Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "storage caverns" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-27 z 27
    Tytuł:
    How to localize an Underground Gas Storage (UGS) in a salt structure of the Fore-Sudetic Monocline in light of its geomechanical properties
    Autorzy:
    Zeljaś, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/298757.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    underground storage
    natural gas storage caverns
    saline rock mass stability
    geomechanical properties of salt rock
    Opis:
    The analysis of formal and legal regulations revealed that Underground Gas Storages are a favorable option in Polish conditions. The author presented a possible localization of an UGS in a salt structure of the Fore-Sudetic Monocline, indicating the advantages of the area and problems to be solved. Attention was paid to the UGS stability and complexity of this issue. The presented strength indices and rheological parameters of salt were based on laboratory experiments. In the future they can be used at the stage of designing and performing geomechanical analyses.
    Źródło:
    AGH Drilling, Oil, Gas; 2016, 33, 4; 699-711
    2299-4157
    2300-7052
    Pojawia się w:
    AGH Drilling, Oil, Gas
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kawerny solne w prowincji Alberta, Zachodnia Kanada
    Salt caverns in Province of Alberta, Western Canada
    Autorzy:
    Kukiałka, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192115.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    kawerny solne
    kawerna magazynowa
    kawerny do składowania odpadów
    otwory zrzutowe
    ługowanie
    SAGD
    CSS
    Kanada
    Alberta
    salt caverns
    storage caverns
    disposal caverns
    disposal wells
    Canada
    Opis:
    Kawerny solne w prowincji Alberta są ściśle związane z przemysłem naftowym. W chwili obecnej czynne są dwa typy kawern solnych: kawerny magazynowe oraz kawerny do składowania odpadów. Kawerny magazynowe służą do magazynowania: gazu ziemnego, skroplonego gazu, nieprzetworzonej ropy naftowej oraz rozpuszczalnika wykorzystywanego w procesie upłynniania wydobytych bituminów. Kolejnym typem są kawerny do składowania odpadów. Kawerny te możemy podzielić na dwa podstawowe typy: komercyjne, służące do składowania różnego rodzaju odpadów oraz kawerny budowane przez firmy naftowe służące do składowania odpadów ściśle związanych z wydobyciem i oczyszczaniem bituminów przez daną kopalnię. Kawerny zlokalizowane są w dwóch największych formacjach solonośnych: Lotsberg oraz Prairie Evaporite. Geograficznie, kawerny magazynowe w większości zlokalizowane są na północ od Edmonton, w okolicach miasta Fort Saskatchewan, zaś nowobudowane kawerny do składowania odpadów są ulokowane w sąsiedztwie fabryk wytwarzających te odpady, bądź w tym celu są używane wyeksploatowane kawerny do produkcji solanki.
    Salt caverns in Alberta are closely related to the oil industry. At the moment, there are two types of active salt caverns: storage and waste disposal caverns. Storage caverns are used to store: natural gas, liquid gas, crude oil, and solvent used in the liquefaction process the extracted heavy bitumen. Another type are disposal caverns for the storage of waste. These caverns can be divided into two basic types: commercial for storing different types of waste, and caverns built by the oil companies place for the collection of waste closely associated with the extraction and refining of bitumen by a plant. Caverns are located in the two largest salt formations: Lotsberg and Prairie Evaporite. Geographically, the storage caverns are mostly located to the north of Edmonton, near the city of Fort Saskatchewan, while newly built caverns for the storage of waste are located in the vicinity of factories producing the waste, or for this purpose are used exploited brine production caverns.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2015, 11; 83--90
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania szczelności w kawernach solnych w Kanadzie
    Salt cavern Mechanical Integrity Testing (MIT) in Canada
    Autorzy:
    Kukiałka, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192074.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    kawerny solne
    kawerna magazynowa
    kawerny do składowania odpadów
    szczelność kawern
    Kanada
    salt caverns
    storage caverns
    disposal caverns
    cavern integrity
    Canadian Standards Association
    Z341-14
    Canada
    Opis:
    Głównym celem badań szczelności (MIT) kawern solnych (kawerny magazynowe oraz do składowania odpadów) przeprowadzanych w Kanadzie jest pokazanie, że magazynowany/ składowany produkt jest bezpieczny i jego migracja na powierzchnię terenu lub do innych formacji geologicznych nie jest możliwa. Szczegółowe zalecenia dotyczące MIT zostały określone przez Canadian Standard Association (CSA). Badania szczelności zgodnie z zaleceniami CSA przeprowadzane są z użyciem sprężonego azotu. Zgodnie z regulacjami prawnymi, pierwsze badanie szczelności musi być przeprowadzone po zakończeniu procesu ługowania. Pozytywny wynik MIT jest warunkiem koniecznym do otrzymania koncesji na eksploatacje kawerny. Czas pomiędzy kolejnymi testami szczelności nie może być dłuższy niż pięć lat. Zalecany przebieg badań jest opublikowany w biuletynie Z341-14 wydanym przez Canadian Standards Association. W artykule zamieszczono opis przygotowania kawerny do testów szczelności, sposób wykonania testów i interpretację wyników.
    The purpose of the salt cavern (storage and disposal) Mechanical Integrity Test (MIT) is to prove that the product stored in the cavern is safe and its leak into the surface or another geological formation is not possible. It is a pressure nitrogen/ brine interface type test. Detailed recommendations concerning MIT were described by Canadian Standards Association (CSA). According to CSA, the first test must be done at the end of the cavern mining process and with use of compressed nitrogen. Positive result of MIT is necessary to obtain license for the cavern service. The test must be repeated every five years. The full recommended test procedure is published in bulletin Z341-14 of Canadian Standards Association. In this paper, caverns preparation for MIT was described as well as practical application of test procedures and results interpretation.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2017, 13; 122--125
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Influence of the anhydrite interbeds on a stability of the storage caverns in the Mechelinki salt deposit (Northern Poland)
    Wpływ wkładek anhydrytowych na stateczność kawern magazynowych w złożu soli kamiennej Mechelinki (Północna Polska)
    Autorzy:
    Cała, M.
    Cyran, K.
    Kowalski, M.
    Wilkosz, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/219251.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    kawerny magazynowe
    analiza stateczności
    wkładki anhydrytowe
    modelowanie numeryczne 3D
    storage caverns
    stability analysis
    anhydrite interbeds
    3D numerical modelling
    Opis:
    This paper presents a complex study of anhydrite interbeds influence on the cavern stability in the Mechelinki salt deposit. The impact of interbeds on the cavern shape and the stress concentrations were also considered. The stability analysis was based on the 3D numerical modelling. Numerical simulations were performed with use of the Finite Difference Method (FDM) and the FLAC3D v. 6.00 software. The numerical model in a cuboidal shape and the following dimensions: length 1400, width 1400, height 1400 m, comprised the part of the Mechelinki salt deposit. Three (K-6, K-8, K-9) caverns were projected inside this model. The mesh of the numerical model contained about 15 million tetrahedral elements. The occurrence of anhydrite interbeds within the rock salt beds had contributed to the reduction in a diameter and irregular shape of the analysed caverns. The results of the 3D numerical modelling had indicated that the contact area between the rock salt beds and the anhydrite interbeds is likely to the occurrence of displacements. Irregularities in a shape of the analysed caverns are prone to the stress concentration. However, the stability of the analysed caverns are not expected to be affected in the assumed operation conditions and time period (9.5 years).
    W artykule przedstawiono kompleksowe studium wpływu wkładek anhydrytowych na stateczność kawern magazynowych w złożu soli kamiennej Mechelinki. Rozważany był także wpływ wkładek anhydrytowych na kształt kawern magazynowych i koncentrację naprężeń. Analizę stateczności przeprowadzono z wykorzystaniem metod modelowania numerycznego. W symulacjach numerycznych została zastosowana metoda różnic skończonych i program FLAC3D v. 6.00. W celu wykonania symulacji numerycznych zbudowano model numeryczny analizowanego obszaru. Model numeryczny w kształcie sześcianu i wymiarach 1400 × 1400 × 1400 m obejmował część złoża Mechelinki oraz trzy kawerny magazynowe (K-6, K-8, K-9). Siatka modelu składała się z 15 milionów teraedrycznych elementów. Występowanie wkładek anhydrytowych w obrębie pokładu soli kamiennej przyczyniło się do redukcji średnicy i nieregularności kształtu analizowanych kawern magazynowych. Wyniki modelowania numerycznego 3D wykazały, że strefy kontaktu pomiędzy warstwami soli kamiennej i wkładkami anhydrytowymi są podatne na występowanie przemieszczeń. Ponadto, obszary koncentracji naprężeń są związane z nieregularnością kształtu komór magazynowych. Symulacje numeryczne wykazały, że stateczność analizowanych komór w przyjętych warunkach eksploatacji i analizowanym 9.5-letnim okresie nie zostanie naruszona.
    Źródło:
    Archives of Mining Sciences; 2018, 63, 4; 1007-1025
    0860-7001
    Pojawia się w:
    Archives of Mining Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rodzaje zanieczyszczeń i sposoby oczyszczania wodoru magazynowanego w kawernach solnych w aspekcie zastosowania go w urządzeniach wytwarzających energię
    Types of impurities and methods of purifying hydrogen stored in salt caverns in terms of application to energy generating devices
    Autorzy:
    Janocha, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143286.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    magazynowanie wodoru w kawernach
    zanieczyszczenia
    wodór
    oczyszczanie wodoru
    hydrogen storage in caverns
    hydrogen
    impurities
    hydrogen purification
    Opis:
    W artykule dokonano skondensowanego przeglądu literatury na temat podziemnych magazynów gazu (PMG) w kawernach solnych. Przedstawiono analizę możliwości powstawania zanieczyszczeń podczas magazynowania wodoru w kawernach solnych. Część zanieczyszczeń może powstać w początkowej fazie oddawania komory solnej do używania i napełniania, a część – w związku z zachodzącymi procesami chemicznymi i mikrobiologicznymi w trakcie użytkowania kawerny i jej wyposażenia. Wcześniejsze badania wykonane przez Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy w kawernach magazynujących gaz ziemny wykazały obecność pyłów i składników kwaśnych. Oznacza to, że podobnych zagrożeń można się spodziewać przy magazynowaniu wodoru w kawernach solnych. W trakcie prowadzenia prac wiertniczych, a następnie w procesie ługowania komory solnej mogą pozostać w niej składniki, które przez pewien czas mogą generować zanieczyszczenia. Źródłem zanieczyszczeń może być woda słodka używana do ługowania kawerny. Często stosowana jest woda rzeczna (lub ściekowa), która jest tylko filtrowana w celu usunięcia cząstek stałych. Mechanizmy zanieczyszczenia gazowego kawern solnych są także wywoływane obecnością wprowadzonych tam bakterii. Żyją one w komorze solnej na dnie i w obecności siarczanów i węglanów pobierają wodór, wytwarzając H2S i/lub metan. W kolejnej części artykułu wyszczególniono wymagania czystości i zawilgocenia wodoru przerabianego na energię elektryczną: bardzo rygorystyczne wymagania w przypadku ogniw paliwowych i dużo łagodniejsze w przypadku turbin. Następnie przedstawiono oryginalne badania i obliczenia symulacyjne procesu osuszania wodoru z zastosowaniem instalacji glikolowej z wykorzystaniem programu ChemCAD. Uzyskano osuszenie wodoru z zawartością wody na poziomie 0,00048% mol. W końcowej części artykułu dokonano syntetycznego przeglądu technologii oczyszczania wodoru. Wyszczególniono kilka grup metod oczyszczania wodoru. Pierwsza technologia jest oparta na adsorpcji zmiennociśnieniowej gazów PSA. Technologia separacji kriogenicznej nie w pełni pozwala na bezpośrednie wykorzystanie produktu wodorowego do ogniw paliwowych. Trzecią grupą technologii oczyszczania wodoru jest zastosowanie różnych typów membran, z których tylko część pozwala na uzyskanie bardzo wysokiej jakości wodoru. Na otrzymanie najwyższego stopnia czystości wodoru (6N) pozwala technologia elektrochemicznego oczyszczania. System ten oparty jest na membranie do wymiany protonów (PEM-EHP).
    The article presents a condensed literature review on underground gas storage (UGS) in salt caverns. An analysis of the possibility of formation of pollution during hydrogen storage in salt caverns is presented. Some of the contaminants may appear in the initial phase of cavern completion and filling, and some due to the ongoing chemical and microbiological processes during the use of the cavern and its equipment operation. Earlier research carried out by the Oil and Gas Institute – National Research Institute in the caverns storing natural gas showed the presence of dust and acid components. This means that similar hazards can be expected when storing hydrogen in salt caverns. During the drilling operation and then in the salt chamber leaching process, components may remain in it, which may generate contamination for some time. The source of contamination may be the freshwater used to leach the cavern. Often, this is river (or sewage) water that is only filtered from solid particles. The mechanisms of gas pollution of salt caverns are also caused by the presence of bacteria introduced there. They live in a salt cavern at the bottom and in the presence of sulphates and carbonates they take up hydrogen, producing H2S and/or methane. The next part of the article lists the requirements for the purity and moisture of hydrogen converted into electricity: very stringent requirements for fuel cells and much milder requirements for turbines. Then, original tests and simulation calculations of the hydrogen drying process were carried out with the use of a glycol installation with the use of the ChemCAD program. Hydrogen was dried with a water content of 0.00048 mol%. At the end of the article, a synthetic review of the hydrogen purification technology is made. Several groups of hydrogen purification methods have been specified. The PSA technology is based on gas adsorption. The cryogenic separation technology does not fully allow the direct use of the hydrogen product in fuel cells. The third group of hydrogen purification technologies is the use of various types of membranes, only some of which allow for obtaining very high-quality hydrogen. The electrochemical purification technology allows to obtain the highest degree of hydrogen purity (6N). The system is based on a proton exchange membrane (PEM-EHP).
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2022, 78, 4; 288-298
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Possibility of energy storage in salt caverns
    Autorzy:
    Lankof, L.
    Polański, K.
    Ślizowski, J.
    Tomaszewska, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/299084.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    energy storage
    salt caverns
    natural gas
    compressed air
    hydrogen
    Opis:
    In this article the methods of energy storage in salt caverns in the form of hydrogen, compressed air and natural gas were compared. Also the general issues concerning the geological, ecological and legal requirements for the storage of substances in rock salt deposits as well as the possibility of analyzed substances storage in the Zatoka Gdańska region and in the Goleniów salt dome were discussed. Moreover the suggestions concerning management of the brine coming from caverns leaching were also presented in this article.
    Źródło:
    AGH Drilling, Oil, Gas; 2016, 33, 2; 405-415
    2299-4157
    2300-7052
    Pojawia się w:
    AGH Drilling, Oil, Gas
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Budowa podziemnego Magazynu Ropy i Paliw „Góra” – Przykład pomyślnego przekształcenia solankowych komór poeksploatacyjnych w kawerny magazynowe
    Construction of underground oil and liquid fuel storage „Góra” – example of successful conversion of post-exploitation brine production caverns into storage ones
    Autorzy:
    Jasiński, Z.
    Mazur, M.
    Mroziński, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192141.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    kawerna solna
    kawerna magazynowa
    komora solankowa
    podziemne magazynowanie paliwa
    underground fuels storage
    production caverns
    salt caverns
    Opis:
    W artykule przedstawiono czynniki, które wpłynęły na decyzję o budowie PMRiP „Góra”. Najważniejszym z nich było uzależnienie od dostaw ropy z Rosji, co ilustruje fig.1: „Kierunki zaopatrzenia Polski w ropę naftową oraz krajowa infrastruktura surowcowa i produktowa”. Została zaprezentowana historia budowy PMRiP „Góra” z przedstawieniem wypracowanych rozwiązań technicznych co obrazują fig.2: „Uproszczony schemat operacyjny PMRiP „Góra”, oraz fig.3: „Schemat komory poeksploatacyjnej przekształconej w komorę magazynową”. Przedstawiono również procedury projektowe, wykonawcze, zarządcze i kontrolne, które pozwoliły na pomyślne przekształcenie licznych komór poeksploatacyjnych w komory magazynowe pierwszego i jak dotąd jedynego, podziemnego magazynu ropy i paliw w Polsce. Omówiono także znaczenie magazynu dla bezpieczeństwa energetycznego Polski jak również możliwości rozwoju i poprawy funkcjonalności magazynu oraz niezbędne dla bezpiecznej eksploatacji magazynu procedury kontrolne.
    Paper presents the history of “Góra” storage field construction and is focused on: developed technical solutions and designing, executing, managerial and control procedures which made possible the conversion of numerous post-exploitation brine production caverns into storage ones, thus allowed the construction of the first, and up to date the single one, Polish underground storage of oil and liquid fuels. Significance of the storage for the energy safety of Poland, as well as possibilities of development of the storage and its functionality have been presented. Paper also presents required for the save exploitation of the storage control procedures.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2013, 9; 50--59
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Importance of sonar surveying in the monitoring and operation of natural gas caverns
    Autorzy:
    Reitze, A.
    Krieter, M.
    Tryller, H. von
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183565.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    natural gas caverns
    sonar survey
    thermodynamics of natural gas storage
    Opis:
    It is becoming increasingly important to carry out thermodynamic calculations starting from the very first stage of storage planning and continuing right on up to the actual storage operation in gas caverns. The reason for this is that on the one hand the availability of gas quantities and the efficiency of the storage facilities need to be determined and on the other hand these have to be predicted as reliably and as quickly as possible. History match methods and particularly the predictions (on a daily or hourly basis) of pressures, temperatures and operating gas amounts in relation to the existing storage situation are therefore important tools for the storage operator to enable him to react to short and medium-term market needs. SOCON Sonar Control Kavernenvermessung GmbH recognized the need for and so developed a software package that, based on the SOCON sonar survey in caverns under gas with the accompanying logs, answers the remaining thermodynamic and rock mechanics questions. This provides the cavern operator with the opportunity to increase operational safety and at the same time allows the capacities and performance profiles during injection and extraction to be assessed (history match) and predicted.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2010, 36, 3; 419-430
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The possibility of applying CAES technology in Polish conditions
    Autorzy:
    Nagy, S.
    Polański, K.
    Ślizowski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/299189.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    CAES
    wind turbines
    gas turbine
    salt caverns
    compressed air storage
    Opis:
    In this paper were described the possibility of energy storage in salt caverns in Poland, using the technology CAES (Compressed Air Energy Storage), taking into account the natural conditions and parameters of existing power plants in the world. Focusing primarily on the storage part of such an installation, made initial selecting potential areas in the Poland enabling comprehensive execution of the installation - part of the ground (wind turbines, installation, gas turbine) and part of the underground (salt cavern).
    Źródło:
    AGH Drilling, Oil, Gas; 2014, 31, 2; 207-212
    2299-4157
    2300-7052
    Pojawia się w:
    AGH Drilling, Oil, Gas
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geologiczne i górnicze aspekty budowy magazynowych kawern solnych
    Construction of storage caverns in salt deposits-geological and mining aspects
    Autorzy:
    Kunstman, A.
    Poborska-Młynarska, K.
    Urbańczyk, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074696.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kawerny solne
    magazynowanie podziemne
    górnictwo
    salt caverns
    underground storage
    solution mining
    Opis:
    In the last two decades two underground storage facilities were constructed by leaching caverns in salt domes in Poland. Although the storage facilities appeared successful, many wrong ideas about geological and technical problems connected with the underground storage in salt caverns are still popular. Therefore, the paper presents a brief review of the most important aspects of this subject along with history of underground storage in salt caverns, types of storage facilities and geological and technical conditions to be met in selection of the site. Moreover, the problems of water supply and brine recycling or disposal are also discussed and issues connected with spacing, shape and size of caverns and tightness and operation pressure ranged are presented.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2009, 57, 9; 819-928
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja magazynowania nadwyżek energii elektrycznej w postaci wodoru w kawernach w złożach soli kamiennej w Polsce – wstępne informacje
    Conception of storage of electricity surplus in the form of hydrogen in rock salt caverns in Poland – preliminary information
    Autorzy:
    Chromik, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192108.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    magazynowanie energii
    wodór
    kawerny solne
    HESTOR
    OZE
    energy storage
    hydrogen
    salt caverns
    RES
    Opis:
    Koncepcja wykorzystania wodoru do magazynowania energii nie jest nowa. W Niemczech od wielu lat prowadzone są prace nad magazynowaniem wodoru w kawernach solnych, także w Polsce prowadzone są od niedawna prace w tej dziedzinie. Artykuł ten przybliżyć ma główne elementy tej koncepcji a także przedstawić krótko przeprowadzone do tej pory prace nad tą koncepcją w Polsce. Pierwsza część to krótkie scharakteryzowanie podstawowych elementów koncepcji tzn. możliwości pozyskiwania energii, opis złóż soli kamiennej w Polsce oraz schemat magazynowania energii w postaci wodoru. Energia elektryczna przeznaczona do magazynowania pochodziła by głownie z OZE lub nadwyżek energii z konwencjonalnych elektrowni. Jedynymi złożami soli kamiennej nadającymi się do tworzenia w nich podziemnych magazynów są te z formacji cechsztyńskiej. Magazynowanie energii elektrycznej w postaci wodoru polega na sprężeniu w kawernie solnej wodoru, powstałego z procesu elektrolizy wody. W roku 2013 powstało konsorcjum składające się z Grupy LOTOS (lider), Gaz-Systemu, AGH, CHEMKOP-u, Politechniki Śląskiej i Politechniki Warszawskiej. Konsorcjum to otrzymało w ramach programu GEKON prowadzonego przez NCBiR dofinasowanie prac badawczych i w roku 2015 rozpoczęło prace nad projektem HESTOR „Magazynowanie energii w postaci wodoru w kawernach solnych”. W ramach projektu zostały przeanalizowane różne lokalizacje w których mogłyby powstać kawerny solne magazynujące wodór. Dla najbardziej obiecujących lokalizacji zostały zaprojektowane odpowiednie kształty kawern oraz przeprowadzono obliczenia termodynamiczne. Krótkie podsumowanie tych prac przedstawione zostanie w tym artykule. Ostatnia część artykułu dotyczy korzyści jakie daje magazynowanie wodoru.
    The concept of using hydrogen for storing energy is not new. In Germany, for many years, works on hydrogen storage in salt caverns have been proceeded, recently also in Poland such a work started. This article is to introduce the main elements of this concept and present a short description of work on this idea carried out up to now in Poland. The first part contains a brief characterization of the basic elements of the concept, i.e. the possibility of generating energy, the description of the salt rock deposits in Poland and the scheme of energy storage in the form of hydrogen. Electricity designed to store should came mainly from Renewable Energy Sources (RES) or from surplus of power from conventional power stations. The only deposits suitable for creating in them the underground storage are those of the Zechstein formation. Electricity will be stored in the salt cavern in the form of compressed hydrogen which will be obtained in the process of electrolysis of water. In 2013 a consortium containing LOTOS Group SA (leader), Gaz-System, AGH University of Science and Technology, CHEMKOP, Silesian University of Technology, and Warsaw University of Technology has been created This consortium has received funding from NCBiR ordered – GEKON Frame, and in 2015 began work on the project HESTOR “Energy storage in the form of hydrogen in salt caverns.” Within the project different locations where salt caverns storing hydrogen might be located have been analyzed. For the most promising locations were designed suitable cavern shapes and thermodynamic calculations were conducted. A brief summary of this work will be presented in this article. The last part of the article concerns the benefits of hydrogen storage.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2016, 12; 11--18
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Możliwości magazynowania energii elektrycznej w soli kamiennej w postaci wodoru w regionie nadbałtyckim
    Storage capabilities for electricity in the form of hydrogen in rock salt caverns in the Baltic area
    Autorzy:
    Chromik, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192117.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    magazynowanie energii
    wodór
    kawerny solne
    rejon nadbałtycki
    energy storage
    hydrogen
    salt caverns
    Baltic area
    Opis:
    Rozwój kraju nierozerwalnie połączony jest ze wzrostem zapotrzebowania na energię elektryczną. Niedobory energii możemy kompensować przez budowę nowych elektrowni lub modernizację i optymalizację starych albo poprzez magazynowanie niewykorzystanej energii (np. w nocy). Artykuł ten przedstawia możliwości magazynowania energii elektrycznej w postaci wodoru w kawernach solnych w pokładzie cechsztyńskiej soli kamiennej Na1 w rejonie nadbałtyckim. Energia elektryczna, która miałaby być magazynowana może pochodzić głównie z Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) lub będą to nadwyżki energii z konwencjonalnych elektrowni. Rejon ze złożem soli, który uznano za potencjalnie perspektywiczny do tworzenia w nim kawern solnych znajduje się w całości w województwie pomorskim. Omawiany rejon rozciąga się od miejscowości Kopalino na północy do miasta Lębork na południu, oraz od Smołdzina na zachodzie do Żarnowca na wschodzie, zajmuje powierzchnię 1907 km2. W rejonie tym na podstawie dostępnych danych z otworów wiertniczych przewiercających pokład soli Na1, określono powierzchnię i objętość tego pokładu. Wyznaczoną objętość pokładu soli zredukowano przy zastosowaniu kilku kryteriów, w wyniku czego otrzymano objętość jaka mogłaby być wykorzystana do budowy kawern solnych oraz średnią miąższość soli. W warunkach rzeczywistych na tak dużym obszarze nie jest możliwe wykonanie kawern o tych samych wymiarach i kształcie, dlatego w obliczeniach użyto kawerny modelowej o określonych wymiarach. Ilość potencjalnych lokalizacji kawern modelowych na wybranym obszarze, została wyznaczona przy założeniu ich rozstawu w siatce trójkąta równobocznego. Przedstawiono przykład magazynu na wodór, który składałby się z 5 kawern modelowych. Objętość tego magazynu pozwoliła określić ilość możliwego do zmagazynowania wodoru, a na tej podstawie – potencjalną ilość energii elektrycznej, która może być zmagazynowana. Przedstawione rozważania dotyczą tylko zagadnień geologiczno-górniczych, nie obejmują uwarunkowań środowiskowych i społecznych. Nie będą wskazywane konkretne miejsca pod pojedyncze kawerny czy magazyny.
    Development of the country is inextricably connected to the increase in request for electricity. Energy deficiency, we can compensate by building new power station or upgrades and optimizations of old or unused energy through storage (eg. at night). This article has the capabilities to bring the bed of salt Na1 in the Baltic region to store electricity in hydrogen salt caverns. Electricity, which would be stored would come mainly from RES or surplus energy from conventional power station. The region which was considered suitable to build on the salt caverns located entirely in Pomerania. The discussed region stretches from the village Kopalino the north to the town of Lębork in the south and from the west Smołdzino to Żarnowiec the east, covers an area of 1,907 km2. Based on available data from boreholes drilled Na1 board in this region determined its surface and volume. The designated volume of the bed salt reduced by using several criteria, to give a volume which could be used to build the salt caverns and the average thickness of the salt. In real conditions over such a large area is not possible to make the caverns of the same size and shape, and therefore the calculation used cavern model of defined dimensions. Number of potential locations caverns model in a selected area, was determined assuming their spacing in the grid of an equilateral triangle. An example of store hydrogen, which would consist of five caverns model. The volume of this magazine helped determine the amount of potential for storing hydrogen, and on this basis - the potential amount of electrical energy that can be stored. The discussion applies only to geological and mining issues, they do not include environmental and social. They will not indicated the specific spaces in a single caverns or large storage.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2015, 11; 44--50
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Magazynowanie wodoru w obiektach geologicznych
    Storage of hydrogen in geological structures
    Autorzy:
    Such, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1833953.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wodór
    podziemne magazynowanie
    wyeksploatowane złoża gazu
    kawerny solne
    hydrogen
    underground storage
    exploited gas reservoirs
    salt caverns
    Opis:
    Hydrogen economy became one of the main directions in EU’s Green Deal for making Europe climate neutral in 2050. Hydrogen will be produced with the use of renewable energy sources or it will be obtained from coking plants and chemical companies. It will be applied as ecological fuel for cars and as a mix with methane in gas distribution networks. Works connected with all aspects of hydrogen infrastructure are conducted in Poland. The key problem in creating a hydrogen system is hydrogen storage. They ought to be underground (RES) because of their potential volume. Three types of underground storages are taken into account. There are salt caverns, exploited gas reservoirs and aquifers. Salt caverns were built in Poland and now they are fully operational methane storages. Oli and Gas Institute – National Research Institute has been collaborating with the Polish Oil and Gas Company since 1998. Salt cavern storage exists and is used as methane storages. Now it is possible to use them as methane-hydrogen mixtures storages with full control of all operational parameters (appropriate algorithms are established). Extensive study works were carried out in relation to depleted gas reservoirs/aquifers: from laboratory investigations to numerical modelling. The consortium with Silesian University of Technology was created, capable of carrying out all possible projects in this field. The consortium is already able to undertake the project of adapting the depleted field to a methane-hydrogen storage or, depending on the needs, to a hydrogen storage. All types of investigations of reservoir rocks and reservoir fluids will be taken into consideration.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2020, 76, 11; 794--798
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane aspekty termodynamiczne magazynowania wodoru w kawernach solnych
    Selected thermodynamical aspects of hydrogen storage in salt caverns
    Autorzy:
    Urbańczyk, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2192111.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
    Tematy:
    magazynowanie wodoru
    kawerny solne
    procesy termodynamiczne
    program KAGA
    hydrogen storage
    salt caverns
    thermodynamical process
    KAGA software
    Opis:
    Przestawiono wybrane rezultaty modelowania termodynamicznych procesów związanych z magazynowaniem wodoru w kawernach solnych. Do symulacji użyto programu KAGA w którym zaimplementowano cztery różne równania stanu dla wodoru.
    Selected results of modeling thermodynamic processes connected with underground storage of hydrogen in salt caverns are presented. KAGA software was used for the simulation with four different equation of state for hydrogen.
    Źródło:
    Przegląd Solny; 2016, 12; 92--97
    2300-9349
    Pojawia się w:
    Przegląd Solny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The influence of impurities and fabrics on mechanical properties of rock salt for underground storage in salt caverns – a review
    Autorzy:
    Cyran, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1853879.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    sól kamienna
    kawerna solna
    magazyn podziemny
    mechanical properties of rock salt
    impurities
    fabrics
    underground storage
    salt caverns
    Opis:
    Salt caverns are used for the storage of natural gas, LPG, oil, hydrogen, and compressed air due to rock salt advantageous mechanical and physical properties, large storage capacity, flexible operations scenario with high withdrawal and injection rates. The short- and long-term mechanical behaviour and properties of rock salt are influenced by mineral content and composition, structural and textural features (fabrics). Mineral composition and fabrics of rock salt result from the sedimentary environment and post sedimentary processes. The impurities in rock salt occur in form of interlayers, laminae and aggregates. The aggregates can be dispersed within the halite grains or at the boundary of halite grains. Mineral content, mineral composition of impurities and their occurrence form as well as halite grain size contribute to the high variability of rock salt mechanical properties. The rock or mineral impurities like claystone, mudstone, anhydrite, carnallite and sylvite are discussed. Moreover, the influence of micro fabrics (in micro-scale) like fluid inclusions or crystals of other minerals on rock salt mechanical performance is described. In this paper the mechanical properties and behaviour of rock salt and their relation to mineral composition and fabrics are summarised and discussed. The empirical determination of impurities and fabrics impact on deformation mechanism of rock salt, qualitative description and formulation of constative models will improve the evaluation and prediction of cavern stability by numerical modelling methods. Moreover, studying these relations may be useful in risk assessment and prediction of cavern storage capacity.
    Źródło:
    Archives of Mining Sciences; 2021, 66, 2; 155-179
    0860-7001
    Pojawia się w:
    Archives of Mining Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wstępne badania nad opracowaniem zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych
    Preliminary research on the development of cement slurries for underground hydrogen storage in salt caverns
    Autorzy:
    Kędzierski, Miłosz
    Rzepka, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143354.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kawerny solne
    zaczyn cementowy
    podziemny magazyn
    wodór
    energia odnawialna
    salt caverns
    cement slurry
    underground hydrogen storage
    renewable energy
    Opis:
    Artykuł przedstawia wyniki wstępnych badań nad opracowaniem zaczynów cementowych nadających się do uszczelniania rur okładzinowych w odwiertach udostępniających kawerny solne przeznaczone do podziemnego magazynowania wodoru. Receptury cementowe opracowane zostały w INiG – PIB, w Laboratorium Zaczynów Uszczelniających. Badania przeprowadzono dla temperatur w zakresie 25–60°C i ciśnień 10–30 MPa. W badanych zaczynach cementowych jako spoiwo wiążące zastosowano cement wiertniczy G. Zaczyny cementowe sporządzano na solance o pełnym nasyceniu, o gęstości 1,2 g/cm3 , ze względu na bezpośrednią obecność soli w otworze. Do solanki dodawano kolejno środki: odpieniający, upłynniający, przyspieszający wiązanie i obniżający filtrację. Pozostałe składniki: mikrocement, gips modelowy oraz cement mieszano ze sobą i wprowadzano następnie do wody zarobowej. Dla każdego zaczynu cementowego wykonywano badania parametrów reologicznych, określano gęstość i rozlewność. Mierzono odstój wody i czas gęstnienia zaczynu. Wykonywano również badania wytrzymałości na ściskanie po 2, 7, 14 i 28 dniach oraz pomiar porowatości kamieni cementowych po 28 dniach. Po przeanalizowaniu wyników badań porowatości kamieni cementowych oraz pozostałych parametrów zaczynów i kamieni cementowych, do badania przepuszczalności kamienia cementowego dla wodoru wytypowano 1 próbkę mającą najkorzystniejsze parametry. Opracowane zaczyny cementowe charakteryzowały się dobrymi parametrami reologicznymi oraz zerowym odstojem wody. Gęstości zaczynów cementowych wahały się w przedziale od 1,91 g/cm3 do 1,93 g/cm3 . Wszystkie badane próbki kamieni cementowych wraz z upływem czasu odznaczały się wzrostem parametrów mechanicznych. Rozkład porów kamieni cementowych charakteryzował się niewielką ilością porów o średnicy powyżej 100 nm, co świadczy o ich zwartej strukturze. Przedstawione badania pozwolą zdobyć wiedzę na temat zaczynów cementowych przeznaczonych do uszczelniania rur w warunkach podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych. Wykonane testy stanowią wstęp do dalszych badań nad opracowaniem optymalnych rodzajów zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych.
    The article presents the results of preliminary research on the development of cement slurries intended for the underground storage of hydrogen in salt caverns. Laboratory tests of cement slurries were carried out at the Oil and Gas Institute – National Research Institute. The tests were carried out in the temperature range of 25–60°C and the pressure range of 10–30 MPa. Cement slurries were prepared on the basis of class G drilling cement. Cement slurries were prepared using fully saturated brine with a density of 1.2 g/cm3 due to the direct presence of salt in the wellbore. The following agents were added to the brine: defoamers, liquefying agents, accelerating setting and fluid loss control. The remaining ingredients: microcement, model gypsum and cement were mixed together and then added to the mixing water. The cement slurries were tested for density, free water, fluidity, rheological parameters, filtration and thickening time. Compressive strength tests were carried out after 2, 7, 14 and 28 days, while porosity after 28 days. The developed cement slurries were characterized by good rheological parameters and no free water. The densities of tested slurries ranged from 1,91 g/cm3 to 1,93 g/cm3 . All the tested samples of cement stones showed an increase in mechanical parameters with time. The pore distribution of cement stones was characterized by a small number of pores with diameters greater than 100 nm, which proves their compact structure. This research will provide knowledge on cement slurries intended for underground hydrogen storage in salt caverns and constitute initial research in this direction.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2022, 78, 2; 120-127
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Magazyny gazu ziemnego w cechsztyńskich formacjach solnych elementem bezpieczeństwa energetycznego Polski
    Natural gas storages in Zechstein salt formations as an element of energy safety in Poland
    Autorzy:
    Zeljaś, Dagmara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076017.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    podziemne magazynowanie gazu
    bezpieczeństwo energetyczne
    cechsztyńskie złoża soli
    jaskinie solne
    underground gas storage
    energy security
    Zechstein salt deposits
    salt caverns
    Opis:
    Based on the formal and legal regulations, the need to increase the capacity of cavern underground gas storage in Poland is demonstrated. The author raised the problem of country's energy security, which is partly based on intervention reserves of energy carriers. A description of the state of actual storage capacities and strategic reserves of natural gas in Poland is presented, and the level of reserves is assessed based on applicable law. Focusing on the advantages of salt deposits in the context of underground gas storage, the author presents safe conditions for underground gas storage and the possible location of cavern underground gas storage in two prospective salt deposits: the Damasławek salt dome and the layer salt deposit of the Fore-Sudetic Monocline. The article draws attention to the complexity of the issue of geomechanical stability of caverns for underground gas storage, taking into account the type of deposit (layer/dome).
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2020, 68, 11; 824---832
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza zmian parametrów mechanicznych kamieni cementowych dla kawernowych podziemnych magazynów gazu w zależności od czasu ich hydratacji
    Analysis of changes in mechanical parameters of cement stones for cavernous underground gas storage facilities, depending on the time of their hydration
    Autorzy:
    Kut, Ł.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835450.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kamień cementowy
    magazyn gazu
    parametry mechaniczne
    kawerny solne
    długoterminowe ekspozycje
    cement stone
    gas storage
    mechanical properties
    salt caverns
    long time exposure
    Opis:
    Uszczelnienie kolumn rur okładzinowych w warstwach soli wymaga zastosowania specjalnie opracowanych zaczynów cementowych o długotrwałej odporności na jej działanie, dlatego bardzo istotne jest prowadzenie szczegółowych badań nad doborem odpowiednich receptur. W celu przygotowania właściwych składów należy podjąć i realizować innowacyjne badania laboratoryjne nad doborem rodzajów środków chemicznych i materiałów uszczelniających wpływających na polepszenie parametrów mechanicznych otrzymanych z nich kamieni cementowych. Celem zaprezentowanych w artykule badań była analiza wpływu środowiska solnego na zmiany parametrów technologicznych kamieni cementowych w czasie. Z wybranych do badań składów otrzymano kamienie cementowe, które poddawano długoterminowemu (do 12 miesięcy) działaniu solanki o pełnym nasyceniu. Po założonych okresach czasu badano ich parametry technologiczne. Zinterpretowanie uzyskanych wyników badań laboratoryjnych pozwoli na wytypowanie odpowiednich składów zaczynów cementowych mogących znaleźć zastosowanie podczas uszczelniania podziemnych magazynów gazu w kawernach solnych. Opracowane i wybrane receptury, dzięki swoim parametrom reologicznym oraz właściwościom mechanicznym kamieni cementowych, mogą być z powodzeniem stosowane podczas takich zabiegów. W wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych opracowano receptury zaczynów cementowych na bazie solanki o pełnym nasyceniu jako wody zarobowej (wynika to z bezpośredniej obecności soli w otworze), które mogą znaleźć zastosowanie podczas uszczelniania kolumn rur okładzinowych w warunkach występowania pokładów soli.
    Sealing of casings in salt layers requires the use of specially developed cement slurries with long-lasting resistance, so it is important to conduct detailed research on the selection of suitable recipes. In order to prepare the right compositions, innovative laboratory tests on the selection of chemicals and sealing materials that improve the mechanical properties of the resulting cement stones. The aim of this article was to analyze the influence of salt environment on changes in technological parameters of cement stones over time. Cement stones samples were selected for long-term seasoning (12 months) in full saturated brine and their technological properties were examined for a predetermined period of time. Interpretation of the obtained results allows to identify appropriate cement slurries formulas with the potential for application in the sealing of underground gas storages in salt caverns. The developed and selected recipes thanks to proper rheological and mechanical parameters can be successfully used during such procedures. The aim of laboratory tests were to develop cement slurries based on fully saturated brine, as mixing water that can be used during sealing the casings in salt layers.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2017, 73, 6; 387-394
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Insight into a shape of salt storage caverns
    Autorzy:
    Cyran, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218820.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    złoża soli kamiennej
    kawerna solna
    utylizacja odpadów przemysłowych
    underground storage in rock salt deposit
    geological feature
    shape of salt caverns
    irregularities
    Opis:
    Salt caverns are used for over 70 years to store power sources and dispose of industrial wastes. The design of cavern shape and dimensions is still considered as a difficult engineering problem despite progress in geotechnical, construction and exploration methods. The rational design of cavern depends on mechanical parameters of rock salt and nonsalt rocks, stability conditions, safety requirements and stored material. However, most of these factors are related to geological factors like depth of cavern location, the geological structure of salt deposit, lithology of interlayers, petrology and mineralogy of rock salt and interlayers. The significant diversity in the geological conditions of different rock salt deposits contributed to the variety in shape and dimensions of salt caverns worldwide. In this paper, the examples of caverns developed in various salt deposits are presented. The shape of these caverns and its relation to geological features is presented. The influence of geological factors on the formation of irregularities in a cavern shape is described. Moreover, the evaluation of storage caverns located in Polish salt deposits in a view of the aforementioned geological factors is performed. The information and analysis described in this paper provide input which can be useful in future plans connected with the development of underground storage in Poland.
    Źródło:
    Archives of Mining Sciences; 2020, 65, 2; 363-398
    0860-7001
    Pojawia się w:
    Archives of Mining Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An attempt to asses suitability of Middle-Poland salt domes for natural gas storage
    Ocena przydatności środkowopolskich wysadów solnych do magazynowania gazu ziemnego
    Autorzy:
    Ślizowski, J.
    Urbańczyk, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/220118.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    cechsztyn
    wysady solne
    kawerny solne
    magazynowanie gazu ziemnego
    pojemność kawerny
    Polish Zechstain
    salt domes
    salt caverns
    natural gas storage
    cavern capacity
    Opis:
    The aim of the paper is to assess geological conditions in Middle-Poland salt domes and their suitability for natural gas storage. The starting point to the assessment were statistical distributions of caverns depth and volume in Mogilno CUGS. The distributions were generalized to other domes using the part of anticline forms in the salt mirror surface. The expected average cavern volumes, depths with their standard deviations are evaluated. Storing capacity of the caverns and the risk of a borehole unsuitable for cavern location are also given.
    Artykuł jest próbą oceny możliwego zróżnicowania pojemności magazynowej kawern w wysadach solnych okręgu środkowopolskiego, których lokalizację przedstawia rys. 1, na podstawie ich budowy geologicznej oraz danych uzyskanych podczas projektowania i eksploatacji KPMG Mogilno. W pierwszej kolejności określono potencjalne objętości maksymalne kawern w wysadach solnych ograniczone jedynie warunkami geomechanicznymi i ługowniczymi. Stwierdzono, że w takim przypadku objętość kawern określona wzorem (1) mogłaby przekraczać 1 mln m3. Objętości zaprojektowanych do chwili obecnej 15 kawern były mniejsze w niektórych przypadkach nawet kilkakrotnie z przyczyn geologicznych oraz błędów technologicznych i technicznych. Pojemność magazynowa kawern zależy również od głębokości ich posadowienia oraz ograniczeń technologicznych na wartości minimalnego i maksymalnego ciśnienia magazynowania. Z przeprowadzonej analizy (rys. 2 i 3) wynika, że optymalna głębokość środka kawerny, przy której pojemność jest największa wynosi od 1150 m p.p.t. przy dużej konwergencji do 1350 m p.p.t. przy konwergencji dwukrotnie niższej. Zlokalizowanie komory na głębokości optymalnej rzadko jednak będzie możliwe w rozpatrywanych wysadach ze względu na możliwość występowania w interesującym interwale głębokości warstw nienadających się do ługowania komory. Mogą to być warstwy soli magnezowo-potasowych, soli ilastych (zubrów) oraz anhydrytu. Kolejną część pracy stanowi statystyczna analiza głębokości posadowienia i objętości komór w KPMG Mogilno, przedstawionych na rys. 4. Na podstawie tych danych sporządzono histogram, określający prawdopodobieństwo ulokowania komory na danej głębokości a następnie do otrzymanego histogramu dopasowano rozkład trapezowy o gęstości prawdopodobieństwa wyrażonej wzorem (3). Parametry a, b, c, d otrzymanego rozkładu oraz jego wartość oczekiwaną μ i odchylenie standardowe σ zawiera tabela 1, zamieszczona w rozdziale czwartym. Uzyskana wartość oczekiwana niewiele odbiega od optymalnej głębokości posadowienia kawerny w przypadku wysokiej wartości konwergencji. Drugą analizowaną wielkością była objętość analizowanych kawern, która mieści się w przedziale 182 tys. m3 do 562 tys. m3. Na podstawie rzeczywistych danych objętości komór określono empiryczną gęstość rozkładu prawdopodobieństwa możliwości wyługowania kawerny o danej objętości w danym otworze do którego dopasowano rozkład trójkątny, o gęstości prawdopodobieństwa wyrażonej wzorem (6) otrzymując wartość oczekiwaną 349,7 m3, zaś odchylenie standardowe 114,9 m3. Dystrybuantę rozkładu oznaczającą prawdopodobieństwo wyługowania komory nie mniejszej niż dana wartość przedstawia rysunek 6. Zasadniczym celem pracy jest uogólnienie danych z KPMG Mogilno na inne wysady, które różnią się głębokością położenia zwierciadła solnego i procentowym udziałem warstw nadających się do wyługowania komory. W wysadach solnych okręgu środkowopolskiego występują sole powstałe w czterech cyklotemach cechsztynu PZ1, PZ2, PZ3 i PZ4 w skład których wchodzą odpowiednio sole najstarsze, starsze, młodsze i najmłodsze. Dodatkowo w każdym cyklotemie występuje anhydryt, w cylotemach PZ3 i PZ4 duże ilości soli ilastych (zubrów brunatnych i czerwonych), w cyklotemach PZ2 i PZ3 sole magnezowo-potasowe, a w cyklotemie PZ1 skały wapienne. Do lokowania kawern magazynowych najodpowiedniejsze są sole występujące w cyklotemach PZ1 (o ile występuje) i PZ2 ulokowane najczęściej w formach antyklinalnych. Przykładowe rozmieszczenie soli PZ2, PZ3 i PZ4 dla wysadów Damasławek i Łanięta na głębokości zwierciadła solnego przedstawia rysunek 7. Proporcje obu rodzajów soli są różne w różnych wysadach, przy czym zaobserwować można, że udział soli najstarszych i starszych maleje nieliniowo ze wzrostem powierzchni wysadu solnego, co przedstawia rysunek 8. Oznaczając symbolem A powierzchnię form antyklinalnych a symbolem P całkowitą powierzchnię zwierciadła solnego, zależność tę można przybliżyć wzorem (9). Określając hipotetyczne pojemności kawern magazynowych, przyjęto, że zarówno rozkład prawdopodobieństwa ulokowania komory na danej głębokości, jak i jej objętość zależą od wartości współczynnika A/P. Przyjęto więc hipotezę, że odchylenie standardowe rozkładu głębokości posadowienia w rozpatrywanym wysadzie σ ma się tak do odchylenia standardowego w wysadzie Mogilno σM jak odpowiednie stosunki A/P. Analogicznie określono wstępne wartości pozostałych parametrów rozkładu trapezowego a, b, c, d. Ostateczne wartości parametrów wyznaczono dostosowując je do głębokości zwierciadła solnego, a w razie możliwości, również do głębokości optymalnej. Powierzchnię wysadów P, ilorazów A/P, maksymalną głębokość zwierciadła soli oraz otrzymanych ostatecznie wartości parametrów rozkładu trapezowego wraz z wartością średnią μ i odchyleniem standardowym σh przedstawiono w tabeli 1. Kryterium A/P posłużyło również do wyznaczenia przeciętnej objętości komór w poszczególnych wysadach Vav, które przyjęto zgodnie z zależnością (11) a uzyskane wartości przeciętne wraz z odchyleniem standardowym σV przedstawiono w tabeli 1. W tabeli podano również ryzyko odwiercenia otworu negatywnego. Przyjęto, że taka sytuacja będzie mieć miejsce jeśli do głębokości 1850 m p.p.t. nie zostanie znaleziona warstwa soli odpowiedniej miąższości, nadająca się do lokalizacji kawerny. Przeciętne pojemności początkowe komór magazynowych (Cav) w analizowanych wysadach równe są w przybliżeniu iloczynowi przeciętnej objętości i różnicy ciśnienia maksymalnego i minimalnego dla przeciętnej głębokości (wzór (2) ze współczynnikiem k = 1). Poniższe rysunki 9 i 10 przedstawiają natomiast odpowiednio pojemności początkowe oraz po 20 latach jakie posiadać będą komory, jeśli zostaną zlokalizowane na określonej głębokości. Zgodnie z przyjętą hipotezą sytuacja w wysadach o większej powierzchni zwierciadła solnego niż wysad Mogilno może być jeszcze mniej korzystna. Polepszenie efektywności gospodarowania będzie możliwe przy lepszym rozpoznaniu budowy wysadów i wprowadzeniu nieregularnych siatek otworów. Duże nadzieje można tu wiązać z radarem otworowym, którym przeprowadzono pomiary w części eksploatacyjnej kopali Mogilno, jednak złożoność budowy wewnętrznej środkowopolskich wysadów solnych i znaczna odległość otworów sprawia interpretacja wyników pomiarów georadarowych jest bardzo skomplikowana.
    Źródło:
    Archives of Mining Sciences; 2012, 57, 2; 335-349
    0860-7001
    Pojawia się w:
    Archives of Mining Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Doszczelnienie matrycy kamieni cementowych otrzymanych z zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnych magazynów wodoru w kawernach solnych
    Sealing the matrix of cement stones derived from cement slurries designed for underground hydrogen storage in salt caverns
    Autorzy:
    Kędzierski, Miłosz
    Rzepka, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31348319.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kawerny solne
    zaczyn cementowy
    podziemny magazyn wodoru
    energia odnawialna
    nanokomponenty
    mikrocement
    salt caverns
    cement slurry
    underground hydrogen storage
    renewable energy
    nanocomponents
    microcement
    Opis:
    Artykuł przedstawia wyniki badań nad doszczelnieniem matrycy kamieni cementowych otrzymanych z zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnych magazynów wodoru w kawernach solnych. W recepturach zaczynów cementowych została zwiększona ilość dodatku mikrocementu oraz podjęto próbę zastosowania wybranych rodzajów nanomateriałów. Receptury cementowe opracowane zostały w INiG – PIB w Laboratorium Zaczynów Uszczelniających. Badania przeprowadzono dla temperatury 25°C i ciśnienia 10 MPa. W badanych zaczynach cementowych jako spoiwo wiążące zastosowano cement wiertniczy G. Zaczyny cementowe sporządzano na solance o pełnym nasyceniu o gęstości 1200 kg/m3 ze względu na bezpośrednią obecność soli w otworze. Do solanki dodawano kolejno środki: odpieniający, upłynniający i obniżający filtrację oraz nanomateriały. Pozostałe składniki: mikrocement, gips modelowy oraz cement mieszano ze sobą i wprowadzano następnie do wody zarobowej. W przypadku każdego zaczynu cementowego wykonywano badania parametrów technologicznych takich jak: właściwości reologiczne, gęstość, rozlewność, odstój wody oraz czas gęstnienia zaczynu. Przeprowadzano również badania wytrzymałości na ściskanie po 7 dniach oraz po 1 i 6 miesiącach, a także pomiar porowatości stwardniałych zaczynów cementowych po 6 miesiącach deponowania w pełni nasyconej solance. Opracowane zaczyny cementowe charakteryzowały się dobrymi parametrami reologicznymi oraz zerowym odstojem wody. Gęstości zaczynów cementowych wahały się w przedziale od 1910 kg/m3 do 1940 kg/m3. Wszystkie zbadane stwardniałe zaczyny cementowe charakteryzowały się zwartą mikrostrukturą o niskiej zawartości makroporów. Udział porów o średnicy powyżej 10 000 nm wyniósł od 1,3% do 3,2% ilości wszystkich porów. Natomiast udział porów o średnicy poniżej 100 nm w całej matrycy stwardniałego zaczynu cementowego wyniósł od 94,3% do 97,5%. Dodatek większej ilości mikrocementu oraz wprowadzenie nanokomponentów do receptur zaczynów cementowych spowodowały wzrost wytrzymałości na ściskanie oraz obniżenie porowatości kamieni cementowych.
    The article presents the results of research on the sealing of the matrix of cement stones derived from cement slurries, specifically designed for underground hydrogen storage in salt caverns. This study involved increasing the amount of microcement in cement slurry mixes and experimenting with selected types of nanomaterials. Laboratory tests of cement slurries were conducted at the Oil and Gas Institute – National Research Institute, under controlled conditions of 25°C and 10 MPa. Cement slurries were prepared on the basis of class G oil-well cement. Cement slurries were prepared on fully saturated brine with a density of 1200 kg/m3 reflecting the direct presence of salt in the wellbore. The agents added into the brine included defoamers, liquefying agents, fluid loss control additive and nanocomponents. The other ingredients – microcement, model gypsum and cement – were mixed together and then added to the mixing water. The cement slurries were tested for rheological parameters, density, free water, fluidity, filtration and thickening time. Compressive strength tests were conducted at intervals of 7 days, 1 month and 6 months, along measurement of porosity of hardened cement slurry after 6 months of depositing fully saturated brine. The developed cement slurries exhibited favorable rheological parameters and no free water. The densities of tested slurries ranged from 1910 kg/m3 to 1940 kg/m3. All hardened cement slurries tested were characterized by a compact microstructure with a low content of macropores. The proportion of pores with a diameter above 10,000 nm ranged from 1.3 to 3.2% of all pores. Whereas, the proportion of pores with a diameter below 100 nm in the entire cement stone matrix ranged from 94.3 to 97.5%. The addition of a larger amount of microcement and nanocomponents to the cement slurry mixes resulted in an increase in compressive strength and a decrease in the porosity of cement stones.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2024, 80, 1; 3-11
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bezzbiornikowe magazynowanie substancji w górotworze – techniczne i prawne aspekty działalności organów nadzoru górniczego
    Non-reservoir storage of substances in the rock mass - technical and legal aspects of mining supervision authorities
    Autorzy:
    Król, Krzysztof
    Kuśnierz, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/298723.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    podziemne magazyny węglowodorów
    podziemne magazyny ropy
    podziemne magazyny paliw
    kawerny solne
    prawo geologiczne
    prawo górnicze
    organy nadzoru górniczego
    underground hydrocarbon storage
    underground oil storage
    underground fuels storage
    salt caverns
    geological law
    mining law
    mining supervision authorities
    Opis:
    W artykule omówiono typy podziemnych magazynów węglowodorów płynnych: gazu oraz ropy i paliw płynnych, eksploatowanych na terenie Polski, wraz z podstawowymi danymi technicznymi. Przedstawiono w skrócie historię rozwoju podziemnego magazynowania gazu oraz ropy naftowej i paliw – benzyn oraz oleju napędowego i opałowego. Omówiono rolę organów nadzoru górniczego, jaką jest kontrola i nadzór nad przestrzeganiem przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwa pożarowego, ratownictwa górniczego, gospodarki złożem w procesie jego eksploatacji, rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenu. Wskazano na najbardziej istotne dla bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa powszechnego, zagadnienia i zagrożenia występujące przy eksploatacji podziemnych magazynów węglowodorów oraz omówiono zagadnienia prawidłowej ich eksploatacji, uwzględniając awarie zaistniałe w czasie budowy i eksploatacji magazynów węglowodorów, zatrudniania podmiotów wykonujących powierzone im czynności w ruchu zakładu górniczego, a także kwalifikacji osób dozoru ruchu.
    The paper discusses the types of underground storage of liquid hydrocarbons – gas, crude oil and liquid fuels – exploited in Poland, along with basic technical data. A brief outline of the development of underground storage of gas, crude oil and fuels – gasoline, diesel and heating oil. It discusses the role of mining supervision authorities, which is control and supervision over compliance with provisions in the field of occupational health and safety, fire safety, mine rescue, deposit management in the process of its exploitation, land reclamation and land development. The most important issues related to safety, including general safety, issues and threats occurring in the exploitation of underground hydrocarbon storage were discussed, and the issues of proper exploitation were discussed, taking into account failures occurring during the construction and operation of hydrocarbon storage facilities, employment of entities carrying out activities entrusted to them in mining plant operations, as well as the qualifications of operation control persons.
    Źródło:
    AGH Drilling, Oil, Gas; 2019, 36, 1; 5-18
    2299-4157
    2300-7052
    Pojawia się w:
    AGH Drilling, Oil, Gas
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    KPMG w Polsce w perspektywie roku 2015 oraz 2020
    Demand on capacity on natural gas in salt caverns to the year 2015 and 2020
    Autorzy:
    Zawisza, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183469.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    popyt a gaz
    magazyny gazu
    zapasy obowiązkowe
    pakiet energetyczno-klimatyczny
    kawerny
    gas demand
    gas storage facilities
    salt caverns
    strategic reserves
    climate and energy package
    Opis:
    Zapisy przyjęte w dyrektywach UE wprowadzających pakiet energetyczno-klimatyczny skutkować będą zwiększonym popytem na gaz ziemny w państwach UE, w tym w szczególności w Polsce, której gospodarka energetyczna oparta jest na węglu. W kolejnych dekadach będziemy obserwować wzrost znaczenia gazu ziemnego jako nośnika energii w sektorze elektroenergetycznym i ciepłowniczym. Dodatkowym czynnikiem wpływającym pozytywnie na poziom konsumpcji gazu będzie rozbudowa sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. W opisanej sytuacji konieczne będzie zapewnienie odpowiednich pojemności magazynowych, poprzez rozbudowę istniejących podziemnych magazynów gazu oraz budowę nowych magazynów, w celu zapewnienia dostaw gazu ziemnego do odbiorców. Obecnie eksploatowane w Polsce magazyny gazu mają 1.6 mld m3 pojemności (licząc magazyny na gaz ziemny wysokometanowy). Biorąc pod uwagę przeprowadzane teraz inwestycje, rozbudowę podziemnych magazynów gazu, prognozowany wzrost popytu na gaz ziemny w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu magazynowego oraz funkcjonowania rynku gazu, uzasadnione jest podjęcie decyzji o rozpoczęciu budowy nowego, dużego tawernowego podziemnego magazynu gazu w Polsce.
    The EU Directives implementing the climate and energy package will result in the increased demand for natural gas in all EU countries, especially in Poland, whose energy management is coal-based. In the following decades we will observe the substantial increase in demand for natural gas as an energy carrier in power and heating sectors. Another factor, which will contribute to the increase in gas consumption, is the expansion of gas transmission and distribution network. In order to secure natural gas supply for the customers in is necessary to ensure the proper gas storage capacity, expand the existing underground gas storage facilities (UGS) and build new ones. Currently used Polish underground natural gas storage facilities allow storing 1.6 billion m3. Taking into consideration the expansion of investments in underground natural gas storage facilities and the projected increase in demand for natural gas, it is justified to build the new large salt cavern underground gas storage facility in Poland.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2011, 37, 2; 293-306
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekonomiczne uwarunkowania lokalizacji podziemnych magazynów gazu na przykładzie Polski
    The economic framework of the underground gas storage localization on the example of Poland
    Autorzy:
    Brańka, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/183895.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
    Tematy:
    podziemne magazynowanie gazu
    kawerny solne
    ekonomiczne uwarunkowania magazynowania
    koszty budowy
    koszt alternatywny
    underground natural gas storage
    salt caverns
    economics of storing
    construction costs
    opportunity costs
    Opis:
    W artykule zaprezentowano najważniejsze informacje dotyczące użytkowanych obecnie w Polsce magazynów i ich roli w funkcjonowaniu gospodarki kraju. Przedstawiono ponadto najważniejsze grupy kosztów, które muszą zostać poniesione w przypadku budowy poszczególnych rodzajów magazynów. Zwrócono uwagę na konieczność wliczenia do kosztów budowy kosztów poduszki gazowej. W Polsce poduszka gazowa jest większa niż pojemność robocza we wszystkich magazynach poza KPMG Mogilno. Wskazano na konieczność uwzględnienia (oprócz kosztów księgowych) kategorii kosztów alternatywnych w kompleksowej analizie ekonomicznej inwestycji magazynowych. W tym kontekście zwrócono uwagę na bardzo dużą ilość wydobywalnych zasobów gazu pozostawionych w polskich magazynach w wyeksploatowanych złożach (przede wszystkim w Wierzchowicach). Zwrócono uwagę na potrzebę przeprowadzenia szczegółowej analizy porównawczej różnych typów i lokalizacji magazynów, która umożliwiałaby podejmowanie racjonalnych ekonomicznie decyzji wyboru typu i lokalizacji magazynu. Analiza taka musi uwzględniać także kategorię kosztów alternatywnych.
    Key figures regarding underground gas storages (UGS) in Poland were provided in the article. The author enumerated main groups of costs characteristic for each of the basic types of UGS, underlining the necessity of including the cushion gas cost in the overall investment cost. In all Polish UGS, except Mogilno cavern UGS, the cushion gas volume exceeds the working volume of the storage. A complex economic analysis of an UGS investment requires considering not only financial costs but also opportunity costs (e.g. huge amount of exploitable gas left in the field in Polish Wierzchowice depleted field storage). The author suggested conducting a detailed comparative analysis of different types of UGS, which would enable rational decision-making regarding the choice of type and localization of an UGS, and consider the opportunity costs.
    Źródło:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 3; 447-459
    0138-0974
    Pojawia się w:
    Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania nad opracowaniem zaczynów cementowych do podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych
    Research on the development of cement slurries for underground hydrogen storage in salt caverns
    Autorzy:
    Kędzierski, Miłosz
    Rzepka, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343957.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kawerny solne
    zaczyn cementowy
    podziemny magazyn wodoru
    energia odnawialna
    szczelność stwardniałych kamieni cementowych
    salt caverns
    cement slurry
    underground hydrogen storage
    renewable energy
    hardened cement slurry tightness
    Opis:
    Artykuł przedstawia wyniki badań nad opracowaniem zaczynów cementowych przeznaczonych do podziemnego magazynowania wodoru w kawernach solnych. Receptury cementowe opracowane zostały w Instytucie Nafty i Gazu – Państwowym Instytucie Badawczym w Laboratorium Zaczynów Uszczelniających. Badania przeprowadzono dla temperatury 45°C i ciśnienia 10 MPa. W badanych zaczynach cementowych jako spoiwo wiążące zastosowano cement wiertniczy G. Zaczyny cementowe sporządzano na solance o pełnym nasyceniu o gęstości 1,2 g/cm3 ze względu na bezpośrednią obecność soli w otworze. Do solanki dodawano kolejno środki: odpieniający, upłynniający i obniżający filtrację. Pozostałe składniki: mikrocement, gips modelowy oraz cement mieszano ze sobą i wprowadzano następnie do wody zarobowej. W przypadku każdego zaczynu cementowego wykonywano badania parametrów technologicznych, takich jak: właściwości reologiczne, gęstość, rozlewność, odstój wody oraz czas gęstnienia zaczynu. Przeprowadzano również badania wytrzymałości na ściskanie po 2 dniach oraz po 3, 5 i 8 miesiącach, a także pomiar porowatości stwardniałych zaczynów cementowych po 8 miesiącach deponowania we w pełni nasyconej solance. Na opracowanych zaczynach wykonano również badanie szczelności stwardniałego zaczynu cementowego dla wodoru. Opracowane zaczyny cementowe charakteryzowały się dobrymi parametrami reologicznymi oraz zerowym odstojem wody. Gęstości zaczynów cementowych wahały się w przedziale od 1900 kg/m3 do 1910 kg/m3. Wszystkie zbadane stwardniałe zaczyny cementowe charakteryzowały się zwartą mikrostrukturą o niskiej zawartości makroporów. Udział porów o średnicy powyżej 10 000 nm wyniósł od 1,9% do 2,5% ilości wszystkich porów. Natomiast udział porów o średnicy poniżej 100 nm w całej matrycy stwardniałego zaczynu cementowego wyniósł od 95,9% do 96,9%. Średni strumień objętości przepływu wodoru przez stwardniały zaczyn cementowy miał wartość od 0,686 cm3/min do 6,85 cm3/min. Dla ustabilizowanych wartości strumienia objętości przepływu obliczono współczynniki przepuszczalności. Średnie wartości współczynnika przepuszczalności dla stwardniałego zaczynu cementowego wynosiły od 0,0000281 mD do 0,000284 mD, co świadczy o dobrej szczelności uzyskanych stwardniałych zaczynów cementowych.
    The article presents the results of research on the development of cement slurries intended for the underground storage of hydrogen in salt caverns. Laboratory tests of cement slurries were carried out at the Oil and Gas Institute – National Research Institute. The tests were carried out at a temperature of 45°C and a pressure range of 10 MPa. Cement slurries were prepared on the basis of class G drilling cement. The cement slurries were prepared on fully saturated brine with a density of 1.2 g/cm<sup>3</sup> due to the direct presence of salt in the well. The following agents were added to the brine: defoamers, liquefying agents and fluid loss control. The remaining ingredients –:microcement, model gypsum and cement – were mixed together and then added to the mixing water. The cement slurries were tested for rheological parameters, density, free water, fluidity, filtration and thickening time. Compressive strength tests were carried out after 2 days and 3, 5 and 8 months as well as measurement of porosity of hardened cement slurry after 8 months of depositing fully saturated brine. For 3 compositions, a test of the tightness of the cement stone for hydrogen was also carried out. The developed cement slurries were characterised by good rheological parameters and no free water. The densities of tested slurries ranged from 1900 kg/m<sup>3</sup> to 1910 kg/m<sup>3<sup> . All tested hardened cement slurries featured a compact microstructure with a low content of macropores. The share of pores with a diameter above 10 000 nm ranged from 1.9 to 2.5% of all pores. On the other hand, pores with a diameter below 100 nm in the entire cement stone matrix ranged from 95.9 to 96.9%. The average hydrogen volumetric flow rate through the cement stone ranged from 0.686 cm<sup>3</sup>/min do 6.85 cm<sup>3</sup>/min. Permeability coefficients were calculated for stabilised values of flow rate. The average value of the permeability coefficient for cement stone ranged from 0.0000281 mD to 0.000284 mD, which proves that the obtained hardened cement slurries are sufficiently tight.
    Źródło:
    Nafta-Gaz; 2023, 79, 2; 96-105
    0867-8871
    Pojawia się w:
    Nafta-Gaz
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Underground hydrocarbons storages in Poland: actual investments and prospects
    Autorzy:
    Karnkowski, P. H.
    Czapowski, G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2066020.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    podziemny magazyn
    gaz
    ropa naftowa
    wyczerpane złoża
    jaskinie solne
    Polskie Przedsiębiorstwo Ropy Naftowej i Gazu
    underground storage
    gas
    oil
    exhausted deposits
    salt caverns
    Polish Oil and Gas Company
    Opis:
    Poland has the limited gas and oil resources. Main hydrocarbons supplies are delivered to Poland mostly from Russia by oil and gas pipelines. Very large length of these pipelines as well as the local considerable wearing of devices induces the necessity of reserves storage. Geological conditions in Poland and a considerable quantity of exhausted gas deposits enabling in nearest years to the construction of underground gas storages (UGS) suggest the new investments in this sector of petroleum industry. Capacity amount of present active UGS is 1.58 x 10exp.9 mexp.3 but after finalizing of storages their volume will achieve 2.8 x 10exp.9 mexp.3. Special attention is paid to the Wierzchowice UGS (the biggest one in Poland) and to caverns leaching within the Zechstein salts cavern underground gas storages (CUGS) Mogilno and Kosakowo. Reservoirs of cavern type (expensive under construction) are a very efficient, modern source of gas system supply, particularly in periods of the seasonal demand fluctuations for gas - a very high during the winter season in the central and the northern Europe. Only caverns in salts allow to store both the gas and the liquid hydrocarbons. Construction of the UGS refers mostly to exhausted gas fields, discovered and exploited by the Polish Oil and Gas Company. Experience and capital of the state company located it as a leader in Poland in the field of construction and exploitation of underground storages. Their construction has the minimum influence on the environment. Utilization of exhausted hydrocarbons deposits (often with the existing mining infrastructure) is not almost at all troublesome for a local population and the environment and it offers considerable practical and economic benefits. The economical boom in the oil and gas market during last years creates new challenges for construction and exploitation of hydrocarbons underground storages.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2007, 55, 12/1; 1068-1073
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wybrane aspekty podziemnego magazynowania wodoru
    Some aspects of underground hydrogen storage
    Autorzy:
    Tarkowski, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075739.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    magazynowanie wodoru
    energia odnawialna
    polska polityka energetyczna
    struktury geologiczne
    jaskinie solne
    obszary węglowodorów
    warstwy wodonośne
    underground hydrogen storage
    renewable energy
    Polish energy policy
    geologic structures
    salt caverns
    depleted hydrocarbons fields
    deep aquifers
    Opis:
    The article describes the subject of underground hydrogen storage in the context of energy storage using hydrogen as a carrier, and shows its role in the Polish energy policy. The review of the most recent papers was performed to provide the information about hydrogen properties and options for underground hydrogen storage (salt caverns, depleted hydrocarbons fields, deep aquifers) in Poland. Analysis of the literature indicates small practical experiences in the underground hydrogen storage. The behaviour of underground-stored hydrogen is more complex than expected. Previous results indicate that this option may in future become the preferred solution for storing excess electricity related to the irregular supply from renewable sources. Geological formations can provide the possibility of storing energy on a medium- and long-term time scale. Knowledge of the underground storage of carbon dioxide and other gases will be useful for searching ofsites for underground storage of this gas. Due to the planned increasing share of renewable energy in electricity production in Poland, the issue of underground hydrogen storage will become increasingly relevant.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2017, 65, 5; 282--291
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-27 z 27

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies