Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "teoria prawdy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    O tak zwanych nieklasycznych koncepcjach prawdy według Ajdukiewicza
    Autorzy:
    Chlewicki, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/705750.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    K. Ajdukiewicz
    teoria prawdy
    nieklasyczne koncepcje prawdy
    szkoła lwowsko-warszawska
    epistemologia
    Opis:
    Artykuł prezentuje Ajdukiewiczowską krytykę nieklasycznych koncepcji praw-dy. Przez te koncepcje należy rozumieć koherencyjnę konsensualn% ewiden-cyjną oraz pragmatyczną teorię prawdy. Autor artykułu skupia się na analizie jednego tylko, ale jego zdaniem najważniejszego argumentu krytycznego pod adresem tych teorii, mianowicie polegającego na tym, że zgodnie z myślą Ajdukiewicza wspomnianych koncepcji nie należy w ogóle traktować jako teorii prawdy. S4 one wprawdzie, według Ajdukiewicza, ważnymi elementami procesu budowania i osiągania przez nas tego, co nazywamy wiedz% w tym wiedzą naukową - np. jako składniki teorii uzasadniania - ale traktowanie ich i nazywanie koncepcjami prawdy jest fałszowaniem tego pojęcia.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 4; 413-424
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawda, Jej aspekty ontologiczne i idea intelektu nieskończonego w Badaniach logicznych Edmunda Husserla
    The Truth, Its Ontological Aspects and the Idea of Infinite Intellect in Edmund Husserl’s Logical Investigations
    Autorzy:
    Lewandowski, Rafal
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097342.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    korespondencyjna teoria prawdy
    ontologiczna teoria prawdy
    aletejologia
    prawda jako wypełnienie
    intelekt nieskończony
    fenomenologia
    poznanie bezpośrednie
    correspondence theory of truth
    ontological theory of truth
    alethiology
    truth as the fulfilment
    infinite intellect
    phenomenology
    direct knowledge
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest analiza teorii prawdy zawartej w Badaniach logicznych Edmunda Husserla. W swojej analizie wychodzę od szczegółowego opisu warunków możliwości prawdy na gruncie Husserlowskiej aletejologii. Pokazuję, że teoria ta przyjmuje korelację, paralelizm między subiektywnymi a obiektywnymi warunkami możliwości poznania jako warunek możliwości prawdy. Konsekwencją tych analiz jest wyjaśnienie, jak Husserl rozumie założoną w Badaniach korespondencyjną definicję prawdy, a także uzasadnienie tezy, że to rozumienie zakłada ontologiczną definicję prawdy i ideę intelektu niekończonego jako ideał bezpośredniej i wyczerpującej prezentacji przedmiotu poznania. Zaprezentowane przeze mnie wnioski nie stanowią jednak pełnej interpretacji aletejologii Husserla. Powstrzymuję się bowiem od wyciągania metafizycznych konsekwencji z tej teorii, tzn. nie rozstrzygam kwestii realizmu/idealizmu w Badaniach oraz kwestii tego, czy ideę intelektu niekończonego należy rozumieć w określony sposób metafizyczny (np. teistyczny), czy tylko jako ideę regulatywną w sensie Kanta.
    This article aims to analyze the theory of truth contained in Edmund Husserl’s Logical Investigations. In my analysis, I start from a detailed description of conditions of the possibility of truth based on Husserl’s alethiology. I show that his theory assumes correlation, the parallelism between subjective and objective conditions of the possibility of cognition as a condition of truth. Based on this, I explain Husserl’s interpretation of the correspondence definition of truth found in Logical Investigations. I also provide arguments that this interpretation presupposes the ontological definition of truth and the idea of the infinite intellect as the ideal of a direct and exhaustive presentation of the object of cognition. Nonetheless, my conclusions don’t provide a complete interpretation of Husserl’s alethiology because I refrain from drawing metaphysical consequences from it. That is to say, I neither answer the question about realism/idealism in Logical Investigations nor the question of whether the idea of the infinite intellect should be understood in some metaphysical way (e.g. theistic one) or only as a regulative idea in the Kantian sense.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 83-124
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Arystotelesowskie pojęcie formy i jego zastosowanie we współczesnej filozofii
    The Aristotelian Notion of Form and Its Applications in Contemporary Philosophy
    Autorzy:
    Facca, Danilo
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343108.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    Arystoteles
    forma
    korespondencyjna teoria prawdy
    idealizm
    realizm
    Aristotle
    form
    correspondence theory of truth
    idealism
    realism
    Opis:
    W artykule analizowane jest pojęcie formy (gr.: eidos, morphe), który leży u podstaw teoretycznej refleksji Arystotelesa. Arystotelesa krytyka Platońskiej koncepcji form była punktem wyjścia do opracowania jego własnej filozofii natury („fizyki”) oraz filozofii bytu w ogóle (metafizyki). Koncepcja form w istocie dostarczyła Arystotelesowi teoretyczne podwaliny dla wszystkich dziedzin badań naukowych, toteż pojęcie formy stało się w jego myśli wszechobecne. Artykuł pokazuje także, jak Arystotelesowskie pojęcie formy jest obecne lub można je wprowadzić do współczesnych debat, m.in. dotyczących poznania zmysłowego i rozumowego, tożsamości oraz tzw. mind-body problem.
    The papers analyses the Aristotelian concept of form (eidos, morphe) which is a basis of Aristotle’s philosophy. Aristotle’s critique of Plato’s conception of forms was for Aristotle a starting point for elaborating his own theory of forms. This theory provided Aristotle with a theoretical equipment applied in all the fields of scientific inquiry. So his concept of form proved to be all-pervasive. The article also deals with some recent debates, concerning the questions of sense and intellectual cognition, the problem of identity, the mind-body problem.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2016, 4; 305-314
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy filozofia analityczna sama sobie wykopała grób?
    Has Analytical Philosophy Dug Out a Grave for Itself?
    Autorzy:
    Nowaczyk, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015668.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    R. Rorty
    W. V. O. Quine
    odniesienie przedmiotowe
    korespondencyjna teoria prawdy
    realizm poznawczy
    objective reference
    correspondential theory of truth
    cognitive realism
    Opis:
    Many contemporary philosophers, especially the “post-modern ones,” claim that analytical philosophy has committed self-destruction by undermining the position of cognitive realism and questioning its main pillars: theory of objective reference of expressions and correspondential theory of truth. One of such philosophers is Rorty, an indefatigable critic of the conception of “right representations,” a concept that – according to him – is “an empty compliment which we pay to helpful beliefs while realising our intentions.” In order to support his nihilistic position, Rorty many times refers to Quine. In my paper I seek to answer the question whether Rorty’s and the views of other post-modern philosophers can be supported by Quine’s philosophical conceptions. Analysing some selected trends of his philosophy, in particular the thesis about indeterminacy of reference (ontological relativity), I seek to prove that – contrary to Rorty’s claim – Quine did not devalue the idea of objective reference. I also prove that the semantic concept of truth as relativised to the model of language plays in Quine’s epistemology an equally essential role to the role of the immanent concept of truth as “disquotational.” The former is closer to the correspondential conception of truth. The conclusions which Rorty draws from the conception of Quine are rash, and sometimes they are an outcome of biased interpretation.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 1; 227-242
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Is Truth Perspectival in Science? Viability of Pragmatic Account of Scientific Truth for Mixed-Methods Research
    Czy prawda w nauce jest względna? Ocena zasadności pragmatycznej koncepcji prawdy naukowej w kontekście metod mieszanych w procesie badawczym
    Autorzy:
    Kawalec, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577873.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    theory of truth
    mixed-methods
    scientific truth
    John Snow
    causality
    delimiting counterfactuals
    teoria prawdy
    metody mieszane
    prawda naukowa
    przyczynowość
    zdania kontrfaktyczne rozgraniczające
    Opis:
    This paper attempts to assess the viability of M. Frápolli’s pragmatic account of scientific truth in the context of moderately pluralistic view of research process. Mixed-methods approach, which embodies the moderately pluralistic view in the social sciences, combines various methods, i.e. quantitative and qualitative, within a single research process in order to cross-validate and integrate the results into a coherent answer to the initial problem. Prima facie the pragmatic account of scientific truth squares well with the pragmatic justification of the mixed-methods approach, addressing the objections on content incommensurability or meaning ambiguities. However, as I argue, the pragmatic account of truth may not be able to significantly contribute to resolve the problem of ‘institutionalized assertion of falsehood’, unless it will accommodate some form of moderately pluralistic view of the research process allowing for cross-validation of tentative assertion of the purported scientific truth.
    W artykule podjęto próbę oceny zasadności M. Frápolli pragmatycznej koncepcji prawdy naukowej w kontekście umiarkowanie pluralistycznego ujęcia procesu badawczego. Podejście mieszane, które realizuje to umiarkowanie pluralistyczne stanowisko w naukach społecznych, łączy różne metody, czyli ilościowe i jakościowe, w ramach jednego procesu badawczego w celu walidacji krzyżowej i zintegrowania wyników w spójną odpowiedź na problem badawczy. Prima facie koncepcja pragmatyczna prawd naukowych jest zasadniczo zgodna z pragmatycznym uzasadnieniem podejścia mieszanego. Jednak pragmatyczna koncepcja prawdy nie rozwiązuje problemu „zinstytucjonalizowanej asercji fałszu”, o ile nie przyjmie jakiejś formy umiarkowanie pluralistycznej wizji procesu badawczego, która umożliwia walidację krzyżową asercji rzekomej prawdy naukowej.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2014, 50, 4(202); 281-290
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ajdukiewicz, Husserl i Tarski – w sprawie semantycznej teorii poznania
    Ajdukiewicz, Husserl and Tarski-Concerning the Semantic Theory of Knowledge
    Autorzy:
    Olech, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/561366.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Semiotyczne
    Tematy:
    Kazimierz Ajdukiewicz
    Edmund Husserl
    Alfred Tarski
    Anna Jedynak
    Jan Woleński
    semantyczna teoria poznania
    semantyczna teoria prawdy
    intensjonalna i ekstensjonalna interpretacja języka
    intencjonalna teoria wyrażeń
    poznanie określone co do treści
    związek języka i myślenia
    Opis:
    The aim of this paper is to show the importance of intentional theory of language of Edmund Husserl for Ajdukiewicz’s theory of language, and hence for his semantic theory of knowledge. As far as Tarski’s semantic achievements from the ‘30s, they provided to Ajdukiewicz the legitimisation for the transition from his reflection about the linguistic world-picture, i.e. the world of linguistic intensions, into the reflection about the world, i.e. the world of lingustic extensions. But in spite of that, the purely-philosophical climate of Ajdukiewicz’s semantic theory of knowledge is from the spirit of Husserl.
    Niniejszy artykuł ma polemiczny charakter. Polemizuje on z głosami tych filozofów, którzy w semantycznej teorii poznania Kazimierza Ajdukiewicza widzą znaczący i nadto wyłączny wpływ semantycznego dorobku Alfreda Tarskiego. Słuchając głosów tych filozofów można odnieść wrażenie, że przeoczyli oni fakt, iż termin „semantyka” znaczył co innego w wypadku Ajdukiewicza, prezentującego semantyczną teorię poznania, a co innego w wypadku Tarskiego, prezentującego semantyczną teorię prawdy. Z tą różnicą, dotyczącą znaczeń terminu „semantyka”, wiąże się inna, fundamentalna w wypadku obu tych logików różnica, a mianowicie ich odmienne podejście do języka, co zdaje się umykać uwadze tym piszącym o semantycznej teorii poznania, z którymi zamierzam polemizować. Podejście Ajdukiewicza było intensjonalne, natomiast podejście Tarskiego – ekstensjonalne, co mówiąc mam na myśli to, że dla pierwszego z nich podstawową była intensjonalna interpretacja języka, a dla drugiego – interpretacja ekstensjonalna. Filozofowie, z którymi polemizuję, przeoczają jeszcze jeden fakt, a mianowicie trudny do przecenienia wpływ, jaki na powstanie semantycznej teorii poznania miała intencjonalna teoria języka Edmunda Husserla. Niniejszy artykuł stara się przywrócić właściwą miarę Tarskiemu w tytułowej sprawie oraz oddać sprawiedliwość Husserlowi, bez filozofii którego semantycznej teorii poznania, jako metaepistemologicznego projektu, by nie było. A przecież to ów projekt legitymizował jego realizacje i dopiero w nich były wykorzystywane niektóre osiągnięcia semantyki Tarskiego.
    Źródło:
    Studia Semiotyczne; 2019, 33, 2
    0137-6608
    Pojawia się w:
    Studia Semiotyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Libertarian Argumentation Ethics, the Tranascendental Pragmatics of Language, and the Conflict-Freedom Principle
    Autorzy:
    Slenzok, Norbert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127676.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Hans-Hermann Hoppe
    argumentation ethics
    transcendental pragmatics of language
    consensus theory of truth
    conflict-freedom
    libertarianism
    etyka argumentacyjna
    transcendentalna pragmatyka języka
    konsensualna teoria prawdy
    wolność od konfliktów
    libertarianizm
    Opis:
    The purpose of the presented paper is to showcase the links between Hans-Hermann Hoppe’s libertarian argumentation ethics and Karl-Otto Apel’s transcendental pragmatics with a special reference to the consensus theory of truth proposed by the latter thinker. More specifically, the author contends that Hoppe’s theory is logically contingent on Apel’s views on truth in that some crucial gaps in Hoppe’s grounding of the so-called “a priori of communication and argumentation” are filled by Apel’s original arguments. Additionally, the paper provides a case for interpreting Hoppe's ethics as a theory of rational conflict-freedom, which seems to cohere best with the transcendental-pragmatist approach. Finally, the author offers a few remarks on how the most common objections against Hoppe's theory can be overcome on the basis of the transcendental pragmatics and the conflict-freedom principle.
    Celem prezentowanego artykułu jest wskazanie związków zachodzących pomiędzy Hansa-Hermanna Hoppego libertariańską etyką argumentacyjną a transcendentalną pragmatyką Karla-Otto Apla ze szczególnym uwzględnieniem zaproponowanej przez tego ostatniego myśliciela konsensualnej teorii prawdy. Dokładniej rzecz ujmując, zdaniem autora teoria Hoppego jest logicznie zależna od Apla poglądów na kwestię prawdy. Oryginalne argumenty Apla wypełniają bowiem kluczowe luki w dokonanym przez Hoppego ugruntowaniu tzw. "a priori komunikacji i argumentacji". Dodatkowo, artykuł zawiera argumentację na rzecz interpretowania etyki Hoppego jako teorii racjonalnej wolności od konfliktów, czemu najlepiej odpowiada właśnie podejście transcendentalno-pragmatyczne. Wreszcie, autor wysuwa kilka uwag odnośnie do najpopularniejszych obiekcji przeciwko teorii Hoppego, które przezwyciężyć można na bazie transcendentalnej pragmatyki i zasady wolności od konfliktów.
    Źródło:
    Analiza i Egzystencja; 2022, 58; 35-64
    1734-9923
    2300-7621
    Pojawia się w:
    Analiza i Egzystencja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy Awerroes był awerroistą?
    Was Averroes an averroist?
    Autorzy:
    Kaczmarek, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/431332.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Awerroes
    awerroizm
    determinizm
    dusza ludzka
    teoria "podwójnej prawdy"
    filozofia muzułmańska
    Averroes
    averroism
    determinism
    human soul
    theory of “double-truth”
    Muslim philosophy
    Opis:
    XIII wiek w Europie obfitował w wiele aktywnych nurtów filozoficznych. Jeden z nich, ruch związany z odkrytym na nowo Arystotelesem, zgromadził wokół siebie grupę ludzi zwanych „awerroistami”. Bardzo szybko tenże nurt zaczęto kojarzyć z Awerroesem, filozofem muzułmańskim z XII wieku. Powyższy artykuł podejmuje analizę filozofii Awerroesa, w celu dowiedzenia, że bezpośrednie łączenie imienia Awerroesa z nurtem awerroizmu stanowi zbyt duże uproszczenie. Artykuł opracowuje ten problem na różnych płaszczyznach. Głównymi źródłami podjętych tu rozważań są dwa dzieła Ibn Ruszda: Fasl al.-makal i Al.-Kaszf an manahidż al.-adilla. Pierwsze zagadnienie dotyczy wolnej woli i pojęcia determinizmu. Poruszany przez awerroistów problem predestynacji, Awerroes umieścił między dwoma skrajnościami: okazjonalizmem i determinizmem. Filozof z Kordoby dowodził, że człowiek nie jest bytem całkowicie zdeterminowanym, ale porusza się według pewnych reguł i korzysta z łaski Bożej, by te reguły wypełnić. W kolejnej części artykułu pada pytanie o problem duszy. Awerroiści twierdzili, że dusza ludzka jest śmiertelna i umiera wraz z ciałem. Uważali, że istnienie jedna wspólna dusza dla całego rodzaju ludzkiego. Ale to nie była teoria Awerroesa. Badając pisma tego filozofa, łatwo dowieść, że wierzył on w istnienie po śmierci indywidualnych dusz ludzkich, w życiu, które nastąpi po zmartwychwstaniu. Ostatnia z omawianych spraw dotyczy zagadnienia tzw. „podwójnej prawdy”. Zwolennicy tej teorii uważali, że istnieją dwie niezależne drogi wiodące ku prawdzie: teologiczna i filozoficzna. Według awerroistów były to drogi niezależne od siebie i każda posiadała swoją własną prawdę. W artykule wykazano jednak, że Awerroesa nie można łączyć ze stanowiskiem ateistycznym, dla którego prawdy teologiczne nie miałyby większej wartości. Był on bowiem wierzącym muzułmaninem, który miał szacunek dla credo swojej religii. Jednakże Ibn Ruszd pokazał trzy drogi rozumowania. Podzielił on ludzi na trzy grupy: filozofów, teologów i prosty lud. Według niego każda z tych grup posługuje się swoimi własnymi metodologicznymi narzędziami. Prosty lud rozumie prawdy swojej wiary w oparciu o metody retoryki, teologowie są dialektykami, natomiast filozofowie posługują się sylogizmem demonstratywnym, który jest najskuteczniejszym sposobem dochodzenia do prawdy. Na pewno badanie filozofii Awerroesa pozostaje stale aktualnym zadaniem. Warto jednak pamiętać o jednej uwadze – a mianowicie, należy zawsze starać się odróżniać oryginalne myśli Awerroesa od jego komentarzy dzieł Arystotelesa, które nie zawsze pokrywają się z poglądami Ibn Ruszda.
    We can identify many branches of philosophy in 13th century Europe. The newly rediscovered philosophy of Aristotle, brought together the so–called “averroists”. The title “averroist” became linked with Averroes, a Muslim philhosopher in the 12th century. This article examines the philosophy of Averroes with the aim of showing that the linking of averroist approaches with his name is oversimplistic. The article does this in a few ways. The main sources of this exploration are two works written by Averroes: “The Decisive Treatise” (Fasl al.-maqal) and “Faith and Reason in Islam” (Al.-Kaszf an manahidż al.-adilla). The first issue is in regard to free will and determinism. Averroes placed predestination, as put forward by averroists, between two extremes: occasionalism and determinism. The philosopher from Cordoba argued that the man is not a fully determined being but moves in accordance with certain laws, for which he requires the grace of God to fulfil. The next part of the article looks at the soul. Averroists thought that a human soul is mortal and dies with the body. They believed that there is one common soul for all mankind. However, this is not Averroes’ theory. In examining his writings, it is clearly seen that he believed in the existence of individual souls after death, in a life following the resurrection. The final matter involves the theory of “double–truth”. Advocates of this idea believe that there are two independent ways of discovering the truth: theological and philosophical. Averroists argued that theology and philosophy are independent of one another and that each has its own truth. In our article we demonstrate that Averroes is not an atheist, for whom theological truth has no real value. On the contrary, he was a faithful Muslim, who respected the creed of his religion. However, Averroes (aka Ibn Rushd) showed three ways of reasoning. He divided people into three groups: philosophers, theologians and the common people. According to him, each group uses its own methodological tools. The common people understand the truth of their faith based on the methods of rhetoric, theologians are dialecticians, and philosophers use the syllogic demonstration, which is the most effective way of arriving at the truth. Certainly the study of Averroes’ philosophy remains a constant task. One needs to bear in mind however, that one should always try to distinguish his original thoughts from his comments on the works of Aristotle, which do not always correspond to his own views.
    Źródło:
    Studia Philosophiae Christianae; 2013, 49, 2; 79-94
    0585-5470
    Pojawia się w:
    Studia Philosophiae Christianae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynowa teoria metafory na tle filozofii Donalda Davidsona
    Causal theory of metaphor and Donald Davidson’s philosophical system
    Autorzy:
    Maciaszek, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/561282.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Semiotyczne
    Tematy:
    działanie
    interpretacja
    metafora
    prawda metaforyczna
    przyczynowość
    teoria prawdy
    warunki prawdziwości
    zdarzenie
    znaczenie dosłowne
    znaczenie metaforyczne
    action
    causality
    event
    interpretation
    literal meaning
    metaphor
    metaphorical meaning
    metaphorical truth
    theory of truth
    truth conditions
    Opis:
    Celem artykułu jest analiza, uzasadnienie i wyjaśnienie Donalda Davidsona przyczynowej teorii metafory z punktu widzenia całości jego poglądów filozoficznych. Poglądy te tworzą spójny system obejmujący, poza semantyką i teorią interpretacji, m.in. teorię poznania, teorię działania oraz teorię racjonalności. Proponując przyczynową teorię metafory, Davidson nie odwołał się bezpośrednio do własnej teorii znaczenia, starając się uzasadnić odrzucenie pojęć znaczenia metaforycznego oraz prawdy metaforycznej na gruncie potocznego rozumienia pojęć semantycznych. W artykule argumentuje się, że przyczynowa teoria metafory stanowi uzupełnienie systemu Davidsona, a ponadto że teoria ta ujęta przez pryzmat całego systemu pozwala wyjaśnić rolę metafor nie tylko w literaturze i poezji, lecz także w naukach przyrodniczych, prawie, religii i naukach społecznych.
    The aim of the paper is to analyze, clarify and explain Donald Davidson’s causal theory of metaphor form the viewpoint of his philosophical views which constitute coherent philosophical system comprising not only semantics and theory of interpretation, but epistemology, theory of action, and theory of rationality as well. Proposing his own theory of metaphor Davidson did not refer to his philosophy, and justified his rejection of the notions of metaphorical meaning and metaphorical truth on the ground of common, pre-theoretical views on meaning and other semantic notions. I argue that the causal theory of metaphor fits perfectly Davidson’s philosophical system and from the point of view of his system it is easy to explain the role of metaphor not only in literature and poetry, but in sciences, law, religion, and social sciences.
    Źródło:
    Studia Semiotyczne; 2016, 30, 1; 43-70
    0137-6608
    Pojawia się w:
    Studia Semiotyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Alfreda Tarskiego schemat T jako równość definicyjna
    Alfred Tarski’s T-Scheme as a Definitional Equivalence
    Autorzy:
    Kublikowski, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013929.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Umowa P (Konwencja T)
    schemat T
    T-równoważności
    prawda
    definicja
    definicja cyrkularna
    cyrkularność
    rewizja
    rewizyjna teoria definicji
    rewizyjna teoria prawdy
    Convention T
    T-scheme
    T-sentences
    truth
    definition
    circular definition
    circularity
    revision
    revision theory of definition
    revision theory of truth
    Opis:
    The goal of this paper is to present a way of reading Alfred Tarski’s T-scheme as a definitional – and not material – equivalence. Anil Gupta and Nuel Belnap in their book The Revision Theory of Truth (MIT 1993), develop a theory of truth and a theory of definition, which are called Revision Theories – of Truth (RTT) and of Definition (RTD). They accept Tarski’s T-sentences (such as: “snow is white” is true iff snow is white) and their central role for the signification of truth. According to RTT and RTD the centrality of Tarski’s T-sentences can be maintained only by accepting interdependent definitions. Gupta and Belnap claim that it is worthy to read the T-scheme as a definitional equivalence rather than as a material equivalence, for the former understanding allows us to solve the Liar paradox. To obtain this result, it is important to notice a structural similarity between the T-scheme and the general scheme of definition. Gupta and Belnap reject Tarski’s demand for formal correctness of definitions and claim that it is logically justified to accept circular definitions. This is why they modify a general scheme of definition by adding a predicate which is being defined (definiendum) – e.g. an arbitrary predicate G – to the definiens, i.e. to the defining formula which occurs on the right side of the definitional scheme. A circular definition, which is constructed in such a way, is helpful in showing that different patterns of behaviour of the predicate G are similar to respective patterns of behaviour of the predicate “true”. Such a result suggests that the concept of truth is itself circular.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2005, 53, 1; 143-156
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O obiektywności prawdy i jej podstawach ontycznych
    On Objectivity of Truth and Its Ontic Foundations
    Autorzy:
    Dębowski, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577591.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Ingarden
    obiektywność w sensie ontycznym
    subiektywność w sensie ontycznym
    transcendencja strukturalna
    prawda
    fałsz
    klasyczna teoria prawdy
    zdanie w sensie logicznym
    sąd
    ontic sense of objectivity
    ontic sense of subjectivity
    structural transcendence
    truth
    false
    classic theory of truth
    proposition
    belief
    Opis:
    W artykule – dzięki zestawieniu głównych pojęć obiektywności w sensie ontycznym – odpowiadam na pytanie, co się składa na obiektywnie istniejącą rzeczywistość. Odwołując się do pojęcia transcendencji strukturalnej, wskazuję również, gdzie (i jak) przebiega granica między ontyczną obiektywnością a ontyczną subiektywnością. Na koniec, sięgając do pojęcia obiektywności w sensie epistemologicznym, próbuję wyklarować relację pomiędzy obiektywnością i subiektywnością z jednej strony, a prawdziwością i fałszywością z drugiej.
    In the paper – thanks to the ontic sense of the objectivity concept – I answer the question what objectively existing reality consists of. Appealing to the concept of the structural transcendence, I indicate also where (and how) the boundary between the ontic objectivity and the ontic subjectivity runs. Finally, I try to clarify relations between objectivity and subjectivity as well as veracity and falseness.
    Źródło:
    Zagadnienia Naukoznawstwa; 2015, 51, 2(204); 111-124
    0044-1619
    Pojawia się w:
    Zagadnienia Naukoznawstwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O klasycznie pojętej prawdzie, postprawdzie i zasadzie źródłowości
    On Classical Truth, Post-Truth and the Principle of Sourceness
    Autorzy:
    Dębowski, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/41199772.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
    Tematy:
    truth
    post-truth
    reality
    virtual reality
    thought
    cognition
    knowledge
    realism
    objectivism
    correspondence theory of truth
    strong correspondence
    weak correspondence
    prawda
    postprawda
    rzeczywistość
    rzeczywistość wirtualna
    myśl
    poznanie
    wiedza
    wiedza naukowa
    realizm
    obiektywizm
    korespondencyjna teoria prawdy
    korespondencja mocna
    korespondencja słaba
    Opis:
    W niniejszym artykule, po krótkiej (dziesięciopunktowej) charakterystyce klasycznej koncepcji prawdy, wskazuję na jej naukową doniosłość i wszechstronną użyteczność, w tym m.in. na możliwość aplikacji w niektórych środowiskach wirtualnych, np. w odniesieniu do obiektów wirtualnych typu A i typu C. W artykule podkreślam również, iż — niezależnie od wyobrażeń promotorów i fundatorów „epoki postprawdy” (np. woli polityków, propagandystów czy autorów rozmaitych teorii spiskowych) — klasycznie pojęta prawda jest zasadniczo nieusuwalna z dyskursu społecznego, w tym także z filozoficznego i naukowego.
    In this paper, I present a short 10-point characteristics of the classical conception of truth. Subsequently I point to the importance and comprehensive usefulness of this truth, among others, to the possibility of applying it in some virtual environments, e.g., in those which include virtual objects of types A and C. I also emphasize that—independently of views of promotors and creators of the “post-truth era” (e.g. the will of politicians, propagandists and the authors of conspiracy theories)—truth as it is grasped in the classical theory is in principle non-withdrawable from social discourse, including its philosophical and scientific fields.
    Źródło:
    Filozofia i Nauka; 2021, 9; 127-146
    2300-4711
    2545-1936
    Pojawia się w:
    Filozofia i Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W cieniu fatalizmu: problem wolności i odpowiedzialności w ramach systemu metafizycznego G.W. Leibniza
    Autorzy:
    Kuźniar, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2103022.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    wolność
    odpowiedzialność
    odwieczność prawdy
    Boska przedwiedza
    determinizm
    alternatywne możliwości
    teoria odpowiedników
    fatalizm
    fatum Mahometanum
    kara
    esencjalizm
    Opis:
    Celem badawczym artykułu jest przeprowadzenie analizy czterech fundamentalnych dla teorii filozoficznej G.W. Leibniza twierdzeń dotyczących ludzkiej wolności i odpowiedzialności. Twierdzenia te są następujące: (1) odwieczność prawdy i Boska przedwiedza nie stoją w sprzeczności z wolnością ludzkich działań; (2) deterministyczna natura świata nie wyklucza wolności czynów; (3) prawdziwość zasady racji dostatecznej nie pociąga za sobą koncepcji fatum Mahometanum; (4) podmioty działające słusznie ponoszą odpowiedzialność za własne czyny. W artykule przedstawiono argumentację, zgodnie z którą Leibnizowi co do zasady udaje się zarówno przekonująco uzasadnić wymienione tezy, jak i zachować spójność wewnętrzną swojego systemu metafizycznego.
    Źródło:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2016, 4; 355-370
    1230-1493
    Pojawia się w:
    Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sens wyrażenia ‘teoria spiskowa’, czyli jak odróżnić teorię spiskową od niespiskowej
    'Conspiracy theory' - how to understand and how to use the term
    Autorzy:
    Łukowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/945745.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    conspiracy theory
    paranoid thinking
    rationality
    bounded rationality
    criteria of truth
    Noam Chomsky
    Herbert A. Simon
    teoria spiskowa
    myślenie paranoiczne
    racjonalność
    racjonalność ograniczona
    kryteria prawdy Noam Chomsky
    Opis:
    ‘Conspiracy theory’ is especially popular term used by journalists in Poland. Alas, this name is understood in an intuitive and journalistic manner only, and has an eristic use. Janusz Guzowski in his paper tries to establish its definitional sense. Unfortunately, his proposal is useless, because conspiracy mentality is defined by common and fundamental features typical for everyday and even scientific thinking. Such an approach has some undesirable consequence: a theory is called conspiracy because in somebody’s opinion it is conspiracy. That is why, Guzowski’s approach is here called intuitive-content, because such a naming is arbitrary and intuitive and depends on the content of the theory. In our paper there is proposed an opposite context-free approach, which is closely relative to Chomksy’s opinion. Thus a theory is recognizes as conspiracy, if and only if, it is ignored by scientists.
    Źródło:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2016, 33 (2)
    1689-4286
    Pojawia się w:
    Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Discourse and „something more”
    Dyskurs i „coś więcej”
    Autorzy:
    Pękala, Teresa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2041841.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-25
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    discourse
    theory
    esthetics of “something more”
    singularism
    figurality
    effect of meaning
    effect of truth
    metaphor
    semiotics
    phenomenology
    dyskurs
    teoria
    estetyka „coś więcej”
    syngularyzm
    figuralność
    efekt znaczenia
    efekt prawdy
    metafora
    semiotyka
    fenomenologia
    Opis:
    The starting point and pivot holding the article together is an attempt to explain what the enigmatic “something more” means as an expression of theorists’ expectations of discourse. The words that constitute the leitmotif, taken from Michel Foucault’s theory and repeated by Mieke Bal, perform the role of “miniature theory” in the text, in the meaning assigned to the concepts by the Dutch scholar. The author of the article tries to interpret their meanings in the context of the foregoing conceptions, and compares semiotic and phenomenological approaches. The research tool that she uses is Pierre Bourdieu’s theories of art rules and the art field as well as the proposals of contemporary German theorists: Andreas Reckwitz, Dieter Mersch and Stephanie Schmidt. Following Grzegorz Sztabiński, she recalls the problem of distinguishing theory from discourse and ponders the validity of this distinction, and the con- sequences of the proposition that discourses are only forms of expression for theory. Changes taking place in discourses are analyzed as the result of transformations in the late modern society, defined by Reckwitz as singularism. Guiding discourses towards “something more” than denoting the states of things changes their function and allows speaking of the “effect of truth”, “effect of meaning”, current “use of work”, performative power of concepts and embodiment of the language of art. Expecta-tions of “something more” have always focused on the problem of identity and disproportion of heterogenic discourses. In the conclusion, the “something more” of discourse is shown as the contemporary form of metaphysical questions asked from the perspective of philosophy of finiteness.
    Punktem wyjścia i osią spajającą artykuł jest próba wyjaśnienia co oznacza enigmatyczne „coś więcej” jako wyraz oczekiwań teoretyków wobec dyskursu. Słowa będące leitmotivem zaczerpnięte z teorii Michela Foucaulta i powtórzone przez Mike Bal pełnią w tekście rolę „miniaturowej teorii” w znaczeniu jakie pojęciom nadała holenderska badaczka. Autorka próbuje odczytać ich znaczenie w kontekście wymienionych koncepcji, porównuje ujęcia semiotyczne z fenomenologicznymi. Jako narzędzia badawcze wykorzystuje teorie reguł sztuki i pola sztuki Pierre’a Bourdieu oraz propozycje współczesnych teoretyków niemieckich Andreasa Reckwitza, Dietera Merscha, Stephanie Schmidt. Przypomina za Grzegorzem Sztabińskim problem odróżnienia teorii od dyskursu i rozważa zasadność takiego odróżnienia oraz konsekwencje twierdzenia, że dyskursy są tylko formami wypowiedzi dla teorii. Zmiany zachodzące w dyskursach analizowane są jako następstwo przemian w społeczeństwie późnonowoczesnym określanych przez Reckwitza syngularyzmem. Ukierunkowanie dyskursów na „coś więcej” niż oznaczanie stanów rzeczy zmienia ich funkcję i pozwala mówić o „efekcie prawdy”, „efekcie znaczenia”, bieżącym „użyciu dzieła”, performatywnej mocy pojęć i ucieleśnieniu mowy sztuki. Oczekiwania „czegoś więcej” zawsze koncentrowały się wokół problemu tożsamości i niewspółmierności heterogenicznych dyskursów. W podsumowaniu „coś więcej” dyskursu pokazane jest jako współczesna forma pytań metafizycznych zadawania z perspektywy filozofii skończoności.
    Źródło:
    Art Inquiry. Recherches sur les arts; 2021, 23; 11-28
    1641-9278
    Pojawia się w:
    Art Inquiry. Recherches sur les arts
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies