Temat: theory of relativity - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Stanisław Dunin–Borkowski and his views on Einstein’s special theory of relativity
Autorzy:: Rodzeń, Jacek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2140674.pdf
Data publikacji:: 2022-11-08
Wydawca:: Copernicus Center Press
Tematy:: Stanisław Dunin-Borkowski
Spinoza
special theory of relativity
neo-scholastic philosophy
philosophy of nature
science and theology
Opis:: The main purpose of this article is to discuss the views of the Jesuit Stanisław Dunin–Borkowski (1864–1934) about Albert Einstein’s theory of relativity. These days, Dunin–Borkowski is a rather obscure figure despite rising to fame in the interwar period as an outstanding expert in the philosophy of Baruch Spinoza. Thus, the secondary aim of this article is to remind ourselves of this somewhat forgotten scholar. As a researcher, writer, and pedagogue, Dunin–Borkowski was interested in numerous fields of knowledge. Among these were the natural sciences, including physics and the influence that new physical theories had on philosophical thought. This present study therefore fills a gap in the existing research about how Polish philosophers received Einstein’s theories. The example of Dunin–Borkowski also serves as a basis for discussing some of the fundamental problems of neo-scholasticism in receiving new mathematicised scientific theories.
Źródło:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2022, 72; 63-86
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Концепт краси у ранній творчості В. Винниченка
The concept of beauty in V. Vynnychenko’s early works
Autorzy:: Матвєєва (Matvieieva), Ольга (Olha)
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2177838.pdf
Data publikacji:: 2022-03-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: криза християнської віри
вітальність
ідея
«доброзичливого егоїзму»
категорія огидного
теорія релятивності.
Christian faith crisis
vitality
«benevolent selfishness» idea
category of disgusting
theory of relativity
Opis:: The article reveals the specifics of artistic manifestation of the beauty concept based on V. Vynnychenko’s early works. This is due to the presence of a number of search lines in the writer’s interpretation of aesthetic and to a significant number of works representing current issues. Beauty is defined as a fundamental component of life in the works by V. Vynnychenko and several author’s plots of its comprehension are revealed. Firstly, it is found that in writer’s early works the characters experience a crisis of faith, emphasize the relativity of absolute truth and Christian ethics, rethink the concept of sin and sacred Christian commandments («Love your neighbour as yourself», «Do not deceive», «Do not kill», and «In the sweat of your brow, eat your bread»), professing dual moral standards and the idea of «benevolent selfishness». The writer places material values into the center of existence instead of spiritual Christian ones. The former acquire absolute status and most importantly are able to ensure the realization of the fundamental goal – to maintain vitality in the project of «fullness» of earthly existence. It is emphasized that in his early works, V. Vynnychenko substantiates the concept of «life-as-a-market», where you can get financial or moral compensation through «selling/buying/exchanging» valuables, among which female beauty is one of the fundamental values. The analysis confirms the idea that woman’s beauty and love are mercantilized due to the devaluation of spiritual values, they lose their ideal metaphysical essence and are transformed into ordinary goods and vital cycle of values components. That is closely connected with the problems of «exchange-purchase-sale» of the values, money cynicism and the interpretation of the family as an economic contract (the case of the story «The Poor People», dramas «Bazaar», «Young Blood», «Crucified»). In V. Vynnychenko’s art world, several search lines are connected with the category of beauty, particularly the problem of coordination of bodily, physically expressed female beauty with spiritual beauty in the context of «exchange of values». The author also experiments with the concept of free marriage, which is considered an alternative to an unhappy family as an economic project.
У статті досліджено специфіку художнього оприявлення концепту краси на матеріалі ранніх творів В. Винниченка, що зумовлено наявністю низки пошукових магістральних ліній у потрактуванні письменником естетичного та значної кількості творів, репрезентативних щодо актуалізованої проблематики. Визначено красу як засадничу складову буття у творчості В. Винниченка й виявлено кілька авторських сюжетів її осмислення. З’ясовано, що в художньому вимірі ранніх творів письменника герої переживають кризу віри, наголошують на відносності абсолютної істини та християнської етики, переосмислюють поняття гріха й сакральні християнські заповіді («Люби ближнього, як самого себе», «Не обдури», «Не вбий», «В поті лиця їж хліб свій»), сповідуючи двоїсті моральні стандарти та ідею «доброзичливого егоїзму». Замість духовних християнських цінностей митець ставить у центр буття матеріальні вартості, котрі здобувають абсолютний статус, а головне здатні забезпечити втілення засадничої мети – зберегти вітальність у проекті «повноти» земного буття. Акцентовано, що в ранніх художніх творах В. Винниченко обгрунтовує концепцію «життя-як-базар», на якому можна отримати фінансову або моральну компенсацію через «продаж /купівлю /обмін» цінностей-товарів, серед котрих одну із засадничих вартостей становить жіноча краса. В статті обгрунтовано, що внаслідок девальвації духовних вартостей краса жінки та її любов меркантилізуються, втрачають ідеальну метафізичну сутність, постають звичайним крамом на базарі життя, компонентом вітального колообігу цінностей, що щільно пов’язано із проблемами «обміну-купівлі‑продажу» вартостей, цинізму грошей, трактування сім’ї як економічного контракту (на матеріалі повісті «Голота», драм «Базар», «Молода кров», «Розп’яті»). Окреслено, що в художньому світі В. Винниченка з категорією краси пов’язана низка пошукових ліній, зокрема актуалізується проблема координації тілесної, фізично вираженої, жіночої вроди з духовною красою в контексті «обміну цінностями», а також відбувається експериментування з новою формою «вільного» шлюбу, який становить альтернативний варіант нещасливому подружжю, сім’ї як економічному проєкту.
Źródło:: Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe; 2022, 4(1); 33-42
2543-9227
Pojawia się w:: Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Imagination, geniuses and thought collectives
Autorzy:: Mścisławski, Łukasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1943076.pdf
Data publikacji:: 2021-12-31
Wydawca:: Copernicus Center Press
Tematy:: scientific revolution
old quantum theory
special relativity
thought collective
physics
philosophy of science
Opis:: In his book Wojciech Sady attempts to reconstruct the structure of the fundamental transformations that can be described as the relativistic and quantum revolution. Referring to rich historical material and Ludwik Fleck’s reflections on the development of scientific knowledge, the author tries to explain how it is possible that “scientists began to think differently than they had been taught.” Sady’s work, although not devoid of somewhat weaker points, is a brave and thought-provoking attempt to propose his own explanation of the mechanisms of the aforementioned transformations.
Źródło:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2021, 71; 175-190
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Pułapka na ludzi myślących
A cage for thinking people
Autorzy:: Borek, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1943042.pdf
Data publikacji:: 2021-11-07
Wydawca:: Copernicus Center Press
Tematy:: theory of relativity
quantum mechanics
philosophy of science
history of science
science-faith relationship
Opis:: Andrzej Dragan’s book Quantechism or a cage for people is a great popular science book to start a fascinating adventure with the theory of relativity and quantum mechanics. It is written in an easy language, does not require from the reader a deep knowledge of contemporary physical issues, while describing, illustrating and explaining them very well. Instead, it requires broader historical knowledge and at least basic philosophical knowledge for verification, helping to bring out what is most valuable in the book. Unfortunately, the book, while popularizing science, also makes a terrible mess and does a lot of damage to the deeper understanding of physics, its history, and the meaning and function of philosophy and religion. And so it can become an attractive and appealing, but nevertheless a trap-cage for thinking people.
Źródło:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2021, 70; 243-249
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Eter, stara teoria kwantów, filozofia przyrody i problematyka ciągłości w ujęciu Bogdana Szyszkowskiego
Ether, the old quantum theory, philosophy of nature and the problem of continuity as defined by Bogdan Szyszkowski
Autorzy:: Mścisławski, Łukasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/690752.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Copernicus Center Press
Tematy:: Bogdan Szyszkowski
Kiev
natural philosophy
philosophy of physics
aether
continuity
old quatnum theory
quantum mechanics
special theory of relativity
causality
Szyszkowski Bohdan
old quantum theory
Opis:: The aim of this paper is to present the views of one of prominent Polish chemists, namely Bohdan Szyszkowski. Presented views are concerning the relation of the concepts of aether, continuity and causality in the context of revolution in physics that took place at the turn of 19th and 20th centuries. The issues particularly concern his thoughts related to the old quantum theory and special relativity. In particular, this article presents the role of these concepts in the foundations of physics and – in a more general aspect – in the recognized fields of knowledge. The nature of Szyszkowski’s analysis allows him to be considered a very interesting thinker in the area that today is called the philosophy of physics or, perhaps more accurately, the philosophy in science. An important observation made by Szyszkowski is emphasized that mathematical structures cannot have physical properties. Attention was also paid to the Polish intellectual community, which was formed in Kiev before 1919.
Źródło:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2020, 68; 185-216
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Dynamiki Szczególnej Teorii Względności dla trzech wymiarów przestrzennych
The dynamics of the Special Theory of Relativity for three spatial dimensions
Autorzy:: Szostek, Roman
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/136118.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie
Tematy:: dynamika ciał
równanie ruchu
pęd
energia kinetyczna
paradoks dźwigni kątowej
Szczególna Teoria Względności
dynamics of bodies
equation of motion
momentum
kinetic energy
right angle lever paradox
Special Theory of Relativity
Opis:: Wstęp i cele: W artykule przedstawiono wyprowadzenie licznych dynamik dla kinematyki Szczególnej Teorii Względności dla trzech wymiarów przestrzennych. Jest to kontynuacja artykułu, w którym wyprowadzone zostały liczne dynamiki STW dla jednego wymiaru. Pokazane zostało, że z każdej dynamiki jednowymiarowej jednoznacznie wynika dynamika trójwymiarowa. Materiał i metody: W pracy zastosowano metodę dedukcji matematycznej. Wyniki: Przedstawiona została dyskusja na temat paradoksu dźwigni kątowej oraz paradoksu nierównoległości wektorów. Wyjaśnienie paradoksów w ramach różnych dynamik może być metodą ich teoretycznego badania oraz oceny. Wniosek: W artykule pokazane zostało, że z każdej dynamiki STW dla jednego wymiaru przestrzennego jednoznacznie wynika dynamika dla trzech wymiarów przestrzennych.
Introduction and aim: This paper presents the derivation of numerous dynamics for the Special Theory of Relativity kinematics for three spatial dimensions. It is a continuation of the paper, in which numerous STR dynamics for one-dimension have been derived. It is shown that from each one-dimensional dynamics unambiguously results three-dimensional dynamics. Material and methods: Mathematical deduction method has been used in the paper. Results: Discussion on the right angle lever paradox has been presented and the paradox of vector non-parallelism. The explanation of paradoxes under different dynamics can be a method of their theoretical examination and assessment. Conclusion: The paper shows that from each STR dynamic for one spatial dimension, there is a clear dynamic for three spatial dimensions.
Źródło:: Problemy Nauk Stosowanych; 2019, 10; 87-96
2300-6110
Pojawia się w:: Problemy Nauk Stosowanych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Some aspects of the general theory of relativity danger and security
Autorzy:: VASYL, ZAPLATYNSKYI,
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/891676.pdf
Data publikacji:: 2018-08-20
Wydawca:: Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego Apeiron w Krakowie
Tematy:: danger
sесurity
safety
theory of relativity
Opis:: The article describes the theory of relativity danger and sесurity (safety). It is shown that the danger and safety is always relative and is determined by the subject of the evaluation. Introduced new concepts - “the subject of the danger (risk) assessment and subject safety assessment”. It is shown that the assessment of the possible actions on the subject of his danger associated with the goals and desires of the subject of evaluation, research, social attitudes and other factors. The article disclosed the meaning of some terms and definitions. Some of these concepts, which are widely used in the science of sесurity, have been refuted. Other concepts were confirmed.
Źródło:: Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje; 2015, 17; 203-211
2299-4033
Pojawia się w:: Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Independence of mass from speed
Autorzy:: Etkin, V. E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1179663.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
Tematy:: Newton's law
acceleration process
its irreversibility and efficiency
its modification
relativistic and invariant mass
theory of relativity
Opis:: It is shown that the dependence of mass on speed contradicts the law of conservation of mass in isolated systems. This makes necessary the modification of Newton's 2nd law with the addition along with the mass of a correction factor, which would take into account the nonlinear dependence of the accelerating force on the speed, due to the existence of its limit. The reasons for the apparent increase in mass with speed , which make the concept of the relativistic mass superfluous
Źródło:: World Scientific News; 2017, 72; 150-158
2392-2192
Pojawia się w:: World Scientific News
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Is the light velocity constant?
Autorzy:: dos Santos Godoi, Valdir Monteiro
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1178301.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
Tematy:: Earth’s movement
Michelson
Special Relativity Theory
Venus
average
light velocity
one-way
principle of constancy of light velocity
radar
range of light velocities
Opis:: The pretension in this paper is to question the constancy of light velocity.
Źródło:: World Scientific News; 2017, 86, 3; 365-371
2392-2192
Pojawia się w:: World Scientific News
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Philosophy in science – a case study of the reception of the Special and the General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925
Filozofia w nauce – studium przypadku recepcji szczególnej i ogólnej teorii względności w Krakowie oraz we Lwowie przed rokiem 1925
Autorzy:: Polak, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/783498.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Umiejętności
Tematy:: history of physics
philosophy of science
philosophy in science, philosophy of physics
Special Theory of Relativity
General Theory of Relativity
Albert Einstein
Ernst Mach
Bronislaw Biegeleisen
Maksymilian T. Huber
Stanislaw Loria
Zygmunt Zawirski
Stanislaw Zaremba
Tadeusz Banachiewicz
Lwów
Kraków
historia fizyki
filozofia przyrody
filozofia w nauce
filozofia fizyki
szczególna teoria względności
ogólna teoria względności
Bronisław Biegeleisen
Stanisław Loria
Stanisław Zaremba
Opis:: A centenary of Einstein’s General Theory of Relativity brings forward some questions with regard to the impact of Einstein’s theory on philosophy. This theory, and the chronologically earlier Special Theory of Relativity, have had many important philosophical implications. In Poland they provoked interesting philosophical discussions before WWII. The history of those discussions reveals numerous noteworthy facts concerning the relationships between mathematics, physics and philosophy. A case study of the reception of the Special and General Theory of Relativity in Kraków and Lwów before 1925 focuses on the peculiar specificity of exact sciences and philosophy in Polish Galicia. The concept of “philosophy in science” coined by Michael Heller is particularly suitable for describing this specificity. The article begins with a short overview of the early reception of the Special Theory of Relativity in Kraków. Next, it shows how the discussions during the 10th and 11th Congresses of Polish Physicians and Natural Scientists (Lwów 1907, Kraków 1911) influenced the reception of the STR. What is also discussed are the roots of the specificity of the reception in Lwów, i.e. the influence of the considerations about the foundations of mechanics and a public philosophical debate around Einstein’s theories. In order to demonstrate how different the reception of these theories was in Kraków, a description is provided of a methodological debate between S. Zaremba and T. Banachiewicz. Some notes are also added about the concurrent styles of philosophy of science (philosophy of nature). The article ends with conclusions about the specificity of Kraków’s and Lwów’s styles of philosophy in science. This study reveals that in this period Einstein’s theories significantly stimulated philosophical considerations in Poland. These considerations have become an important supplement to the scientific activity in Kraków and Lwów.
Setna rocznica sformułowania przez Alberta Einsteina ogólnej teorii względności jest doskonałą okazją do ponownego postawienia pytań o wpływ wspomnianej teorii na filozofię. Interesującą perspektywę oferują badania z zakresu historii nauki i historii filozofii, które pozwalają dokładniej przyjrzeć się procesowi recepcji wspomnianej teorii. Proces ten jest ważnym źródłem wiedzy o kształtowaniu się relacji nauk przyrodniczych i filozofii, gdyż poprzez analizę wskazywanych trudności i kontrowersji pozwala zidentyfikować wiele ukrytych założeń o charakterze filozoficznym, które trudno dostrzec na innych etapach rozwoju nauki. Dzięki temu analiza procesu recepcji nowych teorii naukowych staje się wyróżnionym przedmiotem analiz relacji matematyki, nauk przyrodniczych i filozofii. Z tych względów warto przyjrzeć się interesującym dyskusjom i polemikom, które miały miejsce w obrębie nauki polskiej. Szczególnie interesujące polemiki i dyskusje wokół teorii względności rozegrały się w Krakowie i we Lwowie przed rokiem 1925. Wspomniane ośrodki zostały wybrane również z tego względu, że w początkach XX wieku, wykorzystując możliwości polityczno-kulturalne powstałe w związku z istnieniem stosunkowo szerokiego zakresu autonomii Galicji, stały się one najważniejszymi centrami rozwoju nauki polskiej. Sytuacja ta zadecydowała również o połączeniu wymienionych ośrodków stosunkowo silną siecią powiązań, widocznych szczególnie na gruncie fizyki. W obu miastach powstała również specyficzna (choć z zachowaniem pewnych lokalnych odrębności) odmiana refleksji nad nauką, którą dogodnie jest określić przy pomocy pojęcia „filozofii w nauce” stworzonego przez M. Hellera. Opracowanie rozpoczyna się od krótkiego przybliżenia historii recepcji szczególnej teorii względności w Krakowie. W procesie tym najistotniejszą rolę odegrał August Witkowski, który już w 1905 roku docenił znaczenie pierwszych prac Einsteina. Kolejne punkty zwrotne w procesie recepcji teorii Einsteina wyznaczyły dwa kolejne Zjazdy Lekarzy i Przyrodników Polskich, które odbyły się kolejno we Lwowie w 1907 r. i w Krakowie w 1911 r. Pierwszy z nich zadecydował o popularyzacji idei relatywistycznych pośród przyrodników polskich, a kolejny – o popularyzacji ich wśród filozofów. Dla zrozumienia lokalnej specyfiki filozoficznych rozważań prowadzonych w ośrodku lwowskim odwołamy się do rozwoju recepcji wokół podstaw mechaniki. Zagadnienie to szczególnie mocno interesowało lwowskich uczonych z tej racji, że Lwów był do 1915 roku jedynym polskim ośrodkiem akademickim rozwijającym nauki techniczne i koncentrował w naturalny sposób większość polskich uczonych zajmujących się nauką mechaniki. To właśnie środowiska związane z lwowską Szkołą Politechniczną odegrały ważną rolę w późniejszych dyskusjach wokół szczególnej i ogólnej teorii względności. W dalszej kolejności szkicowo zaprezentowana zostanie lwowska polemika wokół teorii względności i dla kontrastu ukazana zostanie o wiele krótsza polemika rozgrywająca się w Krakowie. Szczególna uwaga zostanie poświęcona dorobkowi Zygmunta Zawirskiego, który w swej działalności podjął problematykę poruszoną w obu ośrodkach i przedstawił najbardziej interesujące rozważania ukazujące nowoczesną wizję filozofii uprawianej w ścisłym kontakcie z naukami przyrodniczymi. Prezentowany styl filozofii w nauce rozwijany w Krakowie i Lwowie został również skrótowo skonfrontowany z konkurencyjnymi filozoficznymi reakcjami na teorie Einsteina: z refleksją rozwijaną w obrębie Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (Kazimierz Ajdukiewicz) i z wybraną refleksją neoscholastyczną (Feliks Hortyński SJ, Ludwik Wrzoł SJ, Jan Stepa). Na tym tle lepiej można dostrzec specyfikę filozofii analizowanej w tym studium przypadku – najważniejsze uwagi na ten temat zostały zawarte w zakończeniu niniejszej pracy. Niniejszy artykuł ukazuje fakt, że szczególna i ogólna teoria względności Einsteina znacząco wpłynęły na rozwój refleksji filozoficznej w Polsce. Warto również zaznaczyć, że refleksja filozoficzna stała się w opisywanym okresie ważnym uzupełnieniem pracy naukowej przyrodników, co decyduje również o specyfice rozwoju ówczesnej nauki.
Źródło:: Studia Historiae Scientiarum; 2016, 15; 245-273
2451-3202
Pojawia się w:: Studia Historiae Scientiarum
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Selected geometrical and physical aspects of conformal transformations
Wybrane geometryczne i fizyczne aspekty transformacji konforemnych
Autorzy:: Dudek, M. K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/136146.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie
Tematy:: conformal transformation of the metric
general theory of relativity
space-time
Riemannian manifold
pseudo-Riemannian manifold
Lorentzian manifold
Einstein’s equations
Landau-Lifshitz pseudotensor of the energy-momentum
transformacja konforemna metryki
ogólna teoria względności
czasoprzestrzeń
rozmaitość riemannowska
rozmaitość pseudoriemmanowska
rozmaitość lorentzowska
równanie Einsteina
pseudotensor energii-pędu Landaua-Lifszyca
Opis:: Introduction and aims: The conformal transformations play the crucial role in the analysis of the global structure of the space-time. The main goal of this article is to present the consequences of the conformal transformation of the metric like the creation of the energy and momentum for the gravitational field or the creation of the matter. Material and methods: In the paper have been proved the transformation formulas for some geometrical and physical objects. The analytical methods have been used in the paper. Results: In the paper there were proved the transformation formulas of the affine connection, the covariant derivative, the geodesics, the curvature tensor, the Ricci tensor, the curvature scalar and the Weyl tensor. The Einstein’s equations were proved not to be invariant under the conformal rescaling of the metric, as well as the Landau-Lifshitz pseudotensor. Conclusion: The article shows that the conformal rescaling of the metric creates a new matter and an additional energy and momentum of the gravity. There is also possibility of creation of the Friedman universes from the vacuum.
Wstęp i cele: Transformacje konforemne odgrywają istotną rolę w analizie globalnej struktury czasoprzestrzeni. Głównym celem tego artykułu było przedstawienie konsekwencji konforemnego przeskalowania metryki takich jak kreacja energii i pędu dla pola grawitacyjnego oraz kreacja materii. Materiał i metody: W pracy zostały udowodnione wzory transformacyjne dla niektórych obiektów geometrycznych i fizycznych. Metody analityczne zostały wykorzystane w tym artykule. Wyniki: W pracy zostały udowodnione prawa transformacyjne dla koneksji afinicznej, pochodnej kowariantnej, linii geodezyjnych, tensora krzywizny, tensora Ricciego, skalara krzywizny i tensora Weyla. Udowodniono, że równania Einsteina jak również tensor Landaua-Lifszyca nie są konforemnie niezmiennicze w wyniku konforemnego przeskalowania metryki. Wniosek: Artykuł pokazuje, że konforemne przeskalowanie metryki kreuje nową materię i dodatkową energię oraz pęd grawitacji. Istnieje również możliwość tworzenia wszechświatów Friedmana z próżni.
Źródło:: Problemy Nauk Stosowanych; 2015, 3; 91-106
2300-6110
Pojawia się w:: Problemy Nauk Stosowanych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: „Równoczesność” a „teraźniejszość” – fizyka i metafizyka czasu
“Simultaneousness” and “Nowness”: Physics and Metaphysics of Time
Autorzy:: Przechowski, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/488630.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: filozofia czasu
filozofia fizyki
A-teoria
B-teoria
Szczególna Teoria Względności (STW)
philosophy of time
philosophy of physics
A-theory
B-theory
special relativity
Opis:: Jednym z głównych problemów filozofii czasu jest określenie statusu teraźniejszości. Zagadnienie teraz pojawia się explicite choćby w dyskusji prezentyzm-eternalizm czy w pytaniu o możliwość uzgodnienia idei obiektywnego upływu czasu z rozumieniem czasu we współczesnej nauce. Filozofia nauki ujawnia zaś – wcześniej nie dostrzegany – problem zdefiniowania równoczesności. Dyskusje na temat obiektywności lub realności upływu czasu nie są domeną filozofii ostatniego stulecia ani też pokłosiem odkryć fizyki XX wieku. To właśnie jednak na gruncie fizyki nastąpiło spektakularne zderzenie intuicyjnego rozumienia czasu, w tym tak oczywistych – zdawałoby się – idei, jak równoczesność czy współistnienie, z filozoficznymi implikacjami teorii naukowej. Rozbieżność intuicji temporalnych z czasem relatywistycznym analizowali pod kątem konsekwencji metafizycznych Gödel, Rietdijk i Putnam. Próby uzgodnienia klasycznych kategorii tensalnych z pojęciami STW, podejmowane m.in. przez Sklara, wskazują na konieczność wyeksplikowania odmiennych założeń ontologicznych obu schematów pojęciowych oraz potrzebę oddzielenia metafizyki od epistemologii. Radykalną propozycję wyeliminowania konfliktu między intuicją upływu czasu i relatywistycznym obrazem czasu wysunął Prior, który przypisał fundamentalną rolę potocznym kategoriom temporalnym (A-teoria), pojęcia relatywistyczne zaś uznał za czysto konwencjonalne i wtórne. Pogląd taki jawnie przeczyłby jednak ontologicznym założeniom STW, sformułowanym przez samego Einsteina. Niniejszy artykuł ma na celu wyeksplikowanie wspomnianych trudności w oparciu o fundamentalne założenia i własności klasycznej oraz relatywistycznej koncepcji czasu.
The status of “nowness” is one of the most important problems of the philosophy of time. The question of “the now” remains relevant in the discussion between presentism and eternalism, or in the problem of reconciliation between the classic idea of objective sense of the flow of time and the concept of time in the modern science. Philosophy of science also reveals the never-recognized-before problem of defining “simultaneousness.” The discussions on the objectivity or reality of the flow of time neither are the domain of the 20th-century philosophy, nor are the result of the discoveries in the modern physics. It was right on the grounds of relativistic physics, however, where the intuitive perception of time (including the supposedly obvious ideas of “simultaneousness” or the “coexistence”) and the philosophical implications of the scientific theory spectacularly collided. The dissonance between temporal intuitions and ontological implications of relativistic time was studied by Gödel, Rietdijk, and Putnam. The attempts to reconcile the classic tensal categories with the STR definitions, made by Sklar and the others, indicate the need of explication of the different presumptions of the two frameworks of conceptual schemas as well as the need of the separation between metaphysics and epistemology. A radical attempt of elimination of the conflict between the intuition of the flow of time and the relativistic concept of time was presented by Prior, who assigned a fundamental meaning to the tensal categories (A-theory) and who considered the relativistic concepts to be conventional and secondary. Such an idea, however, would explicitly negate the ontological presumptions of the STR, formulated by Einstein himself. The article presents this difficulties on the basis of the fundamental presumptions and features of the classic and relativistic concept of time.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 4; 181-204
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Uwagi o dylatacji czasu w warunkach szczególnej teorii względności
Remarks on the time dilation in the conditions of special theory of relativity
Autorzy:: Rębowski, Ryszard
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/472869.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
Tematy:: dylatacja czasu, szczególna teoria względności, przekształcenie
Lorentza, paradoks bliźniąt.
time dilatation, special theory of relativity, Lorentz transformation, twin
paradox.
Opis:: Kluczem do zrozumienia szczególnej teorii względności Einsteina jest pojęcie czasu i problem możliwości jego synchronizacji. Wychodząc z dwóch postulatów STW, metodami elementarnymi przedstawiono sposób pomiaru czasu w warunkach STW, zarówno dla przypadku pojedynczego, jak i dwóch układów inercjalnych. Na tej podstawie wyprowadzono pojęcia czasu własnego i czasu obserwowanego zjawiska. Zsynchronizowanie zegarów rejestrujących czas własny i czas obserwowany umożliwia porównanie tych czasów, czego efektem jest zjawisko dylatacji czasu. Zwrócono uwagę na związki dylatacji czasu ze STW i jego interpretację w postaci dobrze znanego paradoksu bliźniąt
The key to understand Einsteins Special Theory of Relativity is the time and the possibility of synchronization problem . Proceeding from two postulates of SRT, elementary methods present the way to measure time in terms SRT for both, single and two inertial systems. On this basis, there are derived the own time concept and the time of observed phenomena. Synchronized clocks recording the own time and observed time allows the comparison these times that results in the phenomena of time dilation. There is draw attention to the relationships of time dilation with SRT and its interpretation of well known twin paradox.
Źródło:: Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy; 2011, 7
1896-8333
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Eksperymentalny test ogólnej teorii względności
The Experimental Test of General Theory of Relativity
Autorzy:: Roskal, Zenon E.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2012930.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Gravity Probe B (GP-B)
ogólna teoria względności (OTW)
historia nauki
filozofia nauki
General Theory of Relativity (GTR)
history of science
philosophy of science
Opis:: Space-based experiments in fundamental physics are presently capable of uniquely addressing important questions related to the fundamental laws of nature. In this article we discuss the advances in our understanding of fundamental physics that recently proposed space-based gravitational experiment such as Gravity Probe B Space Research Mission. Gravity Probe B is a satellite that will check two predictions of the general theory of relativity: the geodetic effect and so-called frame-dragging or Lense-Thirring effect. The purpose of this article is to describe the results that have been obtained in Gravity Probe B mission from the point of view of the history and philosophy of science. This article discusses also a problem of the financial challenges for the GP-B team.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 1; 187-200
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Miejsce teorii względności w obszarze wiedzy ludzkiej
The Place of the Theory of Relativity in the Area of Human Knowledge
Autorzy:: Such, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2013412.pdf
Data publikacji:: 2006
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: teoria względności
kosmologia relatywistyczna
kwantowa grawitacja
unifikacja fizyki
metody globalne
relatywizacja pojęć
theory of relativity
relativistic cosmology
quantum gravitation
unification of physics
global methods
relativisation of concepts
Opis:: The paper has outlined a broad perspective of references for the (particular and general) theory of relativity to various domains of human knowledge and to technique. These references are presented both in their current and historical dimension. The following issues are discussed: 1) the place of the theory of relativity in the development of physics and cosmology, 2) its contribution to the development of mathematics, 3) the significance of the theory of relativity in the development of technique, and 4) the role of the theory of relativity in the development of philosophy. The theory of relativity is – aside to quantum mechanics – one of the two basic paradigms (relativistic paradigm) of contemporary physics. Likewise it plays a fundamental role in further development of physics, astronomy and cosmology, contributing at the same time to the development of mathematics and philosophy. The author indicates that it is groundless to refer to the theory of relativity in the efforts to relativise and subjectivise cognitive and axiological questions. The theory of relativity does not relativise all its concepts of magnitudes, but it even confers the absolute status on certain magnitudes, which have been deemed relative before.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 219-229
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "theory of relativity" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język