Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "wilamowski" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-5 z 5
    Tytuł:
    Volkslista i powojenne prześladowania. Analiza opowieści wspomnieniowych Wilamowian z perspektywy folklorystycznej
    The Volksliste and postwar persecutions. Analysis of memoires-based stories of Vilamovians from the perspective of folklore studies
    Autorzy:
    Król, Tymoteusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31803944.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Ośrodek Pamięć i Przyszłość
    Tematy:
    fabularyzacja i folkloryzacja
    język wilamowski
    volkslista
    Wilamowianie
    fabulization and folklorization
    Wymysorys language
    Volksliste
    Vilamovians
    Opis:
    Wilamowianie to grupa etniczna zamieszkująca Wilamowice położone na pograniczu Śląska i Małopolski. Jej członkowie podpisali volkslistę, a po II wojnie światowej byli prześladowani przez Polaków z okolicznych miejscowości. Ich opowieści o tamtych doświadczeniach są przepełnione schematami narracyjnymi przedstawiającymi Polaków jako prześladowców, a Wilamowian jako ofiary. Sfabularyzowane i sfolkloryzowane wspomnienia przerodziły się w spójną wersję zaakceptowaną przez całą grupę.
    Vilamovians, an ethnic group living on the borderland of Silesia and Lesser Poland, signed the Volksliste and after the Second World War were persecuted by Poles. Their stories about their experience told by Vilamovians contain various schemes of narration, where Poles from surrounding villages are presented as persecutors and Vilamovians as victims. Fabulized and folklorized memoires turned from a witness story into a consistent version accepted by the whole group.
    Źródło:
    Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2022, 12; 120-140
    2719-7522
    2084-0578
    Pojawia się w:
    Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Na ratunek ginącym językom
    Preserving the endangered languages
    Autorzy:
    Łukaszyk, Ewa
    Olko, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/517967.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej
    Tematy:
    Nahua
    język wilamowski
    język łemkowski
    rewitalizacja
    języki zagrożone wymarciem
    Nahuatl
    Vilamovian
    Lemkovia
    revitalization
    endangered languages
    Opis:
    Justyna Olko, koordynatorka dwóch dużych projektów badawczych związanych z ginącymi językami mniejszościowymi, opowiada o tym, w jaki sposób przeszła od badań archeologicznych nad kulturami prekolumbijskimi do pracy z dzisiejszymi potomkami Azteków i działań na rzecz ochrony ich języka, nahuatl. Rozmówczynie zastanawiają się nad problemami prowadzącymi do porzucania mniejszościowych języków i trudnościami wiążącymi się z rewitalizacją, zarówno na meksykańskim, jak i na polskim gruncie, jako że doświadczenia z Nowego Świata są tu zestawione z polskimi działaniami na rzecz języka wilamowskiego i łemkowskiego. W ten sposób wyłania się nowy model humanistyki, stawiającej sobie już nie tylko cele poznawcze, lecz nastawionej także na bezpośrednią współpracę ze społecznościami lokalnymi.
    Justyna Olko, a leader of two important projects that deal with endangered languages, relates the path that has led her from archeology of pre-Columbian cultures to direct collaboration with the descendants of the Aztecs and the preservation of their language, the Nahuatl. The interviewer and the interviewee discuss the reasons why minor languages are spoken less and less often and the difficulties of revitalization, both in Mexico and in Poland. The experiences in the New World are juxtaposed with the Polish actions in favor of the Vilamovian and the Lemkovian. As a consequence, a new paradigm of humanities emerges, one understood not only as a research, but also as a direct collaboration with local communities.
    Źródło:
    Tematy z Szewskiej; 2013, Współpraca 2(10)/2013; 88-99
    1898-3901
    Pojawia się w:
    Tematy z Szewskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czym jest dla dzisiejszych Wilamowian język wilamowski? Różne funkcje, różne postawy językowe
    Autorzy:
    Król, Tymoteusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/687255.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    Wilamowice
    Wymysorys
    wilamowski
    rewitalizacja językowa
    mniejszości etniczne
    języki mniejszościowe
    Vilamovian
    Wilamowicean
    language revitalization
    ethnic minorities
    minority languages
    Opis:
    Wilamowice są miastem wyjątkowym głównie ze względu na język wilamowski, który przywieziony został przez trzynastowiecznych osadników i mimo trudnej historii Wilamowian przetrwał do dzisiaj. Z powodu powojennych zakazów, wysiedleń i wywózek do obozów pracy, zakłócony został wśród mieszkańców przekaz międzypokoleniowy. Dzieci mówiące jedynie po wilamowsku były tego języka przymusowo oduczane, co doprowadziło wśród wielu z nich do traumy na całe życie – ojczysty język wilamowski został zapomniany, a było już za późno, by akwizycja języka polskiego nastąpiła w sposób naturalny. Wiele osób uważa dziś, że nie zna wilamowskiego, jednak rozmawiając po polsku o stroju, tradycjach czy wartościach kojarzonych mocno z tożsamością wilamowską, używa zapożyczeń z tego języka, uważając, że oddają one lepiej sens ich wypowiedzi. Mimo prognoz, że język wilamowski zaniknie całkowicie jeszcze w XX wieku, u progu drugiej dekady XXI wieku rozpoczęto jego program rewitalizacyjny, w który zaangażowały się Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz naukowcy zagraniczni. Wymysiöeryś wprowadzany jest do szkoły, organizowane są spotkania dla osób należących do kilku generacji. W rewitalizację włączyli się sami Wilamowianie. Wzrosła znajomość oraz częstotliwość używania języka wśród młodzieży, zaczął on spełniać funkcję komunikacyjną, ale także coraz częściej tożsamościową oraz funkcję kodu zrozumiałego tylko dla wąskiego grona osób.
    What makes the Wilamowice town so unique is the original language, Wymysorys. Vilamovian was brought to Poland by the settlers from the Western Europe and survived through the historical storms in the region till today. However,  due to the after-Second World War suppressions of the German-like speaking community – bans of using the language, population displacement and deportations to the labor camps – the intergenerational knowledge transfer was disrupted. Children for whom the Vilamovian was their first language were being force to “unlearn” the language on the behalf of the dominating Polish. This violent political practice resulted in life-lasting trauma and unbreakable fear of speaking Vilamovian. Their native language was being forgotten by the post-war generations, although it was too late for them to naturally canvass Polish instead. Accordingly, a number of people declaring to do not know Wymysorys use particular words from it, while talking in Polish about traditional Vilamovian clothing, customs and values, deeply associated with Vilamowian identity. Contradictory to the earlier predications that Vilamowian language will die completely by the end of the 20th century, in the being of the second decade of the 21st century the dedicated revitalization program was introduced in the region. The initiative engaged scientists from major Polish universities – the University of Warsaw, Adam Mickiewicz University in Poznań – as well as foreign scholars. Wymysorys was introduced to the curriculum of the local schools and the intergenerational meetings are being held regularly. After some time, the Vilamovians also engaged into the revitalization program, even though there are strong differences in their linguistic bases. Today, the knowledge and use of Vilamowian is vividly growing amongst the young. The language once almost forgotten starts not only to gain back its communicative function, but more and more often takes upon a functions of identity construction and linguistic code, understood only by the narrow group of people.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Etnograficzne; 2016, 55
    2450-5544
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Etnograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Świętowanie w opowieściach wspomnieniowych Wilamowian o powojennych prześladowaniach
    Celebration in Vilamovians’ memory-based accounts of post-war persecution
    Autorzy:
    Król, Tymoteusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15013703.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-15
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
    Tematy:
    celebration
    Wilamowice
    Wymysorys
    Upper-Silesian Tragedy
    fabulization and folklorization
    Alza
    memoires-based story
    świętowanie
    język wilamowski
    Tragedia Górnośląska
    fabularyzacja i folkloryzacja
    Hałcnów
    opowieść wspomnieniowa
    Opis:
    Wilamowianie to grupa etniczna zamieszkująca małe miasto Wilamowice (w języku wilamowskim „Wymysoü”), leżące na pograniczu Śląska i Małopolski. Wśród wielu wyznaczników identyfikacji Wilamowian, ważne miejsce zajmują wspólna kultura, wspólna historia oraz świadomość własnej odrębności. Te wszystkie trzy elementy widoczne są w opowieściach wspomnieniowych Wilamowian na temat powojennych prześladowań. Analiza tych opowieści wykazała, że należą oni do więcej niż jednej wspólnoty pamięci. Granice między tymi wspólnotami przebiegają czasem w rodzinach. Celem badań autora była analiza pod kątem występowania świętowania w opowieściach osób należących do wilamowskocentrycznej wspólnoty pamięci. Rozmówcy nie opisywali, jak zmieniały się te święta, ale opowieści o nich stosowali do zobrazowania, jak ciężkie były to dla nich czasy. Fabularyzacji i folkloryzacji, czyli oderwaniu się od konkretnych osób i stworzeniu uwspólnotowionej wersji historii uległy opowieści o prześladowaniach kobiet noszących wilamowskie stroje na procesjach. Wszystkie zebrane relacje odnosiły się Bożego Ciała, choć zapewne działy się podczas różnych procesji. Te opowieści krążące wśród członków wilamowskocentrycznej wspólnoty pamięci zawierały w sobie wiele toposów składających się na pozytywny obraz swoich – Wilamowian, oraz negatywny obcych – Polaków i żołnierzy Armii Czerwonej.
    Vilamovians are an ethnic group living in a small town of Wilamowice (in Wymysorys language called “Wymysoü”, located on the borderland of Silesia and Lesser Poland. What is important among various markers of Vilamovian identification is common culture, common history and the awareness of their ethnic distinctness. These three markers are visible in memoir-based stories of Vilamovians about the postwar persecutions. The analysis of these stories shows that Vilamovians belong to more than one community of memory. The borders between these communities divide families too. The main goal of the author was to analyze the presence of celebration in the stories about postwar persecutions told by the members of the Vilamovian-centric community of memory. The interviewees did not describe the changes in celebrations over the years, they rather used the stories about celebrations to show how difficult those times had been for them. The stories about particular women wearing the Vilamovian dress during processions and being punished for it became fictionalized and folklorized – the stories got standardized and adjusted to the particular needs of the group. All the stories told by the members of the Vilamovian-centric community of memory concerned the Corpus Christi procession, even if persecutions concerned other types of processions too. These stories are full of topoi which construct the positive image of “us” – Vilamovians, and the negative one of “the others” – Poles and the Red Army soldiers.  
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 1; 79-99
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wymysiöejer łod – czyli stan badań nad skrzyniami malowanymi z Wilamowic
    Wymysiöejer łód – the State of Research on the Painted Chests from Wilamowice
    Autorzy:
    Majerska-Sznajder, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28892806.pdf
    Data publikacji:
    2022-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    Wilamowice
    inhabitants of Wilamowice
    Vilamovicean language
    Vilamovicean chests
    wymysiöeryś
    revitalization
    emic perspective
    ethnic minority
    Wilamowianie
    język wilamowski
    skrzynie wilamowskie
    rewitalizacja
    perspektywa emiczna
    mniejszość etniczna
    Opis:
    Wilamowice is a cultural phenomenon on the ethnographic map of Poland. Settled in the 13th century by settlers from Western Europe, it has maintained their separate identity for years. From the beginning of the scientific world’s interest in Wilamowice, the main objects of researchers were costumes, customs and language. Although the first attempts to document the painted Vilamovicean chests were made at the beginning of the 20th century as part of the Sprachinsel Fälschung project, this topic was overshadowed by a more “ideologically meaningful” local costumes or language. Apart from Roman Rainfuss, no one has published issues related to the subject of the Vilamovicean chests phenomenon – wymysiöeryś łóda – until modern times. The ongoing cultural revitalization, focused on the emic perspective, allowed us to look at this phenomenon in a broad, interdisciplinary scope. In addition to an attempt at formal characterization, determining the types and manufacturers, the state of research to date and the preserved specimens, it is possible to grasp a broader cultural context. What was the ancient meaning of painted chests? What were their functions? What beliefs were associated with this piece of furniture? What caused such a small number of surviving copies? How are they stored today? How do they currently function in the culture of Wilamowice? The content of the article attempts to answer these and other interdisciplinary questions, taking into account the narrative of this micro ethnic minority.
    Wilamowice stanowią swoisty fenomen kulturowy na etnograficznej mapie Polski. Zasiedlone w XIII wieku przez osadników z Europy Zachodniej, przez lata utrzymały swoją odrębność tożsamościową. Od początków zainteresowania Wilamowicami świata naukowego głównymi obiektami badaczy były stroje, zwyczaje oraz język. Mimo, że pierwsze próby dokumentacji malowanych skrzyń wilamowskich podejmowane były na początku XX wieku w ramach Sprachinsel Fälschung, temat ten został przyćmiony bardziej „nośnym ideologicznie” strojem czy językiem. Poza Romanem Rainfussem nikt do czasów współczesnych nie publikował zagadnień z problematyki stojącej za zjawiskiem skrzyń wilamowskich – wymysiöeryś łoda. Obecnie trwająca rewitalizacja kulturowa nakierowana na perspektywę emiczną, pozwoliła przyjrzeć się temu zjawisku w szerokim, interdyscyplinarnym zakresie. Poza próbą charakteryzacji formalnej, ustaleniem typów i wytwórców, stanem dotychczasowych badań oraz zachowanych egzemplarzy, możliwy do uchwycenia jest szerszy kontekst kulturowy. Jakie było dawne znaczenie malowanych skrzyń? Jakie pełniły funkcje? Jakie wierzenia związane były z tym meblem? Co wpłynęło na tak małą liczbę zachowanych egzemplarzy? Jak współcześnie są one przechowywane? Jak funkcjonują obecnie w kulturze wilamowskiej? Treść artykułu postara się odpowiedzieć na te i inne pytania z pogranicza interdyscyplinarnego, z uwzględnieniem narracji tej mikromniejszości etnicznej.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 138-154
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-5 z 5

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies