Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "the lexis" wg kryterium: Temat


Tytuł:
„Co choroba, to doktor...”. O językowo-kulturowym obrazie lekarza w polszczyźnie
One Illness, One Doctor… On the Linguistic and Cultural Image of a Doctor in the Polish Language
Autorzy:
Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044078.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
lexis
phraseology
linguistic image of the world
Opis:
Healing traditions are very likely to have roots in the beginnings of any civilisation, which comes from the natural needs of a human striving for physical and mental comfort. On ethnically Polish lands, medical culture developed together with the society, which is reflected in the names of healers. The linguistic and cultural image of a doctor is affected by the anthropocentric experiences of speakers of Polish, stereotypes and the media that strengthen its versions, all recorded in the lexis, phraseology and paremiography. Today (according to the survey), negative traits of doctors (31) are significantly more common than their virtues (9) that include: being specific, accurate, efficient, devoted to duty and caring. According to the survey, today’s doctor is, most of all, in a hurry, overworked and tired, but also dissatisfied, uninterested in the patient, impatient, late, cold and always angry. People’s focus on doctors’ negative traits has been a permanent phenomenon for centuries.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 2; 189-219
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Królowa chaosu, niezrównoważona emocjonalnie, histeryczka trzaskająca drzwiami” – leksykalne sposoby wartościowania w tekstach prasowych poświęconych Ewie Kopacz (na materiale wybranych tygodników opinii z września 2014 roku)
“The queen of chaos, emotionally disturbed, a hysteric that slams doors” – a lexical way of evaluation in press articles dedicated to Ewa Kopacz (of chosen opinion weeklies from September of 2014)
Autorzy:
Budzyńska-Łazarewicz, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045010.pdf
Data publikacji:
2016-12-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
lexis
Ewa Kopacz
evaluation
the press
opinion weekly
Opis:
Is to present lexical ways of evaluation, which are present in press articles dedicated to the election of E. Kopacz for prime minister. The study material consists of articles published in eight public opinion weeklies, which were published in Poland in September of 2014. They are journals with different ideological profiles. Among the noted lexical terms, there are primarily-evaluative as well as descriptively-evaluative expressions. These are adjectives, adverbs, participles, pronouns and modality indicators. Numerously represented are statements in which the authors report affirmations that evaluate other people. The analysed terms invoke, most of all, the utilitarian, perfectionist, cognitive, socially-custom criterion. Among the noted terms, the majority consists of those with a negative value mark. As it turned out, the ideological engagement of periodicals had a slight impact on the media image of E. Kopacz. An almost solely negative evaluation was present in conservative press. However, the press, which can be described as liberal, also pointed the weaknesses of the new prime minister, recalling negative opinions about her. It did it, however, in a more veiled manner.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2016, 23, 2; 201-224
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Nieaktualna” leksyka ogólnopolska w dwudziestoleciu międzywojennym (na materiale gazety „Trybuna Radziecka” z lat 1927–1938 – litery a–b)
Autorzy:
Graczykowska, Tamara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676916.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish in the Soviet Union
Polish press
interwar period outdated Polish lexis
Opis:
"The outdated" Polish lexis in the interwar period (based on Trybuna Radziecka 1927–1938, letters a–b)This paper discusses 27 lexemes extracted from Trybuna Radziecka, the Polish weekly published in Moscow in 1927–1938 and edited by Polish left-intelligentsia, living in the USSR as political émigrés in the interwar period. The lexical items are listed in the form of a dictionary with examples and comments.The largest group are lexemes whose frequency in Polish is decreasing (18 items); the next group are words becoming obsolete (8 items); 15 lexems still function in the postwar Northern Borderland Polish (e.g. aeroport, akuratnie, arenda, asfaltowany, automobil, automobilowy, awjacja, bezpodstawowy, biust, bizun); one item belongs to the older vocabulary of general Polish and one to already outdated lexis. Apart from these groups, twelve lexemes had been derived from Russian words (e.g. adres, aeroport, akuratnie, arenda, automobile). «Неупотрeбляемая» польская лексика в междувоенный период (на материале газеты «Trybuna Radziecka» за годы 1927–1938, буквы А–Б)В статье проводится анализ лексики, извлеченнoй из газеты «Trybuna Radziecka» (буквы А–Б), издаваемой в Москве польскими коммунистами в период между двумя мировыми войнами (годы 1927–1938). Рассматриваются лишь слова, принадлежащие к лексике, вышедшей из употребления в oбщепольском языке. Доминируют рецессивные слова (18 примеров) и выходящие из упторебления (8 примеров). Мы обнаружили также одно устаревшее слово и один архаизм. Стоит подчеркнуть, что значительная часть слов (12 единиц) нашла поддержку в русском языке, что способствовало их более длительному сохранению в языке поляков, проживающих в Советской России в междувоенный период. Подытоживая, следует сказать, что хотя неупотребляемая лексика занимала незначительную позицию среди всех слов (в пределах букв А–Б), почерпнутых из газеты «Trybuna Radziecka», её наличие в языке источника всё же отражало общие черты советского польского языка послереволюционного периода.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Zielony Drogowskazie, na rozstajach niepewności czekająca…” – o nazwaniach Matki Bożej w „125 litaniach maryjnych” (w oprac. ks. Janusza Kumali MIC). Cz. I. Imię Matki Bożej i formacje odimienne
„O, Green Beacon, at the crossroads of hesitation awaiting…” On the denominations of Mother of God in “125 litanies of Mary” (ed. J. Kumala) Part I. The name of Mother of God and denominal forms
Autorzy:
Rutkowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497023.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
nazwania Maryi
językowy obraz świata
leksyka
Denominations of Mary
a linguistic image of the world
lexis
Opis:
Z wezwań litanijnych i przywoływanych w nich Maryjnych imion wybrzmiewa podziw wobec wyjątkowej roli Matki Bożej w historii zbawienia oraz wdzięczność za Jej współuczestnictwo w życiu i misji Chrystusa. Różnorodność wezwań – jak zaznacza autor zbioru – ukazuje duchowe piękno Maryi, relację do Trójcy Świętej i do Kościoła, przede wszystkim zaś kreuje Maryję jako bliską każdemu człowiekowi i wszelkiemu stworzeniu pośredniczkę, opiekunkę, wstawienniczkę i pocieszycielkę oraz jako wzorzec kobiety i matki. W analizowanym zbiorze litanii odnajdujemy łącznie 655 nazwań Matki Bożej w 873 użyciach, do których zaliczamy: imię Maryja, formy Maria oraz Madonna oraz konstrukcje, których komponentem są wyżej wymienione imiona.
Invocations in litanies and Mary’s names called upon therein resound with an admiration of the exceptional role of Mother of God in the history of salvation and gratitude for her co‑participation in the life and mission of Christ. The diversity of invocations – as it is pointed out by the author of the collection – reveals Mary’s spiritual beauty, the relationship with the Holy Trinity and the Church, but most of all it creates Mary as being close to each human and each living creature, a guardian, who has intercession for our salvation, comforter and as a paragon of woman and mother. This collection of litanies presents a total of 655 invocations of Mother of God in 873 uses which comprise: the name of Mary, forms of Mary and Madonna as well as structures that have hese names as their constituents.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2018, 2(18); 107-133
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A linguistic picture of the world and expression of emotions through the prism of expressive lexis
Autorzy:
SIROKA, DANKA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/628700.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
picture of the world, expressive lexis, emotions, stereotype, language, mind, assessment
Opis:
This paper deals with expressive lexis, which is understood as the expression of emotions. Through this prism we would like to present a picture of the world which is formed by the opposites, emotional – rational. This picture would also present some examples of speech that is created in the mind as a result of man’s preferences and values. The relation of language and mind, formation of a picture of the world on the basis of both linguistic and extralinguistic foundations, projection of emotions and assessments on language – all of these components are inspiring avenues and this paper trys to enlighten the basis of expressive linguistic inventory of the users of the Slovak language.
Źródło:
Journal of Education Culture and Society; 2013, 4, 2; 297-308
2081-1640
Pojawia się w:
Journal of Education Culture and Society
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza kwantytatywno-porównawcza słownictwa Ksiąg o gospodarstwie Piotra Krescentyna (1549)
Quantitative and comparative analysis of the vocabulary of Piotr Krescentyn’s Księgi o gospodarstwie (Polish translation: 1549)
Autorzy:
Osiewicz, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045670.pdf
Data publikacji:
2012-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of the Polish laguage
Polish language in the 16th century
language of printed texts
quantitative linguistics
lexis
stylistics
comparative analysis
Opis:
The article presents the results of a quantitative analysis of the vocabulary attested in the Polish translation of the work of Pietro de‘ Crescenzi (Piotr Krescentyn) Księgi o gospodarstwie (original title: Opus ruralium commodorum) against the statystical characteristics of the translations of the New Testament from the latter half of the sixteenth century and the beginning of the seventeenth century, and the text of Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego (The Life of the Honest Man) by Mikołaj Rej. The following statystical parameters were studied: the number of words, the number of entries, K quantity factor, arithmetic mean of the frequency of entries, dispersion of entries, vocabulary originality parameter I, distribution of the autosemantic parts of speech (lexical category) and the distribution of individual autosemantic parts of speech (lexical categories). The analysis shows that, with regard to the statistical approach, the vocabulary of Księgi... is rather closer to Wizerunek than to the translations of the New Testament – in comparison to the latter, Księgi... is characterized by a far more ample vocabulary, greater number of entries and autosemantic words, greater number of attested nouns, adverbs in particular (the latter group is characterized by a higher percentage of entries with high frequency). Księgi..., as compared to the translations of the New Testament, also abounds with participles whose repertory is not only more numerous with regard to words but also to entries. The analysis confims the observation made by Władysław Kuraszkiewicz with reference to the dependence between the quantity of vocabulary and the content of texts – the closer it is to real life and refers to its diverse aspects, the richer vocabulary is used for its rendering.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2012, 19, 1; 67-92
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
BIBLIJNE NOMINA PROPRIA W ASPEKCIE HISTORYCZNO-PORÓWNAWCZYM (NA MATERIALE BIBLII JAKUBA WUJKA I BIBLII GDAŃSKIEJ)
BIBLICAL PROPER NAMES IN TERMS OF HISTORICAL-COMPARATIVE (ON THE MATERIAL OF THE BIBLE OF JAKUB WUJEK AND THE BIBLE OF GDAŃSK)
Autorzy:
SZUREK, MARZENA MARIA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971632.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwa własna
leksyka biblijna
polszczyzna biblijna
przekład Biblii,
Biblia Wujka
Biblia gdańska
język religijny
proper noun
biblical lexis
Polish biblical language
translation of the Bible
the Bible of Jakub Wujek
the Bible of Gdańsk
religious language
Opis:
The article draws attention to those aspects of language which show the individual nature of the Bible of Jakub Wujek and The Bible of Gdańsk. These bibles are actually two different works of this translation, with different confessional affiliations. Moreover, the article represents an attempt to analyze and classify the few places of parallel text in which the lexical differences are present. At the beginning, the author looks for these differences in the proper nouns which determine the names of God in the Old Testament, and in the names which characterize Jesus. The selected biblical place names are analyzed in the last part of the article. The research material was taken from the texts of the first editions of the Bible of Jakub Wujek and The Bible of Gdańsk.
Źródło:
Onomastica; 2015, 59; 321-339
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bogaty język, zaniedbany język - refleksje o kulturze języka
A rich language, neglected language - some reflections upon the culture of language
Autorzy:
Bortliczek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1877102.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
kondycja języka
Rada Języka Polskiego
sprawozdanie
kultura języka polskiego (składnia, leksyka, ortografia, interpunkcja, błąd językowy)
the condition of language
Council of Polish Language
report
culture of Polish language (syntax, lexis, spelling, punctuation, language mistakes)
Opis:
Artykuł Bogaty język, zaniedbany język - refleksje o kulturze języka dotyczy wybranych zjawisk językowych. W centrum uwagi znajdują się leksykalne i ortograficzne oraz składniowe i interpunkcyjne zaniedbania dostrzegane w komunikatach tworzonych przez instytucje państwowe. Materiał analityczny pochodzi m.in. ze sprawozdania Rady Języka Polskiego za lata 2010-2011, które dotyczy oficjalnej komunikacji instytucji państwowych z Polakami. Celem opisu jest wskazanie przyczyn wybranych błędów oraz prezentacja zasad regulujących pisownię prawidłową, a także przedstawienie skorygowanych wersji omawianych przykładów. Wnioski płynące z analizy oficjalnych dokumentów pod kątem przestrzegania kultury języka przekładają się na refleksję dotyczącą odpowiedzialności za kondycję języka polskiego, który jest ważnym składnikiem tożsamości narodowej.
The paper is related to selected linguistic phenomena. There is lexical, spelling, syntactic and punctuation negligence observed in communication, which takes place in statements of state institutions. The analytical data derives, among other sources from a report of the Council of Polish Language (recorded between 2010 and 2011). The aim of the study is to indicate the reasons for the selected mistakes and rules related to the correct spelling by presenting the proper examples. The conclusions from the analysis of the official documents on language culture are transferred into a reflection about the responsibility for the condition of the Polish language, which is an important component of the national identity.
Źródło:
Edukacja Międzykulturowa; 2020, 13, 2; 245-264
2299-4106
Pojawia się w:
Edukacja Międzykulturowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne epidemie w świetle nazw mór, morowe powietrze i pochodnych – doba staro- i średniopolska
Autorzy:
Raszewska-Żurek, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34670863.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
history of the Polish language
Old Polish
Middle Polish
lexis
historical semantics
axiolinguistics
mór
morowe powietrze
epidemic
historia języka polskiego
staropolszczyzna
średniopolszczyzna
leksyka
semantyka historyczna
aksjolingwistyka
leksem mór
epidemia
Opis:
Artykuł poświęcony jest przedstawianiu i pojmowaniu epidemii w dobie staro- i średniopolskiej w świetle jej nazw: mór, morowe powietrze. Podzielony został na trzy części: nazywanie, pojmowanie, wartościowanie. W pierwszej części analizie poddano występowanie leksemów mór, morowy i pochodnych w tekstach staro- i średniopolskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich łączliwości. Druga część jest próbą rekonstrukcji pojmowania epidemii przez użytkowników ówczesnego języka. Analiza pokazała, że epidemia nazywana leksemami mór, morowe powietrze i podobnymi jest ujmowana przede wszystkim w dwóch kategoriach: kategorii kary Bożej za grzechy i kategorii katastrofy, zwłaszcza katastrofy naturalnej. Jej postrzeganie jest silnie zależne od chrześcijańskiego światopoglądu i umocowane w tradycji biblijnej. W trzeciej części, poświęconej wartościowaniu epidemii, wskazano środki językowe, jakimi wyrażano negatywną ocenę epidemii w tekstach, w tym wykorzystywanie jej w porównaniach i metaforach nacechowanych aksjologicznie.
The article is devoted to the understanding of epidemics in the Old Polish and Middle Polish periods in the light of the terms mór and morowe powietrze ‘plague’. It is divided into three parts: naming, understanding, and evaluation. The first part analyzes the occurrence of the lexemes mór and morowy, as well as their derivatives in Old Polish and Middle Polish texts, with particular emphasis on their connectivity. The second part attempts to reconstruct the understanding of epidemics by the speakers of the language at the time. The analysis has shown that an epidemic called with the lexemes mór, morowe powietrze is primarily seen in two ways: as God’s punishment for sins and as a catastrophe, especially a natural disaster. Its perception is strongly influenced by the Christian worldview and anchored in the biblical tradition. The third part, devoted to the evaluation of epidemics, indicates the linguistic means by which negative evaluation was expressed in texts, including its use in comparisons and metaphors characterized axiologically.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 243-264
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doktoraty Polaków w Getyndze. Matematyka
Doctoral dissertations of Poles at the Georg August University of Göttingen: Mathematics
Autorzy:
Ciesielska, Danuta
Maligranda, Lech
Zwierzyńska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1398117.pdf
Data publikacji:
2019-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
Tematy:
Władysław Bortkiewicz
Michał Feldblum
Jan Kroó
Hugo Steinhaus
Arnold Walfisz
Georg-August-Universität Göttingen
David Hilbert
Edmund Landau
Wilhelm Lexis
Woldemar Voigt
historia matematyki w XIX i XX w.
Ladislaus von Bortkewitsch
Michael Feldblum
Jan Kroo
Georg August University of Göttingen
history of mathematics in the 19th and 20th centuries
Opis:
The article provides information about the documents held in the archives of the Georg August University of Göttingen (Georg-August-Universität Göttingen), pertaining to the efforts of Poles who wanted to obtain a doctorate in mathematics. In the years 1892–1922, 10 Poles were awarded doctorates in exact sciences in Göttingen, including five in mathematics. Michał Feldblum from Warsaw, Hugo Steinhaus from Jasło and Arnold Walfisz from Warsaw received doctorates in pure mathematics, Władysław Bortkiewicz from Saint Petersburg in mathematical statistics and Jan Kroo from Kraków in mathematical physics. From the documents related to these five doctoral proceedings, the authors have extracted the information that has not been hitherto published, including the opinions on doctoral dissertations (by Hilbert, Landau, Lexis and Voigt), exam questions, opinions on the results achieved by doctoral students and handwritten résumés. The documents have been translated into Polish.
Źródło:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki; 2019, 28, 2; 73-116
1509-0957
Pojawia się w:
Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filologia a tożsamość. Dwugłos polsko‑litewski o ks. Antonim Juszkiewiczu, twórcy słowników przekładowych
Philology and identity. The Polish-Lithuanian dialogue on father Antoni Juszkiewicz (Antanas Juška), as author of translational dictionaries
Autorzy:
Sakalauskienė, Vilija
Sawaniewska-Mochowa, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676472.pdf
Data publikacji:
2014-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Antoni Juszkiewicz/Antanas Juška
dictionary
linguistic picture of the world
lexis
translation
synonyms
dialect
Lithuanian language
regional Polish in Lithuania
identity
Opis:
The nineteenth-century lexicographical legacy of Fr. Antoni Juszkiewicz (Antanas Juška) is a common linguistic and cultural heritage of Poles and Lithuanians. The translational dictionaries, made by the bilingual author, document the spoken Lithuanian language (in dialectal and colloquial versions) and, as well, Polish regional language in the contemporary territory of Lithuania in the period of partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The dictionaries are treated as important sources that provide ethnolinguistic information on two phenomena: conceptualization of the world by the two nations at the time of crystallization of the Lithuanian identity, personal vision of the world presented by the lexicographer, the priest, remaining in the situation of a cultural Polish-Lithuanian bivalence. In the mid-19th century the Antanas Juška’s idea of documenting the folk colloquial vocabulary was a new and significant phenomenon in Lithuanian lexicography. The dictionary of Lithuanian-Polish language was a matter of importance for the society. Lithuanians needed the dictionary even more than Poles did. At first the author of this dictionary dedicated his attention to the intellectuals. The brightest minds of that time were going to Polish schools, so the Polish and Lithuanian languages were always used side by side. As a lexicographer, Antanas Juška understood that not only folk colloquial language but also ethnography was an important aspect of national cultural development. For a few decades he dedicated his inexhaustible energy to recording Lithuanian words, phrases, songs and customs of the country. He was attentive to the psychological, historical and traditional aspects of the culture as well as tried to describe the way people expressed their thoughts. Anatans Juška recorded more than 30,000 words of the spoken language. The ‘Lithuanian-Polish Dictionary’ in its different editions reflects the state of Lithuanian language in the second half of the 19th century. The words in this dictionary include loanwords, vulgarities and sentences that reflect the difficult human conditions of that time. ‘The Lithuanian-Polish Dictionary’ by Antanas Juška is an important source of lexicography. The remaining manuscript and editorial processes reflect many difficulties leading to the final results. It is an important and valuable source for researching the development of Lithuanian literary writing.
XIX-wieczna spuścizna leksykograficzna ks. Antoniego Juszkiewicza (lit. Antanas Juška) stanowi wspólne dziedzictwo językowo-kulturowe Polaków i Litwinów. Układane przez dwujęzycznego autora słowniki przekładowe dokumentują litewski język mówiony (gwarowy i potoczny) i polski regionalny na Litwie w dobie rozbiorów. Traktujemy je jako ważne źródła, które dostarczają dwojakich informacji etnolingwistycznych: mówią o konceptualizacji świata przez dwa narody w momencie krystalizowania się tożsamości litewskiej, informują o indywidualnej wizji świata samego leksykografa, kapłana, pozostającego w biwalencji kulturowej polsko-litewskiej. Idea Antoniego Juszkiewicza, by gromadzić słownictwo ludowe i potoczne, była nowym, znaczącym fenomenem w litewskiej leksykografii połowy XIX w. Słownik litewsko-polski to swoiste novum dla ówczesnego społeczeństwa. Litwini potrzebowali takiego słownika bardziej niż Polacy. W pierwszym rzędzie, autor adresował ten słownik do inteligencji. Najświatlejsze umysły tego czasu uczęszczały do polskich szkół, więc języki polski i litewski egzystowały zawsze blisko siebie. Jako leksykograf, Antoni Juszkiewicz rozumiał, że nie tylko słownik języka ludowego, mówionego, ale również etnografia przyczynia się do rozwoju kultury narodowej. Przez kilka dziesięcioleci swą niewyczerpaną energię poświęcał zapisywaniu litewskich słów, wyrażeń, pieśni i zwyczajów ludowych. Podczas zbierania materiału zwracał baczną uwagę na aspekty psychologiczne, historyczne, tradycje kulturowe, a także na sposób, w jaki ludzie wyrażają swoje myśli, jak kategoryzują świat. Antoni Juszkiewicz zgromadził ponad 30 tys. słów z języka mówionego. Słownik odzwierciedla stan języka litewskiego w drugiej połowie XIX w. W zasobie leksykalnym litewskim znalazły się zapożyczenia, wyrazy pospolite i sentencje odzwierciedlające trudne warunki życia w tym okresie, gdy Litwa pozostawała pod władzą carów. Słownik Antoniego Juszkiewicza jest ważnym źródłem leksykograficznym, choć ciągle pod względem naukowym i poznawczym niedocenionym. Proces przygotowywania rękopisów do druku przez wielu redaktorów był bardzo żmudny i nie doprowadził do wydania całości zbioru. Jest to jednak wciąż ważne i wartościowe źródło do badania rozwoju języka litewskiego.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2014, 38; 108-125
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Interwar period records from the Archive of the Cracow Saltworks Museum in Wieliczka as a source for linguistic studies
Akta międzywojenne z Archiwum Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka jako źródło do badań językoznawczych
Autorzy:
Horyń, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459427.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
lexis from the field of salt mining
onyms
the interwar records from the Cracow Saltworks Museum in Wieliczka
leksyka z zakresu górnictwa solnego
onimy
Akta międzywojenne Muzeum
Żup Krakowskich Wieliczka
Opis:
Artykuł przedstawia nieopublikowane dotychczas dzieła rękopiśmienne zgromadzone w Archiwum Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, powstałe w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Teksty te stanowią cenny i interesujący materiał dla analiz językoznawczych, poszerzają bowiem zasób naszej wiedzy o nowszą warstwę słownictwa zawodowego z zakresu górnictwa solnego w Polsce, której brak we wcześniejszych opracowaniach tekstowych. Na akta międzywojenne składają się m.in. księgi rachunków solnych, księgi sprzedaży soli, księgi magazynowania soli, zestawienia tygodniowe itp., a także plan ruchu żupy solnej w Wieliczce z 1939 r., publikacja z 1932 r., która zachowała się jedynie w postaci maszynopisu, autorstwa Antoniego Müllera – byłego dyrektora kopalni wielickiej.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2018, 13; 3-12
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język prawno-administracyjny okresu dwudziestolecia międzywojennego
The language of law and administration of the interwar period
Autorzy:
Malinowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1680135.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
Polish language of the interwar period
language of the law and administration
lexis
texts of the Constitution
Opis:
The object of this sketch is the legal and administrative Polish language of the interwar period, that is the time of the Second Polish Republic. Regaining the statehood after one and a half century of the Partitions marked signifi cant transformations in the history of the nation and the society, the return of the Polish language to offi ces, the gradual standardisation of the language of administration, unifi cation and codifi cation of law. The political system of the Second Polish Republic evolved. The system of parliamentary democracy, adopted in 1919 and established in the March Constitution, transformed gradually, in particular after the May Coup in 1926, into the authoritarian system. The principal value in the March Constitution is the nation, which was bestowed with power. In the April Constitution, the principal value is the state as the common good of all citizens. There were not enough Poles with a good background among administrative offi cers. A major role in preparing templates of documents was played by lawyers, who gave consideration also to language aspects.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2020, 775, 6; 34-48
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowa kreacja drogi w powieści Matka Ignacego Maciejowskiego (Sewera)
The linguistic creation of a road in the novel Matka [Mother] by Ignacy Maciejowski
Autorzy:
Rutkowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591663.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
lexis
stylistics
linguistic image of the world
colours
leksyka
stylistyka
językowy obraz świata
barwy
Opis:
W powieści Matka jawi się równolegle dwuwymiarowa kreacja drogi: w ujęciu fizycznym oraz w ujęciu metaforycznym. W kreacji drogi Ignacy Maciejowski wykorzystał kontrast: droga do miasta – droga zła, czarna, z demonami, trudna, męcząca, z zacierającym się celem, a droga do domu – do wsi, do sielanki, do swoich. Ważną rolę w obrazowaniu pokonywanej trasy odgrywają opisy przyrody, która stanowi uzupełnienie kreacji różnych etapów drogi, jak i oddziałuje na emocje, przeżycia i odczucia głównej bohaterki powieści. Elementem kreującym drogę w analizowanej powieści są także barwy. Pisarz wykorzystuje paletę – od ciemnej, czarnej do białej i jej odcieni, sporadycznie wykorzystując barwę niebieską, granatową, czerwoną, różową. Droga pokonywana przez matkę jest miejscem sakralnym, przestrzenią, którą można pokonać z Bożą pomocą.
In the novel Matka a parallel, two-dimensional creation of a road can be observed – physical and metaphoric. In the creation of a road Maciejowski used the contrast between the road to the town – which is bad, black, demons-infested, difficult, tiresome, with blurring destination, and the road home – to the village, to the idyll, to one’s own folks. The descriptions of nature play a significant role in the imaging of the covered distance. They complement the creation of the different stages of the road, and affect the emotions, feelings, and experiences of the main character of the novel. The colours are also a factor used for creating a road in the Sewer’s novel. The writer uses a palette of colours – from a dark, black to white and it’s shadows, and occasionally blue, navy-blue, red and pink. A road covered by the mother is a sacred place, a space which can be travelled with the divine help.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2017, 16; 205-220
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowa kreacja rodziny żydowskiej w powieści "Meir Ezofowicz" Elizy Orzeszkowej
Linguistic creation of a Jewish family in "Meir Ezofowicz", a novel by Eliza Orzeszkowa
Autorzy:
Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592169.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
linguistic creation of the world
lexis
stereotype
językowa kreacja świata
leksyka
stereotyp
Opis:
In her novel, Meir Ezofowicz, the author provides an insight into the social and culturalreality of a Jewish borderland town in the second half of the 19th century. The fourJewish families featured in the novel come from diverse cultural, socio-economic, andreligious backgrounds. The linguistic images created by Orzeszkowa reflect the stereotypicalperception of reality, and, at the same time, condemn all anti-social behaviour,including that observed within the Jewish diaspora community.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2015, 14; 311-331
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies