Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the terminology" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-42 z 42
    Tytuł:
    Leksyka z zakresu chorób i zjawisk chorobowych w czasopiśmie „Twój Maluszek”
    Lexis in the field of diseases and diseasephenomena in the monthly „Twój Maluszek” magazine
    Autorzy:
    Wyszomirska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592201.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    the lexis
    the semantics
    the terminology
    the popular-science press
    leksyka
    semantyka
    terminologia
    prasa popularnonaukowa
    Opis:
    The article is about vocabulary and different combinations of expressions from thearea of various diseases which are in the articles in the monthly “Twój Maluszek” magazine.The authors of the magazine take frequently the issues concerning the childhooddiseases and their symptoms. The lexical material consists of the 136 units, which containsof specialized terms and vocabulary. Words choice are adapted to the diverse skillsand basic medical knowledge of readers.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2015, 14; 162-183
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Udział medycznych terminów zapożyczonych w XIX-wiecznych synonimach głównych (na materiale nazw chorób ze Słownika terminologii lekarskiej polskiej)
    Share of Borrowed Medical Terms in the 19th Century Main Synonyms (on the base of the names of diseases from the Dictionary of Polish Medical Terminology)
    Autorzy:
    Jankowiak, Lucyna Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/568098.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    terminology
    Polish medical terminology of the 19th century
    synonymy
    borrowings
    Opis:
    The ordering of the Polish medical terminology in the 19th century resulted in the release of the Dictionary of Polish Medical Terminology (Polish: Słownik terminologii lekarskiej polskiej) in 1881. The publication collected, among other things, synonymic series of Polish medical terms following the rule that the best term was listed as the first one, which in this paper, is referred to as the main synonym. The aim of the article is to present the frequency of instances when the main synonym is a borrowing. The analysis of 940 synonymic series concerning the names of diseases reveals that borrowings are rare in the analysed material (only 57 out of the 2,469 terms in the synonymic series). A borrowing (mainly from Greek and Latin) constitutes the main synonym only 15 times. The authors of the Dictionary preferred native terms despite the fact that foreign ones are usually more "economical" (e.g. with regard to their structure).
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2014, 11; 159-167
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nauczanie terminologii polsko-słowackiej i polsko-czeskiej
    Teaching the Polish-Slovak and Polish-Czech terminology
    Autorzy:
    Pančíková, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/680128.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    specjalizacje translatologiczne
    podręczniki i słowniki
    terminologia
    fałszywi przyjaciele / pułapki
    dokumenty unijne i terminologia prawnicza
    translation and interpretation study programmes
    textbooks and dictionaries
    terminology
    false friends
    the documents of the European Union
    the legal terminology
    Opis:
    The following article consists of two parts. The first includes information about the individual departments of the Polish studies which have translation and interpretation study programmes. The text presents textbooks and dictionaries which are used by the students in these programmes. It also discusses oral and written translation, especially the important features of a numer translation techniques. The second part of the article deals with terminology. It speaks about the vocabulary and various problems arising while translating or interpreting, about the difficulties with close Polish and Slovak lexis. It brings the topic of false friends in a specialized text and provides an analysis of selected specialized terms. The terms are chosen from the documents of the European Union and from the legal terminology.
    Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza zawiera informację o poszczególnych ośrodkach polonistycznych ze specjalizacją translatologiczną. Są tutaj przytoczone podręczniki i słowniki, z którymi pracują studenci translatologii. Znajduje się tutaj informacja o tłumaczeniu ustnym i pisemnym, a także informacja o tym, co jest ważne w poszczególnych technikach tłumaczenia. Druga część ma charakter praktyczny. Omawiane są tu problemy i pułapki, które mogą pojawić się w tłumaczeniu, oraz podobieństwa leksyki języków słowiańskich. Analizowane są „wyrazy zdradliwe/fałszywi przyjaciele/pułapki” w tekstach specjalistycznych. Do ilustracji służą wybrane terminy specjalistyczne z tekstów dokumentów unijnych oraz z terminologii prawniczej.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2016, 23; 181-189
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O nazwach padaczki w polszczyźnie XIX wieku
    Autorzy:
    Jankowiak, Lucyna Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2152129.pdf
    Data publikacji:
    2021-10
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    Polish language
    Polish medical terminology of the 19th century
    synonyms of padaczka (epilepsy)
    Opis:
    This paper characterises 18 synonyms of padaczka (epilepsy) certifi ed in 19thcentury texts. The source basis was the medical dictionaries of those days, titles of articles in medical press, selected medical guides and dictionaries including the Polish language (monolingual and multilingual; general and dialectal ones). This served as the basis for establishing the reach of the characterised synonyms in the 19th c., which was the time of intensive works on organising the Polish medical terminology. The analysis permitted the conclusion that padaczka and epilepsya were the two terms that were used most frequently and broadly (at all terminological levels of the language of the discussed century) at that time.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2021, 787, 8; 84-101
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Coronaeconomy the beginning of new normality? – in search of a new conceptual order
    Autorzy:
    Wnorowski, Henryk J.
    Niklińska, Natalia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2128519.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    coronaeconomy
    new normality
    black swan
    searching for a proposal of a new terminology concerning the coronavirus
    Opis:
    Purpose – The purpose of this article is to propose new concepts and a new order in terminology especially in regards to thinking about today's economy, i.e. the economy in the initial period of a crisis caused by the spread of the coronavirus. In addition, the authors propose the introduction of certain mechanisms that could not only support the economy, but also help the society deal with a new, unavoidable reality. Research method – Various research methods were used, including the critical analysis of the literature on the subject, historical analysis, the comparative analysis of functioning economic systems and tools of state interventionism used in times of economic downturns in Poland and other countries. Conclusions – Today’s economic crisis, in which the Polish as well as the global economy plunged, was caused by non-standard reasons, requiring the exclusion of the economic activity of entire industries. The effectiveness of fighting with this crisis will depend on how quickly we will be able to eliminate these restrictions and defrost the economy. Originality / value / implications / recommendations – the originality of the article is mainly due to its two advantages, namely the very topicality of the issues raised and the originality of the proposed new concepts recommended to describe today's economic processes.
    Źródło:
    Optimum. Economic Studies; 2020, 2(100); 3-15
    1506-7637
    Pojawia się w:
    Optimum. Economic Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowniczek wyrazów weterynarskich wobec polskiej terminologii weterynaryjnej w Słowniku terminologii lekarskiej polskiej
    Słowniczek wyrazów weterynarskich (Mini Dictionary of Veterinary Terms) compared with Polish veterinary terminology in Słownik terminologii lekarskiej polskiej (Dictionary of Polish Medical Terminology)
    Autorzy:
    Jankowiak, Lucyna Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/39785127.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    history of the Polish language
    Polish veterinary terminology of the 19th century
    Słowniczek wyrazów weterynarskich
    Słownik terminologii lekarskiej polskiej
    Opis:
    The aim of the article is to compare materials from two 19th-century dictionaries that comprise Polish veterinary terminology: Słowniczek wyrazów weterynarskich of 1876 and Słownik terminologii lekarskiej polskiej of 1881. In the dictionary of 1881 there are 284 entries out of 297 contained in the lexicon of 1876. Of these, only 258 entries are full entries. The comparison of their editing in both dictionaries shows that in the lexicon of 1881, 3 foreign headwords had fewer Polish equivalents, 21 had more Polishterms, and 228 had the same number of Polish equivalents. The quantitative changes in the last two groups were accompanied by qualitative changes, involving the replacement of Polish terms. The analysis of Polish veterinary terminology has also shown its strong connections with Polish medical terminology of the time.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2023, 80/1; 55-65
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Terminologia prawosławna w języku polskim (na przykładzie nazw osób duchownych)
    Orthodox terminology in the Polish language (on the example o f the names o f the clergy)
    Autorzy:
    Rygorowicz-Kuźma, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/482267.pdf
    Data publikacji:
    2011-12-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    Orthodox terminology
    the names of the clergy
    Opis:
    The article focuses on the designations of the Orthodox clergymen (clergy, monks and laicpersons with lowest level of consecration), which are present in a modern Polish language. Majorityof them are the Old-Church-Slavonic borrowings as: archijerej / archirej, igumen, schimnik orthe Greek borrowings as: riasoforos, hierodiakon, metropolita. Interesting is the fact of adaptationin the Polish Orthodox terminology the borrowings from the Roman catholic terminology of Latinprovenience, for example wikariusz, ordynariusz, kapelan, ect. In a parallel use we can met veryoften names from this three sources as: ipodiakon (slav.) - hypodiakon (gr.) - subdiakon (lat.),paramonarz (gr.) - ponomar (slav.), cztiec (slav.) - lektor (lat.), ect.
    Źródło:
    Acta Polono-Ruthenica; 2011, 1, XVI; 403-413
    1427-549X
    Pojawia się w:
    Acta Polono-Ruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Państwo narodowe - przyszłość czy przeżytek?
    The nation-state - the future or the past?
    Autorzy:
    Chojnacka, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/586514.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
    Tematy:
    Gospodarka państwa
    Państwo narodowe
    Terminologia
    State economy
    Terminology
    The nation-state
    Opis:
    The article is a fragment of a discussion on the future of nation states. The author, referring to the origins of the state and using the key to explain the concept of this issue, trying to determine whether the password proclaiming the fall of the nation state is still valid.
    Źródło:
    Studia Ekonomiczne; 2015, 210; 59-67
    2083-8611
    Pojawia się w:
    Studia Ekonomiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Leksem 'apopleksja' w historii polszczyzny
    Autorzy:
    Jankowiak, Lucyna Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678655.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Polish language
    Polish medical terminology
    lexeme 'apopleksja' in the history of Polish
    Opis:
    The lexeme apopleksja in the history of PolishApopleksja ‘apoplexy’ is a word of Latin origin which was used for the first time as a medical term probably in 1534 in a herbarium by Stefan Falimirz. Since then it has been continuously included in dictionaries. Over the period of its presence in Polish, it has been considered to be a medical term, which has been numerously evidenced in medical texts of various epochs and also by the fact that it was referenced in two medical lexicons which are important in the history of the Polish medical terminology: one of 1881, the other of 1905. However, these lexicons show that the term apopleksja had competition. Most probably, the lexeme apopleksja was used for the last time as a strictly medical term before the Second World War. Today it belongs to a group of archaisms in the medical terminology and has been replaced by the following terms: udar (udar mózgu, udar mózgowy) ‘stroke (brain stroke, cerebral stroke).’ Leksem apopleksja w historii polszczyznyApopleksja to wyraz pochodzenia łacińskiego użyty po raz pierwszy prawdopodobnie w 1534 r. w zielniku Stefana Falimirza w funkcji ówczesnego terminu medycznego. Od tego momentu do dziś jest nieprzerwanie notowany przez słowniki. W ciągu swej bytności w polszczyźnie traktowany jest jako termin medyczny, o czym świadczą jego liczne poświadczenia w tekstach medycznych różnych epok oraz fakt odnotowania go w dwóch ważnych dla historii polskiej terminologii medycznej leksykonach medycznych: z 1881 r. i z 1905 r. Jednak już w tych leksykonach widać, że termin apopleksja miał konkurencję. Prawdopodobnie leksem apopleksja ostatni raz został użyty jako termin ściśle medyczny przed drugą wojną światową. Dziś należy do grupy archaizmów w terminologii medycznej, a jego miejsce zajęły terminy: udar (udar mózgu, udar mózgowy).
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2017, 52
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozwój międzynarodowych prac nad terminologią onomastyczną: przegląd ujęć słowiańskich
    Autorzy:
    Gałkowski, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607914.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    onomastic terminology
    Slavic onomastic terminology
    Slavic onomastics
    the theory of proper names
    terminologia onomastyczna
    słowiańska terminologia onomastyczna
    onomastyka słowiańska
    teoria nazw własnych
    Opis:
    The paper presents a review of the development of works in the Slavic area on onomastic terminology which constitute an integral part of Slavic onomastic studies on a local and global scale. The research method includes comparative analyses and assessment of the impact of historical and present Slavic onomastic terminology. The question of the study underlines the position that Slavic (Czech, Slovak, Polish, Russian, Balkan) onomasticians, who in many cases are also active in non-Slavic areas, such as German-speaking countries, have made an important contribution to the development of international concepts of onomastic terminology. The research material constitutes a proposal for terminological approaches of selected onomastic schools and teams, active on a national, but also international scale, starting from the 1960s. In the 1970s, the former and current Czech-Slovakian onomastic school, the activities of the terminology subcommittee of the Onomastic Slavic Commission, the Russian onomastic school, the Croatian onomastic school, and many others were established. A critical look at some concepts and the need to merge the terminological and conceptual apparatus allows us to justify a renewed attempt to develop Slavic onomastic terminology. The result of the study is an assessment of the rank and impact of the most important achievements of individual schools and teams, so far published or designed in the form of inventory and system glossaries and theoretical descriptions. Nowadays, thematic and corpus concepts of onomastic terminology are promoted. Works according to this methodological key are carried out in Slovakia and in Poland. The paper is the first part of a wider study on the development of international works on onomastic terminology. The work is a contribution to the development of the theory of proper names.
    Celem artykułu jest przegląd prac w obszarze słowiańskim na temat terminologii onomastycznej, które stanowią integralną część badań onomastyki słowiańskiej w skali lokalnej i globalnej. Metoda badania uwzględnia zestawienie i skonfrontowanie oraz ocenę wpływu najważniejszych ujęć historycznych i współczesnych słowiańskiej terminologii onomastycznej. Pytanie badawcze podkreśla stanowisko, że ważny wkład w rozwój międzynarodowych koncepcji terminologii onomastycznej wnieśli onomaści słowiańscy (czescy, słowaccy, polscy, rosyjscy, bałkańscy), w wielu przypadkach aktywni także na obszarach niesłowiańskich, takich jak np. kraje niemieckojęzyczne. Materiał badawczy stanowią propozycje ujęć terminologicznych wybranych szkół i zespołów onomastycznych, aktywnych w skali krajowej, ale jednocześnie międzynarodowej, począwszy od lat 60. XX wieku, w tym przede wszystkim: dawnej i nowej czesko-słowackiej szkoły onomastycznej, podkomisji terminologicznej Komisji Onomastyki Słowiańskiej, rosyjskiej szkoły onomastycznej, onomastów chorwackich. Krytyczne spojrzenie na niektóre koncepcje oraz potrzeba scalenia aparatu terminologiczno-pojęciowego pozwalają dziś uzasadnić ponowne próby opracowania słowiańskiej terminologii onomastycznej. Wynikiem badania jest ocena rangi i wpływu najważniejszych osiągnięć poszczególnych szkół i zespołów, dotąd publikowanych lub projektowanych w postaci glosariuszy inwentaryzacyjnych i systemowych oraz opisów teoretycznych. We wnioskach podkreślono, że obecnie promowane są koncepcje tematyczne i korpusowe terminologii onomastycznej. Prace według tego metodologicznego klucza prowadzone są na Słowacji i w Polsce. Artykuł jest pierwszą częścią szerszego studium na temat rozwoju międzynarodowej terminologii onomastycznej. Praca jest wkładem w rozwój teorii nazw własnych. 
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2019, 37, 1
    0239-426X
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Terminologia e peculiarità dei contratti di lavoro Italiani e Polacchi
    Terminology and specificity of employment contracts in Italian and Polish
    Autorzy:
    Marcol-Cacoń, Lucyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2050950.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    specialized terminology
    the employment contract
    specificity of translation
    translation strategies
    Italian and Polish equivalents
    Opis:
    The paper aims to discuss the specific characteristics of Italian employment contract from a linguistic point of view as well as from the point of view of the translation. First of all, the employment contract as a legal document will be discussed in regard to the text classifi cation proposed by Sabatini (1990). Moreover, the general typology of Italian and Polish employment contracts will be taken into consideration. The analysis is complemented by Polish equivalents of the main Italian terms and phrases used usually in the employment contact. The final comments will be dedicated to the issue of translation procedures used for dealing with the translation shifts proposed by Vinay and Darbelnet (1958) and Cosmai (2007).
    Źródło:
    Linguistica Silesiana; 2018, 39; 287-299
    0208-4228
    Pojawia się w:
    Linguistica Silesiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Vlachs – several research problems
    Autorzy:
    Czamańska, Ilona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909926.pdf
    Data publikacji:
    2015-11-19
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Vlachs scientific terminology
    Vlachian Right
    research problems about Vlahs
    Military Borderlands in the Balkans
    Opis:
    The aim of this article is to show the inconsistency of terminology, conceptual and substantive research on Vlachs, carried out on different areas of their residence. Seeing the need to clarify the terminology, the author proposes the use of names: “Wallachia”, “Wallachians” only in the sense of the state, in relation to the principalities of Wallachia and its people, and “Vlachia”, “Vlachs” only in the sense of ethno-society or social group. Particular attention was paid to the traps that you will encounter, examining various aspects of the life and activities of the Vlachs. The similarities on the Vlachian Right in contact with different regional conditions led to the formation of a completely new quality ethnic, legal and cultural factors that should be taken consider about conducting research. Only advanced international cooperation and joint research initiatives can yield significant progress in research about Vlachs.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2015, 22, 1; 7-16
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Egzamin na tłumacza przysięgłego w kontekście praktyki wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego
    Examination for sworn translator in the context of the practice of the profession of sworn translator
    Autorzy:
    Pietrzak, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29519572.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    sworn translator
    examination for sworn translator
    specialised terminology
    legal translation
    mistakes in the exam
    Opis:
    The aim of this article is to critically discuss the principles that allow the profession of sworn translator to be practised in Poland. The rules of conducting the written examination for a sworn translator were evaluated. The assessment is based, among other things, on errors and mistakes made in the examination. In addition, the examination requirements were compared with the realities of working as a sworn translator, and proposals were made for further modifications of the examination. The analysis is based on the examination of sworn German translator.
    Źródło:
    Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne; 2022, 13; 279-291
    2084-1302
    Pojawia się w:
    Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Экономическая терминология в современном казахском языке: феномены постсоветского языкового пространства
    Economic Terminology in Contemporary Kazakh: Language Phenomena of PostSoviet Space
    Autorzy:
    Pociechina, Helena
    Musagułowa, Аida
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/444364.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    language reforms in the post-Soviet states
    language policy
    economic terminology
    borrowings
    Russian-Kazakh bilingualism
    Opis:
    Set against the background of all the economic changes in the countries of the former Soviet Union, linguistic reforms play an important role. For over a hundred years the literary language of the Kazakhs has been shaped by the influences of Russian. Nowadays, when the independent Kazakhstan is developing its economy, sciences and technologies as well as international cooperation, it is the main task of linguists to create appropriate terminology. It is to be based on three sources: the present vocabulary, historical resources of the Kazakh language, and English loanwords. Such an approach is founded on the linguistic policy of President Nursultan Nazarbajev, which is aimed at introducing a three-language model of society development.
    Źródło:
    Acta Neophilologica; 2013, XV/2; 89-99
    1509-1619
    Pojawia się w:
    Acta Neophilologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "Comata est signum naturale pestilentiae". O komecie w średniowiecznych łacińskich tekstach polskich autorów
    "Comata est signum naturale pestilentiae". The comet in Latin texts by medieval Polish authors
    Autorzy:
    Maciąg-Fiedler, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2167426.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-30
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    comet
    astronomical and astrological terminology
    synonymy
    the Middle Ages
    kometa
    terminologia astronomiczna i astrologiczna
    synonimia
    średniowiecze
    Opis:
    Artykuł przedstawia i charakteryzuje łacińskie słownictwo odnoszące się do komety, użyte przez polskich autorów doby średniowiecza. Teksty, w których znajdujemy opisy lub wzmianki o kometach, możemy podzielić na dwie grupy. Do pierwszej zaliczymy dzieła astronomiczne i astrologiczne, do drugiej kroniki i roczniki. Terminologia, którą cechuje niejednoznaczność i synonimiczność, odzwierciedla poziom wiedzy pisarzy, jakość źródeł oraz osobiste zainteresowania. Trzeba podkreślić, że komety rzadko były opisywane obiektywnie, często przypisywano im nadnaturalne znaczenie, a ich nazwy były efektem określonej perspektywy i interpretacji.
    The article presents and characterizes the Latin vocabulary relating to the comet, used by the Polish writers of the Middle Ages. Texts with descriptions or mentions of comets can be divided into two groups. The first includes astronomical and astrological works, the second chronicles and annals. Ambiguous and synonymous terminology reflects the writers’ level of knowledge, quality of sources, and personal interests. It should be emphasized that comets were rarely described objectively: they were often assigned supernatural meanings, and their names were the result of a specific perspective and interpretation.
    Źródło:
    Polonica; 2022, 42; 85-93
    0137-9712
    2545-045X
    Pojawia się w:
    Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Diakońskie posługiwanie kobiet w świadectwie Nowego Testamentu
    A Diaconal Ministry of Women in Light of the New Testament, Patristics and the Churchs Contemporary Teaching
    Autorzy:
    Nyk, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1622802.pdf
    Data publikacji:
    2015-08-29
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    diakonisa
    posługa kobiety w NT
    diakon
    deaconess
    ministry of woman in the New Testament
    terminology of deacon
    Opis:
    Temat diakońskiej posługi kobiety nie został jak do tej pory podjęty w obszarze polskich badan biblijnych. Niniejszy artykuł stara się wypełnić tę lukę poprzez analizę trzech tekstów: Rz 16,1-2; Flp 1,1 oraz 1 Tym 3,11. Świadectwo Rz 16,1-2 dostarcza egzegecie najbogatszego materiału związanego z tematem diakońskiej posługi kobiet we wspólnotach Pawłowych w połowie I w. Odniesienie do diakońskiej posługi pojawiające się w określeniach διάκονοι wskazuje nie tylko na mężczyzn ale także na kobiecą posługę w kościele w Filippi. Diakońska posługa kobiet polegała na prowadzeniu lokalnych kościołów i utrzymywaniu powiązań między nimi.
    The theme of the diaconal ministry of women bas not been discussed in any article in the area o f the polish biblical researches, as yet. The present essay tries to fill this gap by analyzing the three texts: Rom 16:1-2; Phil 1:1 and 1 Tim 3:11. The witness of Rom 16:1-2 provides the exegetes with the richest data concerning the theme of the diaconal ministry of women in the Pauline communities about the middle of the 1st century. The reference to the diaconal ministry made with the use of technical expression διάκονοι points not only to male but also to female ministers in the Church of Philippi. The diaconal ministry of women consisted in guiding the local churches and maintaining connections between them.
    Źródło:
    Verbum Vitae; 2011, 19; 177-204
    1644-8561
    2451-280X
    Pojawia się w:
    Verbum Vitae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polnische Sprach⸗Lehre Jerzego Schlaga (1734) – gramatyka języka polskiego dla niewprawnej młodzi
    Polnische Sprach⸗Lehre by Jerzy Schlag (1734) – a grammar of Polish for inexperienced youth
    Autorzy:
    Just, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339261.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    Jerzy Schlag (Bićki)
    gramatyka języka polskiego
    Śląsk
    terminologia gramatyczna
    grammar of the Polish language
    Silesia
    grammar terminology
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest gramatyce języka polskiego Polnische SprachᵙKunst (1734), autorstwa Jerzego Schlaga, Niemca uczącego języka polskiego na Śląsku. Podręcznik Schlaga wyróżnia się spośród współczesnych mu gramatyk poprzez zamierzoną przez autora rezygnację z terminologii gramatycznej oraz odejście od schematu opisu języka przejętego z tradycji łacińskiej. Artykuł przedstawia, na czym polega nowatorstwo opisu systemu języka zaproponowanego przez Schlaga oraz w jakim stopniu zrealizował autor zamiar odrzucenia terminologii.
    The paper discusses Polnische Sprach⸗Kunst (1734), a grammar of Polish written by Jerzy Schlag, a German who taught Polish in Silesia. Schlag’s handbook stands out among the grammars of the time: the author has intentionally foregone grammar terminology and departed from the traditional Latin-based language description. The article presents Schlag’s innovative description of the language system, and verifies the extent to which the author actually managed to follow his intention of foregoing grammar terminology.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 812, 3; 39-59
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Budowa synonimów głównych w polskiej terminologii medycznej drugiej połowy XIX wieku
    The structure of primary synonyms in Polish medical terminology of the second half of the 19th century
    Autorzy:
    Jankowiak, Lucyna Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1592154.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    vocabulary of the 19th century
    Polish medical terminology
    synonyms
    słownictwo XIX wieku
    polska terminologia medyczna
    synonimy
    Opis:
    The article describes the structure of 940 medical terms (names of diseases) fromthe “Dictionary of Polish Medical Terminology” (Słownik terminologii lekarskiej polskiej)of 1881, that have been recognised as the most accurate, i.e. primary synonyms.From their analysis in the context of synonymic chains in which they occur, it was concludedthat the structure of a term recognised as ideal is of no great significance (in the case of 80% of terms) for the establishment of the term as the primary synonym. This isone of the reasons for which primary synonyms often have a structure identical to otherterms in its synonymic chain.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2015, 14; 367-390
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polnische Sprach⸗Lehre Jerzego Schlaga (1734) – gramatyka języka polskiego dla niewprawnej młodzi
    Polnische Sprach⸗Lehre by Jerzy Schlag (1734) – a grammar of Polish for inexperienced youth
    Autorzy:
    Just, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/36080089.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    Jerzy Schlag (Bićki)
    gramatyka języka polskiego
    Śląsk
    terminologia gramatyczna
    grammar of the Polish language
    Silesia
    grammar terminology
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest gramatyce języka polskiego Polnische SprachᵙKunst (1734), autorstwa Jerzego Schlaga, Niemca uczącego języka polskiego na Śląsku. Podręcznik Schlaga wyróżnia się spośród współczesnych mu gramatyk poprzez zamierzoną przez autora rezygnację z terminologii gramatycznej oraz odejście od schematu opisu języka przejętego z tradycji łacińskiej. Artykuł przedstawia, na czym polega nowatorstwo opisu systemu języka zaproponowanego przez Schlaga oraz w jakim stopniu zrealizował autor zamiar odrzucenia terminologii.
    The paper discusses Polnische Sprach⸗Kunst (1734), a grammar of Polish written by Jerzy Schlag, a German who taught Polish in Silesia. Schlag’s handbook stands out among the grammars of the time: the author has intentionally foregone grammar terminology and departed from the traditional Latin-based language description. The article presents Schlag’s innovative description of the language system, and verifies the extent to which the author actually managed to follow his intention of foregoing grammar terminology.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2024, 812, 3; 39-59
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Walory finansowe w Dykcjonarzu Michała Amszejewicza
    Financial instruments in Dykcjonarz by Michał Amszejewicz
    Autorzy:
    Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33921175.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-05
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    słownictwo profesjonalne
    terminologia
    leksykografia
    historia języka polskiego
    kultura
    professional vocabulary
    terminology
    lexicography
    history of the Polish language
    culture
    Opis:
    In 1859, the first book edition of the Dykcjonarz zawierający: wyrazy i wyrażenia z obcych języków polskiemu przyswojone [Dictionary of words and expressions borrowed from foreign languages] compiled by Michał Amszejewicz was published in Warsaw. It was the first large (more than 15,000 entries) dictionary of foreign words in the history of Polish lexicography. Its metalexicographical shape (the arrangement of entries, the order of meanings within an entry, the system of explanation, the system of qualification, etymological clues, examples of usage) has become a model eagerly used by successive dictionaries and lexicographers until our modern times. The authors of the Słownik wileński [Vilna Dictionary], published in 1861, were the first to copy the work of Michał Amszejewicz (without disclosing the source). In the dictionary we find mainly professional vocabulary, including a rich collection of names of financial instruments, circulating and historical, presented precisely and in detail in terms of their meaning and market value.
    W 1859 roku w Warszawie ukazało się pierwsze wydanie książkowe opracowanego przez Michała Amszejewicza Dykcjonarza zawierającego: wyrazy i wyrażenia z obcych języków polskiemu przyswojone, który był pierwszym w historii polskiej leksykografii dużym (liczącym ponad 15 000 haseł) słownikiem wyrazów obcych. Jego kształt metaleksykograficzny (układ haseł, porządek znaczeń w ramach hasła, system objaśniania, system kwalifikowania, wskazówki etymologiczne, przykłady użycia) stał się wzorem chętnie wykorzystywanym przez kolejnych słownikarzy i leksykografów, aż do czasów nam współczesnych. Jako pierwsi skopiowali dzieło Michała Amszejewicza (bezujawniania tego źródła) autorzy Słownika wileńskiego, wydanego w 1861 roku. W zasobie słownika odnajdujemy głównie słownictwo terminologiczne, w tym bogaty zbiór nazw walorów finansowych, obiegowych i historycznych, zaprezentowanych precyzyjnie i szczegółowo pod kątem ich znaczenia i wartości rynkowej.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2024, 1 (29); 131-143
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rutenizmy w staropolskiej terminologii religijnej (na przykładzie Słownika staropolskiej terminologii chrześcijańskiej Marii Karpluk)
    Loanwords from the Ruthenian language in Old Polish religious terminology (on the example of Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej by Maria Karpluk)
    Autorzy:
    Rygorowicz-Kuźma, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1832552.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-22
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    rutenizmy
    terminologia religijna
    język staropolski
    prawosławie
    loan words from the Ruthenian language
    religious terminology
    Old Polish language
    Orthodoxy
    Opis:
    Religious terminology in the Polish language is an interesting topic and constantly requires academic research. Linguists have reached a certain consensus that the oldest Polish Christian lexicon to a large extent was borrowed from the Czech language along with the spread of Christianity from that area. This article addresses the issue of Polish religious terminology that could have Eastern Slavic origins. They were taken from Maria Karpluk’s graphic lexicon entitled A Dictionary of Old Polish Christian Terminology (Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej) and were analyzed in terms of semantics and etymology. The analysed lexicon particularly relates to the spirituality of the Orthodox Church that originates from areas where Orthodoxy was the dominant religion. Some of the words, e.g. przeczysta (compare Przeczysta Panna), kum, zapusty have survived and are present in contemporary Polish, while others such as porąganie, pomiłować, soroczyny, pokaźń gradually disappeared. Some Old Polish religious terms of Eastern Slavic origin such as Bogorodzica, kryłos, monaster, Spas, władyka, wwiedienie are used today in both in oral and written forms in the Orthodox community in Poland.
    Źródło:
    Studia Wschodniosłowiańskie; 2019, 19; 373-385
    1642-557X
    Pojawia się w:
    Studia Wschodniosłowiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    МЕТАФОРА В БІОЛОГІЧНІЙ ТЕРМІНОСИСТЕМІ (українсько-польські паралелі)
    METAPHOR IN BIOLOGICAL TERMINOLOGY (Ukrainian-Polish parallels)
    Autorzy:
    Кухарчишин, Марія
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041664.pdf
    Data publikacji:
    2019-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    metafora
    termin
    terminologia biologiczna
    język ukraiński
    język polski
    skojarzenie
    przeniesienie metaforyczne
    metaphor
    term
    biological terminology
    the Ukrainian language
    the Polish language
    association
    metaphorical transfer
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest analizie metafory jako środka tworzenia terminów w terminologii biologicznej. Оkreślonа została rola metafory w naukowym obrazie świata w języku ukraińskim i polskim. Оpisano skojarzenia, które stały się podstawą przeniesienia metaforycznego.
    The article focuses on the analysis of metaphor as a way of creating terms in a biological terminology. Тhe role of the metaphor in creation the scientifi c picture of the world of the Ukrainian and Polish languages has been described. It has been found out which associations became the basis of a metaphorical transfer.
    Źródło:
    Studia Ukrainica Posnaniensia; 2019, 7, 2; 55-63
    2300-4754
    Pojawia się w:
    Studia Ukrainica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odchodzenie synonimii z terminologii – na przykładzie polskiej terminologii medycznej przełomu XIX i XX wieku
    Autorzy:
    Jankowiak, Lucyna Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/568138.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    the 19th century lexicography
    dictionaries of the 19th century
    Polish medical terminology
    synonyms
    leksykografia XIX w.
    słowniki XIX w.
    polska terminologia medyczna
    synonimia
    Opis:
    An examination of the lexical material contained in Słownik terminologii lekarskiej polskiej [Polish Medical Terminology Dictionary] of 1881 and Słownik lekarski polski [Polish Medical Dictionary] of 1905 shows that the synonymy withdrawal rate in this period was only 20%. The purpose of the article is to provide a detailed description of this process, including the process of an apparent withdrawal of synonymy in the lexicon of 1905 (e.g. some foreign language entries have not been recorded there at all; sometimes a synonymic string was removed while leaving a new term next to the foreign language entry, "new" meaning absent in the dictionary of 1881).
    Po przebadaniu materiału leksykalnego ze Słownika terminologii lekarskiej polskiej z 1881 oraz ze Słownika lekarskiego polskiego z 1905 roku okazuje się, że w tym okresie synonimia wycofała się w zaledwie 20%. Przedmiotem artykułu jest szczegółowe omówienie tego zjawiska, w tym również zjawiska pozornego usuwania synonimii w leksykonie z 1905 roku (np. niektóre hasła obcojęzyczne nie zostały tam w ogóle odnotowane; czasem zlikwidowano szereg synonimiczny i jednocześnie pozostawiono przy obcojęzycznym haśle nowy termin polski; nowy, tzn. nieobecny w słowniku z 1881). 
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2018, 15
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kompetencje komunikacyjne w nauczaniu języka polskiego jako obcego na przykładzie tematu zdrowie i higiena
    Communication Skills in Teaching Polish as a Foreign Language on the Example of the Topics of Health and Hygiene
    Autorzy:
    Janda, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/960051.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    teaching polish as a foreign language
    medical polish for foreigners
    communication concerning the topics of health hygiene
    medical terminology
    Opis:
    Foreigners who learn Polish language become acquainted with many important subjects including medical issues. Some of the learners will be medical students in the future and the rest will use Polish in their everyday life. The principal skill that decides about using a foreign language is communication. The issues connected with the terms of health, diseases and preventive treatment are inevitable in the communication process. Not only listening comprehension and speaking about medical issues but also improving lexical competence and keeping in mind grammar structures are parts of communication. In the process of teaching Polish as a foreign language the communication is improved with conversation exercises. Owing to the above mentioned exercises the medical concepts such as human anatomy and physiology, hygiene, diseases and their prevention and treatment are located in the realities of the country of the acquired language. The exercises enrich vocabulary and phraseology, they improve grammatical and phonetic accuracy, they teach accuracy in the communication process – at the doctor’s surgery, at the hospital, at the chemist’s and other health facilities.
    Źródło:
    Dydaktyka Polonistyczna; 2018, 4 (13); 269-281
    2451-0939
    Pojawia się w:
    Dydaktyka Polonistyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Галузева енциклопедія як важливий етап розвитку наукової дисципліни та її терміносистеми (на Прикладі Циклу Праць Із Гірництва Й Геології «гірнича Енциклопедія»)
    Subject specific encyclopedias as an important stage in the development of scientific disciplines and terminology systems (on example of The Mining Encyclopedia as a work in mining industry and geology)
    Autorzy:
    Білецький, Володимир
    Гайко, Геннадій
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1196150.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    National Academy of Sciences of Ukraine. Institute of Encyclopedic Research
    Tematy:
    галузеві енциклопедії
    Гірнича енциклопедія
    технічна термінологія
    технічна освіта
    The Mining Encyclopedia
    subject specific encyclopedias
    mining
    geology
    technical terminology
    technical education
    Opis:
    The peculiarities of the development of some scientific disciplines (such as mining, geology), primarily the professional terminology system are shown on the example of the project The Mining Encyclopedia (ukr .: Hirnycha Entsyklopediia). The study describes The Mining Encyclopedia, its relevance for technical education in Ukraine, as well as for the integration of national higher education in the European and world educational space in general.
    На прикладі циклу праць «Гірнича енциклопедія» показано особливості розвитку окремих наукових дисциплін – гірництва, геології; передусім їх фахового термінологічного забезпечення. Стаття характеризує «Гірничу енциклопедію», її актуальність для технічної освіти в Україні, інтеграції загалом вітчизняної вищої освіти в європейський та світовий освітній простір
    Źródło:
    Енциклопедичний вісник України; 2018, 10
    2706-9990
    2707-000X
    Pojawia się w:
    Енциклопедичний вісник України
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak polscy kaktusiarze "mówią" o swoich roślinach
    How Polish Cactus Growers “Talk” About Their Plants
    Autorzy:
    Kurdyła, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32388022.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    language varieties
    sociolect
    botanical terminology
    linguistic image of the world
    cacti growing
    odmiany języka
    socjolekt
    terminologia botaniczna
    językowy obraz świata
    kaktusiarstwo
    Opis:
    The hobby cultivation of cacti in Poland dates back to the 19th century, but it flourished most in the 1930s and 1960s. The language of cactus growers has developed in two official and colloquial varieties, in both of which official botanical terminology predominates. In the colloquial variety, jargon synonyms often appear. They are created by morphological derivation (decomposition and suffixation); less often, they are usually created by semantic derivation. Imagery and collocations are carriers of the linguistic image of cacti, which appear to cactus growers as being immature and requiring care, like children (there is a similar image of plants in Polish dialects). Women are mainly responsible for the evolution of this emotional sociolect variant.
    Hobbystyczna uprawa kaktusów w Polsce sięga XIX wieku, największy rozkwit przeżywała w latach 30. i 60. ubiegłego stulecia. Język kaktusiarzy wykształcił się w dwu odmianach, oficjalnej i potocznej, obu mocno nasyconych oficjalną terminologią botaniczną, przy czym w wariancie potocznym (internetowym) często pojawiają się synonimy żargonowe, spotocyzowane. Tworzy się je na drodze derywacji morfologicznej (dekompozycja i sufiksacja), rzadziej semantycznej. Metaforyka oraz kolokacje są nośnikiem językowego obrazu kaktusów, które jawią się ich hodowcom jako istoty niedorosłe, wymagające opieki, niemal jak dzieci (podobny obraz roślin w gwarach polskich). Wykształcenie tego emocjonalnego wariantu socjolektu jest zasługą głównie kobiet.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2021, 21
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Medyczne oraz lingwistyczne konteksty rozważań nad leksemem język i jego potencjałem frazeologicznym
    Medical and linguistic contexts of reflections on the lexeme język and its phraseological potential
    Autorzy:
    Horyń, Ewa
    Olma, Marceli
    Michalik, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26731725.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    leksem język i jego derywaty
    nazwy gwarowe
    historia języka polskiego
    frazeologia
    terminologia medyczna
    lexeme język and its derivatives
    dialectal names
    the history of the Polish language
    phraseology
    medical terminology
    Opis:
    The object of description in the following paper is the lexeme język. Linguistic analysis has been broadened by medical context, in which the author presents the content regarding the tongue as the first part of the digestive system, as a sense of taste, and finally, as vocal apparatus. For this purpose, the most important issues connected with the structure, physiology and pathology of the tongue have been presented. The second part of the discussion has been dedicated to the place of the noun język, along with its synonyms and derived forms in old and contemporary general Polish language, as well as dialects. The final part contains remarks on the functioning of the word język in Polish phraseology. This lexeme, as a polysemantic unit, happens to be the component of numerous petrified word combinations, whose meaning reflects the variety of references and contexts preserved in old and contemporary Polish culture.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 107-123
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Definicja realna vs. definicja nominalna w języku niemieckich rozpraw prawniczych dziewiętnastego wieku
    Autorzy:
    Szubert, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559783.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    semantics
    terminology
    definitions
    linguistics of law
    languages for special purposes
    the language of law.
    semantyka
    terminologia
    definiowanie
    juryslingwistyka
    języki specjalistyczne
    język prawa
    Opis:
    Real versus nominal definitions in the language of 19th century German legal dissertations Definition is included in the basic (scientific) activities (methods). The results of the definition are communicated in the language. In my paper I take up the topic of functions performed by definitions in the development of knowledge about law. The basis for my deliberations are selected fragments of German scientific treatises from the 19th century. I am particularly interested in the above topic in the context of the principle of dividing definitions into real and nominal definitions adopted since the times of Aristotle. In my paper I try to establish the status of definitions used in the texts I analyse. The fundamental research problem is whether the definitions formulated by the 19th century German law theorists are certificated, real, classical essential definitions – established in the final analysis (this would be consistent with the expectations of some researchers of the language of law related to its character, i.e. its accuracy, accuracy), or whether these definitions are understood in a fallible way, subject to revision and change, which are the results of the field of law.
    Źródło:
    Orbis Linguarum; 2018, 52; 151-160
    1426-7241
    Pojawia się w:
    Orbis Linguarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kilka uwag o łacińskiej terminologii prawniczej w dziełach Adama Mickiewicza
    Some Remarks on Latin Legal Terminology in the Works of Adam Mickiewicz
    Autorzy:
    Szczygielski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/4325965.pdf
    Data publikacji:
    2023-04-25
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Adam Mickiewicz
    łacińska terminologia prawnicza
    prawo rzymskie
    Instytucje Gajusa
    ustawodawstwo Justyniana
    Latin legal terminology
    Roman law
    The Institutes of Gaius
    Justinian’s Legislation
    Opis:
    Adam Mickiewicz postrzegany jest jako najwybitniejszy polski poeta romantyzmu, jak również jeden z najznakomitszych w skali europejskiej. Interesujące, że w swoich dziełach Mickiewicz używał fachowej łacińskiej terminologii prawniczej odnoszącej się do kwestii struktury społecznej, organizacji politycznej państwa rzymskiego i jego prawa. Wiedzę na ten temat poeta czerpał przede wszystkim z dzieł pisarzy antycznych, z którymi zapoznał się podczas studiów na Uniwersytecie Wileńskim. Mickiewicz czytał także opracowania szeroko omawiające historię starożytnego Rzymu takich autorów, jak Edward Gibbon, Barthold Georg Niebuhr, Jules Michelet czy Joachim Lelewel.
    Adam Mickiewicz is considered to be the most outstanding Polish Romantic poet, as well as one of the most excellent poets of Europe. Interestingly, Mickiewicz used in his works expert Latin legal terminology relating to the issues of social structure, political organization of the Roman state and Roman law. His knowledge on this subject came mainly from the works of ancient writers with which he became familiar while studying at the Vilnius University. Mickiewicz also read publications that dealt extensively with the history of ancient Rome by authors such as Edward Gibbon, Barthold Georg Niebuhr, Jules Michelet, and Joachim Lelewel.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2023, 102; 143-151
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak (i dlaczego) kłócono się o język badań literackich?
    How (and Why) Was the Language of Literary Studies Disputed?
    Autorzy:
    Hellich, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52897460.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    język humanistyki
    pole
    dystynkcja
    emocje
    wersologia
    terminy literackie
    ekspresja
    styl
    language of the humanities
    field
    distinction
    emotions
    verse theory
    literary terminology
    expression
    style
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest omówienie i interpretacja z perspektywy socjologii wiedzy kilku dyskusji dotyczących stylu i terminologii badań literackich, jakie przetoczyły się w XX i XXI wieku w kręgach warszawskich literaturoznawców. W pierwszej części artykułu autor omawia spory o terminologię wersologiczną w okresie przed- i powojennym w kontekście jej społecznego zasięgu, następnie przechodzi do zreferowania dyskusji z lat 50. i 60., krytycznych względem scjentyzacji języka humanistyki. Druga część artykułu jest natomiast poświęcona omówieniu dwóch debat współczesnych: wokół recepcji Ilustrowanego słownika terminów literackich (tu powraca problem społecznego zasięgu badań humanistycznych) oraz wokół wymogu schematyzacji wywodu humanistycznego, związanego z wpływem kapitalizmu na humanistykę, i łączącymi się z tym zarówno szansami, jak i zagrożeniami. Sięgając do socjologii P. Bourdieu i kontekstowo do jej nowszych interpretacji (A. Zysiak), a także wspierając się ujęciem emocjonologicznym (S. Ahmed), autor stawia tezę, że każde stanowisko w sporze dotyczącym języka humanistyki (jego pożądanego stylu i preferowanej terminologii) jest nieuchronnie polityczne. Wychodząc od tego rozpoznania, autor każdorazowo wskazuje w omawianych stanowiskach konkretnych badaczy na polityczny wymiar ich argumentacji: elitarystyczno-konserwatywny, tożsamościowo-liberalny lub egalitarystyczno-lewicowy.
    The aim of the article is to discuss and interpret, from the perspective of sociology of knowledge, a few debates on style and terminology of literary studies which took place in the 20th and 21st century in the circles of the literary studies scholars in Warsaw. In the first part of the article, the author discusses the debates concerning the terminology of verse theory in the pre- and post-war periods in the context of its societal reach. Next, he summarizes the discussions that took place in the 1950s and 1960s, which criticized the use of scientific language in the humanities . The second part of the article is dedicated to two more recent debates: one centered around the reception of Ilustrowany słownik terminów literackich (Illustrated dictionary of literary terms; here again returns the question of the societal reach of humanities research); and the other one focused on the requirement of schematization of writing in the humanities, related to the influence capitalism on the humanities, and the resultant opportunities and dangers. Using the sociology of P. Bourdieu and its newer interpretations (A. Zysiak), as well as S. Ahmed’s approach, the author argues that each standpoint represented in the debates on the language of the humanities (its proper style and preferred terminology) is inevitably political. Starting with this observation, in each case the author points out the political dimension of the argumentation presented by individual scholars: the elitist-conservative one, the liberal identity-based one, and the left egalitarian one.
    Źródło:
    Konteksty Kultury; 2024, 21, 1; 43-60
    2083-7658
    2353-1991
    Pojawia się w:
    Konteksty Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oficjalne ukraińskie i polskie nazwy grzybów jadalnych – klasyfikacja znaczeniowa
    The Official Names of Ukrainian and Polish Edible Mushrooms – Semantic Classification
    Официальные названия украинских и польских съедобных грибов – семантическая классификация
    Autorzy:
    Jóźwikiewicz, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879594.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    język ukraiński
    terminologia botaniczna
    nazwy grzybów jadalnych
    klasyfikacja znaczeniowa
    konfrontacja językowa
    the Ukrainian language
    botanical terminology
    names of edible mushrooms
    semantic classification
    linguistic confrontation
    Opis:
    Ani polscy, ani ukraińscy językoznawcy nie zajęli się do tej pory porównaniem słownictwa biologicznego w zakresie nauki o grzybach – mykologii. Proponowany artykuł jest próbą zapoczątkowania tego typu opracowań, a skupiono się w nim na zestawieniu wybranych nazw grzybów jadalnych, funkcjonujących w języku ukraińskim i polskim, ich cechach semantycznych. Istotnym elementem artykułu jest tabela zawierająca 79 nazw grzybów jadalnych (w językach łacińskim, ukraińskim i polskim), a także wstępna znaczeniowa klasyfikacja mykonimów. Liczba wyróżnionych kategorii jest dosyć bogata; ujęto tu cechy kolorystyczne grzybów, miejsce ich występowania, smak, podobieństwo do przedmiotów, współwystępowanie z innymi roślinami, cechy wyglądu itd.
    Nor Polish neither Ukrainian linguists have dealt with the comparison of biological vocabulary related to the study of mushrooms – mycology yet. The present article is an attempt at starting such studies and it focuses on the collection of selected names of edible mushrooms functioning in the Ukrainian and Polish languages with their semantic properties being the starting point. What is an essential element of the paper is the table comprising 79 names of edible mushrooms (in Latin, Ukrainian and Polish) as well as a preliminary classification of myconyms. The number of the categories is significantly high and they include the colour features of mushrooms, the place of their existence, their taste, similarity to objects, co-existence with other plants, the properties of their look etc.
    Ни польские, ни украинские лингвисты до сих пор не затрагивали вопрос о сравнении словарного запаса биологической науки – микологии. Настоящая статья представляет собой попытку инициировать такого рода исследования, причём внимание фокусируется на сопоставлении польских и украинских названий отдельных съедобных грибов, выбранных на основании их семантических признаков. Важным элементом данной статьи является таблица, содержащая имена 79 съедобных грибов (на латинском, украинском и польском языках), а также – предварительная семантическая классификация миконимов. Число рассматриваемых категорий достаточно большое – учитываются такие характеристики грибов, как: их цвет, среда обитания, вкус, сходство с предметами, сосуществование с другими растениями, внешний вид и так далее.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 7; 201-217
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    LE PROBLÈME D’ÉQUIVALENCE DE TERMINOLOGIE SUR « LES BIENS » ET « LE PATRIMOINE » DANS LE CODE CIVIL FRANÇAIS ET JAPONAIS
    PROBLEM EKWIWALENCJI TERMINOLOGII DOTYCZĄCEJ PRAWA RZECZOWEGO WE FRANCUSKIM I JAPOŃSKIM KODEKSIE CYWILNYM
    PROBLEM OF FINDING EQUIVALENCE FOR PROPERTY LAW TERMINOLOGY IN FRENCH AND JAPANESE CIVIL CODES
    Autorzy:
    HORIE, Yuki
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/920755.pdf
    Data publikacji:
    2017-10-29
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    les biens
    le patrimoine
    la terminologie
    le Code Napoléon
    le Code civil japonais
    mienie
    majątek
    terminologia
    Kodeks Napoleona
    Kodeks cywilny francuski
    les biens (property)
    le patrimoine (heritage)
    terminology
    the Code Napoleon
    the Japanese Civil Code
    Opis:
    Au Japon, dans l’ère Meiji en 1868, la traduction du Code Napoléon, qui était considéré comme le droit le plus complet à ce moment-là, fut réalisée. La création du Code civil japonais par la traduction du Code Napoléon a donné une occasion aux Japonais de connaître des idées nouvelles qui n’existaient pas à cette époque-là. Cette introduction de nouvelles notions à causé de créer un grand nombre de néologismes. À cette époque-là, la terminologie « biens » a étée traduite comme « 財産 zaisan » et la terminologie « patrimoine » comme « 資産 shisan » par Mitsukuri Rinsho箕作麒麟et Gustave Emile Boissonade de Fontarabie. Aujourd’hui « 財産 zaisan » est accepté comme l’équivalence des « biens », par contre la traduction du « patrimoine » sont très variés ; « 家産 kasan » « 資産 shisan » « 財産体 zaisantai » « 財物 zaibutsu » selon les traducteurs. Dans cet article, nous allons d’abord observer le Code civil ja-ponais du point de vue historique, ensuite le concept sur « les biens » et « le patrimoine » dans le Code civil français de l’époque, aussi si ce concept fran-çais était bien compris et accepté dans le Code civil japonais. À la fin, nous allons examiner quel type de traduction est le plus approprié pour « les biens » et « le patrimoine » à partir de considérations linguistiques.
    In the Meiji era, Japan was attempting to modernize and Europeanize through legal reforms. At that time in Japan, Napoleonic Code was regarded as the best civil code and was translated into Japanese by Mitsukuri Rinsho. How-ever, bcause of the lack of the dictionary and any material concerning the law, Mitsukuri was forced to coin the new words during the translation. At that time, the French term “biens” was translated in Japanese as “財産 zaisan” and the term “patrimoine” was translated as “資産 shisan” by箕作麒麟Mitsukuri Rinsho et Gustave Emile Boissonade de Fontarabie. Today, “財産 zaisan” is accepted as the equivalent for “biens”, however the translation of term “patri-moine” is very varied according to the translators: 家産 kasan, 資産 shisan, 財産体zaisantai, 財物zaibutsu. In this article, we will first observe the histori-cal perspective of the Japanese Civil Code, then the concept of these two French terms to find the most appropriate translation in Japanese from linguis-tic point of view.
    Niniejszy  artykuł  porusza  problematykę  ekwiwalencji  terminologii z zakresu prawa rzeczowego we francuskim oraz japońskim kodeksie cywilnym. W erze  Meiji Japonia dokonała modernizacji prawa wzorując się na kodyfikacjach napoleońskich. Kodeks cywilny opracowany we Francji był uważany za najlepszy tekst prawny na świecie i z tego powodu został przetłumaczony na język japoński przez Mitsukuri Rinsho. W tamtym okresie francuski termin “biens” przetlumaczono na japoński termin“財産zaisan” a termin “patrimoine” na “資産shisan”. Ekwiwalenty  te  zaproponowali 箕作麒麟 Mitsukuri  Rinsho i Gustave  Emile  Boissonade de  Fontarabie.  Obecnie “財産zaisan” jest ogólnie przyjętym  ekwiwalentem terminu “biens”,  natomiast  ekwiwalenty  dla  terminu “patrimoine” są następujące: 家産 kasan, 資産 shisan, 財産体 zaisantai, 財物zaibutsu. W  niniejszej pracy autorka omówi pojęcia francuskie i ich ekwiwalenty japońskie z perspektywy historycznej i lingwistycznej.
    Źródło:
    Comparative Legilinguistics; 2017, 30, 1; 9-27
    2080-5926
    2391-4491
    Pojawia się w:
    Comparative Legilinguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    INFORMATION TECHNOLOGY TERMINOLOGY IN CHAPTER XXXIII OF THE POLISH PENAL CODE OF 1997
    TERMINOLOGIA INFORMATYCZNA W PRZEPISACH ROZDZIAŁU XXXIII POLSKIEGO KODEKSU KARNEGO Z 1997 ROKU
    Autorzy:
    RADONIEWICZ, Filip
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/920233.pdf
    Data publikacji:
    2017-02-09
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    terminologia dotycząca technologii informacyjnych
    polski Kodeks Karny z 1997 roku
    rozdział XXXIII Kodeksu Karnego
    information technology terminology
    polish Penal Code 1997
    Chapter XXXIII of the Penal Code
    Opis:
    In the introductory part of the article, the distinction between two frequently confused concepts - "data" and "information" was made and their definitions were given, to describe afterwards the basic classifications - "computer data" and "information system". For that purpose international legal statutes were recalled, including the OECD Guidelines for the Security of Information Systems of the 26th of November 1992 and the Council Framework Decision 2005/222/JHA of the 24th of February 2005 on attacks against information systems. In the main part of the article, the author focuses on the information concepts, which are used by the Polish legislator in the Chapter XXXIII of the Penal Code, in which computer crimes are enumerated. Attention is paid to inconsistency in terminology, conceptual overlaps between certain specifications, and lack of definition of the relevant concepts. As the conclusion it is stated that the measures so far undertaken by the legislator, to standardise the terminology, are inadequate. Therefore, further efforts regarding that issue are essential. What is more, introduction of definitions of the most relevant classifications - especially "information system" and "computer data" to the Penal Code is advisable.
    W części wstępnej referatu dokonano rozróżnienia i zdefiniowania dwóch często mylonych ze sobą pojęć – „danych” oraz „informacji”, by następnie scharakteryzować podstawowe terminy – „danych komputerowych” i „systemu informatycznego”. Odwołano się w tym celu do aktów prawa międzynarodowego, w tym do Wytycznych OECD w sprawie Bezpieczeństwa Systemów Informatycznych z 26 listopada 1992 roku oraz Decyzji Ramowej Rady 222/2005/WSiSW z dnia 24 lutego 2005 roku w sprawie ataków na systemy informatyczne. Główna część referatu poświęcona jest omówieniu pojęć informatycznych, którymi posługuje się polski ustawodawca w rozdziale XXXIII Kodeksu karnego, w którym umieszczono przestępstwa komputerowe. Zwrócona zostaje uwaga na niespójność terminologiczną, nakładanie się zakresów pojęciowych niektórych terminów oraz brak definicji istotnych pojęć. W konkluzji wskazano, iż podjęte dotychczas przez ustawodawcę próby ujednolicenia terminologii okazały się niewystarczające. W związku z tym konieczne są dalsze prace w tym kierunku. Ponadto wskazane jest wprowadzenie do Kodeksu karnego definicji najważniejszych terminów - przede wszystkim „systemu informatycznego” i „danych komputerowych”.
    Źródło:
    Comparative Legilinguistics; 2011, 5, 1; 85-94
    2080-5926
    2391-4491
    Pojawia się w:
    Comparative Legilinguistics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przestępstwo zgwałcenia i jego sprawcy w II Rzeczypospolitej. Próba wstępnej charakterystyki
    The crime of rape and its perpetrators in the Second Republic of Poland. An attempt at preliminary characteristic
    Autorzy:
    Rodak, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/533305.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    rape in the Second Republic of Poland
    rape terminology
    indecent sexual act
    the attitude of the raped
    rape perpetrator
    Criminal Code 1932
    criminal law before unification
    zgwałcenie w II Rzeczypospolitej
    terminologia zgwałcenia
    czyn nierządny
    postawa gwałconej
    sprawca gwałtu
    kodeks karny 1932
    prawo karne przed unifikacją
    Opis:
    The crime of rape, and especially its reasons and results, was among the numerous social issues that remained covered with a particular taboo in the Second Republic of Poland. At the time, there was no environment that would undertake to initiate a discussion whose subjects would include among others the exceedingly unclear legal situation of victims of rape. Even with the fairly harsh penal sanctions that the perpetrators of the crime were threatened with, the raped women had to prove before the court that they did not provoke the man with their behaviour, and that while being raped they resisted physically. It was so as lack of resistance was considered a particular concession for a sexual intercourse. All criminal codes binding in 1932 envisaged relatively harsh penalties for perpetrators of rape. The new criminal code also continued the practice. Nevertheless, it introduced certain significant changes which included the unification of terminology (introduction of the term czyn nierządny (literally: ‘an indecent act’) in the place of the previously binding czyn lubieżny (literally ‘a lascivious act’) and zgwałcenie (‘raping’)), persecution ex officio in the case of crimes perpetrated against people under 15, and recognition of the fact that both women and men could be victims and perpetrators of rape. Nevertheless, as the contemporary statistics prove, perpetrators of the crime in the Second Republic were solely men, and predominantly residents of rural areas. The highly incomplete calculations point, however, to the fact that the largest number of men sentenced for rape came from the areas where modernisation processes, not only concerning economy but also related to the question of emancipation and self-awareness of women, were much quicker, i.e. in the western voivodeships. At the same time, the number of people sentenced for rape remained exceptionally low in the eastern regions. This seems to be primarily the result of the exceedingly introverted, highly traditional character of the local rural environments, where the level of trust for the Polish administration remained exceptionally low at the same time. Thus, a statistical perpetrator of rape in the Second Republic was a male, poorly educated as a rule, young (below 30), and in most cases living in the country yet being a casual labourer in the city. Even with the Polish society being multidenominational at the time, most of the perpetrators were Christian, and – although this depended on the region – predominantly a member of the Roman Catholic Church.
    Wśród wielu kwestii społecznych, które w Drugiej Rzeczypospolitej pozostawały objęte swoistym tabu, znalazło się między innymi przestępstwo zgwałcenia, przede wszystkim zaś jego przyczyny oraz skutki. Nie istniało wówczas w zasadzie żadne środowisko, które podjęłoby się zainicjowania dyskusji, w której tematem stałaby się m. in. niezwykle niejasna sytuacja prawna ofiar gwałcicieli. Wbrew bowiem dość surowym sankcjom karnym, które groziły sprawcom tego przestępstwa, zgwałcone kobiety udowodnić musiały w trakcie procesu sądowego, że swoim zachowaniem nie sprowokowały mężczyzny oraz, że w trakcie gwałtu stawiały opór fizyczny. Jego brak uznawano bowiem jako swoiste przyzwolenie na odbycie stosunku. Wszystkie obowiązujące do 1932 r. kodeksy karne przewidywały stosunkowo surowe kary dla sprawców gwałtów. Również nowy kodeks karny kontynuował tę praktykę. Niemniej przynosił pewne istotne zmiany, wśród których znalazły się: ujednolicenie terminologii (wprowadzenie pojęcia „czynu nierządnego” w miejsce obowiązujących dotychczas „czynu lubieżnego” oraz „zgwałcenia”), ściganie z urzędu przestępstwa dokonanego na osobie poniżej 15 roku życia oraz uznanie faktu, że ofiarą jak i sprawcą zgwałcenia mogły (mogli) być zarówno kobiety jak i mężczyźni. Niemniej, jak wskazują ówczesne statystyki, sprawcami tego przestępstwa pozostawali w Drugiej Rzeczypospolitej wyłącznie mężczyźni, i to przede wszystkim mieszkańcy ówczesnej wsi. Bardzo niepełne wyliczenia wskazują jednak, że największa liczba skazanych za gwałt pochodziła z terenów (województwa zachodnie), w których znacznie szybciej przebiegały procesy modernizacyjne, w tym nie tylko te dotyczące ekonomii, ale również w kwestii emancypacji i samoświadomości kobiet. Jednocześnie w województwach wschodnich liczba skazanych za gwałt pozostawała wyjątkowo niska. Wydaje się, że był to przede wszystkim wynik niezwykle introwertycznego, bardzo tradycyjnego charakteru miejscowych środowisk wiejskich, w których poziom zaufania w stosunku do polskiego aparatu administracyjnego pozostawał jednocześnie wyjątkowo niski. Statystyczny sprawca gwałtu w Drugiej Rzeczypospolitej był więc mężczyzną, z reguły słabo wykształconym, młodym (przed 30 rokiem życia), zazwyczaj mieszkał na wsi, pracując jednak dorywczo w mieście. Był też, co w kontekście charakterystycznej dla tego okresu wielowyznaniowości społeczeństwa polskiego, przede wszystkim wyznawcą religii chrześcijańskiej, w tym, choć zależało to od regionu, głównie reprezentantem kościoła rzymskokatolickiego.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2015, 18; 131-148
    1733-0335
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O funkcjach, budowie i nazywaniu tchawicy w naukach medycznych, w historii polszczyzny oraz w gwarach
    On functions, structure and nomenclature of trachea in medical sciences, in the history of the Polish language and dialects
    Autorzy:
    Olma, Marceli
    Horyń, Ewa
    Michalik, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2174106.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    tchawica i jej synonimy
    nazwy gwarowe oraz wyrazy pokrewne
    historia języka
    terminologia medyczna
    tchawica (trachea) and its synonyms
    dialectal names and cognate words
    the history of language
    medical terminology
    Opis:
    This paper is devoted to the lexeme tchawica from a diachronic perspective. The first part is the description of a trachea (its functions and structure) as an anatomical organ, which is followed by the analysis of its etymology. The main focus of investigation is the description of tchawica in the history of the Polish language and dialects. For this purpose, synonyms, derivatives, variant forms (in terms of phonetics and morphology), names based on foreign words (derived from Latin and Greek), as well as hybrid names, have been pointed out. According to the analysis, these names are differentiated both in terms of motivation and form.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2022, 17; 159-171
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kategoria „legitymizacji” w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – konstrukcyjne uwarunkowania znaczeniowe
    The Category of “Legitimation” in the Jurisprudence of the Constitutional Tribunal – Constructive Semantic Conditions
    Autorzy:
    Nowotko, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51448232.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    orzecznictwo
    język prawny
    legitymizacja
    Trybunał Konstytucyjny
    terminologia prawnicza
    język prawniczy
    definicja pojęcia legitymizacji
    Constitutional Tribunal
    Jurisprudence
    Legitimation
    Legal terminology
    Legal language
    Juridical language
    definition of the concept of legitimation
    Opis:
    This paper aims to analyze the Constitutional Tribunal’s (CT) jurisprudence regarding the term “legitimation” to reconstruct its definition and compare it with its lexical meaning. Despite its varied use across multiple contexts, the jurisprudence lacks a uniform definition of legitimation. This situation necessitates reliance on diverse semantic intuitions. A doctrinal-legal method combined with logical-linguistic analysis was employed, analyzing 100 CT rulings that used the term “legitimation”. The CT’s jurisprudence shows that the application of the term is not limited to legal legitimacy but also includes broader contexts such as social perception, alignment with the values of the legal system, or the sovereign’s will. It is used in contexts that align with previous lexical findings, suggesting that legitimation can be viewed both as a state and a process. The analysis confirms the need for a terminological distinction, which could help organize discourse around this concept.
    Celem niniejszego opracowania jest analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (TK), w kontekście użycia terminu „legitymizacja”, aby na tej podstawie odtworzyć jego definicję oraz dokonać porównania z leksykalnym znaczeniem tego terminu. Pomimo wielu kontekstów używania tego terminu, orzecznictwo nie oferuje jednorodnej definicji pojęcia legitymizacji. Skłania to do opierania się na zróżnicowanych intuicjach znaczeniowych oraz podkreśla znaczenie dalszych badań nad tym zagadnieniem. W opracowaniu wykorzystano metodę doktrynalno-prawną w połączeniu z analizą logiczno-językową. Badaniu zostało poddane sto orzeczeń TK, w których użyty został termin „legitymizacja”. Orzecznictwo TK wskazuje na zróżnicowane zastosowanie terminu, które nie ogranicza się wyłącznie do aspektu legalności, lecz obejmuje również szersze konteksty, takie jak percepcja społeczna, zgodność z wartościami systemu prawnego czy wolą suwerena. Używane jest ono w różnych kontekstach, które będą odpowiadały wcześniejszym ustaleniom leksykalny, że pojęcie legitymizacji można postrzegać jako pewien stan lub proces. Analiza potwierdza potrzebę wprowadzenia rozróżnienia terminologicznego.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2024, 3(79); 33-44
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ентолома ніфоіде czy Веселка звичайна? - łacina i greka jako źródło ukraińskich nazw grzybów wielkoowocnikowych
    Ентолома ніфоіде or Веселка звичайна? - Latin and Greek as the Source of Ukrainian names of Macroscopic Fungi
    Ентолома ніфоіде чи Веселка звичайна? - латинська і грецька мови як джерело українських назв макроскопічних грибів
    Autorzy:
    Jóźwikiewicz, Przemysław Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048655.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    українська мова
    латинська мова
    грецька мова
    мікологічна термінологія
    назви макроскопічних грибів
    język ukraiński
    łacina
    greka
    terminologia mykologiczna
    nazwy grzybów makroskopijnych
    the Ukrainian language
    Latin
    Greek
    mycological terminology
    names of macroscopic fungi
    Opis:
    Języki klasyczne są istotnym źródłem ukraińskiej terminologii mykologicznej i analizowanych w niniejszym artykule nazw grzybów makroskopijnych. Badania, których wyniki tu przedstawiono, dowodzą, iż wpływ, zwłaszcza łaciny, na ten kompleks słownictwa jest bardzo szeroki. Aż 75% wszystkich nazw w badanej próbce stanowią struktury, których element główny to zapożyczenie właściwe o proweniencji głównie łacińskiej (np. Нектрія пеціца). Nazw, których człon rodzajowy tworzył leksem ukraiński, jest ponad trzykrotnie mniej (wliczając w to także konstrukcje, których oba człony były stricte ukraińskie, np. Маслюк звичайний). Zupełnie odmiennie rysuje się struktura epitetów gatunkowych. Tu z kolei dominują leksemy rdzennie ukraińskie (w sumie niemal tysiąc jednostek, np. Антродія вербова) i kalki (ponad 500 jednostek, np. Головач келиховидний). W funkcji tej zapożyczenia występują raczej incydentalnie (nieco powyżej stu jednostek, np. Сироїжка Аврора), podobnie jak struktury hybrydalne (kilkadziesiąt przykładów, np. Дощовик умбровий).
    Класичні мови – це важливе джерело української мікологічної термінології та аналізованих у цій статті офіційних назв макроскопічних грибів. Результати досліджень, які тут представлено, вказують, що вплив зокрема латинської мови на цю лексику превеликий. Майже 75% проаналізованих назв це структури, головний член яких запозичення з латини (напр. Нектрія пеціца). Назв грибів, яких назву роду утворює українська лексема втричі менше (враховуючи й конструкції, яких оба члени були суто українськими, напр. Маслюк звичайний). Зовсім по-іншому виглядає структура дескрипторів виду. Тут переважають українські лексеми (майже тисяча одиниць, напр. Антродія вербова) і мовні кальки (більше 500 назв, напр. Головач келиховидний). У цій функції запозичення (більше ста назв, напр. Сироїжка Аврора) та гібриди (кількадесят прикладів, напр. Дощовик умбровий) виступають маргінально.
    This article discusses classical languages as an important source of Ukrainian mycological terminology and the names of macroscopic fungi. Research results presented in this article prove that the influence of classical languages, especially Latin, on this vocabulary is extensive. As many as 75% of names in the sample studied are structures whose main element is a loanword of mainly Latin provenance (e.g. Нектрія пеціца). Names of which the generic element was created by the Ukrainian lexeme occurred three times less often (including even constructions, both of which were strictly Ukrainian, for example, Маслюк звичайний). The structure of species epithets is completely different. Here, in turn, the dominant lexemes are Ukrainian (almost a thousand units in total, such as Антродія вербова) and calques (over 500 units, e.g. Головач келиховидний). In this role, loanwords occur only in a select few cases (slightly above one hundred units, for example, Сироїжка Аврора), similarly to hybrid structures (just dozens of examples, e.g. Дощовик умбровий).
    Źródło:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2018, 5, 13; 175-189
    1733-2249
    Pojawia się w:
    TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Эсхатология святителя Викторина Петавийского: богословско-филологический анализ латинских терминов (Eschatologia św. Wiktoryna z Petawium. Teologiczno-filozoficzna analiza terminów łacińskich)
    Eschatology of saint Victorinus of Poetovio: Theological and philological analysis of the Latin terms
    Autorzy:
    Chandoga, Nikołaj Anatoliewicz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/612290.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    эсхатология
    хилиазм
    богословская терминология конца
    Господь Иисус Христос
    Викторин Петавийский
    святые
    нечестивые
    шестой день творения
    седьмой день покоя
    восьмой день Суда и вечного покоя
    eschatology
    chiliasm
    theological terminology of the end
    Lord Jesus Christ
    Victorinus of Poetovio
    saints
    wickeds
    sixth day of creation
    seventh day of rest
    eight day of Judgment and eternal rest
    Opis:
    Eschatology of Victorinus of Poetovio as one of the ante-nicene chiliasts is closely related to the eight-day, or eight-thousand concept of the history of the world and the human race. According to this concept, the universe will exist four periods: the first – from the creation of God the world and the first people before the first coming of Christ on the earth (the first five days of creation, or the first five thousand years); the second – from the first coming of Christ to the second coming of Christ (the sixth day of creation, or the sixth thousand years); the third – from the second coming of Christ and to the beginning of the Last Judgment (the seventh day of rest, or the seventh thousand years); the fourth – from the beginning of the Last Judgment and to infinity (the eighth day of Judgment and eternal rest, or eight thousand years). An important aspect of the eschatology of Victorinus prelate is its christological and soteriological aspects, that is, the Lord Jesus Christ takes part in human history in each of these eight millennia. In other words, the Savior not only created the world and the first people, but daily takes care of the crown of his creation – the human race. This can be traced in the disclosure of the theological terminology of the end of Victorinus of Poetovio.
    Eschatologia Wiktoryna z Petawium, jednego z przednicejskich chiliastów, jest ściśle związana z ideą ósmego dnia oraz z ideą ośmiu tysięcy lat historii świata i ludzkości. Według tej koncepcji czas istnienia wszechświata należy podzielić na cztery okresy: pierwszy – od stworzenia świata i pierwszych ludzi do pierwszego przyjścia Chrystusa na ziemię. To pierwsze pięć dni stworzenia, które odpowiadają czasokresowi pierwszych pięciu tysięcy lat; drugi – od pierwszego przyjścia Chrystusa do Jego drugiego przyjścia, co odpowiada szóstemu dniu stworzenia, czyli szóstemu tysiącleciu; trzeci – od drugiego przyjścia Chrystusa do początku Sądu Ostatecznego, co koresponduje z siódmym dniem odpoczynku, czyli z siódmym tysiącleciem; czwarty – od początku Sądu Ostatecznego ad infinitum, co oznacza, że okres ten obejmuje ósmy dzień (odpowiadający ósmemu tysiącleciu), będący dniem Sądu Ostatecznego oraz wiecznego odpoczynku. Ważnym rysem eschatologii Wiktoryna jest jej aspekt historyczno-soteriologiczny, co w jego interpretacji dziejów stworzenia oznacza, że Jezus Chrystus był i jest stale obecny w historii ludzkości, i to w każdym ze wspomnianych wyżej ośmiu tysiącleci. Innymi słowy, Zbawiciel nie tylko stworzył świat i pierwszych ludzi, lecz także codziennie dba o koronę swego stworzenia, którą jest rasa ludzka. Powyższe tezy można u Wiktoryna z Petawium prześledzić właśnie na bazie jego terminologii, odnoszącej się do czasów ostatecznych.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2018, 69; 65-82
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kontynuacyjno-innowacyjna aktualizacja zadań onomastyki
    The continuing and innovative update of onomastic tasks
    Autorzy:
    Mrózek, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971874.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    onimiczna (proprialna) sfera językowa
    badawcze stanowiska analityczno--interpretacyjne — determinanty aparat pojęciowo-terminologiczny
    aktualizacja zadań badawczych
    onomastic linguistic sphere
    analytic and interpretative research attitudes — determinants
    conceptual machinery and system of terminology
    the update of research tasks
    Opis:
    The changes in the paralinguistic (social, economic, cultural) and linguistic sphere influence the quantitative and qualitative changes in a categorically diversified onomastic resource and the communicative flow of its elements on three levels of linguistic contact — nationwide, local and individual. The flow is additionally determined in the sphere of spontaneous everyday communication and in higher communicative functions (official linguistic behaviour). The accumulation of determinants which allow the usage of appropriate names and appellative forms (official and unofficial, e.g. diminutives, feminisms) involves the application of cumulative research methods, including psycho-, socio- and pragmalinguistic description of proper names functioning in communication. The contemporary theory of discourse in its three dimensions — formal, functional and interactional gives this possibility. It also requires the constant specification and standardization of Neoslavonic onomastic terminology.
    Źródło:
    Onomastica; 2016, 60; 27-35
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Międzynarodowa współpraca w zakresie historii nauki w Europie Środkowej (po angielsku)
    International collaboration in the history of science of central europe
    Autorzy:
    ŠTRBÁŇOVÁ, Soňa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/520553.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Umiejętności
    Tematy:
    History of science
    history of science in the Habsburg Monarchy
    cooperation in the history of science
    national and international history of science
    formation of scientific terminology
    historia nauki
    historia nauki w monarchii habsburskiej
    współpraca w historii nauki
    krajowa i międzynarodowa historia nauki
    powstawanie terminologii naukowej
    Opis:
    In the last ten years, approximately, we could witness an evolution in informal international collaboration focusing on shared and interconnected history of science in the Habsburg Monarchy and in Central Europe in general. This effort, which includes mainly historians of science from Austria, Czech Republic, Hungary and Poland, has already produced a number of important results and contributed to the thematization of some timeless topics of history of sciences such as, for instance, nationalization and internationalization of science. In the context of this cooperation, the seminar of Jan Surman, a historian of science of Polish descent, held at the Institute of Contemporary History of the Czech Academy of Sciences in Prague in May 2015, concentrated on the formation of national scientific terminologies. It also underlined the necessity and usefulness of international collaboration in achieving a deeper understanding of the “national” histories of science, which cannot be separated from the “international” history.
    W ostatnich dziesięciu latach jesteśmy świadkami rozwoju nieformalnej współpracy międzynarodowej, koncentrującej się na historii nauki w monarchii habsburskiej i, w ogólności, w Europie Środkowej – wspólnej dla krajów tego regionu lub mającej wzajemne powiązania. Kooperacja obejmuje głównie historyków nauki z Austrii, Czech, Węgier i Polski. Do chwili obecnej przyniosła już ważne rezultaty i przyczyniła się do podjęcia pewnych ponadczasowych zagadnień historii nauki, takich jak na przykład nacjonalizacja i umiędzynarodowienie nauki. W ramach tej współpracy w maju 2015 roku w Instytucie Historii Współczesnej Czeskiej Akademii Nauk w Pradze odbyło się seminarium, podczas którego dr Jan Surman, historyk nauki polskiego pochodzenia, analizował tworzenie krajowych terminologii naukowych. Podkreślił jednocześnie konieczność i przydatność współpracy międzynarodowej w osiągnięciu głębszego zrozumienia „narodowych” historii nauki, które nie mogą być oddzielone od historii „międzynarodowej”.
    Źródło:
    Prace Komisji Historii Nauki PAU; 2015, 14; 347-353
    1731-6715
    Pojawia się w:
    Prace Komisji Historii Nauki PAU
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy istnieje „etyczny ład” czy „społeczny chaos” podczas przekładania różnych jednostek leksykalnych? Próba analizy językoznawczej
    Autorzy:
    Hampl, Lubomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/449473.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
    Tematy:
    identification
    interpretation
    translation
    Czech and Polish translation of the Bible
    new collections of modern translation units
    foreignization
    domestication
    folk terminology
    identyfikacja
    interpretacja
    przekład
    czeskie i polskie tłumaczenia
    biblijne
    nowe zbiory jednostek przekładowych
    egzotyzacja
    domestykacja
    terminologia ludowa
    Opis:
    In the article the author attempts to present the translation process associated with the concept of “the triad”: identification – interpretation – translation (and the different variations of it). The author gives examples where cultural components also play a significant role in the reception of the translated text (the method of selecting between foreignization and domestication – including folk terminology). In the study, excerpts from different domains of the Holy Scriptures serve a purpose as research materials. The author notices that translation includes the signs of creativity, which give the translator the right for inventiveness and in some cases even free interpretation, which directly corresponds with the objective thesis about ethical and social frames over translation processes of management, especially in the field of written texts.
    Źródło:
    Polonia Journal; 2017, 5-6; 147-171
    2083-3121
    Pojawia się w:
    Polonia Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wierzchowce i sala tronowa Salomona oraz gwiazdozbiór Panny według Pieśni nad Pieśniami
    Solomon’s Riding Horses, Throne Hall, and Virgo Constellation according to the Song of Songs
    Autorzy:
    Lipiński, Edward
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1053558.pdf
    Data publikacji:
    2015-11-04
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Stary Testament
    Pieśń nad Pieśniami
    interpretacja
    terminologia
    Akiba
    Apadana
    Dura-Europos
    stela
    Ezechiel Tragik
    gwiazdozbiór Panny
    sala tronowa
    Salomon
    wierzchowce
    Old Testament
    Song of Songs
    interpretation
    terminology
    stele
    Ezekiel the Poet
    Virgo Constellation
    throne Hall
    Solomon
    riding horses
    Opis:
    The Qumran fragments of the Song of Songs witness some versions of the poem which are older than the textus receptus. They also show that independent songs have been combined into one composition. Thus Cant. 3, 6-8, missing in 4QCantb, was a description of Solomon's guards on riding horses or camels, for mttw is the suffixed plural of the Arabic and Aramaic noun matiya, designating a riding animal. This passage has been joined to the following poem, starting in Cant. 3, 9 with a description of king's apadana, a colonnaded hall or palace. Its fi rst word, borrowed from Old Persian, has indeed been misspelled as 'prywn. Another poem, missing in 4QCanta, corresponds to Cant. 4, 8 - 5, 1. It is written entirely in Aramaic in 4QCantb and the Hebrew textus receptus still preserves traces of its original language. The Aramaic poem refers to the zodiacal constellation Virgo, called Kalla in Aramaic and requested to show the New Moon of Elul above the Lebanon range: 't mn lbnwn 'b'y, 'Let the sign enter from Lebanon'. The Song of Songs in its fi nal shape, characterized by its dramatic features and love lyrics, was accepted as Scripture because of its presumed Solomonic authorship, and it was highly valuated by Akiba, as its contents was appearing to him as a qds h-qdsym, a play word meaning 'the sanctification of betrothals'.
    Źródło:
    The Biblical Annals; 2011, 1, 1; 87-101
    2083-2222
    2451-2168
    Pojawia się w:
    The Biblical Annals
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-42 z 42

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies