- Tytuł:
-
André Cadere: Rozpocząć Sztukę od Nowa. Komentarz do Konferencji z Louvain
André Cadere: To Begin Art from Scratch. A Comment upon the Conference in Louvain - Autorzy:
- Brogowski, Leszek
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/424434.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
- Tematy:
-
André Cadere,
sztuka konceptualna,
sztuka krytyczna,
teoria instytucjonalna,
dokumentacja,
certyfikacja,
komodyfikacja,
utowarowienie
Conceptual Art,
critical art,
institucional theory,
documentation,
certification,
commodification - Opis:
- Wychodząc od opublikowanego w 1974 roku tekstu André Cadere pod tytułem Prezentacja pracy. Sposoby jej użycia, drugie wydanie Dokumentów Artystów w Galerii im. Andrzeja Pierzgalskiego przedstawia mało w Polsce znaną pracę tego artysty. Reprodukowany tutaj dokument nie zastępuje dzieła i nie jest równoważny praktyce artystycznej: ale nie jest on jedynie czymś wtórnym, bo jest także jednym z jego sposobów prezentacji własnej sztuki. Wygłoszony przez artystę na Uniwersytecie w Louvain wykład nie jest konstrukcją teoretyczną sensu stricto, której jego praktyka artystyczna byłaby realizacją; miał on jedynie na celu uwypuklenie pojęć i refleksji naturalnie zawartych w jego codziennej praktyce sztuki. A praktyka Cadere otwierała nowy sposób tworzenia i prezentowania sztuki, którego istotą było całkowite uwolnienie jej od instytucji takich, jak galeria, muzeum czy centrum sztuki. Pozwalającą na to metoda opierała się na założeniu, że każdy uczyniony z tej pracy użytek jest pewnym sposobem jej prezentacji. Jego sztuka nie potrzebuje przestrzeni wystawowej innej, niż jakakolwiek przestrzeń, w jakiej się on znajduje, a miejsce dzieł zajęły w niej wielobarwne, złożone z segmentów drążki, tworzone według ściśle określonego systemu, którego elementem był także błąd. Tym sposobem dzieło traciło swe uprzywilejowane miejsce w centrum uwagi i w przestrzeni, a jego misją nie miało już być niesienie treści narratywnych i jakości estetycznych, lecz skupienie uwagi na przestrzeni, w której jest ono prezentowane. Drążki Cadere nie potrzebują ani postumentów, ani galeryjnych ścian, bo każdy sposób ich użycia jest zarazem pełnoprawnym sposobem ich prezentacji: mogą być oparte o ścianę, w galerii lub w jakiejkolwiek innej przestrzeni, położone na stole lub na podłodze, mogą też być niesione przez samego artystę na ulicy, w mieście, czy w przestrzeniach jakichkolwiek instytucji, w muzeum; mogą też znaleźć dla siebie miejsce poza salami wystawienniczymi, nie tracąc ani sensu ani wartości, a nawet przeciwnie, nabierając właściwego im znaczenia. Ta antropologiczna koncepcja sztuki opuszczającej ramy instytucjonalne, aby przeniknąć do codziennej rzeczywistości, podważa dominującą ciągle jeszcze w społeczeństwach zachodnich koncepcję socjologiczną, zgodnie z którą to właśnie instytucje „świata sztuki” nadają ostatecznie status dzieł różnym przedmiotom. Odmawiając instytucjom tego typu władzy, Cadere stał się dla nich samych rodzajem zagrożenia i wielokrotnie spotykał się z ich strony z brutalnymi reakcjami: niejednokrotnie zakazywano mu wstępu na wernisaż lub wręcz „wypraszano” manu militari z ich przestrzeni. Ale jego sztuka była nie tylko eksperymentalną prowokacją zwróconą przeciwko instytucjom sztuki; proponowała ona także radykalnie odmienną jej ekonomię, odrzucając miedzy innymi praktykę podpisu artysty na samym dziele, kluczowy element fetyszyzacji dzieła jako towaru na rynku sztuki, i zastępując go certyfikatem sporządzonym przez notariusza, przewidującym również ewentualną rekonstrukcję drążków w wypadku ich zaginięcia lub zniszczenia. Opierając się na tych fundamentach, Cadere proponował dogłębne przemyślenie doświadczenia sztuki w kontekście epoki, w której przyszło mu żyć. Był świadom tego, że praktyka jaką wymyślił i wdrażał w życie miała charakter nierozłącznie artystyczny i polityczny, a jego krytyczna postawa w największym może stopniu dotyczyła pytań o przyszłość kultury, którą Cadere wiązał ze sferą widzenia, decydującym doświadczeniem epoki reklam, telewizji i rozwoju mass mediów. Wyzwolił sztukę z wąskiego kręgu instytucji sztuki poszerzając granice pola artystycznego, określonego przez możliwość poznania rzeczywistości za sprawą widzenia. „Dlatego widzenie, sztuka, malarstwo są w pierwszej linii walki ideologicznej”, mówił w Louvain, podkreślając znaczenie sfery widzenia dla kształtu kultury: „Praca tu prezentowana” – mówił – „trzyma się na uboczu, pozwalając ujawnić się naturze miejsca, gdzie się znajduje, oraz widza, który na nią patrzy.”
- Źródło:
-
Sztuka i Dokumentacja; 2018, 19; 281-291
2080-413X - Pojawia się w:
- Sztuka i Dokumentacja
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł