Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "vilnius" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Nauczycielki Ziemi Wileńskiej w latach 1915–1923
Female teachers of the Vilnius County in 1915–1923
Autorzy:
Falkowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1795630.pdf
Data publikacji:
2020-09-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
: female teachers
education
teacher training
Vilnius
Vilnius County
Opis:
During the political changes in Vilnius County, i.e. in the territory of the Second Polish Republic (1922–1926) with the capital in Vilnius, after 1914 the Polish society hoped for full acceptance of educational institutions, operating illegally before the outbreak of WWI. Despite significant difficulties created by the German occupier, Polish education – both general and secondary – was organized. It was mean feat primarily due to the lack of teachers. In the early 20th century, two schools preparing for the teaching profession operated in Vilnius: the Nazareth Sisters and an institution organized by Agata Karpowiczówna. Recognizing the need to educate teachers, a school for women named after Queen Jadwiga was founded in 1916, and soon afterwards the Education Committee established five more schools. Meanwhile, junior and senior high schools were also established in Vilnius. On the basis of archival research carried out by the authors of the article in the Lithuanian State Historical Archive in Vilnius, numerous applications and biographies of candidates for educators, primarily in the Vilnius area, were collected and presented. This documentation is diverse as it consists of surveys regarding personal data and the course of work, applications handwritten by the candidates, opinions of former superiors but also correspondence on the basis of which. the candidate’s studies and work can be reconstructed. The above-mentioned documentation comes from 1919–1923 i.e. a period of slow stabilization of education in the area in question.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2020, 43; 99-112
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńska pediatria (1919-1939)
Pediatrics in Vilnius (1919-1939)
Autorzy:
Urbanek, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089500.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Vilnius
Vilnius University
pediatrics
Wilno
Uniwersytet Wileński
pediatria
Opis:
The article aims to show the development of pediatrics in Vilnius (Wilno) in the Borderlands of the Second Polish Republic in the interwar period. The text presents the beginnings of the organizational, scientific and staffing process, and it employs the sources from the Lithuanian Central State Archives (Lietuvos centrinis valstybės archyvas), as well as address lists and medical journals from the period.
Źródło:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2020, 65, 4; 67--79
0023-589X
2657-4020
Pojawia się w:
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jakub Niedźwiedź Kultura literacka Wilna (1323-1655). Retoryczna organizacja miasta, Universitas, Kraków 2012
Autorzy:
Brogi, Giovanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28409065.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Associazione Italiana Polonisti (AIP)
Tematy:
Vilnius
Jakub Niedźwiedź
Źródło:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2015, 6; 213-215
2384-9266
Pojawia się w:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Vilnius City Halls Main Publication "Biblioteczka Wileńska Series" (1929-1938)
Autorzy:
Ilgiewicz, Henryka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52071475.pdf
Data publikacji:
2024-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Vilnius
serial publication
Vilnius City Hall
history of the city of Vilnius
graduates of Stefan Batory University
Opis:
The Vilnius City Hall’s leading publication, “Biblioteczka Wileńska” Series, was published during 1929–1938. The initiative to publish it came from the Cultural and Educational Commission of the Vilnius City Council. The publishing house aimed to encourage scholars to undertake research on various aspects of the history of the city of Vilnius and to spread such knowledge in wider circles of society. Nine books were published in this series between 1929 and 1938. Except for the professor of the Stefan Batory University, literary historian Stanisław Pigoń, and the head of the State Archives in Warsaw, Major Bolesław Waligóra, the authors were young researchers and graduates of the Faculty of Humanities of the Stefan Batory University in Vilnius: Maria Łowmiańska, Sara Rabinowiczówna, Janina Rodkiewiczówna, Stefan Rosiak, Irena Zaleska-Stankiewiczowa, Bogumił Zwolski, Leonid Żytkowicz. Their work significantly contributed to the knowledge of Vilnius’ history and the general academic achievements of Vilnius historians in the interwar period.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2024, 18, 2; 339-365
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńskie Szopki Akademickie jako zjawisko artystyczne w środowisku Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie
Autorzy:
Kania, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450017.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Academic life in the Second Polish Republic
artistic initiatives in Vilnius in the Second Polish Republic
Stefan Batory University in Vilnius
theatre in Vilnius
Vilnius Academic Nativity Scenes
Opis:
The article concerns Vilnius Academic Nativity Scenes, which were created in 1921-1926 in the environment of the Faculty of Fine Arts of the Vilnius University. Performances were created by both academic teachers and students. Nativity scenes were satirical and divided into two parts: traditional and current. The article presents the silhouettes of the creators of the Nativity Scenes, as well as their influence on the character of the performances. It also depicts the main themes of Nativity Scenes, such as: aspects of academic life, conflicts in the artistic milieu of Vilnius, as well as important political and cultural events. The article aims to present the importance of Academic Nativity Scenes in the Vilnius University milieu, as well as in the cultural life of the city. 
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2019, 26, 1; 192-204
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Vilnius Section of the Polish Otorhinolaryngological Society in 1924–1939
Autorzy:
Bruzgielewicz, Antoni
Bartoszewicz, Robert
Niemczyk, Kazimierz
Krupowies, Walentyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1398943.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Index Copernicus International
Tematy:
history of medicine
otorhinolaryngology
Vilnius
Opis:
The medical society associating doctors dealing with diseases of the ear, nose, larynx and pharynx in the territory of the Republic of Poland was registered in 1921 as the Polish Otorhinolaryngological Society. The Society’s Vilnius Section was established in 1924. We know the most about the Vilnius Section of the Polish Otorhinolaryngological Society because the protocols of the section meetings have been preserved. According to the protocols, 58 sessions were held during the 16 years of the Vilnius Section’s existence. During the entire period of the Section’s activity, over 250 different clinical cases were demonstrated, and more than 30 papers, inventions, new therapeutic and surgical methods were discussed and presented. Colleagues shared their experience gained abroad, internships held in foreign centers; participation in congresses in Poland and abroad were discussed. On September 26–29, 1929 as part of the 13th Congress of Polish Doctors and Naturalists in Vilnius, the Vilnius Section organized the VIII National Congress of the Society and a Section meeting.
Źródło:
Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny; 2021, 10, 1; 36-41
2084-5308
2300-7338
Pojawia się w:
Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tematyka meteorytowa w wileńskim ośrodku naukowym
Autorzy:
Kosiński, Janusz W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032982.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Meteorytowe
Tematy:
University of Vilnius
history of Polish meteoritics
meteoritica
meteoritics
scientific centre in Vilnius
Opis:
The article presents meteorites as the subject matter of the works of the scientific centre in Vilnius (University of Vilnius). Scientific centre in Vilnius developed in three first decades 19-th century the most quickly and was the important place of the development of the Polish meteoritics. His most important representatives are Stanisław Jundziłł and Ignacy Horodecki.
Źródło:
Acta Societatis Metheoriticae Polonorum; 2013, 4; 134-135
2080-5497
Pojawia się w:
Acta Societatis Metheoriticae Polonorum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
High treason. The activity of The Communist Party of Western Belarus in Vilnius in 1930–1935
Autorzy:
ŁUKASIEWICZ, SERGIUSZ
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/628166.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
communism, Second Polish Republic, Communist Party of Western Belarus, Vilnius, State Police, Vilnius Voivodeship
Opis:
The purpose of this paper is to attempt to explain the activities of the Communist Party of Western Belarus in Vilnius during the fi rst half of the thirties of the twentieth century. The author’s aim is to show the organisation, theory and practice of this illegal party. Further-more, the intention is to present the activities of Vilnius police towards communist sym-pathizers and activists. Founded in 1923 in Vilnius, the Communist Party of Western Belaruswas a branch of The Communist Party of Poland. This organization like the polish communist party was illegal. Its aim was to combat the Polish state and to perform electioneering for the Union of Soviet Socialist Republics. Although the name of the party could indicate a desire for independence of Belarus, in practice it was for the removal of the north eastern provinces of the Second Republic of Poland to the USSR. CPWB activity had a special dimension in Vilnius. As the region’s largest city and former capital of the Grand Duchy of Lithuania, Vilnus was home for many nations, religions and cultures. Moreover, Vil-nius was the most important fi eld for communist action. Given the number of inhabitants, industrialized multi-ethnic character, communists had the opportunity to develop wide subversive and conspiratorial work. In addition, the city was the great centre of production and distribution of communist publications, which allowed the spread of propaganda in both its administrative boundaries and in the Vilnius Voivodeship.
Źródło:
Journal of Education Culture and Society; 2012, 3, 1; 82-93
2081-1640
Pojawia się w:
Journal of Education Culture and Society
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mathematics at the universities of Poznań, Vilnius and Kaunas in the interwar period – a comparative study
Autorzy:
Duda, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/749780.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Matematyczne
Tematy:
biograms
Mathematics, Poznań, Vilnius, Kaunas
Opis:
Uniwersytety w Poznaniu i Wilnie (Polska) oraz Kownie (Litwa) maja wiele wspólnego. Wszystkie trzy zostały załozone w 1919 roku, kazdy chciał oferowac studia matematyczne, zaden nie miał rodzimego matematyka. Poznan oparł sie na Zdzisławie Krygowskim (1872-1955) z Politechniki Lwowskiej, któryw ciagu nastepnych dwudziestulat wypracowywał programy studiów i gromadził kadre. Nauczanie było dobre (był kurs kryptografii, którego słuchacze złamali potem niemiecka Enigme), ale badania dosc skromne. W Wilnie był Wiktor Staniewicz (1866-1932), uciekinier z politechniki w Petersburgu. Starzejacy sie i chory, potrzebował wsparcia, które przyszło w osobach Stefana Kempistego (1892-1940) i Juliusza Rudnickiego (1881-1948), obu z Politechniki Warszawskiej. Ci trzej zapewnili dobry poziom nauczania, ale dopiero przyjscie Antoniego Zygmunta (1900-1992) i jego błyskotliwy student Józef Marcinkiewicz (1910-1940) zmieniło ten obraz dodajac znakomite badania. Kowno zaoferowało katedre niemieckiemu matematykowi Otto Volkowi (1892-1989), który pracował tam w latach 1923-1930, zapewniajac dobre nauczanie i zabezpieczajac dalszy rozwój. Trzy rózne drogi, ale kazdy z tych trzech uniwersytetów odniósł sukces. Artykuł oferuje pewien wglad w ich specyficzne historie.
The three universities – Poznań and Vilnius in Poland, Kaunas in Lithuania – had much in common: all three were founded in 1919, each promised studies in mathematics, and none possessed a native mathematician of its own. Mathematicians had to be taken from a far. Poznań relied on Zdzisław Krygowski (1872-1955), a newcomer from the Lvov polytechnic, who in the next twenty years laboriously worked up programs of studies and collected academic staff. Teaching was satisfactory (there was a course in cryptography, students of which have later broken the German Enigma) but research rather modest. In Vilnius there happened to be Wiktor Staniewicz (1866-1932), a refugee from the polytechnic in Petersburg. Being rather old and ill, he required support and that came in persons of Juliusz Rudnicki (1881-1948) and Stefan Kempisty (1892-1940), both from the Warsaw polytechnic. The three men secured satisfactory level of studies but only the arrival of Antoni Zygmund (1900-1992) in 1930 and his briliant student Józef Marcinkiewicz (1910-1940) changed the picture by adding a high level research. Kaunas offered a chair to a German mathematician Otto Volk (1881-1989) who worked there 1923-1930, offered good teaching and secured further development. Although following different roots, all three universities succeeded and the article offers some insight into their specific stories.
Źródło:
Antiquitates Mathematicae; 2017, 11
1898-5203
2353-8813
Pojawia się w:
Antiquitates Mathematicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie 1924–1939
Autorzy:
Ilgiewicz, Henryka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681315.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
interwar Vilnius, Vilnius libraries, Vilnius societies, The Society for the Friends of the Stefan Batory University Library in Vilnius
Wilno – okres miedzywojenny, biblioteki wilenskie, towarzystwa wilenskie, Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego wWilnie
Opis:
The Society for the Friends of the Stefan Batory University Library in Vilnius was active during 1924–1939. Initiated and established by the University’s Rector, Professor Alfons Parczewski, the Society’s purpose was attending to the needs of the Library as well as supporting its interests and development. For this purpose, the Society made every effort to arouse interest in the Library’s affairs throughout the broadest range of society. It found and obtained for the Library valuable publications and manuscripts, solicited and collected financial gifts for the Library’s needs and organized and supported exhibits inside the Library itself. Count Marian Broel-Plater presided over the Society during all the years of its existence.
Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie działało wlatach 1924–1939. Inicjatorem jego załozenia był rektor Uniwersytetu Stefana Batorego, profesor Alfons Parczewski. Celem Towarzystwa było sledzenie potrzeb Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego wWilnie oraz wspieranie jej interesów irozwoju. Wtym celu Towarzystwo dokładało wszelkich staran, by wzbudzic zainteresowanie sprawami biblioteki wjak najszerszych warstwach społeczenstwa, wynajdywało inabywało dla biblioteki wartosciowe druki irekopisy, wyjednywało izbierało dary pieniezne na potrzeby biblioteki, wspierało nansowo organizowane w bibliotece wystawy. Na czele Towarzystwa przez cały czas jego istnienia stał bibliol hrabia Marian Bröel-Plater.
Źródło:
Folia Bibliologica; 2019, 61
2449-8246
1230-2376
Pojawia się w:
Folia Bibliologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola wileńskiego typografa Józefa Zawadzkiego w rozwoju czasopiśmiennictwa polskiego na Litwie w epoce porozbiorowej
Role of the Vilnius editor Józef Zawadzki in the development of the Polish periodical press in Lithuania in the partition age
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968022.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
“Gazeta Literacka Wileńska” (“Vilnius Literary Newspaper”)
Józef Zawadzki
Lithuania
book announcements
periodic press
Vilnius University
Vilnius
„Dziennik Wileński”
“dziennik wileński” (“vilnius daily”)
„gazeta literacka wileńska”
józef zawadzki
litwa
ogłoszenia księgarskie
prasa periodyczna
uniwersytet wileński
wilno
Opis:
Józef Zawadzki, the Vilnius bookseller and the editor, the animator of many important publishing undertakings, contributed extremely effectively to sustaining and the development of the scientific‑literary movement in Lithuania in the partition age. Moreover, he became involved very actively in coming into existence and publishing periodicals. He spared no effort to publish “Vilnius Daily” (in both periods of appearing it) or “Vilnius Literary Newspaper”. All action taken in this direction resulted from Zawadzki’s belief that magazines would influence the cultural life of the country very positively and be a place of the constructive criticism, as well as publishing and book advertisements. He cared about it both as the experienced editor, for whom the evaluation of published work was extremely helpful in gradual developing publishing successive initiatives, and for the bookseller caring for the information about the available writing production so that it could get through to the widest circle of recipients and arouse their interest.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 34, 4
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The psychosocial factors at work related to depression among female white-collar workers in Vilnius (Lithuania)
Autorzy:
Stanislavoviene, Jelena
Pajarskiene, Birute
Jankauskas, Remigijus
Veniute, Marija
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2185367.pdf
Data publikacji:
2011-06-01
Wydawca:
Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
Tematy:
psychosocial factors at work
depression
Vilnius
Opis:
Objectives: The aim of this study is to establish which psychosocial factors at work are related to depression among female white-collar workers in Vilnius. Materials and Methods: The data was collected in a case-control study in 2002-2004. The cases were selected from patients treated at Vilnius mental health centers. The controls were randomly selected from employed Vilnius residents. A descriptive statistic and logistic regression was applied. Results: 3 psychosocial factors and possible confounders within the evaluated model were statistically reliable (model χ²: 44.47, p < 0.05 ). The adjusted odds ratio for uneven work distribution was 2.17 (95% CI: 1.38-3.51, p < 0.005), the odds ratio for possibility to control was 10.81 (95% CI: 2.13-54.71, p < 0.005), and the odds ratio for family esteem was 2.13 (95% CI: 1.01-4.59, p < 0.005). Conclusion: This study suggests that work distribution, possibility to control and family esteem, together with stressful life events and mental health disorders in the family, are related to depression among female white-collar workers.
Źródło:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health; 2011, 24, 2; 166-176
1232-1087
1896-494X
Pojawia się w:
International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wilno mityczne we współczesnej prozie litewskiej
Mythical Vilnius in contemporary Lithuanian prose
Autorzy:
Peluritytė-Tikuišienė, Audinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52676117.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Vilnius
independence
Lithuanian prose
Gavelis
Ramonas
Opis:
The myth of the founding of the city of Vilnius became particularly important in Lithuanian art in the decade of the restoration of independence. After a long period of occupation, the capital of Lithuania became not only a catalyst for new formulations of national and civic identity, but also a symbol of freedom. The landscape and architecture of the Old Town of Vilnius embody the archaic Baltic imagination, which is not upstaged but, on the contrary, complemented by the Christian world of Vilnius. The restoration of independence activated the archaic Baltic imagination in Lithuanian art and literature as this kind of imagination had nurtured Lithuanians’ national self-awareness over centuries. This article focuses on two modern Lithuanian prose writers, Antanas Ramonas (1947–1993) and Ričardas Gavelis (1950–2002), whose works evoke the two most striking and different images of the same mythical Vilnius – divine and demonic, hopeful and hopeless. These two opposing images of mythical Vilnius reveal two different viewpoints on the world, on history and on the human being in modern Lithuanian literature.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2024, 49, 1; 211-226
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Meteorytyka na Uniwersytecie Wileńskim. Podsumowanie
Meteoritics at the Vilnius University. Summary of the research
Autorzy:
Kosiński, Janusz W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1033106.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Meteorytowe
Tematy:
Vilnius University
history of Polish meteoritics
Opis:
The article summarizes the research on the history of meteoritics in Poland at the beginning of the 19th century. Pointed out the importance of the Vilnius University and working there of researchers and graduate students of the University.
Źródło:
Acta Societatis Metheoriticae Polonorum; 2018, 9; 66-73
2080-5497
Pojawia się w:
Acta Societatis Metheoriticae Polonorum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vilnius’s Comoedia – Another Link in the History of the Avant-garde
Autorzy:
Szawerna-Dyrszka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030653.pdf
Data publikacji:
2021-02-21
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Comoedia
journal
avant-garde
Żagary
Vilnius
Opis:
The aim of the article is to discuss the magazine Comoedia dedicated to art and culture. From the start, Comoedia attracted contributions from eminentfigures in letters and the arts. However, until now the monthly periodical has been described as a magazine devoted only to the theatre. The author of the article proves that Comoedia is “a missing link” in the chain of the Polish avant-garde movement in literature.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2020, 1; 488-497
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Siedemnastowieczna Litwa w najnowszej prozie litewskiej O powieści Silva rerum Kristiny Sabaliauskaitė
Seventeenth-century Lithuania in the Latest Lithuanian Prose On Kristina Sabaliauskaitė’s Novel Silva rerum
Autorzy:
Szawerna-Dyrszka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/535041.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Lithuania
Vilnius
bestseller
baroque
space
memory
Opis:
The novel Silva rerum has become a bestseller in Lithuania, although it seems that – as a work contesting the Lithuanian national myth – it did not stand a chance to gain such popularity. It was issued for the first time in 2008 and several re-editions have been released so far. The story of the noble family of Narwojsz, presented in Silva rerum covering the years 1659–1667, turned out to be extremely attractive not only for the Lithuanian reader. The novel has become a bestseller also in Latvia and Estonia. In Poland, it did not get such a large publicity, however – perfectly translated into Polish by Izabela Korybut-Daszkiewicz and published in 2015 – it gained great attention of readers and critics. The author of the article wonders what features decided about the reading success of Silva rerum. She analyzes the baroque stylization of the novel, in which, on many levels, the excess meets with asceticism. She looks at the phenomenon of micro-history, which consequently pushes the “great history” to the background (which is unprecedented in the tradition of the Lithuanian historical novel). She shows how Kristina Sabaliauskaitė transforms the authentic space of Vilnius, capturing the specific genius loci of this city and masterfully combining fiction with geographical and historical reality. 
Źródło:
Śląskie Studia Polonistyczne; 2017, 10, 2; 173-185
2084-0772
2353-0928
Pojawia się w:
Śląskie Studia Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczynek do biografii rodziny Durunczów
A contribution to the biography of the Duruncza family
Autorzy:
Kološevska, Zita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40084943.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Duruncza
Erynczek
Karaimi
Wilno
Karaims
Vilnius
Opis:
Tekst dotyczy wileńskiego okresu rodziny Izaaka Duruncza, właścicieli fabryki tytoniu i sklepu tytoniowego. Ukazuje losy wdowy, Bejmy Duruncza oraz ich dzieci – Nazły/Anastazji, Mojżesza i Samuela –  jako spadkobierców, a także kontynuatorów działalności charytatywnej na rzecz rozbudowania kolonii karaimskiej w Wilnie.
The text concerns the Vilnius period of the family of Izaak Duruncza, the owner of a tobacco factory and a tobacco shop. It shows the history of the widow, Bejma Duruncza, and their children - Nazły/Anastazja, Mojżesz and Samuel - as heirs, as well as continuators of charitable activities for the expansion of the Karaim colony in Vilnius.
Źródło:
Almanach Karaimski; 2023, 12; 113-158
2300-8164
Pojawia się w:
Almanach Karaimski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkoły średnie w 1803 roku na obszarach Wileńskiego Okręgu Szkolnego zlecone do inspekcji Franciszkowi Ksaweremu Michałowi Bohuszowi (1746–1820)
Autorzy:
Prašmantaitė, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927001.pdf
Data publikacji:
2021-12
Wydawca:
Związek Nauczycielstwa Polskiego
Tematy:
Vilnius School District: Franciszek Ksawery Michal Bohusz
general visitation report
secondary education.
Imperial University of Vilnius
Opis:
Aim: The aim of the article is to reconstruct the image of secondary education in the area of the Vilnius School District in 1803 designated for inspection by Franciszek Ksawery Michal Bohusz as the general visitor. Methods: The author relies on archival sources and takes account of the literature on the subject to date. She uses the traditional historical and statistical method. Results: The author analyzes the situation of secondary education in three Gubernias – that of Grodno, Minsk and Vilnius – out of eight ones belonging to the Vilnius School District in 1803. Primarly, she uses the report on the general visitation written by Bohusz for the Imperial University of Vilnius. During his visit in 1803, Bohusz visited 31 out of 33 secondary schools functioning in the Grodno, Minsk and Vilnius Gubernias. The researcher drew up a list of schools and systematized the statistical data in a table taking the number of classes and the number of students and teachers into consideration. Conclusions: The analysis of education in the area of the three Gubernias (Grodno, Minsk, Vilnius) in 1803, the territory of the Vilnius School District, confirms the thesis about persistence of the tradition of the National Education Commission – the thesis already present in the historiography. Despite several years of break and fundamental changes in the administration, the network of secondary schools subordinate to Vilnius University in the period of Commission of National Education was not destroyed. In 1803, at the time of their incorporation in the educational system of the Russian Empire, there were 33 secondary schools in the Grodno, Minsk and Vilnius Gubernias. Their structure, however, was varied, and this lack of uniformity is reflected, among others, in the number of classes. Schools with four classes dominated there. Most of them were in the Minsk Gubernia, where, after Commission of National Education ceased its activity, the authority over the schools was transferred to the Chamber of Social Welfare. The density of the secondary school network was not the same either, and the largest number was found in the Vilnius Gubernia. Her study of the information provided by Bohusz as the general visitor and of other sources from the era allowed the author of the article to conclude that the statistical data used in the literature on the subject (concerning both the number of students and teachers in individual secondary schools) are far from credible, and to a much greater extent than previously thought.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Oświatowy; 2021, LXIV, 3-4; 7-29
0033-2178
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Oświatowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uniwersytet Wileński i wizytacja generalna szkół jemu podległych w 1803 roku
Vilnius University and the General Visitation of Schools Subordinate to the University in 1803
Autorzy:
Prašmantaitė, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519618.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
education system
Russian Empire
Vilnius University
Vilnius School District
general visitation of schools
office of general visitator
Opis:
The article shows the course of the general visitation of schools of the Vilnius School District [WOS] in 1803. It was the first year when Vilnius Visegrána University, transformed into the Imperial University of Vilnius as a tertiary education institution, took over the helm and control of lower-level schools in the designated territorial area, namely the school district. In the legal acts of the Russian Empire, regulating the activities of the reformed Vilnius University, the sanctioned principle of the continuation of the Commission of National Education tradition was manifested in practice during the visitation of the WOS schools in 1803. The article presents the origin of general visitations in the history of the University and the instructions addressed to the visitators. Literature on the subject and the sources made it possible to show the visitators and to present their collective portrait.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2021, 45; 7-29
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kaplica Matki Bożej Uzdrowienia chorych w Galu na Wileńszczyźnie
The Chapel of Our Lady Health of the Sick in Gaj in the Vilnius region
Autorzy:
Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022042.pdf
Data publikacji:
2016-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
historia Wileńszczyzny
archidiecezja wileńska
osobliwości na Wileńszczyźnie
the history of the Vilnius region
the Archdiocese of Vilnius
the Polish places of interest in the Vilnius region
Opis:
In the Vilnius region near Troki there is the tiny village of Gaj situated in the forest; it is part of the parish of Stare Troki in the Archdiocese of Vilnius. The village is inhabited by dozens of residents who are Polish. In this village there is a chapel of Our Lady Health of the Sick, which was built in the thirties of the last century thanks to the efforts of Włodzimierz Andrzejewski’s brother (a member of the Brothers Hospitallers of Saint John of God) and his family. It was consecrated in 1937. The chapel houses a copy of the image of Our Lady Health of the Sick from the Holy Cross Church of the Brothers Hospitallers in Vilnius. To this day, on the last Sunday in August, the faithful gather in the parish fair to give thanks to God, through the intercession of Our Lady, for everything they received from Him.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2016, 106; 389-400
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
IWAN ŁOBOJKO W POLSKIM ŚRODOWISKU NAUKOWYM (DWA PODEJŚCIA DO TEMATU NA PODSTAWIE WSPOMNIEŃ)
Ivan Łobojko in the Polish scientific community (two approaches to the subject on the basis of memoirs)
Autorzy:
Dąbrowska, Magda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444172.pdf
Data publikacji:
2018-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Ivan Lobojko
Vilnius University
science
students
memoirs
Opis:
This paper consists of three parts: 1. The current state of research on Ivan Lobojko’s memoirs (comments of Samuel Fishman, Abram Reytblat, Marya Prussak, Reda Gruskaite); 2. The biography of Ivan Lobojko (born 1786 in Charkov, died 1861 in Mitau) and his contacts with Polish scientists (the community of Vilnius University, Samuel Bogumił Linde, Joachim Lelewel and others); 3. Two approaches to the subject “Ivan Lobojko in the Polish scientific community on the basis of his memoirs” (I. Lobojko, Moi vospominaniya. Moi zapiski, ed. A.I. Rejtblat, Moscow 2013): a) the “external” method – “The Poles about Lobojko”, a comparison of Lobojko’s memoirs and Poles’ memoires (A.H. Kirkor, A. Malinowski, T. Dobszewicz), b) the “internal” method – “Lobojko about the Poles”, a reconstruction of the profiles of Polish scientists in Lobojko’s memoirs (Zorian Dołęga Chodakowski and others).
Źródło:
Acta Neophilologica; 2018, XX/2; 41-52
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół jednego sztambucha. Echa artystycznej szkoły wileńskiej w środowisku plastycznym Olsztyna
Around One Diary. Echoes of the Artistic School in Vilnius in the Arty Environment of Olsztyn
Autorzy:
Kobrzeniecka-Sikorska, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/512430.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
Tematy:
Kazimiera Adamska-Rouba
art
Vilnius school
Olsztyn
Opis:
The article discusses traces of the Vilnius artistic school in Olsztyn of the post-war period. Its main object is a diary of Kazimiera Adamska-Rouba, a well-known artist of Vilnius, which contains miniatures of the most important artists of Vilnius: Slendzinski, Hoppen, Jamontt, Rouba etc.
Źródło:
Studia Ełckie; 2013, 15, 4; 537-553
1896-6896
2353-1274
Pojawia się w:
Studia Ełckie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńskie Koło Związku Bibliotekarzy Polskich (1923-1939)
Vilnius Circle of the Union of Polish Librarians (1923–1939)
Autorzy:
Ilgiewicz, Henryka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/14544658.pdf
Data publikacji:
2023-01-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Wilno
Wileńskie Koło Związku Bibliotekarzy Polskich
bibliotekarstwo
organizacje bibliotekarzy
bibliotekarze wileńscy
ruch bibliotekarski
Vilnius – Vilnius Circle of the Polish Librarians’ Union
librarianship
librarian organizations
Vilnius librarians
librarian movement
Opis:
The Vilnius Circle of the Union of Polish Librarians was active in the years 1923-1939. The Circle aimed to deepen the librarianship knowledge of its members, to promote knowledge of libraries and librarianship in the Vilnius area, to watch over the proper development of minor libraries and to facilitate active participation in the nationwide librarianship movement. To this end, the Circle organized reading and discussion meetings, visits to Vilnius libraries and archives, established and maintained ties with the central authorities of the Union of Polish Librarians in Warsaw, the circles of the union in other cities, as well as organizations with a similar scope of activity. The number of members of the Circle in particular years ranged from 37 to 54, and the presidents of the Circle were Ludwik Czarkowski, Stefan Rygiel, Adam Łysakowski. The Vilnius Circle was officially dissolved in the autumn of 1939 by order of the Lithuanian authorities, but in the first years of the war it continued its activities clandestinely, which were expressed mainly in mutual assistance of librarians.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2022, 16, 4; 543-562
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kontrakt z Henrykiem (Heinrichem) Küntzowem z 1634 roku na ołtarz główny do katedry wileńskiej – cenne źródło z rozproszonego Archiwum Katedralnego do jej barokowego wystroju
Autorzy:
Czyż, Anna Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33339224.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Vilnius
cathedral
Henryk Küntzow
Bishop Abraham Voina
canons of Vilnius
Wilno
katedra
bp Abraham Woyna
kanonicy wileńscy
Opis:
Artykuł przytacza cenne źródło do wczesnobarokowego, niezachowanego wystroju katedry wileńskiej, które zostało zniszczone w 1655 roku, kiedy rozpoczęła się pięcioletnia okupacja Wilna przez wojska moskiewskie. Twórcą ołtarza, który został ściśle dopasowany do gotyckiego prezbiterium, był snycerz z Nieświeża Henryk Küntzow. Wykonał on ołtarz wukondygnacyjny i pozłacany, zapewne oparty o schemat łuku triumfalnego. Powstanie takiej struktury z jednej strony wiązało się z przemianami we wnętrzach świątyń w duchu kontrreformacji, a z drugiej strony wpisywało się w doposażanie katedry wileńskiej przed uroczystościami przeniesienia relikwii św. Kazimierza do nowo wzniesionej kaplicy – sanktuarium (1636).
The article cites a valuable source for the early-Baroque, unpreserved decoration of Vilnius Cathedral, which was destroyed in 1655, when the five-year occupation of Vilnius by Moscow troops began. The creator of the altarpiece, which was visually matched to the Gothic chancel, was a woodcarver from Nyasvizh, Henryk Küntzow. He made a two-tiered, gilded altarpiece, probably based on the scheme of a triumphal arch. The creation of such a structure, on the one hand, was associated with changes in the interiors of churches in the spirit of the Counter-Reformation, and on the other hand, was part of the retrofitting of the Vilnius Cathedral prior to the celebration of the transfer of the relics of St Casimir to the newly erected chapel-sanctuary (1636).
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 121; 57-68
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wschodnie kontakty Feliksa i Rudolfa Nowowiejskich (Lwów - Wilno - Białowieża)
Eastern contacts of Feliks and Rudolf Nowowiejski (Lviv - Vilnius - Białowieża)
Autorzy:
Dulisz, Ilona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480949.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Feliks Nowowiejski
Rudolf Nowowiejski
Music
Lviv
Vilnius
Opis:
The activity of Feliks and Rudolf Nowowiejski plays a significant part in the history and culture of pre-war Lviv and Vilnius. In the years 1906-1912 Rudolf was a chaplain and a secretary of the Metropolitan Archbishop of Lviv J. Bilczewski. At that time Feliks entered into cooperation with music circles of Lviv where the world premiere of the oratorio Znalezienie św. Krzyża [Finding of the Holy Cross] took place. Biographies of the two brothers are also associated with Vilinius. Rudolf for many years taught Latin in the J. Slowacki Lower Secondary School. Rela- tions of Feliks with that city are primarily associated with a rapidly growing singing movement there. Melody of the Rota was until 1929 the official bugle call of Vilinius. In organ and choral music of F. Nowowiejski one can find references to the most significant symbol of the city - Our Lady of Ostra Brama painting. However, the inspirations by Białowieża wilderness produced such works as Hejnał Prezydenta R.P [Bugle call of the President of the Republic of Poland] and the triptych Teka Białowieska.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2014, 1, XIX; 37-45
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jedność – wileńska osobliwość prasowa z 1862 roku
Autorzy:
Magowska, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/942510.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
19th-century journals
press curiosity
Vilnius
Opis:
The article presents so far an unknown Polish handwritten journal Jedność (Unity) published in 1862 in Vilnius. Only two issues of the journal have survived in the Lithuanian State Archives in Vilnius. It was published out of the Russian censorship, thus, its editors were anonymous and instead of printing they rewrote the journal by hand. The main subject were Polish-Russian relations. The journal aimed for the integration and social education of the Polish people
Źródło:
Zeszyty Prasoznawcze; 2012, 55, 3; 117-121
0555-0025
2084-3836
Pojawia się w:
Zeszyty Prasoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z biblioteki proboszcza antokolskiego ks. Benedykta Szamotulskiego
From the library of the parish priest of the Antakalnis,23 the Rev. Benedykt Szamotulski
Autorzy:
Czyż, Anna S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1026681.pdf
Data publikacji:
2011-12-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Antokol
parafia
Wilno
księgozbiór
parish
Vilnius
library
Opis:
The article presents five books, which were in possession of the Rev. Benedykt Szamotulski (1620-1686), one of the most active Canons Regular of the Lateral in the seventeenth–century Republic of Poland, the parish priest of the St Peter and St Paul’s Church in the Antakalnis in Vilnius. These are the titles which were identified thanks to the ownership entries: Andreae Alciati Emblemata cum commentariis Claudii Minois I. C. Francisci Sanctii Brocensis et Notis Laurentii Pignorii Patavini… (published in Padua in 1621), Vox turturis seu de Florenti usque ad nostra tempora SS. Benedicti, Dominici, Francisci... (published in Cologne in 1638), Xenia et sermones problematicae cum paradoxis et baculo (published in Mainz in 1647), Practica prudentiae politicae et militaris in 246 axiomata congesta... (published in Vilnius in 1670) and Vitis mystica. Viti verae, quae Christus est... (published in Cologne in 1677). Although the mentioned books are typical examples of private libraries of Canons Regular of the Lateral, they were used by the Rev. Benedykt Szamotulski for designing the ideological program of the interior of the St Peter and St Paul’s Church in the Antakalnis in Vilnius. A particularly valuable book in the Rev Szamotulski’s library was Vox turturis seu de Florenti usque ad nostra tempora SS. Benedicti, Dominici, Francisci…,,. It was previously in possession of Władysław IV. The evidence of this ownership is superexlibris with the coat of arms of the House of Vasa with the Order of the Golden Fleece. So far, this book has not been mentioned in the literature on the book collections of the House of Vasa.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2011, 96; 23-37
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish cities as a space of history in Boris Khersonsky’s Family archive
Польские города как пространство истории в Семейном архиве Бориса Херсонского
Autorzy:
Vorontsova, Kristina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52678677.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Boris Khersonsky
urban space
Galicia
Vilnius
Jewry
Opis:
This article is focused on the so-called urban texts related to Poland with a special emphasis on the historical and geographical region of Galicia, which covers the territories of Red Ruthenia in Ukraine and Lesser Poland, and on their historical connotations as presented in Boris Khersonsky’s book of poetry Family archive (2006). Khersonsky is a Russian-speaking Ukrainian poet from Odesa, who has been awarded prestigious prizes for his literary work both in Ukraine and abroad. Family archive can be described as a sort of novel in verse about the tragic history of the 20th century told through the family history of the author himself. The main goal of this article is to analyze the specific spatial structure of the book in the context of geopoetics and places of memory with a special accent on Polish cities and towns. This territory is the quintessential locus of historical events connected to Eastern European Jewish heritage and the tragedy of the Holocaust. This paper seeks to reconstruct the image of Poland with all the connotations and cultural myths associated with its multicultural experience.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2024, 49, 1; 55-70
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Klasy eksperymentalne w szkołach powszechnych w Wilnie w okresie dwudziestolecia międzywojennego
Experimental Classes in Elementary Schools in Vilnius in the Interwar Period
Autorzy:
Pękowska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50465715.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
new education
experimental classes
Vilnius
interwar period
Opis:
The interwar period was characterized by an experimental movement in the field of educational methods. This movement was the result of postulates announced as part of the new education trend, stimulating an alternative and innovative approach to the didactic and educational work of the school. The publication presents the organization of teaching in experimental classes in elementary schools No. 22 and No. 7 in Vilnius in the years 1918-1939. School inspectors’ reports collected in Lithuanian Central State Archives in Vilnius were mainly used for this purpose.
Źródło:
Studia Edukacyjne; 2023, 71; 191-204
1233-6688
Pojawia się w:
Studia Edukacyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcje przynależności Wileńszczyzny i kultura dyskusji na forum obrad Sejmu Wileńskiego od 4 lutego do 1 marca 1922 r.
The concepts of ‘belonging’ in the Vilnius Region and culture of discussions at the sessions of the Sejm of Vilnius 4th of February – 1st of March 1922
Autorzy:
Błażejczyk, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621777.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Wilno, Wileńszczyzna, endecja, Sejm Wileński 1922, kultura dyskursu politycznego, doktryny międzywojnia.
Vilnius, Vilnius region, National Democracy fraction, Sejm of Vilnius 1922, culture of political discussion, doctrines of interwar.
Opis:
The question of ‘belonging’ in the Vilnius Region became a significant problem in Pol- ish – Lithuanian relations following World War I. The Polish population of this region spontanously expressed its will to join the reborn Polish state. It was treated by them as a natural historical consequence and as an example of the tradition and the work and goals of previous generations. In the elections of January 8th 1922, this will was formally expressed. It was confirmed by the proceedings of the elected Sejm, which was domi- nated by the Polish National Democracy fraction (aka the Polish Central Elections’ Com- mittee). Minutes of the sessions of the Sejm show that different concepts for the future of the Vilnius Region were presented. Discussions were of a highly emotional character with MPs using arguments in personam. Similarly, accusations were vented about past events. However, the debate was meritous and demonstrated sound political argument. The debate in the Sejm of the Vilnius Region ended on Feb. 20th 1922, when the act on joining the Polish state was passed, along with some additional declarations regarding its execution.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2016, 15, 2; 301-315
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vilniaus žemutinės pilies iždo archyvas ir Vilniaus sociotopografija 1566 m.
The treasury archive of Vilnius lower castle and the sociotopography of Vilnius in 1566
Autorzy:
Ryčkov, Andrej
Jakulis, Martynas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/53379885.pdf
Data publikacji:
2023-12-22
Wydawca:
Lietuvos istorijos institutas
Tematy:
Vilniaus pilies iždas
pagalvės mokestis
Vilnius
Goštautai
Antakalnis
the treasury of the Vilnius Lower Castle
poll tax
Goštautas family
Opis:
Straipsnyje analizuojamas ir publikuojamas XVII a. penkto dešimtmečio išra- šas iš Vilniaus Žemutinės pilies iždo archyvo. Atliktas tyrimas pateikia naujų duomenų apie dalies Vilniaus miesto ir jo Antakalnio priemiesčio sociotopografiją 1566 m., iždo archyvo sudėtį ir kai kurių dokumentų likimą po to, kai 1655 m. Rusijos caro pajėgoms užgrobus Vilnių, iždo archyvą nusiaubė gaisras.
ABSTRACT. The paper focuses on an extract from the treasury archive of Vilnius Lower Castle from the 1640s. The research provides new data on the sociotopography of a part of the city of Vilnius and the suburb of Antakalnis (Antokol) in 1566 and reveals the fate of some documents kept in the treasury archive after 1655, when the Russian army occupied Vilnius and a fire ravaged the archive. The extract, which is published for the first time in this article, is included in the appendix.
Źródło:
Lietuvos istorijos metraštis; 2023, 2; 5-24
0202-3342
2538-6549
Pojawia się w:
Lietuvos istorijos metraštis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Officials Association of the Stefan Batory University in Vilnius – Contribution to the Genesis of Trade Unions in the Interwar Period
Autorzy:
Dąbrowski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/619313.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
trade unions
Vilnius
associations
Stefan Batory University in Vilnius
związki zawodowe
Wilno
stowarzyszenia
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie
Opis:
Working in the years 1925–1939, the Officials Association of the Stefan Batory University in Vilnius, was a trade union. Subject to the provisions of the Regulation Commissioner General of the Eastern Lands on associations and unions of 25 September 1919 and then the Decree of the President of the Republic on 27 October 1932 Law on Associations. The area of its activity covers the entire Earth Vilnius. The primary statutory objective was to protect the professional interests of officials employed at the Stefan Batory University in Vilnius. Besides, the Association gave assistance to its members and engaged in numerous external socio-cultural initiatives, often supporting them financially.
Działający w latach 1925–1939 Związek Urzędników Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie stanowił związek zawodowy. Podlegał on pod przepisy rozporządzenia Komisarza Generalnego Ziem Wschodnich o stowarzyszeniach i związkach z dnia 25 września 1919 r., a następnie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. – Prawo o stowarzyszeniach. Obszar jego aktywności obejmował całą Ziemię Wileńską. Nadrzędnym celem statutowym była obrona interesów zawodowych urzędników zatrudnionych na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Poza tym Związek udzielał pomocy swoim członkom oraz angażował się w liczne zewnętrzne inicjatywy kulturalno-społeczne, często wspierając je finansowo.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Influence of the Catholic Church in Cracow on the Cathedral Chapter of Vilnius from the Fifteenth through Eighteenth Centuries
Autorzy:
Kasabuła, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2149988.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Catholic Church
Polska
Lithuania
Cracow
Vilnius
Diocese of Cracow
Diocese of Vilnius
cathedral chapter
cathedral
bishop
prelate
canon
Opis:
Like the entire Diocese of Vilnius, the Cathedral Chapter of Vilnius drew considerably from the experience of the ecclesiastical environment of the Diocese of Cracow, which had already existed for four centuries when the Vilnius Chapter began and was establishing and organizing its own institutions and structures. Although the Diocese of Vilnius had remained part of the organizational structures of the ecclesial province of Gniezno from the beginning of the fifteenth century, it looked to Wawel and not to Wzgórze Lecha’s example. From the fourteenth century onward, Vilnius and Cracow were the capital cities of the Polish-Lithuanian state. For this reason, it was fitting that both of the dioceses, including their cathedral chapters, were organized, looked, and functioned similarly. When the local Church was being established and organized in Lithuania, Cracow naturally served as a model for Vilnius because the local church in Cracow had already existed for more than four centuries and was, therefore, more organized, dynamic, and greatly exposed to the world in every respect than the ecclesiastical environment of Gniezno. This was also due to the fact that the Diocese of Cracow was at the center of royal power: it supported the throne of the Commonwealth directly; it sanctioned the court’s actions; it provided the monarch with expert and intellectual help necessary to conduct internal politics and engage in diplomacy. It is also significant that the person responsible for establishing the Church in Lithuania was, in fact, Lithuanian—King Władysław II Jagiełło was the first Jagiellonian to ascend the Polish throne. His successors continued his policies in the religious realm in Lithuania. It is not surprising, therefore, the Jagiełłoes were solicitous to ensure that Vilnius enjoyed the proper place in the hierarchy of Polish-Lithuanian dioceses under their jurisdiction in accordance with the belief that “Vilnius annot stand out from Cracow.” The Lithuanian King Władysław II Jagiełło provided materially for the Church in Vilnius, and he ensured that the capital of the Grand Duchy of Lithuania had the proper position within the structures of the Polish-Lithuanian state, which has becoming increasingly more integrated. Although the Diocese of Vilnius drew from the Diocese of Cracow’s example, it did not blindly imitate it. After it had been established and organized, the Vilnius Cathedral Chapter was able to develop its own models, unique identity, and manner of functioning as a completely self-sufficient corporation that no longer needed to refer so strongly to the model of Cracow.
Źródło:
Rocznik Teologii Katolickiej; 2021, 20; 89-101
1644-8855
Pojawia się w:
Rocznik Teologii Katolickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The nationality panorama of Vilnius
Autorzy:
Srebrakowski, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2235081.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
historia Wilna
skład narodowościowy Wilna
stosunki polsko-litewskie
history of Vilnius
nationality composition of Vilnius
Polish–Lithuanian relations
Opis:
W artykule przedstawiono podstawowe dane statystyczne ilustrujące zmianę składu narodowościowego Wilna w biegu dziejów. Przedstawiony materiał pozwala odnieść się do kwestii sporu polsko-litewskiego o przynależność państwową tego miasta toczonego po zakończeniu I wojny światowej.
This article presents basic statistical data illustrating changes in the nationality composition of Vilnius over the course of history. The discussed material allows us to take a position in the post-First World War Polish–Lithuanian dispute on the state affiliation of the city.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2020, 55, 3; 33-56
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Idzie o to, żeby szło. Miało wzięcie. Działało. Żyło”. Improwizowanie filomatów
The point is to get it going, to make it alluring. To make it work. To keep it alive. The Philomaths’ Improvising
Autorzy:
Żaglewska, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407860.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Associazione Italiana Polonisti (AIP)
Tematy:
Vilnius
Sociability
Improvisation
Modernity
The press
Romanticism
Philomaths
Opis:
The article discusses improvisational performances of the Philomaths in the context of the advent of a so-called modernity which correlated with a rapid change in people’s lifestyles. My starting point in examining the most characteristic phenomena of the literary life in Vilnius is the newly emerged economic environment: the enormous popularity of improvised poems (performed or written impromptu) and the development of the printed press. The analysis of the Philomaths’ performances, letters and poems focuses on various aspects of improvising, and not only on poetry presentations but also on a spontaneous way of living and the process of literary production. I argue that the improvisational activity of the Philomaths can be considered as an act of experimenting with and adapting various (traditional as well as innovative) literary patterns, and therefore as a poetic laboratory of the new romantic era.
Źródło:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2022, 13; 132-151
2384-9266
Pojawia się w:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Action research in the Vilnius region
Autorzy:
Sikora, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644577.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Action research
engaged anthropology
The Vilnius region
cooperation
Opis:
The author in his text dedicated to action research made in the Vilnius region, Lithuania (a project realized by undergraduate students, PhD students, and one of the employees of the Chair of Ethnology and Anthropology University of Wrocław and a Lithuanian partner), presents an approach of engaged anthropology, basing on the characteristics important for it: cooperation, dialogism, openness, voluntariness. The paper presents the main features of the methodology of action research and further – the objectives and results of the research. It describes the cooperation between the academic anthropologists and non-professionals, moreover – the reflections on fieldwork and the problems that researcher has to cope with.
Źródło:
Prace Etnograficzne; 2013, 41, 3; 157-168
0083-4327
2299-9558
Pojawia się w:
Prace Etnograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ignacy Domeyko i jego związki z Wileńszczyzną
Autorzy:
Joanna, Kozłowska,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927182.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Ignacy Domeyko
memoirs
correspondence
Vilnius
Philomaths
November uprising
Opis:
In the remaining memoirs and correspondence of Ignacy Domeyko the references to his family home have an important place. In his memoirs, describing the times of the Philomaths, he presents the image of Vilnius and its University, the organizational activity among students and common wandering around in Vilnius. Reporting the outbreak of the November Uprising he describes the atmosphere prevailed in Lithuania at that time. The subject of home land can be found in letters to friends and relatives – they often contain comparisons with the life in Chile. This proves how deeply inside him were the images of places of his childhood and youth.
Źródło:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2015, 8; 26-33
1898-4215
Pojawia się w:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formy upamiętnienia Józefa Piłsudskiego w Wilnie i na Wileńszczyźnie w latach 1936-1939. Próba reasumpcji
Forms of commemorating Józef Piłsudski in Vilnius and the Vilnius Region from 1936 to 1939. An attempt at recapitulation
Autorzy:
Bojarski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2050162.pdf
Data publikacji:
2021-11-05
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Józef Piłsudski
pogrzeb serca
Wilno
Wileńszczyzna
upamiętnienie
cmentarz na Rossie
funeral of the heart
Vilnius
Vilnius Region
commemoration
Rasos cemetery
Opis:
Niniejszy artykuł przedstawia różnorodne formy upamiętnienia Józefa Piłsudskiego w Wilnie i na Wileńszczyźnie. Jego uzupełnienie stanowią zdjęcia z uroczystości złożenia szczątków Marii Piłsudskiej i serca Józefa Piłsudskiego do specjalnie przygotowanego mauzoleum. Załączone fotografie pochodzą ze zbiorów Instytutu Północnego im. W. Kętrzyńskiego oraz osób prywatnych. Tekst powstał w oparciu o najnowszą literaturę, wspomnienia z epoki oraz prasę z okresu międzywojennego. Przy okazji 85 rocznicy tego wydarzenia, warto odnotować, że pamięć o Józefie Piłsudskim ma szczególny wymiar na Warmii i Mazurach – regionie licznie zamieszkałym przez przesiedleńców z Wileńszczyzny i ich potomków.
This article is concerned with various expressions of commemorating Józef Piłsudski in Vilnius and in the Vilnius region. It is complemented by photos from the ceremonial deposition of the remains of Maria Piłsudska and the heart of Józef Piłsudski within a specially prepared mausoleum. The photos derive from the collections of the Northern Institute of W. Kętrzyński and from private individuals. The text is based on the latest literature, memories from the period and the press from the interwar period. On the occasion of the 85th anniversary of this event, it is worth noting that the memory of Józef Piłsudski has a special place in Warmia and Masuria - a region inhabited by displaced people from the Vilnius Region and their descendants.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 313, 3; 487-510
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Talent (nie)wyższy nad mierność”. Kilka uwag o zjawisku wierszomanii na Litwie w latach 1815–1830
“Talent (nie)wyższy nad mierność” (“Talent (not) above Mediocrity”). Some Remarks on the Phenomenon of Poetry Writing Mania in Lithuania in the Period 1815–1830
Autorzy:
Kowal, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690217.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
„Dziennik Wileński”
grafomania
klasycy
Litwa
Parnas literacki
talent pisarski
twórczość przekładowa
Uniwersytet Wileński
wierszomania
Wilno
“Dziennik Wileński” (“Vilnius Daily”)
graphomania
classics
Lithuania
literary Parnassus
writing talent
translation
Vilnius University
poetry writing mania
Vilnius
Opis:
An overview — even cursory — of literary culture in Lithuania in the first decades of the nineteenth century indicates there were many people who pursued poetry writing. According to Piotr Chmielowski, such a phenomenon did not exist then to this extent and with such intensity in any other part of Poland’s territory. As proof, in one of his works, he lists more than seventy names of poets who in the years 1815– –1822 had their poetry printed on the pages of journals published at the time. This number, certainly, does not fully reflect the scale of the said phenomenon. It should be noted that young people strove for a place on local poetry Parnassus, for example, also through parlor readings or through entries in memory books. Those young poets were often satisfied with minor, fleeting poems, handed from one person to another, without hope of the fruits of their poetic labor appearing on the pages of periodical press. Unfortunately, few of these poets possessed “talent above the mediocrity”, hence few manged to impress their audience. The paper aims to present selected views of contemporary audience concerning the poetry as its members also made an attempt at evaluation of the poems and aesthetic valorisation of the authors’ talent.
Źródło:
Prace Polonistyczne; 2014, 69; 9-20
0079-4791
Pojawia się w:
Prace Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńska działalność społeczno-kulturalna i oświatowa Stanisława Węsławskiego (1896–1942) – przyczynek do biografii
Autorzy:
Dąbrowski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632143.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vilnius
the former Grand Duchy of Lithuania
Stefan Batory University
advocates of Vilnius
culture and education in Vilnius
Wilno
dawne Wielkie Księstwo Litewskie
Uniwersytet Stefana Batorego
adwokatura wileńska
kultura i edukacja w Wilnie
Opis:
Stanisław Węsławski urodził się w Wilnie 17 września 1896 r. Z wykształcenia był prawnikiem i muzykiem. Zasiadał w wielu stowarzyszeniach i organizacjach oświatowych i kulturalnych Wilna. Komponował dzieła fortepianowe i pieśni, m.in. do wierszy RaineraMarii Rilkego, Kazimiery Iłłakowiczówny, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej czy Jana Kochanowskiego. Był członkiem zwyczajnym wileńskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i zasiadał w Wydziale Oświatowym Polskiej Macierzy Szkolnej Ziem Wschodnich.Wybrano go również na wiceprezesa Wileńskiego Związku  Towarzystw Śpiewaczych i Muzycznych. Ponadto tworzył muzykę do Rozgłośni Polskiego Radia w Wilnie oraz został jej referentem muzycznym jak i prezesem Zarządu Sekcji Wileńskiej Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (Oddział Wileński). W latach trzydziestych Stanisława Węsławskiego desygnowano również na prezesa Zarządu Centralnego Polskiej Macierzy Szkolnej Ziemi Wileńskiej. Zasiadał początkowo na stanowisku skarbnika w Prezydium, a następnie w składzie Komisji Rewizyjnej Rady Wileńskich Zrzeszeń Artystycznych „Erwuza” (RWZA). Działał też w towarzyskim klubie dyskusyjnym „Smorgonia”, był stałym bywalcem Śród Literackich oraz członkiem Zarządu Wileńskiego Towarzystwa Filharmonicznego, pełniąc w nim funkcję wiceprezesa. Węsławskiego rozstrzelano 2 grudnia 1942 r. w Ponarach pod Wilnem.
Źródło:
Res Historica; 2015, 39
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblioteki polskich towarzystw naukowych w Wilnie w pierwszej połowie XX wieku
The libraries of Polish scientific societies in Vilnius in the first half of the 20th century
Autorzy:
Ilgiewicz, Henryka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472061.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Wilno
biblioteki wileńskie
Towarzystwo Muzeum Nauki i Sztuki w Wilnie
Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie
Vilnius
libraries in Vilnius
the Museum of Science and Art Society
the Friends of Science Society in Vilnius
Opis:
Liczne polskie towarzystwa działające w Wilnie w pierwszej połowie XX w. miały własne biblioteki. W niniejszej pracy wzięto pod uwagę książnice dwóch powstałych na początku XX w. polskich towarzystw naukowych – Towarzystwa Muzeum Nauki i Sztuki (1907-1914) oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie (1907-1939). Wymienione organizacje i ich biblioteki zajmowały ważne miejsce w ówczesnym kulturalnym i naukowym życiu Wilna. Przyczyniły się także do zachowania dziedzictwa kulturowego poprzez kolekcjonowanie dzieł sztuki, starych druków, rękopisów i pamiątek historycznych. Znaczna część zgromadzonych przez nich zbiorów uległa rozproszeniu podczas II wojny światowej oraz w trudnych latach powojennych, fragment – pozostał w archiwach i bibliotekach wileńskich do dnia dzisiejszego i służy celom naukowym i oświatowym.
Numerous Polish societies active in Vilnius in the first half the 20th century possessed their own libraries. In this paper are taken into account libraries of Polish scientific societies, namely: the Museum of Science and Art Society (1907-1939) and Friends of Science Society (1907-1939). These societies and their libraries played important role in scientific and cultural life in Vilnius in that time. They also helped to preserve the cultural heritage through collection of works of art, old prints, manuscripts and historical relics. Significant part of these collections was scattered during World War II and during the hard postwar time, another part remained in archives and libraries in Vilnius and up to now has been used for scientific and educational purposes.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 139-146
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słynący cudami wileński obraz Matki Boskiej Sapieżyńskiej
The Miraculous Image of our Lady Sapieżyńska
Autorzy:
Berazo-Komarynska, Ivona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953686.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Matka Boska Sapieżyńska
Wilno
Our Lady Sapieżyńska
Vilnius
Opis:
Odszukanie i sięgnięcie do nie drukowanych źródeł archiwalnych wydobyło na światło dzienne nieznane dotąd fakty i ukazało nietypowe losy średniowiecznego ołtarza. Pozwoliło również na uporządkowanie najnowszych faktów historycznych, dotyczących zabytku, którego dzieje zostały zamknięte dopiero w ostatnim dziesięcioleciu XX w. Z dużym prawdopodobieństwem udało się określić miejsce i czas powstania obiektu na przełom XV-XVI w. Podobieństwo układu ikonograficzno-formalnego przemawia za możliwością powstania obrazu w strefie oddziaływania sztuki Krakowa. Przeprowadzona analiza wydaje się wykluczać pierwotną hipotezę, że prace nad zmianą podobrazia zostały wykonane po pożarze w 1610 r, jak również przypisywanie autorstwa nieznanemu litewskiemu malarzowi. Wydaje się, że z wielkim prawdopodobieństwem, chociaż wciąż hipotetycznie, udało się również określić autora zmian kompozycyjnych w II poł. XVII w. Mógł nim być Franciszek Lekszycki.
Sources that have not been printed yet were found in the archives and used, which brought to light facts that had been unknown and showed the untypical history of a medieval altar. It also allowed putting in order the most recent historical facts about the painting whose history was closed only in the last decade of the 20th century. It is most likely that it was painted at the break of the 15th century, and its iconographic-formal arrangement argues for the possibility that it had its origin in Cracow. The analysis made in the article seems to exclude the former hypothesis that work on changing the groundwork was done after a fire in 1610, as well as the one saying that an unknown Lithuanian painter was the painter of the picture. It also seems very likely, albeit still hypothetical, that the painter who did the changes in the composition of the painting in the second half of the 17,h century could be Franciszek Lekszycki.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 97-112
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Mediaeval Cemetery at 6 Bokšto St. The Orthodox Community’s Social Arena in Vilnius
Autorzy:
Jonaitis, Rytis
Kaplūnaitė, Irma
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28408466.pdf
Data publikacji:
2022-12-07
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
mediaeval Vilnius
Christianity
funeral rites
community
social arena
Opis:
Each burial site is a reflection of the community that left it; thus the burial rite features allow assumptions to be made about the society, its social structure, its distribution of power, the social status and economic situation of the deceased, and possible gender and age differences. The Bokšto St. inhumation cemetery, which dates to the last third of the 13th – early 15th centuries, is unique in the context of mediaeval Vilnius due to being a Christian cemetery that appeared while Lithuania was still a pagan country. It is primarily a place where the Orthodox community could demonstrate its religious affiliation in pagan Vilnius by burying its dead in accordance with its own traditions. This cemetery also reflects the community’s internal features and was a place where its members could interact, i.e. a social arena. Therefore, investigation of the cemetery’s various elements and its burial rites allows for hypotheses to be made not only about the community’s religious affiliation but also about its social structure, its connections, cultural environment and distribution of power, as well as allowing one to talk about past traditions and rituals. The wealth of assembled information makes it possible to examine this cemetery as a place that reflects the traditions of not only death but also of life.
Źródło:
Światowit; 2021, 60; 97-111
0082-044X
Pojawia się w:
Światowit
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Bishops of the Diocese of Vilnius and Lithuanian Domestic Politics in 1709–17: Attitudes, Problems, and Solutions
Autorzy:
Šapoka, Mindaugas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2121457.pdf
Data publikacji:
2022-08-08
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Augustus II
Polish-Lithuanian Commonwealth
Vilnius bishopric
Lithuanian Catholic Church
Kazimierz Konstanty Brzostowski
eighteenth century
Confederation of Tarnogród
Confederation of Vilnius
Opis:
The article looks into the participation of the bishop ordinary of the diocese of Vilnius, Kazimierz Konstanty Brzostowski, and his suffragan, Maciej Józef Ancuta, in Lithuanian politics of the period between 1709 and 1717. The study has been based on the letters written by the bishops to the Lithuanian chancellor. It examines the bishops’ attitude towards Russian contributions, the taxation of Church estates, the arbitrary contributions raised by the Lithuanian army, the introduction of Saxon troops in 1713, the reaction to the king’s policies, and the attitude towards the nationwide uprising against the Saxon troops known as the confederations of Tarnogród and Vilnius. Finally, the bishops’ opinion on Russian mediation and the notorious Silent Sejm, where it was agreed that the liberum veto would be invalid. The bishops of the diocese of Vilnius were rather indifferent to the internal problems of Lithuania. They defended the immunity of the Church estates and disapproved of the introduction of Saxon troops. However, when the confederations were formed, they tried to manoeuvre between the noble and royal camps, not wanting to ruin their reputation on either side. The bishops often spoke on behalf of the diocesan clergy. Therefore, their adopted posture was often the expression of the opinion of the whole diocese’s clergy.
Źródło:
Acta Poloniae Historica; 2022, 125; 179-206
0001-6829
Pojawia się w:
Acta Poloniae Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńska działalność społeczno-kulturalna i oświatowa Stanisława Węsławskiego (1896–1942) – przyczynek do biografii
Autorzy:
Dąbrowski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631553.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Vilnius
the former Grand Duchy of Lithuania
Stefan Batory University
advocates of Vilnius
culture and education in Vilnius
Wilno
dawne Wielkie Księstwo Litewskie
Uniwersytet Stefana Batorego
adwokatura wileńska
kultura i edukacja w Wilnie
Opis:
Stanislaw Weslawski was born in Vilnius on 17 September 1896. He was a lawyer and musician. He was a member of many associations and educational and cultural organizations in Vilnius. He composed piano works and songs to poems by Rainer Maria Rilke, Kazimiera Iłłakowiczówna, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska and Jan Kochanowski. He was a regular member of the Vilnius Society of Friends of Sciences and served on the Education Department of the Polish Educational Eastern Territories. Also he was elected vicepresident of the Association of Singing Societies of Vilnius and Music. He wrote the music for Polish Radio Vilnius in Vilnius, and was its referent music, as well as Chairman of the Board of the Section of Vilnius Polish Society for Contemporary Music (Vilnius Branch). In the thirties, he was also designated president of the Central Board of the Polish Educational Vilnius Land. He was treasurer in the Bureau and then in the composition of the Audit Committee of the Council of Associations of Vilnius Art – „Erwuza|” (RWZA). He was also active in social debating club, „Smorgon”, was a regular visitor „Literary Wednesdays” and a member of the Board of the Vilnius Philharmonic Society, serving in the vicepresident. Weslawski was shot on December 2, 1942 in Ponary near Vilnius.
Stanisław Węsławski urodził się w Wilnie 17 września 1896 r. Z wykształcenia był prawnikiem i muzykiem. Zasiadał w wielu stowarzyszeniach i organizacjach oświatowych i kulturalnych Wilna. Komponował dzieła fortepianowe i pieśni, m.in. do wierszy RaineraMarii Rilkego, Kazimiery Iłłakowiczówny, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej czy Jana Kochanowskiego. Był członkiem zwyczajnym wileńskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i zasiadał w Wydziale Oświatowym Polskiej Macierzy Szkolnej Ziem Wschodnich.Wybrano go również na wiceprezesa Wileńskiego Związku  Towarzystw Śpiewaczych i Muzycznych. Ponadto tworzył muzykę do Rozgłośni Polskiego Radia w Wilnie oraz został jej referentem muzycznym jak i prezesem Zarządu Sekcji Wileńskiej Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (Oddział Wileński). W latach trzydziestych Stanisława Węsławskiego desygnowano również na prezesa Zarządu Centralnego Polskiej Macierzy Szkolnej Ziemi Wileńskiej. Zasiadał początkowo na stanowisku skarbnika w Prezydium, a następnie w składzie Komisji Rewizyjnej Rady Wileńskich Zrzeszeń Artystycznych „Erwuza” (RWZA). Działał też w towarzyskim klubie dyskusyjnym „Smorgonia”, był stałym bywalcem Śród Literackich oraz członkiem Zarządu Wileńskiego Towarzystwa Filharmonicznego, pełniąc w nim funkcję wiceprezesa. Węsławskiego rozstrzelano 2 grudnia 1942 r. w Ponarach pod Wilnem.
Źródło:
Res Historica; 2015, 39
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Phenomenon of Variability of the Given Religious Folk Songs in the District of Postavy in Belarus
Zjawisko wariabilności wybranych ludowych śpiewów religijnych w dekanacie postawskim na Białorusi
Autorzy:
Harelau, Dzmitry
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040361.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
folklor
wariabilność
Kresy
Wileńszczyzna
Postawszczyzna
folklore
variability
Vilnius
Postavy
Opis:
Niniejszy artykuł jest poświęcony badaniom nad ludowym śpiewem religijnym na Postawszczyźnie. Badany obszar pokrywa się z granicami samodzielnej jednostki administracyjno-terytorialnego podziału Kościoła katolickiego – dekanatem postawskim. Główny nurt badań obejmuje przede wszystkim społeczności katolickie. Celem tych badań było utrwalenie i udokumentowanie ludowych przekazów katolickich śpiewów religijnych, które przetrwały w tradycji ustnej. Niniejsze opracowanie ma głównie charakter empiryczny. Uzyskane w trakcie badań terenowych informacje wraz z zarejestrowanym materiałem muzycznym stanowią źródłowy materiał badawczy, a przedstawione w artykule informacje dotyczą jedynie wybranych parafii. Z ogółu zebranego materiału do analizy zostały wybrane najbardziej interesujące przykłady, które można zweryfikować z istniejącą już wersją. Za interesujące uznano również śpiewy będące kontrafakturami lub kontaminacjami. Zwrócono uwagę na różnice między wariantami śpiewów nagranych podczas badań terenowych na Postawszczyźnie a ich wersjami śpiewnikowymi – poprzez wyodrębnienie melodyki, metrorytmiki oraz formy. Uzyskane w taki sposób dane pozwalają uchwycić ogólny stan katolickiej kultury muzycznej badanego regionu oraz przyczyniają się do zgłębienia wiedzy na temat jednej z cech muzyki ludowej w tradycji kościelnej, jaką jest wariabilność.
This article is dedicated to research on the religious folk songs of the district of Postavy. The territory chosen for this research has the same borders as the district of Postavy, defined by the Catholic Church authorities. The main sources of the research are primarily catholic communities. The main aim of the given research was to preserve and to document the oral versions of catholic folk religious songs. This article is an empirical observation based on conducting interviews with the local people of these areas. The information received in this way together with the recorded phonic material constitutes the source of material for analysis, the material mentioned in this article is taken from some of the parishes. Most interesting examples of songs have been chosen to analyze. It was also interesting to find songs that can be called contrafactum or disambiguation. Differences have been noticed between the records made during the interviews in the district of Postavy and the hymn book versions by means of comparing melody, metro-rhythmics and form. The research on the religious folk songs of the district of Postavy helps to get the idea of the present state of the catholic music culture in the given region and contributes to the study of one of the features of folk music in the Catholic Church tradition which is called variability.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 13; 47-68
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka zespołu archiwalnego „Konvento Polonia aktai” w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie
Characteristics of the archival fond of „Konvento Polonia aktai” from the Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences
Autorzy:
Dowgiało, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450095.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Konwent Polonia
archive science
academic fraternity
Vilnius
student associations
Opis:
After World War II documentation of archive of the Konwent Polonia was dispersed. Currently, it is gathered in three institutions: The Archdiocesan Archive of Warsaw, The Wroblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences in Vilnius and The Polish Institute and Sikorski Museum in London. This study presents a Vilnius collection - both structure of the archival fond and the information value of gathered archival units. It is extremely useful for researchers - particularly in the context of the lack of online inventories, as well as factual mistakes committed during the archival description of the records gathered there. This archival fond consists of 404 units and it is one of the most important sources for the history of both the Konwent Polonia and polish fraternities. Especially that most of fraternities archives were destroyed, and the total number of members of all academic fraternities until the outbreak of World War II was at least over a twelve thousand.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2015, 22; 280-290
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obyczajowość Tatarów polsko‑litewskich na Wileńszczyźnie
Autorzy:
Smajkiewicz-Murman, Dżemila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676747.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Vilnius region
Polish-Lithuanian Tatars
symbolic culture
material culture
Opis:
The culture of Polish-Lithuanian Tatars in the Vilnius regionThe article analyses the culture of the Tatars who came to the Vilnius region centuries ago. In 1945, most of the Tatars from the region decided to go to Poland during the process of repatriation, because they were entitled to do so as Polish citizens.First, the article provides a description of the Tatars’ Muslim religion: the Quran, the doctrine and the dogmas of Islam, mosques, imams and their religious functions, festivals, and prayers. The subsequent part analyses Tatar’s symbolic culture: science, writing, language diversity, legends and superstitions, professions; material culture: clothes, cuisine, the interiors of mosques and grave adornments; as well as their rituals and ceremonies: giving names to children, weddings, funerals, rites of brotherhood, sacrifice.All names and the terminology are given in their official and colloquial versions, as well as in the version “that is used / was used in everyday conversations”. This shows the influence of the linguistic environment, which began already in the area of the Grand Duchy of Lithuania. Бытовой уклад польско-литовских татар на ВиленщинеВ статье представлены черты бытового уклада общества татар, столетия назад осевших в Виленском крае. Большая часть татарского населения этих мест, имея польское гражданство, воспользовалась правом «репатриации» в Польшу. Автор знакомит нас с основами мусульманской религии татарского населения и, в этой связи, в доступной форме напоминает основы Корана, говорит о доктрине и догматах ислама, о мечети, имаме и функциях имамов (выполняемых ими религиозных услугах), о праздниках и молитвах. В последующих подразделах описывается духовная культура – наука, письменность, языковая разнородность, легенды, суеверия, профессиональная деятельность; материальная культура – одежда, кухня, убранство мечетей, могил, а также обряды – наречение ребёнка именем, бракосочетание, похороны, побратимство, жертвоприношение. Очень важным является закрепление ономастических определений и терминов в рассматриваемой тематике, представляемых в официальной и разговорной версиях, а также в версии «так, как произносят / произносили». Это отображает влияния языковой среды, закрепившиеся в прошлом, ещё на землях Великого княжества Литовского.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wizytacja kościoła parafialnego w Dywinie z 1844 roku
The visitation of the parish church in Dywin from 1844
Autorzy:
Żurek, Waldemar Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1023840.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Kresy
Kobryń
diecezja wileńska
Eastern Borderlanda
diocese of Vilnius
Opis:
The borderland town of Dywin (now in the Republic of Belarus) in the district of Kobryn had a church dedicated to the Assumption of the Blessed Virgin Mary which was founded in the second half of the seventeenth century. The parish, having the royal patronage, dates back to 1700. It was included in the Diocese of Lutsk, in 1798 was moved to the Diocese of Vilnius, and after the establishment of the Diocese of Pinsk in 1925, it became the part of this diocese. Since 1945, the town of Dywin has been outside Poland. The visitation of the parish church in Dywin was conducted in 1844 by the Dean of Kobryn - Rev. Antoni Kisielewski.  
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2013, 99; 295-315
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńskie miejsca Adama Mickiewicza utrwalone we współczesnych przewodnikach po Mieście wieszczów. (Refleksje językoznawcy-filologa)
Vilnius places of Adam Mickiewicz preserved in current travel guides to the City of the Three Bards. (Reflections of the linguist-philologist)
Autorzy:
Węgorowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1400627.pdf
Data publikacji:
2016-12-19
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Mickiewicz
Vilnius
place
erudite linguistics
Wilno
miejsce
językoznawstwo erudycyjne
Opis:
Uniwersytet Wileński, adresy kolejnych miejsc zamieszkania, nazwy miejsc koleżeńskich spotkań, adres loży masońskiej, nazwy domów, w których tętniło wileńskie życie towarzyskie, adresy wydawnictwa Józefa Zawadzkiego, Teatr Wielki przy ulicy Trockiej, Klasztor Bazylianów, Ogród Botaniczny profesora Jundziłła, ogród z austerią „Chiny”, traktiernia „Tivoli”, Belmont – góra filaretów, Ostra Brama, Katedra Wileńska, Kościół św. Jana, międzywojenna ulica Mickiewicza..., wszystkie te miejsca związane z autorem Pana Tadeusza stały się przyczynkiem do lingwistycznofilologicznych rozważań, uzasadniających tezę, że Wilno jest Miastem Mickiewicza, który spędził w nim jeden z najbardziej interesujących okresów swojego życia. Wileńskie nazwy wyekscerpowane ze współczesnych przewodników po Mieście romantyków, zinterpretowane zgodnie z zasadami językoznawstwa erudycyjnego, „ocalają od zapomnienia” nie tylko sygnowane nimi mickiewiczowskie miejsca; pozwalają też na rekonstrukcję tamtej wileńskiej topografii.
Vilnius University, addresses of subsequent residences, the names of meeting places, address of a masonic lodge, names of the houses in which Vilnius social life flourished, addresses of Józef Zawadzki’s publishing house, Grand Theater on Trakų Street, Basilian Monastery, Konrad Room, professor Jundziłł’s Botanical Garden, garden with osteria “Chiny”, eatery “Tivoli”, Belmont – mountain of the Philarets, Gate of Dawn, Vilnius Cathedral, Church of St. Johns, interwar Mickiewicz Street... – all these places related to the author of Sir Thaddeus became the reason for linguistic philological reflections defending the thesis that Vilnius is the City of Mickiewicz, who spent one of the most interesting periods of his life there. The Vilnius names excerpted from current travel guides to the City of Romantics and interpreted in accordance with the rules of erudite linguistics not only save Mickiewicz’s places from consigning to oblivion, but also permit to reconstruct Vilnius topography.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2016, 2; 59-80
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Echa polsko-litewskich rokowań w Królewcu w 1928 roku w litewskiej i polskiej prasie i dyplomacji
Autorzy:
Joanna, Kozłowska,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/902331.pdf
Data publikacji:
2017-11-14
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Vilnius
Polish-Lithuanian conflict
Polish-Lithuanian negotiations in Konigsberg
Opis:
In December 1927, at the Polish-Lithuanian meeting in Geneva the state of war between the two countries was lifted. As a consequence of this meeting, both sides decided to take the necessary measures to establish bilateral relations in the future. The Polish government counted on constructive dialogue, which allowed to sign the agreement on launching the railway transport, postal and telegraph service, transit and local border traffic. The Lithuanian side did not recognize the need to establish the direct relations, and the note of losing Vilnius by Lithuania in 1920 was heard in the comments of Lithuanian diplomats. The Polish-Lithuanian negotiations started on 30 March 1928 in Konigsberg. Their pace aroused keen interest among the diplomatic missions and was extensively commented in the Polish and Lithuanian press. The Polish side greeted the beginning of the negotiations with great hope, counting on normalizing the mutual relations. However, with time it became obvious for the Polish delegation that reaching the agreement suggested by Poland would be impossible because of the unrelenting stance of Lithuanians. Signing an agreement on the local border traffic was the only result of the negotiations.
Źródło:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2017, 10; 23-34
1898-4215
Pojawia się w:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesna tożsamość kulturowa Polaków na wileńszczyźnie
CONTEMPORARY CULTURAL IDENTITY OF POLES LIVING IN THE VILNIUS REGION
Autorzy:
Malewska, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/597556.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
CULTURAL IDENTITY
BORDERLANDS
POLES LIVING IN THE VILNIUS REGION
Opis:
Te paper is focused on the topic of cultural identity of Poles living in the Vilnius Region. Tey represent the unique identity of borderland inhabitants, which consists of elements typical for diferent nations and ethnic groups. Te description of cultural identity of Poles living in the Vilnius Region is based on qualitative and quantitative analysis of the Polish language knowledge, the state of Polish education in Lithuania, level of religiosity, institutionalization of the social and cultural life and popularity of Polish language media. Te research shows that Poles living in the Vilnius Region identify themselves with Polish culture although they also recognize the uniqueness of their cultural identity, which diferentiates them from Polish citizens.
Źródło:
Pogranicze. Studia Społeczne; 2012, 20; 233-244
1230-2392
Pojawia się w:
Pogranicze. Studia Społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fenomen hazardu („hazardziku”) ulicznego w Drugiej Rzeczypospolitej. Casus województwa wileńskiego
The Phenomenon of Street Gambling in the Second Polish Republic. The Case of the Vilnius Voivodeship
Autorzy:
Rodak, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2105976.pdf
Data publikacji:
2021-08-14
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
hazard
Druga Rzeczpospolita
Wilno
województwo wileńskie
prawo
prawo skarbowe
loteria
gambling
Second Republic of Poland
Vilnius
Vilnius Voivodeship
law
fiscal law
lottery
Opis:
W październiku 1927 r. weszło w życie prezydenckie rozporządzenie, które regulowało zasady postępowania z osobami uzależnionymi od hazardu. To pierwsze świadectwo zmiany paradygmatu w myśleniu o tych, którzy nie radzili sobie z nałogiem. W praktyce nowe przepisy niewiele zmieniały, niemniej wykpiwany dotychczas problem powoli stawał się elementem dyskursu m.in. medycznego. W obawie przed niekontrolowanym rozwojem instytucji oferujących możliwość udziału w rozrywkach stricte hazardowych (loterie, wyścigi, zakłady bukmacherskie, kasyna itd.) już u zarania Drugiej Rzeczypospolitej wprowadzono monopol loteryjny. Upaństwowiono również proceder wyścigów konnych. Równocześnie jednak z państwowymi, legalnymi formami hazardu działało w Polsce międzywojennej podziemie hazardowe, to „ekskluzywne” (ruleciarnie), i to plebejskie. Temu drugiemu poświęcony jest niniejszy artykuł.
In October 1927, a presidential decree entered into force that regulated the treatment rules of gambling addicts. It was the first evidence of a change in thinking about those who could not cope with addiction. In practice, the new regulations did not change much; nevertheless, the problem that had been ridiculed until then slowly became an element of discourse, also a medical one. In fear of the uncontrolled development of institutions offering the opportunity to participate in strictly gambling entertainment (lotteries, races, bookmakers’ bets, casinos, etc.), a lottery monopoly was introduced at the dawn of the Second Republic of Poland. Horse racing was also nationalised. At the same time, however, together with state legal forms of gambling, the gambling underground was operating in interwar Poland, both the ‘exclusive’ (roulette parlours) and the plebeian one. The article deals with the latter.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2021, 128, 2; 601-635
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
WALKA O TZW. REWINDYKACJĘ WILEŃSKICH DÓBR KULTURY PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
STRUGGLE FOR THE SO-CALLED RECLAMATION OF CULTURAL GOODS IN VILNIUS AFTER WORLD WAR II
Autorzy:
Roman, Olkowski,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/432799.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Wilno
rewindykacja
Muzeum Narodowe w Warszawie
Maria Rzeuska
muzealia
zbiory wileńskie
Vilnius
reclamation
National Museum in Warsaw
museum exhibits
Vilnius collections
Opis:
The article describes the so-called requisition campaign carried out in Vilnius city and region and Kaunas, Lithuania, the aim of which was to recover the cultural heritage which was supposed to stay abroad as a result of the change of borders after World War II for the Polish State and its citizens People connected with the Cultural Department established by the Polish Committee of National Liberation in 1944 at the Office of the Chief Plenipotentiary for Evacuation in the Lithuanian Soviet Socialist Republic. The Cultural Department carried out this activity under the Agreement between the Polish Committee of National Liberation and the Government of the Lithuanian Soviet Socialist Republic regarding the evacuation of Polish citizens from Soviet Lithuania and Lithuanian citizens from Poland concerning the mutual repatriation of peoples. The article aims to recall the private collections and most important cultural institutions in Vilnius from the period before 1939 which failed to be transported from Vilnius to Poland, despite the great efforts of many people. However, regardless of the result, the actions described and those who conducted them deserve to be recalled and mentioned in the subject-matter literature.
Tematem artykułu są działania tzw. akcji rewindykacyjnej prowadzone na terenie Wilna, Wileńszczyzny i tzw. Litwy Kowieńskiej, których celem było uratowanie dla Państwa Polskiego i jego obywateli dorobku kulturalnego, mającego pozostać poza obszarem kraju na skutek zmiany granic po II wojnie światowej. Ratowaniem zabytków, archiwów i bibliotek zajmowały się osoby związane z Wydziałem Kultury utworzonym przez Rząd PKWN w 1944 r. przy Urzędzie Głównego Pełnomocnika do Spraw Ewakuacji w Litewskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Wydział Kultury prowadził działalność w następstwie podpisania Układu pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium Litewskiej SSR i ludności litewskiej z terytorium Polski, mówiącego o wzajemnej repatriacji ludności. Zamiarem artykułu jest przywołanie kolekcji prywatnych i najważniejszych instytucji kulturalnych Wilna sprzed 1939 r., których mimo ogromnego wysiłku wielu osób, w większości nie udało się przewieść z Wilna do Polski. Jednak – niezależnie od wyników – opisane działania i przeprowadzające je osoby zasługują na ich przypomnienie i utrwalenie w literaturze przedmiotu.
Źródło:
Muzealnictwo; 2017, 58; 195-207
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rosyjskie Wilno Andrzeja Murawjowa
Andrey Muraviev’s The Russian Vilnius
Autorzy:
Kościółek, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481867.pdf
Data publikacji:
2018-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Andrey Muraview
Mikhail Muraviev
Vilnius
January uprising
Orthodox Christianity
Opis:
The article is an attempt to present the impressions of Andrey Muraviev, religious writer, theologian, poet, playwright, church and state activist, from his stay in Vilnius in 1863, on the basis of his work entitled The Russian Vilnius. It consists of six essays on Vilnius religious monuments: the Chapel of Our Lady of Ostra Brama, St. Paraskeva Orthodox church, Orthodox cathedral of Our Most Holy Lady, Orthodox church of translation of St Nicholas’ relics, Holy Trinity cathedral, Holy Spirit church and monastery complex. The author was only interested in monuments which would document the city’s connections to Russia and Orthodox Christianity. His reflections might be considered as a literary justification for the program of Russification of the north-west country, developed by the writer’s brother, Mikhail, who went down in Polish historical memory as Veshatiel.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2018, 3, XXIII; 45-57
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Jeruszalaim de Lite”. Obraz Wilna w opowiadaniu Grigorija Kanowicza Sen o Jeruzalem, którego już nie ma
„Yerushalayim de Lite". Image of Vilnius in the story of Grigory Kanovich "Dream of Jerusalem, which no longer exists"
Autorzy:
Lenart, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482127.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Grigory Kanovich
Yerushalayim de Lite
Jewish Vilnius
Jewish ethnos
Opis:
The considerations made ??in the article concern the image of Vilnius in the prose of Grigory Kanovich, a writer, who in all his previous works remains faithful to the Jewish Lithuania, which he remembers from his childhood. The story of Kanovich entitled Dream of Jerusalem, which no longer exists has been carefully analyzed. The post-war Jerusalem of North is undoubtedly the center of the Jewish ethnos, a mythical place, unique, admirable, but also a place of disappoint- ments, broken dreams, a city full of shed tears and marked by bloody events of the war. The theme of dream present in the work is at the same time longing for freedom, return to the ideal past, but also a symbol of fear and memory of the place which will never be the same again.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2014, 1, XIX; 87-97
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rusycyzmy w „Kurierze Wileńskim” (1925–1939)
Autorzy:
Joachimiak-Prażanowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676362.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Vilnius
“Kurier Wileński”
vocabulary
twenty-year interwar period
Russicisms
Opis:
Russicisms in „Kurier Wileński” (1925–1939)The article occurs to be the analysis of Russicisms excerpted from “Kurier Wileński”, a common known newspaper addressed to a wide group of Polish people residing in Vilnius. The daily newspaper was one of the longest revealing Polish papers at the Vilnius Region. It was also edited during the whole two decades of interwar. The gathered lexical phenomenon of the years 1925–1939 became confronted with the Polish and Russian resources of definition and translation dictionaries. As the comparative source one used also the etymological dictionaries and language guides.The author has noted 100 borrowings from Russian language. There were 36 lexemes in ethnic Polish language of the annexed territory period, 11 units (bojar, lejtenant, podniesienie, spotkać, tarakan, tuziemiec, uradnik, uriadnik, wojłok, wypisać, żulik) functioned in Polish used in the Northern Borderland in twenty-year interwar period, 31 words were registered in the afterwar Vilnian Polish language. In the 20s the editors of the examined paper introduced in inverted commas several Russicisms, indicating that they know their peculiarity. In the 30s in “Kurier Wileński” one found many more such units. The editors more and more often distanced themselves from the regional lexis, which may indicate the growth of their language conciousness resulting from the contacts with the Polish language with the centre, as well as, the local care of language clarity and correctness. One may deduct that, as the years went by, the language of “Kurier Wileński” editors was becoming, though very slowly, purified of regional borrowings. Русские заимствования в газете „Kurier Wileński” (1925–1939)В статье проведен анализ заимствований из русского языка, появившихся в газете „Kurier Wileński”, предназначенной широкому кругу читателей – поляков, проживающих в Вильнюсе. Эта газета отличалась самым длительным существованием среди других изданий прессы. Она издавалась почти весь двадцатилетний междувоенный период.Собранный лексический материал (1925–1939 годов) сопоставлен с польскими и русскими описательными словарями. Для сравнения использовались также этнологические словари и языковедческие справочники.Автор статьи выделил 100 заимствований из русского языка. Из них 36 лексем употреблялось в польском языке периода раздела на территории этнической Польши. 11 единиц (bojar, lejtnant, podniesienie, spotkać, tarakan, tuziemiec, uradnik, wojłok, wypisać, żulik) употреблялось в междувоенное двадцатилетие на северо-востоке страны (виленщина), 31 слов отмечено в послевоенном виленском польском языке. В тридцатые годы редакторы исследованной газеты несколько десятков русских заимствований записали в кавычках, чем подчеркивали, что они осознают характер данных слов. В сороковые годы в газете появилось еще больше таких единиц, а это обозначает, что редакторы избегали употпебления диалектной лексики, что, в свою очередь свилетельствует о повышении их языкового сознания, благодяря контактам с языком центра страны, а также о заботе о безупречности языка.Можно утверждать, что язык редакторов газеты „Kurier Wileński” медленно, но и постепенно очищался от местных нелитературных единиц.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2010, 34
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kierownictwo Sądu Okręgowego w Wilnie w okresie funkcjonowania Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich — szkice biograficzne
The Management of the Regional Court in Vilnius in the period of functioning of the Civil Administration of the Eastern Lands — biographical sketches
Autorzy:
Maksimiuk, Diana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/782517.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Vilnius
judiciary
judges
Civil Administration of the Eastern Lands
Opis:
In November 1918, Poland regained its independence. However, it was the beginning of building the borders of the reborn country. Before the Vilnius region was incorporated into Poland in 1922, in the years 1919—1920 the Polish Army and the Polish administration organised into the Civil Administration of the Eastern Lands exercised control over the area. Within its framework, the Polish justice system was created, whose functioning in its adopted form was interrupted and ultimately ended by the Bolshevik summer invasion (1920).
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2019, 12; 355-370
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dary dla bibliotek szkolnych na prowincji litewsko-białoruskiej w I połowie XIX wieku
Donations to school libraries from the Lithuanian-Belarusian province in the first half of the 19th century
Autorzy:
Kowkiel, Lilia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/557587.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
school libraries
19th century
Vilnius School District
patronage
Opis:
The article discusses donations to the libraries of schools from the Vilnius School District in the first half of the 19th century. Information about these donations can be found in reports after visits at schools, in inventories of school libraries, recollections, and diaries. Source materials contain descriptions of the state of school libraries, lists of donated items, and information about the benefactors. Among people who donated books to school libraries, we can frequently come across the employees of the school’s administrative apparatus, representatives of local noble families, and former students. The sources register mainly important donations. The preserved documentation allows for reconstructing the qualitative and quantitative characteristics of the donated collections. The donated prints did not always correspond to the then curricula and were characterized by low pedagogical value. Apart from books, engravings, and notes, schools also received other gifts – mineralogical collections, musical instruments, equipment of the physics labs – which relates to the model of a typical library from the Enlightenment period.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia; 2013, 11; 144-150
2081-1861
2300-3057
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Janina Kozłowska-Studnicka – archiwistka w Wilnie, Grodnie i Kórniku
Janina Kozłowska-Studnicka – an archivist in Vilnius, Grodno and Kórnik
Autorzy:
Podsiadły, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084933.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN
Tematy:
Janina Kozłowska-Studnicka
archives in Grodno
archives in Vilnius
Opis:
The paper presents the figure of the archivist Janina Kozłowska-Studnicka. In 1914–1920, she was connected with the archives in Vilnius. Subsequently, in 1921, she was appointed the manager of the archives in Grodno – a function she very successfully fulfilled until the outbreak of the Second World War. At the beginning of the occupation, Janina Kozłowska-Studnicka was relocated deep into the USSR and returned to Poland in 1946. She connected the last period of her life with the Kórnik Library, devoting herself to the ordering and cataloguing of its collection of manuscripts.
Źródło:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2020, 37; 145-162
0551-3790
Pojawia się w:
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853
Court clerks of the department / civil chamber of the Vilnius Main Court in 1802–1853
Autorzy:
Kowalik, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19970761.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
formularze osobowe
gubernia wileńska
Imperium Rosyjskie
urzędnicy sądowi
Wileński Sąd Główny
personal forms
Vilnius governorate
Russian Empire
court officials
Vilnius Main Court
Opis:
Lata zaborów to czas przemian zachodzących na terenach całej byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W każdej części zaborowej zachodziły określone procesy asymilacyjne z okupującymi je państwami. Unifikacja administracji państwowej na ziemiach polskich wcielonych do Rosji postępowała etapowo. Stosunkowo najdłużej przebiegała w systemie prawnym i administracji sądowej. Decyzją Katarzyny II w guberni wileńskiej najważniejszym źródłem prawa pozostał III Statut Litewski, językiem urzędowym nadal był polski, a szlachta zbierała się co trzy lata na sejmiki elekcyjne w celu wyłonienia kandydatów na urzędy ziemskie. Zasady te potwierdzali kolejni carowie zasiadający na rosyjskim tronie. Nieuchronne zmiany w wymiarze sprawiedliwości zaszły za panowania Mikołaja I, a do całkowitego zniesienia polsko-litewskich norm prawnych w guberniach zachodnich doszło ostatecznie w 1840 r. Celem niniejszego artykułu jest prześledzenie składu personalnego urzędników departamentu cywilnego (następnie izby cywilnej) Wileńskiego Sądu Głównego oraz nakreślenie ich portretu zbiorowego. W analizie będą brane pod uwagę: pochodzenie, wykształcenie, wyznanie, majątek, przebieg kariery, otrzymane nagrody oraz osiągnięte stopnie awansu według obowiązującej w Cesarstwie Rosyjskim tabeli rang. Interpretacja zebranego materiału pozwoli także na prześledzenie procesów zachodzących w sądownictwie guberni wileńskiej pod wpływem zmieniającej się sytuacji politycznej, wynikającej z postępującej rusyfikacji.
The years of Partitions were a time of transformation of all areas of the former Polish-Lithuanian Commonwealth. Processes of assimilation with the occupying countries took place in every part of the partition. The unification of the state administration in the Polish territories incorporated into Russia proceeded in stages. It took relatively the longest in the legal system and judicial administration. By the decision of Catherine II in the Vilnius governorate, the 3rd Statute of Lithuania remained the most important source of law, the official language was still Polish, and the nobility gathered every three years for election assemblies in order to select candidates for land offices. These rules were confirmed by successive tsars sitting on the Russian throne. Inevitable changes in the judiciary took place during the reign of tsar Nicholas I, and the complete abolition of Polish-Lithuanian legal norms in western governorates finally took place in 1840. The purpose of this article is to trace the composition of the officials of the civil department (then chamber) of the Vilnius Main Court and to draw a collective portrait of them. The analysis will take into account: origin, education, religion, property, career history, received awards and achieved levels of promotion according to the rank table in force in the Russian Empire. Interpretation of the collected material will also allow to trace the processes taking place in the judiciary of the Vilnius Governorate under the influence of the changing political situation resulting from the progressive Russification.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2021, 24; 7-28
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wileńskie pismo „Comoedia” – jeszcze jedno ogniwo awangardy
Autorzy:
Szawerna-Dyrszka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030931.pdf
Data publikacji:
2018-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
“Comoedia”
journal
avant-garde
Żagary
Vilnius
„Comoedia”
czasopismo
awangarda
Wilno
Opis:
The article describes the Vilniusian paper dedicated to art and culture called “Comoedia”. Until now, this monthly magazine has been described as a theatrical paper between 1938-1939. The author of the paper justifies the argument, that the periodical being the last published initiative of “Walking Wolf”, is an unnoticed “missing link” so far-considering the chain of the Polish interwar avant-garde in literature.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2018, 13, 8; 293-303
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The attempt to introduce specialist military training in Vilnius in the last years of the 18th century
Autorzy:
Piłatowicz, Józef
Roguski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2074488.pdf
Data publikacji:
2021-09-08
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
History
Vilnius
Artillery School
School of Military Engineering
technical schools
Opis:
The beginnings of a stable system of technical troops in the Polish-Lithuanian Commonwealth date back to the second half of the 18th century, and the key role in this process was played by the artillery general Alois Friedrich von Brühl. The first specialist technical schools were established in Warsaw and Vilnius. General Brühl gathered a team of eminent specialists, thus guaranteeing the highest professional standard of the future graduates. The Aim of the Article is to present attempts at introducing specialist military education in Vilnius in the last years of the 18th century.
Źródło:
Historia i Świat; 2021, 10; 269-282
2299-2464
Pojawia się w:
Historia i Świat
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wspomnienia bp. Adama Stanisława Krasińskiego: między rękopisem a publikacją
Th memoirs of Vilnius bishop Adam Stanisław Krasiński: from manuscript to publication
Autorzy:
Prašmantaitė, Aldona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560365.pdf
Data publikacji:
2013-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Adam Stanisław Krasiński
biskup
diecezja wileńska
Kraków
bishop
Vilnius Diocese
Opis:
Biskup diecezji wileńskiej Adam Stanisław Krasiński (1810–1891) dał się poznać nie tylko jako aktywny hierarcha Kościoła katolickiego, ale też jako zaangażowany uczestnik ówczesnego życia kulturalnego i literackiego. Za niedostosowanie się do instrukcji generalnego gubernatora Michaiła Murawjowa nakazującej wydanie okólnika potępiającego powstanie styczniowe Krasiński na początku lata 1863 roku został zesłany do Wiatki (obecnie Kirow). Zwolniony z wygnania został w 1883 roku, ale bez prawa powrotu do swojej diecezji, dlatego osiadł w Krakowie. Krakowski okres życia biskupa z twórczego punktu widzenia było bardzo aktywny. Od młodości interesując się literaturą, przygotował słownik synonimów polskich. W Krakowie zaczął również pisać wspomnienia. Po raz pierwszy pamiętniki biskupa wileńskiego – Wspomnienia – napisane w ojczystym języku polskim ukazały się w 1900 roku w krakowskiej gazecie „Czas”. W tym samym roku 1900 (lub też na początku 1901), wydawnictwo „Czas” opublikowało je jako książkę w nakładzie 150 egzemplarzy. We wspomnieniach są bardzo ciekawe szczegóły z historii zakonu pijarów, o położeniu Kościoła katolickiego na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, które zostały zagarnięte przez imperium rosyjskie. Znajdujemy tam także wiadomości o literackich i intelektualnych realiach życia w Wilnie. Dwadzieścia lat wygnania opisał bardzo zwięźle, a życia w Krakowie po powrocie z wygnania nie wspomniał w ogóle. Artykuł pragnie zrekonstruować drogę Wspomnień biskupa wileńskiego od rękopisu do druku na początku wieku XX. Podczas odkrywania okoliczności tworzenia i publikowania Wspomnień ustalono, że w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie od 1917 roku znajduje się nie rękopis Wspomnień Krasińskiego, lecz wersja redakcyjna złożona z fragmentów autografu. Należy przyjąć, że oryginalne Wspomnienia nie zachowały się. Stanisław Estreicher (1869–1939), profesor na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i współpracownik dziennika „Czas”, zredagował rękopis. Niewątpliwe jest, że część pamiętników Krasińskiego była wśród rękopisów przewiezionych w 1927 roku z Muzeum Polskiego w Rapperswilu do Biblioteki Narodowej w Warszawie. Adnotacja dawnego rękopisu Krasińskich w Rapperswilu pozwala stwierdzić, że jeden z nich był częścią wspomnień biskupa o jego latach spędzonych na wygnaniu. Przygotowujący Wspomnienia Krasińskiego do publikacji w 1900 roku Stanisław Estreicher nic o rękopisie Krasińskiego w Rapperswilu nie wiedział. Kiedy i jak rękopis Krasińskiego dostał się do muzeum w Rapperswilu nie jest oczywiste. Rękopis Wspomnień Krasińskiego został przekazany do Warszawy w 1927 roku do zbiorów Biblioteki Narodowej, gdzie zniszczony został w czasie Powstania Warszawskiego. Nie ma danych, które wskazywałyby, że w przyszłości można by było ów ostatni rękopis (lub jego kopię) gdzieś odnaleźć. Geneza Wspomnień biskupa wileńskiego Adama Stanisława Krasińskiego, historia konserwacji rękopisu oraz jego przygotowania do publikacji kryją więcej niż jedną tylko zagadkę.
Bishop of Vilnius Diocese Adam Stanisław Krasiński (1810–1891) left a deep imprint not only as an active hierarch of the Roman Catholic Church, but also as an energetic participant of 19th c. cultural life, a man of letters. Not complying with the instruction of Governor General Michael Murav’ev to issue a circular condemning the 1863 uprising, Krasiński in the early summer of 1863 was exiled to Vyatka (now Kirov). Released from exile in 1883, without the right to return to his diocese, Krasiński settled in Krakow. The period of the life of the bishop in Krakow from a creative point of view was very productive. From his youth interested in literature, having also been a man of letters, the preparer of a dictionary of Polish synonyms, Krasiński while living in Krakow began to write memoirs. For the first time the Memoirs [Wspomnienia] of the Bishop of Vilnius written in his native Polish were published in 1900 in the newspaper „Czas”, and in the same year 1900 (or in early 1901) the „Czas” publishing house issued them as a book with a press run of 150 copies. In the Memoirs there are interesting details from the history of the Piarist order, about the situation of the Roman Catholic Church in the lands of the former Polish-Lithuanian Commonwealth that after its collapse fell to the Russian Empire, and the literary and intellectual realities of life in Vilnius. The twenty years of exile are described very succinctly and the life in Krakow after returning from exile is not even mentioned at all. The paper reconstructs the path of the Vilnius Bishop’s memoirs from manuscript to printing at the beginning of the 20th c. While uncovering the circumstances of the writing and publishing of the Memoirs, it was determined that in the collections of the National Museum in Krakow since 1917 is stored not the manuscript of Krasiński ‘s memoirs, but its editorial version with fragments of the autograph. It is assumed that the original memoirs have not survived. Stanisław Estreicher (1869–1939), then a professor at the Jagiellonian University in Krakow and a contributor to the newspaper „Czas”, edited the manuscript. It is clear that part of Krasiński’s Memoirs were among the manuscripts transferred from the Polish Museum in Rapperswil to the National Library in Warsaw in 1927. The annotation of the former Krasiński manuscript in Rapperswil lets one declare that among them was the part of the bishop’s memoirs about his years spent in exile. The preparer of the Krasiński Memoirs for publication in 1900 Stanisław Estreicher did not know anything about the Krasiński ‘s memoirs manuscript in Rapperswil. When and how the Krasiński manuscripts arrived in the Rapperswil museum is unclear. The manuscript of Krasiński’s memoirs handed over to Warsaw in the 1920s ended up in the collections of the National Library destroyed during the war. There are no data that would suggest that the latter manuscript (or its copy) could be found in the future. The genesis of the memoirs of Vilnius Bishop Krasiński, the history of the manuscript’s preservation and its preparation for publication hide more than one riddle.
Źródło:
Folia Historica Cracoviensia; 2013, 19; 297-316
0867-8294
Pojawia się w:
Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O Słowniku inteligencji polskiej w ZSRR z perspektywy Lwowa [Zostali na Wschodzie. Słownik inteligencji polskiej w ZSRS 1945–1991, t. 1–2, red. Adam Hlebowicz, IPN, Warszawa 2021–2022, ss. 488, 616]
Autorzy:
Piekarski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/49093106.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
USSR
Lviv
Vilnius
Poles
intelligentsia
ZSRR
Lwów
Wilno
Polacy
inteligencja
Opis:
So far, little is known about the Polish intelligentsia that stayed in the USSR after 1945. Therefore, the publication of the biographical dictionary “Zostali na Wschodzie. Słownik inteligencji polskiej w ZSRS 1945–1991” is an excellent idea, as it marks a starting point for this type of research. Its first two volumes, edited by Adam Hlebowicz, have been published by the Institute of National Remembrance. However, this publication is not free from shortcomings. The most important one is that no distinction was made between former citizens of the Second Polish Republic and Poles who had lived in the remaining vast areas of the USSR. Although the dictionary covers the history of the Polish intelligentsia in the USSR, the people discussed were assigned to countries that did not exist before 1991 (such as Ukraine, Belarus and others). Moreover, the first two volumes lack biographies of many famous people. Instead, they provide information about people who were less important for the history of the Polish intelligentsia in the former USSR.
Źródło:
Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2023, 60; 265-279
0080-4754
Pojawia się w:
Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w Wilnie (1925–1939)
Branch of the Polish Historical Society in Vilnius (1925–1939)
Autorzy:
Sierżęga, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340742.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Vilnius Branch of the Polish Historical Society
Stefan Batory University in Vilnius
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie
Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Wilnie
Opis:
Po odzyskaniu niepodległości historycy zrzeszeni w towarzystwach naukowych działających w warunkach rozbiorowych stanęli przed wyzwaniem ich reorganizacji. Najważniejszym reprezentującym ogół miłośników Klio stowarzyszeniem pozostawało utworzone we Lwowie w 1886 r. Towarzystwo Historyczne. Przyjęcie przez TH nowego statutu w 1924 r. i zmiana nazwy na Polskie Towarzystwo Historyczne nie tylko prowadziło do unifikacji instytucji, nadając jej charakter ogólnopolski, ale i regulowało zasady powoływania oddziałów zamiejscowych. Jednym z nich, skupionym wokół reaktywowanego Uniwersytetu Stefana Batorego, był Oddział PTH w Wilnie. Charakterystyka jego działalności pozwala ocenić rolę, jaką środowisko wileńskie odegrało w upowszechniania nauki, ale też określić miejsce Oddziału w strukturze Towarzystwa. W okresie międzywojennym Oddział Wileński PTH nie przejawiał większej aktywności naukowej. Skupiano się niemal wyłącznie na realizacji celów statutowych PTH, co znalazło wyraz w organizowaniu spotkań naukowych i udziale w Powszechnych Zjazdach Historyków Polskich, z których dla miejscowego środowiska najważniejszym był zjazd w Wilnie zorganizowany w 1935 r. W warunkach lokalnych większą popularnością cieszyło się działające od 1907 r. Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie, angażujące zarówno środowisko uniwersyteckie, jak i miejscowych archiwistów, bibliotekarzy i miłośników historii.
After regaining independence, historians associated in scientific societies operating in the partitioned regions faced the challenge of their reorganization. It was the Historical Society, established in Lviv in 1886, which was the most important of these, above all bringing together all representatives of Klio. The adoption of a new statute by the Historical Society in 1924 and the changing the name into the Polish Historical Society, not only led to the unification of the institution, giving it a nation-wide character, but also regulated the principles of establishing branch offices. One of them, focused around the reactivated Stefan Batory University, was the branch of Polish Historical Society in Vilnius. The characteristics of its activities allow us to define the role that the Vilnius community played in the dissemination of knowledge, as well as to define the place and its rank in the structure of the Society. In the interwar period, the branch of the Polish Historical Society in Vilnius did not show much scientific activity. The focus was almost exclusively on the implementation of the statutory objectives, which was manifested in the organization of scientific meetings and participation in the General Meetings of Polish Historians, of which the most important for the local community was the Congress in Vilnius organized in 1935. Locally, the Society of Friends of Sciences in Vilnius, operating from 1907, enjoyed greater popularity, involving both the university community and local archivists, as well as librarians and history enthusiasts.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 22, 1; 52-79
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura rosyjska na łamach biuletynu Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej w Wilnie ,,Balticoslavica”(1933-1938)
Russian literature in the Bulletin „Balticoslavica”, published by Scientific and Research Institute of Eastern Europe in Vilnius (1930-1938)
Autorzy:
Zienkiewicz, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482239.pdf
Data publikacji:
2006-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Russian literature
Baltoslavica
culture
Institute of Eastern Europe in Vilnius
Opis:
Institute of Eastern Europe in Vilnius was established in 1930 and worked till 1939. Its an elementary assignment was collecting and working up with research materials concerning to economy, history, folkloristic and philology of Polish eastern neighbors, mainly Soviet Union. The literature from humanistic area of interest had been published in Bulletin „Balticoslavica”. The literature was a main topic of these publications. The authors of articles, critiques, and bibliographic notes, focus on literary and scientific life by review of publications in many countries, including Germany, Soviet Union, Estonia, Finland, Czechoslovakia, Yugoslavia, France and many more. Especially, lot of attention and comments was connected to articles concerned with Russian literature - theory, poetry, drama, prose; this problem is a topic of present essay.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2006, 1, XI; 85-96
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zu den lituaischen Lehnwörtern in ausgewählten Wörterbüchern der polnischen Sprache
Lithuanian loanwords in selected Polish language dictionaries
Autorzy:
Guz, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/568239.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
Etymologies
lithuanisms
Polish in Vilnius
dialects of the border area
Opis:
The paper examines the frequency of words of Lithuanian origin in selected, recently published, Polish language dictionaries. The conducted research shows that the frequency of such words is low. There are only three Lithuanisms in the Słownik etymologiczny języka polskiego by W. Boryś and in the Słownik etymologiczny języka polskiego by K. Długosz-Kurczabowa there are none. The low frequency of these words is discussed in many scholarly works, both those on Polish literary language and those on the Polish language in the Kresy area (the easter borderlands). This paper tries to establish the reasons behind this situation. The reasons are, as the subject literature shows, historical, geographical, practical, aesthetic, cultural and administrative in nature.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2011, 2(6); 339-348
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mgr Nadzieja Rojecka (1898-1986), botanik i fitopatolog
Mgr Nadzieja Rojecka (1898-1986), botanist and phytopathologist
Autorzy:
Gąsiorowski, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11543301.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Nadzieja Rojecka
botanika
fitopatologia
Wilno
Toruń
Puławy
botany
phytopathology
Vilnius
Opis:
W artykule przedstawiono dzieje życia i pracy naukowej Karaimki Nadziei Rojeckiej (1898-1986), która uzyskała magisterium z botaniki po studiach uniwersyteckich w Wilnie i Toruniu, a następnie pracowała w charakterze asystentki w Uniwersytecie Wileńskim i Toruńskim oraz w Stacji Ochrony Roślin w Wilnie i Toruniu, w końcu Instytucie Ochrony Roślin w Puławach. Należała w Polsce do wybitnych specjalistek w swojej dziedzinie badawczej.
The article presents the history of the life and scientific work of Karaim Nadzieja Rojecka (1898-1986), who obtained her master's degree in botany after university studies in Vilnius and Toruń, and then worked as an assistant at the University of Vilnius and Toruń and at the Plant Protection Station in Vilnius and Toruń, and finally the Institute of Plant Protection in Puławy. She was one of the eminent specialists in her research field in Poland.
Źródło:
Almanach Karaimski; 2021, 10; 45-60
2300-8164
Pojawia się w:
Almanach Karaimski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ofiary czy bohaterowie? Dzieci w narracji wystawy o Holokauście w Muzeum Żydowskim w Wilnie
Victims or heroes? Children in the narrative line of Holocaust exhibition at the Jewish Museum in Vilnius
Autorzy:
Zaborski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15012824.pdf
Data publikacji:
2022-06-15
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
Holocaust
museum
children
Lithuania
Vilnius
Holokaust
muzeum
dzieci
Litwa
Wilno
Opis:
Autor analizuje stałą wystawę poświęconą Holokaustowi, prezentowaną w Muzeum Żydowskim w Wilnie (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus/Vilna Gaon State Jewish Museum). Sprawdza, jakie miejsce zajmują najmłodsze ofiary Zagłady w linii narracyjnej tej ekspozycji? Pyta, czy poświęcone są im odrębne elementy stałej wystawy, czy raczej dziecięce losy są „wpisane” w ogólny przekaz dotyczący dokumentowych tutaj wydarzeń? Czy twórcy placówki skupili się na tragicznym wymiarze dziecięcych losów czy raczej zaprezentowali je przez pryzmat bohaterskich czynów i dokonujących ich postaci? A zatem – czy w centrum przekazu znalazła się śmierć ofiar czy śmierć bohaterów? I wreszcie – czy jest tu miejsce na prezentowanie Ocalonych? Badania, których efekty prezentowane są w artykule, dotyczą również tego, czy narracja w muzeum jest poświęcona konkretnym, indywidualnym postaciom czy raczej społeczności anonimowych uczestników wojennych wydarzeń. W centrum zainteresowania znajduje się również pytanie o to, czy muzealny przekaz zatrzymuje się na poziomie prezentacji faktów, czy wychodzi poza ten obszar i obejmuje również przestrzeń promowania określonych wartości. Innymi słowy – czy obok sfery kognitywnej jest tu także miejsce dla elementów aksjologicznych? Czy celem jest jedynie edukacja skupiona na przekazywaniu rzetelnej wiedzy – czy raczej proces kształcenia społeczno-politycznego, którego celem staje się kreowanie określonych postaw moralnych?
The author analyses the permanent exhibition devoted to the Holocaust at the Vilna Gaon State Jewish Museum (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus). He tries to find out what the place of the youngest victims of the Holocaust is in the narrative line of the exhibition. He asks whether there are separate elements of the permanent exhibition devoted to them or the children's fates are "inscribed" in the general message about the events documented there. Are the creators of the museum focused on the tragic dimension of children's fates or do they present them through the prism of heroic deeds showing the individuals who performed them? Thus – is the death of the victims or the death of the heroes at the centre of the message? And finally – is there a place to present the Survivors? The research, the results of which are presented in the paper, is also an aim to answer whether the narrative line of the museum is devoted to specific individuals or to a community of anonymous participants of war events. The central point is also if the museum's message focuses just on presenting facts or goes beyond this area and includes the space for promoting specific values. In other words: is there a place for axiological elements in addition to the cognitive sphere? Is the goal just education focused on passing on reliable knowledge or on the process of socio-political education, the aim of which is to create specific moral attitudes?
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 1; 101-121
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vilniaus universiteto bibliotekos paleotipai. Katalogas, sudaré Nojus Feigelmanas, Irena Daugirdaité, Petras Račius, Vilnius 2003, s. 584
Autorzy:
Pietrzkiewicz, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1040487.pdf
Data publikacji:
2005-12-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
stare druki
Polska
Wilno
historia
old prints
Polska
Vilnius
history
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2005, 84; 402-404
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osobliwe analityzmy słownikowe i frazeologizmy w polskojęzycznej wileńskiej prasie międzywojennej. (Na materiale „Kuriera Wileńskiego”)
Specific dictionary analytisms and idiomatic phrases in the Polish interwar Vilnius press (on the basis of the “Kurier Wileński”)
Autorzy:
Joachimiak-Prażanowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/967740.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
idiomatic phrases
dictionary analytisms
Vilnius Region
frazeologizmy
analityzmy słownikowe
wileńszczyzna
Opis:
This article presents specific dictionary analytisms and idiomatic phrases used in the Polish language of Kurier Wileński in the interwar period. I have found 50 dictionary analytisms (7 citations included) and 5 idioms (1 citation included). Amongst specific analytisms the Russicisms dominate: 31 items. Older Polish vocabulary creates a large group: 10 items. Six out of these phrases stand for recessive elements, four – are a part of obsolete lexis. One ephemeral unit (narzędzia moczowe) and one regionalism (skład apteczny) have appeared. The genesis of 5 unique idiomatic phrases excerpted from Kurier Wileński is shown in a following way: 3 Russicisms, 1 Ukrainian or Bielarusian borrowing (duby smalone), 1 idiomatic phrase of an unknown origin (ruszać się jak mucha w śmietanie). The textual frequency of appearance of all the collected peculiar lexical phenomena was in total 81 examples. As the analysis denoted, in the second decade of the period between the Wars the language of the editors of Kurier Wileński was less saturated with uniqueness than in the first ten years after the First World War. It could be – yet in the weak form – the result of contact of the Vilnius Region with ethnic Poland lands within one country.
W niniejszym artykule przedstawiono osobliwe analityzmy słownikowe i frazeologizmy funkcjonujące w polszczyźnie „Kuriera Wileńskiego” w dwudziestoleciu międzywojennym. Z badanej gazety wyekscerpowano łącznie 50 analityzmów słownikowych (w tym 7 cytatów) i 5 frazeologizmów (w tym 1 cytat). W grupie osobliwych analityzmów dominują rusycyzmy: 31 jednostek. Stosunkowo licznie reprezentowane jest starsze słownictwo ogólnopolskie: 10 jednostek. Sześć spośród nich to elementy recesywne, 4 leksemy należą zaś do leksyki przestarzałej. W badanym dzienniku napotkano 1 jednostkę efemeryczną (narzędzia moczowe) oraz 1 regionalizm (skład apteczny). Geneza 5 osobliwych frazeologizmów wynotowanych z KW przedstawia się następująco: 3 rusycyzmy, 1 ukrainizm lub białorutenizm (duby smalone), 1 frazeologizm o niejasnym pochodzeniu (ruszać się jak mucha w śmietanie). Frekwencja tekstowa wszystkich zgromadzonych osobliwych jednostek leksykalnych była niewielka i wynosiła łącznie 81 wystąpień. Jak wykazała analiza, w drugim dziesięcioleciu okresu międzywojennego język redaktorów KW był nieco mniej nasycony osobliwościami niż w pierwszych latach po I wojnie światowej. Mógł to być – słaby jeszcze – efekt zbliżenia Wileńszczyzny z Polską etniczną w granicach jednego państwa.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2014, 38; 153-171
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowacki na uniwersytecie
Słowacki at University
Autorzy:
Jędrychowski, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519871.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Juliusz Słowacki
Uniwersytet Wileński
historia edukacji
Vilnius University
education history
Opis:
Artykuł przedstawia okres 1825-1828, kiedy Juliusz Słowacki studiował na Uniwersytecie Wileńskim. Autor wyszczególnia i charakteryzuje miejsca, w których poeta mieszkał przez dłuższy czas. Opisuje także położenie Belwederu, letniej rezydencji i ogrodu Augusta Bécu, do którego Słowacki często chodził na spacery. Artykuł uzupełnia pewne luki w wiedzy na temat życia studenckiego poety. Dzięki odnalezieniu kopii dyplomu, wykazu ocen i informacji o ukończeniu studiów udało się ustalić, którzy studenci Oddziału Nauk Moralnych i Politycznych otrzymali nagrodę pieniężną, kto otrzymał wyróżnienie, jaki był temat pracy końcowej Słowackiego i kiedy Słowacki opuścił Wilno na stałe.
This article presents the time spanning 1825–1828, when Juliusz Słowacki studied at Vilnius University; it specifies and describes the places where he lived for longer periods of time. The article also describes the location of Belweder, the summer residence and garden of August Bécu, to which Słowacki often went for a stroll. The article fills some gaps concerning the poet’s student life. Thanks to discovering a copy of the diploma, the mark transcript and some information concerning the completion of studies, the author has been able to determine which students of the Faculty of Moral and Political Sciences received a monetary prize, who was awarded an honorable mention, what the subject of Słowacki’s final paper was and when Słowacki left Vilnius for good.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 114-138
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polonistyka na Uniwersytecie Wileńskim – osiągnięcia, zagrożenia i perspektywy
Polish Studies at the Vilnius University: achievements, threats, perspectives
Autorzy:
Dawlewicz, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763165.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish Philology
Vilnius University
didactics
filologia polska
Uniwersytet Wileński
dydaktyka
Opis:
Celem artykułu jest prezentacja studiów polonistycznych na Uniwersytecie Wileńskim – jej dziejów, współczesności i perspektyw rozwoju. Jednym z podstawowych celów działalności Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego jest m.in. kształcenie specjalistów w zakresie polskiej literatury, kultury oraz języka dla placówek oświatowych, kulturalnych oraz państwowych na Litwie. Trzydzieści lat funkcjonowania polonistyki na Uniwersytecie Wileńskim jako odrębnej jednostki dydaktyczno-naukowej w strukturze Wydziału Filologicznego wykazało, że jest ona placówką ważną i potrzebną. Wzmocniony kierunek studiów polonistycznych na Uniwersytecie Wileńskim powinien istnieć jako trwały składnik struktury tej uczelni i jako niezbędny pomost we współpracy Litwy i Polski.
The aim of the article is to present Polish studies at the Vilnius University – its history, present times and prospects for development. One of the basic goals of the Center for Polish Studies of the Vilnius University is, among others, educating specialists in Polish literature, culture and language in educational, cultural and state institutions in Lithuania. Thirty years of functioning of Polish studies at Vilnius University as a separate teaching and research unit within the structure of the Faculty of Philology have shown that it is an important and needed institution. The strengthened field of Polish studies at Vilnius University should exist as a permanent element of the structure of this university and as a necessary bridge in cooperation between Lithuania and Poland.
Źródło:
Polonistyka. Innowacje; 2023, 17; 83-92
2450-6435
Pojawia się w:
Polonistyka. Innowacje
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vilnius University in the days of the Commission of National Education (1773–1794)
Uniwersytet Wileński w czasach Komisji Edukacji Narodowej (1773–1794)
Autorzy:
Kamińska, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2058119.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
Commission of National Education
Vilnius University
Vilnius Academy
Lithuanian Main School
university reform
Komisja Edukacji Narodowej
Uniwersytet Wileński
Akademia Wileńska
Szkoła Główna Litewska
reforma uniwersytetu
Opis:
This article presents an outline of the history of Vilnius University in the days of the Commission of National Education. It characterises an organisational pattern and educational objectives that were defined in the essential document of the Commission, ‘Ustawy Kommissyi Edukacyi Narodowey dla stanu akademickiego i na szkoły w kraiach Rzeczypospolitey przepisane’ [‘The Commission of National Education’s Acts for the Academic Estate and the Schools of the Commonwealth’]. Moreover, it presents the process of converting Vilnius Academy into a modern, enlightened university. It points to its functions, such as education, including teacher training, scientific research, promotion of knowledge and supervision over secular schools. It also presents the aspect of the professors’ effort to provide scientific resources for the development of mathematical and natural sciences and medicine. The author has outlined the pragmatic aspect of professors’ lectures as well. As in other schools of the Commission, the Lithuanian Main School’s crucial educational objective was to form good, enlightened citizens who could be useful to the state.
Źródło:
Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2018, 55; 109-124
0080-4754
Pojawia się w:
Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Glossa do karaimskiej sfragistyki
Glossary for Karaite Sigillography
Autorzy:
Witkowski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/979644.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
pieczęci
Karaimskie organizacje
Wilno
Troki
hachan
hazzan
seals
Karaite orgaznizations
Vilnius
Opis:
Very little is known about the Karaite seals used during time of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The development of the administration in the Russian Empire forced Karaites to use these seals. However the new reality that emerged following the introduction of a new law in the Republic of Poland in 1936 offered them a chance to change some aspects of official Karaite iconography.
Źródło:
Almanach Karaimski; 2015, 4; 127-144
2300-8164
Pojawia się w:
Almanach Karaimski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Protokoły z posiedzeń organizacji karaimskich w II Rzeczypospolitej (1924–1928)
The Minutes of Karaite Organizations Based in the Republic of Poland (1924–1928)
Autorzy:
Witkowski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/979649.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Karaite organizations
Vilnius
Trakai
Lutsk
hachan
hazzan
social life
religious life
Opis:
The minutes of the various social and religious Karaite organizations shed light on the most important questions of their existence in the Republic of Poland after WW I, when the Karaites had to reestablish their legal, religious and social position.
Źródło:
Almanach Karaimski; 2015, 4; 183-215
2300-8164
Pojawia się w:
Almanach Karaimski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“… cum statuti tanta sit auctoritas, ut eius praeceptione omnia nobis conserventur.” Some Remarks on Wioletta Pawlikowska-Butterwick and Liudas Jovaiša’s Vilniaus ir Žemaičių Katedrų Kapitulų Statutai
Autorzy:
Dyjakowska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1803255.pdf
Data publikacji:
2019-10-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
diocesan statutes
Diocese of Samogitia
Žemaitija
Diocese of Vilnius
cathedral
chapter
Opis:
The aim of this article is to present the edition of the statutes of the chapters of Vilnius and Samogitia authored by Wioletta Pawlikowska-Butterwick and Liudas Jovaiša. The presentation is preceded by a description of the history of both dioceses and remarks on the role of statutes as the source of the particular law of both chapters. Some space was devoted to the authors of the statutes and related issues. The editorial basis and the critical apparatus were discussed. Finally, attention was drawn to the illustrations accompanying the edition.
Źródło:
Roczniki Nauk Prawnych; 2018, 28, 3; 35-43
1507-7896
2544-5227
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Prawnych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Grzegorz Dąbrowski, "Prosta etnografia Wileńszczyzny", Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej, Wrocław 2013, ss. 313. „Wileńszczyzna. Przedmioty – opowieści – refleksje” red. Piotr Oleksy, Mateusz Sikora, Epigram, Bydgoszcz 2012, ss. 185
Autorzy:
Głuszkowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676573.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Vilnius region
the Commonwealth of Poland and Lithuania
ethnography
field research
Opis:
The review concerns two books devoed to the sociocultural, historical and lingusitic situation of Vilnius region (Lithuania). The author compares G. Dąbrowski's 'simple' ethnography and the practical application of his theories in the volume "Wileńszczyzna. Przedmioty – opowieści – refleksje".
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2014, 38; 333-339
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolejna praca o historiografii diecezji
Autorzy:
Kopiec, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044403.pdf
Data publikacji:
1980
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
historiografia
diecezja wileńska
biskupstwo
źródła
historiography
diocese of Vilnius
episcopate
source
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1980, 40; 194-197
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdrada stanu. Działalność Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi w Wilnie w latach 1930 – 1935
High Treason: The Activity of the Communist Party of Western Belarus in Vilnius in the Period between 1930 - 1935
Autorzy:
Łukasiewicz, Sergiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/460184.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
II Rzeczpospolita
Wilno
Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi
Policja Państwowa
komunizm
województwo wileńskie
communism
Second Polish Republic
Communist Party of Western Belarus Vilnius, State Police
Vilnius Voivodeship
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest próba wyjaśnienia działalności Komunistycznej Partii Za-chodniej Białorusi w Wilnie podczas pierwszej połowy lat trzydziestych dwudziestego wieku. Celem autora jest ukazanie organizacji, teorii i praktyki funkcjonowania nielegalnej organizacji komunistycznej na podstawie kwerendy archiwalnej odbytej od lutego do czerwca 2011 w Li-tewskim Centralnym Państwowym Archiwum w Wilnie. Ponadto zamierzeniem artykułu jest zaprezentowanie działalności policji miasta Wilna wobec sympatyków i działaczy ugrupowań komunistycznych operujących na terenie tego miasta. Utworzona w 1923 r. w Wilnie Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi była ugrupowa- niem fi lialnym KPP. Działalność KPZB miała szczególny wymiar w Wilnie. Jako największe mia-sto regionu, była stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego, oraz dom dla wielu narodów, wyznań i kultur, Wilno było najważniejszym polem dla działania KPZB. Z uwagi na liczbę mieszkańców, uprzemysłowiony charakter oraz wielonarodowość komuniści mieli możliwości rozwinięcia szerokiej pracy wywrotowej i konspiracyjnej. Ponadto, miasto było wielkim centrum produkcji i kolportażu wydawnictw komunistycznych, co umożliwiało szerzenie propagandy zarówno w jego granicach administracyjnych, jak i na prowincji. Działalność komunistów wileńskich nie pozostawała bez reakcji. Energicznie ją zwalczała Policja Państwowa w Wilnie. Działania organów śledczych nacechowane były niezwykłą de-terminacją mającą na celu wyeliminowanie lub przynajmniej ograniczenie komunistycznego zagrożenia w Wilnie.
The purpose of this paper is to explain the activities of the Communist Party of Western Belarus in Vilnius during the first half of the 1930s. The author's aim is to show the organizational, theoretical and practical dimensions of the operation of an illegal organization under the Communist archival queries held in II - VI 2011 in the Lithuanian Central State Archives in Vilnius. Furthermore, I intend to present the actions of the police in Vilnius taken towards the sympathizers and activists of the communist groups operating in the city. Founded in 1923 in Vilnius, the Communist Party of Western Belarus was a branch of The Communist Party of Poland. This organization, just like the Polish communist party, was illegal. Its aim was to combat the Polish state and the electioneering for the Union of Soviet Socialist Republics. Although the name of the party could indicate a desire for independence of Belarus, it in practice opted for transferring the north eastern provinces of the Second Republic of Poland to the USRR. CPWB’s activity had a special dimension in Vilnius. As the region's largest city, the former capital of the Grand Duchy of Lithuania, and home to many nations, religions and cultures, Vilnius was the strategic area for communist actions. Given the large number of inhabitants and its industrialized multi-ethnic character, the city offered the communists a possibility to develop a wide, subversive and conspiratorial work. In addition, the city was the center for the production and distribution of communist publications, which allowed the spread of propaganda within the city’s administrative boundaries as well as in the neighbourig provinces. The activities of the Vilnius communists evoked response on the part of the State Police in Vilnius. The investigative bodies were determined to eliminate or at least reduce the Communist threat in Vilnius.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2012, 2
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Karaimistyka jako nieodłączny element turkologii w Wilnie
Karaim Studies as an Integral Part of the Turkology in Vilnius
Autorzy:
Kobeckaitė, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440293.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Związek Karaimów Polskich. Karaimska Oficyna Wydawnicza Bitik
Tematy:
Orient studies
Turcology
Karaims
Karaim studies
Karaim language
Tatars
Lithuania
Vilnius
Trakai
Polska
Vilnius university
Turks
period between the two World wars
revival
national identity
Opis:
The main aim of this article is to describe the role played of two Turkic communities residing in the territory of the Great Duchy of Lithuania from the 14th century onwards – the Karaims and the Tatars – in the appearance and development of oriental and Turkological studies in Vilnius. A short overview of the state of Oriental Studies in Vilnius, in particular in Vilnius University in the 18th–19th centuries, and its correlation with the local “Orient”, is given in the first part of the article. Most of the article focuses on the period between the two world wars, when Karaim and Tatar scholars, educationists and spiritual leaders took a very active role in investigating and popularising their own cultural heritage and Turkic culture in general. Through publications in magazines, the activities of societies and communities, an available pool of effective and skilled experts Karaim and Tatars courses emerged in Vilnius as an equivalent subject to traditional Oriental Studies and Turkology. Their achievements paved the way for the great resurgence in national identity and the revival academic research and teaching on Lithuania’s national heritage after it regained its independence in 1990. Research on the Oriental heritage of the Lithuanian Grand Duchy was out of the question during the Soviet period. Today when linguistic and cultural studies and research on Karaim and Tatar culture have become an important feature of Turkology, the Oriental studies programme in Vilnius constitutes a relevant part of professional academic life.
Źródło:
Almanach Karaimski; 2014, 3; 65-78
2300-8164
Pojawia się w:
Almanach Karaimski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkoły Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego w Wilnie (1896–1921)
Schools of the Polish Teachers Association in Vilnius (1896–1921)
Autorzy:
Falkowska, Joanna
Walasek, Stefania
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956626.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish Teachers Association – Stowarzyszenie Nauczycielstwa Polskiego
Polish education
Lithuania
Vilnius
education
Opis:
The article presents the history of the Polish Teachers Association (Stowarzyszenie Nauczycielstwa Polskiego – SNP) in Vilnius which was established in 1896 as a secret society under the name of Schoolmistress Circle (Koło Nauczycielek). It presents the association’s evolution, basic objectives of operation and problems faced by the organizers and the teachers against a background of political and social events. The authors of the work present the schools of the Association, their origin, starting from organization of the so-called group lessons (junior high school courses) which laid foundation for the future junior high schools (for boys named after King Sigismund August and Joachim Lelewel and for girsl named after Eliza Orzeszkowa), the curricula, financial issues, problems with premises etc. Education in these schools was mostly provided to students who in the Russian Empire attended junior high, secondary and trade schools. The time frame of this work starts in 1896 (when the Association was established) and ends in 1921 when schools within the Association were partly taken over by the state.The above issues have been presented by the authors mostly on the basis of source materials stored in the National Historical Archive in Vilnius (Materials of the Scientific Society of the City of Vilnius).
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2019, 41; 35-46
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O inwestycjach budowlanych Wazów w Wilnie
On the Vasas’ Building Investments in Vilnius
Autorzy:
Czyż, Anna Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1832666.pdf
Data publikacji:
2021-10-25
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Wazowie
Wilno
XVII w.
architektura
the Vasas
Vilnius
seventeenth century
architecture
Opis:
Artykuł traktuje o budowlach Wazów w Wilnie w kontekście nie tyle architektonicznym, ile treści ideowych. Waga inwestycji Wazów wynikała z tradycji jagiellońskiej opieki nad miastem oraz miejsca, jakie Wilno zajmowało w Rzeczypospolitej.
The article deals with the Vasa buildings in Vilnius not in the context of their architecture but their ideological content. The importance of the Vasa investments resulted from the Jagiellonian tradition of taking care of the city and the place that Vilnius occupied in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2021, 7; 211-228
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vilnius archipelago: Performative walks around this performative city
Autorzy:
Kasner, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677636.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Vilnius
#skaitomevilniu
performative turn
performative city
performative memory
dérive
performative walks
Opis:
Vilnius archipelago: Performative walks around this performative cityThe present study deals with the performative memory of a city, namely modern Vilnius, the capital of the Republic of Lithuania. The difficult past of Vilnius that is shared by other eastern and central European cities and is marked by the bitter legacy of the “city of changed blood” (Pl. “miasto o wymienionej krwi”, a notion introduced by M. Lewicka) has been subjected to a number of changes effected by modernity and dynamic Europeanization at the turn of the twentieth and twenty-first centuries. The confrontation between the past and modernity has resulted in serious social and national problems (e.g. Polish–Lithuanian relations) dating to the early as well as the most recent history of Lithuania and its capital. Having experienced various totalitarian regimes, Vilnius is an interesting example of the redefining of the memory of the space of a city at a time of a changing political system; it is also an example of the establishing of a hierarchy of new values and symbols. Vilnius is also a cultural hybrid resulting from long-lasting transgressions. However, a comprehensive account of its history still remains utopian. Drawing on the #skaitomevilniu (‘We read Vilnius’) project that was carried out in Vilnius in 2016–2017 and which adopted a performative perspective, the author of the present study attempts to describe a city that is constantly becoming. Archipelag Wilno. O performatywnym chodzeniu po performatywnym mieścieNiniejszy artykuł został poświęcony problematyce performatywnej pamięci miasta na przykładzie współczesnego Wilna, stolicy Republiki Litewskiej. Skomplikowana, choć tak charakterystyczna dla miast Europy Środkowo-Wschodniej, przeszłość Wilna, naznaczona bolesnym dziedzictwem „miasta o wymienionej krwi” (pojęcie M. Lewickiej), zderzyła się na przełomie XX i XXI wieku z pełną zmian nowoczesnością i pośpieszną europeizacją. Ta konfrontacja stała się źródłem poważnych problemów społecznych i narodowych (w tym relacji polsko-litewskich), których korzenie sięgają zarówno najodleglejszych, jak i nowszych dziejów Litwy i jej stolicy. Wilno jako miasto silnie nacechowane doświadczeniem totalitaryzmów jest ciekawym przykładem ilustrującym proces redefiniowania pamięci przestrzeni miasta w okresie transformacji ustrojowej oraz ustanawiania nowej hierarchii wartości i symboli. Jest także kulturową hybrydą będącą efektem wielowiekowych transgresji, której całościowy opis pozostaje ciągle badawczą utopią. Autorka artykułu podejmuje próbę opisu miasta, które „ciągle się staje”, na przykładzie realizowanego w Wilnie w latach 2016–2017 projektu #skaitomevilniu (pol. Czytamy Wilno) z zastosowaniem perspektywy performatywnej.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2019, 19
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Polska” i mesjanizm w pismach s. Heleny Rafaeli Majewskiej CSA, wileńskiej apostołki Bożego miłosierdzia
“Poland” and messianism in the writings of Sister Helena Rafaela Majewska CSA, Vilnius Apostle of Divine Mercy
Autorzy:
Damazyn, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51825600.pdf
Data publikacji:
2024-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Helena Majewska
God’s mercy
Vilnius
Kresy
messianism
World War II
Opis:
Helena Rafaela Majewska CSA (1902–1967) infiltrated the habitless congregation of the Sisters of Angels. Mystic; propagator of God’s mercy; penitent and collaborator of Fr. Michał Sopoćko – Vilnius confessor of Sister Faustyna Kowalska; continuator of her message. Majewska left a spiritual Diary from the years 1941–1943, in which a patriotic and messianic theme appears, the author will appear as an element of the message of mercy and the perspective of the fate of Poland revealed to her by God. The texts constitute their important sources, from which come the records of the Way of the Cross of the Polish Nation, where the mystic assigned the events of the subsequent World War II to the emergency station. The analysis of Majewska’s spiritual records is valuable both from the point of view of theological and historical sciences. In the first case, they reveal the obligation of patriotism in the formation and experience of religion in the early 20th century and during the Second Mandatory War. In the second one – revealing the elements of Polish messianism and allowing the use of interpretation of historical events at the time they occurred.
Źródło:
Krakowskie Studia Małopolskie; 2024, 3(43); 140-164
1643-6911
Pojawia się w:
Krakowskie Studia Małopolskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Intertekst Wilna w twórczości Vaidotasa Daunysa
The Intertext of Vilnius in the Works of Vaidotas Daunys
Autorzy:
Kasner, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38453284.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
literatura litewska
Vaidotas Daunys
Wilno
intertekstualność
intertekst Wilna
filozofia chrześcijańska
filozofia egzystencjalna
Biblia
Lithuanian literature
Vilnius
intertextuality
intertext of Vilnius
Christian philosophy
existential philosophy
the Bible
Opis:
The aim of the present article is to analyse the intertext of Vilnius in the works of the Lithuanian poet, essayist and editor Vaidotas Daunys (1958–1995) by drawing on the categories of intertextuality and intertext (J. Kristeva, R. Barthes, M. Riffaterre, M. Głowiński, S. Balbus, R. Nycz). In Daunys’ poems and essays, the reader perceives Vilnius as a mental construct, multilayered structure of meaning or a complex metaphor referring to a specific place on the map of north-eastern Europe, the political centre of the independent Republic of Lithuania since 1990. His debut collection Metų laikai [The Four Seasons, 1985] containing his early lyrics deals with urban themes, which will also become one of the recurrent motifs in his essays. This collection introduces themes, metaphors and symbols developed and recreated by the author over the following decades: the city of myth, the city of nature, the city of faith. In his poetry, Daunys illustrates how the personal and psychological city (the individualized place of the lyrical subject, where the history takes place here and now) evolves into the meta-city and philosophy of the city (Vilnius as a timeless and sacred city, with strong communal bonds). Daunys was a gifted observer, therefore, in his works (and artistic activities), at the aesthetic, ethical, philosophical and theological levels, he consequently and skilfully presented Vilnius as the central place of his homeland where multiple voices can be heard, as the Baltic cradle of Lithuanian culture and the home to many languages, cultures and nations. His source of inspiration was Lithuanian and European cultures (mainly literature oscillating between existential and ontological questions; Christian and existential philosophy; but also history, music, architecture and photography), based on the solid Christian foundation (the Bible). Translated into the language of the modern city and experience of the watershed years, these sources, displaying various forms of intertextuality, have created a multilayered web of meanings that Vilnius entails.
Celem artykułu jest opis i analiza intertekstu Wilna w twórczości litewskiego poety, eseisty i wydawcy Vaidotasa Daunysa (1958–1995). Do realizacji zadania zostały wykorzystane kategorie intertekstualności i intertekstu (J. Kristeva, R. Barthes, M. Riffaterre, M. Głowiński, S. Balbus, R. Nycz). Dla każdego czytelnika poezji i eseistyki Daunysa, Wilno to konstrukt mentalny, wielowarstwowa struktura znaczeń, złożona metafora odnosząca się do konkretnego miejsca na mapie Europy Północno-Wschodniej, politycznego centrum niepodległej od 1990 roku Republiki Litewskiej. Już wczesna liryka Daunysa z debiutanckiego tomu Metų laikai [Pory roku, 1985] odwołuje się do tematyki miejskiej, która z czasem stanie się także ważnym motywem jego eseistyki. To tutaj po raz pierwszy pojawiły się tematy, metafory i symbole, które twórca rozwijał (przetwarzał) przez kolejne dziesięciolecie: miasta mitu, miasta natury, miasta wiary. Dorobek poetycki Daunysa ilustruje proces ewolucji od miasta osobistego i psychologicznego (zindywidualizowanego miejsca przeżyć podmiotu lirycznego, w którym historia dzieje się tu i teraz) do meta-miasta i filozofii miasta (idei Wilna ponadczasowego, wspólnotowego, sakralnego). V. Daunys był obdarzony wyjątkowym darem uważności, dlatego w swojej twórczości (i twórczej działalności) tak konsekwentnie i umiejętnie, na poziomie estetycznym, etycznym, filozoficznym i teologicznym, rozwijał ideę Wilna jako wielogłosowego centrum ojczyzny, bałtyjskiej kolebki litewskości i zarazem domu wielu języków, kultur i narodów. Źródłem inspiracji była dla niego kultura litewska i kultura europejska (głównie literatura oscylująca wokół zagadnień egzystencjalnych i ontologicznych; filozofia chrześcijańska i egzystencjalna; ale także historia, muzyka, architektura i fotografia), osadzone na mocnym fundamencie chrześcijańskim (Biblia). Przełożone na język współczesnego miasta i doświadczenia czasów przełomu, utworzyły fascynującą swoją wielorodnością intertekstualną siatkę znaczeniową Wilna.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2021, 45
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Preteksty Mickiewiczowskie, czyli uwagi na marginesie poszukiwań archiwalnych
Mickiewicz’s pretexts, or comments on the margins of archival research
Autorzy:
Markowska-Fulara, Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1205805.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Adam Mickiewicz
Vilnius University
classicism
episode
archive
Uniwersytet Wileński
klasycyzm
epizod
archiwum
Opis:
Artykuł podejmuje kwestię roli rękopisów i innych dokumentów archiwalnych jako przed-tekstów utworów literackich. Stawia pytanie o to, w jakiej perspektywie badawczej ich wykorzystanie w badaniach literaturoznawczych może okazać się najowocniejsze. Zagadnienie to zostało przedstawione na przykładzie protokołu egzaminacyjnego zawierającego pytania zadane Adamowi Mickiewiczowi podczas egzaminu dyplomowego na Uniwersytecie Wileńskim. Na podstawie innych źródeł archiwalnych oraz drukowanych autorka podejmuje próbę rekonstrukcji pożądanych odpowiedzi na zadane pytania, a następnie wskazuje na korzyści, które mogą płynąć z uwzględnienia ich w analizie utworów literackich Mickiewicza.
The article analyses manuscripts and other archival documents as pre-texts of literary texts, with a view to demonstrating how they may be used most effectively in literary studies. An examination report with questions that Adam Mickiewicz was asked during his diploma examination at Vilnius University is discussed. The author analyses other archival and printed sources as well, trying to reconstruct the desired answers to the questions, and then outlines the benefits of employing such an archival procedure in the analysis of Mickiewicz’s works.
Źródło:
Forum Poetyki; 2020, 22; 86-99
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uczeń w szeregach rzemieślniczych. System edukacyjny i wychowawczy chłopców w wileńskich cechach w dobie wczesnonowożytnej w świetle statutów cechowych
Pupils as apprentices of a craft. The system of education and upbringing of boys in Vilnius guilds in the early modern period as revealed by guild statutes.
Autorzy:
Manyś, Bernadetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956599.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Vilnius
craftsmen
professional education
craft guild
17th and 18th century
Opis:
In this paper, I analyse the educational and teaching systems developed for boys joining Vilnius craft workshops. The boys worked (participating in production) and prepared themselves for their future profession. In my paper, I present the educational and teaching paths leading to an apprentice assuming the status of a fellow. It is interesting how the students operated in the structures of the guild workshops and what skills they possessed. The research does not encompass the sons of master craftsmen and out-of-guild craftsmen who would come to Vilnius and attempt to join the craft guilds. These issues require a separate analysis. It was not my intention to provide a holistic study of the issue; rather, I revised and supplemented Józef Morzy’s research in which he partly analysed craft guilds in Vilnius with respect to the essential work skills. In my analysis, I made use of the statutes of the craft guilds operating in Vilnius, one of the biggest cities in the Polish-Lithuanian Commonwealth, in the early modern period.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2019, 40; 7-23
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Disciplinary Responsibility of Advocates in the Interwar Period – Vilnius casus of Stanisław Węsławski (1896–1942)
Autorzy:
Dąbrowski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618435.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Stanisław Węsławski
disciplinary liability
interwar period
Vilnius
odpowiedzialność dyscyplinarna
dwudziestolecie międzywojenne
Wilno
Opis:
Stanisław Węsławski was a lawyer from the office. He was appointed by the court on appeal. Being aware of the “hopelessness” of the matter, failed to different deadlines. It was against him disciplinary action, which ultimately led to the imposition of the penalty warning.
Stanisław Węsławski, na mocy ówcześnie obowiązujących przepisów, był pełnomocnikiem z urzędu. Został powołany przez sąd w postępowaniu odwoławczym. Mając świadomość „beznadziejności” sprawy, uchybił różnym terminom. Zostało przeciwko niemu wszczęte postępowanie dyscyplinarne, które ostatecznie zakończyło się wymierzeniem kary upomnienia.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 2
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Dla Pana Jentza wysyłającego się za granicę”. Edukacyjna podróż krzemienieckiego nauczyciela
‘For Mr Jentz going abroad’: The educational journey of a teacher from Kremenets
Autorzy:
Buczek, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057598.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
technologia
podróż edukacyjna
Uniwersytet Wileński
Karol Jentz
technology
educational journey
Vilnius University
Opis:
The article presents Karol Jentz, an early 19th-century physics teacher. Vilnius University sent him on an educational journey to Berlin, Vienna, Munich and Paris. During the journey, he visited numerous factories and expanded his knowledge. He was supposed to take the position of professor of technology at Vilnius University upon his return, but he unexpectedly died in Paris.
Źródło:
Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2021, 58; 11-28
0080-4754
Pojawia się w:
Rozprawy z Dziejów Oświaty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przełom 1989 roku początkiem organizacji kresowych na Warmii i Mazurach. Studium na przykładzie Towarzystwa Miłośników (obecnie Przyjaciół) Wilna i Ziemi Wileńskiej w Olsztynie
Autorzy:
Bojarski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364952.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
borderland organisations
social life
turn of 1989
Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej (Association of Lovers of Vilnius
and Vilnius Land)
Olsztyn
cultivating memory of Eastern Borderlands
Opis:
The text presents the shaping process and initial activity of the Association of Lovers (currently: Friends) of Vilnius and Vilnius Land) in Olsztyn. This concept is presented in the light of the chronicle of the Association, documents and other materials found in private collections, mostly belonging to persons tied with the Association at various points of its functioning, as well as local press articles.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2020, 308, 2; 260-272
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Likwidacja Wileńskiego Seminarium Duchownego w 1945 roku
Liquidation of Vilnius Seminary and displacement to Bialystok in 1945
Autorzy:
Zavadzka, Alina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950340.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Seminarium Duchowne w Wilnie
Seminarium Duchowne w Białymstoku
likwidacja
abp Romuald Jałbrzykowski
Archidiecezja Wileńska
seminary in białystok
liquidation
vilnius archdiocese
the seminary in Vilnius
bishop romuald jabłrzykowski
Opis:
The seminary in Białystok was formed as a result of a closure of a Seminary in Vilnius, which was founded by the bishop of Vilnius Jerzy Radziwiłł on 11th January 1582. In 1925 the Vilnius Seminary was merged with the Theological Department of Stefan Batory University (USB). In December 1939 USB was liquidated, however the Theological Department acted in secret. After mass arrests of professors and clerical students, in March 1942 bishop Romuald Jałbrzykowski and Rev. Adam Sawicki were imprisoned. A seminary was liquidated and was not reopned until October 1944. Unfortunately, authorities closed the Vilnius Seminary on 20th February 1945. Bishop R. Jałbrzykowski made a decision to move the Seminary to Białystok, where in spring, on the 8th of May 1945 it commenced its activity. A month later an order was given to remove the archbishop R. Jałbrzykowski from Vilnius. He left for Bialystok on 15th July 1945. From here he managed the part of the Vilnius archdiocese which stayed within the Poland’s borders.
Źródło:
Rocznik Teologii Katolickiej; 2016, 15, 1
1644-8855
Pojawia się w:
Rocznik Teologii Katolickiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kraina „od Boga zapomniana”. Językowy obraz Litwy w pismach Józefa Piłsudskiego
Autorzy:
Misiak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608453.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Piłsudski
Litwa
Wilno
językowy obraz Litwy
Lithuania
Vilnius
linguistic image of Lithuania
Opis:
W artykule został zrekonstruowany językowy obraz Litwy wyłaniający się z wypowiedzi Józefa Piłsudskiego. Podstawę analizy stanowią wydane w okresie międzywojennym Pisma zebrane Marszałka, a ponadto publikowane zarówno w II Rzeczypospolitej, jak i na emigracji na łamach warszawskiej i londyńsko-nowojorskiej „Niepodległości” jego listy. Językowy obraz Litwy przedstawiony został w trzech aspektach: historycznym, perspektywicznym i osobistym. Słowami kluczami, niezbędnymi do zrozumienia toku rozumowania i emocji narratora, są „niewola”, „zgoda” i „miłe Wilno”.
The article is the first attempt to reconstruct a language image of Lithuania emerging from Józef Piłsudski’s statements and comments. The analysis is based on the Collected Works (Pisma zebrane) of the Marshal, and on his letters that appeared both in the Second Polish Republic, and in emigration, in the Warsaw and London-New York periodical Niepodległość. The language image of Lithuania is presented in three aspects: historical, perspectival, and personal. The keywords necessary to understand both the train of thought and emotions of the narrator are: captivity, concord, and pleasant Vilnius.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 1
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wileński świat” Zygmunta Augusta w monografii miasta pióra Józefa Ignacego Kraszewskiego
The “Vilnius world” of Zygmunt August in the monography of the city by Józef Ignacy Kraszewski
Autorzy:
Manyś, Bernadetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631329.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Vilnius
Zygmunt II August
Jagiellons
capital of the Grand Duchy of Lithuania
Opis:
The article aims to characterise the “Vilnius world” of king Zygmunt II August, as presented in a study of history of the Lithuanian capital written Józef Ignacy Kraszewski. The author attempts to show what kind of an image of Vilnius and its inhabitants in the times of the last Jagiellon was conveyed by Kraszewski in his description.
Źródło:
Studia Europaea Gnesnensia; 2015, 12; 275-294
2082-5951
Pojawia się w:
Studia Europaea Gnesnensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła do dziejów Kościoła Katolickiego w archiwach wileńskich
Quellen zur Geschichte der katholischen Kirche in Wilnaer Archiven
Autorzy:
Szot, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1039965.pdf
Data publikacji:
2008-06-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Geschichte
Quelle
Vilna
Archiv
historia
źródła
Wilno
archiwum
history
sources
Vilnius
archive
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2008, 89; 73-83
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawo rzymskie jako kryterium interpretacyjne w Decisiones Lituanicae Piotra Rojzjusza
Roman law as an interpretation criterion in Piotr Rojzjusz’s Decisiones Lituanicae
Autorzy:
Dyjakowska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/782743.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Roman law
Decisiones Lituanicae
Piotr Rojzjusz
Arbitral Court in Vilnius
Magdeburg
law
Opis:
The aim of the article is to show that Piotr Rojzjusz, Judge of the Royal Arbitral Court in Vilnius, applied Roman law as a criterion for interpretation in relation to Magdeburg law. Roman law served to interpret the meaning of doubtful notions of German law. The author was also an advocate of the subsidiary application of Roman law in the case of loopholes in national laws. His work entitled Decisiones […] de rebus in sacro auditorio Lituanico ex appellatione iudicatis (Kraków 1565) is a commentary on five judgments. The basis of the verdict is Magdeburg law, but the author’s arguments are full of references to Roman law and the works of glossators and commentators.
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2019, 12; 109-123
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Notaty pamiętnikowe” Antoniego Łazarowicza (1819-1905) – świadectwo Polaka w „rosyjskim mundurze”
Autorzy:
Korybut-Marciniak, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1374300.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Diaries of the 19th-centurys
Vilnius
officials
literature
Polish intelligentsia under partition
Opis:
Memoirs “Notaty pamiętnikowe” of Antoni Łazarowicz (1819-1905), preserved in the manuscript in the Lithuanian Library of the Academy of Sciences Wróblewscy in Vilnius constitute a unique document. Their author, a civil servant in Vilnius, discovers his true attitude to the tsarist authorities in his diary. This interesting source shows the other face of a tsar official. It is also a valuable account of the living conditions of Borderland Intelligence in the 19th century.
Źródło:
Przegląd Wschodnioeuropejski; 2020, XI, 1; 83-93
2081-1128
Pojawia się w:
Przegląd Wschodnioeuropejski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An Academic Discipline at a Crossroads. The Different Approaches to Teaching Literature in Warsaw and in Vilnius in the years 1811‒1830 — an Initial Analysis
Autorzy:
Markowska, Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/579294.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
University of Warsaw
Vilnius University
literary studies
literary criticism
comparative studies
comparative literature
Opis:
The article’s goal is to reflect on the perception of literary studies as an academic discipline in the 19th century Poland in the twenties and the thirties. The answer to this question may be found in lectures given in that time period at the University of Warsaw and at Vilnius University. The author analyzes excerpts of works by L. Borowski, E. Słowacki, L. Osiński and K. Brodziński in which they define the object of their studies and extrapolate on their methodological tenets. The analysis concludes with an attempt at defining the foremost tendencies in Polish literary studies of the time period, especially in regards to the relationship between the history of literature, literary theory and literary criticism.
Źródło:
Zagadnienia Rodzajów Literackich; 2016, 59/120 z. 4; 35-46
0084-4446
Pojawia się w:
Zagadnienia Rodzajów Literackich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na marginesie rękopisu Ludwika Chmaja pt. „Franciszek Ksawery Michał Bohusz. Jego życie i działalność wychowawcza (1746–1820)”
Notes in the margin of the manuscript written by Ludwik Chmaj: ‘Franciszek Ksawery Michał Bohusz. His life and educational activity (1746–1820)’
Autorzy:
Wójcik, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498501.pdf
Data publikacji:
2017-12
Wydawca:
Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie
Tematy:
Ludwik Chmaj
Franciszek Ksawery Michał Bohusz
edukacja
Uniwersytet
Wileński
education
University
of Vilnius
Opis:
Franciszek Ksawery Michał Bohusz (1746–1820) i Ludwik Chmaj (1888–1959) byli naukowcami oraz działaczami społeczno-politycznymi zatroskanymi o dobro Ojczyzny. Jako bystrzy obserwatorzy rzeczywistości zauważali zachodzące zmiany związane z rozwojem społecznym, gospodarczym i światopoglądowym w epokach, w których żyli. Za swój obowiązek wobec Rzeczypospolitej uważali także twórcze ukierunkowanie tych procesów za pomocą projektów edukacyjnych. Praktyczne sposoby realizacji takich projektów analizuje L. Chmaj w powstałym w Wilnie w 1941 roku rękopisie poświęconym życiu i działalności wychowawczej F.K.M. Bohusza. Jego inicjatywy edukacyjne to efekt pracy w charakterze wizytatora szkolnego w obszarze pozostającym pod kontrolą Uniwersytetu w Wilnie, zaangażowania w działalność Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, twórczości pisarskiej – poświęconej m.in. zagadnieniom obyczajowym i historycznym – oraz pełnionych funkcji duszpasterskich i politycznych. We wszystkich tych działaniach F.K.M. Bohusz pozostawał wierny maksymie: „jednostka winna jest wszystkie swe talenta towarzystwu, czyli społeczeństwu”. Opisywane przez L. Chmaja zdarzenia, przywoływane sądy i opinie posłużyły w artykule także jako punkty wyjścia do zaakcentowania niektórych ze współczesnych problemów, przed którymi staje szeroko rozumiana edukacja, takich jak: konsekwencje dewaluacji edukacji humanistycznej; kształtowanie postaw altruistycznych jako forma przygotowania do życia w świecie o kurczących się zasobach; metodyka kształcenia wczoraj i dziś oraz profesjonalizm edukatorów jako obowiązek etyczny.
Franciszek Ksawery Michał Bohusz (1746–1820) and Ludwik Chmaj (1888–1959) were researchers and socio-political activists concerned with the prosperity of the Homeland. As bright observers of the real world, they saw the changing social, economic and philosophical developments in the epochs in which they lived. They also considered the creative channeling of these processes through educational projects as their responsibility towards the Republic of Poland. Practical ways of implementing such projects were analysed by L. Chmaj in the manuscript written in Vilnius in 1941 devoted to the life and educational activities of F.K.M. Bohusz. His educational initiatives were the result of working as a school inspector in the area under the control of the University of Vilnius, commitment to work in Warsaw Society of Friends of Science, writing activities devoted to, among others, moral and historical issues, and pastoral and political functions. In all these activities F.K.M. Bohusz remained faithful to the maxim: ‘an individual should devote all their talents to the society’. The experiences described by L. Chmaj, the referred judgments and opinions, have served in the article also as a starting point for highlighting some of the contemporary problems facing broadly understood education, such as: the consequences of the devaluation of the humanities within education, shaping altruistic attitudes as a form of preparation for life in a shrinking world, methodology of education yesterday and today and the professionalism of educators as the ethical obligation.
Źródło:
Problemy Współczesnej Pedagogiki; 2017, 3, 1; 45-61
2450-8101
Pojawia się w:
Problemy Współczesnej Pedagogiki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies