Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the Crown of Poland" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    J. Łosowski, Dokumentacja w życiu chłopów w okresie staropolskim: Studium z dziejów kultury, Wydawnictwo Olech, Lublin 2013, 400 s.
    Janusz Łosowski, Documentation in the Lifes of Peasants in Old-Polish Period. Culture History Study, Olech Publishing House, Lublin 2013, 400 p.
    Autorzy:
    Fokt, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/924105.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    documentation
    peasants
    legal culture
    The Crown of the Kingdom of Poland
    early modern period
    Opis:
    The reviewed book of Janusz Łosowski attempts to investigate the importance of written documentation in the life of peasants in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th–18th centuries, especially in the lands of the Polish Crown, basing mostly on the sources concerning Lesser Poland (Małopolska). The study of Łosowski has been based upon extensive and thorough archive query, including very interesting groups of sources (some of them excerpted in the annexes). It attempts to deepen the knowledge of early modern legal culture and mentality of peasant societies.
    Źródło:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2014, 7, 3; 541-544
    2084-4115
    2084-4131
    Pojawia się w:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stained-glass window set in the Church of Our Lady the Queen of the Crown of Poland in Szczecin
    Zespół witraży w Kościele Pw. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej w Szczecinie
    Autorzy:
    Płotkowiak, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950366.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
    Tematy:
    Church of Our Lady the Queen of the Crown of Poland
    Kreuzkirche Szczecin
    stainedglass windows
    Albert Croll
    Kościół Królowej Korony Polskiej
    Kreuzkirche
    Szczecin
    witraże
    Albet Croll
    Opis:
    The set of stained-glass windows that had been designed and manufactured for the Kreuzkirche, which is now the Church of Our Lady the Queen of the Crown of Poland in Szczecin, by PuhlWagner-Heinersdorff, a leading German company, is a unique example of the use of modern 1930s visual arts in religious art. A considerable part of the stained-glass window manufacturer's archival documentation is currently stored at the Berlinische Galerie in Berlin, where fifteen original stained-glass window design cartons intended for the Kreuzkirche in Szczecin were found. The objective of this text is to determine the author of the glasswork of the stained-glass windows in the church in Szczecin.
    Zespół witraży zaprojektowanych i wykonanych do Kreuzkirche, obecnie kościoła pw. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej w Szczecinie przez czołową niemiecką wytwórnie Puhl-WagnerHeinersdorff stanowi unikalny przykład zastosowania w sztuce sakralnej - plastyki nowoczesnej z lat .30 XXw. Znaczna części dokumentacji archiwalnej producenta witraży jest obecnie przechowywana w Berlinische Galerie w Belinie, gdzie udało się odnaleźć piętnaście oryginalnych kartonów projektowych witraży przeznaczonych dla Kreuzkirche w Szczecinie. Celem tekstu jest ustalenie autorstwa zaszkleń witrażowych w szczecińskiej świątyni.
    Źródło:
    Przestrzeń i Forma; 2020, 41; 279-298
    1895-3247
    2391-7725
    Pojawia się w:
    Przestrzeń i Forma
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Litwa i Litwini jako integralna część Rzeczypospolitej w polskiej świadomości epoki nowożytnej (XVI–XVII w.)
    Lithuania and the Lithuanians as an Integral Part of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Awareness of the Poles of the Modern Era (XVI–XVII Centuries)
    Autorzy:
    Świderska-Włodarczyk, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/901742.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Finansów i Biznesu Vistula
    Tematy:
    Litwa
    Korona Polska
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    świadomość XVI–XVII w.
    Lithuania
    the Crown of Poland
    the Polish-Lithuanian Commonwealth
    the awareness of the 16th–17th centuries
    Opis:
    W XVI i XVII w. Litwa i Litwini zajmowali istotne miejsce w staropolskiej świadomości. Świadczą o tym opinie ówczesnych intelektualistów. To oni w głównej mierze zabierali głos na poziomie teoretycznym. Te opinie pozostawały w zgodzie z opiniami szlacheckimi, choć cechowały się większym praktycyzmem i lakonicznością. Każda z nich potwierdzała tezę o podmiotowym wizerunku Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego mieszkańców. Na kształt tego wizerunku składały się oceny o charakterze etnogenicznym, dynastycznym, politycznym, ustrojowym, patriotycznym, religijnym i kulturowym. Wszystkie one, mimo nieznacznych różnic, w zasadniczym kształcie pozostawały spójne i pozytywnie wartościowały obecność Litwy i jej mieszkańców w strukturze państwa. Pamiętano bowiem, że symbioza Korony i Litwy stanowiła warunek wartości nadrzędnej – potęgi Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
    In the 16th and 17th centuries Lithuania and the Lithuanians played an important role in the Old Polish awareness. This is evidenced by the opinions of the intellectuals of that time. They mainly expressed their opnion at the theoretical level. These opinions were in line with the opinions of the nobility, although they were more practical and laconic. Each of them confi rmed the thesis about the subjective image of the Grand Duchy of Lithuania and its inhabitants. The shape of this image was of ethnogenic, dynastic, political, patriotic, religious and cultural character. All of them, in spite of slight differences, basicly remained coherent, and positively evaluated the presence of Lithuania and its inhabitants in the structure of the state. It was remembered thow, that the symbiosis of the Crown and Lithuania was a condition of the supreme nature – namely the power of the Polish-Lithuanian Commonwealth.
    Źródło:
    Społeczeństwo i Polityka; 2019, 3(60); 63-74
    1733-8050
    Pojawia się w:
    Społeczeństwo i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Komputerowa mikrosymulacja sieci krewniaczej a wzorce współmieszkania: rzecz o demograficznych uwarunkowaniach rodziny chłopskiej w okresie staropolskim
    A Computer Micro-Simulation of the Relative Network and the Patterns of Co-Habitation: on the Demographic Determinants of the Peasant Family in the Old-Polish Period
    Autorzy:
    Szołtysek, Mikołaj
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1367699.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    family
    household
    network of relatives
    peasants
    Crown (of the Kingdom of Poland)
    Lithuania
    Ukraine
    17th–18th centuries
    Opis:
    Resuming the threads that appeared in the book recently published Rethinking East-Central Europe: Family Systems and Co-Residence in the Polish-Lithuanian Commonwealth (Bern et al., Peter Lang, 2015) the author of this article presents the application of a computer micro-simulation of kin sets in the research on the demographic determinants of the structure of the residential family and the patterns of co-residence in the old-Polish era for the first time in the Polish literature. The first part of the article contains a review of the methods concerning the demographic determinants of the structure of the residential family and the patterns of co-habitation, and the essence of the experiment of demographic simulation, as well as some selected examples of its application in historical demography. For some time now this question has been widely discussed abroad (Laslett, Ruggles, Oeppen), but in the Polish literature there is no a single study dealing with that. The second part presents the source basis of the article; it is the database of the nominative censuses of 26,652 peasant households from the territories of the Crown, Lithuania and Ukraine from the end of the 18th century (CEURFAMFORM Database). The methodology of the applied micro-simulation model has also been discussed. A lot of space has been devoted to the question of the choice of outside parameters and the validation of the model, as a way to a better structuralisation of regional research on the old-Polish demography. It would be quite useful if the efforts of researchers might concentrate on fixing the necessary minimum programme for future analyses in microscale family reconstitution, so that their results would have a wider applicability in research of a higher rank (not only the one in which simulation modelling is used), and so that they would satisfy the basic requirements of comparative analysis. The third part deals with the applicability potential of the used methodology to analyse the influence of demographic factors on the co-residence patterns for old-Polish populations taken from the database CEURFAMFORM. The problem has been illustrated by presenting two current questions that are essential for historical demography of the family: the process of leaving the family house and co-habitation of various generations. The analysis shows how the combined impact of fertility, mortality and the generational overlap in their regional configurations, determining the number and category of the relatives in a given population, shaped the dominant patterns of co-habitation in the territories that have been researched. The conclusions should be treated as innovative, yet future investigations might verify that. For the time being they constitute a convenient map that indicates directions for further investigations, both quantitative and qualitative in nature.
    Źródło:
    Przeszłość Demograficzna Polski; 2015, 37, 1; 107-161
    0079-7189
    2719-4345
    Pojawia się w:
    Przeszłość Demograficzna Polski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Opieka nad nieletnimi w rodzinach szlacheckich w Koronie w XVII wieku. Zarys problematyki i perspektywy badawcze
    Guardianship of Minors in the Gentry Families in the Crown in the 17th Century. An Introduction to the Problem and Research Prospects
    Autorzy:
    Pielas, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1367701.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    legal guardianship
    minors
    gentry family
    Crown of the Kingdom of Poland
    17th century
    Opis:
    The article outlines the problems and research prospects of one of the most common legal institution that was typical of the old-Polish gentry families – the guardianship of minors, which has not been researched in the historical literature so far. The author reminds that in the ancient Polish law there were four ways of establishing the guardianship of minors, which were called: paternal, natural, official and autocratic. Each one of the four might commence only when the previous one had ceased. The author presents the most important findings made by law historians and underlines that they treat with the practical functioning of the guardianship in the reality of the 17th-century gentry of the Crown only superficially. We might familiarise with that practice thanks to other than normative sources, massive in character, namely the old-Polish last wills. In addition to establishing the guardianship, they contain many hints on how to educate and bring up minors. Undoubtedly, the most interesting question is what the guardians were actually doing. And here the essential question is whether their guardianship was good enough, whether they took care of the child (upkeep, upbringing, education) and of the child’s property. One of the objectives of the author of this article will be to present the most common activities undertaken by guardians, that is to say the ‘model’ behaviour of guardians. At the same time – wherever it is possible – it is worth attempting to present the reaction of the children to their guardians’ actions. In this context, there appears a fundamental problem of the scale and kinds of the abuses committed by the guardians, first of all concerning the minors’ land properties, including delaying the people they were in charge of entering into marriage in order to extend the period of their running their land property. An exceptionally important function of the institution of guardianship in the life of the gentry family combined with the research possibilities included in the 17th-century sources offer optimistic prospects for a comprehensive study, which would present the guardianship in gentry families and facilitate a better understanding of how the gentry family functioned in the Crown in the modern times.
    Źródło:
    Przeszłość Demograficzna Polski; 2015, 37, 1; 93-106
    0079-7189
    2719-4345
    Pojawia się w:
    Przeszłość Demograficzna Polski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Герб роду панів Гербуртів ХІІІ-початку XVII ст.
    Herburt Coat of Arms from the 13th Century to the Early 17th Century
    Herb rodowy Herburtów od XIII do początku XVII wieku
    Autorzy:
    Однороженко, Олег
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/666130.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Herburtowie z Felsztyna
    herb Herburt
    ziemie ruskie Korony Królestwa Polskiego
    modyfikacje herbów
    heraldyka
    herb
    pieczęć
    Herburts from Felsztyn
    Herburt coat of arms
    Russian lands of the Crown of the Kingdom of Poland
    changes in coats of arms
    heraldry
    coat of arms
    seal
    Opis:
    Herb rodowy Herburtów od połowy XIII do początku XVII wieku przedstawiał się na‑ stępująco: na tarczy jabłko przebite trzema mieczami. Jednak od przełomu XVI-XVII wieku poszczególni przedstawiciele rodu uzupełniali tę kompozycję figurą krzyża umieszczoną nad jabłkiem. Jednocześnie możemy zaobserwować znaczną kolorystyczną odmienność różnych figur herbu, głównie w zawartości emblematów hełmów. Pomimo faktu, że w klejnotach her‑ bów rodu Herburtów znajdujemy zwykle pawie lub strusie pióra, różnica w ich liczbie i ko‑ lorze (wraz ze zmianą koloru labr i figur na tarczy) natychmiast umożliwia rozpoznanie 19 odmian herbu używanego przez różnych przedstawicieli rodu. Taka zmienność drugorzędnych elementów ogólnego emblematu była charakterystyczna zarówno dla czesko-morawskich, jak i ruskich gałęzi rodu. W tym drugim przypadku obserwowana zmienność była swoistą kon‑ tynuacją tradycji charakterystycznych dla herbów szlacheckich na ziemiach Korony Czeskiej.
    Źródło:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2019, 11; 220-261
    2080-492X
    2353-9720
    Pojawia się w:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Features of the Biblical Translations Made on the Territory of the Crown of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania in the 16th Century
    Osobliwości tłumaczeń biblijnych z terenów Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI wieku
    Autorzy:
    Kozhynava, Ala
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1837714.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    biblical translations
    the 16th century
    the Crown of the Kingdom of Poland
    the Grand Duchy of Lithuania
    the Book of Ecclesiastes
    tłumaczenia biblijne
    XVI wiek
    Rzeczpospolita
    Wielkie Księstwo Litewskie
    Księga Koheleta
    бiблейскiя пераклады
    XVI стагодзе
    Рэч Паспалiтая
    Вялiкае княства Лiтоўскае
    Кніга Еклесіяста
    Opis:
    The article provides an overview of biblical translations created in the 16th century on the territory of the Crown of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania. On the example of verses 1.5–7 from the Book of Ecclesiastes a specific translation technique and the reasons for the differences between the original and translated text are considered. The study uses the method of textological analysis. The author comes to the following conclusions. Firstly, it can be a clash of different language systems, since the original language and the language of biblical translation refer not only to different language groups, but also to different language families. Secondly, a strong opposition to the accuracy of the translation is a different understanding of the text, due to differences in religion. By the time of the creation of most Slavic translations, Christian exegetics was fundamentally different both from the ancient understanding of sacred texts and from the interpretation adopted in the rabbinical tradition. Thirdly, intertextual differences may be due to differences in culture that have nothing to do with the religious system. Fourthly, the difference between the original and the translation is due to the fact that not all translators were equally gifted linguists; they didn’t know the original language and the subject in question equally well. Therefore, in the textual structure of the translation, we can meet with various kinds of deviations from the essence and form of the original, up to language and substantial mistakes.
    Niniejszy artykuł ma charakter przeglądowy, jest poświęcony tłumaczeniom biblijnym, które powstały w XVI w. na terenie Rzeczpospolitej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W tekście na przykładzie wierszy 1.5–7 z Księgi Koheleta rozpatruje się konkretną technikę translatorską oraz przyczyny różnic między tekstem oryginalnym i przetłumaczonym na inny język. W badaniu zastosowano metodę analizy tekstologicznej. Autor dochodzi do następujących wniosków. Po pierwsze, może to być konflikt różnych systemów językowych, ponieważ język oryginalny i język tłumaczenia biblijnego odnoszą się nie tylko do różnych grup, ale także do różnych rodzin językowych. Po drugie, dokładności tłumaczenia może przeszkadzać odmienne rozumienie tekstu z powodu różnic religijnych. W czasie stworzenia większości słowiańskich tłumaczeń biblijnych chrześcijańska egzegetyka zasadniczo różniła się zarówno od starożytnego rozumienia świętych tekstów, jak i od interpretacji przyjętej w tradycji rabinicznej. Po trzecie, różnice intertekstualne mogą wynikać z różnic kulturowych, które nie mają nic wspólnego z systemem religijnym. Po czwarte, różnica między oryginałem a tłumaczeniem wynika z faktu, że nie wszyscy tłumacze byli równie utalentowanymi lingwistami, znali dobrze język oryginalny. Dlatego w strukturze tekstowej tłumaczenia możemy się spotkać z różnego rodzaju odchyleniami od treści i formy oryginału, aż po błędy językowe i merytoryczne.
    У артыкуле даецца агульнае ўяўленне пра біблейскія пераклады, створаныя ў XVI ст. на тэрыторыі Рэчы Паспалітай і Вялікага княства Лiтоўскага, а таксама на прыкладзе вершаў 1.5–7 з Кнігі Еклесіяста разглядаецца канкрэтная тэхніка перакладу і прычыны адрозненняў паміж арыгінальным і перакладным тэкстам. Для даследавання выкарыстоўваецца метад тэксталагічнага аналізу. Аўтар прыходзіць да наступных высноў. Па-першае, гэта можа быць сутыкненне розных моўных сістэм, паколькі мова арыгінала і мова біблейскага перакладу належаць не толькі да розных моўных групаў, але і да розных моўных сем’яў. Па-другое, моцным процідзеяннем на шляху да дакладнасці перакладу аказваецца рознае разуменне тэксту, абумоўленае адрозненнем у веравызнанні. У час стварэння большасці славянскіх перакладаў хрысціянская экзегетика каардынальна адрознівалася як ад старажытнага разумення святых тэкстаў, так і ад тлумачэння, прынятага ў раввнистической традыцыі. Па-трэцяе, міжтэкставые адрозненні могуць быць абумоўленыя адрозненнямі ў культуры, якія не маюць ніякага дачынення да сістэмы веравызнання. Па-чацвёртае, адрозненне арыгінала ад перакладу абумоўліваецца тым, што не ўсе перакладчыкі былі аднолькава адоранымі лінгвістамі, аднолькава добра ведалі мову арыгінала і прадмет, пра які ідзе гаворка. Таму ў тэкставай структуры перакладу мы можам сустрэцца з рознага роду адхіленнямі ад сутнасці і формы арыгінала, якiя прыводзяць да моўных і змястоўных памылак.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2020, 14; 235-247
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kancelaria koronna w świetle ksiąg wpisów za Władysława IV
    Crown chancery in light of books of inscription during Ladislaus IV reign
    Autorzy:
    Dąbrowski, Janusz S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1076646.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Władysław IV Waza
    Korona
    kancelaria koronna
    Metryka Koronna
    księgi wpisów
    Ladislaus IV Vasa the king of Poland (1633–1648)
    Crown (Polish)
    crown chancery
    Crown Metrica (Metrica Regni)
    inscription books
    Opis:
    The paper presents preliminary results of research on the crown chancery of Ladislaus IV Vasa based on 12 books of inscription of the Crown Metrica (Metrica Regni), which reflect one particular aspect of the chancery’s work, namely recording the acts issued by the Office of the King. The offices of chancellor and deputy chancellor were held consecutively by six persons, most prominently by J. Zadzik, P. Gembicki, and J. Ossoliński. The chanceries had retained their modus operandi since the reign of Sigismund III. Every new deputy chancellor took staff members over from the departing chancellor. With time, small groups of royal secretaries in the chanceries grew in importance, the volume of recorded documents decreased, and more documents were made in Polish (14%) as compared to the dominant Latin. Anyway, throughout the reign of Ladislaus IV the chancery created a total of 70000 documents, being most active during the Diet’s sessions
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Archivistica; 2019, 26; 9-16
    0860-1054
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Archivistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Inwentarz skarbca koronnego z 1515 roku
    The inventory of the Crown Treasury of 1515
    Autorzy:
    Nalewajek, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1891955.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    skarbiec Królestwa Polskiego
    inwentarz
    regalia polskie
    insygnia koronacyjne
    królów polskich
    relikwie
    klejnoty
    ród Szydłowieckich
    treasury of the Kingdom of Poland
    inventory
    Polish regalia
    crown insignia of Polish kings
    relics
    jewels
    Szydłowiecki family
    Opis:
    The paper presents the inventory of the Crown Treasury of 1515 whose original has been preserved in the Central Public Archives (AGAD, parchment nr 4460). The inventory was written down on 5 November 1515, after the office of the Treasurer of the Kingdom of Poland was taken by Mikołaj Szydłowiecki. It contains a detailed description of three Polish royal crowns: the Crown which was used for the coronation of Polish kings (Corona Aurea Regni Poloniae), the Queen’s Crown (Corona Reginalis Maiestatis), and the Homagial Crown (Corona Homagialis), as well as the other insignia of the king’s power, also a list of the objects kept in the Crown Treasury: objects of religious cult with their description, objects that contained Christological relics, things with protective properties and objects having historical value as well as other precious objects collected there. The review of the Crown Treasury was done on King Sigismund I’s order and was carried out by his closest associates, Deputy Chancellor of the Treasury Piotr Tomicki, Chancellor Krzysztof Szydłowiecki and Jan Boner.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 2; 63-81
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy Łukasz Opaliński młodszy był regalistą? Filozofia ustroju państwa i postawa wobec liberum veto marszałka nadwornego koronnego
    Was Łukasz Opaliński jr a monarchist? The Court Marshal of the Crown’s philosophy of the system of the state and attitude towards liberum veto
    Autorzy:
    Dankowski, Zbigniew Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/533293.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    Opaliński
    Commonwealth of Poland–Lithuania
    17th century
    “golden liberty”
    state philosophy
    Court Marshal of the Crown
    Wielkopolska
    monarchists
    liberum veto
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    XVII w.
    „złota wolność”
    filozofia państwa
    marszałek nadworny koronny
    monarchiści
    Opis:
    Łukasz Opaliński, known as younger, represented one of the most powerful magnate clans in Wielkopolska and Poland in the 17th century. Holding a high senatorial office, that of the Court Marshal of the Crown – he made himself known as a writer and philosopher of the political system, and also as a superb politician. Older historiographic works perceived him as a monarchist and adherent of the successive courts. These were only the studies by Władysław Czapliński that portrayed him as a politician who was an apologist of the political system of the Commonwealth of Poland–Lithuania. In fact, Opaliński was a political maverick, and his views – expressed both in his writings and political actions – resulted from the correlation of an attitude of an enlightened magnate of mid-17th century, caring mostly about the interest of his clan, and further – that of the state, certainly proud of the political system of his country, yet perceiving also its erosion. Opaliński’s works in philosophy of state, notably Rozmowa plebana z ziemianinem, Obrona Polski, and Coś nowego?, prove the broad horizon of his thoughts. The dignitary’s concepts are innovative, and more importantly in no way unrealistic. The magnate found the system of the Commonwealth the standard, and considered the “golden liberty” of nobility the most perfect social system, in which he was seconded by other writers of the time. Yet, Opaliński was aware of the shortcomings resulting from the accruing “exorbitancy”, and especially from the anarchisation of the Polish parliamentary movement. He perceived the existence of liberum veto as a necessity, however proper, yet was afraid that inappropriate people could exploit it, hence he postulated its use only in matters of state importance.
    Łukasz Opaliński zwany młodszym reprezentował jeden z najmożniejszych rodów magnackich w Wielkopolsce i całej Rzeczpospolitej w XVII w. Piastując wysoki urząd senatorski – marszałka nadwornego koronnego, dał się przede wszystkim poznać jako publicysta i filozof ustroju, a także nieprzeciętny polityk. Starsza historiografia widziała w nim regalistę i poplecznika kolejnych dworów. Dopiero studia Władysława Czaplińskiego ukazują go jako polityka będącego apologetą ustroju państwa polsko-litewskiego. W rzeczywistości Opaliński był politycznym lawirantem, zaś jego poglądy wyrażane zarówno w publicystyce, jak i w działaniach politycznych były korelacją postawy oświeconego magnata połowy XVII w. dbającego głównie o interes swojego rodu, w dalszej kolejności państwa, na pewno dumnego z ustroju Rzeczpospolitej, ale dostrzegającego jego wynaturzenia. Dzieła Opalińskiego z zakresu filozofii państwa, takie jak Rozmowa plebana z ziemianinem, Obrona Polski, czy Coś nowego?, wykazują szerokie horyzonty w myśli marszałka nadwornego i jego nieprzeciętne zdolności publicystyczne. Pomysły, jakie wykazuje Opaliński w swoich pracach, są nowatorskie, a co najważniejsze realne, nie oderwane od istniejącej rzeczywistości. Ustrój Rzeczpospolitej był dla magnata wielkopolskiego wzorem. „Złotą wolność” szlachecką uważał za najdoskonalszy ustrój społeczny, w czym wtórowali mu inni publicyści epoki. Opaliński był jednak świadomy niedomagań wynikających z nawarstwiających się „egzorbitancji”, a w szczególności z anarchizacji polskiego parlamentaryzmu. Instytucję liberum veto odbierał jako słuszną konieczność, natomiast obawiał się jego korzystania przez nieodpowiednie osoby, stąd postulował stosowania jej wyłącznie do spraw wagi państwowej.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2014, 17; 37-47
    1733-0335
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies