Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "wody lecznicze" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-46 z 46
    Tytuł:
    Zmiany głównych parametrów eksploatacyjnych wód leczniczych z wybranych uzdrowisk Ziemi Kłodzkiej jako skutek anomalnych opadów w latach 1997-1998
    Changes in the main exploitation parameters of the medicinal water from selected spas in the Kłodzko Land due to extremely high precipitation in 1997-1998
    Autorzy:
    Kiełczawa, B.
    Krawczyk, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063223.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    powódź
    Ziemia Kłodzka
    medicinal water
    flood
    Kłodzko Land
    Opis:
    Prezentowane w artykule wyniki analiz obejmują wody lecznicze ze złóż w Kudowie-Zdroju, Polanicy-Zdroju i Dusznikach-Zdroju. Do badań korelacyjnych wykorzystano wyniki obserwacji stacjonarnych (przede wszystkim z okresu 1995-1999) parametrów eksploatacyjnych z poszczególnych ujęć. W większości ujęć, po opadach 1997 i 1998 r., nastąpił wzrost stężeń jonów wodorowęglanowych, temperatury wód na wypływach oraz wydajności ujęć. Zaznaczył się także spadek ilości CO2. W nielicznych ujęciach zaobserwowano zmienność sezonową temperatury wody, niezależną od wspomnianych opadów. W Kudowie-Zdroju (ujęcie K-200), bez względu na wielkość opadów, następowało oniżanie się CO2 i wydajności studni. Krótkotrwałe zmiany po opadach mogą potwierdzać hipotezę o mieszaniu się w strefach drenażu wód systemu głębokiego krążenia z wodami współczesnej infiltracji. Intensywne opady z lat 1997-1998 w parametrach wód leczniczych nie powodowały istotnych (nieodwracalnych) zmian.
    The article presents the results of variability analysis of exploitation parameters of medicinal water from Kudowa Spa, Duszniki Spa and Polanica Spa. The results of observation of exploitation parameters (mainly from the period 1995-1999) made by the Geological Survey were used to study correlations. Due to heavy rains in July 1997 (and 1998), the temperature of water, discharge of wells and concentration of HCO3- ions increased. A decrease in CO2 concentration was also observed. The damages in spa areas caused by the 1997-1998 rainfall did not result in significant (irreversible) changes in the water parameters.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 241-245
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lecznicze wody siarczkowe Ponidzia
    Therapeutic sulphurous waters of the Ponidzie region
    Autorzy:
    Lipiec, I.
    Wiktorowicz, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2061941.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    wody siarczkowe
    Ponidzie
    therapeutic waters
    sulphurous waters
    Ponidzie region
    Opis:
    W artykule przedstawiono charakterystykę hydrochemiczną leczniczych wód siarczkowych z rejonu Ponidzia. Właściwości fizykochemiczne wód określono na podstawie dostępnych archiwalnych wyników analiz wód z otworów wiertniczych w Busku-Zdroju, Solcu-Zdroju, Lesie Winiarskim, Wełninie oraz Dobrowodzie. Profil leczniczy badanych wód jest związany z dużą koncentracją siarki, występującej głównie w formie siarkowodoru. Wody siarczkowe Ponidzia zawierają również inne składniki swoiste nadające im cechy lecznicze, takie jak jod i fluor. Na podstawie charakterystyki hydrochemicznej leczniczych wód siarczkowych wyróżniono jeden typ hydrochemiczny – Cl-Na, H2S, I – występujący w trzech różnowiekowych seriach skalnych: neogenu, kredy górnej i jury górnej. Stwierdzono, że analizowane wody odznaczają się zróżnicowaną mineralizacją, wahającą się od 8,5 do 40,7 g/dm3, oraz zawartością siarkowodoru od 6,8 do 1064,0 mg/dm3. Za główny czynnik determinujący stopień mineralizacji badanych wód uznano procesy współdziałania wód podziemnych ze środowiskiem skalnym.
    The paper shows the characteristics of sulphurous waters from the Ponidzie area. Physical and chemical properties of waters have been determined on the basis of results of analysis of the archived data from boreholes in Busko-Zdrój, Solec-Zdrój, Las Winiarski, Wełnin and Dobrowoda. The treatment profile of these waters is constrained by a high concentration of bivalent sulphur, measured as the amount of free hydrogen sulphide. The waters also contain many iodine, bromine and fluorine compounds. One hydrochemical type – Cl-Na, H2S, I – has been distinguished on the basis of the hydrochemical characteristics of the therapeutic waters. They occur in three different rock series: Neogene, Cretaceous and Upper Jurassic. It has been found that all of the waters have total dissolved solids (TDS) from 8.5 to 40.7 g/dm3 and the hydrogen sulphide content varies from 6.8 to 1064.0 mg/dm3. The research results prove that the variety of rock settings is one of the most important reasons for the water chemistry differentiation. In general, the chemical composition of thermal waters in this region is determined by the interaction between groundwater and different rock environments.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2015, 462; 171--178
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mineral and thermal waters of Poland
    Autorzy:
    Ciężkowski, W.
    Chowaniec, J.
    Górecki, W.
    Krawiec, A.
    Rajchel, L.
    Zuber, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2066349.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Polska
    wody lecznicze
    wody mineralne
    uzdrowiska
    Polska
    therapeutic waters
    mineral waters
    thermal waters
    health resorts
    Opis:
    Definitions, history, resources, origin, and use of mineral and thermal waters in Poland are discussed. Mineral and some thermal waters have been used on the present territory of Poland for therapeutic purposes probably since the Roman times and according to documents since medieval ages. Nowadays, different types of mineral and thermal waters are exploited in a number of Spas for therapeutic purposes, whereas in some other areas thermal waters are exploited for recreation and heating purposes. Their occurrences, origin, chemical types, legal aspects of exploitation, potential vulnerability and bottling are presented.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2010, 58, 9/1; 762-773
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości wykorzystania szczaw karpackich w profilaktyce zdrowotnej
    Possible use of Carpathian carbonated waters in preventive health treatment
    Autorzy:
    Rajchel, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15753.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
    Tematy:
    Karpaty
    wody mineralne
    wody lecznicze
    profilaktyka
    wykorzystanie
    sklad chemiczny
    szczawy
    magnez
    wapn
    zawartosc magnezu
    zawartosc wapnia
    Opis:
    Na obszarze Karpat polskich występują wody mineralne, które mogą być wykorzystywane w profilaktyce zdrowotnej. Na podstawie analiz chemicznych z 202 udokumentowanych punktów występowania wód typu szczaw i wód kwasowęglowych wybrano wody o mineralizacji do 10 g⋅dm-3, które zawierają co najmniej 50 mg Mg2+ i 150 mg Ca2+ w 1 dm3 wody. Kryteria te spełniają wody z 77 punktów, zawartość Mg2+ wynosi od 50 do 1036 mg, a Ca2+ od 150 do 899 mg w 1 dm3. Wody takie oddziałują fizjologicznie odżywczo na organizm człowieka i mogą być stosowane w profilaktyce zdrowotnej, w celu uzupełnienia niedoboru tych pierwiastków. Celem pracy było wskazanie możliwości uzupełnienia niedoboru wapnia i magnezu, dzięki wykorzystaniu ogromnego potencjału udokumentowanych cennych wód mineralnych na obszarze polskich Karpat fliszowych.
    Mineral waters that occur in the Polish Carpathians may be utilized in preventive health treatment. A total of 202 sites with carbonated waters and waters containing carbon dioxide have been recorded. On the basis of chemical analyses the author selected such waters that contained at least 50 mg Mg2+ and 150 mg Ca2+ in 1 dm3 and whose mineralization (total dissolved solids) was up to 10 g⋅dm-3 These criteria are met by waters from 77 sites, in which the Mg2+ content ranges from 50 to 1036 mg, and that of Ca2+ from 150 to 899 mg in 1 dm3. These waters have nutritive properties for human beings and may be used as a supplement if these two elements are lacking in the organism. The paper mainly shows possibilities of such preventive calcium and magnesium supplementation, which are offered by a vast potential of valuable mineral waters recorded in the Polish Flysch Carpathians.
    Źródło:
    Journal of Elementology; 2006, 11, 3
    1644-2296
    Pojawia się w:
    Journal of Elementology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wody podziemne zaliczone do kopalin : stan udokumentowania zasobów, stopień wykorzystania, perspektywy nowych odkryć, zadania na przyszłość
    Groundwater classified as a minerals : the state of resource documentation, degree of use, prospects for new discoveries, tasks for the future
    Autorzy:
    Sokołowski, Jakub
    Skrzypczyk, Lesław
    Sosnowska, Małgorzata
    Malon, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076193.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    wody termalne
    solanka
    bilans zasobów
    medicinal waters
    thermal waters
    brine
    resource balancing
    Opis:
    Medicinal waters are most common in spas and towns of southern Poland, including the Sudetes and the Carpathians with the Carpathian Foredeep (over 70% of spas and towns with medicinal waters). In addition, healing waters occur in Western Pomerania and in several places in the Polish Lowlands. Thermal waters occur in a significant part of the Polish Lowlands, in the Carpathians and their foothills, and in the Sudetes. Brines (highly mineralized Cl-Na or Cl-Na-Ca waters) are common, especially in the Polish Lowlands, at great depths, on the order of several thousand metres below the surface. Currently, according to the latest published data as at December 31, 2019, the number of medicinal, thermal and saline water deposits is 142. In this figure, the vast majority are medicinal water deposits, of which there are 108. The remaining are 33 thermal water deposits and one deposit of brines.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 8; 515--520
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka hydrogeochemiczna wód leczniczych Rabki-Zdroju
    The hydrogeochemical characteristics of therapeutic waters in Rabka Spa
    Autorzy:
    Wiktorowicz, B.
    Karwacka, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062901.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    wskaźnik nasycenia
    równowaga hydrogeochemiczna
    therapeutic waters
    saturation index
    hydrogeochemical equilibrium
    Opis:
    Wody lecznicze Rabki-Zdroju są znane i cenione już od dawna. Są to wody mineralne, głównie typu chlorkowo-sodowego, jodkowe oraz zawierające brom. Geneza wód chlorkowych występujących w obrębie utworów fliszu Karpat jest skomplikowana i ciągle dyskusyjna. Niniejszy artykuł przedstawia wstępne wyniki obliczeń równowagi hydrogeochemicznej wód leczniczych Rabki-Zdroju. Do realizacji pracy wykorzystano modelowanie hydrogeochemiczne, które przeprowadzono przy użyciu programu komputerowy WATEQ4F. Stwierdzono, że minerałami decydującymi o równowadze hydrogeochemicznej wód leczniczych Rabki-Zdroju są chalcedon, grupa skaleni i illit.
    In Rabka Spa, within the Magura nappe, occurrences of springs with therapeutic waters have been known from historical records. All drillings recorded Cl-Na type waters with iodine and bromine. The origin of chloride waters in the Polish Flysch Carpathians is complicated and discussed. This paper contains the preliminary results of research on hydrogeochemical equilibrium in therapeutic waters in Rabka Spa. The modelling study was carried out with the use of WATEQ4F software. Minerals regulating the hydrogeochemical equilibrium in therapeutic waters in Rabka Spa are principally chalcedony, feldspar group and illite.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/2; 529-534
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mapa zagospodarowania wód podziemnych zaliczonych do kopalin
    The map of economic use of therapeutic and thermal waters in Poland
    Autorzy:
    Felter, A.
    Socha, M.
    Sokołowski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062297.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    wody termalne
    solanki
    zagospodarowanie
    kartografia cyfrowa
    therapeutic water
    thermal water
    brines
    economic utilization
    digital mapping
    Opis:
    Wzrost zainteresowania ujmowaniem i gospodarczym wykorzystaniem wód podziemnych zaliczonych do kopalin sprawia, że coraz liczniejsze nowe inwestycje pojawiają się zarówno na obszarach wcześniej intensywnie zagospodarowanych (Terma Hotel Spa w Bukowinie Tatrzańskiej, Terma Bania w Białce Tatrzańskiej itp.), jak i w innych regionach kraju (Krasnobród, Gołdap, Inowrocław itp.). Duże zróżnicowanie przestrzenne oraz dynamika wzrostu liczby inwestycji, zdecydowały o przygotowaniu przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy cyfrowej mapy zagospodarowania wód podziemnych zaliczonych do kopalin w Polsce. Ma ona charakter informacyjny, służący popularyzacji zagadnień związanych z tymi wodami. Mapa stanowi kartograficzną wizualizację informacji zgromadzonych w bazie danych przestrzennych, dzięki czemu wydawca może ją aktualizować i dostosowywać do wymagań odbiorców.
    Growing interest in the recognition and economic use of therapeutic and thermal waters makes appearance of a number of new investments located on an already heavily developed areas, as well as other regions of the country. Large spatial variation and dynamics of new projects’ emergence resulted in the preparation of the digital Map on Economic Use of Therapeutic and Thermal Waters in Poland by the Polish Geological Institute – National Research Institute. Its drawing up was aimed at popularization of information on these kind of waters. Due to preparing based on spatial data stored in the database it can be easily updated and adapted to the customers’ requirements.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2013, 456 Hydrogeologia z. 14/1; 133--138
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka wyznaczania granic złóż wód leczniczych, termalnych i solanek
    The issue of boundary determination of therapeutic waters, thermal waters and brines deposits
    Autorzy:
    Sokołowski, J.
    Skrzypczyk, L.
    Malon, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075233.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    wody termalne
    solanki
    zasoby wód podziemnych
    therapeutic waters
    thermal waters
    brines
    groundwater deposits
    Opis:
    Therapeutic waters, thermal waters and brines are considered as minerals and their exploitation is regulated by the act of geological and mining law on 9 June 2011 (Journal of Laws 2011 No 163, Item 981, as amended). It means that the term “deposit” is applicable for them. However, the specific of groundwaters is significantly different than of other minerals this is why determination of their boundaries brings many difficulties especially with regard to existing legal framework. The regulations do not take the renewability of groundwater resources and groundwater flow into account. In the article several issues connected with the lack of understandable rules referring to boundaries determination of brines, therapeutic and thermal waters were presented as well as some problems that occur due to various interpretation of the regulations. Some suggestions on the regulations changes were presented which may lead to solve the problem.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2015, 63, 10/2; 1059--1062
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena leczniczego charakteru wód z wykorzystaniem niepewności pomiaru w wodach uzdrowiska Busko-Zdrój
    Assessment of curative water character with the use of measurement uncertainty in water from Busko Spa
    Autorzy:
    Wątor, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/203623.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    wody lecznicze
    ocena właściwości
    metoda paraboliczna
    curative water
    curative character assessment
    probabilistic method
    Opis:
    Wody lecznicze, jako kopaliny, podlegają ustawie Prawo geologiczne i górnicze z dnia 9 czerwca 2011 roku (Dz.U. 2011 nr 163 poz. 981 – PGG, 2011). Wody podziemne niezanieczyszczone pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, charakteryzujące się naturalną zmiennością parametrów fizykochemicznych, mogą zostać uznane za lecznicze, jeżeli spełniają przynajmniej jeden z wymienionych w tym akcie prawnym warunków dotyczących minimalnych stężeń składników swoistych. Ocena leczniczego charakteru wód może być dokonana metodą deterministyczną poprzez odniesienie wprost uzyskanych wartości stężeń wskaźników swoistych do obowiązujących wartości progowych. Popularna jest również metoda zaproponowana przez Ciężkowskiego (red. 2007), zgodnie z którą do wartości progowej odnoszone są średnie stężenia składników swoistych pomniejszone o dwa odchylenia standardowe. Jest to jeden z możliwych wariantów metody probabilistycznej. W niniejszej pracy przedstawiono przykład oceny leczniczego charakteru wód poziomu kredowego występujących w rejonie Buska-Zdroju na podstawie wyników oznaczenia składników swoistych tych wód: stężenia związków siarki(II) oraz jonów jodkowych metodą probabilistyczną, z wykorzystaniem niepewności pomiaru.
    Curative water, as minerals, are subject to the Geological and Mining Law (Journal of Laws [Dz. U.] No.163/2011 item 981 – GML 2011). Groundwaters uncontaminated by chemical and microbiological agents, which exhibit a natural variability of physicochemical parameters can be considered as to be curative when they meet at least one of the conditions set forth in the Law concerning the minimum concentrations of the specific components. An assessment of curative water properties can be conducted using the deterministic method comparing the individual measurement values of specific parameters against threshold values. Another method of assessment for curative water character is the methodology described by Ciężkowski (red. 2007). In this method, threshold values are compared with the mean concentrations of specific components minus two standard deviation. It is a probabilistic approach. In this paper, the assessment of curative water properties is present from the Busko-Zdrój area analyzed for a sulphur (II) compound as well as for iodide ions using the probabilistic method with measurement uncertainty.
    Źródło:
    Technika Poszukiwań Geologicznych; 2015, R. 54, nr 2, 2; 79-88
    0304-520X
    Pojawia się w:
    Technika Poszukiwań Geologicznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania potencjału redoks na przykładzie sudeckich wód leczniczych
    Research of redox potential on the example of curativewaters in the Sudetes Mts., Poland
    Autorzy:
    Dobrzyński, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074741.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    chemizm wód podziemnych
    ptencjał redoks
    wody lecznicze
    Sudety
    groundwater chemistry
    redox potential
    curative water
    Sudetes
    Opis:
    In Poland, the redox potential (EH) is seldomly measured in groundwater. Since the year 2006 determination of redox potential is required for documenting properties of curative mineral waters. Investigations of redox conditions in groundwater need both proper measurement and interpretation. In the paper, crucial questions of: 1) redox equilibrium in groundwater, 2) field measurement, 3) correction methods, and 4) EH interpretation are presented. Some aspects of applying the redox potential for interpreting groundwater chemistry and using geochemical modelling are illustrated by hydrochemical data of curative waters from spas in the Sudetes Mts., SW Poland. Main reasons of the common redox non-equilibrium found in groundwater are co-existence of numerous aqueous redox pairs and usually non-equilibrium in particular redox pairs. Redox determinations have to be done in the field, and require extreme cleanness and precision, e.g., measuring without contact with the atmospheric air. Field measurements must be corrected to the standard hydrogen electrode, considering: type of reference electrode, concentration of electrode filling solution, type of standard redox solution, and water temperature. The redox potential has been measured in water at first from all the Sudetic spas, totally in 33 water intakes. In curative waters from the Sudetes corrected EH ranges between –159 mV and +343 mV. Usually, thermal waters show lower EH values than cold, CO2-rich waters. The lowest redox potential was found in the hottest thermal waters, i.e., in water from Zdzisław intake (in Lądek Zdrój) and C-2 intake (in Cieplice Śląskie Zdrój). Generally, the higher the pH, the lower the EH in groundwater. Methods of geochemical modelling, which are often and often applied in groundwater research, also require the EH determination. Information about EH are used in the calculation of speciation models of water, and affect the results of whole geochemical modelling as well as evaluations of the saturation state. The speciation-solubility modelling for the Sudetic curative waters, presented in the paper, shows that the proper correction of field EH measurement determines the quality of calculations. Improperly corrected EH values might lead to species activity errors, even up to several order of magnitudes, and erroneous interpretation of the mineral phases stability in the hydrogeochemical system.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2010, 58, 1; 46-53
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aspekty formalno-prawne i metodyczne dokumentowania zasobów wód leczniczych, termalnych i solanek wynikające z faktu zaliczenia ich do kopalin
    Formal, legal and methodological aspects of documenting groundwater resources classified as minerals
    Autorzy:
    Sokołowski, Jakub
    Sosnowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2029233.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    wody lecznicze
    wody termalne
    solanki
    dokumentowanie zasobów
    therapeutic water
    thermal water
    brines
    documentation of deposit resources
    Opis:
    Wody lecznicze, termalne i solanki z uwagi na swoje specyficzne właściwości zostały zaliczone do kopalin. Stanowią one szczególny rodzaj kopaliny, odróżniający się od pozostałych dynamiką przepływu, odnawialnością zasobów oraz zmiennością parametrów fizyczno-chemicznych w czasie. Cechy te utrudniają wyznaczanie granic złóż wód podziemnych oraz określenie wartości granicznych parametrów definiujących złoże, co przy zróżnicowanych warunkach występowania wód leczniczych, termalnych i solanek, a także różnym stopniu odnawialności ich zasobów, uniemożliwia opracowanie jednolitych wytycznych dokumentowania. W artykule wskazano i szczegółowo omówiono najistotniejsze problemy wynikające z konieczności stosowania przepisów ustawy PGiG w odniesieniu do wód podziemnych. Zasygnalizowano konieczność korekty obowiązujących regulacji prawnych w zakresie opracowania spójnych dla hydrogeologii i geologii złożowej pojęć, a także określenia klasyfikacji i zasad oceny zasobów wód leczniczych, termalnych i solanek. Przejrzyste i jednoznaczne przepisy prawne pozwolą w większym stopniu chronić zasoby wód podziemnych zaliczonych do kopalin efektywnie przyczyniając się do racjonalnego gospodarowania zasobami złóż tych wód.
    Therapeutic and thermal waters and brines are classified as minerals due to their specific properties. They are a special type of mineral, differing from the others in terms of flow dynamics, resource renewal and variation of physico-chemical parameters over time. These features make it difficult to determine the boundaries of groundwater deposits and to determine the boundary values of the parameters defining the deposit. Different conditions for the occurrence of therapeutic and thermal waters and brines, as well as the different degree of renewal of their resources, make it impossible to develop uniform documentation. The article indicates and discusses in detail the most important problems resulting from the necessity to apply the provisions of the geological and mining law to groundwater. The need to correct the applicable legal regulations was signaled in the scope of compiling hydrogeology and geology definitions, as well as defining the classification and rules for documenting therapeutic and thermal water and brine resources. Transparent and unambiguous legal regulations will allow to protect the resources of groundwater classified as minerals to a greater extent, effectively contributing to the rational management of the resources of these waters.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2021, 62, 1; 4--10
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmienność wybranych parametrów fizykochemicznych wód leczniczych Szczawna-Zdroju (Sudety)
    Variability of selected physicochemical parameters of the Szczawno-Zdrój healing waters
    Autorzy:
    Kiełczawa, B.
    Liber-Makowska, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075758.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    parametry depozytu
    Szczawno-Zdrój
    Sudety
    Polska
    healing waters
    deposit parameters
    Sudetes
    Polska
    Opis:
    The article presents the results of the research on the variability of selected physicochemical properties and exploitation parameters of healing waters in Szczawno-Zdrój. Based on the results of physicochemical analyses it was observed that the mineralization of the Mieszko and Marta waters has gradually increased over the years (1963-2017). At the same time, a decrease in the amount of dissolved carbon dioxide in these waters was observed. In addition, there was no evidence of a significant relationship between well discharge and the CO2 content. Variations of CO2 concentration are so significant in the Młynarz intake that these waters should be classified as carbonate rather than CO2 - rich water. It has also been shown that the content of this gas in the Młynarz and Mieszko 14 intakes varies considerably depending on the discharge (rh = 0.7). The correlation occurs with less intensity in a smaller Marta and Dąbrówka intakes (rh = 0.3). A declining trend is also observed in the Rn content in the Marta intake. For this parameter there was no relationship with discharge changes. All analyzed springs are characterized by seasonal changes in their discharge. Generally, the variability of the analyzed parameters ranges from about 28% to a maximum of 43% relative to the respective mean values.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 11/1; 973--978
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Warunki zasilania wód leczniczych w Kopalni Soli Wieliczka
    Conditions of medicinal water supply in the Wieliczka Salt Mine
    Autorzy:
    Witczak, S.
    d'Obyrn, K.
    Duliński, M.
    Rajchel, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2061696.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    zasilanie
    skład izotopowy
    tryt
    Wieliczka
    therapeutic water
    groundwater recharge
    isotopic composition
    tritium
    Opis:
    Na podstawie wieloletnich badań aktualne rozpoznanie warunków hydrogeologicznych w rejonie Kopalni Soli Wieliczka wskazuje na złożony charakter udokumentowanych wód. Są one zróżnicowane zarówno pod względem zasolenia, jak i wieku. Z upływem czasu nastąpiła wymiana wód synsedymentacyjnych na wody infiltracyjne. W dwóch wypływach kopalnianych: WVI-32 na poziomie VI oraz WVII-16 na poziomie VII są ujmowane solanki wykorzystywane w balneoterapii w Uzdrowisku Kopalnia Soli Wieliczka. Wieloletnie pomiary wydatku wody potwierdzają stabilny charakter wypływów z łagodną tendencją malejącą, co świadczy o zróżnicowaniu obszarów zasilania i dróg dopływu wody do miejsc wypływu w kopalni. Skład izotopowy wody z wypływu WVI-32 jest zmienny w czasie, co nie pozwala na jednoznaczną interpretację wyników, w związku z czym konieczne są dalsze badania. Wypływ WVII-16 reprezentuje wody plejstoceńskie, pozbawione bezpośredniego kontaktu z wodami współczesnymi, jednak po czasie dłuższym niż 25 lat może pojawić się w tym wypływie domieszka wód współczesnych.
    Based on long–term research, the current hydrogeological conditions in the vicinity of the Wieliczka Salt Mine show a complex nature of documented water that is diverse in terms of salinity and age. Over time, there was an exchange of waters from those of the sedimentation period to infiltration waters. Brine used for balneotherapy in the spa of the Salt Mine Wieliczka is captured at two outflows: WVI-32 at level VI, and WVII-16 at level VII of the mine. Long–term measurements of water flow confirm the stable nature of the outflows with a mild descending trend. NaCl content in the WVI-32 leak has a clear increasing trend, while the WVII-16 leak did not show any significant trend, which reflects a diversification of supply areas and inflow routes to the outflow areas in the mine. The isotopic composition of water from the WVI-32 leak is variable and did not allow for an unambiguous interpretation of the results, and creates need for further research. The WVII-16 leak represents the Pleistocene water without a direct contact with the contemporary waters, however, after more than 25 years, addition of such waters may appear.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2016, 466; 313--322
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dokumentowanie wody jako kopaliny wielosurowcowej – potrzeba dyskusji i zmian
    Geological documentation of multimineral water - a discussion on suggested changes
    Autorzy:
    Szamałek, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/169841.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    wody termalne
    solanki
    wody lecznicze
    dokumentowanie geologiczne
    kopalina wielosurowcowa
    thermal water
    brines
    curative water
    geological documentation
    multimineral raw material
    Opis:
    Badania prowadzone w ramach dokumentowania geologicznego bardzo często wskazują, iż wody podziemne jednocześnie spełniają kryteria wymagane przez prawo geologiczne i górnicze, aby zostać uznanymi za wody termalne, solanki czy wody lecznicze. Tylko te trzy rodzaje wód uznawane są przez prawo geologiczne i górnicze za kopaliny. Za wydobycie wód-kopalin należy opłacić opłatę eksploatacyjną. Opłata eksploatacyjna za wydobycie wody-kopaliny jest zróżnicowana i inna dla każdego z rodzajów wody-kopaliny. Wody termalne mają stawkę opłaty eksploatacyjnej równą 0 złotych, solanki 1,97 zł/m3,zaś wody lecznicze 1,32 zł/m3. Ponadto, wydobycie kopaliny udokumentowanej jako kopalina towarzysząca obniża stawkę opłaty eksploatacyjnej o 50%. Taka regulacja stwarza (gdy woda spełnia jednocześnie kryteria trzech wód-kopalin) potencjalne pole do realizacji strategii firmy wydobywczej polegającej na takim dobraniu zestawu wydobywanych wód (np. woda termalna jako kopalina główna, solanki i woda lecznicza jako kopaliny towarzyszące), by obciążenia finansowe firmy były najniższe. Racjonalnym wnioskiem wydaje się wprowadzenie nowej definicji w prawie geologicznym i górniczym wody jako kopaliny wielosurowcowej. Dla tak zdefiniowanej kopaliny proponuje się przyjęcie stawki opłaty eksploatacyjnej w wysokości 50% sumy stawek eksploatacyjnych dla trzech rodzajów wód-kopalin.
    Geological documentation projects often reveal underground water reservoirs which can be qualified as thermal waters, brines or curative waters in accordance with geological and mining laws. These are the only types of water deposits which are classified as minerals according to geological and mining laws - therefore, extracting them incurs an exploitation fee. Such fees are different for each of the three kinds of water-minerals. The exploitation fee for thermal waters is set at 0 PLN, 1,97 PLN per cubic meters for brines and 1,32 PLN per cubic meter for curative waters. Additionally, extracting minerals documented as so-called „accompanying minerals” decreases the exploitation fee by 50%. This regulation allows minimizing the costs of exploitation of water-minerals by classifying one type of water (e.g., thermal) as the main mineral, and others as accompanying minerals. It is suggested here that, in order to close this loophole, a new legal definition, which would encompass all three types of water-minerals at the same time, should be introduced to geological and mining laws. It is further proposed here that the exploitation fee for thusly defined mineral be set at 50 % of the current average fee for water-mineral exploitation.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2016, 57, 2; 47-49
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena dopuszczalnych wahań wybranych parametrów fizyczno-chemicznych wód leczniczych Długopola-Zdroju
    Assessment of permissible variation of selected physicochemical parameters in therapeutic water in Długopole-Zdrój
    Autorzy:
    Kaczorowska, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062321.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    Fe2+
    CO2
    mineralizacja
    radon
    Długopole Zdrój
    therapeutic water
    mineralization
    Długopole-Zdrój
    Opis:
    W artykule przedstawiono analizę zmienności wybranych parametrów fizyko-chemicznych, które mogą nadawać wodzie właściwości lecznicze. Do obliczeń wykorzystano wyniki archiwalnych analiz wód z trzech ujęć Renata, Emilia, Kazimierz w Długopolu-Zdroju wykonanych w latach 1883–2007. Pod uwagę wzięto stężenie Fe2+, wolnego CO2, mineralizację oraz zawartość radonu. Do oceny dopuszczalnych wahań powyższych parametrów wykorzystano metody statystyczne. Określenie dopuszczalnych zakresów wahań pozwoliło zakwalifikować wody ze wszystkich ujęć do wód leczniczych pod względem zawartości niezwiązanego CO2, natomiast wody z ujęcia Renata pod względem sumy rozpuszczonych składników mineralnych stałych. W przypadku pozostałych parametrów w każdym ujęciu dolna granica zakresu dopuszczalnych wahań znajduje się poniżej wartości progowej, dlatego wód tych nie można uznać za lecznicze.
    The article presents an assessment of the variability of selected physicochemical parameters that determine the therapeutic properties of water. Calculations were based on the results of the archival analyses of water from three water captures Renata, Emilia, Kazimierz in Długopole-Zdroj, conducted in years 1883–2007. The study focused on the concentration of ferrous ion, free carbon dioxide, radon and total dissolved solids. Statistical methods were used in order to evaluate the permissible fluctuation of these parameters. Water from all of the analyzed water captures can be classified as therapeutic water due to the amount of free carbon dioxide. Only water from the Renata capture is therapeutic due to the content of total dissolved solid minerals. For the other parameters, in every water capture the lower limit of the permissible oscillations is below the threshold, therefore water cannot be considered as therapeutic water.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2013, 456 Hydrogeologia z. 14/1; 259--265
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wody lecznicze Dolnego Śląska - historia eksploatacji i specyfika dokumentowania zasobów
    Healing waters of Lower Silesia - the history of exploitation and the specifics of documenting resources
    Autorzy:
    Sokołowski, Jakub
    Sosnowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2175633.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    Sudety
    Dolny Śląsk
    uzdrowisko
    wody lecznicze
    dokumentowanie zasobów
    Sudety Mountains
    Lower Silesia
    spa
    medicinal waters
    documenting resources
    Opis:
    W artykule przedstawiono warunki występowania wód leczniczych na Dolnym Śląsku zwracając szczególną uwagę na specyfikę tego obszaru. Omówiono wielowiekową historię wykorzystywania dolnośląskich wód leczniczych oraz obecny stan udokumentowania ich zasobów. Na Dolnym Śląsku występuje wiele rodzajów wód leczniczych, m.in. szczawy, wody radonowe i lecznicze wody termalne, a także ich mieszaniny (szczawy termalne, szczawy radonowe). Wody te zawierają także szereg składników swoistych, takich jak żelazo, fluorki, kwas metakrzemowy i siarkowodór. Złoża tych wód w największym nagromadzeniu występują w Sudetach. Na obszarze bloku przedsudeckiego i monokliny przedsudeckiej są mniej liczne. Aktualnie na Dolnym Śląsku znajduje się 20 złóż wód leczniczych, z czego w 2020 r. wody wydobywano z 10 z nich. Wody lecznicze Dolnego Śląska są wykorzystywane głównie w balneoterapii i rozlewnictwie, także w rekreacji oraz do wytwarzania kosmetyków i produkcji naturalnego CO2. W artykule poruszono także najważniejsze zagadnienia związane z dokumentowaniem zasobów eksploatacyjnych ujęć wód leczniczych na Dolnym Śląsku.
    The article discusses the conditions of the occurrence of medicinal waters in Lower Silesia, paying special attention to the specificity of this area. The centuries-old history of the use of healing waters and the current state of documenting their resources are presented. There are many types of healing waters in Lower Silesia, incl. sorrel, radon and healing thermal waters, as well as their mixtures (thermal sorrel, radon sorrel).These waters also contain a number of specific components such as iron, fluorides, metasilicic acid and hydrogen sulfide.The deposits of these waters are mostly concentrated in the Sudetes.They are less numerous in the area of the Fore-Sudetic Block and the Fore-Sudetic Monocline.Currently, there are 20 healing water deposits in Lower Silesia, of which, in 2020, water was extracted from 10 of them.The curative waters of Lower Silesia are used mainly in balneotherapy and bottling, also for the production of cosmetics and the production of natural CO2.The article also deals with the most important issues related to documenting the exploitation resources of the Lower Silesian healing water intakes.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2022, 63, 1; 17--25
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Walory środowiskowe uzdrowiska przedmiotem zapotrzebowania na rynku turystycznym
    The environmental values of a spa as a subject of demand on the tourism market
    Autorzy:
    Gonda-Soroczynska, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/61622.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
    Tematy:
    uzdrowiska
    Swieradow-Zdroj
    Cieplice-Zdroj
    turystyka
    walory przyrodnicze
    wody lecznicze
    mikroklimat
    uslugi turystyczne
    dziedzictwo kulturowe
    infrastruktura uzdrowiskowa
    Opis:
    Tereny miejscowości uzdrowiskowych są zazwyczaj obszarami o wysokiej atrakcyjności krajoznawczo-przyrodniczej. Walory środowiskowe występujące w poszczególnych uzdrowiskach mają wpływ na jakość ich funkcjonowania. Do walorów środowiskowych należą między innymi: elementy infrastruktury tury-stycznej, atrakcje turystyczne, usługi turystyczne stanowiące przedmiot zapotrzebowania na rynku turystycznym. W przeprowadzonych badaniach zwrócono uwagę na dwa uzdrowiska Kotliny Jeleniogórskiej tj. Świeradów-Zdrój i Cieplice Śląskie-Zdrój. Zaliczyć je można do prężniej funkcjonujących na Dolnym Śląsku. Miejscowości te poziom pełnionych funkcji uzdrowiskowych, standard infrastruktury uzdrowiskowej w pewnym stopniu zawdzięczają podstawowym czynnikom występującym na ich terenie, a mającym wpływ na kształtowanie przestrzeni uzdrowisk. Wśród nich wymienić należy: zasoby leczniczych surowców naturalnych (klimat, wody mineralne, torfy, borowiny); niepowtarzalne układy zieleni w kontekście walorów kompozycyjnych, estetycznych i historycznych; obecność w sąsiedztwie uzdrowisk dużych kompleksów leśnych, mających wpływ na warunki klimatyczne i lecznicze oraz stanowiących tło estetyczne założenia uzdrowiskowego; usytuowanie uzdrowiska wewnątrz lub w pobliżu obszarów prawnie chronionych; lokalizację na terenach tradycyjnie wypoczynkowych; usytuowanie na terenach dostępnych publicznymi środkami transportu (korzystne połączenia komunikacyjne).
    Spa town are usually areas highly attractive with regard to country lore and their natural environment. The environmental values of each spa influence their efficiency. Environmental values include: elements of tourist infrastructure, tourist attractions, tourist services which are in demand on the tourism market. Two spas from the Kotlina Jeleniogórska have been the subject of the study: Świeradów-Zdrój and Cieplice Śląskie-Zdrój. One may consider them to be the more efficient spas in the Lower Silesia region. To a certain degree, they owe the high level of curative services they provide, as well as the standard of their spa infrastructure, to the basic determinants of the area, which influence the spatial features of the spas. These determinants include: sources of therapeutic natural resources (the climate, mineral springs, peats, peloids); green patterns which are unique with regard to their aesthetic, historical and compositional values; the presence of neighbouring large forest complexes, which influence the climatic and therapeutic conditions and which provide an aesthetic background for the spa establishment; the spa's localisation within or in the vicinity of legally protected areas; its localisation in areas traditionally used for leisure; its localisation in areas accessible through public transport (efficient communication routes).
    Źródło:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2012, 3/I
    1732-5587
    Pojawia się w:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka wybranych parametrów złożowych termalnych wód leczniczych Lądka-Zdroju
    Characteristics of selected deposit parameters of thermal medicinal waters in Lądek -Zdrój
    Autorzy:
    Liber-Makowska, E.
    Kiełczawa, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204102.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    wody termalne
    wody lecznicze
    wydajność ujęć
    skład chemiczny wody
    Sudety
    thermal waters
    medicinal waters
    discharge of intakes
    chemical composition of water
    Sudety Mts.
    Opis:
    W pracy scharakteryzowano najważniejsze parametry złożowe termalnych wód leczniczych Lądka-Zdroju, takich jak: temperatura wody, wydajność ujęć oraz analizę pochodzenia jonów F– wraz z analizą ich pochodzenia. Lądeckie termalne wody lecznicze są zasilane z jednego złoża szczelinowego głębokiego krążenia. Sumaryczna ilość wody obecnie naturalnie wypływającej ze złoża jest prawie stała. Wartość tę można przyjąć jako sumaryczne zasoby eksploatacyjne. Eksploatowane wody termalne wykorzystywane są tylko do celów balneologicznych, aż 43% poboru nie jest w ogóle wykorzystywana. Ciepło z wód pozabiegowych też nie jest pozyskiwane. Aktualnie złoże eksploatowane jest w warunkach ustabilizowanych. Stan ten może być zaburzony w przypadku nadmiernej eksploatacji otworu L-2 i/lub innego głębokiego ujęcia takiego jak np. planowane nowe ujęcie wód termalnych.
    The paper presents the most important deposit parameters of the thermal waters in Lądek-Zdrój, such as: water temperature, discharge of intakes and analysis of F– origin. The medicinal thermal waters of Lądek-Zdrój are recharged from one deep circulation fissure deposit. The total amount of water flowing naturally out of the deposit is almost constant nowadays. This value can be taken as the summative reserve admissible volume of extracted groundwater of from all the intakes. The extracted thermal waters are currently used only for balneological purposes and as much as 43% of the drawn water is not used at all. The heat from post-treatment waters is not reused either. Currently, the deposit is exploited in stabilized conditions. These conditions can be disturbed in the event of the excessive exploitation of borehole L-2 and /or another deep intake such as the planned new thermal water intake.
    Źródło:
    Technika Poszukiwań Geologicznych; 2017, R. 56, nr 2, 2; 117-130
    0304-520X
    Pojawia się w:
    Technika Poszukiwań Geologicznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany reżimu hydrogeologicznego ujęć wód leczniczych w Szczawnicy pod wpływem czynników antropogenicznych
    Changes of the hydrogeological regime of the curative water intakes in Szczawnica attributable to the anthropogenic causes
    Autorzy:
    Józefko, I.
    Tomońska, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063106.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    reżim hydrogeologiczny
    ochrona wód podziemnych
    Szczawnica
    curative waters
    hydrogeological regime
    protection of underground waters
    Opis:
    Ujęcia wód leczniczych w Szczawnicy są bardzo wrażliwe na oddziaływanie czynników geogenicznych i antropogenicznych, powodujących naruszenie reżimu hydrodynamicznego i hydrochemicznego. Na przykładzie ujęć wód leczniczych Magdalena, Szymon, Pitoniakówka i Jan-14 wykazano, jak delikatna jest równowaga hydrodynamiczna między wodami zwykłymi i eksploatowanymi wodami leczniczymi oraz równowaga wodno-gazowa w ujęciu wód leczniczych. Określone zostały przyczyny i skutki naruszenia równowagi. Ujęcia wód leczniczych w Szczawnicy wymagają szczególnej ochrony, zaś tereny wokół nich zwiększonej troski o właściwe zagospodarowanie i użytkowanie. Podstawę ochrony powinny stanowić przede wszystkim przepisy ustawy Prawo geologiczne i górnicze i rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy.
    The intakes of curative waters in Szczawnica are very vulnerable to the influence of the geogenic and anthropogenic factors. Those factors cause the disruption of the hydrodynamic and hydrochemical regime. Using as an example the Magdalena, Szymon, Pitoniakówka and Jan-14 curative water intakes, the fragility of the hydrodynamic balance between regular waters and exploited curative waters and the water-gas balance in the curative water intake have been proven. The reasons and the effects of the balance disturbance have been determined. The curative water intakes in Szczawnica require particular protection and the surrounding areas require special care regarding proper development and use. The basis for the protection shall be the provisions of the Geological and Mining Act and the executive ordinances thereto.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 181-188
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Therapeutic waters as geotourism values of the Polish Baltic sea coast
    Wody lecznicze jako walory geoturystyczne polskiego wybrzeża Bałtyku
    Autorzy:
    Krawiec, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/128416.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    wody lecznicze
    walory geoturystyczne
    uzdrowiska
    wybrzeże Bałtyku
    therapeutic waters
    geotourism values
    health resorts
    Baltic coast area
    Opis:
    The oldest spa towns in the Polish Lowland have developed on the basis of brines from which salt used to be refined. This article presents conditions for the occurrence of medicinal (therapeutic) waters on the Polish Baltic Sea coast. It discusses the development of naturopathy in the area and presents brine water intakes and their utilisation. Moreover, the main tourist attractions of the spa towns and chances for the development of health tourism in the area are enumerated.
    Najstarsze uzdrowiska na Niżu Polskim powstały w miejscach, gdzie występują solanki, z których warzono sól. W artykule przedstawiono warunki występowania wód leczniczych na polskim wybrzeżu Bałtyku. Omówiono rozwój przyrodolecznictwa na tym obszarze, scharakteryzowano ujęcia wód solankowych i wykorzystanie zasobów tych wód. Zaprezentowano główne walory turystyczne uzdrowisk oraz przedstawiono możliwość rozwoju na tym obszarze turystyki uzdrowiskowej.
    Źródło:
    Geotourism / Geoturystyka; 2012, 1-2; 3-12
    1731-0830
    Pojawia się w:
    Geotourism / Geoturystyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozlewnie wód podziemnych w województwie małopolskim
    Groundwater bottling plants of the Małopolska Voivodeship
    Autorzy:
    Rajchel, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075582.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Małopolska
    rozlewnie wód podziemnych
    naturalne wody mineralne
    wody źródlane
    wody lecznicze
    bottling of groundwaters
    natural mineral waters
    spring waters
    medicinal waters
    Opis:
    The first groundwater bottling plant in Poland was established 210 years ago (1806-1808) in Krynica, and made this spa the birthplace of the bottling industry. The next such utilities were located in Głębokie, Żegiestów, Krościenko on Dunajec, Szczawnica, Szczawa and Wysowa. However, further development of the industry was inhibited for economic reasons in the Period of Partitions: the partitioners wanted to avoid competition of the annexed lands. At the beginning, water was scooped up first into amphorae, then into fired clay jugs, and at the end of the 19th century into glass bottles. The volume of the bottled water in Poland considerably jumped in the 1990s due to introducing the PET-type bottles. In the Małopolska Voivodeship, its groundwaters are currently bottled in 17 localities that provide natural mineral waters, springwaters and medicinal waters all over Poland. The consumption of the bottled waters in Poland has immensely grown from 0.1 dm3/person/year in the 1950s to 96 dm3/person in 2016.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 11/1; 1009--1013
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Funkcja uzdrowiskowa małego miasta na przykładzie Buska-Zdroju
    Spa function of a small town on an example of Busko-Zdroj
    Autorzy:
    Gonda-Soroczynska, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/60490.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
    Tematy:
    miasta male
    funkcje uzdrowiskowe
    Busko-Zdroj
    infrastruktura uzdrowiskowa
    wody lecznicze
    park zdrojowy
    dziedzictwo kulturowe
    atrakcje turystyczne
    walory przyrodnicze
    Opis:
    W opracowaniu zwrócono szczególną uwagę na dominującą funkcję uzdrowiskową małego miasta. Badania oparto o przykład Buska Zdroju, liczącego 17 035 mieszkańców stałych. Busko Zdrój to miejsce wyjątkowe, położone w południowej części województwa świętokrzyskiego, na Garbie Wójczańsko-Pińczowskim, 50 km od Kielc, 80 km od Krakowa. Już w 1252 roku zapoczątkowano tu eksploatację solanki. W trakcie poszukiwań soli kamiennej odkryto wody mineralne, związane z rozkładem gipsów mioceńskich, a posiadające właściwości lecznicze. Nastąpił intensywny rozwój uzdrowiska od 1866 r. - budowa m.in. łazienek, parku zdrojowego, szpitala, pensjonatów wokół parku zdrojowego. Obok wód siarczkowych do celów leczniczych wykorzystywano również muły mineralne z okolicznych stawów. Okres międzywojenny i powojenny należał do czasów świetności Buska Zdroju. Aktualnie dla celów leczniczych stosuje się wody siarczkowe, jodkowo-bromkowe oraz borowiny. Obecnie bazę sanatoryjną stanowi trzynaście obiektów, dysponujących 2066 miejscami dla kuracjuszy. Rocznie wykonywanych jest tu ok. półtora miliona zabiegów, z czego 800 tysięcy to kąpiele siarczkowe. Leczy się tu choroby układu krążenia, narządów ruchu, reumatyczne, ortopedyczne, neurologiczne, dermatologiczne oraz choroby dziecięce (np. porażenie mózgowe). Funkcja uzdrowiskowa tego małego miasta przyczyniła się znacząco do jego rozwoju i popularności. Tworzy w przeważającym stopniu miejsca pracy dla mieszkańców miasta i pobliskich miejscowości. W obrębie granic administracyjnych miasta wyodrębniono strefę ochrony uzdrowiskowej, która wymusza na włodarzach miejscowości szczególny rodzaj gospodarowania, uwzględniający priorytet uzdrowiska. Pod względem rozwoju i dostępności elementów infrastruktury uzdrowiskowej Busko Zdrój zajmuje wysoką pozycję w regionie.
    The dominant spa-function of a small town is given attention in the study which was based on Busko-Zdrój, a town with 17 035 permanent inhabitants. Busko-Zdrój is a unique place in the southern part of Świętokrzyskie Voivodship, 50 km from Kielce and 80 km from Kraków. It was as early as in the year 1252 that brine exploitation started here. During the search for rock salt, mineral waters with medicinal properties were found. An intense development of the spa took place from 1866 - structure among others of bathrooms, spa park, hospital, boarding houses around the spa park. Besides sulphurous waters, mineral sludge from the ponds nearby were also used for therapeutical purposes. The inter- and post-war era was the period of brilliance for Busko- Zdrój. At present, sulphurous and iodide-bromide waters, as well as peloids, are used for medical treatment. There are 13 spa-hotels offering 2066 beds. Ca. 1.5 million treatments are performed every year, 800 thousand of them are sulphide baths. Diseases of circulatory and locomotor systems, rheumatic, orthopedic, neurological and dermatological disorders as well as childhood diseases (e.g. cerebral palsy) are treated in Busko-Zdrój. The spa function of this small town helped in its development and increase of its popularity. It is the major provider of workplaces for the inhabitants of the town and neighbouring villages. A zone of spa protection has been created within the administrative limits of the town which requires a special form of management from the local authorities, which take the spa priority into account. Busko-Zdrój has a high position in the region as far as the development and accessibility of spa infrastructure in the region are concerned. An attempt at analysing the relation between the spatial arrangement of the spa and permanent settlement center was made in the study.
    Źródło:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2012, 2/IV
    1732-5587
    Pojawia się w:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wody lecznicze regionu sudeckiego : wybrane problemy
    Mineral waters of the Sudetic region (SW Poland) : selected problems
    Autorzy:
    Ciężkowski, W.
    Kiełczawa, B.
    Liber-Makowska, E.
    Przylibski, T.
    Żak, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075535.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody mineralne
    wody lecznicze
    wody termalne
    wody radonowe
    mieszanie wód
    region sudecki
    mineral waters
    medicinal waters
    thermal waters
    radon waters
    mixing of waters
    Sudetic region
    Opis:
    Mineralized waters used for medical treatment are common in the Sudetes. Due to reservoir rock types and the depth of groundwater circulation, two main types of groundwater deposits are distinguished. These are fissure deposits, the most often present in granites and gneisses, andfissure-porous deposits present first of all in sandstones. The main types of mineralized groundwater are CO2-rich waters, containing up to 99.5% of CO2 as the primary gas component, thermal waters characterized by the temperatures up to 87°C, which classifies these waters as the warmest in Poland, as well as radon waters, containing the highest activity concentrations of 222Rn, reaching above 2,000 Bq/dm3. All these groundwater types are infiltration waters. Discharge rates of the intakes in the Sudetes changes with time, which is influenced by changes in atmospheric parameters. The time of reaction is similar for all the intakes in the same hydrogeological structure. The process of mixing between the highly-mineralized, deep-circulation groundwater component and the shallow-circulation, low-mineralized component is intensely studied. Another problem is the presence of CO2 in the amount exceeding its solubility in the water. Juvenile CO2 flows from the deep crust through tectonic discontinuities, where it dissolves in groundwater, forming CO2-oversaturated waters, as well as itforms gas anomalies in soil air. CO2 concentrations may reach in soils more than 60 vol.%, and the flux of this gas reaches even 66 g/m2/d. Radon dissolves in groundwater in the zone of its out flow, where reservoir rocks are densely cracked, weathered, and cut by tectonic faults. The hydrogeochemical background of 222Rn in groundwater of the Sudetes is between 4 and 306 Bq/dm3.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2016, 64, 9; 671--682
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Walory środowiskowe najmniejszego uzdrowiska w Polsce Przerzeczyn-Zdrój
    Environmental assets of Przerzeczyn-Zdroj, the smallest spa in Poland
    Autorzy:
    Soroczynska, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/59714.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
    Tematy:
    uzdrowiska
    uzdrowisko Przerzeczyn-Zdroj
    walory przyrodnicze
    atrakcje turystyczne
    infrastruktura uzdrowiskowa
    wody lecznicze
    wies Przerzeczyn-Zdroj
    gmina Niemcza
    Opis:
    W opracowaniu zwrócono uwagę na walory środowiskowe najmniejszego uzdrowiska w Polsce Przerzeczyna-Zdrój. Jest to wieś wchodząca w skład gminy Niemcza, w powiecie dzierżoniowskim województwa dolnośląskiego. Liczy około 700 stałych mieszkańców w części mieszkalnej oraz w części uzdrowiskowej oferuje około 170 miejsc dla kuracjuszy. Miejscowość położona jest wśród terenów zielonych. Otaczają ją łąki, pola oraz małe zagajniki, u podnóża gór Sowich, stanowiących jedną z atrakcji turystycznych regionu. Wśród licznych walorów środowiskowych na szczególną uwagę zasługują: klimat i naturalne, lecznicze wody mineralne (siarczkowe, radoczynne i żelaziste). Wody te w swym składzie są unikalnymi nie tylko w skali Polski, ale też na skalę Europy.
    The study presents environmental assets of Przerzeczyn-Zdrój, the smallest spa in Poland. Przerzeczyn-Zdrój is a village located in the commune of Niemcza, in Dzierżoniów poviat, Lower-Silesia voivodship. The population is ca. 700 permanent inhabitants in the residential part and accommodation for ca. 170 visitors is offered in the spa part. The village is in green area, surrounded by meadows, fields and copses, at the foot of the Owl Mountains which are one of the tourist attractions of the region. The climate and natural, medicinal mineral waters (sulphurous, radon and ferruginous), unique not only in Poland, but also on European scale, are among the many environmental assets of the place.
    Źródło:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2011, 10
    1732-5587
    Pojawia się w:
    Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zróżnicowanie składu fizykochemicznego wód typu Zuber
    Variability in the physicochemical composition of Zuber water
    Autorzy:
    Mardaus-Konicka, Edyta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2061536.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze Zuber
    skład chemiczny
    płaszczowina magurska
    Karpaty zewnętrzne
    therapeutic water Zuber type
    chemical composition
    Magura Nappe
    Outher Carpathians
    Opis:
    Zubery to unikatowe wody mineralne w skali światowej. Ze względu na zawartość składników mineralnych są wykorzystywane w balneoterapii. Na podstawie badań prowadzonych w ramach Ruchu Uzdrowiskowego Zakładu Górniczego w Krynicy-Zdroju i wyników analiz fizykochemicznych określono zróżnicowanie składu fizykochemicznego szczawy typu Zuber z poszczególnych odwiertów. Wyróżniono dwa typy Zuberów HCO3–Na (Zuber I, Zuber III i Zuber IV) oraz HCO3–Na–Mg (Zuber II). Głównymi składnikami, które mają wpływ na typ chemiczny szczaw jest anion HCO3 –, natomiast z kationów jon Na2+ i tylko w szczawie udostępnionej odwiertem Zuber II również jon Mg2+. Zawartość HCO3 – waha się od 10841 do 19969 g/dm3, Na2+ od 3369 do 9650 g/dm3, a Mg2+ od 145 do 802 mg/dm3. Mineralizacja szczaw typu Zuber waha się od 16 575–29 260 mg/dm3, a zawartość CO2 od 880 do 2984 mg/dm3.
    Zuber is a unique water type across the world due to its mineralization and the content of individual components. This carbonated water is used in balneotherapy. On the basis of both research carried out as part of the spa activity of the Mining Plant in Krynica-Zdrój and the results of physicochemical analysis, the physiochemical composition of Zuber carbonated waters was determined in some wells. Two types of Zuber have been distinguished: HCO3–Na (Zuber I, Zuber III and Zuber IV) and HCO3–Na–Mg (Zuber II). The main components affecting the chemical type of the waters are the HCO3 – anion and the Na2+ cation, as well as the Mg2+ ion that is available only in the Zuber II carbonated water. The HCO3 – content varies from 10.841 to 19.969 mg/dm3, Na2+ from 3.369 to 9.650 mg/dm3, and Mg2+ from 145 to 802 g/dm3. The mineralization of the Zuber carbonated waters varies from 16.575–29.260 g/dm3, and the CO2 content is between 880 and 2.984 mg/dm3.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2019, Hydrogeologia z. 16; 143--151
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chemizm niezagospodarowanych wód mineralnych rejonu Buska-Zdroju i Solca-Zdroju
    Chemistry of not utilized mineral water in Busko-Zdrój and Solec-Zdrój area
    Autorzy:
    Chowaniec, J.
    Gągulski, T.
    Gorczyca, G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075415.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    woda mineralna
    siarkowodór
    wskaźniki hydrochemiczne
    szyby górnicze
    therapeutic waters
    mineral water
    hydrogen sulphide
    hydrochemical indicators
    mine shafts
    Opis:
    In Busko-Zdrój and Solec area two types of therapeutic waters: Cl–Na, S, I and Cl–Na, I are explored. Mineralization of these waters varies from 12.1 g/dm3 to 67.0 g/dm3 (brines). In this area we are also dealing with not utilized mineral water discharges appearing as springs as well as outflows in abandoned mineshafts. There are four chemical types with mineralization from 2.37 g/dm3 to 48.45 g/dm3. Water of the SO4–Ca type is related to a Miocene gypsum bearing series which is leached by meteoric water. This is a shallow water circulation. Water of the Cl–Na type (infiltrating brines) is linked to a deep water circulation occurring in the Upper Jurassic beds. Water of Cl–SO4–Na and Cl–SO4–Ca types is assorted water related to Miocene and Upper Cretaceous beds.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2015, 63, 10/1; 645--651
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Review of Polish spas using thermal waters in balneotherapy and healing purposes
    Przegląd polskich uzdrowisk wykorzystujących wody termalne na cele balneoterapii i lecznictwa
    Autorzy:
    Czubernat, Maciej
    Tomaszewska, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849601.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    spa treatment
    balneotherapy
    healing thermal waters
    potentially curative towns
    uzdrowisko
    balneoterapia
    lecznictwo uzdrowiskowe
    termalne wody lecznicze
    potencjalne miasta uzdrowiskowe
    Opis:
    Thermal waters have been recognized as a source of health and energy since ancient times, and today there is still interest in balneotherapy as a method of treating various diseases, rehabilitation and prevention. In Poland, as many as 12 spa towns use healing thermal waters in their activities. They include: Busko-Zdrój, Ciechocinek, Jelenia Góra-Cieplice, Gołdap, Inowrocław, Iwonicz-Zdrój, Konstancin-Jeziorna, Lądek-Zdrój, Rabka-Zdrój, Uniejów, Ustka and Ustroń. Healing thermal waters are not only used there for medical treatments, because they also supply the brine graduation towers, are the base for the production of cosmetics and are also used in drinking treatments. Uniejów spa is a part of the cascade system, so the healing waters of higher temperature are also used for heating apartments. Depending on the mineral composition of the waters, they can be used in the treatment of, among others: diseases of the musculoskeletal system, rheumatology, osteoporosis, skin diseases, diseases of the upper and lower respiratory tract, cardiological diseases, diseases of the digestive system, hypertension, obesity, diabetes. All treatments are non-invasive, because the vast majority of them are carried out in the form of bathing, irrigation, inhalation or drinking treatments. The paper also shows the most promising towns in terms of the development of balneotherapy, including Stargard, Pyrzyce, Toruń, Konin and Grudziądz. Balneotherapy in Poland is currently at a difficult time, which is related to the inability to function of many facilities due to the COVID-19 pandemic. However, there is a possibility that when the pandemic and its effects are eliminated, balneotherapy and spa treatment will experience a renaissance.
    Wody termalne są uznawane za źródło zdrowia i energii od czasów starożytnych, a w czasach dzisiejszych nadal obserwuje się zainteresowanie balneoterapią, jako metodą leczenia różnorodnych chorób, rehabilitacji oraz profilaktyki. W Polsce, aż 12 miast uzdrowiskowych wykorzystuje w swojej działalności lecznicze wody termalne. Są wśród nich: Busko-Zdrój, Ciechocinek, Jelenia Góra-Cieplice, Gołdap, Inowrocław, Iwonicz-Zdrój, Konstancin-Jeziorna, Lądek-Zdrój, Rabka-Zdrój, Uniejów, Ustka oraz Ustroń. Lecznicze wody termalne nie są wykorzystywane tam jedynie w zabiegach medycznych, ponieważ stanowią także zasilanie tężni solankowych, bazę do produkcji kosmetyków, korzysta się z nich także w kuracjach pitnych. Uzdrowisko Uniejów jest częścią systemu kaskadowego, a więc tamtejsze wody wykorzystywane są także na cele ogrzewania mieszkań. W zależności od składu mineralnego wód, mogą one być stosowane w leczeniu m.in.: chorób układu ruchu, reumatologicznych, osteoporozy, chorób skóry, chorób górnych i dolnych dróg oddechowych, chorób kardiologicznych, chorób układu pokarmowego i układu trawienia, nadciśnienia, otyłości, cukrzycy. Wszystkie zabiegi łączy bezinwazyjność, ponieważ ich zdecydowaną większość prowadzi się w postaci kąpieli, irygacji, inhalacji lub kuracji pitnych. Wyszczególnione zostały perspektywiczne pod względem rozwoju balneoterapii miejscowości, wśród których są Stargard, Pyrzyce, Toruń, Konin oraz Grudziądz. Balneoterapia w Polsce znajduje się obecnie w trudnym momencie, co jest związane z brakiem możliwości funkcjonowania wielu obiektów z powodu pandemii COVID-19. Istnieje jednak możliwość, że kiedy pandemia i jej skutki zostaną zniwelowane, balneoterapia i lecznictwo uzdrowiskowe przeżywać będą renesans.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 2; 103-124
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola częściowych równowag chemicznych w kontrolowaniu aktywności krzemu w sudeckich wodach leczniczych
    The role of partial chemical equilibrium for silicon activity controlling in curative mineral waters, the Sudetes, Poland
    Autorzy:
    Dobrzyński, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063200.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    równowagi chemiczne
    krzem
    wody podziemne
    Sudety
    wody lecznicze
    koloidy glinokrzemianowe HASB
    Sudetes
    silicon
    groundwaters
    curative water
    chemical equilibrium
    hydroxyaluminosilicate colloid HASB
    Opis:
    Skład chemiczny sudeckich wód leczniczych został poddany interpretacji z punktu widzenia kontroli rozpuszczalności krzemu. W termalnych wodach leczniczych Lądka-Zdroju i Cieplic Śląskich-Zdroju istnieją warunki sprzyjające trwałości koloidu glinokrzemianowego HASB. Aktywność krzemu w zarówno chłodnych, jak i termalnych wodach leczniczych może być kontrolowana przez częściowe równowagi chemiczne reakcji inkongruentnego rozpuszczania faz glinokrzemianowych z utworzeniem Al(OH)3.
    Chemical composition of curative mineral waters from the Sudetic spas was interpreted in terms of silicon solubility control. In thermal waters from Lądek-Zdrój and Cieplice Śląskie-Zdrój, conditions for stability of hydroxyaluminosilicate HASB are maintained. In both cold and thermal waters, silicon might be controlled by partial chemical
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 87-94
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena dystrybucji arsenu w wybranych wodach leczniczych Sudetów na podstawie filtracji membranowej i modelowania specjacyjnego
    Evaluation of arsenic distribution in selected curative mineral waters from the Sudetes Mts. based on membrane filtration and speciation modelling
    Autorzy:
    Dobrzyński, D.
    Stępień, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063210.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    arsen
    wody podziemne
    wody lecznicze
    filtracja membranowa
    modelowanie specjacyjne
    potencjał redoks
    arsenic
    groundwaters
    curative water
    membrane filtration
    speciation modelling
    redox potential
    Opis:
    Filtracja membranowa wybranych sudeckich wód leczniczych przez filtry o różnych rozmiarach porów (od 0,1 do 180 micro/m) pozwoliła zilustrować dystrybucję arsenu w wodzie wywołaną obecnością faz (roztwór, koloidy, zawiesiny) o różnych rozmiarach cząstek. Modelowanie specjacyjne wskazuje, że w większości wód specjacje arsenu (V) przeważają nad specjacjami arsenu (III). Badane wody lecznicze są zwykle w widocznej równowadze redoks dla pary As(V) / As(III).
    Membrane filtration of selected curative mineral waters (Sudetes Mts., S W Poland) by filters of various (from 0.1 to 180 micro/m) pore size allowed illustrating distribution of arsenic in water which is related to size of forms (solutes, colloids, particulate matter) occurred. Speciation geochemical modelling showed that in most of curative waters, species of As(~ prevails over As(III) species. Studied curative waters are usually in apparent redox equilibrium in terms of As(V) / As(III) redox species pair.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 95-101
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geochemical relationships in CO2-rich therapeutic waters of the Sudetes (Poland)
    Autorzy:
    Dobrzyński, Dariusz
    Stępień, Marcin
    Szostakiewicz-Hołownia, Marzena
    Humnicki, Włodzimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24024704.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
    Tematy:
    groundwater geochemistry
    trace elements
    therapeutic water
    CO2-rich water
    Sudetes
    hydrogeochemia
    pierwiastki śladowe
    wody lecznicze
    szczawy
    Sudety
    Opis:
    Geochemical studies of CO2-rich therapeutic waters in the Sudetes have provided new data on a wide range of trace elements, going beyond standard chemical analyses of such waters. A consistent set of physicochemical data obtained using the same analytical methods was subjected to statistical analyses, including hierarchical clustering, factor analysis and nonparametric tests (Kruskal-Wallis, Tau Kendall), to reveal geochemical relationships between physicochemical and chemical parameters in the waters, and their relationships with the aquifer lithology. Distinct differences in the composition of waters found in crystalline rocks (mainly gneisses and mica schists) and sedimentary rocks were identified. The wide range of elements can be associated with the hydrolysis of silicate minerals, including alkali and alkali earth metals (Li, Na, K, Rb, Cs, Be) and (mostly) transition elements (Fe, Mn, Zn, Co, W, Mg). Carbonate equilibria are the next important factor as it determines the aggressiveness of the water towards the minerals of aquifer rocks and affects the concentrations of numerous solutes. The probable common origin of chlorides, bromides and sulphates together with Li, Na, Sr may be related to the relict saline component of deep circulating waters, a hypothesis that requires further investigations.
    Źródło:
    Acta Geologica Polonica; 2022, 72, 4; 479--493
    0001-5709
    Pojawia się w:
    Acta Geologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena stabilności stężeń siarkowodoru w wodach leczniczych ze „Zdroju Głównego” w Krzeszowicach
    Assessment of the stability of hydrogen sulfide concentration in the curative waters of „Zdrój Główny” in Krzeszowice
    Autorzy:
    Rusiniak, P.
    Plata, J.
    Wątor, K.
    Kmiecik, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/203868.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    wody lecznicze
    Krzeszowice
    Zdrój Główny
    siarkowodór
    ocena stabilności
    analiza trendów
    curative waters
    hydrogen sulfide
    stability assessment
    trends analysis
    Opis:
    Siarczkowe wody lecznicze w Krzeszowicach eksploatowane są z przerwami od 1780 roku. Wykorzystywane są wyłącznie w hydroterapii (kąpiele lecznicze). Od 2002 roku badania właściwości fizykochemicznych wód realizowane są przez akredytowane Laboratorium Hydrogeochemiczne Katedry Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH w Krakowie. W niniejszej pracy przedstawiono ocenę stabilności stężeń siarkowodoru, będącego składnikiem swoistym omawianej wody. Wykorzystano wyniki analiz 102 próbek wody pobranych w latach 2008–2016. Baza danych hydrogeochemicznych została zweryfikowana przy użyciu testów statystycznych i błędów liczonych wg bilansu jonowego. Ocenę stabilności przeprowadzono na podstawie kart kontrolnych pojedynczych pomiarów. Zasadnicza większość stężeń H2S mieści się w przedziale x±2σ (średnia + 2xodchylenie standardowe), zatem stężenie tego składnika należy uznać za stabilne w czasie. Z przeprowadzonej za pomocą programu GWSDAT analizy trendów wynika, że stężenie siarkowodoru nie wykazuje istotnie statystycznego trendu monotonicznego.
    The exploitation of sulphurous water in Krzeszowice has been taking place since 1780. The water is being used only for balneological treatment. The quality of this water has been controlled by Department of Hydrogeology and Geology Engineering (AGH University of Science and Technology, Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection) since 2002. A detailed analysis of the hydrogen sulphide concentration was performed in this paper. The analysis is based on the result of 102 samples collected between 2008–2016. The box-and-whisker plot was used to assess the data differentiation. Two outliers observations were eliminated from further analysis. The Shapiro-Wilk test indicated that the data is normally distributed. The control chart was used to assess the stability of the examined hydrogen sulphide. This assessment shows that most of the values are in range x±2σ, so the concentration of hydrogen sulphide in curative water from „Zdrój Główny” may be classified as stable. The analysis performed using GWSDAT software shows that the trend is not detected.
    Źródło:
    Technika Poszukiwań Geologicznych; 2017, R. 56, nr 1, 1; 75-87
    0304-520X
    Pojawia się w:
    Technika Poszukiwań Geologicznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wody Krzeszowic: siarczkowa, siarczanowa i krzemowa – współczesny atut najmodniejszego kurortu Polski połowy XIX w.
    Krzeszowice water: sulphide, sulphate and silicon – the most fashionable resort of contemporary Polish advantage in the mid-nineteenth century
    Autorzy:
    Skrzypczak, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/203631.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    wody mineralne
    wody lecznicze
    zasięg poziomu geotermalnego
    balneoterapia
    składniki farmakodynamiczne
    składniki odżywcze
    mineral water
    water treatment
    coverage levels of geothermal
    balneotheraphy
    pharmacodynamic components
    nutrients
    Opis:
    Wskazano na nie w pełni wykorzystany potencjał balneoloterapeutyczny jednego z najstarszych uzdrowisk w Polsce. Zasygnalizowano możliwość występowania tutaj unikatowego typu wód mineralnych (wody krzemowe, wody z podwyższoną zawartością krzemu) i zasugerowano źródło ich pochodzenia. Przypomniano o kompleksowym postrzeganiu walorów balneologicznych i przyrodniczo-turystycznych w kontekście ewentualnych starań o przywrócenie Krzeszowicom statusu uzdrowiska.
    Pointed out the not used out potential balneoloteraphy one of the oldest spas in Poland. Here signaled the possibility of a unique type of mineral water (water with silicon, water with a higher silicon content) and suggested they came from. Reminded of the perception of complex balneological values and nature-tourism in the context of any effort to restore the status Krzeszowice spa.
    Źródło:
    Technika Poszukiwań Geologicznych; 2012, R. 51, nr 2, 2; 91-101
    0304-520X
    Pojawia się w:
    Technika Poszukiwań Geologicznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Review of Polish spas using thermal waters in balneotherapy and healing purposes
    Przegląd polskich uzdrowisk wykorzystujących wody termalne na cele balneoterapii i lecznictwa
    Autorzy:
    Czubernat, Maciej
    Tomaszewska, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849560.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    spa treatment
    balneotherapy
    healing thermal waters
    potentially curative towns
    uzdrowisko
    balneoterapia
    lecznictwo uzdrowiskowe
    termalne wody lecznicze
    potencjalne miasta uzdrowiskowe
    Opis:
    Thermal waters have been recognized as a source of health and energy since ancient times, and today there is still interest in balneotherapy as a method of treating various diseases, rehabilitation and prevention. In Poland, as many as 12 spa towns use healing thermal waters in their activities. They include: Busko-Zdrój, Ciechocinek, Jelenia Góra-Cieplice, Gołdap, Inowrocław, Iwonicz-Zdrój, Konstancin-Jeziorna, Lądek-Zdrój, Rabka-Zdrój, Uniejów, Ustka and Ustroń. Healing thermal waters are not only used there for medical treatments, because they also supply the brine graduation towers, are the base for the production of cosmetics and are also used in drinking treatments. Uniejów spa is a part of the cascade system, so the healing waters of higher temperature are also used for heating apartments. Depending on the mineral composition of the waters, they can be used in the treatment of, among others: diseases of the musculoskeletal system, rheumatology, osteoporosis, skin diseases, diseases of the upper and lower respiratory tract, cardiological diseases, diseases of the digestive system, hypertension, obesity, diabetes. All treatments are non-invasive, because the vast majority of them are carried out in the form of bathing, irrigation, inhalation or drinking treatments. The paper also shows the most promising towns in terms of the development of balneotherapy, including Stargard, Pyrzyce, Toruń, Konin and Grudziądz. Balneotherapy in Poland is currently at a difficult time, which is related to the inability to function of many facilities due to the COVID-19 pandemic. However, there is a possibility that when the pandemic and its effects are eliminated, balneotherapy and spa treatment will experience a renaissance.
    Wody termalne są uznawane za źródło zdrowia i energii od czasów starożytnych, a w czasach dzisiejszych nadal obserwuje się zainteresowanie balneoterapią, jako metodą leczenia różnorodnych chorób, rehabilitacji oraz profilaktyki. W Polsce, aż 12 miast uzdrowiskowych wykorzystuje w swojej działalności lecznicze wody termalne. Są wśród nich: Busko-Zdrój, Ciechocinek, Jelenia Góra-Cieplice, Gołdap, Inowrocław, Iwonicz-Zdrój, Konstancin-Jeziorna, Lądek-Zdrój, Rabka-Zdrój, Uniejów, Ustka oraz Ustroń. Lecznicze wody termalne nie są wykorzystywane tam jedynie w zabiegach medycznych, ponieważ stanowią także zasilanie tężni solankowych, bazę do produkcji kosmetyków, korzysta się z nich także w kuracjach pitnych. Uzdrowisko Uniejów jest częścią systemu kaskadowego, a więc tamtejsze wody wykorzystywane są także na cele ogrzewania mieszkań. W zależności od składu mineralnego wód, mogą one być stosowane w leczeniu m.in.: chorób układu ruchu, reumatologicznych, osteoporozy, chorób skóry, chorób górnych i dolnych dróg oddechowych, chorób kardiologicznych, chorób układu pokarmowego i układu trawienia, nadciśnienia, otyłości, cukrzycy. Wszystkie zabiegi łączy bezinwazyjność, ponieważ ich zdecydowaną większość prowadzi się w postaci kąpieli, irygacji, inhalacji lub kuracji pitnych. Wyszczególnione zostały perspektywiczne pod względem rozwoju balneoterapii miejscowości, wśród których są Stargard, Pyrzyce, Toruń, Konin oraz Grudziądz. Balneoterapia w Polsce znajduje się obecnie w trudnym momencie, co jest związane z brakiem możliwości funkcjonowania wielu obiektów z powodu pandemii COVID-19. Istnieje jednak możliwość, że kiedy pandemia i jej skutki zostaną zniwelowane, balneoterapia i lecznictwo uzdrowiskowe przeżywać będą renesans.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 2; 103-124
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An Analysis of Bioelements in the Source Waters of Sanok District on the Border of the Eastern and Western Carpathians and their Impact on the Functioning of the Human Body
    Analiza biopierwiastków w wodach źródlanych Powiatu Sanok na granicy Karpat Wschodnich i Zachodnich oraz ich wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka
    Autorzy:
    Kaczmarski, Mateusz
    Chorostyński, Artur
    Łach, Andrzej
    Wrona, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1812008.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    springs
    bioelements
    mineral waters
    medical waters
    trace analysis
    AAS
    ICP-OES
    ICP-MS
    IC
    źródła
    biopierwiastki
    wody mineralne
    wody lecznicze
    analiza śladowa
    ASA
    Opis:
    The analysis of underground (spring) waters concerned 6 springs located in the eastern part of the Sanok District on the border of the Eastern and Western Carpathians (analysis of bioelements). There have been detected „natural mineral waters with sodium chloride content” with chemical admixtures such as: boron (HBO2 >10 mg·dm-3) strontium (Sr > 10 mg·dm-3), barium (Ba > 3 mg·dm-3), Lithium (Li > 1 mg·dm-3), in a potential perspective of economic importance. The above-mentioned water from Tyrawa Solna, has a historical aspect, connected with salt-works, as signified by the name of the village. The publicly availablespring of Chopin from the Sanok park is characterized by „natural mineral water with calcium content” at the same time it is „low-sodium water” with a sodium content (< 3 mg·dm-3). The spring from Bykowce near Sanok, has "specific healing iron water" with iron (II) content above 10 mg·dm-3, while the spring on the Olchowce-Liszna route called „Nad Wodospadem” („At the Waterfall”) (Nature Monument) is rich in "specific healing sulphide water" with a divalent sulphur content of 3.8 mg·dm-3 (characteristic odour). The criterion of „specific boric therapeutic water” with HBO2 metaboric acid concentration higher than 5 mg·dm-3 (pharmacodynamic factors) (Regulation of the Minister of Health) meets the already mentioned water from Tyrawa Solna. This water also contains large amounts of sodium potassium, calcium and magnesium, and its mineralization exceeded 3500 mg·dm-3 (highly mineralized brine). On the border of the Eastern and Western Carpathians, moving south towards Slovakia, two sources were found in the Bieszczady Mountains (Mików, Radoszyce). Water from „Cudowne Źródełko” („The Miraculous Spring”) in Radoszyce (surroundings) belongs to soft waters (hardness = 10 German degrees) and to low mineralized ones (mineralization < 500 mg·dm-3). Bioelements that are found in trace amounts in spring waters i.e. iodine < 0.3 and fluorine < 0.1 [mg·dm-3] and selenium and vanadium < 20, zinc and copper < 10, chromium and nickel < 5, molybdenum < 1 [μg·dm-3] were also determined. Chemical analyses were performed using the following methods: AAS, ICP-OES, ICP-MS, IC, potentiometry (pH), conductometry (EC), ORP potential, turbidimetry, argentometry and acid-base titration. The influence on the functioning of the human body and some bioelements is described.
    Analiza wód podziemnych (źródlanych) dotyczyła 6 źródeł zlokalizowanych we wschodniej części Powiatu Sanok na granicy Karpat Wschodnich i Zachodnich (analiza biopierwiastków). Wykryto „naturalne wody mineralne z zawartością chlorku sodu” z chemicznymi domieszkami: boru (HBO2 > 10 mg · dm-3) strontu (Sr > 10 mg · dm-3), baru (Ba > 3 mg · dm-3), litu (Li > 1 mg·dm-3), w ewentualnej perspektywie o znaczeniu gospodarczym. Wymieniona woda z Tyrawy Solnej, posiada aspekt historyczny, związany z warzelnictwem soli, o czym świadczy również nazwa miejscowości. Ogólnodostępne źródło Chopina z parku sanockiego cechuje „naturalna woda mineralna z zawartością wapnia” jednocześnie jest to „woda niskosodowa” o zawartości sodu (< 3 mg · dm-3). Źródło z Bykowiec niedaleko Sanoka, posiada „wodę swoistą leczniczą żelazistą” o zawartości żelaza (II) powyżej 10 mg · dm-3, natomiast źródło na drodze Olchowce-Liszna „Nad Wodospadem” (Pomnik Przyrody) jest bogate w „wodę swoistą leczniczą siarczkową” o zawartości siarki dwuwartościowej 3,8 mg · dm-3 (charakterystyczny zapach). Kryterium „wody swoistej leczniczej borowej” o stężeniu kwasu metaborowego HBO2 wyższym od 5 mg · dm-3 (współczynniki farmakodynamiczne) (Rozporządzenie Ministra Zdrowia) spełnia już wspomniana woda z Tyrawy Solnej. Woda ta zawiera również duże ilości sodu potasu, wapnia i magnezu, a jej mineralizacja przekroczyła 3500 mg · dm-3 (wysokozmineralizowana solanka). Na granicy Karpat Wschodnich i Zachodnich przemieszczając się na południe w kierunku Słowacji znaleziono w Bieszczadach dwa źródła (Mików, Radoszyce). Woda z „Cudownego Źródełka” w Radoszycach (okolice) należy do wód miękkich (twardość = 10 stopni niemieckich) oraz niskozmineralizowanych (mineralizacja < 500 mg · dm-3). Oznaczono również biopierwiastki, które występują w wodach źródlanych w ilościach śladowych tj. jod < 0,3 i fluor < 0,1 [mg · dm-3] oraz selen i wanad < 20, cynk i miedź < 10, chrom i nikiel < 5, molibden < 1 [μg · dm-3]. Analizy chemiczne wykonano następującymi metodami: ASA, ICP-OES, ICP-MS, IC, potencjometria (pH), konduktometria (EC), potencjał ORP, turbidymetria, argentometria, alkacymetria. Opisano wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, niektórych biopierwiastków.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2019, Tom 21, cz. 2; 926-950
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ogólne charakterystyki wybranych wód mineralnych butelkowanych, mineralnych i leczniczych na Białorusi
    General characteristics of selected bottled mineral waters, mineral and therapeutic waters in Belarus
    Autorzy:
    Ushko, N.
    Chau, N. D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/401266.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    izotopy promieniotwórcze
    izotopy stabilne
    skład chemiczny
    wody mineralne
    wody butelkowane
    wody lecznicze
    Białoruś
    radioactive isotopes
    stable isotopes
    chemical composition
    mineral waters
    bottled water
    therapeutic waters
    Belarus
    Opis:
    Praca prezentuje własności fizyczne, skład chemiczny i zawartości naturalnych izotopów promieniotwórczych oraz względnych wartości δ18O, δ2H wybranych wód butelkowanych mineralnych, mineralnych i leczniczych z ujęć zlokalizowanych w różnych uzdrowiskach rehabilitacyjnych na Białorusi. Wody te zostały zebrane w okresie od 2012 do 2015 roku i analizowane w laboratoriach Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH oraz Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH. W większości badanych wód dominują jony Cl-, SO42-, Na+ i Ca2+, a ich mineralizacja zmienia się w szerokim zakresie od kilku set mg/dm3 aż do około 150 g/dm3, pH od 6.6 do 9.1 a Eh od -283 do 259 mV. Stężenia izotopów radu zmieniają się od ≤ 5 mBq/dm3 aż do 17.6 Bq/dm3, a aktywność właściwa 228Ra zwykle jest wyższa od 226Ra. Stężenia izotopów uranu są zawarte w zakresie od poniżej 0.5 mBq/dm3 do 75 mBq/dm3 dla 238U i do ok. 300 mBq/dm3 dla 234U. Zawartości izotopu trytu są poniżej 1.1 UT, wartości d18O są w zakresie od -10.9‰ do -7.8‰ i d2H od -84‰ do -59,4‰. Te wartości wykazują, że w badanych wodach przeważa woda zasilana z okresu holocenu. Niektóre wody mineralne zawierają składniki swoiste (Rn, Br, Fe) które nadają im własności farmakodynamiczne.
    This work presents the physical properties, chemical composition, natural radionuclides’ concentrations and the relative values of δ18O, δ2H of selected bottled mineral, mineral and therapeutic waters of some water intakes localized at different therapeutic centers in Belarus. The water samples were collected in the period from January 2012 to June 2015 and analyzed at the Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection and Faculty of Physics and Applied Computer Science laboratories, AGH University of Science and Technology in Kraków Poland. The results show that the dominating ions in the majority of waters are Cl-, SO42-, Na+ and Ca2+, the total dissolved solids (TDS) of the investigated waters ranges from several hundred mg/L to near 150 g/L, pH from 6.6 to 9.2 and Eh from -283 to 259 mV. The radium isotopes concentration ranges from below the limit of detection to 17 Bq/L, and the specific activity of 228Ra is often higher than those of 226Ra. The uranium concentration range from below 0.5 mBq/L to 75 mBq/L for 238U and to 300 mBq/L for 234U. In some waters the uranium activity ratio (234U/238U) is very high. The tritium concentrations are below 1.1 UT, d18O range from -10.9‰ to -7.8‰ and d2H from -84‰ to -59.4‰. These values indicate that groundwaters are dominated by components which were recharged during the Holocene. Due to the presence of specific elements such as iron, bromine and radon, as well as hydrogen sulfide, some mineral waters are classified as therapeutic.
    Źródło:
    Inżynieria Ekologiczna; 2017, 18, 2; 189-198
    2081-139X
    2392-0629
    Pojawia się w:
    Inżynieria Ekologiczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmienność parametrów eksploatacyjnych i fizykochemicznych wód leczniczych ujęcia Zubrzyk w warunkach współoddziaływania otworów
    Variability of operational and physicochemical parameters of therapeutic waters under conditions of interaction between the wells of the Zubrzyk intake
    Autorzy:
    Kotowski, T.
    Operacz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075751.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    wody mineralne
    woda gazowana
    analiza głównego składnika
    dolina Popradu
    therapeutic waters
    carbonated waters
    waters containing carbon dioxide
    principal component analysis
    Poprad Valley
    Opis:
    Within the Poprad Valley, groundwater is found often as therapeutic, carbonated waters with high CO2 concentrations. An attempt was made to assess the interactions of wells with therapeutic waters, operating in the area of Zubrzyk. In order to determine whether the interaction of wells does not cause changes in the nature of the exploited waters, an analysis of the variability of selected operational and physicochemical parameters was performed. The obtained results confirm the mosaic nature of the CO2 inflow from the depths of the Earth and indicate a different effect of the operation on parameters observed in well. The differences relate mainly to depression of water level and the preconditions of directions and magnitude of electrolytic conductivity in exploited water.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 11/1; 983--988
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oszacowanie narażenia zdrowotnego wynikającego z poboru związków baru, boru i fluoru z wód leczniczych udostępnianych ludności miejscowej w punktach czerpalnych na terenie uzdrowiska
    The assessment of health exposure resulted from barium, boron and fluoride intake from therapeutic waters available for resident people in water abstraction points of health resorts
    Autorzy:
    Drobnik, M.
    Latour, T.
    Sziwa, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/877727.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
    Tematy:
    uzdrowiska
    wody mineralne
    wody lecznicze
    substancje niepozadane
    bar
    bor
    fluor
    pobranie baru
    pobranie fluoru
    pobranie boru
    sklad chemiczny
    ocena jakosci
    zagrozenia zdrowia
    toksycznosc
    ryzyko zdrowotne
    Opis:
    Oceniono skład chemiczny i sposób wykorzystania wód leczniczych ze 139 ujęć znajdujących się w 24 uzdrowiskach sudeckich i karpackich. W 20 ujęciach spośród 29. udostępnianych dla miejscowej ludności - występują składniki naturalnego pochodzenia potencjalnie toksyczne dla zdrowia. Są to związki boru, baru i fluoru, w stężeniach przekraczających limity wyznaczone dla wody ogólnodostępnej. Na podstawie wielkości wskaźnika narażenia HQ oszacowano ryzyko zdrowotne tej grupy ludzi, wynikające z długookresowego (10, 20, 30 i 70 lat) spożywania tych wód w określonych ilościach. Stwierdzono, że istnieje duże prawdopodobieństwo występowania negatywnych skutków zdrowotnych u ludności spożywającej wody w sposób długotrwały (powyżej 30 lat), zawierające zwłaszcza związki boru i fluoru.
    Estimated were chemical composition and the exploitation of therapeutic mineral waters from 139 intakes placed in 24 health resorts in Sudety and Karpaty regions. In 20 from 29 intakes available for resident people are found potentially toxic components of natural origin. There are compounds of: barium, boron and fluoride of concentration exceeded the limits determined for water open for general use. Upon exposure HQ index quantity there were assessed health risk for the group of resident people resulting from long-lasting (10, 20, 30 and 70 years) consumption of definite water quantity. Certified is a high probability of appearance of undesirable health effects for people drinking permanently (over 30 years) mineral waters especially of boron or fluoride content.
    Źródło:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2010, 61, 4
    0035-7715
    Pojawia się w:
    Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wstępna analiza stabilności składników chemicznych ocena trendów zmian jakości wód leczniczych Solca-Zdroju
    Preliminary chemical analysis of stability components and estimation of the trend in the Solec Spa therapeutic water quality changes
    Autorzy:
    Lipiec, I.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062848.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    chemizm wód
    wody lecznicze
    składniki swoiste
    trendy
    stabilność składników chemicznych
    chemical composition
    therapeutic waters
    specific components
    trends
    stability of chemical components
    Opis:
    W artykule przedstawiono wstępną analizę stabilności składników chemicznych wód leczniczych poziomu kredowego i jurajskiego w Solcu-Zdroju. Badania przeprowadzono na próbkach z otworów wiertniczych: Szyb Solecki, Solec 2B i Solec II Karol. Ocenę stabilności przeprowadzono dla mineralizacji oraz jonów Cl-, Na+, SO4- i I-, przy użyciu programu SPSS. Program ten umożliwił statystyczną kontrolę jakości. Na podstawie otrzymanych wyników zaobserwowano skokowe zmiany stężenia składników chemicznych. Ponadto, w artykule zasygnalizowano wstępne trendy zmian wód leczniczych dla ujęcia Solec II Karol. Zaobserwowano to na diagramach wykonanych przy pomocy programu GWStat.
    This papers shows the preliminary analysis of stability of chemical components within the therapeutic water of the Cretaceous and Jurassic aquifers in the vicinity of Solec Spa. The study was performed on samples from the Szyb Solecki, Solec 2B and Solec II Karol boreholes. The stability estimation for the mineralization and Cl-, Na+, SO4 and I- ions was performed using the SPSS program. The computer program enabled statistical quality control and enhanced the rapid changes of the ions concentration. Moreover, the paper is also the preliminary report of the trend in therapeutic water changes in the Solec II Karol intake. It was achieved using the GW Stat program.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/2; 323-328
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmienność czasowa stężenia naturalnych izotopów promieniotwórczych w wybranych wodach leczniczych Karpat polskich
    Temporary variation of natural radionuclides’ concentrations in selected mineral therapeutic waters of the Polish Carpathians
    Autorzy:
    Chau, N. D.
    Rajchel, L.
    Nowak, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075764.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody lecznicze
    skład chemiczny
    naturalne izotopy promieniotwórcze
    zmienność czasowa
    Karpaty polskie
    therapeutic mineral waters
    chemical composition
    natural radionuclides
    temporary variation
    Polish Carpathians
    Opis:
    The paper presents, the chemical composition and the activity concentrations of natural radionuclides (238U, 234U,226Ra and 228Ra) in selected therapeutic mineral waters from: Krynica-Zdrój (Zuber I, Zuber II and Słotwinka), Rabka-Zdrój (Krakus, Warzelnia and Rabka IG-2), Iwonicz-Zdrój (Elin 7 and Emma 7), Klimkówka (Klimkówka 27) and Lubatówka (Lubatówka 12). The analyses were carried outfor water samples collected twice in 2008 and in 2016. The analyzed waters are used mainly for crenotherapy and therapeutic bathing. Some waters are also bottled and used for production of cosmetics and medicinal waters. The measured uranium activity concentrations in the studied groundwater were very low, below 3 mBq/dm3 and 11 mBq/dm3 for 238U and 234U, respectively. In the case of radium isotopes (226Ra and 228Ra), their activity concentrations varied in a wide range from ca. 150 to ca. 1500 mBq/dm3. The total mineralization of the analyzed waters variedfrom 3.5 to ca. 24 g/dm3. A significant variation of both chemical composition and radium concentrations were observed in the water from Warzelnia intake. For the remaining waters, variation of 226Ra and 228Ra concentrations was observed in three (Zuber I, Słotwinka, Emma 7), and six intakes (Zuber I, Słotwinka, Krakus, Klimkówka 27, Emma 7, Elin 7), respectively.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 11/1; 1031--1034
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fizjologiczne znaczenie składników mineralnych dostarczanych z wodą naturalną na podstawie badań farmakodynamicznych niektórych wód leczniczych
    Physiological importance of mineral components in natural mineral water according pharmacodynamic investigation of some therapeutic mineral waters
    Autorzy:
    Drobnik, M.
    Latour, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15107.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
    Tematy:
    wody lecznicze
    sklad chemiczny
    skladniki mineralne
    surowica krwi
    elektrolity
    poziom elektrolitow
    poziom lipidow
    lipidy
    jelito cienkie
    perystaltyka jelit
    gospodarka elektrolitowa
    gospodarka lipidowa
    Opis:
    Przeprowadzono analizę wyników badań farmakodynamicznych niektórych typów wód leczniczych w powiązaniu z ich składem mineralnym. Wyniki te dotyczyły wpływu badanych wód podanych per os na gospodarkę elektrolitową i tłuszczową zwierząt doświadczalnych (szczury) oraz in vitro – na motorykę jelit (króliki). Dokonana analiza wskazuje, że zarówno kierunek oddziaływania danej wody na organizm, jak i stopień obserwowanych zmian nie mogą być określane wyłącznie na podstawie znajomości stężenia składników mineralnych wody.
    The results of the pharmacodynamic researchs of some types therapeutic mineral waters in connection with their mineral composition were analised. The results concerned of the influence of investigated waters applied per os on the changes of the electrolyte and the changes of the fat balance of animals (rats) and in vitro- on intenstine muscles functions (rabbits).The analyse proves that the influence of the water for human body and level of observed changes dos not have to be established purely on the strength of knowledge of mineral compounds concentration in the water.
    Źródło:
    Journal of Elementology; 2006, 11, 3
    1644-2296
    Pojawia się w:
    Journal of Elementology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania izotopowe wód mineralnych rejonu Iwonicz–Rymanów
    Isotope investigations of mineral waters in the Iwonicz–Rymanów area (East Carpathians, Poland)
    Autorzy:
    Duliński, M.
    Rajchel, L.
    Czop, M.
    Motyka, J.
    Rajchel, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062245.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody mineralne
    wody lecznicze
    szczawy chlorkowe
    skład izotopowy
    tryt
    rejon Iwonicza
    rejon Rymanowa
    mineral water
    therapeutic water
    carbonated chloride water
    isotopic composition
    tritium
    Iwonicz region
    Rymanów region
    Opis:
    Wody mineralne rejonu Iwonicza i Rymanowa charakteryzują się podwyższoną mineralizacją – około kilkunastu g/dm3 i znaczącym udziałem komponenty chlorkowej. W świetle wykonanych badań składy izotopowe tych wód znacząco odbiegają od Globalnej Linii Wód Meteorycznych (GMWL) i zostały ukształtowane w wyniku mieszania wód infiltracyjnych w różnych proporcjach z wodami wysoko zmineralizowanymi, cięższymi izotopowo, o charakterze diagenetycznym. Wyniki wskazują na znaczny udział wód młodych w badanych odwiertach Iwonicza, których czas dopływu do ujęć jest rzędu kilkunastu lat.
    The mineral waters of the Iwonicz and Rymanów areas are characterised by increased mineralisation, typically in the order of dozens g/dm3, with a significant contribution from the chloride component. Their stable isotope composition differs from the Global Meteoric Water line (GMWL) indicating that all investigated waters represent a mixture of both young infiltration and diagenetic waters of deep circulation. Obtained results point to significant participation of young infiltration components in analysed waters whose age is between 10–20 years old.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2013, 456 Hydrogeologia z. 14/1; 127--132
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Documenting the resources of curative, thermal and brine waters in the light of changes in the geological and mining law
    Dokumentowanie zasobów wód leczniczych, termalnych i solanek w świetle zmieniających się przepisów prawa geologicznego i górniczego
    Autorzy:
    Sokołowski, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31342977.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
    Tematy:
    wody lecznicze
    wody termalne
    solanki
    zasoby eksploatacyjne
    zasoby dyspozycyjne
    dokumentowanie złóż kopalin
    prawo geologiczne i górnicze
    curative water
    geothermal water
    brines
    admissible volume of extracted groundwater
    disposable resources
    documenting resources
    geological and mining law
    Opis:
    The article presents the evolution of the geological and mining law in the scope of documenting the resources of curative, thermal and brine waters. For over a hundred years, the legislation in the field of documenting the resources of these waters has undergone significant changes, which had formal and legal consequences for the process of documenting. The article pays particular attention to the difficulties in applying selected provisions of the geological and mining law, resulting from the fact that curative, thermal and brine waters are included in the minerals. The necessity of adapting the law to the changing realities and meeting new challenges was pointed out, as well as the attachment to the national law-making tradition was emphasized. Some of the provisions of the law were also critically assessed, however, bearing in mind the specific nature of waters, incompatible with the universal principles applicable to other minerals, they also indicate a further need to amend the provisions of the geological and mining law in the field of docum enting groundwater classified as minerals.
    W artykule przedstawiono ewolucję przepisów prawa geologicznego i górniczego w zakresie dotyczącym dokumentowania zasobów wód leczniczych, termalnych i solanek. Przez ponad sto lat ustawodawstwo dotyczące dokumentowania zasobów tych wód ulegało znaczącym zmianom, które niosły za sobą konsekwencje formalno-prawne dla procesu dokumentowania. W artykule zwrócono szczególną uwagę na trudności w stosowaniu wybranych przepisów prawa geologicznego i górniczego, wynikające z faktu zaliczenia wód leczniczych, termalnych i solanek do kopalin. Wskazano na konieczność dostosowywania prawa do zmieniających się realiów i sprostaniu nowym wyzwaniom wynikającym z potrzeby racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi, jak również zaakcentowano przywiązanie do krajowej tradycji stanowienia prawa. Poddano też krytycznej ocenie niektóre z zapisów prawa, mając jednak na uwadze specyficzny charakter wód, nieprzystający do uniwersalnych zasad sprawdzających się w przypadku innych kopalin, wskazując zarazem na dalszą potrzebę zmian przepisów prawa geologicznego i górniczego w zakresie dokumentowania wód podziemnych zaliczonych do kopalin.
    Źródło:
    Górnictwo Odkrywkowe; 2023, 64, 2; 27-35
    0043-2075
    Pojawia się w:
    Górnictwo Odkrywkowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania izotopowe wód mineralnych Iwonicza-Zdroju i Lubatówki
    Isotopic investigation of mineral waters of Iwonicz-Zdrój and Lubatówka
    Autorzy:
    Baran, A.
    Hałas, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062999.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wody mineralne i lecznicze
    analiza izotopowa
    wodorowęglany
    azotany
    Iwonicz Zdrój
    Lubatówka
    mineral and therapeutic water
    isotope analyses
    bicarbonates
    nitrates
    Opis:
    Badania izotopowe są cennym uzupełnieniem wielu badań wód antykliny iwonickiej. W celu potwierdzenia hipotez dotyczących pochodzenia tych wód, w ramach niniejszego artykułu wykonano badania izotopowe δ13C wodorowęglanów. Do identyfikacji pochodzenia azotanów w wodach Iwonicza-Zdroju wykorzystano metody izotopowe z zastosowaniem podwójnego markera, jakim jest δ15N i δ18O w jonach NO3-. Ponieważ azotany pochodzące z różnych źródeł mają zróżnicowane składy izotopowe, można dzięki temu monitorować stan jakości wód oraz śledzić procesy przemian związków azotu zachodzące w warstwie wodonośnej. Badania składu izotopowego azotanów w wybranych wodach Podkarpacia wykonano po raz pierwszy na potrzeby niniejszej pracy. Oceniono również panujące w warstwie wodonośnej warunki redukcyjno-utleniające ze względu na ich istotny wpływ na przebieg procesów hydrogeochemicznych i migrację pierwiastków.
    Isotope studies are a very important supplement to various studies of the Iwonicz Anticline waters. Isotope studies of bicarbonate ion δ13C were conducted to prove the hypotheses about the origin of the waters. On the other hand, isotope methods with double markers (δ15N and δ18O in NO3- ion) were used to identify the origin of nitrates in the Iwonicz-Zdrój waters. Because nitrates from different sources have different isotope compositions, it is possible to test the quality of water and to identify alteration processes of nitrate compounds in the aquifer. For these purposes, the studies of nitrates isotope composition were conducted for the first time in selected waters of Podkarpackie Province. The authors have also identified reducing-oxidizing conditions in the aquifer because they influence hydrogeochemical processes and migration of elements.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2011, 444; 5--14
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Woda mineralna jako czynnik ekologicznej profilaktyki zdrowotnej
    Autorzy:
    Wojtaszek, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15098.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
    Tematy:
    wody mineralne
    zdrowie czlowieka
    profilaktyka
    magnez
    fizjologia czlowieka
    wlasciwosci lecznicze
    Źródło:
    Journal of Elementology; 2006, 11, 3
    1644-2296
    Pojawia się w:
    Journal of Elementology
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ wodnych ekstraktów z tasznika pospolitego (Capsella bursa-pastoris (L.) Medik ) na kiełkowanie i rozwój sałaty siewnej odmiany ‘Maryna’ (Lactuca sativa L. cv ‘Maryna’)
    Effect of aqueous extracts of shepherd’s-purse (Capsella bursa-pastoris (L.) Medik ) on germination and growth of lettuce variety ‘Maryna’ (Lactuca sativa L. cv ‘Maryna’)
    Autorzy:
    Możdżeń, K.
    Barabasz-Krasny, B.
    Sołtys-Lelek, A.
    Stachurska-Swakoń, A.
    Puła, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11236738.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
    Tematy:
    tasznik pospolity
    ekstrakty wodne
    kielkowanie nasion
    salata siewna
    uprawa roslin
    odmiany roslin
    Capsella bursa pastoris
    Lactuca sativa
    uprawa polowa
    chwasty
    zwalczanie chwastow
    rosliny lecznicze
    substancje chemiczne
    allelopatia
    sucha masa
    swieza masa
    zawartosc wody
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio E. Agricultura; 2016, 71, 2; 1-10
    0365-1118
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio E. Agricultura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-46 z 46

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies