Temat: the people - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: „Łuk przy budynku KMPiK czeka na ornamentację”. Historia projektu i realizacji mozaiki Władysława Zycha Zamach na Café Club na budynku Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki w Warszawie
“The Arch at the Press and Book Club Building is Waiting for Ornamentation”. The History of the Design and Execution of the Mosaic “The Bombing of Café Club” by Władysław Zych on the Building of the International Press and Book Club in Warsaw
Autorzy:: Wiszniewska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/30145673.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Krzysztof Henisz
Władysław Zych
mozaika
sztuka i propaganda w PRL
zamach na Café Club
eksperyment łysogórski
mosaic
art and propaganda in the People's Republic of Poland
the bombing of Café Club
"Łysa Góra experiment"
Opis:: Artykuł dotyczy historii ceramicznej dekoracji na fasadzie łącznika między siedzibą Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki w Warszawie (Nowy Świat 15/17) a budynkiem mieszkalno-usługowym (Aleje Jerozolimskie 28). Na elewacji gmachu oddanego do użytku w 1951 r. od początku przewidziano miejsce na monumentalną dekorację o charakterze propagandowym. Autorem jednej z propozycji był Krzysztof Henisz, który opracował abstrakcyjną kompozycję z wielkoformatowych płyt ceramicznych, mającą symbolizować sztandar narodowy, zniszczenia wojenne i odbudowę. Projekt ten nie został zrealizowany, prawdopodobnie z powodu jego abstrakcyjnego charakteru, nie do przyjęcia w sąsiedztwie gmachu Komitetu Centralnego PZPR. Ostatecznie zlecenie na projekt i realizację dekoracji otrzymał Władysław Zych. Temat kompozycji – zamach na Café Club – formalnie został wybrany przez inwestora – Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy, jednakże należy przypuszczać, że decyzja zapadła na wyższym szczeblu. Odsłonięcie mozaiki nastąpiło 21 lipca 1964 r. Dzieło wzbudziło zrozumiałe zainteresowanie, jednakże niewiele głosów dotyczyło artystycznych walorów kompozycji, skupiano się na temacie przedstawienia.
The article concerns the history of the design and execution of ceramic decoration on the façade of the elevated enclosed passageway connecting the headquarters of the International Press and Book Club in Warsaw (Nowy Świat 15/17) and the residential and commercial building (Aleje Jerozolimskie 28). The construction of the building (designed by Zygmunt Stępiński and Mieczysław Kuźma) was completed in 1951. Its façade was designed from the outset to accommodate a monumental decoration of a propagandistic nature. One of the proposals for this decoration was put forward by Krzysztof Henisz, who designed an abstract composition of large-format ceramic tiles intended to symbolise the national banner, the war damage and the post-war reconstruction. This project was not implemented, probably because of its abstract nature, unacceptable in the vicinity of the headquarters of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party. Eventually, the commission for the design and execution of the decoration went to Władysław Zych. The topic of the composition, the bombing of Café Club, was officially chosen by the investor, the Social Fund for the Reconstruction of the Capital, but it can be assumed that the decision was made at a higher level. The unveiling of the mosaic took place on 21 July 1964. The work aroused understandable interest, but few opinions concerned the artistic qualities of the composition; the focus of interest was its theme.
Źródło:: Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 1; 175-186
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Commemorating the figure of Nicolaus Copernicus in the Polish People’s Republic period as an element of historical policy pursued after 1945
Upamiętnianie postaci Mikołaja Kopernika w okresie PRL elementem polityki historycznej prowadzonej po 1945 r.
Autorzy:: Tomkiewicz, Ryszard
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28765164.pdf
Data publikacji:: 2024-03-15
Wydawca:: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:: Historical/memory policy
Olsztyn
Frombork
propaganda of the Polish People’s Republic period
celebration of anniversaries related to the figure of Nicolaus Copernicus
Polityka historyczna/pamięci
propaganda okresu PRL
obchody rocznic związanych z postacią Mikołaja Kopernika
Opis:: In the post-1945 politics of memory, the figure of Copernicus was used in the context of the an- ti-German narrative to confirm the eternal ties with the Polish state of the lands annexed after the war. There was a specific pattern to it. While marginalising the fact that he was a cler- gyman, his contribution to world science was praised, and his Polishness and his ability to oppose the Teutonic Knights, identified with the Germans, were emphasised. Therefore, he was mentioned next to the defeaters of the Teutonic Knights from Grunwald, the Red Army, and the Polish Army, which defeated the Third Reich as a united Slavic world. The conclusion was that both Copernicus centuries ago and during World War II, allied troops led by the USSR were fighting with Germany for the same goals, including restoring areas with Piast origins to Poland. Despite using the figure of Copernicus in the implemented memory policy, the astronomer invariably enjoyed great sympathy in Polish society.
W prowadzonej po 1945 r. polityce pamięci postać Kopernika wykorzystywano w kontekście prowadzonej narracji antyniemieckiej oraz potwierdzając odwieczne związki z państwem polskim pasa ziem przyłączonych po wojnie. Towarzyszył temu pewien schemat. Marginalizując fakt, że był osobą duchowną, chwalono zasługi dla nauki światowej, podkreślano jego polskość i to, że potrafił przeciwstawić się Krzyżakom, utożsamianym z Niemcami. Zatem wymieniany był obok pogromców Krzyżaków spod Grunwaldu, ale też Armii Czerwonej i Wojska Polskiego, które, jako "zjednoczony świat słowiański", pokonały III Rzeszę. Wniosek był taki, że zarówno przed wiekami Kopernik, jak i w czasie II wojny światowej wojska sojusznicze pod wodzą ZSRR w istocie walczyły z Niemcami o te same cele, wśród których było m. in. przywrócenie Polsce terenów o piastowskim rodowodzie. Mimo wykorzystywania postaci Kopernika w realizowanej polityce pamięci, astronom niezmiennie cieszył się dużą sympatią polskiego społeczeństwa.
Źródło:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 323, 4; 591-606
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:: Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Families of Origin of Students with and Without Disability. Type of Family, Its Economic and Social Status
Autorzy:: Łukaszek, Maria
Zaborniak-Sobczak, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/48510669.pdf
Data publikacji:: 2024-06-30
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: families of people with disability
economic status of the family
social status of the family
students
Opis:: Research indicates significant difficulties in functional, economic, and social for families with a child with a disability. Our research focused on similarities and differences in the types of families of students without disability (SWOD) and with disability (SWD) and their economic and social status. Cross-sectional research was conducted on a sample of 2,847 people (including 170 SWD). No statistical differences were found in terms of global variables. The students were raised mainly by married parents living together (SWOD-77.1% and SWD-73.5%). However, SWD were more likely to have cohabiting parents or were orphaned. The economic situation of the families was similar, although, in terms of resources allocated for the development of its members, SWD had lower indicators. The social status of the respondents did not differ statistically.
Źródło:: The New Educational Review; 2024, 76; 107-119
1732-6729
Pojawia się w:: The New Educational Review
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Formacja osób świeckich do pełniejszego udziału w liturgii Kościoła
Formation of lay people for fuller participation in the liturgy of the Church
Autorzy:: Krakowczyk, Przemysław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/40025382.pdf
Data publikacji:: 2024-04-25
Wydawca:: Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
Tematy:: odnowa liturgii
uczestnictwo Ludu Bożego
formacja świeckich
liturgical renewal
participation of the People of God
formation of the laity
Opis:: W 2023 roku mija 60 lat od ogłoszenia soborowej Konstytucji o liturgii świętej Sacrosanctum concilium. Jednym z głównych postulatów tego dokumentu była odnowa liturgii w taki sposób, aby wierni świeccy mogli w niej bardziej świadomie i pełniej uczestniczyć. W tekście szukamy odpowiedzi na pytania: Co znaczy pełniejszy udział świeckich w liturgii Kościoła? W jaki sposób i jakimi narzędziami powinna dokonywać się formacja osób świeckich do pełniejszego udziału w liturgii Kościoła?
The year 2023 marks sixty years since the promulgation of the Council's Constitution on the Sacred Liturgy Sacrosanctum concilium. One of its main demands of this document was the renewal of the liturgy in such a way that the lay faithful could more consciously and fully participate in it. The text seeks answers to the questions: what does it mean for the laity to participate more fully in the Church's liturgy, and how and with what tools should the formation of the laity to participate more fully in the Church's liturgy take place?
Źródło:: Sympozjum; 2023, 2(45); 97-114
2543-5442
Pojawia się w:: Sympozjum
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Łukasz Ciepliński (1913–1951) – bohater niedoceniony
Łukasz Ciepliński (1913–1951) – underrated hero
Autorzy:: Wójcik, Zbigniew K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/52229615.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
Tematy:: Łukasz Ciepliński
Wojsko Polskie
ZWZ/AK
wymiar sprawiedliwości tzw. Polski Ludowej
zbrodnie sądowe
Polish Army
the justice system of the Polish People’s Republic
judicial crimes
Opis:: Celem artykułu jest przybliżenie postaci płk. Łukasza Cieplińskiego – oficera służby stałej Wojska Polskiego, w tym ZWZ/AK, następnie działacza Zrzeszenia WiN i ostatniego prezesa jego Zarządu Głównego. Skazanie Cieplińskiego przez komunistyczny sąd wojskowy na karę śmierci za służbę w konspiracji antyniemieckiej na Podkarpaciu oraz antykomunistyczną działalność niepodległościową w pierwszych latach tzw. Polski Ludowej sprawiło, że jednocześnie wymazany został z kart historii Polski. Niemniej jego biografia zawiera fakty i zdarzenia, które budują świadomość historyczną współczesnych Polaków, a czego przeczucie zawarł w grypsach, pisanych z celi śmierci do żony i syna.
The intention of this article is to introduce to wider circles of Polish society the figure of Colonel Łukasz Ciepliński – an officer in the regular service of the Polish Army, including the ZWZ/AK, then an activist of the Freedom and Independence Association (WiN) and the last president of its Main Management Board. Ciepliński sentencing to death by a communist military court for his service in the anti-Nazi conspiracy in the Podkarpacie region and his anti-communist independence activity in the first years of The Polish People’s Republic meant that he was simultaneously erased from the pages of Polish history. Nonetheless, his biography contains facts and events that build the historical awareness of contemporary Poles, a sentiment he expressed in secret messages written from his death cell to his wife and son.
Źródło:: Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2024, LV, 2; 61-78
1899-6264
2451-0718
Pojawia się w:: Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Osoby z niepełnosprawnością jako interesariusze organizacji
People with Disabilities as Stakeholders of Organizations
Autorzy:: Manczak, Iryna
Bajak, Maria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33712571.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: people with disabilities
the stakeholder theory
corporate social responsibility
osoby z niepełnosprawnością
teoria interesariuszy
społeczna odpowiedzialność biznesu
Opis:: Celem artykułu jest przedstawienie problematyki osób z niepełnosprawnością jako interesariuszy organizacji. Opracowanie ma charakter koncepcyjny. Podjęty temat przeanalizowano w kontekście teorii interesariuszy. Zidentyfikowano obszary wsparcia osób z niepełnosprawnością przez organizacje, a także zwrócono uwagę na wartości dostarczane przez nie interesariuszom reprezentującym omawianą grupę społeczną. Ponadto w artykule wyszczególniono przykładowe mierniki realizacji koncepcji spo-łecznej odpowiedzialności biznesu wobec osób z dysfunkcjami.
The aim of the article is to present the issue of people with disability as stakeholders of organizations. The study has a conceptual nature. The topic was analyzed in the context of the stakeholder theory. In the article the areas of support for people with disabilities by organizations were identified. Attention was also paid to the values provided by organizations to stakeholders representing the discussed social group. The article also lists examples of the measures of the implementation of the concept of corporate social responsibility towards people with disabilities.
Źródło:: Przegląd Prawno-Ekonomiczny; 2024, 1; 95-110
1898-2166
Pojawia się w:: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Przedsiębiorstwo „Centrala Rybna” w latach 1945–1989. Przyczynek do badań
The "Centrala Rybna" enterprise in the years 1945–1989. A contribution to research
Autorzy:: Kubicki, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31340893.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: gospodarka rybna PRL
rybołówstwo bałtyckie
„Centrala Rybna”
dystrybucja ryb
fish economy of the Polish People’s Republic
Baltic fishery
“Centrala Rybna”
fish distribution
Opis:: Odzyskanie przez Polskę po zakończeniu II wojny światowej swobodnego dostępu do Morza Bałtyckiego dawało możliwości eksploatacji łowisk na tym akwenie. W tym celu od 1945 r. komunistyczne władze dynamicznie rozwijały rybołówstwo, przetwórstwo oraz dystrybucję ryb i przetworów rybnych. Jednym z elementów tego systemu były struktury wielozadaniowego, monopolistycznego przedsiębiorstwa „Centrala Rybna” omówione na łamach niniejszego artykułu w formie przyczynku do badań. Tekst składa się z dwóch części. W pierwszej traktuje o historii powołania i zmianach strukturalnych „Centrali”. Obok prezentacji struktury scharakteryzowano zakres terytorialny działalności przedsiębiorstwa, co uwidoczniło się zwłaszcza po reformie terytorialnej z 1975 r. Omówiono też inwestycje, których głównym celem było rozszerzenie działalności podmiotu lub wymiana zdekompletowanego majątku trwałego. Pierwszą część zamyka opis procesu prywatyzacji przedsiębiorstwa. Druga partia tekstu podejmuje zagadnienia związane z rzeczywistą efektywnością. Ukazuje wielkość produkcji na tle całości dostaw rynkowych, wpływ „Centrali” na wzrost spożycia ryb i organizmów morskich, asortyment poszczególnych wyrobów ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej zaawansowanej technologicznie produkcji konserw rybnych.
After Poland regained free access to the Baltic Sea after the end of World War II, it was possible to exploit the fishing grounds in this area. For this purpose, from 1945, the communist authorities dynamically developed fishing, processing, and distribution of fish and fish products. One of the elements of this system was the structures of the multipurpose, monopolistic enterprise "Centrala Rybna", discussed in this two-part article. The first one talks about the history of its establishment and the structural changes that affected "Centrala". In addition to the presentation of the structure, emphasis was placed on the territorial scope of the company's activities, which became especially visible after the territorial reform of 1975. Some of the investments were also presented, the main purpose of which was to expand the entity's operations or replace incomplete fixed assets. It ends with a presentation of the company's privatization process. The second part of the text discusses issues related to its actual effectiveness, showing the production volume against the background of all market supplies, the impact of the "Centrala" on the increase in the consumption of fish and marine organisms, and the range of individual products with particular emphasis on the most technologically advanced canned fish production.
Źródło:: UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2024, 30, 1; 65-90
2543-8379
Pojawia się w:: UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: The constitutional principles of the state’s political system as determining the foundations of electoral law
Konstytucyjne zasady ustroju państwa determinujące podstawy prawa wyborczego
Autorzy:: Stępień-Załucka, Beata
Uliasz, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38697123.pdf
Data publikacji:: 2024-07-17
Wydawca:: Uniwersytet Opolski
Tematy:: constitutional principles
democratic legal state
sovereignty of the people
principle of representation
political pluralism
elections
electoral law
zasady konstytucyjne
demokratyczne państwo prawne
suwerenność narodu
zasada przedstawicielstwa
pluralizm polityczny
wybory
prawo wyborcze
Opis:: The political systems of democratic states are based on specific assumptions contained in the highest legal acts. In Poland, the role of such a supreme legal act is fulfilled by the Constitution of the Republic of Poland, the assumptions being constitutional principles. Their uniform definition has been worked out neither by the legal system nor by the doctrine. Hence, they are sometimes defined differently in science. While for some they are “the legislator’s statements of fundamental importance to the functioning of the constitutional system of the state,” for others they are instruments of law which certain norms are derived from, thus influencing the shaping of the principles of the political system or administration of justice regardless of whether they are of primary or secondary nature. B. Banaszak emphasises that within individual constitutional norms it is possible to indicate principles of particular importance to the state. And what is more, the indication of a particular principle at the beginning of the Constitution or in a part of it has consequences regarding its further provisions. W.J. Wołpiuk, in turn, maintains that in a descriptive sense, principles are a certain pattern for research purposes. A. Kallas, on the other hand, defines constitutional principles as principles fundamental to the nature of the state. These principles take the form of separate (individual) provisions, included in the body of Chapter I of the Constitution, but are often also constructed on the basis of a number of its provisions (e.g. the principle of parliamentary system of the government). Worth noting at this point, however, is a certain regularity that in the constitutions of the former communist states of Central and Eastern Europe, they are as a rule quite extensive and have a broad spectrum of impact on the entire legal system. This spectrum is particularly relevant in electoral law. The present article will therefore examine this spectrum. It will show the impact of constitutional principles such as the principle of a republican state, the principle of sovereignty of the Nation, the principle of representation, the principle of political pluralism and the openness of the financing of political parties on the basic premises of the electoral law in terms of its subject matter and substantiveness. The key thesis to be proven is that the constitutional principles indicated above find their direct application and development in the provisions of the electoral law. Accordingly, their consequence is, inter alia, the principle of the tenure of office of individual, representative organs of the state, including the most important ones of the Sejm and the Senate, which in its essence constitutes a kind of verification of actions for the existing representatives. In turn, the principle of universality of elections, which is a direct determinant of the principle of sovereignty and representation, on the one hand – admits all eligible citizens to the electoral act, in accordance with the idea of the Constitution of the Republic of Poland, but on the other hand – eliminates incapacitated persons from this act. Further, among the electoral principles of constitutional consequence, it is necessary to point out equality granting each voter one vote, the value of which is one. Finally, the principle of the secrecy of the ballot will not be overlooked, constituting a kind of security for all those taking part in the electoral act that they will not suffer negative consequences as a result of their vote. However, it is important to show and remind that the above principles of the electoral law are closely interconnected, not only within the electoral law itself, but within the entire legal system. This is because nowadays, in scientific political discourse and in practice, the fundamental importance of primary constitutional values, including precisely coherence of the legal system, is overlooked (another value that is just as often displaced is its stability). Hence, demonstrating this coherence of the legal system and emphasising its importance in times of political and legal change is particularly justified. The basic research methods used in the paper will be dogmatic-legal and theoretical-legal methods.
Ustroje państw demokratycznych opierają się na swoistych założeniach zawartych w najwyższych aktach prawnych. W Polsce rolę najwyższego aktu prawnego pełni Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, a owe założenia to zasady ustrojowe. Ich jednolita definicja nie została wypracowana ani przez system prawa, ani też przez doktrynę. Stąd w nauce bywają różnie określane. Podczas gdy dla jednych są to „wypowiedzi ustrojodawcy o fundamentalnym znaczeniu dla funkcjonowania konstytucyjnego ustroju państwa”, dla innych to instrumenty prawa, z których wynikają określone normy i przez to wpływają na ukształtowanie zasad ustroju politycznego lub wymiaru sprawiedliwości niezależnie od tego, czy mają charakter podstawowy, czy wtórny. B. Banaszak podkreśla, że w obrębie poszczególnych norm konstytucyjnych można wskazać zasady o szczególnie doniosłym znaczeniu dla państwa. Co więcej, wskazanie na określoną zasadę na początku konstytucji bądź w jej części wywiera konsekwencje na dalsze jej postanowienia. W.J. Wołpiuk z kolei pisze, że w znaczeniu opisowym zasady to pewien wzorzec dla celów badawczych. Natomiast A. Kallas określa zasady ustrojowe mianem zasad fundamentalnych dla charakteru państwa. Zasady te przybierają postać odrębnych (indywidualnych) przepisów, zamieszczonych w treści rozdziału I konstytucji, ale często są też konstruowane na podstawie szeregu jej przepisów (np. zasada parlamentarnego systemu rządów). Już jednak w tym miejscu warta zauważenia jest pewna prawidłowość, że w konstytucjach byłych państw komunistycznych Europy Środkowej i Wschodniej są one z reguły dość obszerne i mają szerokie spektrum oddziaływania na cały system prawa. To spektrum jest szczególnie istotnie w prawie wyborczym. Toteż jego zbadaniu zostanie poświęcony niniejszy artykuł. Zostanie w nim bowiem ukazane oddziaływanie konstytucyjnych zasad ustroju, takich jak: zasada państwa republikańskiego, zasada suwerenności Narodu, zasada przedstawicielstwa, zasada pluralizmu politycznego i jawności finansowania partii politycznych na podstawowe założenia prawa wyborczego w ujęciu przedmiotowym i podmiotowym. Przy czym kluczową tezą, która będzie podlegała udowodnieniu, jest stwierdzenie, że wskazane powyżej zasady konstytucyjne znajdują swoje bezpośrednie zastosowanie oraz rozwinięcie w przepisach prawa wyborczego. Odpowiednio ich konsekwencją jest między innymi obowiązująca w Polsce zasada kadencyjności poszczególnych przedstawicielskich organów państwa, w tym także tych najważniejszych Sejmu i Senatu, która w swej istocie stanowi swoistą weryfikację działań dla dotychczasowych reprezentantów. Z kolei zasada powszechności wyborów, będąca bezpośrednim wyznacznikiem zasady suwerenności i przedstawicielstwa, z jednej strony zgodnie z ideą Konstytucji RP dopuszcza wszystkich uprawnionych obywateli do aktu wyborczego, z drugiej strony jednak eliminuje z tego aktu osoby ubezwłasnowolnione. W dalszej kolejności wśród zasad wyborczych będących konstytucyjną konsekwencją trzeba wskazać na równość przyznającą każdemu wyborcy jeden głos, którego wartość wynosi jeden. Finalnie nie zostanie pominięta zasada tajności głosowania stanowiąca swoiste zabezpieczenie dla wszystkich biorących udział w akcie wyborczym, że nie poniosą negatywnych konsekwencji w związku z oddanym głosem. Istotne jednak pozostaje wykazanie i przypomnienie, że powyższe zasady prawa wyborczego są ze sobą ściśle spojone, nie tylko w obrębie prawa wyborczego, ale w obrębie całego systemu prawa. Współcześnie bowiem w dyskursie naukowym, politycznym oraz praktyce pomija się podstawowe znaczenie pierwotnych wartości konstytucyjnych, w tym właśnie spójności systemu prawa (inną, równie często wypieraną, jest jego stabilność). Stąd wykazywanie owej spójności systemu prawa i podkreślanie jej znaczenia w czasach zmian politycznych i prawnych jest szczególnie uzasadnione. Podstawowymi metodami badawczymi wykorzystanymi w pracy będzie metoda dogmatyczno-prawna i teoretyczno-prawna.
Źródło:: Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2024, 22, 1; 71-86
2658-1922
Pojawia się w:: Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Wiedza – technologia – New Age. UFO w filmach schyłku PRL
Knowledge – Technology – New Age: UFOs in Films of the Declining Polish People’s Republic
Autorzy:: Piepiórka, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38621979.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: UFO
science fiction
transformacja ustrojowa
kino schyłku PRL
ponowoczesność
New Age
systemic transformation
cinema of the declining Polish People’s Republic
postmodernity
Opis:: W ostatnich latach Polski Ludowej powstało kilka filmów o UFO. Komentowały one nastroje społeczne schyłku systemu – odbijały ówczesne lęki i zdawały sprawę z kulturowych sprzeczności. Ujawniały niepokoje społeczne okresu transformacji. Zwrócenie się w stronę tego, co irracjonalne i tajemnicze, sugerowałoby odrzucenie dotychczasowego porządku socjalistycznego, fundowanego na oświeceniowej ideologii modernizacji. Tymczasem filmy te zarówno zwracają się ku płynnej rzeczywistości nowej duchowości, jak i zdradzają ślady fascynacji tym, co naukowe, przede wszystkim technologią. Analizowane w artykule produkcje zdają sprawę z napięć kulturowych, które skutkowały tworzeniem ambiwalentnych, wręcz sprzecznych narracji. Odwoływały się one do wartości wywodzących się jeszcze ze starego systemu, a zarazem zapowiadały nowy, odsyłający do wartości tak socjalistycznych, jak i kapitalistycznych. Okazuje się zatem, że filmy o UFO przygotowywały społeczeństwo na bliskie spotkanie trzeciego stopnia z nową rzeczywistością transformacji.
In the last years of the Polish People’s Republic, several films about UFOs were made. They commented on the social mood during the decline of the system. These films reflected the fears of the time and brought awareness of the cultural contradictions. They revealed the social unrest of the transition period. Turning towards the irrational and mysterious would suggests the rejection of the current socialist order, founded on the Enlightenment ideology of modernization. Meanwhile, these films, as much as they turn to the fluid reality of New Age, are fascinated by the scientific, especially technology. The movies analysed in the article reflect the cultural tensions that resulted in the production of ambivalent, even contradictory narratives. The films referred to values derived from the old system and heralding the new one, both socialist and capitalist. It turns out that UFO films were preparing the society for a close encounter of the third kind with the new reality of transformation.
Źródło:: Kwartalnik Filmowy; 2024, 126; 53-77
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:: Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Wsparcie społeczne osób starszych na przykładzie programu „Korpus Wsparcia Seniorów” realizowanego w gminie Chorzów
Autorzy:: Gierek, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/34111920.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: social support
elderly people
support for seniors in the family
volunteers
wsparcie społeczne
osoby starsze
wsparcie seniora w rodzinie
wolontariusze
Opis:: W artykule opisano problem wparcia społecznego, a szczególnie jego wybrane aspekty (wsparcie seniora w rodzinie), w ocenie seniorów – uczestników programu Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej pn. „Korpus Wsparcia Seniorów” (polegającego m.in. na zaangażowaniu wolontariuszy świadczących pomoc osobom potrzebującym), realizowanego w gminie Chorzów w 2022 r. Problem ten stał się inspiracją do przeprowadzenia badań jakościowych za pomocą kwestionariusza wywiadu częściowo ustrukturyzowanego, w którym wzięło udział 14 seniorów. Celem była ocena wybranych aspektów wsparcia w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów”. Główny problem badawczy sformułowano w następujący sposób: Jaka jest ocena otrzymywanego wsparcia w ramach omawianego programu realizowanego w gminie Chorzów przez jego uczestników? Pytania badawcze: Jakie rodzaje wsparcia są preferowane wśród badanych osób starszych oraz jak badani oceniają poszczególne rodzaje wsparcia w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów”? Jak badani oceniają pracę wolontariuszy w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów”? Jak badani zapatrują się na kontynuowanie działań w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów” w kolejnych latach? Z badań wynika, że osoby starsze zmagały się wcześniej z samotnością, poczuciem alienacji i brakiem kontaktów interpersonalnych. Dzięki pomocy i obecności wolontariuszy seniorzy mogli spędzać czas w sposób aktywny, na rozmowach, spacerach czy wspólnej integracji. Nie bez znaczenia było także udzielanie seniorom wsparcia i pomocy w czynnościach dnia codziennego oraz ułatwienie im dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej. Udział osób badanych w programie spowodował, że ich aktywność zdecydowanie wzrosła, odzyskali pewność siebie i stali się otwarci na drugiego człowieka. Seniorzy bardzo wysoko ocenili usługi świadczone przez wolontariuszy i zgodnie stwierdzili, że program w kolejnych latach powinien być kontynuowany, gdyż zapobiega izolacji społecznej i promuje ideę aktywnego starzenia się.
The article presents the problem of social support, especially its selected aspects (support for seniors in the family), in the seniors’ opinion – participants of the program of the Ministry of Family and Social Policy titled “Senior Support Corps” (including the involvement of volunteers providing help to people in need), implemented in the Chorzów commune in 2022. This problem became an inspiration to conduct qualitative research using a semi-structured interview questionnaire, in which 14 seniors took part. The aim was to assess selected aspects of support under the “Senior Support Corps” program. The main research problem was formulated as follows: What is the assessment of the support received by its participants under the discussed program implemented in the Chorzów commune? Research questions: What types of support are preferred among the surveyed elderly people and how do the respondents evaluate individual types of support under the “Senior Support Corps” program? How do respondents evaluate the work of volunteers under the “Senior Support Corps” program? How do respondents view the continuation of activities under the “Senior Support Corps” program in the coming years? The research shows that elderly people previously struggled with loneliness, a sense of alienation and a lack of interpersonal contacts. Thanks to the help and presence of volunteers, seniors could spend their time actively, talking, walking or integrating together. Providing seniors with support and assistance in everyday activities and facilitating access to basic health care was also important. The participation of the respondents in the program significantly increased their activity, regained their self-confidence and became open to other people. Seniors assessed the services provided by volunteers very highly and unanimously stated that the program should be continued in the coming years as it prevents social isolation and promotes the idea of active aging.
Źródło:: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia; 2024, 37, 1; 89-105
0867-2040
Pojawia się w:: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Zerwana genealogia feministycznej historii sztuki. Galeria Zarządu Dzielnicowego Ligi Kobiet (1967–1980) i działalność Ireny Huml na rzecz artystek w PRL
The Broken Genealogy of Feminist Art History. The Gallery at the District Board of the Women’s League (1967–1980) and Irena Huml’s Activity in Favour of Women Artists in the People’s Republic of Poland
Autorzy:: Szczupacka, Wiktoria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/30139589.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: galeria Zarządu Dzielnicowego Ligi Kobiet
Irena Huml
emancypacja kobiet w PRL
Liga Kobiet
feministyczna historia sztuki w Polsce
feministyczna genealogia
gallery at the District Board of the Women’s League
emancipation of women in the People’s Republic of Poland
Women’s League
feminist art history in Poland
feminist genealogy
Opis:: Artykuł stanowi pierwszą prezentację galerii Zarządu Dzielnicowego Ligi Kobiet (1967–1980) oraz prokobiecej działalności jej merytorycznej opiekunki – Ireny Huml. Rozważania zostały osadzone w refleksji nad genealogią feministycznej historii sztuki w Polsce, w szczególności zaś analiz dotyczących sztuki okresu PRL, powstałych po transformacji ustrojowej, w których nierzadko pomijano albo deprecjonowano państwowe inicjatywy na rzecz kobiet, a jeśli je dostrzegano, to oceniano jako fasadowe lub pozorne. Wynikało to nie tyle z przeprowadzonych badań, ile z totalitarnego paradygmatu dominującego wówczas w polskiej humanistyce. Podążając za nowymi ustaleniami na płaszczyźnie historii (Małgorzata Fidelis, Natalia Jarska) i socjologii (Magdalena Grabowska), które dotyczyły sytuacji kobiet w PRL oraz rozumienia ich emancypacyjnej aktywności, autorka postuluje wnikliwe przyjrzenie się relacjom sztuki i historii sztuki z państwową organizacją na rzecz kobiet – Ligą Kobiet.
The article constitutes the first presentation of the gallery at the District Board of the Women’s League (1967–1980) and the pro-women activity of its program director, Irena Huml. The discussion is set in the context of reflection on the genealogy of feminist art history in Poland, in particular the analyses of art in the People’s Republic of Poland following the political transformation, in which state initiatives on behalf of women were often overlooked or devalued, and if they were noticed, they were assessed as superficial or illusory. This was due not so much to the research carried out, but to the totalitarian paradigm dominating the Polish humanities at the time. Following new findings in the areas of history (Małgorzata Fidelis, Natalia Jarska) and sociology (Magdalena Grabowska) pertaining to the situation of women in the People’s Republic of Poland and the understanding of their pro-emancipation activity, the author postulates an in-depth look at the relationship of art and art history with the state organisation for women, the Women’s League.
Źródło:: Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 1; 153-174
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: „Czytelnia Niedzielna” (1856–1864) – wiodące pismo Aleksandry z Pogodinów Pietrowej
„Czytelnia Niedzielna” (1856–1864) – the Leading Magazine of Alexandra Petrov née Pogodin
Autorzy:: Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta
Krasińska, Izabela
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33915983.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Aleksandra Pietrowa
„Czytelnia Niedzielna”
press for the people
Catholic press
the Kingdom of Poland
XIXth century
prasa dla ludu
prasa katolicka
Królestwo Polskie
XIX w.
Opis:: Czasopismo „Czytelnia Niedzielna” ukazywało się w Warszawie w latach 1856–1864. Jego inicjatorką, wydawczynią i redaktorką była Rosjanka, ale „Polka z przekonań i języka”, Aleksandra z Pogodinów Pietrowa (1815–1883). Pietrowa była córką carskiego generała i żoną wysokiego rangą urzędnika carskiej administracji, ale została zapamiętana jako prawdziwa przyjaciółka uciemiężonego przez zaborców narodu polskiego, wśród którego spędziła większą część życia. Ofiarnie pracowała na wielu płaszczyznach: charytatywnej, oświatowej, politycznej, wydawniczej, redakcyjnej i publicystycznej. Do tej pory pomijana była zwłaszcza jej działalność redakcyjno-wydawnicza i publicystyczna, choć obok „Czytelni Niedzielnej” zaangażowana była w tworzenie konspiracyjnej „Strażnicy” – organu stronnictwa „czerwonych” i „Wiadomości z Pola Bitwy” – periodyku Rządu Narodowego podczas powstania styczniowego. „Czytelnia Niedzielna” była periodykiem o profilu katolickim i ludowym, a Pietrowa zainicjowała go, kierując się ideą szerzenia oświaty wśród chłopów i drobnomieszczaństwa.
The periodical „Czytelnia Niedzielna” was published in Warsaw in the years 1856–1864. Its initiator, publisher, and editor was a Russian woman, but a „Pole by convictions and language”, Aleksandra Petrov née Pogodin (1815–1883). Petrov was the daughter of a tsarist general and the wife of a high-ranking official of the tsarist administration, but she was remembered as a true friend of the Polish nation oppressed by the invaders, among whom she spent most of her life. She worked generously on many levels: charity, educational, political, publishing, editorial and journalistic. Until now, her editorial, publishing, and journalistic activities were ignored, although apart from „Czytelnia Niedzielna” she was involved in the creation of the underground „Strażnica” – an organ of the „Red party”, and „Wiadomości z Pola Bitwy” – the periodical of the National Government during the January Uprising. „Czytelnia Niedzielna” was a periodical with a catholic and folk profile, and Petrov initiated it following the idea of spreading education among peasants and the petty bourgeoisie.
Źródło:: Res Historica; 2023, 56; 225-258
2082-6060
Pojawia się w:: Res Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: „Kogo będą chcieli wybrać, to wybiorą, czy my będziemy głosować, czy nie” – wybory do sejmu w 1952 roku w Nowej Hucie w świetle dokumentów partyjnych i materiałów Urzędu Bezpieczeństwa
“Whom they want to elect they will elect, whether we will vote or not” – the 1952 Sejm elections in Nowa Huta in the light of party documents and Security Office materials
Autorzy:: Mazur, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/34111939.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:: elections to the Sejm of the Polish People’s Republic
special services of the Polish People’s Republic
Public Security Office
Nowa Huta
PZPR (Polish United Workers’ Party)
wybory do Sejmu PRL
służby specjalne PRL
Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
PZPR
Opis:: W artykule został poruszony temat wyborów do Sejmu PRL, które odbyły się 26 października 1952 r. i rozpoczęły serię głosowań w Polsce „ludowej” będących zaprzeczeniem takich pojęć, jak wolność i demokracja. Podjęto próbę analizy działań Komitetu Zakładowego PZPR Kombinatu Nowa Huta oraz funkcjonariuszy tamtejszego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, prowadzonych w ramach przygotowania i ochrony wyborów w Okręgu nr 58, który obejmował Kraków-Miasto i Nową Hutę. W odniesieniu do działań hutniczej organizacji partyjnej omówiono m.in. powstanie Zakładowego Komitetu Wyborczego Frontu Narodowego oraz jego struktur na poszczególnych wydziałach kombinatu. Analizie poddano sferę propagandy i reakcji pracowników huty oraz społeczeństwa nowohuckiego na pracę agitatorów wyborczych. Postawy mieszkańców w kontekście zbliżających się wyborów i kampanii wyborczej znajdowały się także w obszarze zainteresowania komunistycznej tajnej policji. Z tego względu w artykule poddano analizie działania nowohuckiego aparatu bezpieczeństwa w zakresie poszukiwania tzw. wroga. Scharakteryzowano pracę UBP, polegającą m.in. na monitorowaniu meldunków związanych z zakłócaniem porządku publicznego czy kontaktach funkcjonariuszy z podległą im agenturą. W ostatniej części artykułu została przedstawiona ocena wyborów dokonana przez nowohuckie czynniki partyjne i tamtejsze władze bezpieczeństwa.
The article deals with the elections to the Sejm of the Polish People’s Republic, which took place on 26 October 1952 and which began a series of elections in the Polish People’s Republic that contradicted concepts such as freedom and democracy. An attempt is made to analyse the activities the PZPR Works Committee of the Nowa Huta metallurgical plant and the officers of the local Public Security Office carried out in the preparation and protection of the elections in District No. 58, which included the city of Cracow and Nowa Huta. With regard to the activities of the party organisation at the metallurgical plant, the establishment of the Company Election Committee of the National Front and its structures in the various departments of this industrial combine were discussed. The sphere of propaganda and the reaction of the workers of the steelworks and the society of Nowa Huta to the work of election agitators is analysed. The attitudes of residents in the context of the upcoming elections and during the election campaign were also in the area of interest of the communist secret police. For this reason, the article analyses the activities of the Nowa Huta security apparatus in the search for the so-called enemy. The work of the UBP (Public Security Office) was characterised, which involved, among other things, the monitoring of reports related to public order disturbances or the officers’ contacts with subordinate agents. The last part of the article presents an assessment of the elections by Nowa Huta party functionaries and the local security authorities.
Źródło:: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 504-536
1733-6996
Pojawia się w:: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: „Królestwo jednego języka i jednego prawa jest słabe” – wieloetniczność wczesnośredniowiecznych Węgier
“A kingdom of one language and one law is weak”: the Multiethnicity of Early Medieval Hungary
„Ein Land, das nur einerlei Sprache und einerlei Recht hat, ist schwach“ – die Multiethnizität des frühmittelalterlichen Ungarns
Autorzy:: Grzesik, Ryszard
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/27177713.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: mittelalterliches Ungarn
Turkvölker
Slawen
Multiethnizität des ungarischen Staates
średniowieczne Węgry
ludy turkijskie
Słowianie
multietniczność państwa węgierskiego
medieval Hungary
Turkish people
Slavs
multiethnicity of the Hungarian state
Opis:: Przynależność etniczna nie stanowiła przed XVIII wiekiem kryterium decydującego o przynależności państwowej. Miano jednak świadomość różnorodności etnicznej istniejącej w ramach jednego kraju, a nawet, że może ona go wzbogacić. Wydaje się, że w panoramie wczesnośredniowiecznych państw Europy Środkowej Węgry od samego początku wyróżniały się swoją mozaiką etniczną. Były to zaszłości okresu przynależności plemion węgierskich do świata Wielkiego Stepu, gdzie powstające związki polityczne spajane były przez charyzmatycznego wodza lub dynastię mającą sakralną legitymację, lecz po ustaniu tych czynników związki te zanikały. Mogły po nich pozostać ślady w zbiorowej pamięci, jak w przypadku Attyli, lecz poszczególne plemiona rozchodziły się i znajdowały swe miejsce w nowych związkach, zazwyczaj wieloplemiennych.Taki charakter miał plemienny związek węgierski, do którego obok ugrofińskich Madziarów należeli Kabarowie, czyli odłam Chazarów, który zbuntował się przeciwko swoim współplemieńcom, oraz Szeklerzy, którzy jako domniemani nosiciele tradycji o Attyli mogli być potomkami Hunów, krewnymi Onogurów – Protobułgarów. Obie te grupy szybko się zmadziaryzowały, a na nowym miejscu osiedlane były przy granicach państwa, tworząc jego pierwszą linię obronną. Taką rolę odgrywali też późniejsi przybysze na ziemie Kotliny Karpackiej: Pieczyngowie, Kumani oraz nieomówieni w artykule Sasi, muzułmanie i Rusini. Byli oni pierwszym źródłem, które zasilało węgierską mozaikę etniczną. Drugie źródło stanowili słowiańscy czy słowiańsko-awarscy tubylcy zamieszkujący te ziemie w chwili przybycia Węgrów. Pojawienie się Węgrów nie oznaczało eksterminacji tej ludności – stała się ona częścią kształtującego się społeczeństwa węgierskiego, zajmując jednak jako ludność chłopska dolne szczeble drabiny społecznej. Wydaje się również, że dotychczasowe elity podjęły współpracę z najeźdźcami, a ich potomkowie stali się częścią elity węgierskiej, jak np. ród Hont-Pázmány albo Miskolcowie. Kontakt z przybyszami i tubylcami zasilił węgierską tradycję historyczną nowymi elementami, np. pamięcią o pasterzach rzymskich, w których Gyula Kristó widział frankijskich (salzburskich) (dusz)pasterzy działających na terenie księstwa panońskiego.
Die ethnische Zugehörigkeit war vor dem 18. Jahrhundert kein ausschlaggebendes Kriterium für die Staatszugehörigkeit. Allerdings war man sich der ethnischen Vielfalt innerhalb eines Staates bewusst, ja sogar der Tatsache, dass sie diesen bereichern konnte. Es scheint, dass sich Ungarn von Anfang an durch sein ethnisches Mosaik im Panorama der frühmittelalterlichen Staaten Mitteleuropas auszeichnete. Dies war ein Überbleibsel aus der Zeit, als die ungarischen Stämme zur Welt der Großen Steppe gehörten, wo die entstehenden politischen Zusammenschlüsse durch einen charismatischen Häuptling oder eine Dynastie mit sakraler Legitimität zusammengehalten wurden, die aber nach dem Wegfall dieser Faktoren verschwanden. Sie mögen Spuren im kollektiven Gedächtnis hinterlassen haben, wie im Falle von Attila, aber die einzelnen Stämme zerstreuten sich und fanden ihren Platz in neuen, meist stammesübergreifenden Vereinigungen.So war es auch bei dem ungarischen Stammesverband, zu dem neben den finno-ugrischen Magyaren auch die Kabaren – ein Teil der Chasaren, die sich gegen ihre Stammesgenossen auflehnten, und die Szekler gehörten, die als angebliche Träger der Attila-Tradition möglicherweise Nachfahren der Hunnen, Verwandte der Onoguren (Protobulgaren) waren. Beide Gruppen ließen sich schnell magyarisieren, wurden am neuen Standort an den Grenzen des Staates angesiedelt und bildeten somit dessen erste Verteidigungslinie. Dies war auch die Rolle, die spätere Neuankömmlinge in den Ländern des Karpatenbeckens spielten: Petschenegen, Kumanen und die in dem Artikel nicht erwähnten Sachsen, Muslime und Ruthenen. Sie waren die erste Quelle, aus der sich das ungarische ethnische Mosaik speiste. Die zweite Quelle bildeten die slawischen bzw. slawisch-awarischen Völker, die zur Zeit der Ankunft der Ungarn in diesen Gebieten heimisch waren. Ihr Erscheinen bedeutete nicht die Ausrottung dieser Bevölkerung – sie wurde nämlich in die entstehende ungarische Gesellschaft aufgenommen, befand sich allerdings auf den unteren Stufen der sozialen Leiter als bäuerliche Schicht. Es scheint auch, dass die bisherigen Eliten mit den Angreifern kooperierten und ihre Nachkommen Teil der ungarischen Elite wurden, wie z.B. die Familie Hont-Pázmány oder Miskolc. Der Kontakt mit Neuankömmlingen und Einheimischen füllte die ungarische Geschichtstradition mit neuen Elementen, z.B. mit der Erinnerung an römische Hirten, in denen Gyula Kristó fränkische (Salzburger) (Seelen-)Hirten sah, die im Pannonischen Fürstentum tätig waren.
Before the eighteenth century, ethnicity was not a criterion for determining nationality. However, there was an awareness of ethnic diversity within one state, and of the fact that it could enrich them. Among the early medieval countries of Central Europe, Hungary stood out from the very beginning due to its ethnic mosaic. This was the legacy of the period when Hungarian tribes belonged to the world of the Great Steppe, where the emerging political relationships were held together by a charismatic leader or a dynasty with sacred legitimacy. The cessasion of the factors made these ties disappear as well, yet they may have left traces in the collective memory, as in the case of Attila. The individual tribes dispersed and found their place in new relationships, usually multi-tribal ones.Such was also the tribal character of Hungarian union, which, besides the Finno-Ugric Magyars, included the Kabars, a faction of the Khazars, who rebelled against their tribesmen, and the Székelers, who, as alleged bearers of the tradition of Attila, could have been descendants of the Huns, relatives of the Onogurs, i.e., Proto-Bulgarians. Both these groups underwent a fast process of Magyarization, and in the new place they settled at the borders of the state, creating its first defensive line. This role was also played by later arrivals to the Carpathian Basin: Pechenegs, Cumans and not discussed in this article: Saxons, Muslims and Ruthenians. They were the first contributions to the Hungarian ethnic mosaic. The other source were Slavic or Slavic-Avar natives inhabiting these lands at the time of the arrival of the Hungarians. The appearance of the Hungarians was not tantamount to the extermination of this population, which became part of the emerging Hungarian society but which, as a peasant population, occupied the lower strata of the social hierarchy. Moreover, the existing elites cooperated with the invaders, and their descendants became part of the Hungarian elite, such as the Hont-Pázmány family or the Miskolcs. Contacts between newcomers and natives added new elements to the Hungarian historical tradition, such as the memory of Roman shepherds, in whom Gyula Kristó saw Frankish (Salzburg) shepherds (also in the spiritual sense) operating in the Duchy of Pannonia.
Źródło:: Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2023, 15; 9-22
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:: Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: „Obcy” kraj, „inne” społeczeństwo. XVII-wieczna Anglia w relacjach podróżniczych mieszkańców Rzeczypospolitej – wyobrażenia a rzeczywistość
A ‘Foreign’ Country, ‘Another’ Society. Seventeenth-century England in the Travel Accounts of the Inhabitants of the Polish-Lithuanian Commonwealth – Perceptions versus Reality
Autorzy:: Nortowska, Paulina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31231915.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Reiseliteratur
Reisen der Polen nach England
altpolnische Stereotypen über England und die Engländer
travel literature
travels of Poles to England
XVIIth century stereotypes about England and the English people
literatura podróżnicza
podróże Polaków do Anglii
staropolskie stereotypy o Anglii i Anglikach
Opis:: Podróż w okresie nowożytnym odgrywała ważną rolę w kształtowaniu horyzontu „geograficznego” oraz tworzeniu wyobrażeń o „obcych” państwach i „innych” narodach. „Ciekawość” była podstawowym impulsem do rozpoczęcia podróży, stymulowała rozwój wiedzy, inspirowała oraz zachęcała do skrupulatnej obserwacji otaczającej rzeczywistości. Celem artykułu jest zrekonstruowanie sympatii i uprzedzeń wobec angielskiego społeczeństwa oraz wyobrażenia Anglii istniejącego w świadomości staropolskich wojażerów. Podstawę źródłową artykułu stanowią drukowane i rękopiśmienne relacje z podróży i misji poselskich oraz instrukcje wychowawcze. Relacje zawierają intersujące deskrypcje, które są świadectwem konfrontacji wyobrażeń z zastaną rzeczywistością. Materiał źródłowy prezentuje różnorodny wizerunek Anglika. W relacjach staropolskich podróżników dominują uwagi związane z aspektem religijnym. Opisy panującego wyznania były nacechowane emocjonalnie oraz stanowiły manifestację uczuć i przekonań religijnych katolików, jak również innowierców. Obraz Anglika – heretyka to stereotyp mocno osadzony w mentalności staropolskiej. Otrzymany obraz Anglii to wynik realnie istniejącej rzeczywistości, ale również subiektywnych opinii, wrażeń, sympatii oraz mitów i stereotypów funkcjonujących w sarmackiej świadomości.
Das Reisen in der Neuzeit spielte eine wichtige Rolle bei der Gestaltung des geografischen Horizonts und der Gestaltung der Vorstellungen von „fremden“ Ländern und „anderen“ Völkern. Die „Neugier“ war der primäre Antrieb für das Reisen, stimulierte die Entwicklung von Wissen, inspirierte und förderte die gewissenhafte Beobachtung der umgebenden Realität. Ziel des Artikels ist es, die Sympathien und Vorurteile gegenüber der englischen Gesellschaft und das Englandbild im Bewusstsein der altpolnischen Reisenden zu rekonstruieren. Die Quellenbasis des Artikels bilden gedruckte und handschriftliche Berichte über Reisen und Missionen der Gesandten sowie Erziehungsanweisungen. Die Berichte enthalten interessante Beschreibungen, die von der Konfrontation der Vorstellungen mit der vorgefundenen Realität zeugen. Das Quellenmaterial präsentiert ein vielfältiges Bild des Engländers. In den Berichten altpolnischer Reisender dominieren Bemerkungen, die sich auf den religiösen Aspekt beziehen. Die Beschreibungen der herrschenden Religion waren emotional aufgeladen und stellten eine Manifestation der Gefühle und der religiösen Überzeugungen von Katholiken sowie von Nichtgläubigen dar. Das Bild des Engländers als Ketzers ist ein fest in der altpolnischen Mentalität verankertes Stereotyp. Das daraus resultierende Bild von England ist das Ergebnis der real existierenden Wirklichkeit, aber auch subjektiver Meinungen, Eindrücke, Sympathien sowie Mythen und Stereotypen, die im sarmatischen Bewusstsein wirkten.
Travel in the modern period played an important role in shaping the geographical horizon and creating perceptions of ‘foreign’ countries and ‘other’ peoples. ‘Curiosity’ was the basic impulse to embark on a journey to ‘foreign’ countries. It stimulated the development of knowledge, inspired, and encouraged meticulous observation of the surrounding reality. The aim of the article is to reconstruct sympathies and prejudices towards English society and the image of England existing in the consciousness of Old Polish voyagers. The source base of the article consists of printed and manuscript accounts of journeys and ambassadorial missions, as well as instructions written down by parents or guardians. The accounts contain rich and intriguing descriptions, which are a testimony to the confrontation of imagination with reality. The source material presents a diverse image of the English people. Accounts by Old Polish travelers are dominated by remarks related to the religious aspect. Descriptions of the prevailing religion were emotionally charged and constituted a manifestation of the feelings and religious beliefs of Catholics as well as dissenters. The image of the heretic Englishman is a stereotype firmly rooted in the Old Polish mentality. The resulting image of England has its roots in reality, but also in subjective opinions, impressions, sympathies as well as in myths and stereotypes functioning in the Sarmatian consciousness.
Źródło:: Kultura i Wartości; 2023, 36; 9-31
2299-7806
Pojawia się w:: Kultura i Wartości
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "the people" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Podbaza

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język