- Tytuł:
-
Bieruńskie „Genius loci” – szczególny przypadek miejsca węzłowego miasta
Bierun’s genius loci (spirit of the place) – a special case of a city junction - Autorzy:
- Lasek, Grażyna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/391220.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Politechnika Lubelska. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
- Tematy:
-
Bieruń
węzły i punkty centralne miasta
kopiec
rynek
kościół pw. św. Walentego
plac św. Walentego
knots and focal points
mound
Town Square
church St Valentine’s Day
Square St Valentine - Opis:
-
W pracy zaprezentowano badania dotyczące analizy węzłów i punktów centralnych (knot) miasta Bieruń. Są nimi: kopiec, rynek, kościół pw. św. Walentego i plac św. Walentego. Można tutaj odnaleźć korzenie tożsamości społeczeństwa małego miasta i jego okolic. Bieruń historycznie położony jest na Górnym Śląsku, a dokładnie na Ziemi Pszczyńskiej. W 1387 roku otrzymał prawa miejskie. O rozwoju osady zadecydowały m.in. uwarunkowania środowiskowe oraz gospodarcze. Z historią istniejącego od początku XVI do początku XIX wieku Wielkiego Stawu Bieruńskiego oraz systemu rzek, potoków i małych stawów, wiążą się m.in. pozostałości zabytkowej Grobli oraz legendy o Utopcach – „stworokach bieruńskich”. Trwała obecność wspomnianych legend, podań, ich żywotność wśród – nie tylko dawnych – ale i współczesnych mieszkańców Bierunia i terenów przyległych, stoi u podstaw procesu wyłaniania się ludowej tożsamości w przestrzeni miasta. Niektóre z tych elementów wkomponowano w studnię miejską – zaprojektowaną i zrealizowaną na początku XXI wieku na bieruńskim rynku w miejscu nieistniejącej, historycznej studni. Tym samym wprowadzono w jedną z najważniejszych przestrzeni publicznych miasta – rynek – legendy i podania przekazywane z pokolenia na pokolenie. Wspomniana studnia stała się wyróżnikiem miejsca lokalizacji oraz nośnikiem informacji historycznych i kulturowych. Nie mamy tu zatem do czynienia ze zwykłym ozdobnikiem ale z materializacją idei wyrosłej z tkanki żywej społeczności. Jeszcze głębszym jej wyrazem jest umieszczony centralnie w przestrzeni rynku Pomnik Powstańców Śląskich, który na tej właśnie ziemi jest autentycznym wyrazem pamięci o poległych ojcach. Drugi, nawet ważniejszy poziom tożsamości kulturowej stanowi tutejsza głęboka religijność i kult świętego Walentego. Uznanie świętego Walentego za patrona miasta oraz podniesienie kościółka dn. 13.02.2015 roku do godności Sanktuarium stanowiło jedynie sformalizowanie istniejących przekonań religijnych. W jego sąsiedztwie powstał plac św. Walentego z centralnie zlokalizowaną kolumną świętego, będący niejako przedłużeniem miejsca kultu, a stanowiący zarazem uobecnienie postaci patrona w przestrzeni miasta. Wszystkie mogą być przykładem przekazu cząstki budującej tożsamość miasta. W 2016 roku Władze Miasta Bieruń podjęli uchwałę o utworzeniu Zespołu parków kulturowych. Nazwano je: „Park Kulturowy dla Obszaru Staromiejskiego” i „Park Kulturowy dla obszaru Grobli”.
The publication presents analysis of the knots and focal points (knots) of the city Bieruń. They are: mound, Town Square with St. Bartolomeus church, St. Valentine’s church and St. Valentine’s Square. This is where we can find the roots of identity of society living in a small town and its surroundings. Historically, Bierun is located in Upper Silesia and Pszczyna region. Bierun was given municipal rights in 1387. The settlement started developing because of environmental conditions and economical conditions. The history of existing from the beginning of 16th until the beginning of 19th century, the Great Pond of Bierun, rivers, streams and small ponds is connected with residues of monumental dike as well as the legends of the Drowners – Bierun’s creatures. The presence of mentioned legends among previous and modern citizens of Bierun is the basis of a process creating country awareness in town’s area. Some of those elements are incorporated in city’s well – designed and made in the beginning of 21st century in the town’s market where historical well was located. This means that legends passed on from generation to generation became part of the most important area of the town. The well became an important indicator of historical and cultural information. Besides being just a simple decorative element, it is a materialization of an idea based on living society. The Silesian Insurgents’ Monument placed in the middle of town’s market is even greater example of living society, as in this area it is a true example of society’s memory of their killed fathers. The second, perhaps even more important level of cultural identity is local deep faith and cult of St. Valentine. It is a famous place of many miraculous recoveries as well as fiancés blessing. Recognizing St. Valentine as a patron saint of the town and the church as a sanctuary in 2015 was a proof of existing religious belief. In the vicinity of the church, authorities created St. Valentine’s square with his sculpture being an extension of the place of cult and a sign of patron saint presence in the town’s area. All they might be an example of an idea transfer, that creates town’s identity. In 2016 Bierun’s authorities undertook a decision of creating a set of cultural parks. They were named: “Cultural park for Old Town area” and “Cultural park for dike area”. - Źródło:
-
Budownictwo i Architektura; 2018, 17, 3; 5-14
1899-0665 - Pojawia się w:
- Budownictwo i Architektura
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł