Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "wiek XVI" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Inwentarz łacińskich ksiąg metrykalnych Archiwum Diecezjalnego w Częstochowie
Autorzy:
Związek, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044693.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Częstochowa
źródła
księgi metrykalne
XIX wiek
XVI wiek
kościół
sorces
metrical books
19th century
16th century
church
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1978, 37; 175-220
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Universitas haec catholica”. Wydział Teologiczny i droga do katolickiej konfesjonalizacji Uniwersytetu Krakowskiego w XVI wieku
„Universitas haec catholica”. The Faculty of Theology and the Path to the Catholic Confessionalization of the University of Krakow in the 16th Century
Autorzy:
Zdanek, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37217927.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Uniwersytet Krakowski
Wydział Teologiczny
konfesjonalizacja
reformacja
reforma katolicka
XVI wiek
University of Krakow
Faculty of Theology
confessionalization
reformation
Catholic reformation
16th century
Opis:
Tematem artykułu jest postawa profesorów i studentów Uniwersytetu Krakowskiego wobec reformacji oraz obrona i umocnienie katolickiej tożsamości uczelni w XVI w. Szczególną rolę odegrali w tym procesie profesorowie Wydziału Teologicznego. Rozwój sytuacji i podejmowane działania zostały rozpatrzone według paradygmatu konfesjonalizacji. Okres pierwszy (1520-1548) charakteryzowało oddolne szerzenie się tekstów i idei reformacyjnych, które były zwalczane przez władze uniwersytetu. W okresie drugim (1549-1572) w obliczu kryzysu i krytyki Uniwersytet stał zdecydowanie po stronie katolickiej i włączył się w polemikę wyznaniową. W okresie trzecim (1573-1603) rozpoczęła się właściwa konfesjonalizacja Uniwersytetu. Analiza działań, twórczości i kontaktów profesorów teologii w XVI w. pokazuje, że konieczne są pogłębione badania nad źródłami i weryfikacja wielu uproszczonych sądów o  bierności i słabości intelektualnej wydziału. Przeciwnie, jawi się on jako aktywny i twórczy czynnik ówczesnych sporów wyznaniowych, który decydująco wpłynął na zachowanie i dookreślenie katolickiego oblicza uniwersytetu w epoce nowożytnej.  
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/1; 125-154
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapiski biograficzne i historyczne Grzegorza ze Stawiszyna (1481-1540) oraz ich kontynuacja
Autorzy:
Zdanek, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954984.pdf
Data publikacji:
2020-12-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
16th century
University of Cracow
Cracow
Grzegorz of Stawiszyn
humanism
academic historical culture
autobiographical notes
historical notes
XVI wiek
Uniwersytet Krakowski
Kraków
Grzegorz ze Stawiszyna
humanizm
uniwersytecka kultura historyczna
zapiski autobiograficzne
zapiski historyczne
Opis:
Grzegorz ze Stawiszyna (1481-1540), filozof i teolog, był profesorem i trzykrotnym rektorem Uniwersytetu Krakowskiego, jednym z najważniejszych przedstawicieli humanizmu. Posiadał obszerną bibliotekę, którą darował uniwersytetowi. Pozostawił ciekawe zapiski autobiograficzne i historyczne, które obejmują wybrane wydarzenia z historii Polski i Krakowa z lat 1295-1540. Dodano do nich następnie dwie kontynuacje obejmujące wydarzenia z lat 1482-1552. Są one ważnym źródłem do dziejów kultury historycznej krakowskiego środowiska uniwersyteckiego. Artykuł zawiera ich krytyczną edycję.
Grzegorz of Stawiszyn (1481-1540), philosopher and theologian, was a professor and thrice the rector of the University in Cracow, one of the most important representatives of humanism. He owned a large library, which he donated to the University. He left interesting autobiographical and historical notes, which cover selected events from the history of Poland and Cracow during the years 1295-1540. Two continuations were later added to them, covering events from the years 1482-1552. They are an important source for the cultural history of the Cracow university circles. The paper contains their critical edition.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2020, 86; 187-216
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowa książka o polskich znakach wodnych
Autorzy:
Zbudniewek, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048114.pdf
Data publikacji:
1971
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
recenzja
znaki wodne
podręcznik
publikacja
filigrany
XVI-XVIII wiek
review
watermark
textbook
edition
filigree
16th-18th century
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1971, 22; 291-296
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Toruńskie kodeksy z XV, XVI i początku XVII wieku jako nośnik introligatorskich cech artystycznych i konstrukcyjnych.
Toruń’s codices of the 15th, 16th and the beginning of the 17th centuries as a bearer of bookbinding features of artistic and constructive value
Die Thorner Kodexe aus dem fünfzehnten, sechzehn-ten und frühen siebzehnten Jahrhundert als Träger von Werten der künstlerischen und buchbinderischen Verarbeitung
Autorzy:
Zamrzycka, Judyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529442.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
Toruń
XV, XVI, XVII wiek
kodeks
XV, XVI, XVIIth Century
codice
Thorn
XV, XVI, XVII Jahrhundert
Kodex
Źródło:
Rocznik Toruński; 2013, 40; 153-171
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
XVI-, XVII- i XVIII-wieczne pamiętniki i diariusze polskiej szlachty jako świadectwo mentalności i stanu świadomości artystycznej.
Autorzy:
Wyrzykowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560090.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historii Sztuki
Tematy:
XVI, XVII, XVIII wiek w Polsce
polska szlachta
peregrynacja
Źródło:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego; 2007, 2(4); 40-55
1896-4133
Pojawia się w:
Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Układ przestrzenny i funkcje wnętrz renesansowego zamku baliwów joannickich w Słońsku
Spatial arrangement and functions of the interiors of the Renaissance Bailiffs’ castle in Słońsk
Autorzy:
Wroński, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2206973.pdf
Data publikacji:
2022-12
Wydawca:
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Tematy:
history of architecture
castelology
residential architecture
16th–17th century
Brandenburg
Western Pomerania
historia architektury
kasteologia
architektura rezydencjonalna
XVI-XVII wiek
Brandenburgia
Pomorze Zachodnie
Opis:
The article examines the spatial and functional arrangement of the Renaissance phase of the castle of the Order of St John in Słońsk based on written sources and iconography from the mid-16th century to the mid-17th century.
Źródło:
Materiały Zachodniopomorskie; 2022, 18; 145-184
0076-5236
Pojawia się w:
Materiały Zachodniopomorskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ks. Paweł Rzeczycki (1578-1643)
Autorzy:
Wójcik, Walenty
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048404.pdf
Data publikacji:
1962
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Paweł Rzeczycki
XVI-XVII wiek
wspomnienie
17th-18th century
memorial
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1962, 5; 373-374
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Materiały do stanu liczebnego duchowieństwa i służby kościelnej w diecezji krakowskiej w pierwszej połowie XVI wieku
Autorzy:
Wiśniowski, Eugeniusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048251.pdf
Data publikacji:
1969
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
XVi wiek
duchowieństwo
służba kościelna
diecezja krakowska
diecezja
Kraków
16th century
clergy
church service
diocese of Krakow
diocese
Krakow
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1969, 18; 189-288
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pulpity w aranżacjach ewangelickich „libri catenati” na Śląsku w dobie reformacji
Lecterns in evangelical arrangements of libri catenati in Silesia in the age of the Reformation
Столешницы в обстановках евангелических libri catenati в Силезии в эпоху реформации
Autorzy:
Werszler, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462774.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Librarium łańcuchowe
pulpit łańcuchowy
Liber catenatus
Libri catenati
Śląsk
XVI wiek
Chained library
chained book
Silesia
16th century
либрариум с цепями
столешница с цепями
Силезия
XVI век
Opis:
Artykuł analizuje aranżacje i wyposażenie ewangelickich librariów śląskich w XVI w. wyposażonych w pulpity łańcuchowe (liber catenatus). Temat dotyczy sprzętów o konstrukcji policzkowej, z zastosowaniem systemu prętów do nawlekania końcówek łańcuchów zabezpieczających gromadzony księgozbiór. Omówiono zasady modyfikacji technologicznych i konstrukcyjnych sprzętów z wybranych librariów we Wrocławiu, Złotoryi, Brzegu, Legnicy i z Oleśnicy, których powstanie było wynikiem dążenia do podnoszenia kwalifikacji poprzez rozwój edukacji wśród lokalnej społeczności. Przedstawiono obraz historyczny z czasu użytkowania librariów łańcuchowych oraz przyczyny ich likwidacji. Wnioski wyciągnięto na podstawie wydarzeń historycznych czasów reformacji, mających wpływ na tło kulturowe Śląska oraz porównań z zachowanymi europejskimi librariami ewangelickimi. Oparto je na empirycznych i pomiarowych badaniach pomieszczeń, w których gromadzono śląskie zbiory oraz analizach zachowanych przekazów ikonograficznych.
В статье описывается обстановка и оборудование типичного либрариум в Силезии в XVI веке, в которых использовались столешницы с цепями(liber catenatus). Тема касается оборудования с использованием системы брусьев, на которые были натянуты окончания цепи для обеспечения книг. Речь идет об условиях технологических и конструкционных модификаций оборудования в либрариах в г. Вроцлав, Злоторыя, Бжег, Легница и Олесница. Их создание было результатом стремления к повышению квалификаций посредством развития просвещения среди местных жителей. В статье дается историческая картина времен использования либрариев с цепями а также причины их исчезновения. Вывод дается на основе исторических событий времен реформации, которые повлияли на культурный характер Силезии, а также сопоставления с европейскими евангелическими либрариами. Имеются в виду также эмпирические и измерительные исследования помещений, в которых хранились фонды в Силезии и анализ оставшейся иконографии.
The article analyses the arrangements and equipment of evangelical Silesian libraries in the 16th century equipped with chained books (liber catenatus). It relates to stringed-construction equipment, in which a system of bars is used to string together the end-parts of chains securing the accumulated book collection. It discusses the principles of modifications in terms of the technology and construction of this equipment from selected libraries in Wrocław, Złotoryja, Brzeg, Legnica and Oleśnica, which were created as a result of the pursuit of enhancements of qualifications through the development of education in the local communities. The article presents a historical picture from the period of the use of chained libraries and the reasons for their liquidation. The conclusions are drawn on the basis of historical events in the times of the Reformation which influenced the cultural background of Silesia and of comparisons with the preserved European evangelical libraries. They are based on empirical and measurement examinations of the premises in which the Silesian collections were gathered, as well as analyses of the preserved iconographic records.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2015-2016, 58/59; 107-126
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan badań nad dziejami diecezji lubuskiej
Autorzy:
Weiss, Anzelm
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047762.pdf
Data publikacji:
1974
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
badania
diecezja lubuska
historigrafia
biskupstwo
XVI-XIX wiek
research
diocese of Lubuskie
historiography
episcopate
16th-19th century
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1974, 28; 29-40
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teoretyczny rozdział kompetencji pomiędzy dawnymi medykami i chirurgami a codzienna praktyka lecznicza opisana w egodokumentach staropolskich
Theoretical division of competences between physicians and surgeons, and the daily medical practice described in old-Polish egodocuments
Autorzy:
Węglorz, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089493.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
history of medicine
Old-Polish memoirs
egodocuments
16th-17th centuries
historia medycyny
pamiętniki staropolskie
egodokumenty
XVI-XVII wiek
Opis:
It is predominantly accepted in the historiography of European medicine that, apart from the differences in education, there was a division of competences between physicians educated at universities and barber-surgeons trained in the guild system in terms of their theoretical background. Regardless of the former stereotypes - dating back to the 19th century - relating to the Church-imposed restrictions in teaching surgery at universities, it is believed that the actual differences in terms of competences must have infl uenced the scope of the undertaken therapeutic activities. A different education model and the predominance of either theoretical or practical knowledge among representatives of these groups resulted in different treatment methods and a different perception of the causes of the disease. Physicians with mainly theoretical knowledge are often put in opposition to practising barber-surgeons. While it seems that the reluctance to bloody operations (sometimes articulated by the surgeons themselves) was a reason for the limited involvement of physicians in the barber-surgeon practice, it is diffi cult to clearly indicate the factors that would prevent surgeons from dealing with “non-operational” treatment. The article attempts to answer the question to what extent the then-existing differences in education and legal restrictions infl uenced the actual division of therapeutic tasks and the functioning of various medical professions as viewed from the patient’s perspective.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2021, 66, 2; 87--102
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dobra kolegiaty Świętego Floriana jako uposażenie Wydziału Teologicznego na przełomie XV i XVI w.
The Estate of the Collegiate Church of Saint Florian as a Financial Asset of the Faculty of Theology at the Turn of the 15th and 16th Centuries
Autorzy:
Wasilewicz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37212945.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Uniwersytet Krakowski
Wydział Teologiczny
konfesjonalizacja
reformacja
reforma katolicka
XVI wiek
University of Krakow
Faculty of Theology
confessionalization
reformation
Catholic reformation
16th century
Opis:
Autor przedstawia analizę dóbr kolegiaty św. Floriana w Krakowie w kontekście uposażenia Wydziału Teologicznego na przełomie XV i XVI w. Stalle w kolegiacie św. Floriana otrzymywali m.in. wybitni uczeni związani z Uniwersytetem Krakowskim. Problemy związane z podstawami materialnymi wszechnicy krakowskiej były nieodłącznym towarzyszem historii uniwersytetu. Chociażby spór o jej początki dotyczy w dużej mierze kwestii finansowych. Celem autora było przedstawienie uposażenia na przełomie XV i XVI stulecia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Krakowskiego – najbardziej prestiżowego spośród wydziałów uniwersyteckich, do którego przynależność traktowana była jako zwieńczenie doskonałej kariery uczonego. Dzięki analizie zachowanych materiałów źródłowych, w tym sporadycznie wykorzystywanych materiałów rękopiśmiennych – rachunków, autor przedstawia szkic dochodowości, określając realny dochód na 479 grzywien i 4 grosze, opierając się na konkretnych składowych majątku, tj. wpływach z dziesięcin etc. Ponadto autor zarysowuje dalsze problemy badawcze dotyczące badań nad budżetem związane z dziesięcinami oraz pozostałymi składowymi majątku kapituły kolegiackiej św. Floriana. Wynikiem pracy jest przedstawienie atrakcyjności materialnej dla beneficjentów z Wydziału Teologicznego na tle beneficjentów innych małopolskich kapituł w omawianym okresie.
The author provides an analysis of the property of the collegiate church of St. Florian in Krakow as an asset the Faculty of Theology in the late fifteenth and early sixteenth centuries. The choir-stalls in the collegiate church of St. Florian were given, for example, to prominent scholars associated with the University of Krakow. Problems related to the material foundations of the Krakow university were an inseparable part of the university’s history. For example, the dispute over its origins largely concerns financial issues. The author’s goal is to describe the possessions of the Faculty of Theology of the University of Krakow in the late fifteenth and early sixteenth centuries. It was the most prestigious of the university faculties, and membership in it was regarded as the crowning achievement of an outstanding scholar’s career. Through an analysis of surviving source materials, including sporadically used hand-written sources, such as bills and receipts, the author provides a sketch of the Faculty’s profitability and determines its real income at 479 grzywnas and 4 groszes based on specific assets, i.e. income from tithes, etc. In addition, the author outlines further research problems concerning budget studies associated with tithes and other assets of the St. Florian collegiate chapter. The outcome of the study is a depiction of the material attractiveness for beneficiaries from the Theological Faculty, compared to the beneficiaries of other Lesser Poland chapters during the period in question.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/1; 103-124
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klejnot miasta zaginiony. Zarys dziejów krakowskiego kościoła Wszystkich Świętych do końca XVI wieku
City’s lost jewel. History of Cracow’a All Saints church till the end of XVI century
Autorzy:
Walczak, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560359.pdf
Data publikacji:
2013-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
kościół pw. Wszystkich Świętych w Krakowie
XVI wiek
Cracow’a All Saints church
XVI century
Opis:
Jeden z najstarszych krakowskich kościołów, kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych wznosił się na skrzyżowaniu ulic Grodzkiej i Franciszkańskiej. Zbudowany w XIII wieku, był prawdopodobnie budowlą zastępczą dla pierwszej krakowskiej parafii, przeniesionej z kościoła św. Trójcy przekazanego dominikanom. Wiadomo, że prawa parafialne posiadał w roku 1327, wtedy też po raz pierwszy dowiadujemy się o zasięgu tej najmniejszej, a zarazem najgęściej zaludnionej krakowskiej parafii. W źródłach wezwanie kościoła pojawia się po raz pierwszy w Żywocie św. Stanisława, po raz kolejny w roku 1278 wymieniony został jako świadek proboszcz Arnold. Interesującym faktem jest, że w kolejnym źródle – spisach świętopietrza z 1325–1327 roku pojawia się już dwóch proboszczów, posiadających osobne uposażenie, oraz nazywanych proboszczami części drewnianej i murowanej. W 1490 roku kościół uzyskał tytuł kolegiaty. Wtedy to zostało zniesione podwójne proboszczowstwo zamienione na dziekanię i preopozyturę. Przy kościele funkcjonowało powołane przez bp. Zbigniewa Oleśnickiego Bractwo Ubogich oraz szkoła parafialna datowana na wiek XIV. Zachowane przekazy ikonograficzne, w większości sporządzone w okresie postępującej ruiny kościoła, oraz w czasie decyzji o jego rozbiórce ukazują budowlę dwunawową, orientowaną z płasko zakończonym prezbiterium. Do budowli przylegała wieża, zakrystia, skarbiec oraz kaplica, nazywana capella antiqua. Opis wnętrza kościoła pochodzi z wizytacji sporządzonej w 1599 roku na polecenie biskupa krakowskiego Jerzego Radziwiłła. W związku z decyzją Komitetu Upiększania Miasta kościół został rozebrany w roku 1835. Sprzęty kościelne zostały zlicytowane. Ostatnim jego śladem była wieża, która przetrwała do roku 1840, kiedy to podzieliła losy budowli.
One of the oldest churches in Krakow, dedicated to All Saints, was situated between Grodzka and Franciszkańska Street. It was build in the XIII century, could had been replacement church for first Cracow’s parish, which was transferred from Saint Trinity church. The name of All Saints church was mentioned for the first time in Vita S. Stanislai. The second time in 1278 his rector Arnold was noted. Most interesting fact is that in the Tables of Pence from 1325–1327 you can find two rectors, who had separate salary and were called rectors of wooden and brick churches. In 1490 church got a collegiate title. Than double rectory was liquidated and positions of provost and dean were established. Church was a place where Brotherhood of the Poor created by Bishop Zbigniew Oleśnicki used to work. Our knowledge of churches looks comes from iconography which was made when the building was already a ruin. According to those sources church had two naves, was oriented and had simply completed presbytery. The building had adhered tower, sacristy, treasure and chapel, called capella antiqua. Description of the interior of the church comes from 1599, when Jerzy Radziwiłł, Bishop of Cracow had visited it. According to the decision of the City Beautification Committee, the church was demolished in 1835, and church’s equipment was sold on auction. The tower survived till 1840, when it shared the fate of the rest of the building.
Źródło:
Folia Historica Cracoviensia; 2013, 19; 133-158
0867-8294
Pojawia się w:
Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekspansja habsburska w XVI wieku w świetle dzieł wybranych polskich autorów z pierwszej połowy XVII wieku
Habsburgian expansion in 16th century in the view of works of chosen Polish authors from the first half of the 17th century
Autorzy:
Wajs, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564141.pdf
Data publikacji:
2019-09-25
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Habsburgowie
ekspansja habsburska
XVI wiek
Jakub Sobieski
Albrycht Stanisław Radziwiłł
Stanisław Kobierzycki
XVII wiek
piśmiennictwo staropolskie
The Habsburgs
Habsburgian expansion
16th century
17th century
Old Polish literature
Opis:
Habsburgowie dzięki korzystnej polityce dynastycznej w ciągu XVI wieku wkroczyli do grona najpotężniejszych rodów panujących Europy. O ile ekspansja w Europie Zachodniej (Bur-gundia, Niderlandy, Hiszpania i jej posiadłości: Neapol, Sycylia, Sardynia, kolonie w Nowym Świecie, północna Italia, Portugalia) udała się Habsburgom praktycznie bezproblemowo, to nie można tego powiedzieć o ekspansji w kierunku Europy Środkowej (Czechy, Węgry, Korona i Litwa). Habsburskie zdobycze w Europie Zachodniej miały władzę dziedziczną, natomiast w Europie Środkowej wspomniane państwa były monarchiami elekcyjnymi. Tą zależność po-między sposobem ekspansji a ustrojem danego państwa zauważyli także polscy autorzy z I połowy XVII wieku: Jakub Sobieski (1591-1646), Albrycht Stanisław Radziwiłł (1593-1656) oraz Stanisław Kobierzycki (ok. 1600-1665). Wszyscy trzej w swoich dziełach z perspektywy stulecia odnosili się do ekspansji habsburskiej w XVI wieku i jej głównych kierunków. O ile Radziwiłł i Sobieski piszą z pozycji kronikarza i głównie przedstawiają faktografię dotyczącą etapów ekspansji Habsburgów w poprzednim stuleciu, to Stanisław Kobierzycki stworzył bardzo cie-kawą własną konstrukcję historiograficzną, którą przedstawił w swoim dziele. Perspektywa czasowa pozwoliła autorom na przedstawienie pełnego obrazu ekspansji w omawianym przez autora okresie, wskazanie jej kierunków i przedstawienie subiektywnych ocen działań habs-burskich w poszczególnych krajach, szczególnie z naciskiem na Węgry, Czechy, Koronę i Litwę.
Due to the favourable dynastic policy in 16th century, the Habsburgs became one of the most potentruling families of Europe. Even though their expansion on Western Europe (Burgundy, Netherlands, Spain and its properties: Naples, Sicily, Sardinia, New World colonies, northern Italy, Portugal) was all most seamless, it was not this smooth when it comes to expansion on Central Europe (Czechia, Hungary, the Crown and Lithuania). The ruleship in Habsburgs’ trophies of Western Europe was heritable and the mentioned countries of Central Europe were elective monarchies. This relation between a way of expansion and a political system in a certain country was also noticed by Polish authors from the first half of the 17th century: Jakub Sobieski (1591-1646), Albrycht Stanisław Radziwiłł (1593-1656) and Stanisław Kobierzycki (ok. 1600-1665). All three of them were referring to the Habsburgian expansion in the XVI century and its main directions. Radziwiłł and Sobieski were writing from the perspective of a chroni-cler, mostly depicting factual evidence concerning stages of the Habsburg’s expansion in the previous century, Stanisław Kobierzycki created in his work his own, new, interesting histori-ographic construction. The time perspective let the authors show a complete vision of expan-sion, indicate its directions and present a subjective opinions on the Habsburgs’ activities in certain countries, especially in Hungary, Czechia, the Crown and Lithuania.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2019, 17; 9-26
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies