Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "waste fraction" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Zmiany udziału frakcji ChZT podczas oczyszczania ścieków komunalnych z dużym udziałem ścieków mleczarskich
Changes of COD fractions share during municipal wastewater treatment with big dairy wastewater participation
Autorzy:
Struk-Sokołowska, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819467.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
ścieki mleczarskie
ścieki komunalne
frakcja ChZT
dairy wastewater
municipal waste water
COD fraction
Opis:
Północno-wschodnia Polska jest regionem z największym pogłowiem krów mlecznych. Problem powstających tam ścieków mleczarskich i ich oczyszczania nadal nie jest do końca rozwiązany. Dlatego celowym wydało się podjęcie badań nad intensyfikacją procesu oczyszczania ścieków komunalnych z dużym udziałem ścieków mleczarskich. W tym celu określono zmiany frakcji ChZT w ściekach surowych oraz po kolejnych etapach mechaniczno-biologicznego oczyszczania ścieków komunalnych z dużym udziałem ścieków z przemysłu mleczarskiego.
Development of our civilization has caused that urban centres have been deprived of natural retention system especially referring to rainwater. Present sewage systems, in most cases is not able to carry away a great intensity of sewage flow. Therefore, different technical interventions are undertaken in order to catch and keep this surplus of flow temporarily. Sewage transfer to receivers problem is solved in different way in each country. There are well-known solutions of either stationary or moving sewage pumping stations. However, most often outflow of excessive rainwater is performed gravitationally through outflow collectors linking storm overflows with water receiver. The outlet of these outflow collectors is usually equipped with shut-off check valve in order to protect terrains against flooding. However, practically these valves are not always used, whereas they are installed, are usu-ally deprived of proper care and preservation. Thus, their technical state make impossible for these valves to work. A research on practical ways of transfer sewage from the protected drain-age area to the receiver during the periods of high fillings has not brought a uni-versal and unfailing solution, which could have a wide application in practice. So the problem of working out a solution of hydraulic way of carrying away the rainwater to the receiver assure their natural, gravitational outflow during the periods of either low states and medium fillings in the receiver or during the period of high fillings their strained transfer. This kind of solution of transfer of rainwater to the water receiver are transfer reservoirs. A common solving feature of these reservoirs is that they are located on the side of drained terrain. This solution guarantees possible damage repairs even when in the receiver - river high states of filling appears. Transfer reservoirs can be applied in the following cases: (a) in separate sewage system on the outlets of the main collectors of the rainfall system, (b) in combined sewage system on the outlets of a storm canal, (c) in combined sewage system on the outlets of storm canals with simultaneous pumping of domestic and industrial wastewater to a wastewater treatment plant, (d) in case of collectors carrying away treated sewage from the wastewater treatment plant. In the paper transfer reservoir GEMINUS is presented. Transfer of sew-age, using this kind of reservoir, is done through applying system of air-compressors and proper combination of pressure systems.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2011, Tom 13; 2015-2032
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zastosowanie kompostowania do przetwarzania frakcji organicznej odpadów komunalnych
Application of composting to processing of organic fraction separated from municipal waste
Autorzy:
Sidełko, R.
Szymański, K.
Walendzik, B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/372460.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
odpady komunalne
frakcja organiczna
stabilizacja
kompostowanie
municipal waste
organic fraction
stabilization
composting
Opis:
W artykule przedstawiono rezultat badań, których celem było określenie możliwości biologicznego przetwarzania frakcji organicznej wydzielonej ze zmieszanych odpadów komunalnych. Badania strukturalne odpadów komunalnych, z uwzględnieniem charakteru zabudowy, przeprowadzono na terenie Koszalina. Badania fizykochemiczne próbek odpadów, ograniczono do wskaźników pozwalających stwierdzić przydatność surowca do dalszego wykorzystania w procesie tlenowej stabilizacji. W badaniach uwzględniono również zawartość metali ciężkich, jako potencjalnego czynnika inhibitującego procesy biologiczne. Ocenę zastosowania metody biologicznego przetwarzania frakcji organicznych odpadów, przeprowadzono w kontekście wymogu zagospodarowania odpadów biodegradowalnych i ograniczenia kosztów eksploatacyjnych ZUO.
In this article a results of investigation tracked to qualify possibitity of processing of organic fraction separated from municipal waste has been presented. The research of waste structural was carry in Koszalin. A factor witch has been taken into consideration to have representive samples was differences between infrastructure of commune. A physical and chemical analysis has been limited to indexes need to verify of usefulness of raw material for biological stabilization in the presence of oxygen. One of the analyzed indexes were heavy metals witch can be treated as a limiting factor. Assessment of use of biological method to digested organic fraction has been made in relation to necessity of cultivation of biodegradable waste and cut the ZUO upkeep costs.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski; 2011, 142 (22); 54-62
1895-7323
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagospodarowanie zanieczyszczonych gliną frakcji wapieni z zakładów produkcji kruszyw łamanych
Utilization of clay contaminated fractions of limestone from a broken aggregate processing plant
Autorzy:
Naziemiec, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392150.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
kruszywo łamane
zakład produkcyjny
proces mokry
odpad produkcyjny
wapień
frakcja drobna
osady ilaste
wykorzystanie
uszczelnianie wałów
crushed aggregate
production plant
wet-process
production waste
limestone
fine fraction
clay deposit
utilization
embankments sealing
Opis:
W zakładach produkcji kruszyw łamanych z wapieni, w wyniku procesu przeróbki, powstaje pewna część produktów zawierających znaczne ilości zanieczyszczeń gliniastych. Z uwagi na ograniczone możliwości zagospodarowania tych wapieni gromadzone są one na składowiskach. Ilość i charakterystyka zanieczyszczonych frakcji jest bardzo zróżnicowana i zależy od rodzaju eksploatowanego złoża, rodzaju produktów końcowych i stosowanej technologii przeróbki. W artykule podano charakterystykę zanieczyszczonych drobnych frakcji wapieni powstających w wybranych zakładach produkcji kruszyw. Badano ich skład chemiczny, skład ziarnowy i inne właściwości fizyczne. W oparciu o uzyskane wyniki badań wskazano na możliwości ich zagospodarowania. Odpowiednio dobrana technologia przeróbki i przyjęty profil produkcji, dostosowany do warunków panujących w danej kopalni, umożliwia optymalne wykorzystanie eksploatowanej skały.
In limestone broken aggregate processing plants, the fine fractions with a considerable content of clay contaminations are produced. Due to the limited possibilities of utilization of these limestones they are stored on a waste deposits. The amount and characteristics of the contaminated fractions is highly variable and depends on the type of exploited deposit, as well as the type of the final products and processing technology applied. In this paper characteristics of the contaminated fine limestone fractions, arised in the selected aggregate processing plants, were presented. Particle size distribution, chemical composition and chosen physico-mechanical properties were under investigations. Based on the above results, some possibilities of their utilization were proposed. A properly selected and approved processing technology and adopted profile of production adjusted to conditions in the mine, enables an optimal utilization of exploited rocks.
Źródło:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2015, R. 8, nr 21, 21; 31-42
1899-3230
Pojawia się w:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unieszkodliwianie frakcji biodegradowalnej odpadów komunalnych metodą stabilizacji tlenowej w Polsce południowo-zachodniej
Unschädlich Machung der biodegradierbaren Fraktion aus Kommunalabfällen, mittels aeroben Stabilisierung, in Süd-West-Polen
Autorzy:
Nolepa, A.
Gąsior, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392252.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
odpad komunalny
frakcja biodegradowalna
przetwarzanie odpadów
przetwarzanie mechaniczno-biologiczne
kompostowanie
technologia kompostowania
instalacja do kompostowania
municipal waste
biodegradable fraction
waste treatment
mechanical-biological treatment
composting
composting technology
composting system
Opis:
W artykule omówiony został proces kompostowania jako jedna z metod unieszkodliwiania frakcji biodegradowalnej odpadów komunalnych, w wyniku którego uzyskuje się tzw. stabilizat. Opisane zostały fazy technologicznego przerobu odpadów w procesie kompostowania. Szczególną uwagę poświęcono technologiom kompostowania odpadów z uwzględnieniem podziału na metody naturalne oraz sztuczne. Artykuł zawiera również informacje dotyczące rozmieszczenia instalacji kompostujących, znajdujących się na terenie województw dolnośląskiego, opolskiego i śląskiego oraz technologii stosowanych przez te kompostownie.
In der Schrift wurde der Kompostierungsprozess beschrieben, als eine der Methode zur unschädlich Machung der biodegradierbaren Fraktion von Kommunalabfällen, in Folge derer ein sog. Stabilisat erzeugt wird. Es wurden die Phasen der technologischen Verarbeitung im Prozess der Kompostierung beschrieben. Spezielle Aufmerksamkeit wurde den Abfallkompostiertechnologien, unter Berücksichtigung der Aufteilung auf natürliche und künstliche Verfahren. Im Artikel sind auch Informationen, über die Lokalisierung der Kompostierungsanlagen auf dem Gebiet der Woiwodschaften: Niederschlesien, Opole und Schlesien (dolnośląskie, opolskie und śląskie), mit Informationen über die jeweils eingesetzten Technologien, enthalten.
Źródło:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2012, R. 5, nr 10, 10; 98-132
1899-3230
Pojawia się w:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Effect of Selected Parameters on the Stabilization Efficiency of the Organic Fraction of Municipal Solid Waste (OFMSW) in the Mechanical and Biological Treatment Plant (MBT)
Wpływ wybranych czynników na efektywność procesu stabilizacji organicznej frakcji odpadów komunalnych (OFMSW) w zakładzie obróbki mechaniczno-biologicznej
Autorzy:
Seruga, Przemysław
Krzywonos, Małgorzata
Wilk, Marta
Borowiak, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811755.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
municipal solid waste
composting
mechanical-biological treatment
organic fraction
DOE
odpady komunalne
kompostowanie
mechaniczno-biologiczne przetwarzanie
frakcja organiczna
metoda planowania eksperymentu
Opis:
Composting is a natural process; however, many artificial factors have been developed to improve process efficiency for the organic fraction of municipal solid waste (OFMSW) stabilization in the mechanical-biological treatment (MBT) plant. The study aimed to assess the effect of aeration (X1), irrigation (X2), process time (X3) and turning frequency (X4) on OFMSW stabilization after the intensive degradation phase of compositing in a full-scale MBT plant. The four-factorial design on two levels with two replicates was used to the optimization of compost stabilization yield. Among analyzed factors, mechanical turning was found not to significantly influence the effect of stabilization. The achieved determination coefficient (R2) of 0.94 suggests an adequate representation of the process model and a good correlation between the experimental and predicted values. The achieved stabilization yield obtained in the control run was 47.5%, where the aeration (X1) was set up as blower working cycle: 10 minutes blowing and 5 minutes break, the irrigation level (X2) was set up for 10000 dm3/d and process was performed 4 weeks (X3).
Kompostowanie to zachodzący naturalnie tlenowy proces biodegradacji wykorzystywany przemysłowo zwłaszcza do przetwarzania odpadów. Opracowano i określono wiele parametrów tego procesu w celu poprawy wydajności procesu stabilizacji frakcji organicznej odpadów komunalnych (OFMSW) w zakładzie obróbki mechaniczno-biologicznej (MBT). Niniejsza praca miała na celu ocenę wpływu napowietrzania (X1), nawadniania (X2), czasu trwania procesu (X3) i częstotliwości przewracania pryzmy (X4) na stabilizację OFMSW uzyskanej po intensywnej fazie kompostowania w zakładzie MBT. Do optymalizacji wydajności stabilizacji kompostu wykorzystano czteroczynnikowy plan eksperymentu (DOE) na dwóch poziomach z dwoma powtórzeniami. Stwierdzono, że mechaniczne przewracanie pryzmy nie ma statystycznie istotnego wpływu na efektywność stabilizacji. Osiągnięty współczynnik determinacji (R2) wynoszący 0,94 sugeruje odpowiednią reprezentację modelu procesu i dobrą korelację między wartościami eksperymentalnymi i przewidywanymi. Uzyskana wydajność stabilizacji uzyskana w przebiegu kontrolnym wyniosła 47,5%, przy ustawieniu czasów pracy wentylatora napowietrzania jako 10 minut działania i 5 minut przerwy (X1), nawadniania na poziomie 10 000 l/dobę (X2) i eksperymencie trwający, 4 tygodnie (X3).
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2019, Tom 21, cz. 1; 316-329
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The changes in exhaust gas and selected waste properties during biostabilization process
Zmiany składu gazów procesowych oraz wybranych właściwości fizykochemicznych odpadów podczas stabilizacji tlenowej
Autorzy:
Baran, D.
Famielec, S.
Koncewicz-Baran, M.
Malinowski, M.
Sobol, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126184.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
municipal solid waste
under-size fraction
aerobic biostabilization
odpady komunalne
frakcja podsitowa
stabilizacja tlenowa
Opis:
In recent years mechanical-biological waste treatment facilities increasingly apply the biostabilization process to treat the undersize fraction (most frequently less than 80 mm in diameter) obtained from municipal solid waste. The process lasts at least 14 days in closed but aerated chambers. The process gas exiting the chamber is transferred to biofilters filled with biomass, which ensure odours elimination. The aim of the study was to analyze the aerobic biostabilization process of selected waste groups using a laboratory BKB 100 reactor, especially in the aspect of exhaust gas composition changes. The bioreactor was equipped with a 116-liter, thermally insulated chamber, controlled air flow and a system of gases and temperature analyzers. The analyzed parameters were: CO2 and O2 concentration in the emitted gases, the temperature changes during the process, waste density, C:N ratio, organic matter content as well as moisture content. As a result of the research it was stated that the temperature changes in the processed waste vary in different seasons and might depend on the share of fine and biodegradable fractions in waste. In the case of waste collected in summer or autumn the thermophilic phase began during the 2nd or 3rd day of the process and lasted about 5-6 days, causing a considerable CO2 emission (with the maximum between the 1st and 4th day). The changes in O2 and CO2 concentration were directly connected with the process intensity. Waste collected during winter or spring and subjected to the process didn’t reach the temperature which would ensure waste stabilization and hygienization.
W zakładach mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych do przetwarzania biologicznego frakcji podsitowej (najczęściej o uziarnieniu poniżej 80 mm), wydzielonej ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych, coraz częściej wykorzystuje się proces stabilizacji tlenowej. Proces ten przebiega przez okres co najmniej 2 tygodni w zamkniętych i napowietrzanych kontenerach. Powietrze procesowe odprowadzane jest do biofiltra wypełnionego biomasą, która ma zapewnić redukcję uciążliwych zapachów. Celem badań była analiza przebiegu procesu stabilizacji tlenowej w laboratoryjnym bioreaktorze BKB 100 ze szczególnym uwzględnieniem zmian w składzie emitowanego powietrza procesowego. Bioreaktor był wyposażony w termicznie izolowaną komorę o pojemności 116 dm3, system pozwalający na kontrolowane wprowadzanie powietrza do procesu, system czujników temperatury oraz analizator gazów poprocesowych. Analizom podlegał udział CO2 i O2 w objętości emitowanych gazów procesowych, zmiana temperatury w czasie trwania procesu, a także gęstość odpadów, stosunek C:N, zawartość substancji organicznej i wilgotność. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że przebieg zmian temperatury w stabilizowanej masie wsadowej nie jest jednakowy w poszczególnych porach roku i może ona zależeć od udziału frakcji drobnej oraz zawartości odpadów ulegających biodegradacji. Faza termofilna dla odpadów pobranych w okresie lata i jesieni nastąpiła już w 2-3 dniu procesu, trwała około 5-6 dni i spowodowała dużą emisję CO2. Zmiana zawartości O2 oraz CO2 była bezpośrednio powiązana z intensywnością procesu. Odpady pobrane w okresie zimy i wiosny nie osiągnęły temperatury, która mogłaby wskazywać na stabilizację i higienizację materiału. Odpady pobrane latem i jesienią charakteryzowały się największą emisją CO2 pomiędzy 1 a 4 dniem procesu.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2016, 10, 1; 11-18
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teoretyczne podstawy mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów
The theoretical basis of mechanical-biological waste treatment
Autorzy:
Nolepa, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392000.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
odpad komunalny
przetwarzanie mechaniczno-biologiczne
frakcja biodegradowalna
kompostowanie
sterowanie procesem
municipal waste
mechanical-biological treatment
biodegradable fraction
composting
process control
Opis:
Spełnienie wymagań prawnych przez Polskę w zakresie ograniczenia ilości deponowanej frakcji organicznej odpadów komunalnych na składowiskach do 35%, w odniesieniu do ilości tych odpadów zdeponowanych na składowiskach w 1995 r., skutkuje koniecznością rozbudowy infrastruktury technicznej w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych. Jedną z metod jest mechaniczno-biologiczne przetwarzanie frakcji biodegradowalnej zawartej w tych odpadach. W artykule przedstawiono wybrane aspekty teorii rozkładu tlenowego, tj. kompostowania, wymagania techniczno-technologiczne oraz niektóre wymagania najlepszych dostępnych technik (BAT).
Due to the fulfillment of legal requirements by Poland to reduce the amount of deposited organic fraction of municipal waste from landfill to 35% in relation to the amount of the waste deposited in landfills in 1995, develop of the technical infrastructure for the management of municipal waste will necessary. The one of this method is the mechanical-biological treatment of biodegradable fraction contained in this waste. In this article the selected aspects of the aerobic decomposition theory have been presented. The technical and technological requirements, and some of the requirements of best available techniques (BAT) have been also discussed.
Źródło:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2014, R. 7, nr 18, 18; 41-58
1899-3230
Pojawia się w:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szacowanie masy frakcji energetycznych w odpadach komunalnych wytwarzanych na obszarach o różnym charakterze zabudowy
Estimation of the mass of energy fractions in municipal waste produced in areas of different developmental character
Autorzy:
Klojzy-Karczmarczyk, B.
Staszczak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/282587.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
odpady komunalne
frakcja energetyczna
wartość opałowa
wskaźnik wytwarzania
municipal waste
energy fraction
calorific value
generation ratio
Opis:
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 roku w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach (Dz.U. z 2015 r., poz. 1277) frakcje odpadów komunalnych o cieple spalania wyższym niż 6 MJ/kg nie mogą być składowane na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Istnieje zatem konieczność wydzielenia tych frakcji i skierowanie ich do przetwarzania innymi metodami. W pracy podjęto działania w celu oszacowania wskaźników liczbowych, które pozwoliłyby na obliczanie i prognozowanie masy odpadów komunalnych wytwarzanych przez mieszkańców a mogących stanowić paliwo alternatywne, jednocześnie zmniejszając masę odpadów kierowanych do składowania. Analizie poddano liczne dane literaturowe, które dotyczą wartości opałowych oraz ciepła spalania poszczególnych frakcji morfologicznych. Wielkość wytwarzania odpadów komunalnych przez mieszkańców oraz skład morfologiczny odpadów są zróżnicowane dla różnych obszarów. Przeanalizowano strumień odpadów komunalnych wytwarzanych i zbieranych w sposób selektywny, jak też w sposób zmieszany w podziale na duże miasto (powyżej 50 000 mieszkańców), małe miasto (poniżej 50 000 mieszkańców) oraz obszary wiejskie. Ze względu na zakaz składowania odpadów dla których ciepło spalania jest wyższe niż 6 MJ/kg, założono, że frakcje takie można uznać za energetyczne, chociaż literatura podaje, że odpady stosowane jako paliwa powinny wykazywać wartość opałową na minimalnym dwukrotnie wyższym poziomie. Obowiązujący Krajowy plan gospodarki odpadami 2022 (M.P. z 2016 r., poz. 784) pozwala na zrównanie wskaźnika wytwarzania odpadów komunalnych na obszarach o różnym charakterze zabudowy na prognozowanym w 2025 roku poziomie 302–313 kg/mieszkańca/rok (kg/M/rok), jednak udziały poszczególnych frakcji morfologicznych są odmienne. Na podstawie przeprowadzonej szerokiej analizy danych literaturowych można stwierdzić, że poszczególne frakcje morfologiczne odpadów komunalnych charakteryzują się zdecydowaną zmiennością wartości opałowej. Najwyższą wartością opałową na poziomie 22–46 MJ/kg charakteryzują się tworzywa sztuczne. Wartość opałowa odpadów z tworzyw sztucznych jest wysoka, porównywalna do paliw kopalnych. Kolejne frakcje morfologiczne charakteryzują się wartością opałową, na niższym, ale również wysokim poziomie: papier i tektura 11–26 MJ/kg, tekstylia 15–16 MJ/kg, drewno 11–20 MJ/kg oraz odpady wielomateriałowe 16 MJ/kg. Wartość opałowa wymienionych powyżej odpadów generalnie przekracza 12 MJ/kg i spełnia minimalne wymagania stawiane odpadom, które mogą być stosowane jako paliwa. Pozostałe analizowane frakcje odpadowe charakteryzują się wartością opałową poniżej 6 MJ/kg. W strumieniu wytwarzanych odpadów komunalnych na poszczególnych obszarach frakcje energetyczne zajmują znaczący udział. Przy zrównanym wskaźniku wytwarzania największy udział frakcji energetycznych (powyżej 6 MJ/kg, a nawet 12 MJ/kg) obserwowany jest w odpadach generowanych przez mieszkańców dużego miasta i wynosi 39%, nieco niższy w odpadach generowanych przez mieszkańców ma- łego miasta na poziomie 29%, a najniższy w odpadach generowanych przez mieszkańców obszarów wiejskich na poziomie 22%. Oszacowany wskaźnik wytwarzania frakcji energetycznych w strumieniu odpadów komunalnych zmienia się od 122 kg/M/rok dla obszaru dużego miasta do 67 kg/M/rok dla obszaru wiejskiego.
In accordance with the Ordinance of the Minister of Economy of 16 July 2015 on the acceptance of waste for storage in the landfills (Journal of Laws of 2015, item 1277), municipal waste fractions with a heat content higher than 6 MJ/kg cannot be stored on landfills other than hazardous and inert waste. It is therefore necessary to separate these fractions and direct them to another processing. Actions have been undertaken in this study to estimate the numerical indicators that would allow for the calculation and forecasting of the mass of municipal waste produced by residents and capable of constituting alternative fuels while reducing the amount of waste directed to landfills. A number of reference data on the calorific values and combustion heat values of individual morphological fractions was analyzed. The size of the generation of municipal waste by residents and the morphological composition of the waste are different for different areas. A stream of municipal waste produced and collected both selectively and as mixed waste was analyzed with division into large city (over 50 000 inhabitants), a small town (less than 50 000 inhabitants) and rural areas. Because of the ban on the storage of waste for which the combustion heat is higher than 6 MJ/kg, it is assumed that such fractions can be considered as energy-carrying, although the literature states that waste used as fuel should have a calorific value at least twice as high. The current National Waste Management Plan 2022 (Polish Monitor of 2016 item 784) allows for the equalization of the municipal waste generation ratio in areas of different developmental character at the level projected for 2025 of 302–313 kg/person/ year (kg/M/year), although the shares of the different morphological fractions differ. Based on the extensive literature data analysis, it can be stated that individual morphological fractions of municipal waste are characterized by a marked variation in calorific value. The highest heating value at the level of 22–46 MJ/kg is characteristic for plastics. The calorific value of plastics waste is high, comparable to fossil fuels. Other morphological fractions are characterized by lower, but also relatively high heating value: paper and board 11–26 MJ/kg, textiles 15–16 MJ/kg, wood 11–20 MJ/kg and multi-material waste 16 MJ/kg. The calorific value of the above-mentioned waste exceeds generally 12 MJ/kg and meets the minimum requirements for waste that can be used as fuel. The remaining analyzed waste fractions are characterized by a calorific value of less than 6 MJ/kg. In the stream of municipal waste produced in particular areas, the energy fractions have a significant share. At the equalized generation ratio, the largest share of energy fractions (over 6 MJ/kg and even 12 MJ/kg) is recorded in the waste generated by the inhabitants of a large city and is 39%, slightly lower in the waste generated by the inhabitants of the small town at 29% and the lowest in waste generated by rural residents at the level of 22%. The estimated rate of generation of energy fractions in the municipal waste stream varies from 122 kg/M/year for the large city area to 67 kg/M/year for the rural area.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2017, 20, 2; 143-154
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synthesis of glue used for the purpose of sticking plastics on the base of Cyklopol process waste fraction
Autorzy:
Vogt, O.Z.
Vogt, E.L.
Charyasz, W.J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/779392.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:
Cyklopol
odpadowa frakcja alkoholowa
klej
waste alcohol fraction
glue for plastic
Opis:
The utilization of monohydric alcohols waste fraction from the Cyklopol process was studied. On the basis of this fraction the solvent, which mainly contains acetic acid esters, was synthesized. Tests of the application of the obtained solvent as a base of glue for plastics were carried out and it was found out that it could be used to stick PMMA together. In the case of PS, PET, PC or PVC slightly weaker sticking properties of this solvent also occurred. The glue joint characteristics in the case of PMMA were similar to those obtained for the glue joints that were made with the use of the commercially available glue used for this plastic. The additional advantage of our glue is its nice fruity smell. The obtained results enable us to establish the possibility of waste alcohol fraction management as a raw material for the production of glue for plastic. The esterification method proposed in the work can be a good way of management of waste alcohol fractions naturally occurring during cyclohexanone production.
Źródło:
Polish Journal of Chemical Technology; 2009, 11, 1; 55-60
1509-8117
1899-4741
Pojawia się w:
Polish Journal of Chemical Technology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Separacja niemetalicznych frakcji zmieszanych odpadów komunalnych
Abscheidung von nichtmetallischen Fraktionen aus gemischten Kommunalabfällen
Autorzy:
Ligus, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/392282.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Tematy:
odpad komunalny
gospodarka odpadami
sortowanie odpadów
separator
frakcja niemetaliczna
odzysk surowców
segregacja automatyczna
municipal waste
waste management
waste sorting
non-metallic fraction
raw-materials recovery
automatic segregation
Opis:
W artykule przedstawiono klasyfikację mechanicznych i ręcznych systemów segregacji niemetalicznych frakcji zmieszanych odpadów komunalnych. Omówiono możliwości doboru urządzeń i linii technologicznych, z uwzględnieniem dostosowania techniki separacji do składu morfologicznego zarówno surowego, jak i pozbawionego frakcji metalicznej strumienia dpadów. Scharakteryzowano główne zasady tworzenia koncepcji zakładu zagospodarowania odpadów, gwarantujące poprzez wysoki współczynnik odzysku surowców efektywne funkcjonowanie gospodarki odpadami na terenie gminy lub związku gmin. W artykule przytoczono również przykład dobrej praktyki gospodarowania odpadami w gminie, opartej na technologii automatycznej stacji segregacji odpadów.
In der Schrift wird die Klassifizierung von mechanischen und manuellen Systemen der Segregation von nichtmetallischen Fraktionen aus gemischten Kommunalabfällen, dargestellt. Es werden die Möglichkeiten der Zusammenstellung von Einrichtungen und technologischen Linien, unter Berücksichtigung der Anpassung von Abscheidungstechnik zur morphologischer Zusammensetzung des rohen, so wie auch des, von metallischen Bestandteilen befreiten, Abfallflusses. Die hauptsächlichen Grundsätze der Aufbaukonzeption eines Bewirtschaftungswerks für Abfälle, das dank eines hohen Rückgewinnungskoeffizient von Rohstoffen, eine funktionierende Abfallwirtschaft, in der Gemeinde oder im Gemeindebund, garantiert – wurde charakterisiert. Im Artikel wurde auch ein Beispiel guter Abfallwirtschafspraxis in der Gemeinde vorgestellt, die auf der Technologie der automatischen Separation von Abfällen, beruht.
Źródło:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych; 2012, R. 5, nr 10, 10; 57-79
1899-3230
Pojawia się w:
Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selektywna zbiórka odpadów komunalnych w aspekcie wiedzy i partycypacji społecznej
Separate collection of municipal waste in knowledge and social participation aspects
Autorzy:
Jakubus, M B
Tatuśko, N
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/399552.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
segregacja odpadów komunalnych
frakcje odpadów komunalnych
wiedza
partycypacja społeczna
municipal wastes segregation
fraction of municipal waste
knowledge
social participation
Opis:
Praca prezentuje stan wiedzy i stopień zaangażowania mieszkańców Darłowa w proces segregacji odpadów komunalnych. Oceny dokonano w oparciu o ankietyzację lokalnej społeczności, która została podzielona na 100 osobowe grupy w zależności od wieku oraz wykształcenia. Z uzyskanych danych wynika, że mieszkańcy wykazują zadawalający stan wiedzy na temat konieczności selekcjonowania odpadów oraz poprawnie wyróżniają ich pod-stawowe frakcje takie jak papier, szkło, metale czy tworzywa sztuczne. Spośród ankietowanych grup, najmłodsza, reprezentowana przez młodzież w wieku 18–25 lat ujawniła najmniejszą wiedzę i aktywność w realizacji procesu selekcjonowania odpadów. Uzyskane wyniki z ankiet wskazują na zadawalająca formę informacji mieszkańców o zasadach segregacji przez lokalne samorządy, aczkolwiek prowadzoną w niezbyt precyzyjny sposób.
The paper presents the state of knowledge and social participation of inhabitants of Darłowo city in the process of municipal waste segregation. Assessment was based on populations surveys. Populace was divided into groups according to age and education. Each group consisted of 100 persons. On the basis of the obtained result one may state that the residents showed quite satisfactory knowledge related to necessity of wastes segregation. Moreover, respondents can correctly distinguish essential fractions of municipal wastes as: paper, glass, plastics and metals. Among surveyed groups, the youngest, represented by young of 18–25 age, revealed the lowest degree of know-ledge and participation in waste segregation. The obtained data of surveys indicate that, in inhabitants’ opinion, information about the segregation principles is given in satisfactory way by local self-government. However at the same time this kind of information was not precise enough.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2015, 41; 108-116
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Properties of the organic fraction directed to biostabilization in MBT installations during the heating season
Właściwości frakcji organicznej kierowanej do biostabilizacji w instalacjach MBP w okresie zimowym
Autorzy:
Jędrczak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/396617.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
municipal solid waste
MBT plants
OFMSW
composting system
organic fraction
biodegradable waste
odpady komunalne
instalacja MBP
biofrakcja
systemy kompostowania
frakcja organiczna
odpady ulegające biodegradacji
Opis:
In the professional literature, there is no information about the sieve and morphological composition OFMSW (<80 mm) subjected to biological processing in MBT installations during the heating season. Knowledge about the quality of this fraction is important because it significantly affects the course of the biostabilization process. The paper presents the morphological composition, sieve composition, humidity, loss on ignition and organic carbon content of <80 mm fraction separated from municipal waste delivered to 21 MBT installations in Poland, in winter. The results show that about 1/3 of the OFMSW (34.0 ± 10.6%) mass is a fine fraction (<20 mm), mainly furnace waste. The organics share was on average 39.3 ± 10.4%. The fraction "paper and cardboard" was also present in the bulk of OFMSW, an average of 10.5 ± 4.3%. The shares of other components did not exceed 5%. The large number of batteries in OFMSM was surprising, despite their widespread selective collection. The high content of fine fraction (ashes) and inert components in OFMSW during the heating season results in low hydration and low losses of waste incineration, which may even determine their inability to be processed biologically.
W literaturze fachowej brak jest informacji na temat składu sitowego i morfologicznego OFMSW (<80 mm) poddawanej biologicznemu przetwarzaniu w instalacjach MBT w sezonie grzewczym. Wiedza o jakości tej frakcji jest ważna, ponieważ wpływa istotnie na przebieg procesu biostabilizacji. W artykule przedstawiono skład morfologiczny, skład sitowy, wilgotność, straty prażenia i zawartość węgla organicznego frakcji <80 mm wydzielonych z odpadów komunalnych dostarczanych do 21 instalacji MBT w Polsce, w okresie zimowym. Wyniki pokazują, że około 1/3 masy OFMSW (34,0±10,6%) stanowi frakcja drobna (<20 mm), głownie odpady paleniskowe. Udział organiki wynosił średnio 39,3±10,4%. W dużej ilości w masie OFMSW występowała jeszcze frakcja „papier i tektura”, średnio – 10,5±4,3%. Udziały pozostałych składników nie przekraczały 5%. Zaskakująca była duża liczba baterii w OFMSM, mimo powszechnego ich selektywnego zbierania. Efektem dużej zawartości frakcji drobnej (popiołów) i składników obojętnych w OFMSW w sezonie grzewczym jest niskie uwodnienie oraz niskie straty prażenia odpadów, które mogą nawet decydować o ich nieprzydatności do biologicznego przetwarzania.
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2018, No. 28(3); 65-78
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Potencjał paliwowy frakcji nadsitowej odpadów komunalnych i jego rola w krajowym modelu gospodarki odpadami
Fuel potential of the over-sieve fraction of municipal waste and its role in the national waste management model
Autorzy:
Primus, A.
Rosik-Dulewska, C.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/395089.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
frakcja nadsitowa
własności energetyczne odpadów
zgazowanie odpadów
kogeneracja
energia z odpadów
morfologia odpadów
badania odpadów
over-sieve fraction
energy properties of waste
gasification of waste
cogeneration
energy from waste
waste morphology
waste research
Opis:
W artykule przybliżono charakterystykę frakcji nadsitowej wytwarzanych w regionalnych instalacjach przetwarzania odpadów komunalnych. W lipcu 2013 roku wprowadzono zmiany do ustawy o czystości i porządku w gminie, które wdrożyły w Polsce nowy model gospodarki odpadami komunalnymi oparty na mechaniczno-biologicznym ich przetwarzaniu. Podstawowym elementem tego systemu są sortownie odpadów komunalnych, które są obecnie źródłem wytwarzania frakcji nadsitowej posiadającej własności paliwowe. Dla potrzeb rozpoznania jej właściwości autorzy artykułu przeprowadzili badania własne koncentrujące się na rozpoznaniu podstawowych własności energetycznych frakcji nadsitowej w poszczególnych sezonach roku wraz z rozróżnieniem rodzajów zabudowy. Przeprowadzono badania składu morfologicznego dla potrzeb określenia koncentracji frakcji energetycznych. Przeanalizowano stabilność jakościową strumienia frakcji nadsitowej pod względem możliwości energetycznego zagospodarowania w instalacjach termicznego przekształcania odpadów. Badania składu morfologicznego wykazały podwyższoną koncentrację frakcji energetycznych (papier, tworzywa sztuczne, tekstylia) w stosunku do zmieszanych odpadów komunalnych. Jednocześnie badania własności energetycznych wskazują na podwyższoną standaryzację energetyczną tej frakcji w rozkładzie czasowym (pory roku) oraz rozkładzie przestrzennym (zróżnicowany rodzaj zabudowy). Badania wykazały, że wartość opałowa w zbadanych próbkach zawiera się w przedziale 18,1–23,5 MJ/kg, gdzie wartość średnia wynosi 21,5 MJ/kg. Udział popiołu zawiera się natomiast w przedziale 11,8–24,1%, a udział części palnych 67,6–77,5%. Dobre własności paliwowe oraz standaryzacja jakościowa strumienia wskazują na możliwość stosowania rozwojowych technologii zgazowania odpadów zgodnie z nowymi przepisami dyrektywy IED (Dyrektywa 2010). Technologia zgazowania, produkcja syngazu i jego spalanie w silnikach tłokowych małej mocy stanowią obecnie interesującą alternatywę dla klasycznych instalacji termicznego przekształcania odpadów opartych na technologii spalania wpisując się w rozwój instalacji RIPOK i potrzebę wdrażania gospodarki w obiegu zamkniętym.
This article presents the characteristics of the over-sieve fraction generated in regional municipal waste treatment plants. In July 2013, amendments were introduced to the Act on Maintaining Cleanliness and Order in Communes, which implemented a new model of municipal waste management in Poland based on mechanical and biological treatment. The basic element of this system is the sorting of municipal waste, which is currently a source of production of the over-sieve fraction that possesses fuel properties. In order to determine its properties, the authors of the article conducted their own research focusing on the recognition of basic energy properties of the over-sieve fraction generated in each season and by distinguishing the building types. Morphological composition tests were carried out aimed at determining the concentration of energy fractions. The qualitative stability of the over-sieve fraction stream in terms of the possibility of energy management in thermal waste treatment installations was also analyzed. The morphological composition tests showed increased concentration of energy fractions (paper, plastics, textiles) in relation to mixed municipal waste. At the same time, research on energy properties indicates increased energy standardization of this fraction in relation to time distribution (seasons) and spatial distribution (distinguished building types). Good fuel properties and quality standardization of the stream favor the implementation of gasification technologies in accordance with the new provisions of the IED Directive 2010. The gasification technology, production of syngas and its combustion in the low-powered reciprocating engine are now an interesting alternative to classic installations for the thermal treatment of waste based on incineration technology, in line with the development of the Regional Municipal Waste Treatment Installation and the need to implement the Circular Economy.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2018, 105; 121-133
2080-0819
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Półciągła kofermentacja osadów ściekowych i odpadów tłuszczowych pochodzenia roślinnego
Semi-continuous Anaerobic Co-digestion of Mixed Sewage Sludge and Waste Fats of Vegetable Origin
Autorzy:
Grosser, A.
Worwąg, M.
Neczaj, E.
Grobelak, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1819118.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
osady ściekowe
odpady tłuszczowe
grease trap sludge
poultry slaughterhouse waste
organic fraction
acids
degradation
manure
fermentation
inhibition
ammonia
growth
Opis:
Anaerobic digestion (AD) is the most often applied technique for sewage sludge stabilization at medium and large wastewater treatment plants. Nonetheless, the application of AD to sewage sludge stabilization is often limited by long retention time and low VS (volatile solid) removal. For this reason in recent years a number of studies have been focused on optimize anaerobic digestion processes. One of the most interesting options for improving anaerobic digestion yields is co-digestion, namely simultaneous decomposition of a homogenous mixture of at least two biodegradable wastes. Fat-rich materials are attractive substrate for AD due to the high organic matter content of waste and high energetic potential. It is estimated that about 1,014 dm3, methane at STP (standard temperature and pressure) can by produced from 1 g VS lipids, while only 0,415, 0,496 dm3 can be produced respectively from 1 g VS carbohydrate and protein. However, due to inhibitory effect of intermediate compounds (LCFAs – long chain fatty acids) and operational problems, such as: hindrance, sedimentation clogging, scum formation, and flotation of biomass, separate AD of this waste ended with failure. The aim of the current study was to investigate how the co-digestion of fats of vegetable origin (FV) and mixed sewage sludge affected the performance of the anaerobic digestion (AD) process. The process was carried out at mesophilic conditions (37°C) in continuous stirred-tank reactor (CSTR) with working liquid volume equal to 6,5 dm3. The reactors were operated in draw-and fill mode (on a daily basis). The digestion was examined in semi-continuous mode at sludge retention time of 10 days and the organic loading rate maintained in the range 2,24–3,02 g/dm3 d. During the start-up period the digester was fed only sewage sludge. Co-digestion process was initiated after achievement of stable working parameters of bioreactor for sewage sludge digestion. Addition of fat in the feedstock was gradually increased up to 35%. Anaerobic process state indicators such as: biogas production, biogas composition, pH, alkalinity and volatile fatty acids (VFA) were used to monitor a digestion. Furthermore, the LCFAs concentrations were measured in a feed and digested sludge. The results showed that use of FV as a co-substrate adversely affects the efficiency of the process. Comparing digestion of MSS alone with co-digestion of wastes, it was shown that co-digestion resulted in lower biogas production and VS removal. Biogas yields for co-digestion mixtures were between 0,16 and0,32 dm3/g VS added, while volatile solid (VS) removal ranged from 36,75 to 42,65%.However average biogas yield and VS degradation degree observed during fermentation of the MSS(mixed sewage sludge) alone were 0,33 dm3/g VS added and 44%, respectively. Only for biogas composition noted the positive effect of mixed sewage sludge co-fermentation with FV. The study showed that the concentration of ammonia generated in this experiment did not inhibit anaerobic digestion. It was found that oleic acid, which is one of the most toxic long chain fatty acids, was present at concentrations (reached a maximum value of 34,38 mg/g TS) within the ranges for which inhibition of methanogenesis has been reported. This suggests that the low efficiency of the process was probably caused a high concentration of oleic acid.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 3; 2108-2125
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Peculiarities of the Primary Process of the Soil Formation on the Mine Rock Dumps under the Influence of Biotic Factors
Autorzy:
Kucher, Larisa
Poltoretskyi, Serhii
Vasylenko, Olha
Krasnoshtan, Igor
Zamorskyi, Oleksandr
Manzii, Olena
Boroday, Vira
Voitsekhivska, Olena
Voitsekhivskyi, Volodymyr
Beregniak, Evgeniy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2202221.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
agrochemical indicator
algoflora
waste heap
granulometric fraction
succession
soil formation
Opis:
Open pit coal mining is a global problem, because mines occupy large areas that completely change the relief, dramatically affect ecosystems, as a result of which they lose most of their functions, and a significant part of the fertile soil degrades and becomes unsuitable for agricultural activities. In the presented work, the initial stage of soil formation was studied, the parameters of the granulometric composition of uneven-aged rocks of Donbas mine dumps, their nutritional regime, and the species composition of soil algae were studied. Samples were taken from three different-aged rock dumps of the mines: "South-Donbaska - 3" (rock storage for 40 years); "South-Donbaska - 1" (storage of rock for 52 years), "Trudovska No5 - bis (storage of rock for more than 100 years). The agrochemical parameters of the rock were determined in the samples: pHwater, humus, nitrate nitrogen, mobile phosphorus, exchangeable potassium, particle size distribution. The determination of granulometric fractions of 0–20 cm layer of rock dumps of the mines shows, along with the age, a potential increase of the dump of fine fractions and a decrease in the fraction of stones from 83% in the dump of the South-Donbaska mine, and by 30 to 64.7% in the dump of the Trudovska No. 5-bis. The proportion of the clay fraction is not high in all dumps and it does not exceed 1%, but its appearance indicates the initial stage of a soil structure formation. Soil formation begins with the colonization of mineral rocks with soil algae. The species composition of soil algae, the quantitative accounting were determined by microscopy of a freshly selected soil sample and by cultural methods. Algae species were determined by determinants. In the rock dump, the structure of algal groups becomes more similar to, their structure in the background soils of the territory. The dominance of the representatives of Chlorophyta and Cyanophyta in the rock indicates the steppe process of soil formation. The data obtained contribute to the expansion of the ecological and biological understanding of the initial stages of the formation of soil cenoses.
Źródło:
Journal of Ecological Engineering; 2022, 23, 11; 101--108
2299-8993
Pojawia się w:
Journal of Ecological Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies