Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "third reich" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Языковая идентичность фольксдойче в оккупированных Польше, Белоруссии и на Украине
Językowa tożsamość volksdeutschy w okupowanych Polsce, na Białorusi i Ukrainie
Language identity of the Volksdeutsche in occupied Poland, Belarus and Ukraine
Autorzy:
Зинкевич, Андрей
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/437064.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej
Tematy:
polityka językowa
okupacja
volksdeutsche
Trzecia Rzesza
language policy
occupation
Volksdeutsche
Third Reich
Opis:
Volksdeutsche, czyli Niemcy mieszkający poza Rzeszą, zajmowali kluczowe miejsce w planach narodowosocjalistycznych przywódców w zakresie organizacji zarządzania okupowanymi obszarami na Wschodzie. Stanowili oni główną ludzką rezerwę dla germanizacji Polski i niektórych obszarów ZSRR. Podstawowym zadaniem władz III Rzeszy było uczynienie z wielokulturowego i wielojęzycznego kontyngentu volksdeutschów jednolitej językowo i ideologicznie ludzkiej masy spełniającej standardy właściwe ludności „starej” Rzeszy. Poziom znajomości języka niemieckiego odegrał ważną rolę w określeniu statusu volksdeutschy w nowej sytuacji społecznej, a ich dwujęzyczność uczyniła z nich ważne ogniwo w pośrednictwie między władzami okupacyjnymi a lokalną ludnością na okupowanych terenach.
Volksdeutsche, i.e. Germans who lived outside the Reich occupied a key place in the plans of the Nazi leadership for the organization of the eastern occupied territories. They were the main human reserve for the Germanization of Poland and some areas of the USSR. The primary task for the German authorities was to bring the multicultural and multilingual contingent of Volksdeutsche to the linguistic and ideological standards inherent in the population of the “old” Reich. The level of German language proficiency played an important role in determining the status of Volksdeutsche in the new social situation for them, and their bilingualism made them an important link in the mediation between the occupation authorities and the local population of the occupied territories.
Źródło:
Przegląd Środkowo-Wschodni; 2019, 4; 241-261
2545-1324
Pojawia się w:
Przegląd Środkowo-Wschodni
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Штрихи до історії повсякдення Німеччини доби Третього рейху: на матеріалах соціологічного опитування за 1934 р.
Szkice do historii codziennej Niemiec w okresie III Rzeszy: na podstawie materiałów sondażu socjologicznego z 1934 r.
Autorzy:
Dawletow, Oлександр
Sałamacha, Ігор
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233751.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Третій рейх
нацистська диктатура
маніпулювання свідомістю
повсякденне життя
The Third Reich
Nazi dictatorship
manipulation of consciousness
everyday life
III Rzesza
dyktatura nazistowska
manipulacja świadomością
życie codzienne
Opis:
У статті здійснено аналіз автобіографій «бойової доби» НСДАП, що дозволило показати основні мотиваційні вектори «партайгеноссе» фюрера – знайти відповідь на питання чим саме привернув їх увагу нацизм у 20 - ті – на початку 30-х рр. ХХ ст. Також,  проаналізовано багато вцілілих конкурсних робіт, завдяки чому було виділено основний мотив, який вплинув на електоральний партійний вибір людей за доби існування Веймарської Республіки (1919-1933 рр.). Це привело до легального прориву нацистів до влади. Наразі, можна зазначити, що монографія Т.Абеля та першоджерела із зібрання американської бібліотеки Герберта Гувера є чудовим джерелом з доби існування і Третього рейху, і Веймарської Республіки. Праворадикальна мотивація багатьох ранніх членів нацистської партії добре узгоджується зі станом невдоволеності сучасною політичною ситуацією, що поширена і у Європі ХХI століття.
The article analyzes the autobiographies of the "combat era" of the NSDAP, which made it possible to show the main motivational vectors of the Führer's "parteigenosse" - to find an answer to the question of what exactly attracted their attention to Nazism in the 1920s - at the beginning of the 1930s of the 20th century. Also, many surviving competition works were analyzed, thanks to which the main motive that influenced people's electoral party choice during the Weimar Republic (1919-1933) was highlighted. This led to the legal breakthrough of the Nazis to power. For now, it can be noted that T. Abel's monograph and primary sources from the collection of the American library of Herbert Hoover are excellent sources from the era of both the Third Reich and the Weimar Republic. The right-wing radical motivation of many early members of the Nazi Party fits well with the state of dissatisfaction with the current political situation, which is also widespread in Europe in the 21st century.
  W niniejszym artykule poddano analizie autobiografie „ery bojowej” NSDAP, co pozwoliło ukazać główne wektory motywacyjne „parteigenosse” Führera – znaleźć odpowiedź na pytanie, co dokładnie zwróciło ich uwagę na nazizm w latach dwudziestych XX wieku – na początku lat 30. XX w. Przeanalizowano także wiele zachowanych prac konkursowych, dzięki czemu uwydatniono główny motyw, który wpłynął na wybór partii elektoratu ludowego w czasach Republiki Weimarskiej (1919-1933). Doprowadziło to do prawnego przełomu nazistów do władzy. Na razie można zauważyć, że monografia T. Abela oraz źródła pierwotne ze zbiorów amerykańskiej biblioteki Herberta Hoovera są doskonałymi źródłami zarówno z epoki III Rzeszy, jak i Republiki Weimarskiej. Prawicowo-radykalna motywacja wielu wczesnych członków partii nazistowskiej dobrze wpisuje się w stan niezadowolenia z obecnej sytuacji politycznej, który jest powszechny także w Europie XXI wieku.
Źródło:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2023, 6, 18; 1-10
1733-2249
Pojawia się w:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Науковий сеґмент в українському видавничому русі Центрально-Східної Європи, 1939–1945: інституційне забезпечення
Segment naukowy w ukraińskim ruchu wydawniczym Europy Środkowo-Wschodniej, 1939–1945: ramy instytucjonalne
The Academic Community and the Ukrainian publishing movement in East-Central Europe, 1939–1945: Institutional Safeguards
Autorzy:
Головата, Лариса
Holovata, Larysa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/557656.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
World War II
Ukrainian scholarship
publishing movement
Reichskommissariat Ukraine
General Government
Protectorate of Bohemia and Moravia
the Third Reich
Opis:
Artykuł dotyczy segmentu naukowego w ukraińskim ruchu wydawniczym II wojny światowej. Przeanalizowano wpływ na ramy instytucjonalne nauki ukraińskiej destrukcyjnych działań ze strony ZSRR i reżimu nazistowskiego (zakaz Naukowego Towarzystwa im. Szewczenki, systematyczne represje przeciw wybitnych naukowców, ewakuacja większości instytucji badawczych do Ufy, zaprzestanie systematycznych badań, szkolnictwa wyższego i funkcjonowania firm wydawniczych). Rozpatrywane są próby reorganizacji działalności towarzystw naukowych, muzeów, archiwów, instytucji edukacyjnych, oceniono ich wkład do ruchu wydawniczego w Komisariacie Rzeszy Ukraina, Generalnej Guberni, Protektoracie Czech i Moraw, Trzeciej Rzeszy. Zwrócono uwagę na potrzebę zbadania i powrotu do współczesnego dorobku naukowego ukraińskich uczonych w języku niemieckim
The article explores the role of the academic community in the Ukrainian publishing movement during the Second World War. It analyzes how the destructive actions on the part of the Soviet and the Nazi regimes (the prohibition of the Shevchenko Scientific Society, the systematic repression of prominent scholars, the evacuation of most scientific-research institutions to Ufa, and the curtailment of systematic research, higher education and publishers) influenced the institutional frameworks of scholarship and learning. It also discusses efforts to renew and reorganize the activities of societies, institutions, clubs, museums, archives, and to establish new academic and educational associations, and examines the impact they made on the scholarly publishing movement in the territories of the Reichskommissariat Ukraine, the General Government (Generalgouvernement), the Protectorate of Bohemia and Moravia (Protektorat Böhmen und Mähren), and the Third Reich. The article emphasizes the need to study and to reevaluate works by Ukrainian scholars written in the German language
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia; 2013, 11; 176-196
2081-1861
2300-3057
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zwischen Affirmation und Ablehnung: Hermann Stehr im Urteil seiner Zeitgenossen
Between affirmation and rejection: Hermann Stehr in the jugdment of his contemporaries
Autorzy:
Białek, Edward
Radłowska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559922.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
Hermann Stehr
Silesia
Silesian literature
reception of literature
Third Reich
German literature
Opis:
The authors of this article discuss how the works of Hermann Stehr (1864–1940), a German writer from Silesia, were received. An author, who – like Gerhart Hauptmann – stayed in Germany after the national socialists took over. That fact affected the reception of his writing: to this day, he is considered as a representative of the so-colled ‘literature of blood and land’, which the Nazis perceived as expression of „German spirit”. This article presents Stehr’s literary works from various perspectives. It shows the tragedy of the author making political choices in times, when an individual, even the most prominent, was subjected to totalitarian processes of unification and de-individualization.
Źródło:
Orbis Linguarum; 2019, 53; 43-77
1426-7241
Pojawia się w:
Orbis Linguarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie potencjału przemysłowego polskiego Górnego Śląska w planach III Rzeszy w latach 1933–1945
Autorzy:
Smierz, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607644.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Upper Silesia
industry
interwar period
the Third Reich
Górny Śląsk
przemysł
dwudziestolecie międzywojenne
Trzecia Rzesza
Opis:
This article aims to identify what was the impact of mining and metallurgical industry in the Polish part of Upper Silesia in the politics of the Third Reich before and during World War II. The basis of this text is to identify the causes of which were due to increased interest in Upper Silesia in the second half of the 30s of the 20th century (militarization, stimulating the economy through a series of state investments, and consequently an increase in demand for coal and steel, and an attempt to economic independence from other countries – autarky).
Artykuł ma na celu wskazanie, jakie znaczenie miał przemysł górniczo-hutniczy w polskiej części Górnego Śląska w polityce III Rzeszy przed wybuchem i w trakcie II wojny światowej. Podstawą jest określenie przyczyn, które spowodowały wzrost zainteresowania Górnym Śląskiem w drugiej połowie lat 30. XX w. (militaryzacja, pobudzenie gospodarki przez szereg inwestycji państwowych, a w efekcie wzrost zapotrzebowania na węgiel i stal oraz próba gospodarczego uniezależnienia się od innych państw – autarkia). Tekst został podzielony na trzy części, w których omówiono gospodarcze i polityczne skutki podziału Górnego Śląska po 1921 r., pozycję ekonomiczną Górnego Śląska w polityce III Rzeszy w latach 1933–1939 oraz podczas II wojny światowej. Podkreślono także rywalizację między „starymi”, funkcjonującymi przez co najmniej kilkadziesiąt lat, górnośląskimi koncernami i ich właścicielami a właścicielami dużych firm z branży stalowej czy górniczej, funkcjonującymi do tej pory w Zagłębiu Ruhry czy Saary. Przykładem takich koncernów, penetrujących górnośląski, ale również zagłębiowski przemysł, są IG Farbenindustrie A.G. czy koncerny Friedricha Flicka i Roberta Röchlinga. Niniejszy tekst został oparty na materiałach zgromadzonych w trakcie kwerendy archiwalnej w Archiwum Państwowym w Katowicach i jego oddziale w Gliwicach oraz uzupełniony o literaturę przedmiotu.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2014, 69
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zjazdy norymberskie w oczach amerykańskich obserwatorów 1933–1938
Autorzy:
Sołuba, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608788.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Parteitag
propaganda
naziści
III Rzesza
amerykańscy obserwatorzy
Nazi Party
Third Reich
American observers
Opis:
Artykuł ukazuje spojrzenie przybyszów z USA na przebieg Parteitagów odbywających się w latach 1933–1938. W tekście zaprezentowano poglądy amerykańskich wizytatorów na sposób organizacji wydarzenia oraz ich odczucia względem nazistowskich gospodarzy. Ukazano powody wzrostu popularności Parteitagów wśród obserwatorów ze Stanów Zjednoczonych. W tekście nakreślono, w jakim stopniu propaganda III Rzeszy przynosiła realne efekty i przekładała się na wzrost sympatii pronazistowskich u obywateli USA.The article presents the perception gained by Americans of the party rallies (Parteitags) held in 1933–1938. It includes opinions of American visitors on the organisation of such rallies congresses and their feelings towards their Nazi hosts. There are also reasons of increased popularity of Parteitags among observers from the United States explained, together with an explication to what extent the propaganda of the Third Reich was effective and translated into the growth of pro-Nazi sympathies of American citizens.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2017, 49, 4
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zbrodnicze eksperymenty medyczne dotyczące układu kostno-szkieletowego kończyn dolnych, wykonywane na Polkach - więźniarkach w KL Ravensbrück oraz ich następstwa dla stanu życia, zdrowia i późniejszego funkcjonowania operowanych
Criminal Medical Experiments on the Skeletal System of the Lower Limbs Conducted on Polish Women – the Prisoners of Ravensbrück Concentration Camp and Their Consequences for the Quality of Life, Health and Later Functioning of the Patients Operated
Autorzy:
Zima, Maria
Górski, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2154470.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
zbrodnicze eksperymenty medyczne
KL Ravensbrück
II wojna światowa
III Rzesza
zespół stresu pourazowego
zbrodnie wojenne
zbrodnie przeciwko ludzkości
Nazi medical experiments
Ravensbrück concentration camp
World War II
Third Reich
post-traumatic stress disorder
war crimes
crimes against humanity
Opis:
Artykuł interdycyplinarnie przedstawia eksperymenty prowadzone przez niemieckich lekarzy w KL Ravensbrück na Polkach i ich wpływ na losy operowanych. Omówiono eksperymenty na kończynach dolnych: czyste kostne i septyczno-kostne. W oparciu o materiał dowodowy, ekspertyzy lekarskie i wspomnienia operowanych przedstawiono przebieg operacji i ich następstwa. Po wojnie eksperymenty te uznano za zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości. W zależności od stopnia okaleczenia podczas operacji oraz braku opieki pooperacyjnej i rehabilitacji, stresu wojennego, złych warunków obozowych u operowanych wystąpiło pogorszenie stanu zdrowia. Autorzy uznali doświadczenia za zbrodnicze eksperymenty medyczne. Dokonywali ich lekarze, ale z pogwałceniem etyki lekarskiej. Przeprowadzano je na zdrowych kobietach. Na skutek doświadczeń dochodziło do upośledzenia sprawności fizycznej, co prowadziło nawet do kalectwa. Ponadto wystąpił silny zespół stresu pourazowego, na który nałożyła się trauma poboozowa i krzywda związana z eksperymentami. Z racji dolegliwości chorobowych część kobiet została wyłączona z ról społecznych.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 476-500
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaopatrzenie lotnicze Festung Breslau w 1945 roku
Fortress Breslau Air Supplies in 1945
Die Luftversorgung der Festung Breslau im Jahr 1945
Autorzy:
Głowiński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089415.pdf
Data publikacji:
2022-08-30
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Festung Breslau
II wojna światowa
III Rzesza
6 Flota Powietrzna
Luftwaffe
9 Dywizja Strzelców Spadochronowych
oblężenie Wrocławia 1945
Fortress Breslau
World War II
Third Reich
6th Air Fleet
9th Parachute Rifle Division
siege of Breslau 1945
Zweiter Weltkrieg
Drittes Reich
6. Luftflotte
9. Fallschirmjägerdivision
Belagerung Breslaus 1945
Opis:
Festung Breslau ogłoszona latem 1944 r. była twierdzą tylko z nazwy. Do początku 1945 r. niewiele zrobiono, by to zmienić. Gdy 17 stycznia 1945 r. ogłoszono w mieście alarm bojowy, rozpoczęło się pospieszne formowanie garnizonu i ewakuacja cywilów. Kiedy w połowie lutego Sowieci okrążyli miasto, pozostało w nim ok. 200 tys. cywilów i 55–60 tys. żołnierzy. Nie brakowało im żywności i medykamentów, ale zapasy amunicji były bardzo skromne. Twierdza mogła się bronić tylko dzięki utworzonemu 15 lutego mostowi powietrznemu zorganizowanemu przez 6 Flotę Powietrzną. Ta zaś nie mogła istnieć bez utrzymania lotniska na Klein Gandau (Gądowie Małym), które wsparte miało być „lotniskiem miejskim” wybudowanym na gruzach dzielnicy naukowej, na osi Kaiserstrasse (pl. Grunwaldzki). Limit dostaw dobowych dla twierdzy wynosił 40 ton i początkowo udawało się go utrzymać, choć w kwietniu, po utracie Klein Gandau, spadł gwałtownie. Zasoby dostarczano początkowo lądującymi transportowymi Ju 52, później zrzucano je w zasobnikach i przesyłano szybowcami. Oprócz amunicji, broni i wyposażenia do twierdzy przybyło mostem powietrznym 1200 spadochroniarzy z 9 Dywizji Strzelców Spadochronowych, którzy istotnie wzmocnili obronę twierdzy. Z miasta zabrano 6600 żołnierzy, w tym 5225 rannych. Za ten wysiłek 6 Flota zapłaciła olbrzymią cenę. Nie dość, że straciła łącznie 147 samolotów zniszczonych i 61 poważnie uszkodzonych, to most powietrzny pochłonął ostatnie rezerwy paliwa, jakie miała upadająca III Rzesza.
Breslau was declared to be a fortress (Festung) in the summer of 1944, but it was a fortress in name only. Up until the beginning of 1945 little had been done to change this. Then, on 17 January 1945, a combat alert was announced in the city, which resulted in a garrison being hastily formed and the evacuation of civilians. When the Soviets encircled Breslau in mid-February there was still approximately 200,000 civilians and 55–60,000 soldiers in the city. They had no shortage of food and medicine, but their ammunition supplies were very meagre. The fortress was only able to defend itself thanks to the airlift that began on 15 February, organized by the 6th Air Fleet. This airlift, in turn, could not have existed without the airport in Klein Gandau (Gądów Mały) being maintained, which was to be supported by the „city airport” that was built amongst the ruins of the scientific district at the Kaiserstrasse junction (Grunwaldzki Square). The city required 40 tons of supplies each day in order to function and it was possible to maintain this initially, although in April, after the loss of Klein Gandau, this figure dropped sharply. Resources were initially delivered by Junkers Ju 52 transport aircraft, they were later parachuted into the city in containers and were also shipped in using gliders. In addition to ammunition, weapons and equipment, 1,200 paratroopers from the 9th Parachute Rifle Division were airlifted into Breslau, which significantly strengthened the garrison. Additionally, 6,600 soldiers were airlifted out of the city, including 5,225 wounded. The 6th Air Fleet paid an enormous price for this effort. Not only did it lose a total of 147 destroyed and 61 seriously damaged planes, but the airlift also consumed the last fuel reserves of the crumbling Third Reich.
Die Stadt Breslau, die im Sommer 1944 zur Festung ausgerufen wurde, erfüllte diese Funktion nur dem Namen nach. Bis Anfang 1945 war wenig getan worden, um dies zu ändern. Als am 17. Januar 1945 der Gefechtsalarm in der Stadt ausgerufen wurde, begannen die eilige Aufstellung einer Garnison und die Evakuierung der Zivilbevölkerung. Als die sowjetischen Truppen die Stadt Mitte Februar einkesselten, blieben dort etwa 200.000 Zivilisten und 55.000–60.000 Soldaten zurück. An Lebensmitteln und Medikamenten mangelte es nicht, doch die Munitionsvorräte waren sehr dürftig. Die Festung konnte sich nur dank der am 15. Februar von der 6. Luftflotte eingerichteten Luftbrücke verteidigen. Dies konnte nicht ohne die Aufrechterhaltung des Flugplatzes in Klein Gandau geschehen, der durch einen „Stadtflugplatz” unterstützt werden sollte, der auf den Ruinen des Wissenschaftsviertels auf der Achse der Kaiserstraße (Grunwaldzki-Platz) errichtet werden sollte. Das tägliche Versorgungslimit für die Festung lag bei 40 Tonnen und konnte zunächst aufrechterhalten werden, nach dem Verlust von Klein Gandau im April, verringerte sich diese Menge jedoch rapide. Die Lieferungen wurden zunächst mit gelandeten Ju 52-Transportern durchgeführt, später wurden sie in Containern abgeworfen und mit Segelflugzeugen überführt. Neben Munition, Waffen und Ausrüstung gelangten 1.200 Fallschirmjäger der 9. Fallschirmjägerdivision über die Luftbrücke in die Festung und verstärkten die Verteidigungsanlagen der Festung erheblich. In die andere Richtung, wurden aus der Stadt 6600 Soldaten evakuiert, darunter 5225 Verwundete. Die 6. Flotte zahlte einen hohen Preis für diesen Kraftakt. Während der Aktion wurden nicht nur insgesamt 147 Flugzeuge zerstört und 61 schwer beschädigt; die Luftbrücke kostete darüber hinaus die letzten Treibstoffreserven des kollabierenden Dritten Reichs.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 2 (280); 126-161
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zakład Wychowawczy dla polskich chłopców w Wejherowie w okresie okupacji niemieckiej
Childcare Centre for Polish Boys in Wejherowo during the German Occupation
Autorzy:
Tomkiewicz, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1075753.pdf
Data publikacji:
2018-03-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
Neustadt
childcare centres
orphanages
territories incorporated into the Third Reich
everyday life in Gdańsk Pomerania
the German occupation
Opis:
At the beginning of the German occupation in the territories incorporated into the Third Reich all the Polish orphanages and childcare centres became administered by the German authorities. It was in accordance with the incentives included in the book prepared by the Political-Racial Bureau in November 1939 titled The question of the treatment of the population from the former Polish territories from the racial-political point of view, which recommended that racially valuable children should be exempted from resettlements and should be brought up in the Reich in special educational centres which followed the model of the House of Orphans in Potsdam. On 9 September 1939 Wejherowo was taken over by German soldiers from the 207th Infantry Division of Tiedemann, the 32nd Regiment of Grenzwache von Bothmer, the SS Battalion – Heimwehr Danzig of Major von Rittberg and the 5th Cavalry Regiment of Diener. The Wejherowo land became part of the Reichsgau Danzig-West Prussia. The occupying forces took over the buildings of the pre-war Centre for Social Care and the Primary School for the Deaf and Mute in Wejherowo, which are now situated at 279 Jana Sobieskiego street (at that time: Adolf-Hitler-Strasse). The buildings served as accommodation for the military units. Buildings no. 2 and no.4 along with the farm were not utilised. The German administration set up the Educational Centre called “Erziehungsanstalt Neustadt” for Polish and German boys aged 4 to 16 in the dormitory and school buildings. Polish children came from the territories of the former Pomeranian province – Bydgoszcz, Grudziądz, Toruń, Gdynia, Starogard Gdański and Kartuzy. The number of children of Polish nationality who stayed in the educational centre in Wejherowo amounted to 101 boys 9 according to the data of 31 April 1940). During their stay in the centre in Wejherowo boys were supervised by German teachers or local Kashubians. From time to time children were sent to nearby farms to help in agricultural works. In 1943 the decision was made to liquidate the centre gradually. Thirtyone boys were transported to the camp for children in Łodź in Przemysłowa street. During the evacuation of the centre some children escaped to their family homes. The remaining children were placed by the Polish authorities in childcare centres as victims of the war. Once their identity had been established, they were sent to their family homes. Orphans were placed in orphanages and childcare centres.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2018, 83, 1; 137-153
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zabójstwo kryminalne w Generalnym Gubernatorstwie. Studium przypadku z zakresu stosowania niemieckiego wojennego prawa karnego
Criminal homicide in the General Government. A case study concerning the application of German criminal law during wartime
Autorzy:
Mielnik, Hubert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31348408.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Criminal law
General Government
homicide
Nazi law
Third Reich
prawo karne
Generalne Gubernatorstwo
zabójstwo
prawo nazistowskie
Trzecia Rzesza
Opis:
Artykuł stanowi studium przypadku stosowania specjalnego niemieckiego nazistowskiego wojennego prawa karnego w Generalnym Gubernatorstwie, a dokładnie rozporządzenia o ochronie przed młodocianymi zbrodniarzami. Dokonano w nim szczegółowej analizy jednego postępowania karnego od powzięcia informacji o przestępstwie przez policję aż do wykonania kary. Sprawa będąca przedmiotem analizy została wybrana ze względu na jej szczególny charakter. Dotyczyła bowiem podwójnego zabójstwa (morderstwa) o podłożu kryminalnym, dokonanego przez młodocianego sprawcę na żydowskich ofiarach. W artykule przedstawiono, jak wyglądała praktyka stosowania prawa karnego w Generalnym Gubernatorstwie, mająca charakter przyspieszony i uproszczony. Podkreślono kwestię niejasności prawa, niepewności sytuacji oskarżonego oraz braku możliwości skutecznej obrony. Rozwój nazistowskiego prawa karnego następował w kierunku prawa karnego sprawcy. Niemieckie prawo karne stosowało bezwzględnie karę śmierci albo rozszerzało jej stosowanie.
The article is a case study concerning the application of the Nazi’s special criminal law in the General Government during wartime, specifically the Juvenile Felons Ordinance of 4 October 1939. A detailed analysis of one criminal proceeding from the moment the police received information about the crime until the execution of the sentence is carried out. The case which was chosen for the present analysis was selected due to its specific character as it involved a double homicide (murder) committed by a juvenile offender whose victims were Jewish. The paper presents the practice of application of criminal law in the General Government, which was characterized by its expedited and simplified nature. It also highlights certain aspects of the law's ambiguity, the defendant's uncertain situation, and a lack of effective possibilities of defense. The development of Nazi criminal law veered towards perpetrator-based criminal law. The criminal law of Nazi Germany ruthlessly sentenced people to death and expanded its application.
Źródło:
Czasopismo Prawno-Historyczne; 2023, 75, 2; 183-206
0070-2471
Pojawia się w:
Czasopismo Prawno-Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wywiad na Niemcy oczami kierownika Referatu „Zachód” Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego 1932–1939
Intelligence Gathering against Germany as seen through the Eyes of the Head of the „West” Department, Division II of the Chief of the Main Staff of the Polish Army 1932–1939
Geheimdienst gegen Deutschland aus der Sicht des Leiters der Abteilung „West” der Abteilung II des Hauptstabs der polnischen Armee 1932–1939
Autorzy:
Dubicki, Tadeusz
Majzner, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2158886.pdf
Data publikacji:
2022-11-28
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
wywiad wojskowy
II Rzeczpospolita Polska
III Rzesza
Oddział II Sztabu Głównego Wojska Polskiego
military intelligence
Second Polish Republic
the Third Reich
Second Bureau of the Polish Main Staff
militärischer Geheimdienst
Zweite Polnische Republik
Drittes Reich
Abteilung II des Hauptstabs der Polnischen Armee
Opis:
Artykuł jest krytyczną analizą opinii mjr. Adama Świtkowskiego na temat funkcjonowania wywiadu wojskowego przeciwko III Rzeszy, przygotowanej w 1943 r. jako wyraz protestu przeciwko fałszowaniu historii oraz deprecjonowaniu osiągnięć wywiadu „zachodniego” przed 1939 r. Największą zaletą zaprezentowanego dokumentu jest to, iż został on sporządzony przez oficera, który najdłużej spośród wszystkich kierował Referatem „Zachód”, na dodatek w kluczowym dla tej służby okresie, tj. w latach 1932–1939. W związku z tym, że powstał jako uzupełnienie przesłuchania przeprowadzonego na zlecenie Morskiego Sądu Wojennego w Londynie, w ramach śledztwa przeciwko kpt. Jerzemu Niezbrzyckiemu i mjr. Tadeuszowi Nowińskiemu – oskarżonym o zniesławienie ówczesnego kierownictwa Oddziału Informacyjno-Wywiadowczego Sztabu Naczelnego Wodza, koncentruje się na dwóch kwestiach tj. konsekwencjach afery „In.3” dla pracy wywiadu na Niemcy oraz jego roli w przygotowaniu kraju na agresję ze strony III Rzeszy. Równocześnie dostarcza jednak wielu dodatkowych informacji dotyczących jego struktur, modus opperandi i efektów działalności operacyjnej.
The article is a critical analysis of major Adam Świtkowski’s opinion concerning the functioning of military intelligence against the Third Reich, which was documented in 1943 as an expression of protest against the falsifying of history and the depreciation of the achievements of „Western” intelligence before 1939. The biggest asset of the document in question is the fact that it was written by the longest serving head of the „West” Department, who was also in charge during its most important period, i.e. between 1932–1939. Świtkowski’s opinion was drafted to complement an interrogation commissioned by a Navy Court Martial in London, within the framework of an investigation into captain Jerzy Niezbrzycki and major Tadeusz Nowiński, who were accused of defaming the then head of the Information-Intelligence Department of the Commander in Chief’s Staff . The document focuses on two matters, i.e. the consequences of the „In.3” affair with regards to intelligence gathering against Germany, and the department’s role in preparing the country against any aggression from its western neighbor. At the same time, it provides the reader with a lot of supplementary information concerning the structure and modus operandi of the military intelligence service and the effects of its operational activity.
Dieser Aufsatz stellt eine kritische Analyse des Gutachtens von Major Adam Świtkowski über die Funktionsweise des militärischen Geheimdienstes gegen das Dritte Reich dar, das 1943 als Protest gegen die Geschichtsfälschung und die Abwertung der Leistungen des „West” Geheimdienstes vor 1939 verfasst wurde. Das größte Verdienst des hier vorgelegten Dokuments besteht darin, dass es von dem Offi zier verfasst wurde, der von allen am längsten für die Dienststelle „West” zuständig war, und zwar in der für diese Dienststelle entscheidenden Zeit, d. h. 1932– 1939. Er wurde als Ergänzung zu dem vom Kriegsgericht in London in Auft rag gegebenen Verhör im Rahmen der Ermittlungen gegen Hauptmann Jerzy Niezbrzycki und Major Tadeusz Nowiński verfasst, die beschuldigt wurden, die damalige Führung der Informations- und Nachrichtendienstabteilung des Obersten Befehlshabers verleumdet zu haben. Das Dokument konzentriert sich daher auf zwei Themen, nämlich die Folgen der „In.3”-Affäre für die nachrichtendienstliche Arbeit über Deutschland und ihre Rolle bei der Vorbereitung des Landes auf den Überfall auf Polen durch das Dritte Reich. Gleichzeitig liefert es aber auch viele zusätzliche Informationen über die Strukturen der Dienststelle, ihren modus operandi und ihre operativen Auswirkungen.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 3(281); 211-241
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wspomnienia o Władysławie Studnickim (oprac. M. Zakrzewski)
Autorzy:
Swianiewicz, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/560341.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Władysław Studnicki
Stanisław Swieniewicz
Jerzy Giedroyc
Kultura
Third Reich
Poland’s foreign policy
pro-German faction
Kultura, III Rzesza
polityka zagraniczna Polski
orientacja proniemiecka
Opis:
In autumn 1984 Jerzy Giedroyc published a German issue of Kultura. It contained articles by Polish authors such as Konstanty Jeleński, Adam Michnik, Zdzisław Najder, Jan Józef Lipski, Jerzy Stempowski, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński and Stanisław Swianiewicz. This list of renowned names emphasized the wish to familiarize the German reader with the greatest writers closely or loosely connected with the Literary Institute. The issue contained texts not only on the Polish-German relations, but was also a genuine attempt at promoting Kultura in German circles. An article by Swaniewicz was dedicated to the life of Władysław Studnicki – the most important representative of the pro-German faction during War World I and the Second Polish Republic. The article has never been published in the Polish language. Courtesy of the Literary Institute in Masoins-Laffitte, Folia Historica Cracoviensa presents the original Polish work which was later translated into German. It is a very special text. Not only does Swaniewicz perfectly outline the key tenets of Studnicki’s doctrine and detail the social backdrop of Studnicki’s opinions, but he also revisits a number of personal memories of this figure. Thanks to Swaniewicz, in addition to studying the concept of the leading Polish ‘Germanophile’, we may also sense it through the author’s insightful and, at times, surprising interpretation.
Jesienią 1984 r. Jerzy Giedoryc wydał niemieckojęzyczny numer „Kultury”. Zawierał on artykuły polskich autorów takich jak m.in.: Konstanty Jeleński, Adam Michnik, Zdzisław Najder, Jan Józef Lipski, Jerzy Stempowski, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński oraz Stanisław Swianiewicz. Zestaw znanych nazwisk silnie podkreślał chęć przedstawienia czytelnikowi niemieckojęzycznemu  najwybitniejszych autorów mniej lub bardziej związanych z Instytutem Literackim. Prezentowane teksty nie tylko traktowały o zagadnieniu relacji polsko-niemieckich, ale też były swoistą promocją tego czym jest „Kultura” w kręgu niemieckim. Jeden z tekstów autorstwa Swianiewicza był poświęcony postaci Władysława Studnickiego – najważniejszego przedstawiciela orientacji proniemieckiej w latach I wojny światowej i II Rzeczpospolitej. Tekst nigdy nie wyszedł w języku polskim. Dzięki życzliwości Instytutu  Literackiego w Masoin Laffite na łamach pisma Folia Historica Cracoviensa ukazuje się polski pierwowzór opublikowanego niemieckiego tłumaczenia. A jest to tekst wyjątkowy. Swianiewicz nie tylko znakomicie przedstawia najważniejsze elementy doktryny Studnickiego, nie tylko wnikliwie przedstawia społeczne tło jego poglądów, ale przytacza szereg osobistych wspomnień odnośnie tej postaci. Dzięki Swianiewiczowi nie tylko poznajemy koncepcje czołowego polskiego „germanofila”, ale przede wszystkim odczujemy ją poprzez wnikliwą i miejscami zaskakująca interpretację autora.
Źródło:
Folia Historica Cracoviensia; 2018, 24, 2
0867-8294
Pojawia się w:
Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ ustawodawstwa Trzeciej Rzeszy na polskie projekty ustaw eugenicznych (1933-1939)
Influence of the Third Reich’s Law on the Projects of Eugenic Legal Acts in Poland (1933-1939)
Autorzy:
Jędrysiak, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954675.pdf
Data publikacji:
2021-12-22
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
eugenics
Third Reich
racism
Germany
Polska
law
Second Polish Republic
Poland during the interwar period
eugenika
III Rzesza
rasizm
Niemcy
Polska
prawo
II Rzeczpospolita
Polska w okresie międzywojennym
Opis:
W polskim dyskursie naukowym temat rozwoju ruchu eugenicznego został już wielokrotnie poruszony. Wiele miejsca poświęcono zarówno ustawodawstwu przyjętemu w III Rzeszy jak i historii polskiego ruchu eugenicznego. Mniej miejsca we współczesnej nauce poświęcono jednak tematowi projektów polskich ustaw eugenicznych oraz ich analizy pod kątem prawnym, chociaż temat ten był komentowany przez prawników w okresie międzywojennym. Do tej pory nikt nie przebadał tego, w jakim stopniu koncepcje eugeniczne urzeczywistniane w nazistowskich Niemczech inspirowały polskie projekty analogicznych rozwiązań w zakresie prawa. Według części autorów inspiracje te są silne i łatwo dostrzegalne nawet po krótkiej analizie. Warto więc poddać tezę o silnym wpływie niemieckiego ustawodawstwa na polskie projekty krytycznej analizie. Celem pracy jest porównanie niemieckiego ustawodawstwa eugenicznego z polskimi koncepcjami w tym zakresie, w szczególności projektami autorstwa Leona Wernica. Dzięki wykorzystaniu metody prawno porównawczej w ujęciu historycznym wskazane zostały punkty zbieżne oraz rozbieżności w zakresie polskich projektów ustaw eugenicznych oraz ustaw nazistowskich: ustawy o zapobieganiu obciążeniom dziedzicznym i chorobowym potomstwa ustaw norymberskich, ustawy o ochronie zdrowa ludu niemieckiego. Polskie projekty to  opublikowany w 1934 r. projekt Ustawy z zakresu eugeniki zapobiegawczej, wydane w 1935 roku projekty czterech ustaw eugenicznych, a także ustawy: ,,O hamowaniu rozrodu osobników dysgenicznych” Wernica, ,,O hamowaniu rozrodu niepożądanego” Witolda Łuniewskiego oraz ,,Ustawy eugeniczna” Bohdana Ostromeckiego. Omówiona została także  tzw. ,,Ustawa eugeniczna” z 1938 roku. W pracy wskazano, iż jakkolwiek Wernic wprost wskazywał niekiedy na swoje inspiracje ustawodawstwem niemieckim i włoskim, tak koncepcje jego i innych polskich eugeników są oryginalne. Podobieństwa z ustawodawstwem niemieckim widać na przykładzie procedury sterylizacji czy też pewnej zgodności katalogu chorób, które kwalifikowały do sterylizacji. Propozycje polskie nie były jednak identyczne z nazistowskimi. Nie było w nich też treści rasistowskich oraz antyżydowskich. Co więcej, w Polsce mocniej niż w Niemczech akcentowano rolę tzw. eugeniki pozytywnej.
The matter of development of the eugenic movement has already been described in Polish science. A lot has been written regarding both the law of the Third Reich, as well as the history of the Polish eugenic movement. However, the Polish project of eugenic laws have never been thoroughly analyzed from the legal point of view, despite this topic being an object to commentaries in the Interwar period. Up to this point no one attempted to analyze how strongly did the Nazi eugenic concepts influenced the Polish projects of eugenic laws. According to some authors such inspirations are easily noticeable. Thus the thesis that the German law strongly influenced the Polish projects shall be subjected to a critical analysis. The goal of the paper is to compare the German eugenic law with Polish concepts on that matter, especially projects made by Leon Wernic. Due to the use of the comparative legal analysis in the historical perspective, it was possible to indicate the similarities and dissimilarities between the Polish projects and the Nazi laws: Law for the Prevention of Hereditary and diseases of offspring; the Nuremberg Laws; the Law for the Protection of the Health of the German People. The Polish drafts include the Preventive Eugenics Act published in 1934, the drafts of four eugenics laws published in 1935; project of the law: ,,On the inhibition of reproduction of dysgenic individuals" created by Wernic; draft of the law ,,On the inhibition of undesirable reproduction" made by Witold Łuniewski and ,,Eugenics Laws" prepared by Bohdan Ostromecki. The so-called "Eugenics Act" of 1938 has also been analyzed. The paper indicates that although Wernic explicitly pointed out his inspiration by German and Italian legislation, his concepts as well as concepts of other Polish eugenicists are original. Similarities with German legislation can be seen for example in the procedure of sterilization or a certain concordance of the catalog of diseases which qualified for sterilization. The Polish proposals, however, were not identical with the Nazi proposals. Neither were they racist or anti-Jewish in content. Moreover, the role of so-called positive eugenics was more strongly emphasized in Poland than in Germany.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2021, 20, 1; 53-80
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W poszukiwaniu „rasy panów”. Archeologia jako narzędzie budowania mitologii nazistowskiej
In search of the ‘master race’. Archaeology as a tool for building Nazi mythology
Autorzy:
Konik, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2116604.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
NSDAP
Hitler
Nazizm
master race
Third Reich
Norse mythology
Aryan race
nazizm
rasa panów
III Rzesza
mitologia nordycka
rasa aryjska
Opis:
Adolf Hitler i jego partia NSDAP uwiedli naród niemiecki nie tylko swoją ideologią polityczną, lecz także odwołaniem się do popularnego wówczas mitu o doskonałej rasie aryjskiej. Za każdym pozytywnym, twórczym działaniem w historii ludzkości, za każdym wielkim dziełem sztuki i przełomem naukowym mieli stać, jak głosili zwolennicy Hitlera, Aryjczycy, najlepsza i najbardziej twórcza z ras ludzkich. Nordyckie ludy północnej Europy, a zwłaszcza Niemcy, miały być potomkami starożytnych Aryjczyków i jako takie powinny zająć ich miejsce przodków. Artykuł dotyczy mitu Aryjczyków, jego włączenia do teorii ras ludzkich oraz wykorzystania go przez nazistów do podporządkowania Niemców i ich rasizmowi. Omawia wykorzystanie archeologii i odkryć archeologicznych w szczególności do uwiarygodnienia mitologii nazistowskiej i zbudowanej wokół niej narracji, a także najbardziej spektakularne przykłady karier archeologicznych w III Rzeszy. Kiedy archeolodzy zaangażowali się po stronie nazizmu, stali się współwinnymi konstruowania zbrodniczej i ludobójczej ideologii i systemu władzy.
Adolf Hitler and his party, the NSDAP, seduced the German people not only their political ideology, but also their appeal to the then popular myth of the perfect Aryan race. It was the Aryans, the best and most creative of the human races, who, Hitler's followers proclaimed, were to be behind every positive, creative action in human history, behind every great work of art and scientific breakthrough. The Nordic peoples of northern Europe, and especially the Germans, were supposed to be the descendants of the ancient Aryans and as such should take their ancestral place. The article deals with the myth of the Aryans, its incorporation into the theory of human races, and its use by the Nazis to subjugate the Germans and racialize them. It discusses the use of archaeology and archaeological discoveries in particular to lend credence to the Nazi mythology and the narrative built around it, as well as the most spectacular examples of archaeological careers in the Third Reich. When archaeologists were involved on the side of Nazism, they became complicit in the construction of a criminal and genocidal ideology and system of power.
Źródło:
Studia Żydowskie. Almanach; 2021, 11, 11; 43-56
2083-5574
Pojawia się w:
Studia Żydowskie. Almanach
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwarunkowania prawne procesu księdza Jana Machy przed Wyższym Sądem Krajowym w Katowicach w 1942 r.
The Legal Circumstances of the Trial of Father Jan Macha before the National High Court in Katowice in 1942
Autorzy:
Graczyk, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2156721.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Sądy III Rzeszy
Trybunał Ludowy
kara śmierci
zdrada stanu
ksiądz
the courts of the Third Reich
the People’s Court
capital punishment
high treason
priest
Opis:
Opracowanie poświęcono uwarunkowaniom prawnym procesu wytoczonego ks. Janowi Masze i towarzyszom przed Wyższym Sądem Krajowym w Katowicach w 1942 r., w którego efekcie polski duchowny wraz z dwoma współoskarżonymi został skazany na karę śmierci i stracony. Pierwszoplanową postacią opracowania jest ks. Macha ze względu na odgrywanie przez niego roli przywódczej, toteż omówiono jego życiorys, ustalenia aktu oskarżenia oraz przyjętą w nim kwalifikację prawną, a także wyrok i jego wykonanie. Przy wykorzystaniu metody historycznej i formalno-dogmatycznej przeprowadzono analizę kwalifikacji prawnej czynu zdrady stanu. Sięgnięto do orzecznictwa Trybunału Ludowego w Berlinie, które umożliwiło odniesienie wyroku wydanego w tytułowej sprawie do wielu innych, podobnych orzeczeń. Doprowadziło to do konkluzji, że sądy III Rzeszy traktowały każdą formę spotkań i zrzeszeń poza NSDAP i podległymi jej strukturami jako przygotowanie do zdrady stanu. Z tego punktu widzenia nie miało znaczenia dla skazania nastawienie konspiratorów na działalność charytatywną.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 37, 1; 501-522
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies