- Tytuł:
- Trzy zasady sprawiedliwości
- Autorzy:
- Hołówka, Jacek
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/705740.pdf
- Data publikacji:
- 2013
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
- Tematy:
-
ekwiwalentność
anonimowość
wstępna równość
empiryzm
konwencjonalizm - Opis:
- Czyny sprawiedliwe muszą spełniać trzy warunki, zdaniem Ajdukiewicza: „zasadę równej odpłaty i zapłaty”, „zasadę równej miary” i „zasadę równouprawnienia”. Opis tych zasad wskazuje, że trafniej byłoby je nazywać: „warunkiem ekwiwalentnej wymiany”, „warunkiem anonimowości” i „warunkiem wstępnej równości”. Pierwszy warunek wymaga, by każdy, kto godzi się na wymianę dóbr, otrzymał coś, co ma taką samą wartość, co przedmiot, z którym się rozstaje. W transakcjach handlowych poza wolnym rynkiem taka zasada jest być może słuszna, jednak w warunkach wolnego rynku wolno ją uznać za zbędną, ponieważ sam rynek dba o ekwiwalentność ustalając ceny. Także poza transakcjami handlowymi pierwszy warunek wydaje się zbędny. Przekonuje o tym Arystoteles, gdy opisuje dary między przyjaciółmi. Drugi warunek żąda bezstronności i bezinteresowności. Ajdukiewicz potępia egoizm grupowy i faworyzowanie wybrańców z własnej wspólnoty. Ponieważ nie dokonuje przy tym żadnych zastrzeżeń, można odnieść wrażenie, że domaga się, byśmy również o cudze dzieci i rodziny dbali jak o własne. Nie wydaje się, by takie żądanie było przekonujące. Więcej nawet, mamy prawo - jak sądzę - obdarzyć szczególną życzliwością i hojnością każdego, kogo nam się podoba, w szczególności osoby nam najbliższe. Trzecia zasada przewiduje, że mamy prawo domagać się czegokolwiek tylko wtedy, gdy to, czego żądamy, będzie nagrodą za pracę i starania, a nie za jakieś dary natury, jak talent lub uroda. Zatem wstępnie - czyli zanim zbierzemy procentujący kapitał - każdy powinien być traktowany tak samo. Wydaje się, że te trzy zasady pozwalają empirycznie ustalać, komu się dzieje krzywda, i testować konkurencyjne metody jej usunięcia.
- Źródło:
-
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 4; 469-488
1230-1493 - Pojawia się w:
- Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł