- Tytuł:
-
Jagellonian Ledgers as Sources for Watermark Research and Paper History Studies: The First Papermills of East-Central Europe
Jagiellonische Rechnungsbücher als Quelle für die Forschungen über Wasserzeichen und Geschichte der Papierherstellung — die ersten Papierfabriken in Mittel- und Osteuropa
Jagiellońskie księgi rachunkowe jako źródło badań nad znakami wodnymi i historią papiernictwa — pierwsze papiernie w Europie Środkowo-Wschodniej - Autorzy:
- Rábai, Krisztina
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1018577.pdf
- Data publikacji:
- 2020-12-16
- Wydawca:
- Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
- Tematy:
-
analiza znaków wodnych
pierwsze papiernie w Europie ŚrodkowoWschodniej
handel papierem
dynastia Jagiellonów
sprawozdania królewskie
watermark analysis
first papermills in East-Central Europe
paper trade
Jagiellonian dynasty
royal accounts - Opis:
-
This study is based on the analysis of the paper and the text of royal and princely accounts in which scribes registered the everyday incomes and expenditures of four Jagiellonian courts, located in different parts of East-Central Europe around the turn of the 15th and 16th-century. The period covers the establishment and the very first years of paper mills in Silesia and the Polish Kingdom. Regarding the lack of archival sources preserving the foundation and running of these mills, the cradles of paper-making in East-Central Europe, one should use many different and quite laconic written sources to shed light upon these revolutionary years. Although accounts could preserve mentions of purchasing, trading and using paper, in most cases the textual information is not adequate to reconstruct a detailed and clear image of paper producing; researchers should examine the medium of writing - the paper - itself. Instead of the investigation of single sheets, folded papers, small notebooks and bound books such as accounts proved to be more useful. One can compare the sheets of the volumes and find those traces which lead to the paper mills, the places of their origin. Through the detailed examination of one especially complex and interesting ledger from the courts of Prince Sigismund, the author attempts to demonstrate the opportunities lay in watermark studies. Furthermore, the article purposes to reflect on the huge hiatus clearly perceptible on the field of watermark research and paper history in East-Central Europe and the necessity of developing a database of watermarks reflecting on the history of paper-making in this region.
Niniejsze studium opiera się na analizie papieru i tekstów królewskich oraz książęcych sprawozdań, w których skrybowie odnotowywali codzienne przychody i wydatki czterech dworów Jagiellonów, zlokalizowanych w różnych częściach Europy Środkowo-Wschodniej na przełomie XV i XVI wieku. Okres ten obejmuje powstanie i pierwsze lata funkcjonowania papierni na Śląsku i w Królestwie Polskim. Biorąc pod uwagę brak źródeł archiwalnych, dotyczących założenia i działalności tych papierni — kolebek papiernictwa w Europie ŚrodkowoWschodniej — trzeba wykorzystać wiele różnych, dosyć lakonicznych źródeł pisanych, aby rzucić światło na tamte rewolucyjne lata. Chociaż sprawozdania zawierają wzmianki o zakupach, handlu i wykorzystywaniu papieru, w większości przypadków informacje zawarte w tekście nie są wystarczające do tego, aby zrekonstruować szczegółowy i jasny obraz papiernictwa — trzeba, aby naukowcy zbadali samo narzędzie wykorzystywane do pisania, jakim jest papier. Zamiast badania pojedynczych stronic papieru, użyteczne okazały się składane karty papieru, małe notesy i zszywane księgi zawierające sprawozdania. Można porównać karty z tych tomów i odnaleźć ślady prowadzące do papierni, z których one pochodzą. Dzięki szczegółowemu badaniu jednej, szczególnie bogatej i ciekawej księgi rachunkowej z dworu księcia Zygmunta, autorka stara się wykazać możliwości, jakie daje badanie znaków wodnych. Ponadto, celem artykułu jest naświetlenie olbrzymiej luki, którą łatwo można zauważyć w dziedzinie badań znaków wodnych i historii papieru w Europie Środkowo-Wschodniej, jak również konieczności rozwoju bazy danych ze znakami wodnymi, odzwierciedlającymi historię papiernictwa w tym regionie.
Die vorliegende Studie basiert auf der Analyse von Papier und königlichen Texten sowie fürstlichen Berichten, in denen die Schreiber die täglichen Einnahmen und Ausgaben von vier jagiellonischen Höfen in verschiedenen Teilen Mittel- und Osteuropas um die Wende des 15. und 16. Jahrhunderts aufzeichneten. Dieser Zeitraum umfasst die Gründung und die ersten Betriebsjahre der Papierfabriken in Schlesien und im Königreich Polen. Angesichts des Mangels an Archivquellen, die die Gründung und das Funktionieren dieser Papierfabriken — Wiegen der Papierherstellung in Mittel- und Osteuropa — betreffen, müssen viele verschiedene, ziemlich lakonische schriftliche Quellen herangezogen werden, um die damaligen revolutionären Jahre zu beleuchten. Obwohl in den Berichten von dem Kauf, dem Handel und der Verwendung von Papier die Rede ist, reichen die Informationen im Text in den meisten Fällen nicht aus, um ein detailliertes und klares Bild der Papierindustrie zu rekonstruieren. Es ist erforderlich, dass Wissenschaftler das Schreibwerkzeug selbst, das Papier, erforschen. Anstatt einzelne Papierseiten zu untersuchen, erweisen sich gefaltete Blätter, kleine Notizbücher und geheftete Bücher mit Berichten als nützlich. Es ist möglich, die Blätter aus diesen Bänden miteinander zu vergleichen und solche Spuren zu entdecken, die zu Papierfabriken führen, aus denen sie stammen. Mit der detaillierten Analyse eines besonders reichen und interessanten Rechnungsbuchs vom Hof des Herzogs Sigismund versucht die Autorin, die Möglichkeiten aufzuzeigen, die die Untersuchung von Wasserzeichen bietet. Ziel des Beitrags ist es auch, auf die riesige Lücke zu verweisen, die im Bereich der Wasserzeichenforschung und der Papiergeschichte in Mittel- und Osteuropa leicht zu erkennen ist. Außerdem sollte die Notwendigkeit bewusst gemacht werden, eine Datenbank mit Wasserzeichen zu entwickeln, die die Geschichte der Papierherstellung in dieser Region widerspiegeln. - Źródło:
-
Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2020, 12; 324-340
2080-492X
2353-9720 - Pojawia się w:
- Średniowiecze Polskie i Powszechne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł