- Tytuł:
-
Некоторые особенности орфографической адаптации заимствований в XVIII –XIX веках: употребление буквы Ѣ
Niektóre cechy ortograficznej adaptacji zapożyczeń w xvi –xix wieku: użycie litery Ѣ
Some characteristics of the orthography of the adaptation of borrowings in the 18th and 19th centuries: the use of the letter Ѣ - Autorzy:
- Каверина, Валерия
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/594324.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Tematy:
-
historia pisma rosyjskiego
ortografia zapożyczeń
użycie litery ять
History of written Russian
orthography of borrowings
use of the letter jat́ - Opis:
-
W artykule powstałym na podstawie materiału następujących gazet: “Vedomosti” epoki Piotra I, “Sanktpeterburgskije vedomosti” oraz “Moskovskije vedomosti” z XVIII–XIX w. – prześledzono proces przejmowania zapożyczeń, w którego toku ulega zmianom pisownia określonych słów z literą Ѣ (jat') lub bez niej. Skompletowano korpus wyrazów pochodzenia obcego z rdzeniami, w których regularnie lub sporadycznie jest pisana litera ѣ i odkryto prawidłowości jej użycia. Ukształtowany przed połową XVIII w. zwyczaj porównano z zaleceniami Słownika Akademii Rosyjskiej (Slovar' Akademii Rossijskoj) z lat 1789–1794 i dwóch wydań Słownika języka cerkiewnosłowiańskiego i rosyjskiego (Slovar' cerkovnoslavjanskogo i russkogo jazyka) z lat 1847 i 1867–68 oraz rozpraw o gramatyce z XIX w. Analiza obszernego materiału wykazała, że litera ѣ po pewnym okresie wariantowości nie zachowuje się w zapożyczonych rzeczownikach pospolitych. Użycie tej litery zanikło jeszcze przed pojawieniem się pierwszych publikacji kodyfikujących pisownię. Kto wie, czy nie jedynym rzeczownikiem pospolitym obcego pochodzenia pisanym z literą ѣ jest słowo апрѣль (aprělь), którego ortografia została ustalona jeszcze na początku XVIII w. W rezultacie pisownię z użyciem ѣ zachowują jedynie zapożyczone nazwy własne (Алексѣй–Aleksěj, Сергѣй–Sergěj itp.), co wyjaśnia J.K. Grot w rozprawie naukowej z 1876 r. pt. Sporne zagadnienia pisowni rosyjskiej od Piotra Wielkiego do dziś (Spornyje voprosy russkogo pravopisanija ot Petra Velikogo donyne).
This article, based on material from “Vedemosti”, from the time of Peter I, and “Sanktpeterburgskije vedomosti” and “Moskovskije vedomosti” from the 18th and 19th centuries, analyses the process of assimilation of borrowings which required a change in the writing of the word, either with or without the letter ѣ (jat'). A complete corpus of phrases with foreign roots in which the letter ѣ is used, regularly or sporadically, is constructed, and the rules of its use shown. The custom shaped in the first half of the 18th century is compared with the recommendations of the Dictionary of the Russian Academy (Slovar' Akademii Rossijskoj), 1789–1794, and two editions of the Dictionary of Church Slavonic and Russian Language (Slovar' cerkovnoslavjanskogo i russkogo jazyka), 1847 and 1867–68, as well as grammatical discussions of the 19th century. Analysis of the material shows that the letter Ѣ, after a certain period of variability, is not found in borrowed common nouns. The use of the letter had ended before the appearance of the first publications codifying writing. It is possible that the word апрѣль (aprělь), whose orthography was settled at the beginning of the 18th century, is one of the common nouns of foreign root written with the letter ѣ. As a result, the use of the letter ѣ remains only in borrowed proper nouns (Алексѣй–Aleksěj, Сергѣй–Sergěj etc.), as explained by J.K. Grot in an article of 1876, entitled Disputed issues in Russian writing from Peter the Great to today (Spornyje voprosy russkogo pravopisanija ot Petra Velikogo donyne). - Źródło:
-
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 227-242
0076-0390 - Pojawia się w:
- Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł