Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the dictionaries" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 31
Tytuł:
Czy Podlasianie byli niepobożni? O leksyce religijnej w słowniczkach gwarowych z obszaru Polski Północno-Wschodniej
Were inhabitants of Podlasie pious? About religious vocabulary in dialect dictionaries from the territory of Northern – Eastern Poland Abstract
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/626567.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
słownictwo religijne w słownikach gwarowych
słowniki gwarowe z obszaru Polski Północno-Wschodniej
the religious vocabulary in the Polish dialect dictionaries
the dialect dictionaries from the territory of Northen-Estern Poland
Opis:
The article discusses vocabulary connected with professed religion coming from Polish dialect dictionaries from the territory of Northern – Eastern Poland (since 19th century until the end of 20th century). Analysis of word collection from the discussed sources shows little representation of words belonging to this topic area and their choice was rather random. Undoubtedly religion (Catholic, Orthodox and Judaic) was an important part of life among inhabitants of Podlasie. It was such an intimate and tame sphere that it did not need to be specially preserved or protected from forgetting. The fact that the dictionaries included so few words of religious meaning may confirm commonness of reception of this lexis. Besides, the religious vocabulary and phraseology is not a collection precisely isolated from other semantic areas and it connects with language usages which do not apply to take part in the sacred only. However, even such a small register of confessional vocabulary in the discussed dictionaries is an interesting evidence of how particular authors perceive reality and the past of a local language. It does not fully reflect the facts.
Źródło:
Język - Szkoła - Religia; 2011, 6; 309-316
2080-3400
Pojawia się w:
Język - Szkoła - Religia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
U początków polskiej ortoleksykografii. Słownik ortograficzny Antoniego Jerzykowskiego
At the origins of Polish lexicography. Spelling dictionary by Antoni Jerzykowski
Autorzy:
Żmigrodzki, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109091.pdf
Data publikacji:
2020-12-08
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
history of lexicography
spelling dictionaries of the first half of the 20th century
Antoni Jerzykowski
Opis:
This article is dedicated to characteristics of the contents, micro- and macro-structure of the first, independent spelling dictionary of the Polish language, prepared by Antoni Jerzykowski and published in Poznań in 1885. Apart from meta-lexicographic matters, also the views of the dictionary’s author were presented on selected points of dispute in the Polish spelling of the late 19th century and the methods of their realisation in dictionary entries. The analysis demonstrated that in terms of structure and informative contents, the dictionary does not differ significantly from numerous spelling dictionaries published in the 20th century and at the beginning of the 21st century, the characteristic feature of which was enriching pure spelling information with the content from other areas of grammar and language correctness.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 357-372
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O frazeologii w słownikach historycznych języka polskiego z XIX i początku XX wieku
About phraseology in Polish language dictionaries of the 19th and early 20th century
Autorzy:
Piela, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594210.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
diachronia
frazeologia
historyczne słowniki języka polskiego
diachrony
phraseology
historical dictionaries of the Polish language
Opis:
W polskiej lingwistyce od kilkudziesięciu lat obserwuje się marginalność studiów poświęconych dawnej warstwie frazeologicznej. Wpływ na ograniczone badania frazeologii historycznej wywierają różne czynniki. Jednym z nich są źródła leksykograficzne. Okazuje się, że w diachronicznym opisie frazeologii zmuszeni jesteśmy korzystać z historycznych słowników ogólnych (też gwarowych) polszczyzny. Niniejsze rozważania poświęcone zostały charakterystyce rejestracji frazeologii w wybranych słownikach języka polskiego, tj. w Słowniku języka polskiego S.B. Lindego oraz w tak zwanym Słowniku wileńskim i Słowniku warszawskim.
Polish linguistic studies have shown marginal interest in the old phraseological stratum for the last few decades. Various factors contribute to the limited research into historical phraseology. Lexicographic sources seem to be one of these factors. Owing to the absence of various types of sources exclusively dedicated to old word combinations, vital for the diachronic description of phraseology, we are limited to the use of universal historical dictionaries of Polish language. The considerations of this article are dedicated to the characteristics of how phraseology has been registered in the selected Polish language dictionaries such as: The Dictionary of Polish Language by Samuel Boguslaw Linde, the so-called Vilnius Dictionary and The Warsaw Dictionary.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 137-153
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rękopiśmienny słowniczek wileńskiej gwary ludowej Artura Dolińskiego jako źródło do badań gwar polskich
Artur Doliński’s manuscript dictionary of Vilnius folk dialects as a source for the study of Polish dialects
Autorzy:
Kuryłowicz, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40248828.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
dialect dictionaries of the 2nd half of the 19th century
borderland Polish
folk dialects
Opis:
The article presents a manuscript collection of dialect lexicon from the 2nd half of the 19th century compiled by Artur Doliński. The glossary records the vocabulary characteristic of the folk dialect of the Vilnius area. The author has established that in terms of methodology, Doliński’s work differs from other studies of this type (the entries are not arranged alphabetically, they lack qualifiers or explicataions of how to use a particular word). However, this does not diminish the value of the work under discussion, since the glossary records unknown lexemes from historical Lithuania, and attests to phonetic and grammatical features inherent in the borderland variety of the language. This makes Doliński’s work an important source for the study of Polish dialects in the 19th century Northeastern Borderlands.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2022, 22; 347-361
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analyse lexicale du vocabulaire concernant le fait de boire du vin d’après le Dictionnaire comique de Ph.-J. Le Roux (1786) et le Dictionnaire de l’Académie Française (1798)
Autorzy:
Posturzyńska-Bosko, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041539.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
culture de boire
dictionnaires du XVIIIe siècle
vin
drinking culture
dictionaries from the late 18th century
wine
Opis:
Le but de cet article est de montrer et d’analyser un répertoire des termes relatifs aux habitudes de boire du vin des Français à la fin du XVIIIe siècle. L’analyse des données lexicales de deux dictionnaires de différentes conceptions lexicographiques, à savoir Dictionnaire comique, satyrique, critique, burlesque, libre et proverbial de Philibert-Joseph Le Roux de 1786 et Dictionnaire de l’Académie Française de 1798 (5e éd.), montre à quel point boire du vin était une distraction préférée, indépendamment du statut social. On trouve dans ces dictionnaires une surprenante richesse des termes décrivant la culture de la boisson, les types de vin, les rituels qui l’accompagnent, qui sont, dans la plupart des cas, des activités peu subtiles. Cette image précieuse est complétée par les expressions à l’aide desquelles on peut préciser le degré d’ivresse, les effets causés par le vin ; on y trouve aussi une panoplie de comportements après la consommation, une kyrielle de noms pour des vins de catégorie plutôt inférieure.
The purpose of this article is to present and analyse the terms found in two dictionaries published in the twilight of the 18th century, namely Dictionnaire comique by Philibert-Joseph Le Roux (1786) and Dictionnaire de l’Académie Française (1798), both of which relate to the way that wine is drunk by the French. The plenitude of terms describing the drinking culture, the words for good and bad wine, the effects following wine consumption, the stages of alcohol intoxication, the names for persons consuming alcohol, and the rituals and drinking-related activities is accompanied by the socio-economic panorama. The two dictionaries have different lexicographical assumptions, i.e. while the Le Roux dictionary contains language material which often contradicts the principles of bel usage, the Academy’s dictionary promotes the purity and correctness of the French language. Nonetheless, in most cases they give the same terms and expressions with regard to drinking.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica; 2019, 14; 131-138
1505-9065
2449-8831
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne i zapomniane słowa w XIX-wiecznym "Hymnie do Boga" Jana Pawła Woronicza
Archaic and obsolete vocabulary in Jan Paweł Woronicz’s 19lh-Century "Hymn do Boga"
Autorzy:
Sędziak, Henryka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/626598.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
archaic and obsolete vocabulary
"Hymn do Boga" Jana Pawła Woronicza
the analysis
two groups
the dictionaries
Old Polish
relevant qualifiers
expressive qualifier literary
neologisms
contemporary Polish
dawne i zapomniane słowa
analiza
dwie grupy
słowniki
język staropolski
kwalifikatory chronologiczne
kwalifikatory ekspresywne
neologizmy
współczesny język polski
Opis:
The subject of the article is the analysis of the archaic and obsolete vocabulary in Jan Pawel Woronicz’s 19th-Century Hymn do Boga. The vocabulary of the poem can be divided into two groups: 1)Vocabulary cited by Doroszewski’s Dictionary of the Polish Language (SJPD) - 77.4%; 2)Vocabulary not cited in SJPD - 22.6%. The majority (69.3%) of vocabulary cited by SJPD are obsolete, archaic and historic words with relevant qualifiers in the Dictionary. Only a handful (8.1%) of words have the expressive qualifier literary. The vocabulary not cited by SJPD constitute a separate group. Only a few of them can be found in Linde’s Dictionary. Those words were created by Woronicz himself, whose poetry, in Klemensiewicz’s words, „is abundant with neologisms”. In Hymn do Boga the poet used a number of neologisms, not cited by the dictionaries of general Old Polish and contemporary Polish. Klemensiewicz mentions them in vol. 2 of his Historia języka polskiego.
Źródło:
Język - Szkoła - Religia; 2013, 8, 1; 61-69
2080-3400
Pojawia się w:
Język - Szkoła - Religia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wulgaryzmy jako problem dla leksykografa (nie tylko w związku z pracami nad Wielkim słownikiem języka polskiego PAN)
Vulgarisms as a problem for a lexicographer (not only in connection of works on the PAN Great Polish Dictionary)
Autorzy:
Żmigrodzki, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521248.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
lexicography
dictionaries
vulgarism,
The Great Polish Dictionary
Opis:
In the first part of the paper the author shows some controversies over the describing of vulgar lexemes in dictionaries; the second part is devoted to discussion of some rules of the description of vulgarisms in “PAN Great Polish Dictionary” (Wielki słownik języka polskiego PAN), which is now in preparation. The discussion is illustrated with an example of sample entry gówno ‘shit’.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2012, 4; 123-131
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odchodzenie synonimii z terminologii – na przykładzie polskiej terminologii medycznej przełomu XIX i XX wieku
Autorzy:
Jankowiak, Lucyna Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/568138.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
the 19th century lexicography
dictionaries of the 19th century
Polish medical terminology
synonyms
leksykografia XIX w.
słowniki XIX w.
polska terminologia medyczna
synonimia
Opis:
An examination of the lexical material contained in Słownik terminologii lekarskiej polskiej [Polish Medical Terminology Dictionary] of 1881 and Słownik lekarski polski [Polish Medical Dictionary] of 1905 shows that the synonymy withdrawal rate in this period was only 20%. The purpose of the article is to provide a detailed description of this process, including the process of an apparent withdrawal of synonymy in the lexicon of 1905 (e.g. some foreign language entries have not been recorded there at all; sometimes a synonymic string was removed while leaving a new term next to the foreign language entry, "new" meaning absent in the dictionary of 1881).
Po przebadaniu materiału leksykalnego ze Słownika terminologii lekarskiej polskiej z 1881 oraz ze Słownika lekarskiego polskiego z 1905 roku okazuje się, że w tym okresie synonimia wycofała się w zaledwie 20%. Przedmiotem artykułu jest szczegółowe omówienie tego zjawiska, w tym również zjawiska pozornego usuwania synonimii w leksykonie z 1905 roku (np. niektóre hasła obcojęzyczne nie zostały tam w ogóle odnotowane; czasem zlikwidowano szereg synonimiczny i jednocześnie pozostawiono przy obcojęzycznym haśle nowy termin polski; nowy, tzn. nieobecny w słowniku z 1881). 
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2018, 15
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawne słowniczki gwarowe jako źródło do historii języka
Old Dialectal Dictionaries as a Source of the History of the Language
Autorzy:
Nowowiejski, Bogusław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045234.pdf
Data publikacji:
2015-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of the Polish language
folk dialects
dictionaries
Opis:
Monolingual dictionaries of Polish as well as the old translation dictionaries which until the 19th century also fulfilled the function (in compliance with the intention of their authors) of general Polish dictionaries are traditionally regarded as fundamental sources of the history of the Polish language, especially its development and lexical resources. The collections of folk vocabulary which—more or less professionally—were narrowly used in the papers concerning the past periods of the Polish language aroused poor interest on the part of the historians of language. The article contends that small dialectal dictionaries should be treated equally with other sources of the history of the Polish language, especially lexicographical ones, for they provide a very interesting material for analysis and interpretation, not only linguistic.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2015, 22, 1; 169-184
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag leksykograficznych (na marginesie Słownika gwar zachodniopoleskich Hryhorija Arkuszyna)
Some lexicographic remarks (apropos Słownik gwar zachodniopoleskich [Dictionary of West Polesian dialects] by Григорій Аркушин/ Hryhory Arkushyn)
Autorzy:
Czyżewski, Feliks
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044712.pdf
Data publikacji:
2018-08-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Slavic dialectology
dialect dictionaries
dialects of the Polish-East Slavic borderland
lexicographic description
Opis:
The goal of the article is to seek to answer the question how to describe folk lexis on the Slavic borderlands. On the basis of the analysis of different types of Polish, Ukrainian and Belarusian dictionaries, the author draws a conclusion that differential dictionaries that contain lexis from dialect areas of different dialectal classification do not show objective linguistic reality. He suggests that the description of lexis made according to the criterion of the opposition between dialect and literary language should be replaced by the opposition between a dialect and other dialects within one national language.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2018, 25, 1; 33-44
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowniki Bartłomieja z Bydgoszczy (1532 i 1544). Stan badań i perspektywy badawcze
Dictionaries by Bartholomew of Bydgoszcz (1532 and 1544). State of Research and Research Perspectives
Autorzy:
Jankowiak, Lucyna Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044884.pdf
Data publikacji:
2017-08-10
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish language of the 16th century
lexicography of the 16th century
dictionaries of Bartholomew of Bydgoszcz
Opis:
The purpose of this article is to recall the 16th century Latin-Polish dictionaries by Bartholomew of Bydgoszcz. The article describes the figure of the monk, the history of his works as well as their structure and contents. The interest in the lexicons grew in the 70s of the 20th century when a manuscript dated 1532 (considered to be lost after the second world war) was found and a dictionary dated 1544 was unexpectedly discovered. A decision was made then to (jointly) publish both lexicons in the reversed version (Polish-Latin). This project still has not been completed which certainly has had its effect on the researchers’ weakening interest in the dictionaries and a small number of publications. Therefore the article presents possibilities of the analysis of the Polish and Latin lexical material.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2017, 24, 1; 11-26
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwalifikatory ekspresywne a identyfikacja słownictwa nacechowanego emocjonalnie w źródłach leksykograficznych
Autorzy:
Mitrenga, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520154.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
expressive vocabulary
expressive qualifiers
history of the Polish language
lexicography
early and contemporary dictionaries
Opis:
Expressive qualifiers and the identification of emotionally marked vocabulary in the lexicographic sources The article compiles and compares the signaling or qualifying expressive vocabulary methods in 13 early and contemporary lexicographic sources. The author refers to the findings of researchers to date, including on the history and scope of use of qualifiers, in particular expressive qualifiers (e.g. piesz., lekcew., pog., wulg., żart.), and other ways of signaling by lexicographers of expressive marking of words, e.g. in the form of terms used in the definition (e.g. „expressively about...”, „with pity about...”, „offensive word”). Based on the collected material, she formulates conclusions about the possibilities and difficulties in the excerption of expressively characterized vocabulary from the lexicographic sources in a diachronic approach. It justifies that in studies of expressive lexis, it is necessary to observe colloquialisms as well as diminutive and bold words. He also draws attention to the possibility of using electronic dictionaries in quantitative and qualitative research on expressively characterized words.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 209-230
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Techniczno-leksykograficzna notatka o kompozycjach typu owocowo-warzywny
A technico-lexicographic note on Polish composite words of owocowo-warzywny type
Autorzy:
Wawrzyńczyk, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/568235.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
lexicographic critic
Polish monolingual dictionaries
compound adjectives
dictionary entries for the owocowo-warzywny type
Opis:
The note discusses words such as owocowo-warzywny ('fruits and vegetable '), warzywno-owocowy ('vegetable and fruit'), naukowo-badawczy ('science-research') etc. which are very frequent in source text on which lexicographers base their general dictionaries of Polish. The author examines the theoretical status of these expressions in selected Polish language dictionaries (with special reference to Słownik wileński and Słownik warszawski).
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2013, 1(9); 283-289
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskojęzyczne choronimy w „Zebraniu Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor” (1746) Józefa Uszaka Kulikowskiego
Autorzy:
Jakubczyk, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678967.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
choronymy
names for the regions of France
18th century
geographical dictionaries
Polish-French lexicography
Opis:
Polish choronymes in Collection of Kingdoms, Provinces, Capitals, Rivers and Mountains by Józef Uszak Kulikowski (1746)This paper presents the alphabetic Latin-Polish-French dictionary of geographical names entitled Zebranie Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor (Collection of Kingdoms, Provinces, Capitals, Rivers and Mountains), written by Józef Uszak Kulikowski (1746). On the one hand, the onomasticon of Kulikowski continues the type of former vocabularies defining proper names in descriptive forms, but on the other hand, in a certain way, it is in line with the latest trends in the 18th century Western lexicography, incorporating to dictionaries additions in the form of collections of geographical names.The analysis of proper names contained in the Collection has been carried out on the sample of 40 Polish choronymes relating to regions of France. It turned out that Kulikowski used many names already existing in Polish (mostly from the 16th and 17th century). In turn, the adaptation of these names which were absent in Polish and which the author of the Collection attempted to integrate into the system of his native language can be considered quite successful. In this context it is worth to mention such choronymes as Bretanija, Gujenija, Niwernija, Perigordyja, Bigor. Polskojęzyczne choronimy w Zebraniu Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor (1746) Józefa Uszaka KulikowskiegoW artykule omówiono alfabetyczny łacińsko-polsko-francuski słownik geograficznych nazw własnych pt. Zebranie Krolestw, Prowincyi, Miast stołecznych, Rzek y Gor Józefa Uszaka Kulikowskiego (1746). Z jednej strony, onomastykon Kulikowskiego kontynuuje typ dawnych słowników określających nazwy własne w formie deskrypcji, ale z drugiej – w pewien sposób wpisuje się w najnowsze tendencje w XVIII-wiecznej zachodniej leksykografii, polegające na dołączaniu do słowników dodatków w postaci zbiorów geograficznych nazw własnych.Analiza zamieszczonych w Zebraniu nazw własnych została przeprowadzona na przykładzie 40 polskojęzycznych choronimów odnoszących się do regionów Francji i wykazała, że Józef Uszak Kulikowski wykorzystał wiele nazw już w polszczyźnie istniejących (głównie od XVI i XVII w.). Adaptację tych nazw, których wówczas w języku polskim jeszcze nie było, a z którymi zetknął się autor Zebrania Krolestw i które spróbował włączyć do systemu rodzimego języka, należy uznać za dość udaną. Warto w tym kontekście wymienić chociażby takie choronimy jak np. Bretanija, Gujenija, Niwernija, Perigordyja, Bigor.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język rosyjski przełomu lat 20. i 30. XX wieku w krzywym zwierciadle trzech słowników przekładowych
Autorzy:
Mędelska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676543.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
the Russian language of the 1920s and 1930s
entry words in translational dictionaries: Russian-German, Russian-Polish, Russian-Lithuanian
Opis:
The Russian Language of the 1920s and 1930s in the Distorting Mirror of the Three Translational DictionariesThe author compares key word entries of three translational dictionaries: Russian-German, Russian-Polish, and Russian-Lithuanian. These are moderately-sized dictionaries published about 1930. For their respective authors (a German, a Pole, and a Lithuanian), Russian was not their native language, and yet they each mastered it wonderfully, having spent part of their lives in the Russian Empire and in the USSR.The dictionaries studied were compiled in a period of unprecedented growth in new Russian lexis. Lexical resources expanded rapidly due to violent socio-political changes and the new phenomena they brought about that needed to be named, as well as the concomitant, equally dynamic scientific and technical advances, which also caused a substantial increase in new lexis. The level of difficulty in constructing a list of key words was increased by the lack of current Russian definition dictionaries at the time.The author has shown that the editors of the Russian-German and the Russian-Polish dictionaries, that appeared in Moscow, included abundant neologisms: the most variegated Sovietisms (e.g., агитпункт, cоциал-предатель), scientific and technical vocabulary (авиация, автомобиль), acronyms (нэп, Главрепертком), as well as borrowings from the national languages of the USSR (арык, аул). At the same time, the Russian-Lithuanian dictionary published in Kovno (Kaunas) does not include a single Sovieticism, no acronyms, no “Soviet” orientalism, even a suprisingly modest showing of scientific and technical lexis (merely a few percent of the resources included in the Moscow dictionaries). This dictionary includes numerous archaic and regional vocabulary units (e.g., чаемый, чапыжник), omitted in the remaining dictionaries.These dictionaries present a false picture of the Russian vocabulary of the 1920s and 1930s. Whereas the Kovno (Kaunas) lexicographer reflected lexis that was to a large degree anachronic, belonging to another, irrevocably past era, the Moscow lexicographers were overzealous in the inclusion of political neologisms, often quite fresh, impermanent, even “for a day,” overloading the list with the code of the new authorities disproportionately. Język rosyjski przełomu lat 20. i 30. XX wieku w krzywym zwierciadle trzech słowników przekładowychAutorka porównuje siatki haseł trzech słowników przekładowych: rosyjsko-niemieckiego, rosyjsko-polskiego i rosyjsko-litewskiego. Są to słowniki średniej wielkości, opublikowane na przełomie lat 20. i 30. XX w. Dla ich autorów (Niemiec, Polak, Litwin) rosyjski nie był językiem ojczystym, opanowali go jednak doskonale, spędziwszy część życia w Imperium Rosyjskim i ZSRR.Badane słowniki powstawały w okresie niebywałego przyrostu nowej leksyki rosyjskiej. Zasoby słownikowe powiększały się szybko z powodu gwałtownych przemian społeczno-politycznych i wywołanych przez nie nowych zjawisk, które należało nazwać, oraz ze względu na towarzyszący im równie dynamiczny postęp naukowo-techniczny, także powodujący znaczny przyrost nowej leksyki. Skalę trudności w konstruowaniu siatek haseł powiększał brak w owym czasie aktualnych słowników definicyjnych języka rosyjskiego. Autorka wykazała, że redaktorzy słownika rosyjsko-niemieckiego i rosyjsko-polskiego, które ukazały się w Moskwie, obficie włączali leksykę neologiczną: najrozmaitsze sowietyzmy (np. агитпункт, cоциал‑предатель), słownictwo naukowo-techniczne (авиация, автомобиль), skrótowce (нэп, Главрепертком), a także pożyczki z języków narodów ZSRR (арык, аул). Tymczasem w słowniku rosyjsko-litewskim wydanym w Kownie nie ma żadnego sowietyzmu, żadnego skrótowca, żadnego „radzieckiego” orientalizmu, zaskakująco skromnie jest w nim reprezentowana leksyka naukowo-techniczna (zaledwie kilka procent zasobów umieszczonych w słownikach moskiewskich). Słownik ten zawiera bardzo dużo słownictwa przestarzałego i regionalnego (np. чаемый, чапыжник), z którego pozostali słownikarze słusznie zrezygnowali.Badane słowniki prezentują fałszywy obraz słownictwa rosyjskiego lat 20. i 30. XX w. Leksykograf kowieński odzwierciedlił leksykę w znacznym stopniu anachroniczną, przebrzmiałą, z innej, bezpowrotnie minionej epoki, słownikarze moskiewscy zaś nadgorliwie wprowadzali polityczną leksykę neologiczną, nierzadko bardzo świeżą, nieutrwaloną, „jednodniową”, przeciążając siatki kodem nowej władzy i naruszając proporcje.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 31

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies