Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "word formation nest" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-6 z 6
    Tytuł:
    W poszukiwaniu źródeł intensyfikujących znaczeń wyrazów z gniazda morfologicznego grzmieć
    The Sources of Intensifying Meanings of Words From the Morphological Nest grzmieć
    Autorzy:
    Wąsińska, Kinga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/35160140.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    word formation nest
    semantics
    diachrony
    intensifiers
    Opis:
    The article presents the word family of the verb grzmieć (to thunder) from the beginning of the Polish language to the 20th century. The research material includes 90 derivatives that have been characterized in terms of word formation and meaning within three values: SOUND, FORCE, and INTENSITY. The synchronic linguistics method of word-formation adapted to historical material allowed for including in the analysis words such as pogrom, zgromić, gromot which lost their formal and semantic connection with the Proto-Slavic root they were based on. The analysis proved that the semantic value of the base and its morphological features influence the development of subsequent meanings of words belonging to the word family. The meaning of intensity especially seen in words such as ogromny, ogromnie, ogromniasty is a kind of exponent of the value inherent in their root and is present in many other words derived from the same Proto-Slavic root.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 1; 177-198
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O łakomstwie słów parę. Polskie leksemy o rdzeniu łacz-/łak-
    A few words about greediness. Polish lexemes containing the root łacz-/łak-
    Autorzy:
    Krótki, Zuzanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943864.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    historical word formation
    word formation nest
    linguistic transformation
    historical semantics
    disappearance of lexemes
    słowotwórstwo historyczne
    gniazdo słowotwórcze
    zmiana językowa
    semantyka historyczna
    zanik leksemów
    Opis:
    The paper presents the word family of the łacz-/łak- root. The material included 51 word forms, gathered from all accessible lexicographical sources of the entire history of the Polish language, and were presented in the form of a word formation nest. The aim of the analyses was to show the internal structure of the motivating relations between the center of the nest –*olkati, olčǫ, and a group of words of different levels of derivation. The studies tried to answer the question of how the word forms of the łacz-/łak- root were built. The (re)construction of the nest was used to discuss the discerned transformations and aided in defining the character of the changes in meaning of the examined units. The patterns of suffixal connections presented in the paper allowed tracing the paths of word formative development of individual formations. They have also enabled pointing out the transformations which were most important for the changes in the nest of the root łacz-/łak-.
    W artykule zaprezentowana została rodzina leksykalna o rdzeń łacz-/łak-. Materiał liczący pięćdziesiąt jeden słowoform, wyekscerpowany ze wszystkich dostępnych źródeł leksykograficznych rejestrujących słownictwo historyczne, zaprezentowany został w postaci gniazda słowotwórczego. Celem analiz było pokazanie wewnętrznej struktury relacji motywujących pomiędzy centrum gniazda –*olkati, olčǫ a grupą wyrazów o różnym stopniu pochodności. Analizy stanowią próbę odpowiedzi na pytanie, jak były budowane formacje o rdzeniu łacz-/łak-. (Re)konstrukcja gniazda posłużyła omówieniu dostrzeżonych przeobrażeń, jak również określeniu charakteru zmian w znaczeniach badanych jednostek. Zaprezentowane w artykule wzory połączeń sufiksów pozwoliły prześledzić drogi słowotwórczego rozwoju poszczególnych formacji, umożliwiły również wskazanie najważniejszych przeobrażeń dla gniazda o rdzeniu łacz-/łak- procesów.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series; 2015, 4
    2451-1153
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gniazda słowotwórcze w badaniach historycznojęzykowych (na materiale polskiej leksyki animalistycznej)
    Nests formative in diachronic research (on the material of animal lexis)
    Autorzy:
    Waśkowski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943853.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    word formation
    diachrony
    nest formative
    lexis animal
    animal names
    słowotwórstwo
    diachronia
    gniazdo słowotwórcze
    leksyka animalistyczna
    nazwy zwierząt
    Opis:
    The article presents a proposal for the use of nests word formation for the diachronic research. By using derivatives from the base KOŃ, we reconstructed panchronic nest formative, so that we could get to know the dynamics of lexis. We pointed derivations of varying degrees fixation in the history of Polish - derivatives stable, lost and new, as well as we trying to define the characteristic features of the derivation of this fragment vocabulary.
    W artykule przedstawiono propozycję zastosowania słowotwórstwa gniazdowego do badań o charakterze historycznojęzykowym. Wykorzystując derywaty od bazy KOŃ, zrekonstruowano panchroniczne gniazdo słowotwórcze, na podstawie którego można było orzekać o dynamice słownictwa. Wskazano wiec wyrazy pochodne o różnym stopniu utrwalenia w dziejach polszczyzny – derywaty stabilne, zaginione oraz nowe, jak również próbowano określić charakterystyczne cechy derywacji omawianego fragmentu słownictwa.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series; 2015, 4
    2451-1153
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
    The Etymological Nest *ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics
    Gniazdo etymologiczne *ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka
    Autorzy:
    Пятаева, Наталия Вячеславовна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38695739.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    historical lexicology of the Slavic languages
    reconstruction of the etymological nest
    word formation and semantics of Proto-Slavic vocabulary
    Opis:
    The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) *ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root *ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root *ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations *bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; *berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; *bьrati *berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk (*) and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN *ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN *ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem *bermę, and partly with *berdja; (2) a new meaning ‘take’ (*bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN *ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (*bьrati), inherent in EN *ber-, determined the synonymy of this root group with the EN *em- (*jęti, *jьmati ‘take’).
    W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego *ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń *ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem *ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji *bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; *berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; *bьrati *berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką (*) i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego *ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego *ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem *bermę i częściowo *berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (*bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda *ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (*bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem *ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem *em- (*jęti, *jьmati ‘brać’).
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    К проблеме контрастивного описания лексико-семантических систем восточнославянских языков в диахроническом аспекте
    To describe the problem of the contrastive lexical semantic systems east Slavonic languages in diachronic aspect
    Autorzy:
    Пятаева, Наталия
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/665409.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    лексика восточнославянских языков
    историческая дериватология
    лексическое гнездо
    этимологическое гнездо
    генетическая парадигма
    семантика
    vocabulary of East Slavonic languages
    the historical word formation
    lexical nest
    etymological nest
    genetic paradigm
    semantics
    Opis:
    The paper addresses the issues of diachronic description genetically related vocabulary East Slavonic languages based on a study of its origin and semantics in accordance with the actual problems of the historical word formation lexicology and lexicography Slavonic languages. To study involved pre-Slavic vocabulary, of ancient and modern East languages, united in the genetic paradigm, which consists of etymological families with vertices *Dati, *Bьrati, *Imati//Imѣti, *Nesti.
    В статье затрагиваются вопросы диахронического описания генетически близкой лексики восточнославянских языков на основе исследования её происхождения и семантики в соответствии с актуальными проблемами исторической дериватологии, лексикологии и лексикографии славянских языков.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2016, 13; 77-84
    1731-8025
    2353-9623
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Этимологическое гнездо *dati в праславянском языке: реконструкция, словообразование, семантика
    The etymological nest *dati in the Slavonic language: reconstruction, word formation, semantics
    Autorzy:
    Пятаева, Наталия
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/665449.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    этимологическое гнездо
    индоевропейский корень
    реконструкция
    словообразование
    семантика
    семантико-словообразовательный центр
    деэтимологизация
    праславянская языковая картина мира
    etymological nest
    Indo-European root
    reconstruction
    word formation
    semantics
    semantic-derivational center
    deetimologization
    ProtoSlavic language picture of the world
    Opis:
    The article presents the results of a study of vocabulary from Indo-European root *dō- in the Proto-Slavonic language. As a result, the following was performed: 1) reconstruction of etymological nest with vertex *dati ‘give; the process of transferring of an object to another person in relation to the pre-Slavic state based on the use of materials of etymological dictionaries comprising the later Slavonic language – «Etymological dictionary of Slavic» edited by O. Trubachyov and «Słownik prasłowiański» edited by F. Slavsky; 2) description of the methodology for etymological nests built by the type of a word-forming nest, principles of the making and design were developed by A. N. Tikhonov in “Word-formation dictionary of the Russian language”; 3) lexicographical parameterization of an etymological nest in the form of a diagram, which shows the word-formation and semantic relations of the words; 4) description in terms of various aspects housing cognate words in terms of semantics, derivation, their morphemic composition and morphological characteristics; 5) in the Slavonic nest, there are 4 semantic word-building centers, which underwent deetymologization in the old Russian language and formed the independent word-formation nests: verbial: *dati, *damъ ‘give’, and three nominal: *danь ‘tribute to file’ as the obligatory transfer of the object as a ransom fee, tax, *darъ ‘gift’ as a voluntary transfer of an object as a gift, remuneration and a noun nomen acti *datja ‘giving, bringing a gift’. The author hopes that this list of major lexical associations in successive historical levels in the language development can play an important role in the system view on the formation and dynamics of the world picture of the native speakers of this language.
    В статье представлены результаты изучения словарного корпуса индоевропейского корня *dō- в праславянском языке. В результате было выполнено следующее:  1) реконструировано этимологическое гнездо с вершиной *Dati ‘процесс передачи объекта другому лицу’ по отношению к праславянскому лингвохронологическому уровню на основе использования материалов этимологических словарей, включающих лексику позднепраславянского периода – «Этимологический словарь славянских языков» под редакцией О. Н. Трубачёва и «Słownik prasłowiański» под редакцией Ф. Славского; 2) дано описание методики реконструкции этимологического гнезда, построенного по типу словообразовательного гнезда, принципы составления и матрица лексикографического представления которого были разработаны А. Н. Тихоновым в «Словообразовательном словаре русского языка»;  3) представлена схема этимологического гнезда, на которой показаны последовательные словообразовательные и семантические отношения между родственными словами; 4) дано разноаспектное – семантическое, морфемное и морфологическое – описание корпуса слов, образующих этимологическое гнездо;  5) в реконструированном этимологическом гнезде выявлено 4 семантико-словообразовательных центра, которые деэтимологизировались на древнерусском лингвохронологическом уровне и образовали самостоятельные словообразовательные гнёзда: глагольное *dati, *damъ ‘давать’ и три именных – *danь ‘дань, подать как объект обязательной передачи в качестве выкупа, налога, дара’, *darъ ‘дар, подарок как объект добровольной передачи в качестве подарка, вознаграждения’ и существительное nomen acti *datja, обозначающее действие передачи дани, вручения подарка. Автор надеется, что реконструированное в виде диахронического словообразовательного словаря этимологическое гнездо и разработанная схема (матрица) разноаспектного исследования и лексикографического представления крупных лексических объединений могут сыграть важную роль в системном описании динамики формирования картины мира носителей языка.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2017, 14; 113-123
    1731-8025
    2353-9623
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-6 z 6

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies