Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "testamenty" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    „Manelek dwie i pereł sznurów cztery”. O szlacheckich inwentarzach posagowych i pośmiertnych z XVIII w.
    Autorzy:
    Popiołek, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/436261.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    historia kultury materialnej
    testamenty
    obycaje
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2005, 4; 166-173
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Testament rajcy łódzkiego Klemensa Czarnego z roku 1594
    Testament of Clement the Black, councilor of Łódź (1594)
    Autorzy:
    Szymczak, Alicja
    Szymczak, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/46172995.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Łódź
    wiek XVI
    mieszczanie
    testamenty
    16th century
    townspeople
    wills
    Opis:
    Klemens Czarny należał do elity mieszczaństwa łódzkiego w drugiej połowie XVI w. Był ławnikiem w latach 1561–1572, w 1573 r. został rajcą i sprawował ten urząd do śmierci w 1594 r. Testament sporządził 10 lutego tegoż roku. Cztery córki: Dorota, Zofia, Katarzyna i Anna otrzymały posagi w pieniądzach – po 6 grzywien każda. Natomiast wszystkie grunty orne i ogrody otrzymali jego trzej synowie: Wojciech, Stanisław i Marek, z którym miał mieszkać aż do śmierci. Testament zawiera opis lokalizacji posiadłości Klemensa Czarnego i znanych imiennie jego sąsiadów, wymienia też wiele dawnych nazw topograficznych z terenu dzisiejszej Łodzi. Dodatkową wartość badawczą dokumentu stanowi miejscowy dialekt, w jakim został on spisany.
    Clement the Black belonged to the elite of the Łódź burghers in the second half of the 16th century. He was a juror in municipal court in the years 1561–1572, in 1573 he become a councilor and held this office until his death in 1594. He made his last will on February 10 of that year. Four daughters: Dorothy, Sophia, Catherine and Anne received dowries in money of 6 marks each. At the same time, all the arable lands and gardens were given to his three sons: Wojciech, Stanislaw and Mark, with whom he was to live until his death. The will contains the location of the property of Clement the Black and his well-known neighbors, as well as many old topographic names from the area of today’s Łódź. Importantly, the local dialect of the town appears in this document.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2022, 110; 61-76
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi i uzupełnienia do książki Rafała Kubickiego o testamentach elbląskich
    Comments and additions to the book by Rafał Kubicki about the last wills of Elbląg
    Autorzy:
    Krajniak, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28762193.pdf
    Data publikacji:
    2023-08-14
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    testamenty
    średniowiecze
    duchowieństwo
    mieszczaństwo
    Elbląg
    last wills
    Middle Ages
    clergy
    burghers
    Elblag
    Opis:
    Artykuł prezentuje uwagi i uzupełnienia do książki Rafała Kubickiego o testamentach elbląskich w średniowieczu. Choć całościowo monografię należy zaliczyć do udanych, niezbędne okazały się chociażby uzupełnienia i sprostowania do danych biograficznych na temat pojawiających się w pracy duchownych. Nie wszystkie podawane informacje były bowiem ścisłe, poprawne i zgodne z aktualnym stanem wiedzy. W artykule zwrócono także uwagę na kilka pominiętych źródeł z zasobu Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, zwłaszcza na dokumentację poświęconą, szeroko opisywanej w monografii sprawie testamentu mieszczanki Urszuli Emyke. Drobne korekty zgłoszono także do dołączonego do recenzowanej pracy indeksu osób.
    The article presents comments and additions to the book written by Rafał Kubicki on the last wills written in Elbląg in the Middle Ages. Although the monograph as a whole should be considered successful, additions and corrections of the biographical data on the clergymen appearing therein turned out to be necessary. Not all information was accurate, correct and up to date. The article also draws attention to several omitted sources found in the Archives of the Archdiocese of Warmia in Olsztyn, especially the documentation devoted to the last will of Urszula Emyke, widely described in the monograph. Minor corrections are also essential in the index of persons attached to the reviewed work
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 321, 2; 358-369
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rodzaje i formy jałmużny w Polsce przedrozbiorowej
    Types and forms of handouts in pre-partition Poland
    Autorzy:
    Surdacki, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022296.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-01
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    jałmużna
    bractwa
    ubodzy
    żebracy
    legaty
    testamenty
    handout
    brotherhoods
    the poor
    beggars
    legacy
    will
    Opis:
    The problem of the sick, poor, old, orphans and those who are in need continuously appeared throughout human civilization. The Church played a huge, even dominant role in providing assistance to these people, as its doctrine of mercy inspired his followers to support the needy. This aid was rendered primarily through hospitals – which until the Enlightenment functioned as poorhouses; to a lesser extent by brotherhoods of charity. However, the most common form of assistance was a handout called „daily mercy”; according to the medieval concept of mercy, a „gold” and universal remedy for all human misery, because available for all the people from different classes and social groups. Giving handouts was something natural and done every day, something inherent in the mentality of medieval and modern society. It was an important part of all church and family ceremonies, public meetings, gatherings, and travel. There were different forms of giving handouts. One of them was a handout from individuals, which was usually practiced in the form of so-called testamentary handouts bequeathed in wills. Bequests and dispositions concerning handouts were made both to individuals (beggars and the poor) and a group of people living on the streets or in their homes. Also, the authors of their wills often bequeathed part of their wealth to charitable institutions, primarily hospitals and residents living in them. Informal handouts were rendered even more often; they were given by individuals in a spontaneous manner either to people who were in hospitals, or beggars who were not connected with any charitable institutions. Another form of supporting the needy was a funeral handout, distributed by the family of the deceased to beggars participating in the funeral. Sometimes it resulted from the will of the deceased, who before his death obligated relatives (in his will or by his words) to bestow handouts on the poor present in the burial ceremony. Beggars also received support participating at the funeral reception. The above-mentioned types of handouts can be defi ned as non-institutional ones. Sometimes, however, handouts were given by various institutions and organizations such as parishes, monasteries, hospitals and charitable brotherhoods, which were appointed for this very purpose, e.g. brotherhoods of the poor, hospitaller brotherhoods or brotherhoods of charity. Institutional forms of assistance include the ones provided by bishops, monarchs or municipal offi ces. Finally, there were also handouts coming from criminal penalties, because an accused or convicted person was obliged to help the needy as a substitute for any other type of sanction, for example fl ogging or prison. Sometimes the courts did not charge administrative fees, allocating them to beggars.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2016, 105; 275-301
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „A najprzód Najwyższemu Stwórcy za wszystkie dobrodziejstwa składam dzięki…” Duchowieństwo eparchii przemyskiej wobec Boga i religii w świetle testamentów 1817–1827
    “In the first place, I give thanks to the Supreme Creator for all the blessings...” The attitude of clergy of the Przemyśl Eparchy towards God and religion in the light of last wills from 1817–1827
    Autorzy:
    Lecyk, William
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31348391.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-27
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    testamenty
    duchowieństwo greckokatolickie
    eparchia przemyska
    religijność
    last wills
    Greek Catholic clergy
    Przemyśl eparchy
    religiosity
    Opis:
    Artykuł odnosi się do religijności duchowieństwa greckokatolickiego z terenu eparchii przemyskiej. Analizę oparto na testamentach duchownych z lat 1817–1827 z zasobu Archiwum Państwowego w Przemyślu. Elementy religijne występują najczęściej w formie inwokacji dewocyjnej, krótkiej refleksji, będącej pozostałością staropolskiej arengi, w dyspozycjach pogrzebowych oraz w postaci motywu „sądu boskiego” i błogosławieństwa. Analiza wykazała, że wspomniane elementy nie są powszechne w badanych testamentach, a treść z reguły ograniczona. Autor stara się odpowiedzieć na pytanie, jakie są powody tego zjawiska oraz co analizowane testamenty przekazują na temat religijności tej grupy społecznej.
    The article focuses on the religiousness of the Greek Catholic clergy in the area of the Przemyśl Eparchy. The analysis is based on the last wills of clergy members from the years 1817– 1827, sourced from the State Archive in Przemyśl. Religious elements appear most frequently in the form of devotional invocations, brief reflections reminiscent of old Polish arengae (preambles), funeral dispositions, and references to the “divine judgment” motif and blessings. The analysis reveals that these elements are not common in the examined wills, and their content is usually limited. The author seeks to answer the question of the reasons behind this phenomenon and what insights the analyzed last wills provide about the religiousness of this social group.
    Źródło:
    Galicja. Studia i materiały; 2023, 9; 74-94
    2450-5854
    Pojawia się w:
    Galicja. Studia i materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zawadzcy na Waplewie
    The Zawadzki family from Waplewo
    Autorzy:
    Achremczyk, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366194.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Zawadzcy
    Waplewo
    szlachta malborska
    darowizny
    procesy
    testamenty
    Zawadzki family
    nobility of Malbork
    donations
    processes
    wills
    Opis:
    Waplewo in the sixteenth to eighteenth centuries was dominated by several noble families but the most important was the Zawadzki family. When the sole key to the Waplewo estate was in the hands of Kazimierz Zawadzki, he was able to build a stately residence. Towards the end of his life, Kazimierz became the castellan of Chełmno. He was a politician, an active participant in the Royal Prussia diets, a member of the parliament (Sejm) a dozen times and finally he was nominated as a senator. He was also known as a writer and publicist, but he was also known as a restless man who fell under the sentences of tribunals. He had been suing Gdańsk over the eldership of Puck for a long time. He was married to Ludwika Katarzyna Schlieben, and she left their only son, Jan Aleksander. After Jan Aleksander’s death, the Zawadzki Waplewo line died out. Waplewo became dominated by Konstancja Zawadzka, the only daughter of Jan Zawadzki, brother of Kazimierz. Waplewo was ruled over by other noble families and from 1760 by the Sierakowskis. This article outlines the process of the rise and fall of noble fortunes in Royal Prussia.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2018, 299, 1; 11-56
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uzbrojenie w testamentach żołnierzy armii koronnej w okresie wazowskim (1587–1668)
    Armaments in the Wills of Soldiers of the Crown Army During the Vasa Period (1587–1668)
    Autorzy:
    Śliwińska-Słomska, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/46187915.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    testamenty
    uzbrojenie
    broń palna
    broń biała
    uzbrojenie ochronne
    legaty testamentowe
    wills
    weapon
    cold weapon
    firearms
    body armour
    testamentary legates
    Opis:
    Problematyką artykułu są zapisy dotyczące broni oraz uzbrojenia ochronnego w testamentach żołnierzy armii koronnej, pełniących swoją służbę w okresie wazowskim (1587–1668). W artykule przedstawione zostały zarówno informacje na temat testatorów: stan cywilny, formacja, w jakiej służyli, stopień wojskowy, jak i dane o czasie i okolicznościach powstania dokumentów. Niniejsza praca skupia się również na kwestii popularności konkretnych rodzajów zapisanej broni w legatach żołnierskich, a także cechach szczególnych (np. rodzaj zamka, budowa głowni, pochodzenie), jakimi określana była broń. Najczęściej zapisywaną grupą przedmiotów była broń palna. Testatorzy nieco rzadziej legowali uzbrojenie ochronne, zaś najrzadziej przekazywali spadkobiercom broń białą. W tekście wyszczególnione zostały również grupy osób oraz instytucje będące odbiorcami zapisów testamentowych dotyczących broni i uzbrojenia. Najczęściej były to osoby związane z testatorami na płaszczyźnie zawodowej: wywodzący się ze szlachty towarzysze, pochodząca z niższych i uboższych warstw czeladź, pocztowi oraz kadra oficerska. W skład drugiej grupy odbiorców legatów testamentowych wchodzili członkowie rodzin testatorów. Legaty testamentowe przekazywane były również klasztorom oraz kościołom parafialnym. Legaty o najwyższej wartości materialnej kierowane były do towarzyszy broni, członków rodzin oraz instytucji kultu religijnego. Uzbrojenie zaczepne i ochronne trafiało również do małżonek testatorów, które otrzymywały broń częściej jako zabezpieczenie majątkowe, a nie jako przedmioty służące do walki. Broń o mniejszej wartości legowana była dla czeladzi.
    This article analyses the records of weapons and protective equipment in the soldiers’ wills of the Crown Army, serving in the Vasa period (1587–1668). It presents information about the testators: their marital status, formation in which they served, military rank, and the time and circumstances in which the documents were created. The study also focuses on the popularity of specific types of registered weapons in military legates, and specific features (for example: type of lock, construction of the blade, origin), by which the weapon was identified to. The most frequently recorded group of items was firearms. Protective armament was a slightly less common legged element. Cold weapons were the least frequent items that were passed to one’s heirs. The text also lists groups of people and institutions that are recipients of testamentary bequests. The most common recipients of testamentary legates regarding weapons and armaments were people related to the testators on the professional level: co-companions, originating from the nobility, subordinates from the lower social strata, and officer personnel. The second group of recipients of testamentary legates were members of the testators’ families. Testamentary legates were also transferred to monasteries and parish churches. Testamentary legates with the highest material value were directed to comrades-in-arms, family members and institutions of religious worship. The offensive and protective armament also went to the spouses of the testers, who received the weapons more often as a means of financial security, and not as an item for serving in combat. Weapons of lesser value were bequeathed to the subordinates and servants.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2023, 114; 73-91
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prepozytura kielecka w XVI stuleciu. Wierni i ich duszpasterze
    The Provostry of Kielce in the Sixteenth Century: The Faithful and the Clergy
    Autorzy:
    Kowalski, Waldemar Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1602487.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    diecezja krakowska
    reforma Kościoła
    duszpasterstwo
    biblioteki
    testamenty
    dyscyplina kościelna
    Cracow diocese
    Church reform
    cure of souls
    libraries
    testaments
    Church discipline
    Opis:
    W artykule przedstawiono duszpasterstwo parafialne w prepozyturze kieleckiej w XVI wieku. Podstawa źródłowa to przede wszystkim rejestr taksacyjny dochodów kleru diecezji krakowskiej z 1529 r., akta oficjała kieleckiego oraz księgi metrykalne kieleckiej kolegiaty zachowane od lat 60. XVI wieku, a ponadto wizytacje z lat 90. W XVI wieku prepozytura liczyła 29 parafii, w większości wiejskich. Nieliczne na tym obszarze małe miasta miały znaczenie gospodarcze i administracyjne wyłącznie jako centra okolicznych dóbr. Właściciele ziemscy w prepozyturze to z nielicznymi tylko wyjątkami instytucje kościelne, przede wszystkim biskupi krakowscy oraz klasztory: benedyktynów na Świętym Krzyżu i cystersów w Wąchocku. Stąd też, przeciwnie niż na terenach sąsiednich, patronat szlachecki odgrywał marginalną rolę, co skutecznie uniemożliwiało propagowanie idei reformacyjnych. Beneficja parafialne prepozytury kieleckiej należały do najlepiej udotowanych w całej diecezji krakowskiej. Większość plebanów zatrudniała wikariuszy, na ogół jednego, sporadycznie dwu, odsetek zaś parafii z wikariuszami zmniejszył się z 79 do 62% w ciągu stulecia. O ile w 1529 r. wikariusze 44% parafii otrzymywali wynagrodzenie wyższe niż prepozyturalna średnia, to w 1597 r. takich parafii było już tylko 27%. Podejmując decyzję o zatrudnieniu wikariusza, plebani nie kierowali się przede wszystkim wysokością beneficjalnych wpływów. Podobnie też często nie wiedzieli potrzeby zwiększania salariów swych podwładnych, choć stanowiły one tylko nikły procent dochodów. Istotną częścią dochodów wikariuszy były ofiary związane z szafowaniem sakramentów, o których wiadomo tylko tyle, że miały tendencję malejącą. W 1529 r. salaria wikariuszy kolegiaty kieleckiej to tylko 16% szacunkowych dochodów kapituły. Analiza nielicznych zachowanych testamentów niższego kleru pokazuje, że ich autorzy wiedli życie dalekie od luksusu, ale też od permanentnej nędzy. Proboszczowie i wikariusze pochodzili na ogół ze wsi i małych miast położonych w większości na terenie diecezji krakowskiej; duchowni pochodzenia szlacheckiego to, jak się zdaje, najwyżej 20% badanej populacji. W środowiskach tych edukację kończono w najlepszym razie w parafialnej szkole, czytelnictwo zaś było nieczęste. Najwyżej ok. 15% badanej zbiorowości odebrała wykształcenie w krakowskiej akademii. Przygotowanie do posługi kończyło się więc zapewne na przyuczeniu przez własnego plebana. Do pracy duszpasterskiej w małomiasteczkowych i wiejskich parafiach, bardziej niż ponadprzeciętna erudycja książkowa, przydatna była znajomość środowiska, z którego księża pochodzili i w którym pracowali. Duchowni prepozytury kieleckiej świadomi byli wagi ksiąg dla duszpasterstwa, a pierwszorzędną pomocą był tu brewiarz, niekoniecznie rzymski. Jeszcze z końcem stulecia sięgano bowiem po dawne diecezjalne przewodniki liturgiczne. Stosunkowo rzadko wizytatorzy wzmiankują zbiory kazań, gdyż zapewne poprzestawano na wzorcowych kazaniach publikowanych w agendach diecezjalnych. Księgozbiory parafialne, a także nieliczne prywatne wikariuszy i plebanów, rzadko liczyły więcej niż kilka tomów. Były to na ogół dzieła przydatne w liturgii i duszpasterstwie, choć katechizmy pojawiają się rzadko. O tym, że brak jest prostej zależności między liczbą tomów parafialnej biblioteki, tj. możliwością samokształcenia i podnoszenia kwalifikacji, a zaangażowaniem w pracę duszpasterską, informuje przykład kieleckiej parafii. Od lat 60. do schyłku stulecia, 8 wikariuszy tamtejszej kolegiaty obejmowało swą opieką tylko niewielką część z ok. 5500 parafian. W latach 1597-1598 bractwa religijne odnotowano tylko w ok. 20% parafii, ich aktywizacja zaś w kolejnych latach postępowała opornie. Dostępne źródła sugerują, że nie było łatwo zaangażować świeckich w życie religijne parafii ponad niedzielną naukę podstawowych modlitw i ofertoria. Życie religijne, relacje duchownych i świeckich w prepozyturze kieleckiej drugiej połowy XVI wieku to nadal świat prowincji późnego średniowiecza. Tak bowiem jak na przełomie XIV/XV wieku, tak również dwa stulecia później program reformy życia religijnego sprowadzał się do umocnienia dyscypliny świeckich i duchownych.
    The article discusses the cure of souls in the Kielce Provostry in the sixteenth century. The source-base comprises the 1529 benefice taxation register of the Cracow Diocese, the records of the local consistory court, the Kielce collegiate parish registers, which date back to the 1560s, and the 1590s visitation protocols. There were twenty-nine parishes in the territory under the provost of the Kielce collegiate chapter. It was predominantly a rural area with only seven towns, whose economic and administrational roles were limited to the demesnes in which they were located. With a few exceptions, the local landowners were ecclesiastical institutions, first and foremost the Bishop of Cracow, the Benedictine monastery of the Holy Cross and the Cistercian monastery at Wąchock. Thus Reformation ideas did not spread in the Provostry, in contrast to neighbouring lands, where noble patronage played a key role. The parish benefices in the Provostry of Kielce were among the best endowed in the whole diocese. The majority of pastors employed curates, usually one, though occasionally two. The number of parishes with curates fell from 79 to 62 percent between the 1520s and the 1590s. In 1529, 44 percent of curates enjoyed higher incomes than the Provostry average, but in 1597 parish priests with above-average incomes constituted only 27 percent. There is no straight correlation between the level of parish incomes and the decision to employ a curate. Although the salaries of the lower clergy were usually only around 15 percent of the overall annual parish revenues, there was no move to raise them. Salaries were supplemented with fees for administering sacraments, but all we know about them is that they were on the decrease througho ut the century. The salaries of the Kielce lower chapter that substituted for non-resident canons and prelates constituted only 16 per cent of its total annual income. The curates’ testaments confirm the impression that generally, if their lives were far from luxurious, they were certainly not poor. The majority of rectors and curates in the Provostry were born to burgher or peasant families of the Cracow diocese, and those of noble birth constituted at most 20 percent. The lowest reaches of Polish society completed elementary education at most, hence mass literacy was uncommon. As no more than 15 percent of the Provostry clergy enrolled at Cracow University, training under the guidance of the local parish priest was the only route to ordination for most of them. The lower clergy were aware of the importance of books for the cure of souls, and a breviary, not necessarily the Roman Breviary, was commonly relied upon. Pre-Tridentine liturgical manuals were in use in some parishes down to the end of the sixteenth century. Rarely did visitations list sermon collections, which suggests that the priests must have relied on homilies published as part of diocesan guides (agendæ). Parish and private libraries were usually small, mostly containing only liturgical manuals and books useful on an everyday basis; catechisms are rarely mentioned. There is no straight correlation between the variety of books in the parish library and the quality of the cure of souls, as is demonstrated by the case of the Kielce collegiate parish. From the 1560s through to the end of the century the six to eight local chapter vicars exercised care only over a minority of local parishioners, perhaps some 5,500. In 1597–98, religious brotherhoods were active only in around 20 percent of parishes, and efforts to expand their activities were frequently in vain. It was clearly difficult to engage parishioners beyond Sunday mass attendance, and to do more than persuade them to memorise the rudiments of the faith and contribute to bringing offertories. In the second half of the sixteenth century, religious life in the Kielce Provostry was still to a considerable extent a continuation of the mediaeval world, in which the programme of reform was limited to the strengthening of Church discipline.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2021, 115; 197-251
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwa tatarskie testamenty wojskowych z pierwszej połowy XVIII wieku
    Autorzy:
    Winnyczenko, Oksana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690139.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Tatarzy w Rzeczypospolitej
    testamenty
    podział spadku wojskowych
    muzułmanie
    Tatars in the Polish-Lithuanian Commonwealth
    last wills
    distribution of servicemen’s heritage
    Muslims
    Opis:
    Testamenty wojskowych Tatarów z pierwszej połowy wieku XVIII w. są bardzo cennymi źródłami do badania wspólnoty tatarskiej w Rzeczypospolitej. Były to teksty pragmatyczne, przeznaczone głównie dla uporządkowania spraw spadkowych i rodzinnych. Oprócz tego Michał Olejowski i Mucharem Ułan Łostajski, których testamenty opublikowano, zadbali o swoje dusze, zapisawszy na ten cel pewne sumy. Teksty tych aktów nie zawierają – w przeciwieństwie do rozporządzeń szlachty katolickiej – wielu formuł dewocyjnych. Ale i tu widać inwokacje i arengi treścią przypominające klauzule dokumentów chrześcijańskich. Źródła te są cenne także ze względu na informacje o środowisku testatorów: ich towarzyszy, patronów oraz krewnych. The last wills of Tatar servicemen of the first half of the eighteenth century are valuable primary sources for research into the Tatar community in the Polish-Lithuanian Commonwealth. The texts were pragmatic, paying attention mainly to the ordering of hereditary and family issues. Furthermore, Michał Olejowski and Mucharem Ulan Lostajski, whose last wills are published, took care of the salvation of their souls and disposed a certain amount of money for that purpose. The texts of these testaments do not contain a large number of devotional formulas like the last wills of the Catholic nobility. However, they also have an invocation and an arenga which make them resemble Christian documents. These primary sources are also valuable due to the information they contain about the testators, their companions, patrons and relatives.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2017, 3
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W trosce o zbawienie – testamenty kupców Gdańska i Elbląga z drugiej połowy XV i początku XVI wieku
    Out of Concern for Salvation – Testaments of Danzig’s and Elbing’s Merchants from the Second Half of the 15th and the Beginning of the 16th Centuries
    Autorzy:
    Kubicki, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591209.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    burghers’ testaments
    Gdańsk (German: Danzig)
    Elbląg (German: Elbing)
    pious bequest or legacy (Latin: legatum pium)
    piety
    zapisy dewocyjn
    Elbląg
    Gdańsk
    testamenty mieszczańskie
    pobożność
    Opis:
    The author analyses the instructions included in the testaments of the burghers fromDanzig and Elbing, written in the second half of the 15th and at the beginning of the 16thcenturies. After going through the pious legacies made by merchants and members of thetown’s elite it may be claimed that the instructions in the testaments are quite similar asfar as the numbers and amounts of the legacies are concerned; the legacies are made tolocal parish churches, monastic orders, towns’ hospitals and the poor. It was also quitecommon to give legacies to church institutions situated outside the towns where the benefactorslived; for example, the monastic complex of the Carthusian Order called Mary’sParadise (Polish: Raj Maryi) in Kartuzy (German: Karthaus) and mendicant orders inthe State of the Teutonic Order in Prussia (merchants from Danzig and Elbing) and inRoyal Prussia (merchants from Elbing alone), which – in exchange for that – offered thebenefactors a prayer and Masses for their souls and the ones of their families. Such obligationswere consciously published in many places simultaneously, in an attempt to additionallysecure prayers needed to be redeemed. The richest also financed pilgrims whowould visit pilgrimage centres for them. The sums for that purpose were in both townsequal, which probably resulted from actual costs and accepted norms. Generally speaking,pious legacies constituted an insignificant part of the merchants’ property, unless thebenefactor had any inheritors. In part of the testaments there are no instructions for piousbequests; however, it does not mean that the burghers did not give part of their propertyad pias causas. The pressure both of the existing norms and the religious conceptions ofthe way that might lead to redemption made it indispensable to make that last contract.
    Tematem artykułu jest analiza dyspozycji zawartych w testamentach mieszczan Gdańskai Elbląga spisanych w drugiej połowie XV w. i na początku XVI w. Przypatrującsię głównie zapisom na cele pobożne osób trudniących się kupiectwem i członków elitymiejskiej można stwierdzić, iż w dyspozycjach ich testamentów widoczne są duże podobieństwazarówno w liczbie, jak i wysokości legatów na rzecz konkretnych instytucji.Zazwyczaj przede wszystkim miejscowego kościoła parafialnego, klasztorów i szpitaliw mieście, a w dalszej kolejności ubogich. Również charakterystyczne jest uwzględnianiew zapisach wielu instytucji kościelnych położonych poza miastem, w którym samimieszkali. W tym klasztoru kartuzów z Raju Maryi (Kartuzy) i konwentów mendykanckichw Prusach Królewskich (kupcy z Gdańska i Elbląga) i Prusach Krzyżackich (tylkokupcy z Elbląga), które w zamian gwarantowały ofiarodawcy wspomnienie modlitewne,msze za dusze jego i rodziny. Zobowiązania te świadomie powielano jednocześniew wielu miejscach, chcąc w ten sposób dodatkowo zabezpieczyć sobie modlitwy za duszę,potrzebne w drodze do zbawienia. Najbogatsi finansowali również pielgrzymów,którzy w ich intencji odwiedzali najważniejsze ośrodki pielgrzymkowe. Sumy przeznaczanena ten cel były jednakowe w obu miastach, zapewne odpowiadały realnym kosztomi przyjętemu zwyczajowi. W sumie legaty dewocyjne stanowiły w wypadku kupcówzazwyczaj niewielki procent posiadanego przez nich majątku, chyba że ofiarodawca niemiał spadkobierców. W części testamentów brak dyspozycji na cele pobożne. Nie oznaczato jednak, że mieszczanie ci nie przeznaczali części swego majątku ad pias causas. Zarówno siła obyczaju, jak i przede wszystkim panujących wówczas wyobrażeń religijnycho drodze prowadzącej do zbawienia, nakazywała zawarcie tej ostatniej w życiumieszczanina umowy.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 1; 111-128
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W trosce o zbawienie – testamenty kupców Gdańska i Elbląga z drugiej połowy XV i początku XVI wieku
    Autorzy:
    Kubicki, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2137885.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    testamenty mieszczańskie
    Gdańsk
    Elbląg
    zapisy dewocyjne
    pobożność
    burghers’ testaments
    Gdańsk (German: Danzig)
    Elbląg (German: Elbing)
    pious bequest or legacy (Latin: legatum pium)
    piety
    Opis:
    Tematem artykułu jest analiza dyspozycji zawartych w testamentach mieszczan Gdańska i Elbląga spisanych w drugiej połowie XV w. i na początku XVI w. Przypatrując się głównie zapisom na cele pobożne osób trudniących się kupiectwem i członków elity miejskiej można stwierdzić, iż w dyspozycjach ich testamentów widoczne są duże podobieństwa zarówno w liczbie, jak i wysokości legatów na rzecz konkretnych instytucji.Zazwyczaj przede wszystkim miejscowego kościoła parafialnego, klasztorów i szpitali w mieście, a w dalszej kolejności ubogich. Również charakterystyczne jest uwzględnianie w zapisach wielu instytucji kościelnych położonych poza miastem, w którym sami mieszkali. W tym klasztoru kartuzów z Raju Maryi (Kartuzy) i konwentów mendykanckich w Prusach Królewskich (kupcy z Gdańska i Elbląga) i Prusach Krzyżackich (tylko kupcy z Elbląga), które w zamian gwarantowały ofiarodawcy wspomnienie modlitewne,msze za dusze jego i rodziny. Zobowiązania te świadomie powielano jednocześnie w wielu miejscach, chcąc w ten sposób dodatkowo zabezpieczyć sobie modlitwy za duszę,potrzebne w drodze do zbawienia. Najbogatsi finansowali również pielgrzymów,którzy w ich intencji odwiedzali najważniejsze ośrodki pielgrzymkowe. Sumy przeznaczane na ten cel były jednakowe w obu miastach, zapewne odpowiadały realnym kosztom i przyjętemu zwyczajowi. W sumie legaty dewocyjne stanowiły w wypadku kupców zazwyczaj niewielki procent posiadanego przez nich majątku, chyba że ofiarodawca nie miał spadkobierców. W części testamentów brak dyspozycji na cele pobożne. Nie oznacza to jednak, że mieszczanie ci nie przeznaczali części swego majątku ad pias causas. Zarówno siła obyczaju, jak i przede wszystkim panujących wówczas wyobrażeń religijnych o drodze prowadzącej do zbawienia, nakazywała zawarcie tej ostatniej w życiu mieszczanina umowy.
    The author analyses the instructions included in the testaments of the burghers from Danzig and Elbing, written in the second half of the 15th and at the beginning of the 16th centuries. After going through the pious legacies made by merchants and members of the town’s elite it may be claimed that the instructions in the testaments are quite similar as far as the numbers and amounts of the legacies are concerned; the legacies are made to local parish churches, monastic orders, towns’ hospitals and the poor. It was also quite common to give legacies to church institutions situated outside the towns where the benefactors lived; for example, the monastic complex of the Carthusian Order called Mary’s Paradise (Polish: Raj Maryi) in Kartuzy (German: Karthaus) and mendicant orders in the State of the Teutonic Order in Prussia (merchants from Danzig and Elbing) and in Royal Prussia (merchants from Elbing alone), which – in exchange for that – offered the benefactors a prayer and Masses for their souls and the ones of their families. Such obligations were consciously published in many places simultaneously, in an attempt to additionally secure prayers needed to be redeemed. The richest also financed pilgrims who would visit pilgrimage centres for them. The sums for that purpose were in both towns equal, which probably resulted from actual costs and accepted norms. Generally speaking, pious legacies constituted an insignificant part of the merchants’ property, unless the benefactor had any inheritors. In part of the testaments there are no instructions for pious bequests; however, it does not mean that the burghers did not give part of their property ad pias causas. The pressure both of the existing norms and the religious conceptions of the way that might lead to redemption made it indispensable to make that last contract.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 1; 111-128
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródła archiwalne do poznania wyposażenia gospodarstwa chłopskiego na Górnym Śląsku w XIX wieku
    Archival Records as a Source of Knowledge on the Equipment and Furnishings of an Upper Silesian Peasant Farm of the 19th Century
    Autorzy:
    Bulla, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057167.pdf
    Data publikacji:
    2017-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    Upper Silesia
    Lubliniec region
    Pszczyna region
    purchase/sale agreements
    peasants' last wills
    posthumous inventories
    peasant farm equipment
    succession law
    Górny Śląsk
    ziemia lubliniecka
    ziemia pszczyńska
    umowy kupna-sprzedaży
    testamenty chłopskie
    inwentarze pośmiertne
    wyposażenie gospodarstwa chłopskiego
    prawo spadkowe
    Opis:
    Reproduction of the nineteenth-century farm equipment of an Upper Silesia farmstead is possible due to ethnographic interviews. However, this method has some limitations, especially nowadays, when it is increasingly difficult to find informants remembering these times. The solution to this problem is to focus researches on written sources, especially archival ones. This article discusses the usefulness and content of documents produced by the courts operating in the regions of Lubliniec and Pszczyna. The purchase-sale contracts contain information about the value of the real estate, farm tools and animals belonging to the property. Peasants’ last wills provide us with knowledge about the placement of buildings within a farmyard and rooms in a house as well as list all valuable items passed on to heirs. Meanwhile, posthumous inventories list all assets and liabilities of the inheritance, including the detailed list of all objects belonging to the farmstead along with their value. Archival sources allow for a successful reconstruction of farm equipment, which is of particular importance when other sources fail in this regard.
    Odtworzenie dziewiętnastowiecznego wyposażenia gospodarstwa chłopskiego na Górnym Śląsku jest możliwe w oparciu o wywiady etnograficzne. Jednak ta metoda ma pewne ograniczenia, zwłaszcza w dzisiejszych czasach, gdy coraz trudniej odnaleźć informatorów je pamiętających. Rozwiązaniem tego problemu jest oparcie badań o źródła pisane, zwłaszcza archiwalne. W niniejszym artykule omówione zostały przydatność oraz zawartość dokumentów wytwarzanych w ramach funkcjonowania sądów na ziemi lublinieckiej i pszczyńskiej. Umowy kupna-sprzedaży zawierają informacje o wartości gospodarstwa i przynależnych do niego narzędziach gospodarskich oraz zwierzętach. Testamenty dostarczają wiedzy o rozmieszczeniu budynków w zagrodzie i izb w chałupie oraz wymieniają wartościowe przedmioty przekazywane spadkobiercom. Inwentarze pośmiertne wymieniają wszystkie aktywa i pasywa spadku, w tym w szczegółowy sposób wymieniają wszystkie przedmioty znajdujące się w gospodarstwie chłopskim wraz z ich wartością. Na podstawie tych źródeł można dokonać udanej rekonstrukcji wyposażenia gospodarstwa chłopskiego, co ma szczególne znaczenie, gdy inne źródła zawodzą w tym względzie.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2017, 5, 5; 9-62
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krótkie życie i niespodziewana śmierć młodego magnata. Janusz Paweł ks. Ostrogski i jego testament z 6 sierpnia 1619 roku
    Autorzy:
    Anusik, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1042523.pdf
    Data publikacji:
    2020-04-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Książę Janusz Paweł Ostrogski
    magnateria polska
    dzieje Rzeczypospolitej w XVII wieku
    testamenty staropolskie
    edycja źródłowa
    Prince Janusz Paweł Ostrogski
    Polish magnates
    the history of Polish-Lithuanian Commonwealth in 17th century
    Old Polish last wills
    source edition
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest postaci księcia Janusza Pawła Ostrogskiego (1597–1619). Był on potomkiem jednej z najpotężniejszych rodzin magnackich w Rzeczypospolitej. Po wczesnej śmierci ojca, wojewody wołyńskiego Aleksandra, wychowywany był wraz ze starszym bratem przez matkę. Doprowadziła ona do konwersji synów z prawosławia na katolicyzm. W latach 1611–1615 młodzi Ostrogscy odbyli podróż edukacyjną po Europie. Po powrocie do kraju przejęli z rąk matki ogromne latyfundium. Obaj bracia znani byli z hulaszczego trybu życia i rozwiązłości. Zarazili się kiłą, co było przyczyną ich przedwczesnej śmierci. Po zgonie starszego brata Janusz Paweł stał się jednym z największych właścicieli ziemskich w Rzeczypospolitej. Zamierzał się ożenić. Śmierć zaskoczyła go jednak w drodze do domu przyszłego teścia. Książę sporządził przed śmiercią ciekawy testament, którego krytyczna edycja została zamieszczona jako aneks do tego opracowania.
    The article is devoted to prince Janusz Paweł Ostrogski (1597–1619). He was a descendant of one of the most powerful magnate families in the Polish-Lithuanian Commonwealth. After the early death of his father, the Volyn voivode Aleksander, he was brought up, together with older brother, by his mother. She led them to conversion from Orthodoxy to Catholicism. In the years 1611–1615 the young Ostrogski brothers took an educational journey around the Western Europe. After returning to the fatherland they took over a huge latifundium from their mother. Both brothers were known of their rude lifestyle and promiscuity. They were infected with syphilis, which was a cause of their premature death. After the death of his older brother, Janusz Paweł became one of the greatest landowners in the Polish-Lithuanian Commonwealth. He was going to get married. Death however, surprised him on his way to the home of his future father-in-law. The prince made an interesting last will before his death, the critical edition of which was included as an annex to this study.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2020, 19, 1; 215-239
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprzedaż dóbr białostockich przez spadkobierców Jana Klemensa Branickiego
    Sale of Bialystok Estates by Jan Klemens Branicki’s Heirs
    Продажа белостокского имущества наследниками Яна Клеменса Браницкого
    Autorzy:
    Łopatecki, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/953255.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    наследственные права
    наследство
    пожизненное пользование
    Белосток
    Изабелла Браницка
    аренда
    собственность
    покупка и продажа
    prawo dziedziczenia
    testamenty
    prawo dożywocia
    białystok
    izabela
    branicka
    dzierżawa
    własność
    kupno i sprzedaż
    succession
    last wills
    annuity
    bialystok
    izabela branicka
    leasehold
    ownership
    purchase and sale
    Opis:
    The article presents the process of taking over real estate inherited from Jan Klemens Branicki by his heirs. After the Great Crown Hetman’s death, any inheritable lands and some parts of counties (starostwa) were handed over “for life” to Izabela Branicka. The widow was entitled to administer the properties and receive income on them until her death. Under the law, after her death the real estate was to be transferred to Jan Klemens Branicki’s sisters, their children, grandchildren and great grandchildren. The rules of annuity were confirmed by a special commission appointed by Delegated Sejm which was held in Warsaw in 1774. Numerous court proceedings lasted as long as until 1800 when Izabela Branicka reached an agreement with the grandsons (brothers Jan Alojzy and Feliks Potocki) and the granddaughter of Krystyna Sapieha of Branicki (Joanna Potocka of Potocki). According to the decisions thereof, any property claims of Hetman’s wife were to be secured on Prussian lands (Bialystok, Tykocin and Choroszcz lands). Soon afterwards, on 22nd September, 1802, Kriegs- und Domänenkammer (Office of War and Crown Lands) purchased Bialystok real estate (their territory is shown on the map attached to the article) whereas Izabela Branicka leased the city of Bialystok since 1st June, 1803. The transaction of Bialystok real estate’s sale was to be terminated a year after their annuity owner’s death. Actually, in an already new political reality, Russian authorities acquired the real estate on 4th March, 1809. The sellers, however, did not receive the money entered in the sale contract (217.970 thalers / 1.307.820 zlotys) because Izabela Branicka heirs’ liabilities had to be repaid (over 619.000 zlotys) as well as Jan Klemens Branicki’s old debts and liabilities. There was a little more than 124.000 zlotys left in cash but thanks to this transaction Choroszcz and Tykocin estates’ debts were repaid. Smaller financial liabilities also burdened estates located in Austrian Partition.
    Статья представляет процесс перехода недвижимости к наследникам Яна Клеменса Браницкого. После смерти гетмана Великой Короны все земельное имущество было унаследовано и часть староства перешла в пожизненное пользование Изабеллы Браницкой. Вдова имела право до конца жизни управлять имуществом и получать с него доход. По праву после ее смерти вся земельная собственность должна была перейти сестрам Яна Клеменса Браницкого, их детям, внукам и правнукам. Правила пожизненного наследия подтвердила специальная комиссия, назначенная делегированным сеймом, которая заседала в Варшаве в 1774 г. Множественные судебные заседания продолжались до 1880 г., пока Изабелла Браницка не заключила соглашение с правнуками (братьями Яном Алоизом и Феликсом Потоцким) и внучкой Кристиной Сапегой из рода Браницких (Иоанной Потоцкой из рода Потоцких). Она желала, чтобы все ее имущественые права как жены гетмана, были сохранены в виде прусской собственности (белосктокской, тыкотинской и хорошчанской). После әтого, 22 сентрября 1802 г. Камера Войны и Домен (военно-әкономический орган публичной администрации) купила белостокское имущество (их территорию представляет прилагаемая карта), а Изабелла Браницка с 1 июня 1803 г. арендовала город Белосток. Процедура продажи белостокского имущества, находящегося в пожизненном пользовании, должна была закончиться через год после смерти Изабеллы Браницкой. Очевидно, что в новой реальной политической ситуации русские приобрели имущество в собственность 4 марта 1809 г. Продавцы однако не получили денежной суммы, прописанной в контракте (217 970 талеров/1 307 820 злотых), а также нужно было оплатить обязательства наследникам после смерти Изабеллы Браницкой (более 619 000 злотых), кроме әтого, небольшие долги и задолженности Яна Клеменса Браницкого. Наличными оставалось немного более 124 000 злотых, однако, благодаря әтой операции была погашена задолжненность хорошчанского и тыкотинского имущества, более мелкие финансовые обязательства являлись частью собственности, находяшейся на территории Польши, аннексированной Австрией.
    Źródło:
    Studia Podlaskie; 2015, 23
    0867-1370
    Pojawia się w:
    Studia Podlaskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies