Temat: witraże średniowieczne - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: „Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce”, Muzeum Narodowe w Krakowie, 14 lutego – 15 sierpnia 2020, kurator dr Dobrosława Horzela
"Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce" [Miraculous Light. Mediaeval Stained-Glass Windows in Poland], National Museum in Cracow, 14 February – 15 August 2020, Curator Dobrosława Horzela, PhD
Autorzy:: Kovač, Peter
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/23944993.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Witraże średniowieczne
Polska
Mediaeval Stained-Glass Windows
Polska
Opis:: Recenzja wystawy "Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce" (Muzeum Narodowe w Krakowie, 14 lutego – 15 sierpnia 2020), której kuratorem była dr Dobrosława Horzela.
Źródło:: Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 2; 431-436
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: DZIEDZICTWO SZTUKI WITRAŻOWEJ W POLSCE STAN BADAŃ, STAN ZABYTKÓW, KONSERWACJA, NOWE WITRAŻE W ZABYTKOWYCH BUDOWLACH
THE HERITAGE OF THE ART OF STAINED GLASS IN POLAND STATE OF MONUMENTS, CONSERVATION, NEW STAINED GLASS IN HISTORICAL BUILDINGS
Autorzy:: Pawłowska, Krystyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/538735.pdf
Data publikacji:: 2005
Wydawca:: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:: witraże
sztuka witrażowa
ARS VITREA POLONA
witraże średniowieczne
Lech Kalinowski
Helena Małkiewicz
witraże nowożytne
Stanisław Wyspiański
konserwacja witraży
Opis:: The interesting question of the stained glass heritage in Poland remains little known. Neither the state of the registration of the monuments nor pertinent knowledge correspond to the actual dimension and value of the resources, with scarce examples of mediaeval stained glass being the best examined. Consecutive generations have been studied only in several centres which, on the one hand, concentrate numerous valuable works and, on the other hand, involve researchers particularly interested in stained glass (Cracow, Wrocław, Toruń, Łodź, Poznań). The sole institution conducting more systematic work on the subject is the ARS VITREA POLONA Association of Lovers of Stained Glass. The article considers briefly consecutive generations of monuments of this category of art: rare and precious mediaeval relics, modern study stained glass, the historicising and eclectic stained glass of the nineteenth century, windows maintained in the Art Nouveau spirit, and the particularly relevant – and stylistically distinct – Young Poland monuments. Finally, the author focused on the protection and conservation of stained glass, indicating the errors frequently committed due to an insufficient appreciation of the technical-artistic uniqueness of this domain of the arts, and expressing her opinion about the sense of embarking upon stained glass projects according to historical cartoons never before executed in glass. The article ends with a discussion of new stained glass in historical objects.
Źródło:: Ochrona Zabytków; 2005, 1; 41-54
0029-8247
Pojawia się w:: Ochrona Zabytków
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Witraże z Grodźca. Część I.
Autorzy:: Gajewska-Prorok, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/636529.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: witraże średniowieczne, witraże nowożytne, historia kolekcji, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Collegium Maius w Krakowie, konserwacja, Śląsk, Grodziec, Styria, Szwajcaria, Norymberga, Kolonia
Opis:: Stained Glass Windows from Grodziec. Part I The group of 14 stained glass windows from Grodziec (Gröditzberg, Gröditzburg) near Złotoryja in the Lower Silesia provides an interesting illustration of Polish and Silesian monuments’ intricate fortunes after the end of World War II. In December 1945, one part of the group (8 panels) landed in Kraków. At first, it became the property of the Wawel State Art Collection. Then, it was transferred to the Jagiellonian University Museum, by which it is still owned. In 1966, the other part of the group (6 panels) was made over to the Silesian Museum, later called the National Museum in Wrocław. The stained glass windows from Grodziec constitute also an example of interesting issues from the fields of art conservation studies, museology and restoration. The panels of stained glass from the beginning of the 15th century, representing Madonna and Child, Man of Sorrows, Virgin Mary and the Angel Gabriel, Apostles and Saints in architectural frames, became part of the decor of the castle in Grodziec, of a baroque palace situated at the feet of the castle hill and of one pavilion in the palace park. Gradually reconstructed from the beginning of the 19th century and then, in the years 1906–1908, rebuilt in the romantic style by B. Ebhard, the castle started being decorated with stained glass windows in the 1830s. Six sections from the group have already been exhibited in the rooms of the Kraków Jagiellonian University Museum for many years. In the course of historical research, it has turned out that presumably also other stained glass windows, currently belonging to the University Museum, come from Grodziec: twelve smaller sections representing the Passion and the scene of Saint Clare’s death, from ca. 1490, made in the Nuremberg workshop of Michael Wolgemut, and two Late Renaissance stained glass windows representing the figures of Saint Peter and Saint James, from a Rhineland workshop. The fourteen medieval stained glass windows of Austrian origins, coming from Grodziec and now belonging to the Kraków and Wrocław museums’ collections, currently undergo physical and chemical analysis. Historical research is also being conducted thanks to the financial support of the National Science Centre. Three sections from the Wrocław collection were already preserved and restored in 2013 thanks to a grant from the Ministry of Culture and National Heritage, another three underwent conservation in the conservation studio of The Academy of Fine Arts in Kraków in the years 2013 and 2014.
Źródło:: Opuscula Musealia; 2014, 22
0239-9989
2084-3852
Pojawia się w:: Opuscula Musealia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Lech Kalinowski †, Helena Małkiewiczówna †, Dobrosława Horzela, „Die mittelalterlichen Glasmalereien in der Stadtpfarrkirche Mariä Himmelfahrt in Krakau“. Mit einer kunstgeschichtlichen Einleitung von Marek Walczak (Corpus Vitrearum Medii Aevi Polen, Band 1, Südpolen Teil 1), Kraków 2018
Autorzy:: Kurmann-Schwarz, Brigitte
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/16015314.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: średniowieczne witraże
Bazylika Mariacka w Krakowie
Medieval stained glass
St. Mary's Basilica in Cracow
Źródło:: Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 1; 133-147
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: "Denkmalpflege in der Deutschen Demokratische Republik", Z. 1, 2, 1975 : [recenzja]
Autorzy:: Krzyżanowski, Lech
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/536223.pdf
Data publikacji:: 1978
Wydawca:: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:: „Denkmalpflege in der Deutschen…” 1975
Ochrona zabytków w społeczeństwie socjalistycznym
restauracja zamku Albrechtsburg w Miśni
średniowieczne witraże
Źródło:: Ochrona Zabytków; 1978, 3; 204-206
0029-8247
Pojawia się w:: Ochrona Zabytków
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: "Österreichische Zeitschrift für Kunst und Denkmalpflege", R. XXIII, 1969; R. XXIV, 1970; R. XXV, 1971; R. XXVI, 1972 : [recenzja]
Autorzy:: Arszyński, Marian
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/537103.pdf
Data publikacji:: 1977
Wydawca:: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:: "Österreichische Zeitschrift für Kunst und Denkmalpflege" 1969-1972
reliefy na dzwonach z warsztatu Hansa Mittera
ruiny w Selge
średniowieczne witraże
wtórne użycie starszych rzeźb w ołtarzu z Hofen
witrażownictwo
Źródło:: Ochrona Zabytków; 1977, 1-2; 94-97
0029-8247
Pojawia się w:: Ochrona Zabytków
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Witraże w kościele Bożego Ciała na Kazimierzu – fundacja jagiellońska?
Stained-glass Windows in the Corpus Christi Church in Kazimierz: Jagiellonian Donation?
Autorzy:: Horzela, Dobrosława
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/16011599.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: średniowieczne witraże
kościół Bożego Ciała w Krakowie
kanonicy regularni
Anna Cylejska
Władysław Jagiełło
medieval stained glass
Corpus Christi Church in Cracow
Canons Regular
Anne of Cilli
Ladislaus Jagiełło
Opis:: Witraże znajdujące się obecnie w oknie sIV chóru kościoła Bożego Ciała na krakowskim Kazimierzu to niewielka pozostałość po przeszkleniach dziewięciu trójdzielnych i pierwotnie 23-szeregowych okien prezbiterium, a także okien korpusu i kaplic kościoła, który został ufundowany zapewne przez Kazimierza Wielkiego jako fara, lokowanego w 1335 r., miasta Kazimierz. Zespół ten nie jest jednorodny pod względem stylu i czasu powstania; dzieli się na sześć grup świadczących o trwającym około 100 lat (ok. 1380-1480) szkleniu kościoła. Z jego pierwszego etapu, wykonanego w latach 80. XIV w., zachowała się jedna kwatera przedstawiająca Chrystusa Męża Boleści i ilustrująca wezwanie kościoła. Pierwotnie była ona osadzona zapewne w oknie wschodnim (I) chóru. Nowe szklenie okna I wykonano na początku XV w., bez wyraźnej praktycznej potrzeby. Okno wschodnie (I) wypełnił wielokwaterowy cykl poświęcony życiu Chrystusa i Marii, złożony ze scen narracyjnych skomponowanych bądź każda oddzielnie w całym polu prostokątnej kwatery, bądź w większej liczbie kwater: trzech lub nawet sześciu. Elementem łączącym sceny rozgrywające się w górnej partii okna była malowana, fantazyjna architektura, zajmująca kilka górnych rzędów. Kraków nie znał dotąd takich monumentalnych rozwiązań. Rozkwit tego rodzaju przeszkleń wiąże się z Austrią, gdzie takie cykle wykonywał w ostatniej dekadzie XV w. m.in. warsztat zwany Książęcym (Herzogswerkstatt). W niezbyt obfitej literaturze przedmiotu starano się dowieść czesko-śląskiej genezy artystycznej witraży, datując je na trzecią dekadę XV w. Konstatacje te wynikały z założenia, że artystyczną genezę warsztatów witrażowych warunkowało pochodzenie Kanoników Regularnych, sprowadzonych przez Władysława Jagiełłę w 1405 r. z Kłodzka. Krakowski warsztat faktycznie posługiwał się kanonem postaci oraz konwencją układania szat ukształtowaną w kręgu sztuki praskiej 3. i 4. ćwierci XIV w. Nie wyjaśnia to jednak satysfakcjonująco genezy jego stylu, gdyż na początku XV w. wiele elementów tego języka form było już dobrem wspólnym większości ważnych ośrodków miejskich w Europie Środkowej. Istotniejsze dla określenia kręgu artystycznego, z którego wywodził się witrażysta są te elementy stylu, które wykraczają poza wspólną dla szerokiego obszaru i okresu konwencję. Styl witraży wywodzi się, moim zdaniem, ze sztuki czeskiej, ale w redakcji, jaką nadały mu warsztaty witrażowe działające w pierwszych dwóch dekadach XV w. w Austrii, a przede wszystkim w Styrii. O znajomości przeszkleń z tych terenów świadczy zarówno kompozycja okna, jak i szereg motywów formalno-ikonograficznych. Pod względem stylu małopolskie witraże bliskie są przede wszystkim dziełom powstającym w Styrii w warsztacie (i szerzej kręgu) malarza określonego w źródłach jako pictor Johannes, który w roku 1406 przyjął zapłatę za witraże do kaplicy Św. Krzyża opactwa Benedyktynów w Rein. W wiązanych z nim zespołach można znaleźć źródło kompozycji architektonicznych oraz techniki malarskiej (linearyzm, słabe, niezdecydowane posługiwanie się szrafowaniem, ograniczone lawowanie). Charakterystyczne przerysowanie cech fizjonomicznych i ekspresji postaci odnaleźć można zaś w luźniej z Mistrzem Janem związanych pracach, datowanych na drugą dekadę XV w. Wybór warsztatu reprezentującego habsburski modus stylowy nie wydaje się przypadkowy. Może on wskazywać, że witraże powstały z fundacji jagiellońskiej, zaś o samym pomyśle ich ufundowania i o sprowadzeniu do Krakowa styryjskiego warsztatu zadecydowały kontakty dworskie. W 1412 r. Cymbarka (córka Siemowita IV i Aleksandry, siostry Władysława Jagiełły) została wydana za władcę Styrii Ernesta Żelaznego. Do mariażu tego doszło w ramach budowania koalicji przeciwko Zygmuntowi Luksemburczykowi. Jagiełło, wobec braku potomka, miał nawet początkowo brać pod uwagę Ernesta, nazywanego przezeń „najdroższym przyjacielem”, jako kandydata do tronu. Działania fundatorskie męża Cymbarki w zakresie malarstwa witrażowego (wspomniane witraże w Rein czy przeszklenia w rezydencji w Wiener Neustadt) mogły być wzorem dla Jagiellonów i ułatwić wybór wykonawców. Podjęcie inicjatywy wiązało się, jak sądzę, z osobą królowej Anny Cylejskiej, której inne fundacje dla kościoła są udokumentowane. Małżeństwo Władysława Jagiełły z Anną, wnuczką Kazimierza Wielkiego, było elementem planu politycznego, powstałego tuż po niespodziewanej śmierci w 1399 r. Jadwigi Andegaweńskiej – prawowitej dziedziczki piastowskiego tronu. Zmierzał on do umocnienia prawa Jagiełły do korony, toteż przyjazd Anny do Krakowa propagandowo porównywano do powrotu orła do gniazda. Ugruntowaniu pozycji króla jako naturalnego następcy poprzedników z rodu Piastów służyły liczne działania wizerunkowe, także fundacje malowideł bizantyńsko-ruskich w ważnych kościołach i kaplicach, w tym we wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. W tej grupie szczególnie znaczące są malowidła w kolegiacie w Sandomierzu, których elementem jest fryz heraldyczny zawierający herb królowej Anny Cylejskiej. Wprowadzenie tego herbu służyło zaprezentowaniu ponownego zawiązania ciągłości dynastycznej, a być może wskazuje też na rolę królowej w tej fundacji. Witraże okna I w ufundowanej przez Kazimierza Wielkiego farze kazimierskiej powstały, jak sądzę, z tego samego powodu. Anna jako benefaktorka kościoła Bożego Ciała wpisywała się w dzieło swego dziada, króla Kazimierza Wielkiego, fundatora kościoła i założyciela miasta. Tłumaczyłoby to decyzję o zmianie wykonanego stosunkowo niedawno wystroju okna wschodniego, podjętą w czasie, gdy kanonicy zaangażowani byli w budowę klasztoru, a sam kościół nie był jeszcze ukończony. Decyzja taka nie miała wówczas praktycznego sensu, niosła natomiast znaczne i niekonieczne wydatki oraz uciążliwości organizacyjne. Mogła ona zapaść na wyraźne życzenie fundatora królewskiej rangi, który, nie zadowoliwszy się którymś z okien bocznych, chciał by z jego środków przeszklić okno ideowo najważniejsze, najbardziej prestiżowe i zarazem najlepiej widoczne. Jeśli powstanie przeszkleń okna I w kościele Bożego Ciała wiązać z inicjatywą Anny, to ich wykonanie należałoby datować na lata przed 1416 r., bo w marcu tego roku, Anna zmarła. Zgadza się to w pełni z wynikami analizy stylu.
The stained-glass that is now found in window sIV of the gallery of the Corpus Christi Church in Kraków’s Kazimierz is merely a small fragment preserved from the glazing of the nine three-partite and originally 23-rowed windows of the chancel, as well as of the body and chapels of the church which was most likely funded by Casimir the Great as a parish church of the town of Kazimierz granted its privileges in 1335. The set is not homogenous as for style and time of creation; it is divided into six groups testifying to about a 100-years’s time span of the church’s glazing process (ca. 1380-1480). From its first stage, executed in the 1380s, only one panel has been preserved, this featuring the Man of Sorrows and illustrating the Church’s dedication. Originally it had been most likely placed in the eastern window (I) of the gallery. The new glazing of Window I was executed in the early 15th century, seemingly for no practical reason. The eastern window (I) was filled with a multi-panel cycle dedicated to the life of Jesus and Mary, made up of narrative scenes either composed each separately within the whole space of the rectangular panel, or within a larger number of panels: three or even six. The element connecting the scenes taking place in the upper window section is to be found in the painted architecture, filling several of the upper rows. Kraków had not seen similar monumental solutions. The thriving of such glazing is associated with Austria where similar cycles were executed in the last decade of the 15th century in e.g. Habsburg Ducal Workshop (Herzogswerkstatt) In relatively scarce literature on the subject, the Bohemian-Silesian artistic provenance of the stained glass was attempted, dating it to the third decade of the 15th century. Such conclusions resulted from the assumption that the artistic genesis of the stained-glass window workshops was conditioned by the provenance of Canons Regular brought by Ladislaus Jagiełło from Kłodzko in 1405. Indeed, the Kraków workshop applied the figure cannon and robe draping shaped within the circle of the Prague art in the 3rd and 4th quarters of the 14th century. This does not, however, satisfactorily explain the genesis of its style, since in the early 15th century numerous elements of the language of forms were a shared commodity of the majority of important urban centres throughout Eastern Europe. What is of greater importance for the identification of the artistic circle from which the stained glass painter came are those style elements which exceed the conventions shared by an extensive territory and time span. In my view, the stained glass style stems from Bohemian art, but it was re-edited by stained glass workshops active in the first two decades of the 15th century in Austria, first of all in Styria. The fact that the author was familiar with glazing from that area is testified to by both the window’s composition and a number of formal and iconographic motifs. As for the style, the Małopolska stained glass is close first of all to the works created in Styria, and precisely in the workshop (and the circle) of the painter defined in sources as pictor Johannes, who in 1406 received payment for the stained glass in the chapel of the Holy Cross of the Benedictine Abbey in Rein. It is in the sets attributed to him that the source of the architectural compositions and painterly techniques can be found (linearism, weak indecisive hatching, limited washing). A characteristic exaggeration of facial features and figure expression can, in turn, be found in the works more loosely associated with Master John, and dated to the 2nd decade of the 15th century. The choice of the workshop representing the Habsburg style modus does not seem accidental. It may point out to the fact that the stained glass windows were donated by the Jagiellons, while the very idea to finance them, and to bring the Styria workshop to Krakow resulted from court contacts. In 1412, Cymburgis of Masovia (daughter of Siemowit IV and Alexandra sister of Ladislaus Jagiełło) was married to Ernest the Iron, ruler of Styria. The marriage was actually concluded as part of the building of the coalition against Sigismund of Luxembourg. Having no heir, Jagiełło is said to have initially considered Ernest, whom he called ‘dearest friend’, as the candidate to the throne. The donation activity of the husband of Cymburgis in stained glass (the above-mentioned stained glass in Rein or the glazing in the Wiener Neustadt residence) could have served as models for the Jagiellons and facilitated the choice of the artists. The initiative may have been connected with Queen Anne of Cilli whose donations to the Church have been documented. The marriage of Ladislaus Jagiełło to Anna, granddaughter of Casimir the Great, was an element of the political plan conceived after the unexpected death of Hedwig of Poland in 1399, the rightful heir to the throne of the Piast Dynasty. It was to consolidate Jagiełło’s right to the crown, so the arrival of Anne in Kraków was compared for propaganda reasons to the return of the eagle to its nest. The consolidation of the King’s position as the natural successor to the Piast Dynasty was boosted by numerous image undertakings, such as the donation of Byzantine- Ruthenian paintings to major churches and chapels, also those raised by Casimir the Great. Among them of major importance are the paintings in the Sandomierz Collegiate Church; their element is the heralding frieze containing the coat of arms of Anne of Cilli. The introduction of this coat of arms served to present the resumed dynastic continuity, and may have pointed out to the role of the Queen in this funding. The stained glass of Window I in the Kazimierz Parish Church funded by Casimir the Great was created, as I believe, for the very same reason. Anne as the benefactor of the Church of Corpus Christi, was inscribing herself in the work of her grandfather Casimir the Great, founder of the church and of the town. This would explain the decision to change the relatively recently executed décor of the eastern window, undertaken at the time when the Canons were involved in the construction of the monastery, while the church itself was not as yet finished. At the time, the decision did not have a practical justification; instead, it implied substantial, though not necessarily essential expenditure, and a logistical inconvenience. It could have been made on a specific wish of the founder of the royal stature who, not being satisfied with one of the lateral windows, desired to glaze the one that was ideologically most important, and most prestigious, while also the best visible at the same time. If the glazing of window I in the Corpus Christi Church is to be associated with Anne’s initiative, it should be dated to before 1416, as that very year Anne passed away. Such dating fully harmonizes with the style analysis.
Źródło:: Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 1; 29-62
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki