Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "translatoryka" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
O stylistyce i leksyce słów kilka. Potop Henryka Sienkiewicza i słoweński przekład Rudolfa Molè
Some Remarks on Stylistics and Vocabulary: “Potop” (“The Deluge”) by Henryk Sienkiewicz and the Slovenian Translation by Rudolf Molè
Autorzy:
Zatorska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1774400.pdf
Data publikacji:
2021-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
leksyka
stylistyka
translatoryka
dzieło literackie
język polski
język słoweński
vocabulary
stylistics
translation studies
literary work
Polish language
Slovene language
Opis:
Celem opracowania jest ukazanie strategii tłumaczeniowych zastosowanych wobec stylistycznie nacechowanych wyrażeń wyekscerpowanych ze słoweńskiego przekładu powieści Potop Henryka Sienkiewicza dokonanego przez Rudolfa Molè z 1970 roku. Obserwacji poddano: latynizmy, analityzmy i frazeologizmy, ekspresywizmy oraz nazwy realiów. Wybór ekwiwalentu skutkował niejednokrotnie zatratą lub osłabieniem nacechowania stylistycznego danego fragmentu, por. fatigatus wielce SI166 – zelo utrujen MI181; — Ni pary z gęby! SI40 – Niti besede več!... MI44; synalka SI365 – sina MI394; Daj no waćpan pyska! SI203 – Daj, da te objamem! MI220. Liczne są jednakże translaty z zachowanym nacechowaniem stylistycznym, np. psubratom SII442 – pasjim bratom MII476; psiajuchy SII442 – pasje duše MII476. Nazwy historycznych realiów przetłumaczono przy pomocy generalizacji rajtar vs jezdec lub aproksymacji rapier vs meč. Przeprowadzona analiza dowiodła różnic między stylistycznym ukształtowaniem oryginału a przekładu, choć odnotowano też podobieństwa w tym zakresie. Najważniejszym celem podjętych badań było jednak wskazanie odrębności stylistycznych i semantycznych badanego przekładu wobec oryginału.
The aim of this study is to show the ways in which some stylistic marked components were translated in the 1970 Slovenian translation of Henryk Sienkiewicz’s novel “Potop” (“The Deluge”) by Rudolf Molè. The data comprise Latin words, expressive and analytical forms, and names of realia. Choosing the equivalent may result in the loss of stylistic markedness: fatigatus wielce Vol. 1, p. 166. — zelo utrujen Vol. 1, p. 18; — Ni pary z gęby! Vol. 1, p. 40. — Niti besede več!... Vol. 1, p. 44; synalka Vol. 1, p. 365 — sina Vol. 1, p. 394; Daj no waćpan pyska! Vol. 1, p. 203 — Daj, da te objamem! Vol. 1, p. 220. However, many equivalents confirm such stylistic markedness: psubratom Vol. 2, p. 442 — pasjim bratom Vol. 2, p. 476; psiajuchy Vol. 2, p. 442 — pasje duše Vol. 2, p. 476. The translations of historical names demonstrate generalisation, e.g. rajtar vs jezdec, or approximation, e.g. rapier vs meč. The analysis confirms these differences and resemblances between the original and the translation. The general aim of this article is to indicate the stylistic and semantic differences in the translated text.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6; 189-201
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiersz "Do przyjaciółki" ze zbioru "Carmina Rivipullensia" – głos w dyskusji o przekładach średniowiecznej poezji łacińskiej
A Poem “To a Friend” from the Collection “Carmina Rivipullensia” – a Voice in the Discussion on Translations of Medieval Latin Poetry
Autorzy:
Woźniak, Maria Judyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2230961.pdf
Data publikacji:
2022-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Carmina Rivipullensia,
Pieśni z Ripoll
Ad amicam
średniowieczna liryka miłosna
przekład
translatoryka
Carmina Rivipullensia
The Songs of Ripoll
Medieval love lyric
translation
Translation Studies
Opis:
The article is a voice in the discussion on contemporary translations of medieval Latin poetry: accepted and possible ways of translating Latin poetry for todayʼs readers, situated within the field of translation studies and poetics – it is part of the research on the reception of the ancient tradition, of which translations are a particular manifestation. The subject of interest is a poem from the medieval collection Carmina Rivipullensia: the only existing collection of Latin love lyric of the Middle Ages from Spain. It testifies to the very lively presence of the Latin poetic tradition in the Iberian Peninsula at that time. This article presents a translatorʼs proposal, accompanied by a commentary, in which arguments for the chosen solutions are indicated. The aim of the article is to present the translatorʼs ideas, mainly concerning the chosen strategy for the translation of the rhymes in Latin medieval poetry, which are an important feature of the Songs.
Źródło:
Collectanea Philologica; 2022, 25; 73-82
1733-0319
2353-0901
Pojawia się w:
Collectanea Philologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
COGNITIVE CONSEQUENCES OF TRANSLATIONS FOR RENDERING THE MODALITY OF LEGAL DOCUMENTS (A SEMANTIC STUDY BASED ON THE AMSTERDAM TREATY AS AN EXAMPLE)
KOGNITYWNE KONSEKWENCJE TŁUMACZENIA MODALNOŚCI W TEKSTACH PRAWNYCH (BADANIA SEMANTYCZNE OPARTE NA TRAKTACIE AMSTERDAMSKIM)
Autorzy:
WAKUŁA-KUNZ, Wanda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/919935.pdf
Data publikacji:
2009-07-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
językoznawstwo kognitywne
język prawa
modalność
translatoryka
cognitive linguistics
the language of law
modality
translation studies
Opis:
This study aims at examining how the manifestation forms of linguistic modality, which plays a rule-constitutive role in the content of legal documents, may be changed in the process of translation. Basing on the achievements of cognitive linguistics the author tries to find a solution for a proper translation of root and epistemic modals that would serve the same communicative function. In concluding remarks she notices that the role of linguists in solving the problems of the legal world is essential for checking the occurrence of ambiguity in the interpretation of translated texts.
Celem pracy jest ukazanie konsekwencji, jakie może mieć tłumaczenie czasowników modalnych, które ustanawiają reguły i zasady rozumienia norm w tekstach prawnych. W oparciu o rozróżnienia językoznawstwa kognitywnego zostały wyjaśnione przyczyny, dlaczego deontyczne czasowniki modalne są tak często używane w legislacji. Jako materiał do analizy wybrano Traktat amsterdamski w jego angielskiej oraz polskiej wersji. Przykłady pochodzące z tegoż tekstu ukazują, iż tłumaczenie deontycznych czasowników modalnych może być źródłem wieloznaczności dla jego odbiorców i to właśnie badania oraz definicje lingwistyczne pomagają rozwiązać problemy związane z błędnym rozumieniem znaczenia słów w tak ważnym tekście międzynarodowym.
Źródło:
Comparative Legilinguistics; 2009, 1, 1; 146-158
2080-5926
2391-4491
Pojawia się w:
Comparative Legilinguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“La letteratura per l’infanzia è cosa seria”: di come a Berlino Ciondolino si trasforma in Codino
Autorzy:
Sulpasso, Bianca
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084494.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
children’s literature
translation studies
Nina Petrovskaya
Luigi Bertelli
Russians in Berlin
literatura dla dzieci
translatoryka
Nina Petrowska
Rosjanie w Berlinie
Opis:
Children’s literature was the focus of much attention in post‑revolutionary Russia: new magazines, publishing houses, bulletins were founded which sparked debate both around the role of detskaya literatura and the reform of the education system. Also amongst Russian émigrés there was a felt need to provide “new books for younger readers” and intense discussions took place. Translated books played an important role within this “new canon” of children’s literature. This article focuses on the work of the writer Nina Petrovskaya, as a cultural mediator and translator of Italian children’s literature into Russian, investigating, in particular, her version of Luigi Bertelli’s Ciondolino.
W porewolucyjnej Rosji literatura dla dzieci wzbudzała duże zainteresowanie: powstawały nowe czasopisma, wydawnictwa, biuletyny, które wywołały debatę zarówno wokół roli tej literatury, jak i reformy systemu oświaty. Również w rosyjskiej emigracji pojawiła się silna potrzeba dostarczania „nowych książek dla młodszych czytelników”, wokół których toczyły się intensywne dyskusje. Książki tłumaczone odegrały ważną rolę w tym „nowym kanonie” literatury dziecięcej. Artykuł koncentruje się na twórczości pisarki Niny Petrowskiej jako mediatorki kulturowej i tłumaczki włoskiej literatury dziecięcej na język rosyjski, oraz skupia się na jej wersji powieści Ciondolino Luigiego Bertellego.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2021, 2; 265-281
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Brzozowski i Żuławski – dwa poetyckie spojrzenia na Księgę Hioba
Brzozowski and Żuławski – Two Poetic Perspectives on the Book Of Job
Autorzy:
Nowak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1892153.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Karol Brzozowski
Jerzy Żuławski
Księga Hioba
parafraza
translatoryka biblijna
Book of Job
paraphrase
Bible translation
Opis:
This paper discusses parallel fragments of the two poetic paraphrases of the biblical Book of Job by Karol Brzozowski and Jerzy Żuławski. The analysis leads to the conclusion that the main idea of Job’s argument is handled in a very loyal and faithful manner by both translators. However, both translations differ in obvious ways. Both poets are looking for their own mode of expression – without rejecting the language of the denominational traditions they represent. As a Protestant, Brzozowski stays close to the Radziwiłł Bible, while Żuławski makes references to the Catholic Bible by Wujek. The translations differ considerably in terms of stylistic solutions adopted by the two translators. While Brzozowski attempts to make the text more poetic, universal and up-to-date, Żuławski resorts to archaisation. Both translators introduce substandard lexical items into their texts, which is owing to their own poetic interests.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 6; 165-186
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Palący oddechem wąż („serpens flatu adurens”) św. Hieronima
St. Jerome’s “Serpent Burning with its Breath” (“serpens flatu adurens”)
Autorzy:
Morta, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/43555045.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Sw. Hieronim
Symmach
wąż
bazyliszek
wąż prester
translatoryka biblijna
St. Jerome
Symmachus
snake
serpent
basilisk
prester
biblical translation studies
Opis:
Przedmiotem artykułu jest pojawiający się w starym Testamencie w tłumaczeniu św. Hieronima wzmianka o „wężu palącym oddechem” serpens flatu adurens (Pwt 8,14). Wąż ten obok innych wymienionych jadowitych stworzeń miał zagrażać Izraelitom podczas wędrówki po pustyni. W artykule podjęto próbę odpowiedzi w oparciu o realia świata starożytnego (literaturę z tego okresu), jaki konkretnie wąż kryje się pod tym niezwykłym opisem. Św. Hieronim w swym przekładzie wymienia różne gatunki węży znanych w świecie grecko- rzymskim jako ekwiwalenty hebrajskich nazw. Okazuje się, że analizowane w artykule określenie węża, Hieronim zaczerpnął z Symmacha. Sam Symmach opierał się na komentarzu rabinackim i popełnił błąd przy tłumaczeniu tekstu hebrajskiego. Pomyłka ta jednak była do zaakceptowania przez Hieronima w odniesieniu do bazyliszka W przekonaniu starożytnych wąż ten oprócz innych śmiercionośnych właściwości miał moc palenia wszystkiego dookoła. Hieronim wprowadził do Biblii bazyliszka z nazwy 7 razy (w Septuagincie wąż ten pojawia się tylko 2 razy). Omawiany przypadek byłby 8 miejscem przywołania bazyliszka w Hieronimowym tłumaczeniu Biblii.
The article is about a mention of serpens flatu adurens - ‘a serpent burning with its breath’ (Deut 8:14) found in St. Jerome’s translation of the Old Testament. The snake is listed among other venomous animals that threatened the Israelites during their journey through the desert. The article intends to answer – basing on the ancient historicity and literature – what kind of actual snake is behind this extraordinary description. In his translation St. Jerome mentions different snake species known in the Graeco-Roman world, as equivalents to their Hebrew names. As is turns out, Jerome took the discussed in the article term from Symmachus. And Symmachus, in turn, drew on rabbinic commentary and made a mistake of mistranslating the Hebrew text. The mistake was, however, acceptable for Jerome in relation to the basilisk. In the ancients’ belief this serpent – along with its deadly abilities – had a power of burning everything around. St. Jerome introduced the name of the basilisk to the Bible seven times (in Septuagint the snake appears only twice). The discussed case would be the 8th mention of the basilisk in Jerome’s translation of the Bible.
Źródło:
Vox Patrum; 2023, 87; 295-312
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowoczesne rozwiązania IT stosowane w translatoryce
Autorzy:
Łyżwa, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2116377.pdf
Data publikacji:
2022-08-30
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
translatoryka
sektor IT
integracja społeczna
translation
IT sector
social inclusion
Opis:
Cel. Celem badań była analiza nowoczesnych rozwiązań informacyjno-telekomunikacyjnych służących do tłumaczeń językowych, w tym ograniczeń tych technologii oraz ich użyteczności na rzecz zapobiegania wykluczeniu społecznemu. Materiały i metody. Do przeprowadzenia analizy wykorzystano metodę badania dokumentów opierając się na literaturze przedmiotu oraz artykułach branżowych dostępnych w sieci Internet. Wyniki. Dzięki rozwojowi komputerów, Internetu i sztucznej inteligencji stało się możliwe tłumaczenie maszynowe, w którym urządzenia samodzielnie konwertują teksty z języka wyjściowego na docelowy. Narzędzia te działają w oparciu o sieci neuronowe i bazy danych, składające się z miliardów słów i zwrotów. Większość z nich oprócz tłumaczenia tekstów umożliwia także tłumaczenie głosu oraz zamianę tekstu na mowę. Oprócz translatorów dostępnych online mamy także urządzenia elektroniczne, dedykowane do tłumaczeń komunikatów głosowych. Mimo swojej niewątpliwej użyteczności w przypadku treści niosących ze sobą przekaz emocjonalny (wierszy, bajek, pieśni), oddanie uczuć i emocji człowieka jest jednak dla nich niedostępne. Tłumaczenia nie są także wolne od błędów gramatycznych i stylistycznych. Wymagają w związku z tym sprawdzenia przez człowieka, choćby w postaci tzw. post edycji. Wnioski. Mimo swoich ograniczeń translatory usprawniają nie tylko pracę tłumaczy ale także pomagają przeciętnemu użytkownikowi uzyskać szeroki dostęp do informacji i zrozumienia treści obcojęzycznych. Ich dalszy rozwój jest zatem zjawiskiem pożądanym.
Aim. The aim of the research was to analyze modern IT solutions for language translation, including the limitations of these technologies and their usefulness in preventing social exclusion. Materials and methods. The analysis was conducted using the document research method based on the literature on the subject, and professional articles available on the internet. Results. Thanks to the development of computers, the internet and artificial intelligence, machine translation has become possible, in which devices independently convert texts from the output language to the target language. These tools work on the basis of neural networks and databases consisting of billions of words and phrases. In addition to text translation, most of them also provide voice translation and text-to-speech conversion. In addition to online translators, we also have electronic devices dedicated to the translation of voice messages. However, despite their undoubted usefulness, in the case of content carrying an emotional message (poems, fairy tales, songs), the rendering of human feelings and emotions is not available to them. Nor are translations free of grammatical and stylistic errors. They therefore require human checking, if only in the form of so-called post-editing. Conclusions. Despite their limitations, these devices not only improve the work of translators, but also help the average user gain wide access to information and understanding of foreign language content.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2022, 12; 219-226
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekwiwalenty greckiego leksemu πάσχα we współczesnych przekładach Nowego Testamentu – dialog z tradycją
Equivalents of the Greek Lexeme πάσχα in the Contemporary Translations of the New Testament – Dialogue with Tradition
Autorzy:
Lisowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497067.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
leksyka
translatoryka
kultura
lexis
theory of translation
culture
Opis:
The purpose of this analysis is to show methods of translating a Biblical exotic expression πάσχα in some selected modern translations of the New Testament, both in Catholic tradition Tyniec Bible, Poznań Bible, Warsaw-Prague Bible, Pauline Bible), as well as Protestant (Warsaw Bible, New Testament – dynamic translation), and also in the ecumenical translation of the New Testament (2001). The translators of the Tyniec Bible adopted faithfully the solution introduced by Jakub Wujek – they used a formal equivalence, more similar to the technique verbum verbo reddere. This translation technique also dominates in two subsequent twentieth-century translations of the Bible from the Catholic circle, namely, in the Poznań Bible and in the Warsaw-Prague Bible. Contrastingly, the translators of the Protestant Warsaw Bible refer to translational solutions proposed by Daniel Mikołajewski in his rendering of the Bible from 1632 – they finally decided to lexically underline the contextual meanings of the Greek πάσχα, trying to realize the very essence of the formula sensum sensui reddere. This, in turn, imposed on them the necessity to perform a semantic interpretation of the original text. Similarly acted the translators of a dynamic translation of the New Testament and the ecumenical translation. Also the translators of the Pauline Bible, the most recent entire translation completed in the Catholic circles, refer to this technique. This fact clearly supports the contention that the tendency to lexically differentiate the meanings of the Greek πάσχα in the contemporary Polish translations, whose aim is to make accessible to modern readers the sense of the Biblical message, is primarily of philological nature and not religious.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2017, 1(15); 163-173
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między tłumaczeniem słów a tłumaczeniem sensu. Współczesne spojrzenie na historię syryjskich przekładów Nowego Testamentu na przykładzie J 3,1.2.16.17
Between Translating Words and Translating Sense. A Modern Approach to the History of Syriac Translations of the New Testament on Example of John 3:1.2.16.17
Autorzy:
Jutkiewicz, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1178898.pdf
Data publikacji:
2020-04-03
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
język syryjski
translatoryka
historia przekładu
Ewangelia Jana
Vetus Syra
Peszitta
wersja harkleńska
Syriac
Translation Technique
John
Old Syriac
Peshitta
Harklean
Opis:
Is it necessary to refer literally to all the words in order to translate a text faithfully? The ancient Syriac-speaking church already lived this dilemma. In no ancient language can we have access to a series of translations from different centuries in order to follow the diachronic development of the translation technique so closely. This paper presents for the first time to a Polish reader the process of transformation of the New Testament translations into Syriac from reader-oriented to source-oriented type. Contemporary categories of dynamic and formal equivalence help us to describe the characteristic features of particular translations, in which different assumptions and goals lead to a new reception of the text. The translation technique is analyzed on the example of John 3:1.2.16.17 in three Syriac translations from different epochs: Vetus Syra, Peshitta, Harklean. A broader supplementary bibliography on the topics discussed is also presented.
Źródło:
The Biblical Annals; 2020, 10, 3; 457-473
2083-2222
2451-2168
Pojawia się w:
The Biblical Annals
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Звичайна справа Walentyna Wasianowycza w przekładach studentów – sukcesy i porażki translatoryczne w świetle dydaktyki nauczania języków obcych
Звичайна справа by Valentin Vasianovych in the Translations of the Students – Translation Successes and Failures in the Light of Foreign Language Teaching
Autorzy:
Jóźwikiewicz, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1798228.pdf
Data publikacji:
2020-01-17
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
język ukraiński; przekład audiowizualny; translatoryka; tłumaczenia filmowe; dydaktyka
the Ukrainian language; audiovisual translation; translation studies; film translation; didactics
Opis:
Proponowany artykuł ma dać odpowiedź na dwa, jakże ważne pytania: czym jest przekład audiowizualny oraz w jaki sposób zajęcia z przekładu audiowizualnego wpisują się w kwestię realizacji konkretnych zadań dydaktycznych, tzn. nauczania języka ukraińskiego na pewnym założonym poziomie. Wykonany przez studentów II roku cyklu magisterskiego projekt tłumaczenia warstwy dialogowej filmu Walentyna Wasianowycza Звичайна справа stał się probierzem ich umiejętności nie tylko w zakresie przekładu, ale i stopnia opanowania języka. W artykule przedstawiono i omówiono zarówno najczęściej pojawiające się błędy, jak również ciekawe rozwiązania translatorskie i sam proces tworzenia podpisów do filmu.
The present article aims at providing an answer to two important questions: what is audiovisual translation and in what do the audiovisual translation classes contribute to the execution of particular teaching tasks, i.e. the teaching of the Ukrainian language at a certain defined level. The project undertaken by the second-year students of Master’s programme involved the translation of the dialogue list of the film directed by Valentin Vasianovych „Звичайна справа”. It became the criterion, on the basis of which their skills not only of translation but also of their command of the Ukrainian language were assessed. The article presents the most frequent errors as well as interesting translation solutions and the very process of preparing film subtitles.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 10; 47-64
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elementy folkloru w fantastyce jako problem tłumaczeniowy na przykładzie „Świata Dysku” Terryego Pratchetta
Elements of Folklore as a Translational Problem Presented on the Example of the “Discworld” by Terry Pratchett
Autorzy:
Janusz, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27803735.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
Tematy:
kod kulturowy
translatoryka
Terry Pratchett
"Świat Dysku"
cultural code
translation studies
"Discworld"
Opis:
Literatura fantastyczna, choć z zasady egzomimetyczna, wielokrotnie sięga po elementy pochodzące z realnego świata i różnych kultur, a w tekstach znanych autorów daje zauważyć się wykorzystywanie kodu kulturowego do uprawdopodobnienia opisywanych historii, bohaterów oraz świata przedstawionego. Jednym z chętnie wykorzystywanych aspektów kodu kulturowego w fantastyce są elementy folkloru oraz wierzeń obecnych w danej kulturze i utrwalonych w używanym przez wspólnotę języku. Chociaż czynią one tekst bardziej interesujący, referencje do baśniowych postaci czy ludowych czarów mogą stanowić istotną przeszkodę tłumaczeniową, a rozwiązanie takiego problemu będzie wymagało szczególnych strategii translatorskich. Jednym z autorów sprawnie operujących kodem kulturowym w swoich dziełach był Terry Pratchett, co jest szczególnie widoczne w jego cyklu książkowym „Świat Dysku”. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, jak w wybranych pozycjach z serii „Świat Dysku” funkcjonują referencje do folkloru, jaką rolę pełnią oraz prezentacja problemów i strategii obecnych w polskim przekładzie powieści wchodzących w skład cyklu.
Fantasy though being a fictional literary genre often contains elements from the real world and different cultures. In texts written by popular authors we can notice usage of the cultural codes  in order to make characters, plot or fictional world more probable. One of the elements of the code which is commonly used in fantasy novels are elements of folklore or folk beliefs present in a particular region. On the one hand, they make a text more interesting for the reader, and on the other, names of legendary characters or local superstitions can create a significant obstacle for a translator, who will look for specific translational strategies. One of authors using elements of the cultural code in his books was Terry Pratchett. This can be observed especially in his series “The Discworld”. In this article some problems connected with elements of folklore and translational strategies will be presented on the example of extracts of the “Discworld” novels. 
Źródło:
Półrocznik Językoznawczy Tertium; 2022, 7, 2; 157-169
2543-7844
Pojawia się w:
Półrocznik Językoznawczy Tertium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
How can culturally infused Portuguese words be translated into Polish/English?
Jak kulturowo nacechowane portugalskie słowa można przetłumaczyć na polski/angielski?
Autorzy:
Jankowski, Jakub
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117884.pdf
Data publikacji:
2015-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Translatoryka
dominanta translatorska
dominanta przekładowa
Nowe Państwo
Portugalia
kultura
Fado
Translation Studies
translative dominant
translator dominant
Estado Novo
Portugal
culture
Opis:
How to translate culturally infused words is indeed the question that becomes more complicated as the cultural turn in Translation Studies (TS) takes place. The task for translators has become not only to make a linguistic transfer but a cultural one as well. In this essay I shall discuss how to deal with some Portuguese words that may be regarded as crucial to defining Portuguese culture. I will focus on words and terms that ask for an understanding and reception mainly at the cultural level. One should keep in mind that knowledge is the key here, as it will be necessary to know something about both source and target culture to find out not only the best solution in translation for these words, but to understand them as well. I will study the process of translation as a process of making certain decisions. I will try to show not only that direct translation is complex, but also that the way we translate those words also differs between a historical book and a comedy film, between a poem translation and a juvenile book translation, etc. As a methodology I shall study this cultureoriented translatological phenomenon under the dominant in translations (as defined by Anna Bednarczyk), the elements that determine translation (loosely based on Werner Koller’s ideas), and the great classic Jiří Levý and his vision of translation as a process of making decisions. I will present different paradigms in order to work out the possible solutions.
Sposób tłumaczenia słów nacechowanych kulturowo jest zadaniem, które skomplikowało się wraz z tzw. zwrotem kulturowym w translatoryce. Wraz z nim zadanie tłumaczy wykroczyło poza transfer językowy, obejmując również transfer kulturowy. W tym eseju skupię się na strategiach przekładoznawczych, które można zastosować dla wybranych portugalskich słów, kluczowych dla zdefiniowania portugalskiej kultury. Będą to słowa i terminy, które wymagają zrozumienia i recepcji przede wszystkim na poziomie kulturowym. Bez posiadania wiedzy o realiach portugalskich, która jest w tym wypadku kluczem do translatorskiego sukcesu, niemożliwe będzie zrozumienie, a co za tym idzie i przełożenie danych słów i terminów. Postaram się prześledzić proces przekładu jako proces podejmowania decyzji. Postaram się również wykazać, że nie tylko bezpośrednie tłumaczenie jest procesem złożonym, ale konkretne wybory są również determinowane przez gatunkową przynależność danego tekstu. Metodologicznie odwołam się do konceptu dominanty (w ujęciu Anny Bednarczyk), do czynników determinujących przekład (swobodnie opierając się na pomysłach Wernera Kollera) oraz do klasycznego modelu przekładu jako procesu podejmowania decyzji (Jiří Levý). W tym duchu zaprezentowane zostaną paradygmaty celem wypracowania możliwych rozwiązań translatologicznych.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2015, 15; 213-231
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Joseph L. Malone’s trajections, or on the right to use Ockham’s razor
Strategie w ujęciu Josepha L. Malone’a, czyli o prawie użycia brzytwy Ockhama
Autorzy:
Janiak, Ziemowit
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193220.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
translation
translation studies
Malone Joseph
strategies
trajections typology
strategie
trajections
typologie
tłumaczenia
translatoryka
Opis:
The article focuses on the typology of translation procedures suggested by Joseph L. Malone that comes from the 1980s. The ambition of Joseph L. Malone was to create a practical typology, which would constitute a type of a guideline for translators. However, the typology in question did not gain ground due to, among other factors, its complexity. This is rather surprising, as ‘excess’ is one of the words that can be used to describe the contemporary humanities. The article presents only the outline of Malone’s taxonomy. This outline is meant to illustrate the tendency to model the humanities in the image of the exact and natural sciences. Such a drive results in the multiplication of unoriginal ideas and in the excessive production of quasi-scientific terms, which – in fact – can only blur the picture.
Niniejszy artykuł koncentruje się na typologii strategii tłumaczeniowych autorstwa Josepha L. Malone’a pochodzącej z lat 80 XX wieku. Ambicją Malone’a było stworzenie zespołu praktycznych narzędzi użytecznych w pracy tłumacza. Klasyfikacja stworzona przez Malone’a nie zyskała jednak popularności, mimo iż jest dobrym przykładem pewnego rodzaju ‚nadmiarowości’ typowej dla współczesnej humanistyki. Niniejszy artykuł prezentuje założenia taksonomii Malone’a, przede wszystkim w kontekście ilustracji bardzo istotnej konstatacji, która ma odniesienie nie tylko do przekładoznawstwa. Zbytnia dążność do ‚unaukowiania’ (w sposób często kwantytatywny) humanistyki na wzór nauk ścisłych, czy też nadprodukcja idei i klasyfikacji, niekoniecznie sprzyja rozumieniu rozmaitych opisywanych zjawisk czy też aplikacji rozmaitych (w gruncie rzeczy wtórnych) taksonomii w praktyce, lecz może – poprzez nagromadzenie terminologii quasi-naukowej – sprzyjać zaciemnianiu obrazu.
Źródło:
Facta Simonidis; 2020, 13; 115-130
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Translatoryka. Umiejscowienie, rola, kierunki rozwoju, zadania
Translation theory. Location, role, directions of development and tasks
Autorzy:
Gwóźdź, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577810.pdf
Data publikacji:
2016-04
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
translatoryka
interdyscyplinarność
kierunki rozwoju
dyscyplina naukowa
przekład
zwrot kulturowy
przekład audiowizualny
theory of translation
interdysciplinarity
directions of development
academic discipline
translation
cultural turn
AVT
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie translatoryki jako nauki interdyscyplinarnej ulokowanej w obszarze nauk humanistycznych z ambicjami transdyscyplinarnymi. Autor artykułu przedstawia zarys myśli przekładoznawczej, która od lat kształtuje translatorykę i inspiruje teoretyków przekładu do podejmowania coraz nowszych badań przyczyniających się do wzbogacenia translatoryki o nowe propozycje rozwiązań elementów spornych w przekładzie. Artykuł przedstawia również czytelnikowi kierunki, którymi translatoryka podążała i podąża nadal w swej wędrówce ku przyszłym nie podjętym dotąd badaniom. Kolejnym celem artykułu było przedstawienie polskiej bazy translatorycznej w postaci centrów kształcenia przyszłych adeptów zawodu tłumacza, a także zarysowanie najnowszego stanu wiedzy co do wymogów z tym związanych.
The aim of the article is to present translation theory as a science located in the area of interdisciplinary humanities with a trans-disciplinary ambition. The article outlines the history of translation tendencies that for years have shaped translation theory and inspired translation theorists to pursue new research that would contribute to suggesting solutions to complex problems in translation. The following article also presents the reader with directions that translation theory has been following on its way towards the future research that has not yet been carried out. Another purpose of the article was to present main Polish translation training centers for future students of the translation profession, as well as to provide the recent state of knowledge concerning the requirements in this respect.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2016, 52, 2(208); 251-274
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The transfer of names in various translations of brothers Grimm’s Rumpelstilzchen
Transpozycja nazw własnych w przekładach baśni braci Grimm Rumpelstilzchen
Autorzy:
Golda, Paweł
Ryszka, Joanna
Karabag, Olcay
Messias Leandro, Bruno
Zemmour, Joachim
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40259086.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
onomastyka
translatoryka onomastyczna
nazwa własna
imię
bracia Grimm
baśń
onomastics
onomastic translatology
proper noun
name
Grimm Brothers
fairy tale
Opis:
Wielu badaczy wskazuje transfer nazw własnych jako jedną z trudności przekładu. Niniejsza praca dotyczy translacji imion w dwudziestu jeden przekładach baśni Rumpelstilzchen spod pióra braci Grimm. Analizie zostały poddane angielskie, brazylijskie, polskie, tureckie oraz japońskie wydania baśni napisanej pierwotnie w języku niemieckim. Praca skupia się na analizie prawdziwego imienia tytułowego skrzata oraz imion wymienianych przez baśniową królową. Artykuł zawiera pięć analiz opisujących onomastyczne aspekty przekładu oraz zastosowane techniki tłumaczeniowe. Wyniki wskazują na to, że podejście tłumaczy do przekładu imion było różnorodne na przestrzeni lat oraz wydań. Najczęściej wykorzystywanymi technikami były zamiana oraz transkrypcja, a ich bogactwo jest szczególnie widoczne w podejściu do przekładu powszechnych imion, np. Cunz i Heinz.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2022, 22; 83-107
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies