Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "wiek XV" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Znaczenie gospodarcze bartnictwa (XV-XVIII w.)
Khozjajjstvennoe znachenie bortnichestva (XV-XVIII VV)
Econimic importance of forest bee-keeping (XVth - XVIIIth century)
Autorzy:
Heymanowski, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/821651.pdf
Data publikacji:
1971
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
bartnictwo
historia
znaczenie gospodarcze
wiek XV-XVIII
Źródło:
Sylwan; 1971, 115, 11
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie archiwów parafialnych w badaniach nad dziejami przedrozbiorowymi
Die Bedeutung der Pfarrkirche in den Untersuchungen zur Geschichte der Zeit vor den Teilungen
Autorzy:
Kowalski, Waldemar
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041361.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
15.-18. Jahrhundert
Pfarrarchive
Geschichte
Symposion
XV-XVIII wiek
archiwum parafialne
historia
sympozjum
15th-18th century
parish archive
history
symposium
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2001, 75; 19-63
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zarys dziejów Biblioteki Parafialnej w Czchowie
Zur Geschichte der Pfarrbibliothek in Czchów
Autorzy:
Marszalska, Jolanta M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041873.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Pfarrbezirk
15. Jahrhundert
Kirche
Bibliothekssammlungen
Kirchenvisitation
parafia
XV wiek
kościół
zbiory biblioteczne
wizytacja
parish
15th century
church
library collection
canonical visitation
Opis:
Die Anfänge der Pfarrbibliothek von Czchów reichen bis ins 15. Jahrhundert zurück. Ihre Blütezeit erlebte diese Bibliothek jedoch viel später, an der Wende vom 17. zum 18. Jahrhundert. Anläßlich der Visitationen, die den Besitzstand der Pfarrei zur Geburt Unserer Lieben Frau registrieren sollten, wurden immer auch die in der Pfarrbibliothek befindlichen Bücher mitberücksichtigt. Ein typisches Inventarverzeichnis, das die Bücherbestände der über Jahre hinweg angewachsenen Bibliothek registriert, ist z.B. der für die Zwecke der Dekanatsvisitation von 1781 angefertigte Index documentorum ecclesiae parochalis Czchoviensis. Von den vielen erhaltengebliebenen Werken, die gegenwärtig in der Bibliothek des Höheren Priesterseminars in Tarnów aufbewahrt werden, stellen das Repertorium morale von Bercharius Petrus (1489) sowie die Epistolae von Bernardinus Claravalensis (1494) die beiden ältesten und wertvollsten Inkunabeln dar; beide Werke sind mit einem Eigentumsvermerk der Bibliothek versehen: ,,Ex Bibliotheca Parochialis Czchoviensis".
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1998, 69; 399-406
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienie opracowania dawnych książek w polskich bibliotekach kościelnych oraz sposoby ich zabezpieczenia
Autorzy:
Rudnicka, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043798.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
starodruk
XV-XIX wiek
biblioteka kościelna
konserwacja
old print
15th-19th century
church library
preservation
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1988, 56; 177-182
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Użytkowanie Puszczy Białowieskiej w czasach Jagiellonów i jego ślady we współczesnym środowisku leśnym
Utilization of Białowieża Forest in the times of Jagiellonian dynasty and its traces in the contemporary forest environment
Autorzy:
Samojlik, T.
Jędrzejewska, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1023619.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
uzytkowanie lasu
lesnictwo
wiek XV-XVI
Puszcza Bialowieska
historia
osmunda regalis
distribution
expansion
population structure
protection
Opis:
The article presents the results of study on Osmunda regalis L. population number increase during the last 35 years (1964−2001) as a consequence of the cattle grazing decline. The number of Osmunda regalis specimens increased from 15 individuals in the year 1964 to 194 (increase by about 1190%). Passive and active forms of royal fern protection are proposed.
Źródło:
Sylwan; 2004, 148, 11; 37-50
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
U boku króla. Chorągiew nadworna królów Polski u schyłku XV wieku
With the King. The Polish court banner in the end of 15th century
Autorzy:
Kałużny, Jędrzej Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/688125.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
wojskowość
chorągiew nadworna
dwór
jazda
XV wiek
Jan Olbracht
military studies
court banner
court
cavalry
15th century
John I Albert (Jan Olbracht)
Opis:
The court banner was composed of courtiers, called horse courtiers (curienses). Court banner was an elite formation, a private military unit of the king. According to the register written in the last years of the 15th century, after the Moldavian expedition, 60 riders were standing in the ranks of the banner, standing at the head of their retinues, the majority of which ranged from 4 to 6 riders. In total, 288 riders were recorded in the register (saved with the first hand). More than half of the riders were riders at light horses (equi sagittarii) with light armor and a crossbow. About 13% of them were lancers at heavy horses (equi hastarii). In addition, various types of horses have been registered in the register, such as: lancers horses, Tatars horses, etc. Courtiers from the court banner were nobles. Service on the court was for them the possibility of further career. The register also included courtiers (cubicularii). They served at the royal court and the court banner, along with their retinues.
Chorągiew nadworna złożona była z dworzan, zwanych dworzanami konnymi (curienses). Będąc jednostką elitarną, stanowiła prywatny oddział władcy. Zgodnie z rejestrem spisanym w ostatnich latach XV w., po wyprawie mołdawskiej, w szeregach chorągwi odnotowano 60 dworzan konnych, stojących na czele swoich pocztów, z których większość liczyła od czterech dosześciu jeźdźców. Łącznie w rejestrze odnotowano 288 jeźdźców. W pocztach jeźdźcy w uzbrojeniu strzelczym stanowili ponad połowę, kopijnicy zaś około 13% wszystkich odnotowanych jeźdźców. W rejestrze występują konie kopijnicze i strzelcze, należy wspomnieć również o koniach rackich i tatarskich. Dworzanie wchodzący w skład chorągwi nadwornej byli szlachtą, dla wielu z nich kariera u boku króla stała się przepustką do dalszych awansów oraz udziału w życiu politycznym i kulturalnym. W omawianym rejestrze odnotowani zostali również dworzanie – pokojowcy (cubicularii), którzy służyli na dworze konno, niekiedy ze swymi pocztami. Pokojowcy, obok dworzan konnych, wchodzili najpewniej w skład orszaku królewskiego oraz chorągwi nadwornej.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2019, 103; 59-72
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trzydzieści osiem nie drukowanych oryginałów pergaminowych Archiwum Diec. we Włocławku z pierwszej połowy XV wieku
Autorzy:
Librowski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043795.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
diecezja włocławska
XV wiek
inwentarz
archiwum diecezjalne
diocese of Włocławek
15th century
inventory
diocesan archive
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1988, 56; 189-309
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trzydzieści jeden nie drukowanych oryginałów pergaminowych Archiwum Diec. we Włocławku z drugiej połowy XV wieku: trzecie ćwierćwiecze
Autorzy:
Librowski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043706.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
XV wiek
archiwum diecezjalne
diecezja włocławska
dokumenty
15th century
diocesan archive
diocese of Włocławek
documents
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1988, 57; 201-272
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Toruńskie kodeksy z XV, XVI i początku XVII wieku jako nośnik introligatorskich cech artystycznych i konstrukcyjnych.
Toruń’s codices of the 15th, 16th and the beginning of the 17th centuries as a bearer of bookbinding features of artistic and constructive value
Die Thorner Kodexe aus dem fünfzehnten, sechzehn-ten und frühen siebzehnten Jahrhundert als Träger von Werten der künstlerischen und buchbinderischen Verarbeitung
Autorzy:
Zamrzycka, Judyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529442.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
Toruń
XV, XVI, XVII wiek
kodeks
XV, XVI, XVIIth Century
codice
Thorn
XV, XVI, XVII Jahrhundert
Kodex
Źródło:
Rocznik Toruński; 2013, 40; 153-171
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Decoration of Manuscript PL-GD Mar. F 406. A Contribution to Studies on the Fifteenth-Century Art of Book Illuminating in Gdańsk
Zdobienia rękopisu PL-GD Mar. F 406. Przyczynek do studiów nad piętnastowiecznym iluminatorstwem gdańskim
Autorzy:
Jakubek-Raczkowska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24256895.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
PAN – Biblioteka Gdańska
rękopis Mar. F 406
iluminatorstwo
XV wiek
warsztat gdański
Introligator Smoka Starszy
kadele
kaligrafia
filigrany
dekoracja gwaszowa
czeska tracycja artystyczna
Gdańsk Library of the Polish Academy of Sciences
manuscript Mar. F 406
art of book illumination
fifteenth century
scriptorium of Gdansk
Dragon Bookbinder the Elder
cadels
penwork
pen-flourishing
gouche decoration
Bohemian art tradition
Opis:
This article analyses music manuscript Mar. F 406, originally from the collection of St Mary’s church in the Main Town (Rechtstadt) of Gdańsk, now kept at the Gdańsk Library of the Polish Academy of Sciences. The codex is a compilation of liturgical chants. This article offers the first analytical study of the source undertaken from the perspective of the history of art, with a discussion of the character and quality of the gouache and calligraphic ornaments. These decorations are presented in the wider context of illumination art in fifteenth-century Gdańsk. Stylistic and comparative analyses were supported by non-invasive XRF and IR examination. The physical characteristics of the volume, along with the results of parallel musicological studies (Piotr Ziółkowski and Kamil Watkowski), make it possible to present a new chronology of the manuscript’s compilation, distinguish the individual illuminators’ hands and obtain knowledge of the techniques and practice of the scriptorium in Gdańsk. The codex is thus shown to have received its present-day form in the mid-fifteenth century. It is partly an original work from that period (by two Gdańsk-based copyists), and partly a compilation of older fragments (from the late fourteenth and early fifteenth century). It was bound in Gdańsk by the elder Dragon Bookbinder (älterer Drachenbuchbinder). The first scribe-illuminator was a representative of the Gdańsk environment trained according to Bohemian models. The last three gatherings (VIII–X) remained blank until the early sixteenth century, when more chants were added by a team of copyists. The decoration in this section is the work of a single illuminator, who drew on old thirteenth-century models, as well as calligraphic patterns used in the decoration of incunabula. This section can be dated to the turn of the sixteenth century; the work of this illuminator has analogies in other Gdańsk books from the first quarter of the sixteenth century. The source constitutes a valuable example of a manuscript’s intense, long-term liturgical use. Its analysis demonstrates the need for a comprehensive study of the Gdańsk scriptorium in the second and third quarters of the fifteenth century (including illuminating and bookbinding techniques).
Przedmiotem analizy jest muzyczny manuskrypt Mar. F 406 z PAN Biblioteki Gdańskiej, z zasobu kościoła NMP na Głównym Mieście. Księga ta zawiera kompilację śpiewów liturgicznych. W przedkładanym studium po raz pierwszy została poddana analizie znawczej z pespektywy historii sztuki, z uwzględnieniem charakteru i jakości dekoracji gwaszowej i kaligraficznej a jej zdobienia zostały wpisane w szerszy kontekst produkcji gdańskiej w XV wieku. Przeprowadzone analizy styloznawcze i porównawcze zostały wsparte badaniami nieniszczącymi (XRF, IR). Biorąc pod uwagę cechy fizyczne księgi i zestawiając je z wynikami prowadzonych równolegle badań muzykologicznych (P. Ziółkowski, K. Watkowski) można przedstawić nowy obraz chronologii powstawania tego manuskryptu, rozróżnić ręce iluminatorowi, a także uzyskać wiedzę o praktykach warsztatowych w gdańskim skryptorium. Udało się wykazać, że kodeks w swej obecnej postaci powstał w połowie XV wieku: częściowo jest dziełem autorskim z tego okresu (dwóch gdańskich kopistów), częściowo – kompilacją starszych fragmentów (z przełomu XIV i XV oraz z 1. ćw. XV); oprawiono go w gdańskim warsztacie Iluminatora Smoka Starszego. Pierwszy kopista-dekorator to reprezentatywna osobowość środowiska gdańskiego, kształcona na wzorcach czeskich. Ostatnie trzy składki (VIII–X) pozostawały niezapisane do początku XVI stulecia, kiedy to zespół kopistów dopisał kolejne śpiewy; zdobienia w tej części są dziełem jednego dekoratora, który wykorzystywał stare XIII-wieczne wzorniki oraz schematy kaligrafii stosowane w dekoracji inkunabułów. Tę partię można datować na przełom XV i XVI wieku; twórczość iluminatora znajduje analogie w innych gdańskich księgach z 1. ćw. XVI w. Zabytek stanowi cenne egzemplum długiego, intensywnego użytkowania manuskryptów uzusie liturgicznym. W świetle jego jednostkowej analizy dezyderatem badawczym staje się nowe rozpoznanie gdańskiego skryptorium (w tym warsztatu iluminatorskiego i introligatorskiego) w 2–3. ćwierci XV wieku.
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 1; 62-92
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Starodruki w Bibliotece Kapituły Sandomierskiej
Autorzy:
Wójcik, Walenty
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044688.pdf
Data publikacji:
1978
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Sandomierz
kapituła
starodruk
zbiory
XV-XX wiek
chapter
old prints
repertory
15th-20th century
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1978, 37; 249-260
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Społeczno-kościelna działalność profesorów krakowskiego Wydziału Teologicznego w XV wieku
Social and Ecclesiastical Activities of Professors of the Krakow Faculty of Theology in the 15th century
Autorzy:
Ożóg, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37213228.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
profesor teologii
Uniwersytet Krakowski
XV wiek
Kościół
społeczeństwo
theology professor
Krakow University
15th century
Church
society
Opis:
W niniejszym artykule autor naszkicował średniowieczną myśl dotyczącą miejsca i roli uniwersyteckich mistrzów teologii w społeczeństwie oraz Kościele, a także ich recepcję w krakowskim środowisku uniwersyteckim w XV w. W szczególności omówił poglądy na ten temat w pismach Bartłomieja z Jasła, Stanisława ze Skarbimierza i Jana Elgota. Następnie scharakteryzował grupę ponad 70 profesorów teologii Uniwersytetu Krakowskiego w XV w. oraz ich pochodzenie terytorialne (geograficzne) i społeczne, przynależność zakonną. Autor omówił działalność nielicznych profesorów teologii, którzy zajmowali eksponowane urzędy i godności w polskim Kościele. Ukazał przy tym grupę uczonych współpracujących z biskupem krakowskim Zbigniewem Oleśnickim w zwalczaniu husytyzmu oraz w sprawach związanych z soborem bazylejskim. Podkreślił, że wywarli oni znaczny wpływ na polski episkopat, który w większości opowiedział się po stronie soboru bazylejskiego, zaś traktat Tomasza Strzępińskiego Determinatio Basiliensis został uznany w Bazylei za najlepszy wykład doktryny koncyliarystycznej. Krakowscy profesorowie teologii oddziaływali na społeczeństwo poprzez kaznodziejstwo, a także twórczość pastoralną i moralną przeznaczoną dla duchowieństwa na potrzeby pracy duszpasterskiej w parafiach.
In this article, the author outlines medieval thought on the place and role of university masters of theology in society and the Church, as well as its reception in the Krakow university in the 15th century. In particular, he discusses the views on this subject in the writings of Bartłomiej of Jasło, Stanisław of Skarbimierz and Jan Elgot. Next, he describes a group of more than 70 professors of theology at the University of Krakow in the 15th century, as well as their geographical and social origins, as well as religious affiliations. The author discusses the work of the few professors of theology who held prominent offices and titles in the Polish Church. He shows a group of scholars who cooperated with the Bishop of Krakow Zbigniew Oleśnicki in combating Hussitism and in matters related to the Council of Basel. He stresses that they exerted considerable influence on the Polish episcopate, most of which sided with the Council of Basel, while Tomasz Strzępiński’s treatise Determinatio Basiliensis was hailed in Basel as the best interpetation of the conciliarist doctrine. Krakow theology professors influenced society through sermons, as well as pastoral and moral works for the clergy to use in pastoral work in their parishes.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/1; 63-86
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Służba na dworze królewskim drogą do kasztelanii spycimierskiej na przykładzie nominacji z lat 1483–1496
Service at the royal court as a way to the spycimierskie castellany on the example of nominations in 1483–1496
Autorzy:
Kałużny, Jędrzej Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2130195.pdf
Data publikacji:
2022-09-15
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Spycimierz
kasztelan
kasztelania
chorągiew nadworna
dwór
XV wiek
Kazimierz Jagiellończyk
Jan Olbracht
dworzanie konni
castellan
castellany
court company
court
15th century
Casimir IV Jagiellon (Kazimierz Jagiellończyk)
John I Albert (Jan Olbracht)
Opis:
W ostatnich dwóch dekadach XV w. urząd kasztelana spycimierskiego powierzany był dworzanom konnym władców Polski Kazimierza Jagiellończyka i Jana Olbrachta. Urząd kasztelana sprawowali wówczas między innymi: Rafał Leszczyński, Mikołaj Bronowski, Mikołaj Lubrański i Jan Jarand Brudzewski. Wchodzili oni w skład chorągwi nadwornej i tworzyli tym samym bezpośrednie otoczenie monarchów. Sprawując funkcje dworzan konnych, należeli do osobistego oddziału królewskiego, prowadząc swoje konne poczty.
In the last two decades of the 15th century, the function of the castellan of Spycimierz was entrusted to the king’s courtiers: Rafał Leszczyński, Mikołaj Bronowski, Mikołaj Lubrański and Jan Jarand Brudzewski. They were members of the court equestrian company that was part of the private court of the kings of Poland. This text is based on analyzed source material, which made it possible to trace their court and clerical careers before and after serving as the castellan of Spycimierz.
Źródło:
Biuletyn Uniejowski; 2022, 11; 9-25
2299-8403
Pojawia się w:
Biuletyn Uniejowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rękopisy liturgiczne od XIII do XV wieku w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu : II
Autorzy:
Schenk, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048445.pdf
Data publikacji:
1963
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
rękopisy
XIII-XV wiek
biblioteka
Wrocław
manuscripts
13th-15th century
library
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1963, 6; 191-209
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rękopisy liturgiczne od XIII do XV wieku w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu
Autorzy:
Schenk, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048524.pdf
Data publikacji:
1961
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
rękopisy
XIII wiek
liturgia
biblioteka
Wrocław
XV wiek
ABMK
manuscripts
13th century
15th century
library
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1961, 2, 1-2; 185-206
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies