Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the Old Polish" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 80
Tytuł:
Wyposażenie liturgiczne kościoła klasztornego w Kraśniku w świetle staropolskich akt krakowskich wizytacji biskupich
The liturgical equipment of the monastic church in Kraśnik, according to the Cracow episcopal visitation records of the Old Polish period
Autorzy:
Bruździński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1019285.pdf
Data publikacji:
2017-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Kraśnik
wizytacja biskupia
staropolskie wizytacje
paramenty liturgiczne
an episcopal visitation
visitations in the Old Polish periodvisitations in the Old Polish period
liturgical paraments
Opis:
The church in Kraśnik, as presented in the visitation records, was well equipped with the necessary paraments to perform the liturgy. It is also noteworthy that all the church regulations were obeyed. From the description of the visitation, it can be concluded that some of the presented elements were more numerous than it was noted, and in other cases, it was only generally stated that there was a sufficient number of some paraments - this style of description was also typical of other visitation reports. The Canons Regular quite early equipped themselves with church's new books and paraments, as the Church's law required; it proves that Canons Regular met the Church's regulations. The vast majority of books and paraments were acquired by local parish priests, who were also superiors of the Canons community. Paraments and other equipment collected in the Kraśnik church and its sacristy in the Old Polish period were often excellent works of artistic craftsmanship, and therefore, in addition to their basic liturgical function, they had also cultural importance. Being most susceptible to destruction, they shared the fate of the church, the parish and the religious order, hence a small number of the old preserved church equipment.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2017, 108; 29-39
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skład armii Wielkiego Księstwa Litewskiego podczas wojny z Turcją (1675–1676) w świetle akt skarbowo-wojskowych
The Composition of the Army of the Grand Duchy of Lithuania during the War with Turkey (1675–1676) in the Light of the Financial and Military Files
Autorzy:
Bobiatyński, Konrad
Hundert, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1075714.pdf
Data publikacji:
2018-03-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
the Polish-Turkish war 1672–1676
the Lithuanian army
the Old Polish army
Opis:
The aim of this source edition is to reconstruct thoroughly the composition of the Lithuanian army in the years 1675–1676 during the next stage of the war between the Polish-Lithuanian Commonwealth with Turkey (1672–1676), in which the Grand Duchy of Lithuania took an active part. The source basis used to reconstruct the composition of the army during three quarters of the service in the years 1675–1676 were the accounts of the Grand Sub-Treasurer of Lithuania Benedykt Paweł Sapieha, which were prepared for the Grodno Sejm of 1678–1679. They include the expenditure of the treasury on individual units of the Lithuanian army in the quarters from 15 August to 15 November 1675 and two quarters of 1676 – in total from 15 May to 15 November 1676. In order to present the composition of the army in the first half of 1675 the authors used the list of the Lithuanian military units found in the Sanguszko Archive in Cracow.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2018, 83, 1; 155-173
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lwowianie i torunianie z czasów dawnej Rzeczypospolitej uwzględnieni w 50 tomach „Polskiego słownika biograficznego”
Residents of Lviv and Torun in the old Rzeczpospolita considered throughout 50 volumes of the "Polish biographic dictionary"
Autorzy:
Czeppe, Maria
Szklarska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193702.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
Lviv
Torun
biography
the 16th–18th century
the Old Polish period
Old Polish society
Opis:
The authors of the article deal with a list of biographical entries of people connected with Lviv and Torun from the beginning of the 16th century until 1772 (for Lviv) and 1773 (for Torun) included in the Polish biographic dictionary. The major criterion was not family background, but close ties with the city in question. The list includes people born and educated in Torun and Lviv, who maintained contacts with the cities having moved to another place; the list also embraces people who were born somewhere else, but were associated with the cities or held some important office there. As far as the residents of Torun are concerned, for every 100 there were 90 burghers. Almost 150 biographical entries refer to people connected with Lviv, most of whom were burghers and thirty-six of whom were clergymen of various denominations. The number of women representing both cities is scarce; they are exclusively nuns (only 2% of the biographical entries concern women). Both cities are represented by Murinius, a Dominican priest from Torun whose family town was Lviv. He abandoned the monastic life and became a Lutheran preacher famous for speaking beautiful Polish
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 85-103
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chrzty szlacheckie w parafii Luzino w drugiej połowie XVIII wieku
Baptisms of nobles in the parish church of Luzino in the second half of the 18th century
Autorzy:
Stachowska-Krzyżankowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1193694.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
the Old Polish demography
the family of minor noblemen
the Early Modern age
Kashubia
genealogy
minor noblemen
metrical registration
Old Polish baptismal certificates
Opis:
This article is the fruit of research on the Kashubian genealogy and demography of a family of minor noblemen in the Early Modern period. Birth and baptismal certificates constitute a rich source of research material, whose thorough analysis enables us to observe the demographic changes taking place in a given community. Despite the fact that the obligation of regular birth and baptismal registration was introduced in the mid-16th century by the Council of Trent, in Poland birth and baptismal books did not become common until the first half of the 18th century. The source basis of the article is the book of baptisms in the parish church of Luzino from the years 1758–1797. Most villages belonging to the parish constituted the property of minor Kashubian noblemen. Out of 3075 baptisms recorded in the book, over 15% concerned the offspring of noble people. The aim of the article is to discuss those demographic elements, which could be captured in the process of the thorough analysis of birth and baptismal records. The research allowed us to define the average annual number of baptisms for subsequent five-year-long periods, to discover seasonality in conceptions and births, and to learn about the time and place of baptisms. The article also touches upon the issue of non-marital births in individual families and attempts to look at the onomastic trends among the 18th century Kashubian noblemen and to reveal the rules they followed while chosing names and godparents for their children.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 121-150
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura staropolska wobec problemu zła. Uwagi wstępne
Autorzy:
Lasocińska, Estera
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029795.pdf
Data publikacji:
2021-12-14
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
The Old Polish Literature
evil
moral philosophy
theodicy
literatura staropolska
zło
filozofia moralna
teodycea
Opis:
Głównym zadaniem  artykułu jest przyjrzenie się zjawisku szerszemu niż epidemia, tj. problemowi zła, które w literaturze staropolskiej badać można na różne sposoby. Jednym z nich jest podjęcie analizy w kontekście obecnej i bardzo wyraźnej w naszej literaturze dawnej tradycji platońskiej, augustyńskiej i manichejskiej, w których za zło we wszechświecie odpowiedzialna jest materia (ciało) bądź zły duch zdolny swoją mocą przeciwstawić się Bogu i zburzyć właściwy (czyli dobry, pożądany przez człowieka) porządek  rzeczy. Innym powszechnym w staropolszczyźnie nurtem był neostoicyzm i (w mniejszym stopniu) neoepikureizm, gdzie zło, uznawano za pozór możliwy do unicestwienia przez wspieranego siłą Niebios człowieka mądrego. Zło można również badać, kierując się podziałem na zło natury (cierpienie, niedola, zaraza, śmierć) czy zło moralne korelatywne wobec moralnego dobra. Bardzo interesującą perspektywę wyjaśniania zła, przedstawia teodycea zmierzająca do wyjaśnienia, skąd się bierze zło, zwłaszcza w postaci niezawinionego cierpienia, w rzeczywistości stworzonej przez dobrego Boga.  Ten problem w artykule został pokazany na przykładzie poezji Jana Kochanowskiego  i młodszego od niego o prawie sto lat Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Obydwaj autorzy przyjmują, że Bóg może usunąć zło ze wszechświata, ale nie chce. Przyczyny tego „nie chce” wyłożone zostały w szczegółowej interpretacji.
The article discusses the old Polish ways of explaining evil. The firstpart briefly presents the philosophical theories struggling with the problem of itsexistence and origin: Aristotelianism, Platonism, Stoicism and Epicureanism. Itwas found that the reception of these views can be traced in selected texts of the oldPolish literature. Therefore, in the second and third parts of the article, appropriateanalyses were carried out on the basis of the literary material provided by Elegia IV 3and the epigram O żywocie ludzkim (I 101) by Jan Kochanowski, as well as Tobiaszwyzwolony and Adverbia moralia by Stanisław Herakliusz Lubomirski. They focusprimarily on the problem of suffering leading to the question of the essence of God,who, being the omnipotent Creator of the world, is also responsible for the presenceof evil in it. Using the Epicurean theory of indifferent deities, Kochanowski presents,close to deism, the concept of the Creator acting for Himself and from heaven viewingHis work with the Artist’s eye; Lubomirski, on the other hand, stands on the side oftheism and assumes that God is the Creator of good, and that evil only allows thewise man to achieve perfection with His help.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 227-243
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cmentarze w Dawidowie koło Lwowa. Polskie dziedzictwo narodowe
Autorzy:
Tomczyk, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900731.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
cemeteries
history of Poles in the Eastern Borderlands of the old Polish Republic
Dawidów near Lvov
Polish national heritage
Opis:
Cemeteries are important sources of knowledge of the local and regional social history. Historical objects of sepulchral art (graves, tombs) located in cemeteries, with preserved inscriptions and epitaphs, represent also important source material for genealogical research. The article is an attempt at presenting past events and names of Poles who lived in Dawidów near Lvov, based on old and new gravestones and other source materials (lately recreated by the settlers’ descendants).
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2021, 2 (29); 171-199
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mokre w okresie staropolskim. Źródła do dziejów przedmieścia Torunia.
The Mokre district in the Old Polish period. Sources on the history of the suburbs of Toruń
Mokre in der altpolnischen Zeit. Quellen zu der Geschichte der Vororte von Thorn
Autorzy:
Superczyński, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/529394.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Miłośników Torunia
Tematy:
Toruń
przedmieścia Torunia
okres staropolski
Mokre
suburbs of Toruń
the Old Polish period
The Mokre
Thorn
die Vororte von Thorn
die altpolnischen Zeil
Źródło:
Rocznik Toruński; 2013, 40; 129-151
0557-2177
Pojawia się w:
Rocznik Toruński
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Staropolskie varia biograficzno-chronologiczne z nowożytnych źródeł proweniencji kościelnej (uzupełnienie do kompendiów bio-bibliograficznych i herbarzy)
Autorzy:
Prokop, Krzysztof R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1179680.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Biblioteka Jagiellońska
Tematy:
prozopografia elit staropolskich (XVI–XVIII wiek)
nowożytne źródła proweniencji kościelnej
the prosopography of the Old Polish elites (sixteenth-eighteenth centuries)
modern Church sources
Opis:
Obecna publikacja stanowi zbiór ekscerptów ze staropolskich źródeł kościelnych, przynoszących nowe dane, tudzież uściślenia natury biografistycznej do życiorysów przedstawicieli ówczesnych elit społecznych: monarchów, magnaterii, wyższego duchowieństwa, w pewnym wyborze także wspólnot zakonnych (w łącznym ujęciu dotyczą grona kilkuset osób). Jawią się one jako przydatne w perspektywie badań o charakterze prozopograficznym – w szczególności przy kontynuowaniu prac nad tego rodzaju doniosłej wagi przedsięwzięciami wydawniczymi, jak Polski słownik biograficzny, Bibliografia polska czy Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej. Spisy, a także nad postulowanymi analogicznego charakteru wykazami chronologicznymi członków staropolskich kapituł. Edycja ta ma charakter bez wątpienia przyczynkarski, jednakże jej użyteczność wydaje się oczywista, bowiem na intencjonalne poszukiwanie w nadzwyczaj obfitym i zarazem rozproszonym materiale źródłowym z czasów nowożytnych tego rodzaju przygodnie występujących informacji, na które natrafia się podczas kwerend archiwalnych nieraz przypadkowo, raczej mało kto by się zdobył, podczas gdy ich nieobecność w obiegu naukowym ma swoje negatywne konsekwencje natury poznawczej. Prezentowany materiał pochodzi z zasobów aktowych archiwów kościelnych i państwowych w Częstochowie, Drohiczynie, Gdańsku, Gnieźnie, Krakowie, Lublinie, Olsztynie i Warszawie oraz z biblioteki dawnego opactwa Kanoników Regularnych Laterańskich w Czerwińsku. Został on opatrzony stosownym aparatem naukowym, w którym ograniczono się do przywołania wyłącznie najważniejszych kompendiów genealogiczno-heraldycznych oraz wspomnianych już tu powyżej wydawnictw o charakterze bio-bibliograficznym.
The present publication is a compilation of excerpts from Old Polish church sources which bring us new information and details about the biographies of members of the upper classes of Polish society at that time, i.e. kings, magnates, the higher clergy and also – to some extent – religious communities. These addenda – concerning the lives of several hundred people – would seem to be of use to prosopographical research, especially in the continuation of work on such important publications as The Polish Biographical Dictionary, The Polish Bibliography and The Officials of the Early Republic of Poland and chronological lists of the members of old Polish chapter houses. Notwithstanding the fact that the present publication is only a minor contribution, there can be no doubt as to its value, given that such information is often found by accident but is hardly ever actually searched for, though its absence in research has obvious negative consequences. The present sources come from Church and State archives in Częstochowa, Drohiczyn, Gdańsk, Gnieźnie, Kraków, Lublin, Olsztyn and Warsaw, as well as from the library of the former abbey of the Canons Regular of the Lateran in Czerwińsk. They have been provided with adequate critical notes and with references to the most essential compendia concerning genealogy and heraldry as well as to the aforementioned biographical and bibliographical publications.
Źródło:
Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej; 2016, 66; 177-214
0006-3940
2450-0410
Pojawia się w:
Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Teaching of Pre-Existing National Polish Law in the New Kingdom of Poland
Nauczanie dawnego prawa polskiego w Królestwie Polskim
Autorzy:
Wiśniewska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2120460.pdf
Data publikacji:
2022-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Królestwo Polskie
dawne prawo polskie
nauczanie
studia prawnicze
szkoły wyższe
The Kingdom of Poland
the old Polish law
Polish law teaching
law studies
higher schools
Opis:
The changes in the social and economic system taking place in the Kingdom of Poland prompted the need for legal education at the university level. The functioning of universities dealing with teaching in this area, however, met various obstacles, mainly due to the reluctance of the central authorities of the Russian Empire. At the universities established in the following years, the aim was not only to prepare future lawyers in practice, but also to implement a broader model of education. Therefore, among other fields, the old Polish law was tutored, which gradually ceased to be binding, and finally became a historical law.
Zachodzące w Królestwie Polskim zmiany w systemie społecznym i gospodarczym rodziły potrzebę kształcenia prawniczego na poziomie uniwersyteckim. Funkcjonowanie uczelni wyższych, które zajmowałyby się nauczaniem w tym obszarze, napotykało jednak liczne trudności, przede wszystkim wynikające z niechęci centralnych władz Cesarstwa Rosyjskiego. Na uczelniach tworzonych pomimo tego w kolejnych latach, dążono nie tylko do przygotowania praktycznego przyszłych prawników, ale starano się realizować szerszy model kształcenia. W związku z tym wykładano między innymi dawne prawo polskie, które z biegiem czasu przestawało być prawem obowiązującym, a stawało się prawem historycznym.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2022, 99; 173-181
0208-6069
2450-2782
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Edycja fryburska „Rozmyślania przemyskiego” a obraz składni polszczyzny XV wieku
Freiburg edition of “Rozmyślania przemyskie” and the image of syntax of the fifteenth-century Polish
Autorzy:
Stramczewska, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943847.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
historical syntax
transcription
rules for the Old Polish texts
delimitation of sentences
składnia historyczna
transkrypcja
zasady wydawania tekstów staropolskich
delimitacja zdaniowa
Opis:
Article reflects selected syntactic differences in the two transcriptions of “Rozmyślanie przemyskie” and attempt to answer the question of how to change the image of Old Polish syntax depending on the transcription. RP is a comprehensive, medieval apocrypha. In view of the fact that this text comes from the Old Polish, and for her there is not enough text credentials, researchers often use it as a source of knowledge about inflection, vocabulary or syntax of the fifteenth-century Polish. In the studies on the history of syntax there are many examples of RP to be an illustration of syntactic phenomena Old Polish period. They are cited as transcription, which - as it turns out - is a form of presentation of the text is different from the original: publisher transcription must make arbitrary decisions that are syntax.
Artykuł ma na celu zobrazowanie wybranych różnic składniowych w dwóch transkrypcjach „Rozmyślania przemyskiego” („Chrestomatii staropolskiej” i tzw. wydania fryburskiego) i próbę odpowiedzi na pytanie: jak zmienia się obraz składni staropolskiej w zależności od transkrypcji, po którą sięgnie badacz. RP to obszerny, średniowieczny apokryf. W związku z tym, że zabytek ten pochodzi z tego okresu rozwoju polszczyzny, dla którego istnieje niewiele poświadczeń tekstowych, badacze często korzystają z niego, jako ze źródła wiedzy na temat fleksji, leksyki czy też składni XV-wiecznej polszczyzny. W opracowaniach na temat historii składni pojawia się wiele przykładów z RP, które mają być ilustracją zjawisk składniowych epoki staropolskiej. Przytaczane są one w postaci transkrypcji, która – jak się okazuje – jest formą prezentacji tekstu znacznie już przetworzoną w stosunku do oryginału: wydawca transkrypcji musi podjąć arbitralne decyzje, które mają charakter składniowy.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series; 2015, 4
2451-1153
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od czytań do odczytań. Dwieście lat przemian w metodologii badań nad literaturą staropolską
From readings to readings. 200 years of evolutions in methodological research in Old Polish Literature
Autorzy:
Kuran, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649925.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
metodologia badań literackich
literatura staropolska
historia badań literackich
methodology of literary research
of the Old Polish literature
history of literary research
Opis:
The study is the first part of two-volume review of research methodologies, with the help of which in the last two hundred years the works of Old Polish writers, especially Samuel Twardowski, Marcin Paszkowski, Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Piotr Skarga and Wespazjan Kochowski and others were read and interpreted. I took a look at the history of methodology from the first decades of the 19th century until the outbreak of World War II. The starting point of the study are deliberations devoted to the notion of masterfulness and the rules of shaping the canon of Old Polish literature. After the withdrawal of Rhetoric as the native methodology, with the participation of Old Polish texts, the instruments used to read them became leading in individual periods of literature ideologies and philosophical currents. Thus, the historical interpretation of the literary work was abandoned in favor of adaptive interpretation. I took a look at the works from the panoramas showing the review of the entire Old Polish literature to detailed dissertations, studies, sketches and contributions. These studies took the form of annotated bibliographical lists, historical and literary syntheses, monographs of genres and works of individual authors. The scholars of the Enlightenment were primarily using the bio-bibliographic method. They were trying to give a view to the whole history of Polish literature. The beginnings of the history of Polish literature are connected with concern to the high quality of the Polish literary language. The critical view of literary works is interlaced with the prospect of literature as a tool for teaching history, because in writing could be noticed the so-called state of the nation’s spirit. Examined are structure and style of the works, their impact on collective emotions on the ethical layer and in the sphere of the imagination. Historiosophy played a leading role in shaping the methodology. The analysis includes views and methods of reading literary works used among others by Feliks Bentkowski, Eusebius Słowacki, Kazimierz Brodziński, Adam Mickiewicz, Wacław Aleksander Maciejowski (who based his vision of Old literature on the concept of Hegelian three phrases: folk, national and national-folk), Piotr Chmielowski and Bronisław Chlebowski (both represented Positivistic genetism, the second scientist also used anthropogeographic concept of Karl Ritter), Alexander Brückner, Stanisław Turowski, Ignacy Chrzanowski and Juliusz Nowak-Dłużewski who entered the post-war period. The review presents that for the former researchers more important than the autonomous value of the Old Polish work was functioning of its message according to the needs of the readers of modern times. We owe the work of former scholars preservation of the Old Polish writers’ output for the following generations.
Studium stanowi część pierwszą dwuczęściowego przeglądu metodologii badawczych, z których pomocą w ciągu minionych dwustu lat odczytywano i interpretowano utwory literatów staropolskich, szczególnie Samuela Twardowskiego, Marcina Paszkowskiego, jak również Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Piotra Skargi i Wespazjana Kochowskiego oraz innych. Oglądem objąłem dzieje metodologii od pierwszych dziesięcioleci XIX wieku po wybuch II wojny światowej. Punkt wyjścia stanowią rozważania poświęcone pojęciu arcydzielności oraz regułom kształtowania się kanonu literatury staropolskiej. Jego wyłonienie dokonało się w czasach, gdy dominowało wartościowanie dzieła literackiego. Po odsunięciu retoryki jako macierzystej metodologii, z której udziałem powstawały teksty staropolskie, instrumentarium służącym do ich odczytania stały się wiodące w poszczególnych okresach literackich ideologie i prądy filozoficzne. Porzucono więc interpretację historyczną dzieła literackiego na rzecz interpretacji adaptacyjnej. Oglądem objąłem prace od panoram ukazujących przegląd całego piśmiennictwa staropolskiego po szczegółowe rozprawy, studia, szkice i przyczynki. Opracowania te przybierały formę opatrzonych adnotacjami spisów bibliograficznych, syntez historycznoliterackich, monografii gatunków oraz twórczości poszczególnych autorów. Uczeni doby oświecenia posługiwali się przede wszystkim metodą bio-bibliograficzną. Dążyli do tego, by objąć oglądem całość dziejów literatury polskiej. Początki historii literatury polskiej wiążą się z troską o wysoką jakość literackiej polszczyzny. Krytyczny ogląd dzieł literackich przeplata się z postrzeganiem literatury jako narzędzia nauczania historii, ponieważ w dziełach piśmienniczych dał o sobie znać tzw. stan ducha narodu. Bada się strukturę i styl dzieł, ich oddziaływanie na zbiorowe emocje w warstwie etycznej i w sferze wyobraźni. Znaczącą rolę w kształtowaniu metodologii odgrywała historiozofia. Oglądem objęto poglądy i metody czytania dzieł literackich stosowane m.in. przez Feliksa Bentkowskiego, Euzebiusza Słowackiego, Kazimierza Brodzińskiego, Adama Mickiewicza, Wacława Aleksandra Maciejowskiego (który swą wizję literatury dawnej oparł na koncepcji heglowskich trzech zwrotów: ludowego, narodowego i narodowo-ludowego), Piotra Chmielowskiego, Bronisława Chlebowskiego (obaj reprezentują pozytywistyczny genetyzm, drugi z nich sięgnął dodatkowo do antropogeograficznej koncepcji Karla Rittera), Aleksandra Brücknera, Stanisława Turowskiego, Ignacego Chrzanowskiego i wkraczającego w okres powojenny Juliusza Nowaka-Dłużewskiego. Przegląd uświadamia, że dla dawnych badaczy nie liczyła się autonomiczna wartość dzieła staropolskiego, lecz funkcjonalizacja jego przesłania wedle potrzeb obowiązujących w czasach współczesnych czytającym. Pracy dawnych uczonych zawdzięczamy zachowanie dorobku literatów staropolskich dla kolejnych pokoleń.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 53, 2; 139-186
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Staropolszczyzna "rediviva". Kilka uwag o książce Jakuba Bobrowskiego „'Staropolszczyzna' filmowa" [Jakub Bobrowski, „Staropolszczyzna” filmowa. Osobliwości językowe jako wyznaczniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych, Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2020, ss. 263.]
Autorzy:
Hawrysz, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520170.pdf
Data publikacji:
2022-12-20
Wydawca:
Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:
„Old Polish Language” in the film
Jakub Bobrowski
linguistic stylization
Opis:
Old Polish rediviva. A few remarks on the book by Jakub Bobrowski [Jakub Bobrowski, „'Staropolszczyzna' filmowa. Osobliwości językowe jako wyznaczniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych", Kraków: IJP PAN, 2020, pp. 263.] The text discusses the publication of „'Staropolszczyzna' filmowa. Osobliwości językowe jako wyznaczniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych" by Jakub Bobrowski. The book is the first work devoted to linguistic historical stylization in Polish films and series. Its author describes marked grammatical, lexical and pragmatic phenomena, the introduction of which into film dialogues serves to evoke the climate of linguistic and cultural antiquity. The author of the review emphasizes that the book presents a multifaceted image of the Old Polish language in the film. The reviewer emphasizes the scientific and didactic nature of the publication.
Źródło:
Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 501-507
1731-3317
Pojawia się w:
Świat i Słowo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Imiona wywodzące się od imienia Boga: Elohim
Names derived from the name of God Elohim
Autorzy:
Breza, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/626959.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
the name of God Elohim
the origin
the theophorical names
the Old Testament
the postposition
preposition
the article entry
versions of the names
the Old Polish
distinguished people
imię Boga: Elohim
pochodzenie
imiona teoforyczne
Stary Testament
przyrostek
przedrostek
sruktura artykułu
wersje imion
język staropolski
wybitne osoby
Opis:
The author explains the origin of the name Elohim and subsequently the theophorical names of people that were derived from this name of God in the Old Testament in the postposition such as Daniel and in preposition such as Elżbieta and in preposition with postposition such as: Eliasz. The article entry is composed in the following way: names given in The Dictionary of Names Contemporarily Used in Poland, versions of the names in 29 languages, records of the names in the Old Polish and their origin, and finally, the names of distinguished people by the described name.
Źródło:
Język - Szkoła - Religia; 2013, 8, 1; 18-37
2080-3400
Pojawia się w:
Język - Szkoła - Religia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Początki badań kultury i języka staroobrzędowców w Polsce
Autorzy:
Maryniakowa, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676760.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Old Believers
Old Believers in Polish literature 19th and mid-20th centuries
the Polish Pomeranian Old Believers Orthodox Church
Opis:
The origins of culture and language of Old Believers in PolandThe Old Believers – the descendants of Russians who in the middle of the seventeenth century did not accept the reforms of Patriarch Nikon – had to leave their homeland due to persecution. They came to Poland about 300 years ago and in the area of the Old Republic, and they were treated with respect. In the Polish literature, the first mention of them appeared in the mid-nineteenth century, in the writings of Benedykt Tykiel and Karol Mecherzyński. At the beginning of the twentieth century, Karol Dębiński and Alfons Mańkowski also wrote about the Old Believers, and then Wiktor Piotrowicz, Jędrzej Giertych, Stefan Grelewski and Melchior Wańkowicz. In the postwar period, Wiktor Jakubowski conducted research on this community. Research on the Old Believers’ language, a well preserved Russian dialect, was organized by Anatol Mirowicz at the University of Warsaw – numerous works were prepared by Iryda Grek-Pabisowa and Irena Maryniakowa. The interest in the members of what now is called the Polish Pomeranian Old Believers Orthodox Church still continues, and numerous studies about various aspects of their lives are being conducted at the moment. Начало исследований культуры и языка старообрядцев в ПольшеСтарообрядцы, потомки русских, которые в середине семнадцатого века не приняли реформы патриарха Никона, преследовались, покидали родину, переселяясь в другие страны. В Польшу они прибыли около 300 лет назад и были приняты толерантно. В польской письменности первое упоминание о них относится к середине девятнадцатого века, как писали Бенедикт Тыкель и Кароль Мехежински. В начале ХХ века о них писали ксендз Кароль Дембински, ксендз Альфонс Маньковски, Виктор Петрович, Енджей Гертых, ксендз Стефан Грелевски, Мельхиор Ванькович. В послевоенный период старообрядцами, особенно на Мазурии, интересовался Виктор Якубовски. Изучение их родного языка, хорошо сохранившегося русского диалекта, организовал в Варшавском университете Анатоль Мирович. Появился целый ряд работ Ириды Грек-Пабисовой и Ирены Марыняковой. Интерес к старообрядцам в Польше сохраняется – проводятся многочисленные исследования различных аспектов их жизни. 
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Les editions de sources historiques et juridiques en tant que bien culturel national polonais
The Editing of the Sources of Legal History Regarded as the Values of Polish National Culture
Autorzy:
Uruszczak, Wacław
Mikuła, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/924123.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
edition of sources
values of culture
Polish legal history
Statutes of Casimir the Great
Corpus IurisPolonici
the Monuments of Old Polish Law
records
Opis:
The sources of legal history illustrate the functioning of state structure and the society à trawers les âges. They are doubtless cultural heritage and value. One can view them through prism that is: 1) historical; 2) cognitive; 3) cultural. It is worthwhile to note that a well-prepared edition of the sources of that type facilitates smuggling their cognitive and cultural values. The editing of the sources cannot be replaced by a digitalization of the archives. Of course, the digitalization is needed (since it provides better protection of the archives than the microfilms do, and facilitates the access to the source material). However it cannot replace the function of source editing. The latter, in fact guarantees their the cognitive and cultural aspects of the source material will be brought to light. When edited, the sources material is not only the tool, it turns also into a cultural value. The first Polish editions of sources of legal history were prepared in the 18th century. These were: Volumina Legum (a collection of parliamentary acts), and the edition of international treaties compiled by Maciej Dogiel. The material they contained was still in use in legal practice of the 18th century. In the 19th century the growth of interests in the Poland’s past was stimulative of further editions of sources. They were published in several series. Thus Antoni Zygmunt Helcel established a series Starodawne prawa polskiego pomniki while the Polish Academy of Arts and Sciences printed Archiwum komisji prawniczej. Both series continued publishing the main legal acts and also those illustrative of legal practice from the 13th through 18th centuries. There were also some sources printed beyond the scope of these two series. The efforts of A.Z. Helcel, R. Hube, B. Ulanowski, F. Piekosiński, M. Bobrzyński, S. Kutrzeba and O. Balzer in source exploring were continued after World War II. Those engaged in this work were above all the researchers from Kraków, Warszawa, Poznań. The second series of Starodawne prawa polskiego pomniki was due to the initiative of the Polish Academy of Science, its editor-in-chief being professor Adam Vetulani. Following 1989 it is in the Chair of Polish Legal History at the Jagiellonian University that the task of source editing is continued. It has been for 15 years now that Professor Stanisław Grodziski and his co-workers are engaged in publishing Volumina Constitutionum which is a modern version of the edition of the parliamentary acts of the old-Polish nobiliary Republic. In this millieu it was also Ludwik Łysiak and Karin Nilsen von Stryk who were responsible for publishing the court records illustrative of the cases between 15th through 16th centuries. Professor Wacław Uruszczak and his collaborators were, in their turn, busy editing criminal court records between 16th through 18th centuries.
Źródło:
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2014, 7, 3; 405-417
2084-4115
2084-4131
Pojawia się w:
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 80

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies