component; trend and dip of nodal planes, directions of tension axes and compression stress). The parameters describe processes occurring in focuses of tremors and they are clearly linked with stress conditions in a given area. Based on the obtained parameters, the directions of principal stresses σ1, σ2, σ3 were determined, as well as other parameters such as: parameter R = (σ2-σ3)/(σ1-σ3); normal stress σ and shear stress τ, assuming that σ1 = 1 and σ3 = 0; direction of Shortening/Extension axis; direction of horizontal stress. The research showed that the cause of the occurrence of high-energy tremors while exploitations longwall A mining seam 405/2, was the dynamic destruction of roof rocks which could displace towards the cavity created after mining the seam. An additional factor significantly magnifying the process was the share of stresses, which originate from the faults in the area, existing in the rock mass. The results of the research provided additional information to determine the degree of rockburst hazard in the area. Due to the very dangerous work conditions (stress parameters reflect the rock mass of high shear strength, where dynamic influence of tremors is stronger) additional preventive actions – distress blastings were made in this area.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2017, 101; 19-32
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Involvement of central histaminergic system in cardiovascular effects of Y1 receptor antagonist BIBP 3226 in haemorrhagic shock in rats
Udział ośrodkowego układu histaminergicznego w efektach krążeniowych antagonisty receptorów Y1 we wstrząsie krwotocznym u szczurów
Autorzy:
Krawiec, Adam
Jasikowska, Karolina
Chojnacka, Katarzyna
Mitera, Agata
Jochem, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1035908.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
histamine
neuropeptide y
bibp 3226
haemorrhagic shock
histamina
neuropeptyd y
wstrząs krwotoczny
Opis:
INTRODUCTION: Activation of the central histaminergic system leads to the reversal of experimental haemorrhagic shock, whereas neuropeptide Y (NPY) administered intracerebroventricularly (icv) induces a depressor effect in haemorrhagic hypotension. Since histaminergic neurons of the tuberomammillary nucleus receive input from neurons producing NPY localized in the caudal magnocellular nucleus of the hypothalamus, the aim of the study was to examine (1) the cardiovascular effects of the NPY type 1 (Y1) receptor antagonist in haemorrhagic shock and (2) the possible involvement of the histaminergic system in this action. MATERIAL AND METHODS: Experiments were performed in ketamine/xylazine-anaesthetised male Wistar rats subjected to irreversible haemorrhagic hypotension, with mean arterial pressure (MAP) 20–25 mmHg and 0% survival at 2 h. Immediately after terminating bleeding, the animals were pre-treated icv with histamine H1 and H2 receptor antagonists chlorpheniramine (50 nmol) and ranitidine (50 nmol) as well as the H3/4 receptor antagonist/inverse agonist thioperamide (50 nmol), respectively, or saline. Five minutes later, the rats were injected icv with the Y1 receptor antagonist BIBP 3226 (64 nmol/kg). RESULTS: BIBP 3226 evoked rises in MAP, pulse pressure and renal blood flow (RBF) with an increase in survival to 100% at 2 h. Chlorpheniramine inhibited cardiovascular changes evoked by BIBP 3226 and decreased to 0% survival at 2 h. In contrast, ranitidine and thioperamide had no effect. CONCLUSIONS: We demonstrate for the first time (1) the pressor effect resulting from the blockage of central Y1 receptors in haemorrhage-shocked rats and (2) the involvement of the histaminergic system in this action.
WSTĘP: Pobudzenie ośrodkowego układu histaminergicznego wywołuje działanie resuscytacyjne w modelu wstrząsu krwotocznego, podczas gdy neuropeptyd Y (NPY) podawany do komory bocznej mózgu (icv) powoduje efekt depresyjny w stanie hipotensji krwotocznej. Mając na uwadze, iż na neurony histaminergiczne jądra guzowo-suteczko-watego mają wpływ neurony wytwarzające NPY zlokalizowane w jądrze olbrzymiokomórkowym tylnym podwzgórza, celem pracy było zbadanie (1) efektów krążeniowych antagonisty receptorów typu 1 dla NPY (Y1) we wstrząsie krwotocznym oraz (2) możliwego udziału układu histaminergicznego w tych efektach. MATERIAŁ I METODY: Badania przeprowadzono u szczurów samców szczepu Wistar w znieczuleniu ogólnym przy użyciu ketaminy i ksylazyny, u których wywoływano nieodwracalny wstrząs krwotoczny ze średnim ciśnieniem tętniczym (MAP) 20–25 mmHg oraz wskaźnikiem przeżycia 2 h 0%. Niezwłocznie po indukcji wstrząsu dokonywano pre-medykacji icv antagonistami receptorów histaminowych H1 i H2 chlorfenyraminą (50 nmol) i ranitydyną (50 nmol), antagonistą/odwrotnym agonistą receptorów H3/4 tioperamidem bądź 0,9% roztworem NaCl. Po pięciu minutach zwierzętom podawano icv antagonistę receptorów Y1 BIBP 3226 (64 nmol/kg). WYNIKI: BIBP 3226 wywoływał wzrosty MAP, ciśnienia tętna (PP) oraz nerkowego przepływu krwi (RBF), powodował także wzrost do 100% wskaźnika przeżycia 2 h. Chlorfenyramina hamowała zmiany MAP, PP i RBF wywoływane przez BIBP 3226 oraz zmniejszała do 0% wskaźnik przeżycia 2 h. W odróżnieniu do tego ranitydyna i tioperamid nie wykazywały wpływu na działanie BIBP 3226. WNIOSKI: Zablokowanie ośrodkowych receptorów Y1 wywołuje efekt presyjny u szczurów we wstrząsie krwotocznym. Działanie to odbywa się przy udziale układu histaminergicznego.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2017, 71; 357-362
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania porównawcze odporności na wstrząsy cieplne materiału magnezytowego
Comparative tests of thermal shock resistance of magnesite material
Autorzy:
Gerle, A.
Wałęga-Chwastek, H.
Kalarus, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392077.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
materiał ogniotrwały
wstrząs termiczny
naprężenie cieplne
odporność na wstrząs termiczny
ceramika magnetyzowa
badanie porównawcze
metodyka badań
refractory material
thermal shock resistance
magnesite ceramics
comparative testing
test methodology
Opis:
Odporność na wstrząsy cieplne decyduje o wyborze materiału w przypadku jego użytkowania w warunkach, w których występuje gradient temperatury. Obejmuje to wyroby stosowane w procesach wysokotemperaturowych, prowadzonych zarówno w sposób okresowy, jak i ciągły. Odporność na wstrząsy cieplne określana jest w sposób empiryczny poprzez umowną ocenę skutków wywołanych przez bezpośrednie poddawanie wyrobów cyklicznym zmianom temperatury. W celu oznaczania odporności na wstrząsy cieplne zostało opracowanych wiele metod pomiarowych, umożliwiających szacowanie efektywnego czasu pracy wyrobu w warunkach zmiennej temperatury. Metoda pomiarowa jest tym doskonalsza, im warunki badania bardziej odwzorowują autentyczne warunki pracy badanego materiału. Wymóg ten jest jednak bardzo trudny, a wręcz niemożliwy do spełnienia w warunkach laboratoryjnych. W niniejszej pracy dokonano przeglądu metod oznaczania odporności na wstrząsy cieplne materiałów ogniotrwałych. Wzięto pod uwagę zarówno metody znormalizowane, jak i nieznormalizowane opisane w dostępnej literaturze. Opisane metody porównano i wskazano najistotniejsze różnice w metodyce oraz sposobie prezentacji wyniku badania oraz omówiono słabe strony tych metod. Zaprezentowano wyniki porównawczych badań odporności na wstrząsy cieplne materiału magnezytowego uzyskane w dwóch niezależnych laboratoriach. Badania zostały przeprowadzone według wcześniej określonej metodyki i miały na celu ustalenie wpływu warunków przeprowadzenia badania na wynik końcowy.
Thermal shock resistance determines the choice of material for applications in temperature gradient conditions. This includes products used in batch and continuous high temperature processes. Thermal shock resistance is determined empirically by evaluation of the effects of direct sample treatment by cyclic changes of temperature. There have been developed many methods of thermal shock resistance determination. This methods allow to determine the effective time of the product live under conditions of variable temperature. The measuring method is the more accurate when the more test conditions are closer to real working conditions of the testes material. This requirement is very difficult or even impossible to meet in the laboratory. This paper presents the review of the methods for the thermal shock resistance testing of refractory materials. Both the standardised and not standardised methods described in the literature are presented. These methods were compared and identified the most important differences in methodology and presentation of the test results. The weaknesses of the presented methods were discussed. The results of comparative tests of thermal shock resistance of magnesite material obtained in two independent laboratories were presented. Tests were carried out according to predetermined methodology. The tests aimed to determine the influence of test conditions on the result.
Źródło:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2011, R. 4, nr 7, 7; 37-53
1899-3230
Pojawia się w:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywność sejsmiczna w pokładach siodłowych 506 i 507 a kształtowanie się zagrożenia sejsmicznego w obrębie pola ściany 2 w pokładzie 502wg w partii „"H” KWK „Halemba-Wirek"
Seismic activity in sadle beds no. 506 and 507 and seismic hazard in the area of longwall no. 2, seam no. 502wg, part "H” located in KWK "Halemba-Wirek"
Autorzy:
Szymiczek, W.
Grygonis, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166400.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
wstrząs górniczy
profilaktyka tąpaniowa
aktywność sejsmiczna
mining tremor
rockburst prevention
seismic activity
Opis:
Na stan zagrożenia tąpaniami w rejonach prowadzonych robót górniczych wpływa wiele czynników. Zarówno głębokość eksploatacji, warunki geologiczne, jak i zaszłości eksploatacyjne. Biorąc pod uwagę te ostanie, w artykule podjęto próbę przedstawienia zależności pomiędzy rejestrowaną aktywnością sejsmiczną w pokładach 506 i 507 a kształtowaniem się zagrożenia sejsmicznego w obrębie pola ściany 2 w pokładzie 502wg. Omówiono doświadczenia kopalni związane z eksploatacją przystropowej warstwy pokładu 502 w partii „H" ścianą 2 w warunkach dużej aktywności sejsmicznej. Uwzględniono również prowadzone prace profilaktyczne w celu bezpiecznego wykonywania robót górniczych w tym rejonie, w aspekcie przeprowadzonych analiz dotychczasowej aktywności sejsmicznej.
The state of rockburst hazard in areas of mining exploitation is affected by many factors: the depth of exploitation as well as geological or mining conditions. Taking into account the latter, the paper focus on the attempts to present a relationship between the recorded seismic activity in seams no. 506 and 507 and seismic hazard in the area of longwall no. 2 in seam no. 502wg. This paper also presents the experience of the mine connected with roof slice extraction in seam no. 502, part "H", longwall no. 2 in the conditions of high seismic activity. Attention was also paid to the prevention works in this area in terms of the analyzes for the existing seismic activity.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 3; 86-95
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czynniki prognostyczne w ostrym niedokrwieniu krezki i ocena ich wpływu na wskaźniki chorobowości i śmiertelności metodą regresji logistycznej
Autorzy:
Ozturk, Safak
Unver, Mutlu
Ozdemir, Murat
Bozbıyık, Osman
Turk, Yigit
Firat, Ozgur
Calıskan, Cemil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1391533.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Index Copernicus International
Tematy:
jelito cienkie
kolektomia
kwasica
modele logistyczne
niedokrwienie krezki
wstrząs
zespół krótkiego jelita
Opis:
Wprowadzenie: Ostre niedokrwienie krezki (ang. acute mesenteric ischaemia; AMI) jest katastrofalnym w skutkach i wymagającym natychmiastowej pomocy stanem jamy brzusznej, będącym następstwem nagłego, krytycznego przerwania dopływu krwi do jelit i często prowadzącym do zawału jelita i zgonu. AMI wciąż charakteryzuje się niekorzystnym rokowaniem, ze wskaźnikiem śmiertelności wynoszącym 50–69% wśród pacjentów hospitalizowanych. Ten wysoki wskaźnik śmiertelności jest związany z opóźnieniem w rozpoznaniu, które często nastręcza trudności i może zostać niewłaściwie postawione. Wczesna interwencja ma kluczowe znaczenie dla zachowania żywotności jelit. Metody: Dokonano retrospektywnej oceny dokumentacji klinicznej 140 pacjentów z AMI leczonych od maja 1997 r. do sierpnia 2013 w Klinice Chirurgii Ogólnej Wydziału Medycznego Uniwersytetu Ege. Parametry demograficzne i kliniczne, decydujące o najlepszych rokowaniach w zakresie chorobowości i śmiertelności, określono w analizie regresji logistycznej metodą wprowadzania (Enter) po uwzględnieniu poprawek na wpływ wszystkich możliwych czynników zakłócających. Wyniki: W grupie 140 pacjentów 77 osób stanowili mężczyźni (55%), zaś 63 kobiety (45%). Średnia wieku wyniosła 66,6 ± 14,5 (16–94) lat. Podsumowano: dane demograficzne, dane o chorobach współistniejących, wyniki w skali ASA, dane nt. stosowania leków związanych z niedokrwieniem krezki oraz materiały z badań diagnostyki obrazowej. Najczęstszymi chorobami współistniejącymi były problemy kardiologiczne (42,9%). U 27 (19,3%) pacjentów stwierdzono cukrzycę. Średni wynik w skali ASA wynosił 3. Najczęściej stosowaną metodą obrazowania była tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej, którą wykonano u 119 (85%) pacjentów. U 25 (17,9%) chorych stwierdzono wstrząs, zaś u 48 (34,3%) – kwasicę. Zwłoka między wystąpieniem ostrego bólu brzucha a zabiegiem wyniosła <12 godzin u 14 pacjentów (10,0%), od 12 do 24 godzin u 46 pacjentów (32,9%) i >24 godziny u 80 pacjentów (57,1%). Najczęstszą etiologią AMI był zakrzep (69 pacjentów, 49,3%). Najbardziej dotkniętymi bądź zajętymi narządami były jednocześnie jelito cienkie i grube (80 pacjentów, 57,1%). Najczęściej wykonywaną operacją była resekcja jelita cienkiego (42 pacjentów, 30%). Operacji chirurgicznej poddano 127 (90,7%) pacjentów, zaś 18 (12,9%) poddano laparotomii sprawdzającej. W przypadku 46 chorych (32,9%) stwierdzono jelito cienkie o długości poniżej 100 cm. Średni czas hospitalizacji wynosił 7 dni (1–90 dni). Wystąpienie chorób odnotowano u 51 pacjentów (36,4%), zaś wystąpienie zgonu u 74 pacjentów (52,9%). Wniosek: Celem niniejszego badania była ocena czynników prognostycznych AMI, mająca prowadzić do lepszego zrozumienia AMI, optymalizacji metod leczenia zarówno niechirurgicznego, jak i chirurgicznego, oraz poprawy wyników leczenia. Sugerujemy, że diagnostykę AMI należy wykonywać w oparciu o samo podejrzenie, oraz że w przypadkach takich konieczne jest niezwłoczne wykonanie laparotomii, w miarę możliwości przed wystąpieniem klinicznych objawów zapalenia otrzewnej. Wśród pacjentów z obrazem klinicznym obejmującym wstrząs i kwasicę najważniejszymi parametrami prognostycznymi śmiertelności są wiek i zwłoka między wystąpieniem ostrego bólu brzucha a zabiegiem wynosząca więcej niż 24 godziny.
Źródło:
Polish Journal of Surgery; 2021, 93, 1; 25-33
0032-373X
2299-2847
Pojawia się w:
Polish Journal of Surgery
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geomechanical conditions of causes of high-energy rock mass tremors determined based on the analysis of parameters of focal mechanisms
Autorzy:
Stec, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/970684.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Główny Instytut Górnictwa
Tematy:
wstrząs górotworu
naprężenia główne
mechanizm ogniska
rock mass tremor
focal mechanism
principal stresses
Opis:
The aim of the research was to determine the cause of high-energy rock mass tremors (energy E ≥ 105 J) in the area of longwall H-2a located in seam 409/3 in Borynia-Zofiówka-Jastrzębie colliery, basing on the analysis of geological and mining conditions, seismic activity, focal mechanism and local stress field. The research employed the method of seismic moment tensor inversion which provides parameters of focal mechanism (percentage share of its components: isotropic, uniaxial compression or tension, shear component; trend and dip of nodal planes, directions of tension axes and compression stress). The parameters describe processes occurring in focuses of tremors and they are clearly linked with stress conditions in a given area. The conducted tests showed that the cause of occurrence of high-energy tremors and three rockbursts in lot H while mining seam 409/3 with longwall H-2a, was dynamic destruction of roof rocks which could displace towards the cavity created after mining the seam. An additional factor significantly magnifying the process was the share of stresses, which originate from the faults in the area, existing in the rock mass. Results of the research provided additional information to determine the degree of rockburst hazard in the area. Because of very dangerous work conditions (stress parameters reflect the rock mass of high shear strength, where dynamic influence of tremors is stronger) mining activity in longwall H-2a was terminated a few dozen metres earlier than it had been originally planned.
Źródło:
Journal of Sustainable Mining; 2015, 14, 1; 55-65
2300-1364
2300-3960
Pojawia się w:
Journal of Sustainable Mining
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komory dyfuzyjne-przykład zróżnicowanej reologicznie reakcji osadu ziarnistego na wstrząs sejsmiczny
Diffusional cells-an example of differentiated rheological reaction of granular sediment to seismic shock
Autorzy:
Wojewoda, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074592.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
komory dyfuzyjne
wstrząs sejsmiczny
perm
synklinorium śródsudeckie
diffusional cell
seismite
Permian
Intrasudetic Synclinorium
Opis:
Frontally fluidized slump sheet containing water-and-sediment escape structures, interpreted as earthquake-driven deposit occur in Permian conglomerates in Golińsk (Saxonian, Mieroszów Conglomerate Member) in the Intrasudetic Synclinorium. Their internal architecture, lithology and position within the slump sheet suggest a rheologically differentiated reaction of sediment to the seismic shock - from brittle failure to liquefaction. The onset of the latter involved diffusional grain displacement in zones of contrasting density resulted from brittle fracture in unconsolidated sediment.
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2008, 56, 9; 842-847
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transport pacjenta w ciężkim stanie – wyzwanie dla zespołu transportowego
Transporting a patient in a serious condition – a challenge for the transport team
Autorzy:
Gruba, Łukasz
Adamiak, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407525.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
Tematy:
transport międzyszpitalny
pacjent w ciężkim stanie
wstrząs
interhospital transport
critically ill patient
shock
Opis:
Najniebezpieczniejszym momentem w opiece nad pacjentem w stanie ciężkim jest jego transport. Dotyczy to transportu międzyszpitalnego (droga naziemna i lotnicza) jak i transportu wewnętrzpitalnego. Zespół Transportu Medycznego (ZTM) to jednostka spoza Systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego realizująca transport międzyszpitalny, który finansowany jest ze środków publicznych 1. Do transportu pacjenta powinien być dysponowany zespół personelu, który doskonale radzi sobie w sytuacjach nieprzewidywalnych i potrafi szybko reagować na zmieniający się stan pacjenta. Transportu osoby w stanie zagrożenia życia nie powinny dokonywać przypadkowe osoby. Najlepiej, gdyby to był personel opiekujący się pacjentem, ponieważ zna pacjenta i wie, jak zareagować na zmieniający się stan kliniczny. Dotyczy to fazy wewnątrzszpitalnej – diagnostyki, przekazania na blok operacyjny, przekazania na OIT. Transport międzyszpitalny wykonywany jest przez personel z zewnątrz, który nie zna pacjenta, więc dużą rolę odgrywa dokładne przekazanie informacji o pacjencie nie tylko przez lekarza kierującego, ale też przez personel pielęgniarski i/lub ratowników medycznych.
The most dangerous moment in the care of a critically ill patient is their transport. This applies to inter-hospital transport (land and air) as well as intra-hospital transport. The Medical Transport Team is a unit outside the State Emergency Medical Services System that provides inter-hospital transport financed from public funds. A team of staff who can cope perfectly well with unpredictable situations and can quickly respond to the changing condition of the patient should be available to transport them. A person in a life-threatening condition should not be transported by random people. Ideally, this should be the staff caring for the patient because they know the patient and know how to respond to changing clinical conditions. This applies to the in-hospital phase – diagnostics, transfer to the operating theatre, transfer to the ICU. Interhospital transport is performed by external staff who do not know the patient, so an important role is played by the accurate transfer of information about the patient not only by the referring doctor, but also by nursing staff and/or paramedics.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Collegium Witelona; 2023, 2, 47; 11-18
2956-302X
2956-3208
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Collegium Witelona
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena intensywności drgań gruntu spowodowanych wstrząsem pochodzenia górniczego z 11.02.2014 r. z uwzględnieniem typu gruntów przyjmowanych w normie Eurocode 8
Assessment of the intensity of ground vibration induced by a regional tremor on 11 February 2014 taking into account the land type in accordance with the Eurocode 8 standard
Autorzy:
Stec, K.
Chodacki, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166260.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
wstrząs górotworu
prędkość
przyspieszenie
intensywność drgań
rock mass tremor
velocity
acceleration
vibration intensity
Opis:
W rejonie uskoku kłodnickiego 11.02.2014 r. wystąpił wstrząs górotworu o energii 1,0E+08 J. Miejsce wystąpienia wstrząsu (poza czynnymi rejonami eksploatacji), wysoka energia (1,0E+08 J), niska częstotliwość dominująca (poniżej 4 Hz), kilkunastokilometrowy obszar obserwacji makrosejmicznych wskazywały na jego regionalny charakter. Przyczyną wystąpienia tego typu wstrząsu mogło być współdziałanie tektonicznych naprężeń rezydualnych istniejących w górotworze z naprężeniami wywołanymi pracami górniczymi. W celu oceny wpływu oddziaływania analizowanego wstrząsu na powierzchnię wykreślony został rozkład amplitud prędkości i przyspieszeń drgań gruntu oraz stopień intensywności według skali GSIGZWKW-2012-V w oparciu o relację tłumienia dla wstrząsów o charakterze regionalnym. Relacja ta określa zależność pomiędzy pikową wartością prędkości lub przyspieszeń (do 10 Hz) drgań gruntu, a energią sejsmiczną, odległością epicentralną i klasą gruntów w badanym miejscu. Klasyfikacji gruntów dokonano w oparciu o europejską normę konstrukcyjną Eurokod 8 - „Projektowanie konstrukcji poddanych oddziaływaniom sejsmicznym".
On 11 February 2014 in the area of Klodnica fault a rockmass tremor of the energy of 1.0E+08 J occurred. The place of the tremor (beyond active operation areas), its high energy (1.0E+08 J), low dominant frequency (below 4 Hz) and macroseismic observation area of dozen or more kilometers, indicated its regional character. The cause of this type of tremor might have been a tectonic interaction between residual stresses in the rockmass and the stresses caused by mining operations. In order to assess the impact of the analyzed tremor on the surface, a layout of ground vibration velocity and acceleration amplitudes as well as the intensity level, in accordance with the scale GSIGZWKW -2012-V, was set on the basis of damping relation for tremors of a regional character. This relation defines the dependence between the highest value of velocity or acceleration (up to 10 Hz) of ground vibration and seismic energy, epicentral distance as well as the land class in the tested place. Basing on the European Construction Standard Eurocode 8 - "Design of structures for earthquake resistance" a land classification was devised.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 6; 67-71
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstrząs anafilaktyczny u pacjentki w okresie przedmiesiączkowym w trakcie immunoterapii jadem pszczoły
Anaphylactic shock at patient in premenstrual period during bee venom immunotherapy
Autorzy:
Leśny, Mateusz
Zielińska, Joanna
Ukleja-Sokołowska, Natalia
Pałgan, Krzysztof
Lis, Kinga
Żbikowska-Gotz, Magdalena
Bartuzi, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2176166.pdf
Data publikacji:
2019-12
Wydawca:
Oficyna Wydawnicza Mediton
Tematy:
menstruacja
jad owadów błonkoskrzydłych
wstrząs anafilaktyczny
alergia
menstruation
hymentoptera venom
anaphylactic shock
allergy
Opis:
Wprowadzenie. Alergia na jad owadów błonkoskrzydłych jest istotnym problemem klinicznym. Skuteczną metoda terapii alergii na jad tych owadów jest swoista immunoterapia alergenowa. Niestety podczas stosowania immunoterapii mogą wystąpić niepożądane reakcje anafilaktyczne, o szerokim spektrum objawów. Opis przypadku. Chora lat 31 w czerwcu 2016 roku przebyła wstrząs anafilaktyczny po użądleniu przez pszczołę. Testy śródskórne z jadem pszczoły były dodatnie, a stężenie IgE całkowitego wynosiło 79,08 kU/l; IgE alergenowo swoiste na jad osy (sIgE) <0,35 kU/l (klasa 0); IgE alergenowo swoiste na jad pszczoły (sIgE) 11,81 kU/l (klasa 3). Chora została zakwalifikowana do swoistej immunoterapii alergenowej. W okresie od lipca do grudnia 2017 roku pacjentka sześciokrotnie otrzymała podtrzymującą dawkę jadu pszczoły, bez powikłań miejscowych i uogólnionych. W styczniu 2018 roku pacjentka zgłosiła się celem podania 7 dawki podtrzymującej. Po około 10 minutach od podania 100 µg preparatu Venomenhal pszczoła, wystąpiły u pacjentki objawy wstrząsu anafilaktycznego. Zastosowano leczenie przeciwwstrząsowe, w tym dwukrotnie podano adrenalinę, uzyskując poprawę stanu chorej. Pacjentka była w okresie przedmiesiączkowym, a w cyklu miesiączkowym poprzedzającym podanie szczepionki odstawiła tabletki antykoncepcyjne. Nie było innych czynników nasilających przebieg reakcji alergicznych. Podsumowanie. Wstrząs anafilaktyczny u pacjentki wystąpił podczas stosowania immunoterapii podtrzymującej, pomimo braku powikłań w trakcie immunoterapii inicjującej oraz 6 pierwszych dawek podtrzymujących. Na wystąpienie anafilaksji prawdopodobnie miał wpływ okres przedmiesiączkowy oraz odstawienia doustnych leków antykoncepcyjnych.
Introduction. Allergy to hymenoptera venom is a significant clinical problem. Allergen-specific immunotherapy is an effective method of treatment of bee venom allergy. Unfortunately, in course of immunotherapy some adverse anaphylactic reactions with a broad range of symptoms may appear. Case report. A 31-year old woman in June 2016 underwent anaphylactic shock after being stung by a bee. Intradermal tests with bee venom turned out positive. Total IgE concentration was 79,08 kU/l; allergen specific IgE to bee venom (sIgE) <0,35 kU/l (class 0); allergen--specific IgE to bee venom (sIgE) 11,81 kU/l (class 3). The patient was qualified to allergen-specific immunotherapy. In the period between July and December 2017, the patient received a maintenance dose of bee venom six times. No topical nor general complications were reported. In January 2018 the patient reported for a follow-up to receive the 7th maintenance dose. Symptoms of anaphylactic shock appeared around 10 minutes after administration of 100 µg Venomenhal bee. Successful shock management treatment was applied, with adrenaline being administered twice. The woman was in premenstrual period, she stopped taking contraceptive pills while in menstrual cycle preceding the vaccine. No other factors possibly aggravating the course of allergic reactions were reported. Summary. Anaphylactic shock in the patient during administration of maintenance immunotherapy appeared despite the lack of complications in course of initiating immunotherapy and first 6 maintenance doses. Anaphylactic shock was most likely influenced by premenstrual period and withdrawal of oral contraceptives.
Źródło:
Alergia Astma Immunologia - przegląd kliniczny; 2019, 24, 4; 173-181
1427-3101
Pojawia się w:
Alergia Astma Immunologia - przegląd kliniczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cardiovascular effects of histamine H3 receptor antagonist JNJ 5207852 in haemorrhagic shock in rats
Efekty sercowo-naczyniowe działania antagonisty receptorów histaminowych H3 JNJ 5207852 we wstrząsie krwotocznym u szczurów
Autorzy:
Jochem, Jerzy
Mitera, Agata
Izydorczyk, Marta
Nowak, Damian
Waliczek, Martyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1036526.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
histamine
h3 receptor
haemorrhagic shock
rat
histamina
receptor h3
wstrząs krwotoczny
szczur
Opis:
INTRODUCTION: Histamine H3 receptors are widely distributed in the central and peripheral nervous system, including postganglionic adrenergic endings. They act mainly as presynaptic auto- and heteroceptors and are responsible for regulating the synthesis and release of histamine and other neurotransmitters/neuromodulators. The aim of the study was to examine the cardiovascular effects of the histamine H3 receptor blockade in the sympathoinhibitory phase of haemorrhagic shock. MATERIAL AND METHODS: Studies were carried out on male Wistar rats anaesthetized with ketamine/xylazine (100 mg/kg + 10 mg/kg, intraperitoneally), subjected to irreversible haemorrhagic shock (0% survival at 2 h) with a mean arterial pressure (MAP) of 20–25 mmHg. At 5 min of critical hypotension, the rats were injected intravenously with H3 receptor antagonist JNJ 5207852 or saline. RESULTS: Haemorrhage led to a decrease in pulse pressure (PP) and heart rate (HR). JNJ 5207852 (1 and 5 mg/kg) evoked long-lasting rises in MAP, PP and HR, with an improvement in survival at 2 h (5 mg/kg). Chemical sympathectomy with 6-hydroxydopamine (50 mg/kg for three consecutive days) inhibited cardiovascular changes evoked by JNJ 5207852 and decreased to 0% the survival rate at 2 h in rats treated with JNJ 5207852 (5 mg/kg). CONCLUSIONS: Histamine H3 receptor antagonist JNJ 5207852 induces the resuscitating effect in haemorrhage-shocked rats, and the mechanism responsible is associated with the activity of postganglionic sympathetic neurons.
WSTĘP: Receptory histaminowe H3 występują w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym, w tym na zakończeniach pozazwojowych układu współczulnego. Działają głównie jako presynaptyczne auto- i heteroreceptory, są odpowiedzialne za regulację syntezy oraz wydzielania histaminy i innych neurotransmiterów/neuromodulatorów. Celem pracy było zbadanie wpływu zablokowania receptorów H3 na czynność układu krążenia podczas fazy hamowania aktywności układu współczulnego w modelu wstrząsu krwotocznego u szczurów. MATERIAŁ I METODY: Badania przeprowadzono u szczurów samców szczepu Wistar, w znieczuleniu ogólnym przy użyciu ketaminy i ksylazyny (100 mg/kg + 10 mg/kg dootrzewnowo), u których wywołano nieodwracalny wstrząs krwotoczny ze średnim ciśnieniem tętniczym (MAP) 20-25 mmHg (wskaźnik przeżycia 2 h: 0%). W 5 min krytycznej hipotensji zwierzętom podawano dożylnie antagonistę receptorów H3 JNJ 5207852 bądź 0,9% roztwór NaCl. WYNIKI: Krwotok prowadził do obniżenia ciśnienia tętna (PP) i częstości rytmu serca (HR). JNJ 5207852 (1 i 5 mg/kg) wywoływał długotrwałe wzrosty MAP, PP i HR, a także zwiększenie do 100% wskaźnika przeżycia 2 h (5 mg/kg). Chemiczna sympatektomia wykonana przy użyciu 6-hydroksydopaminy (50 mg/kg przez trzy kolejne dni) hamowała zmiany MAP, PP i HR wywoływane przez JNJ 5207852 (5 mg/kg) i zmniejszała do 0% wskaźnik przeżycia 2 h. WNIOSKI: Antagonista receptorów histaminowych H3 JNJ 5207852 wywołuje efekt resuscytacyjny u szczurów we wstrząsie krwotocznym, a jego mechanizm działania związany jest z aktywnością pozazwojowych neuronów układu współczulnego.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2016, 70; 89-94
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bombesin-like peptides are able to affect central histamine-induced resuscitating effect in haemorrhage-shocked rats
Peptydy bombezynopodobne mogą wpływać na efekt resuscytacyjny ośrodkowo działającej histaminy we wstrząsie krwotocznym u szczurów
Autorzy:
Jasikowska, Karolina
Rybus-Kalinowska, Barbara
Klose, Aleksandra
Nowak, Damian
Jochem, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1035475.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Tematy:
bombesin receptors
histaminergic system
rats
haemorrhagic shock
receptory bombezynowe
szczury
wstrząs krwotoczny
układ histaminergiczny
Opis:
INTRODUCTION: Activation of the central histaminergic system induces a resuscitating effect in haemorrhage-shocked rats. Since peripherally administered bombesin evokes a similar action, and bombesin receptors are present in the central nervous system regions responsible for cardiovascular regulation, the aim of the study was to examine the effects of bombesin receptor blockage on histamine-induced cardiovascular effects in haemorrhagic shock. MATERIAL AND METHODS: Studies were carried out in male Wistar rats anaesthetized with ketamine/xylazine (100 mg/kg + 10 mg/kg, intraperitoneally) and then subjected to reversible haemorrhagic shock with a mean arterial pressure (MAP) of 30–35 mmHg. Immediately after terminating bleeding, the animals were pre-treated intracerebroventricularly (icv) with bombesin receptor antagonists/0.9% NaCl solution, and 5 min later – treated via the same route with histamine (50 nmol) or 0.9% NaCl solution. RESULTS: Haemorrhage led to decreases in the pulse pressure (PP), heart rate (HR) and mesenteric blood flow (MBF). Histamine induced a pressor effect, with a significant increase in PP and MBF. The effect was inhibited by both [D-Phe12,Leu14]-bombesin and BIM 23042, non-selective and selective bombesin 1 (BB1) receptor antagonists, respectively. In the control groups the antagonists had no effect. CONCLUSIONS: Endogenous bombesin-like peptides, acting via BB1 receptors, are able to affect a histamine-induced pressor effect in haemorrhage-shocked rats.
WSTĘP: Pobudzenie ośrodkowego układu histaminergicznego wywołuje działanie resuscytacyjne u szczurów we wstrząsie krwotocznym. Skoro podawana dożylnie bombezyna wykazuje podobne działanie, a receptory bombezynowe są obecne w strukturach ośrodkowego układu nerwowego, odpowiedzialnych za regulację czynności układu krążenia, celem pracy było zbadanie wpływu zablokowania receptorów bombezynowych na efekty krążeniowe wynikające z podania do komory bocznej mózgu (icv) histaminy we wstrząsie krwotocznym u szczurów. MATERIAŁ I METODY: Badania przeprowadzono u szczurów, samców szczepu Wistar w znieczuleniu ogólnym (ketamina 100 mg/kg + ksylazyna 10 mg/kg, dootrzewnowo). Zastosowano model odwracalnego wstrząsu krwotocznego ze średnim ciśnieniem tętniczym (MAP) 30–35 mmHg. Niezwłocznie po zakończeniu krwawienia podawano icv antagonistów receptorów bombezynowych/0,9% roztwór NaCl, a 5 min później tą samą drogą histaminę (50 nmol) bądź 0,9% roztwór NaCl. WYNIKI: Utrata krwi prowadziła do obniżenia ciśnienia tętna (PP), częstości rytmu serca (HR) i przepływu krezkowego krwi (MBF). Histamina wywoływała działanie presyjne ze wzrostem PP i MBF. Efekty działania histaminy były częściowo hamowane przez [D-Phe12,Leu14]-bombezynę i BIM 23042, odpowiednio nieselektywnego antagonistę receptorów bombezynowych oraz selektywnego blokera receptorów bombezynowych typu 1 (BB1). W grupach kontrolnych nie stwierdzono wpływu antagonistów receptorów bombezynowych na mierzone parametry układu krążenia. WNIOSKI: Endogenne peptydy bombezynopodobne, działając poprzez receptory BB1, mogą wpływać na wywoływane przez ośrodkowo działającą histaminę działanie resuscytacyjne we wstrząsie krwotocznym u szczurów.
Źródło:
Annales Academiae Medicae Silesiensis; 2020, 74; 40-45
1734-025X
Pojawia się w:
Annales Academiae Medicae Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Paraseismic resistance evaluation for existing steel conveyor bridge subjected to mining tremors
Autorzy:
Rusek, Janusz
Słowik, Leszek
Rataj, Dagmara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2203344.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
konstrukcja budowlana
wstrząs górniczy
zdarzenie sejsmiczne
building structures
dynamic resistance
mining tremors
seismic event
Opis:
The paper presents the author’s approach to evaluating the dynamic resistance of existing building structures exposed to the action of paraseismic events. The idea of the approach was demonstrated in the example of an existing conveyor bridge, which is an important component of an industrial plant located in an area threatened by the occurrence of mining tremors. A scenario was analysed in which the object’s structure was not adapted to absorb additional dynamic effects. Therefore, it was necessary to determine the load-bearing capacity reserve within which the dynamic effects induced by a mining tremor could be allowed. As part of the analysis, criteria for selecting the authoritative section of the analysed object for further dynamic calculations were established and described in detail. As a result of the implemented evaluation procedure, the limiting values of the ground acceleration components were obtained, which are understood as the resistance of the analysed object in the context of carrying additional dynamic actions induced by a tremor. The determined resistance is included in the ultimate limit state STR framework, which sets the level of strength of particular structures’ components as a criterion. The limit values of the ground acceleration components were calibrated, taking into account other accompanying variable actions according to the Eurocodes guidelines. The study also justified using this approach and provides essential information about dynamic excitation’s most sensitive structural components. Such information can direct the process of retrofit or necessary strengthening of the structure when the evaluated resistance will exceed the intensity of existing or predicted seismic events in the area.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2022, 67, 4; 603--630
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies