Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "sobór" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Die Sakramentalien im Allgemeinen
Sacramentals in General
Sakramentalia w ogólności
Autorzy:
Kahle, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37525351.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
sacramentalia
sacraments
Codex Iuris Canonici
Second Vatican Council
liturgical reform
sakramentalia
sakramenty
Drugi Sobór Watykański
reforma liturgii
acramentalia
sacramenti
Concilio Vaticano II
riforma della liturgi
Opis:
Dieser Artikel über „Sakramentalien im Allgemeinen“ beginnt mit der Unterscheidung zwischenSakramente und Sakramentalien, wie sie im Katechismus der Katholischen Kirche dargelegt sind.Es folgt Kapitel II mit einer Beschreibung der historischen Entwicklung des Begriffs„Sakramentalien“ und wie sie verstanden wurden. Die ersten Hinweise auf den Begriff,die bei Hugo von St. Viktor bis hin zu Thomas von Aquin zu finden sind, werden vorgestellt.Es folgt eine Liste der Definitionen, die verschiedene Theologen am Vorabend entwickelt habender Verkündung des Codex Iuris Canonici im Jahr 1917. Dann gibt es eine Abhandlung-Umsetzung der Bestimmungen über die Sakramentalien, die in das kanonische Recht eingeführt wurdenunter Papst Benedikt XV. Besonderes Augenmerk wird auf die durchgeführten Arbeiten gelegt.vor und während des Zweiten Vatikanischen Konzils, bevor wir mit einem Bericht darüber fortfahrendie richterliche Behandlung von Sakramentalien bis zum Pontifikat von Papst Johannes PaulII. Kapitel III enthält eine systematische Behandlung der Sakramentalien. Anfangmit der kanonischen Definition von Sakramentalien geht es weiter mit einer Beschreibung vonihre Vielfalt und die Frage ihrer Institution. Anschließend werden die Themen Wirksamkeit und Wirkweisen sowie die Frage nach Spendern und Empfängern sakralerGeisteszustände werden behandelt. Ein Abschlusskapitel wirft drei zentrale Fragen zum Thema aufvon Sakramentalien, die zur weiteren theologischen und pastoralen Förderung anregen sollenBetrachtung.
Niniejszy artykuł Sakramentalia w ogólności rozpoczyna się od rozróżnienia między sakramentami a sakramentaliami. W rozdziale II następuje opis historycznego rozwoju terminu „sakramentalny” i jego rozumienia. Przedstawiono pierwsze wzmianki, które można znaleźć u Hugona ze św. Wiktora, i prześledzono je aż do Tomasza z Akwinu. Po tym następuje lista definicji opracowanych przez różnych teologów w przededniu promulgacji Codex Iuris Canonici w 1917 roku. Następnie omówiono przepisy dotyczące sakramentaliów, wprowadzone do prawa kanonicznego pod rządami Benedykta XV. Szczególna uwaga poświęcona jest pracom prowadzonym przed i w trakcie Soboru Watykańskiego II, a następnie opisowi magisterialnego traktowania sakramentaliów aż do pontyfikatu papieża Jana Pawła II. Rozdział III zawiera systematyczne omówienie sakramentaliów. Rozpoczyna się od kanonicznej definicji sakramentaliów. Opisano tu różnorodność sakramentaliów i kwestię ich ustanowienia. Kolejno poruszane zostają kwestie skuteczności i sposobów działania, a także dawców i biorców sakramentów. I wreszcie ostatni rozdział formułuje trzy główne pytania na temat sakramentaliów przeznaczone dla dalszej refleksji teologicznej i duszpasterskiej.
This article on “Sacramentals in general” begins with the distinction between sacraments and sacramentals as set out in the Catechism of the Catholic Church. Chapter II follows with a description of the historical development of the term “sacramentals” and how it has been understood. The first references to the term, which can be found in Hugh of St Victor, up to Thomas Aquinas are presented.There follows a list of the definitions developed by various theologians on the eve of the promulgation of the Codex Iuris Canonici in 1917. Then there is a treatment of the provisions on sacramentals which were introduced into canon law under Pope Benedict XV. Particular attention is paid to the work carried out before and during the Second Vatican Council, before continuing with an account ofthe magisterial treatment of sacramentals up to the pontificate of Pope John Paul II. Chapter III contains a systematic treatment of the sacramentals. Beginning with the canonical definition of sacramentals, it continues with a description of their variety and the question of their institution. Then the topics of efficacy and modes of action as well as the question of the dispensers and recipients of sacramentals are dealt with. A final chapter poses three central questions on the topic of sacramentals that are intended to stimulate further theological and pastoral reflection.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2024, 18, 1; 35-65
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ars celebrandi – niespełniony postulat odnowy liturgicznej Soboru Watykańskiego II? Refleksje w 60. rocznicę ogłoszenia konstytucji o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium
Ars celebrandi - an Unfulfilled Postulate of the Liturgical Renewal of the Second Vatican Council? Reflections on the 60th anniversary of the promulgation of the Constitution on the Sacred Liturgy Sacrosanctum Concilium
Autorzy:
Potoczny, Mateusz R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432218.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
liturgia
Sobór Watykański II
reforma liturgiczna
ars celebrandi
Liturgy
Second Vatican Council
Liturgical Reform
Opis:
Odnowa liturgiczna Soboru Watykańskiego II zdefiniowała szereg postulatów, które w zamierzeniu ojców miały nadać nowy wyraz liturgii Kościoła rzymskiego. Owe postulaty określone zostały przede wszystkim w konstytucji o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium, która stała się dokumentem założycielskim późniejszej reformy. Wśród rzeczonych postulatów część została sformułowana w sposób precyzyjny, natomiast inne – nie zapisane explicite – wynikają z ducha proponowanej reformy. Jednym z tych nie wyartykułowanych wprost postulatów jest troska o kształt sztuki celebrowania (ars celebrandi) liturgii. W niniejszym studium autor stara się wyartykułować soborowe wskazania dotyczące tej problematyki i z perspektywy sześciu dekad dokonać ewaluacji ich recepcji w liturgii Kościoła rzymskiego.
The liturgical renewal of the Vaticanum II defined a series of postulates that the fathers intended to give new expression to the liturgy of the Roman Church. These postulates were formulated primarily in the Constitution on the Sacred Liturgy Sacrosanctum Concilium, which became the founding document of the subsequent reform. Among those postulates, some were formulated in precise terms, while others - not written down explicitly - derive from the spirit of the proposed reform. One of these non-explicitly articulated postulates is the concern for the shape of the ars celebrandi. In this study, the author tries to articulate the conciliar indications on this issue and, from the perspective of six decades, evaluate their reception in the liturgy of the Roman Church.
Źródło:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2023, 62, 2; 27-47
1234-4214
Pojawia się w:
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziesięć tez o teologii synodalności
Ten Theses on Theology of Synodality
Autorzy:
Kupczak, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36832891.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Church
communio ecclesiology
consultations
discernment
governance
participation
Second Vatican Council
Synod of Bishops
synodality
eklezjologia komunii
konsultacje
Kościół
rozeznanie
Sobór Watykański II
synod biskupów
synodalność
uczestnictwo
władza
Opis:
Trwający w Kościele katolickim Synod o synodalności otoczony jest przez wiele różnego rodzaju kontrowersji. Innowacyjna forma synodu, w którym Synod Biskupów obraduje wewnątrz szerszego ciała o definiowanych dopiero kompetencjach, zapowiedzi kluczowych zmian zarówno w nauczaniu Kościoła, jak też w jego strukturze wywołują wśród wielu nadzieję na obudzenie nowego dynamizmu Kościoła, ale też obawy przed zerwaniem ciągłości z Tradycją i zatratą chrześcijańskiego proprium. U źródeł tych nowych nadziei i niepokojów jest wciąż pytanie: Czym jest synodalność, do której wzywa Kościół papież Franciszek? Niniejszy tekst stara się odpowiedzieć na to pytanie, opierając się na najlepszym tekście teologicznym, który został napisany na ten temat w ostatnich latach: dokumencie Międzynarodowej Komisji Teologicznej Synodalność w życiu i misji Kościoła z 2018 roku. Najważniejsze stwierdzenia tego dokumentu zostaną przedstawione w formie dziesięciu tez, które dotyczą m.in.: historycznych i teologicznych źródeł pojęcia synodalności, odnowionej eklezjologii Soboru Watykańskiego II, praktycznych sposobów realizowania synodalności, struktury władzy i współodpowiedzialności w Kościele, warunków oraz kryteriów autentyczności procesusynodalnego.
The ongoing in the Catholic Church Synod on synodality is surrounded by many different controversies. The innovative form of the synod, in the Synod of Bishops deliberates within a broader body with yet to be defined competences, announcements of significantchanges both in the teaching of the Church and in her structure, awake among many Catholics hope for awakening new dynamism in the Church, but also fear of breaking continuity with Tradition and the loss of the Christian proprium. At the source of thesenew hopes and anxieties lies a question: what is really the synodality to which Pope Francis calls the Church? This text tries to answer this question; this answer is based on the best theological text that has been written on this topic in recent years, the 2018 document of the International Theological Commission Synodality in the Life and Mission of the Church. The most important statements of this document will be presented in the form of ten theses, which concern, among others: the historical and theological sources of the concept of synodality, the renewed ecclesiology of the Second Vatican Council, practicalways of implementing synodality, the structure of power and co-responsibility in the Church, the conditions and criteria of the authenticity of the synodal process.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2023, 17, 2; 57-77
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Joseph Ratzinger: Evangelical Ecumenist or How to Argue With a Traditional Protestant Over the Immaculate Conception
Joseph Ratzinger jako ewangeliczny ekumenista, czyli jak spierać się z tradycyjnym protestantem o niepokalane poczęcie
Autorzy:
Perry, Tim
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343725.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Tematy:
Joseph Ratzinger
Benedykt XVI
ekumenizm
ewangelikalizm
protestant
katolik
dialog
Maryja
Niepokalane Poczęcie
mariologia
Sobór Watykański II
Benedict XVI
ecumenism
evangelicalism
Protestant
Catholic
dialogue
Mary
Immaculate Conception
Mariology
Vatican II
Opis:
This paper presents a trend among some traditional Protestant theologians to regard Joseph Ratzinger/Benedict XVI as a sympathetic fellow-traveller and ecumenical dialogue partner, focusing on his implementation of the texts of the Second Vatican Council throughout his career, his unique approach to ecumenical dialogue, and his biblical focus when defending the Immaculate Conception in Daughter Zion. His robust Catholic commitment coupled with his thoughtful canonical exegesis makes him a valuable dialogue partner with those Protestants who have similar ecclesial and theological commitments on the other side of the Reformation.
Niniejszy artykuł opisuje tendencję zauważalną wśród niektórych tradycyjnych teologów protestanckich, którzy obserwując wytrwałe wprowadzanie w życie tekstów Soboru Watykańskiego II przez Josepha Ratzingera/Benedykta XVI, jego oryginalne podejście do dialogu ekumenicznego i skupienie na biblijnych podstawach w obronie niepokalanego poczęcia w książce Córa Syjonu, postrzegają go jako pełnego zrozumienia towarzysza podróży i partnera dialogu ekumenicznego. Niezachwiana katolicka postawa Ratzingera/Benedykta w połączeniu z przemyślaną egzegezą kanoniczną czyni go cennym partnerem dialogu z tymi protestantami, którzy wykazują podobne do niego zaangażowanie na rzecz swojego Kościoła i teologii po drugiej stronie sporu zapoczątkowanego w okresie reformacji.
Źródło:
Wrocławski Przegląd Teologiczny; 2023, 31, 2; 281-296
2544-6460
Pojawia się w:
Wrocławski Przegląd Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Joseph Ratzinger’s Proposal to Decentralise the Ecclesial Structures in the Context of Conciliar Debates on Lumen Gentium
Autorzy:
Wąsek, Damian
Gilski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28328358.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
patriarchat
kolegialność
prymat papieski
Sobór Watykański II
Joseph Ratzinger
Benedykt XVI
patriarchy
collegiality
papal primacy
Second Vatican Council
Benedict XVI
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie propozycji Ratzingera zawartej w jego książce Das neue Volk Gottes odnośnie do decentralizacji struktur eklezjalnych w kontekście soborowych debat nad Lumen gentium. Chodzi o odpowiedź na pytania: W jakiej mierze twórczość Ratzingera wpisywała się w sposób myślenia teologów i biskupów na Vaticanum II? Na ile pomysły niemieckiego profesora stanowiły jego oryginalny, bądź odosobniony, głos, a w jakim wymiarze były kompatybilne z innymi poglądami reformatorskimi w ówczesnej refleksji teologicznej? Artykuł składa się z trzech części: pierwsza referuje soborowe dyskusje nad tymi fragmentami Lumen gentium, które podejmują problematykę relacji między kolegium biskupów a papieżem, druga prezentuje propozycje Ratzingera odnośnie do decentralizacji struktur kościelnych, trzecia ma charakter oceniający i ukazuje późniejszego papieża nie tyle jako nowatora, co zwolennika rozwiązania kompromisowego.
The purpose of this article is to show Ratzinger’s proposal, contained in his book Das neue Volk Gottes, regarding the decentralisation of ecclesial structures in the context of the conciliar debates on Lumen gentium. The aim is to answer the questions: To what extent did Ratzinger’s work fit into the thinking of theologians and bishops at Vatican II? To what extent did the German professor’s ideas represent his original, or isolated, voice, and to what extent were they compatible with other reformist views in theological reflection at the time? The article consists of three parts: the first part refers to the conciliar discussions on those passages of Lumen gentium which deal with the relationship between the college of bishops and the pope; the second presents Ratzinger’s proposals for the decentralisation of ecclesiastical structures; the third part is evaluative and shows the later pope not so much as an innovator, but as a proponent of a compromise solution.
Źródło:
Collectanea Theologica; 2023, 93, 4; 109-127
0137-6985
2720-1481
Pojawia się w:
Collectanea Theologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Liturgia z 1965 r. Jako odpowiedź na zalecenia Soborowej Konstytucji o liturgii świętej – aspekt liturgii mszalnej
Liturgy of 1965 as a Response to The Recommendations of the Council’s Constitution on the Sacred Liturgy – Aspect of the Mass Liturgy
Autorzy:
Makowski, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28409062.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
Liturgy
liturgical reform
rite of 1965
Constitution on the Liturgy
Second Vatican Council
liturgia
reforma liturgiczna
ryt z 1965 r.
Konstytucja o liturgii
Sobór Watykański II
Opis:
This article deals with the issue of the liturgy of the Mass in 1965. This form of celebration is a direct result of the Constitution on the Liturgy of the Second Vatican Council. Unfortunately, due to the pace of post-Council changes, the problem raised has not received much research. However, the liturgy of 1965 is important insofar as it represents the springtime of the Church’s liturgical renewal. This article presents the liturgical renewal of the Mass, showing the relationship between the changes and the decisions of the Constitution on the Holy Liturgy, which allows us to discern the hermeneutics of continuity between the Missal of John XXIII and the Missal of 1965.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2023, 32, 4; 30-39
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przyczyny pojawienia się wizerunku Chrystusa w mennictwie cesarza Justyniana II (pan. 685–695, 705–711)
Reasons for the appearance of the image of Christ in the coinage of emperor Justinian II (reign 685–695, 705–711)
Autorzy:
Wojcieszak, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31043241.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:
abd al-Malik
Justynian II
mennictwo bizantyńskie
sobór trullański (synod quinisextum)
wczesne średniowiecze
wizerunek Chrystusa
Abd al-Malik
Byzantine coinage
early Middle Ages
image of Christ
Justinian II
Trullan Council
Quinisext Council
Opis:
W artykule zająłem się omówieniem przyczyn, dla których Justynian II (pan. 685–695, 705–711) rozpoczął wybijanie monet z wizerunkiem Chrystusa. Było to wydarzenie dość znaczące w ikonografi i mennictwa bizantyńskiego, ponieważ o ile monety ze znakami chrześcijańskimi pojawiały się już od czasów Konstantyna Wielkiego, o tyle po raz pierwszy popiersie Chrystusa na wybijanych monetach pojawiło się ok. 691/692 roku. Przyczyny, które analizuję, związane są z: 1. Wsparciem soboru trullańskiego (lub inaczej: synodu quinisextum) oraz uchwalonym na nim kanonem 82, nakazującym przedstawiać Chrystusa jako człowieka; 2. Ekspansją arabską abd al-Malika oraz sprowokowaniem go do wojny poprzez odrzucenie trybutu płatnego w innych monetach niż tych z wizerunkiem cesarza i Chrystusa (w islamie wszelkie wizerunki ludzkie były zakazane); 3. Legitymizacją władzy cesarskiej, szczególnie w drugim okresie panowania Justyniana II. Temat, który podjąłem, jest jednocześnie zachętą do dyskusji naukowej związanej ze wczesnośredniowiecznym mennictwem bizantyńskim.
In the article I discussed the reasons why Justinian II began minting coins with the image of Christ. It was quite a significant event in the iconography of Byzantine coinage. While coins with the Christian symbols appeared from the time of Constantine the Great, the bust of Christ appeared on minted coins for the first time around 691/692. The reasons that I am analyzing are related to: 1. the support of the Trullan Council (or in other words: the quinisextum synod) and the canon 82., ordering to present Christ as a man; 2. Abd al-Malik’s Arab expansion and provoking him to war by rejecting tribute payable in coins other than those with the image of the emperor and Christ (in Islam all human images were forbidden); 3. the legitimacy of imperial power, especially in the second period of Justinian II’s reign. The topic I have undertaken is also an encouragement to a scientific discussion related to the early medieval Byzantine coinage.
Źródło:
Studia Pelplińskie; 2023, 57; 349-361
0239-4456
Pojawia się w:
Studia Pelplińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan parafii archidiakonatu gnieźnieńskiego w epoce potrydenckiej w świetle siedemnastowiecznych wizytacji (wybrane przykłady)
The Status of the Parish of Archdeaconry of Gniezno after the Council of Trent in the Light of Seventeenth-Century Canonical Visitations (Selected Examples)
Autorzy:
Jabłońska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341419.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Council of Trent
Catholic Church
parish
archdeaconry of Gniezno
visitations
reform
sobór trydencki
Kościół katolicki
parafia
archidiakonat gnieźnieński
wizytacje
reforma
Opis:
Artykuł ma na celu ukazanie związku pomiędzy założeniami wielkiej reformy Kościoła katolickiego z XVI wieku a stanem poszczególnych, zróżnicowanych parafii archidiakonatu gnieźnieńskiego po soborze trydenckim. Omówiono wydarzenia XVII wieku, kiedy nastąpił proces przywracania statusu Kościoła katolickiego. W artykule wykorzystano dwie z czterech wizytacji kanonicznych, które pozostały po tym archidiakonacie. Pochodzą one z początku i końca XVII wieku i są najbardziej wszechstronne. Pozwalają one na wgląd w stan ówczesnej parafii, funkcjonującej w zmieniających się warunkach społecznych, gospodarczych i politycznych. W pewnym stopniu pozwalają też znaleźć odpowiedź na pytanie, czy i w jaki sposób reforma wprowadzona przez sobór trydencki odzwierciedla w funkcjonowaniu i niektórych elementach istotne i ważne ogniwo w strukturze Kościoła.
This article aims to show the relation between the premise of the great reform of the Catholic Church from the 16th century and the state of the individual, diversified parishes of the archdeaconry of Gniezno after the Council of Trent. The events of the 17th century are discussed when the process of restoration of the status of the Catholic Church occurred. Two out of four canonical visitations that remained from this archdeaconry were used in the article. They come from the beginning and the end of the 17th century and are the most comprehensive. They allow for an insight into the state of the parish then operating in the ever-changing social, economic, and political conditions. To an extent, they allow to find an answer to the question if and how the reform introduced by the Council of Trent reflects in the functioning and certain elements an essential and important link in the Church structure.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2023, 78; 33-51
0239-4251
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synodalność w prawosławnej, protestanckiej i katolickiej refleksji teologicznej
Synodality in Orthodox, Protestant and Catholic theological reflection
Autorzy:
Bujak, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30098241.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Synode
Konzil
Synodalität
Katholizität
Orthodoxie
Luthertum
synod
council
synodality
Catholicism
Orthodoxy
Lutheranism
sobór
synodalność
katolicyzm
prawosławie
luteranizm
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie wybranych kwestii z zakresu teologicznej refleksji nad znaczeniem synodów w teologii prawosławnej, luterańskiej i katolickiej. Teologowie prawosławni uzasadniają synodalny wymiar Kościoła nauczaniem Chrystusa, praktyką okresu apostolskiego i rozwojem synodalności w pierwszym tysiącleciu Kościoła. W Kościołach prawosławnych synodalność ma charakter episkopocentryczny i wyraża się na poziomie Kościoła lokalnego, z biskupem na czele oraz na poziomie regionalnym. Po zerwaniu jedności z Kościołem rzymskim w roku 1054 Kościoły prawosławne nie odbyły żadnego soboru o wymiarze ekumenicznym. To, co jest charakterystyczne dla wschodniej teologii synodów i soborów, to przekonanie, że ich decyzje nie są obowiązujące ex sese, ale uzyskują swoją ważność po recepcji przez wiernych. We Wspólnotach kościelnych wywodzących się z reformacji mamy różne formy organizacji synodalnej. W luteranizmie niemieckim do XX wieku obowiązywał model Kościoła państwowego, w którym sprawami Kościoła zarządzali władcy świeccy biskupów. Akceptacja takiej formy zarządzania Kościołem wynikała z wielu czynników, m.in. z teologii Marcina Lutra o powszechnym kapłaństwie i braku biskupów, których zastąpili właśnie książęta. W XIX, a zwłaszcza w XX wieku Kościoły luterańskie w Niemczech wypracowały struktury synodalne, w których główną rolę odgrywają świeccy. Decyzje podejmowane na synodach nie są uznawane za nieomylne, dlatego mogą podlegać zmianom. Również Wspólnoty luterańskie nie znają ekumenicznego wymiaru synodów. W Kościele rzymskokatolickim, podobnie jak w Kościołach prawosławnych, za źródło synodalności uznaje się praktykę Kościoła apostolskiego, zwłaszcza Sobór Apostolski opisany w Dziejach Apostolskich w rozdziale piętnastym, i okres pierwszego tysiąclecia Kościoła, w którym rozwinęły się struktury synodalne i soborowe. W Kościele rzymskokatolickim mamy dwa poziomy synodalności: pierwszy dotyczy prymatu papieża i kolegium biskupów będących z nim w jedności, drugi natomiast opiera się na udziale wszystkich ochrzczonych w życiu Kościoła, który polega na ich funkcji doradczej. Charakterystyczne dla Kościoła rzymskokatolickiego jest zachowanie wszystkich trzech poziomów synodalności: lokalnego, regionalnego i powszechnego, dzięki papieżowi, który zwołuje sobory. W Kościele rzymskokatolickim decyzje soborowe nie wymagają zatwierdzenia przez wiernych świeckich, ale uznawane są obowiązujące po przyjęciu ich przez zgromadzenie soborowe i papieża. Obecnie trwa dyskusja nad większym włączeniem w wiernych świeckich w podejmowanie decyzji dotyczących życia Kościoła.
The aim of this article is to show some issues of a theological reflection on the meaning of synods in Orthodox, Lutheran, and Catholic theology. Orthodox theologians justify the synodal dimension of the Church by the teaching of Christ, the practice of the apostolic period, and the development of synodality in the first millennium of the Church. In the Orthodox Churches, synodality is episcopocentric and is expressed both at the local church level with the bishop in the lead and at the regional one. After breaking up of the unity with the Roman Church in 1054 the Orthodox Churches did not hold any council of an ecumenical dimension. What is characteristic of the Eastern theology of synods and councils is the conviction that their decisions are not obligatory ex sese but acquire their validity after acceptance by the faithful. In the ecclesiastical communities dating back to the Reformation, we have various forms of synodal organization. German Lutheranism had a state church model until the 20th century in which the affairs of the Church were managed by the lay rulers of the bishops. This form of Church governance was due to a number of factors including Martin Luther’s theology of the universal priesthood and the lack of bishops who were replaced by princes. In the 19th and especially in the 20th century the Lutheran churches in Germany developed synodal structures in which lay people play a central role. Decisions made at synods are not considered infallible so they can be changed. The Lutheran communities are also unaware of the ecumenical dimension of synods. In the Roman Catholic Church, as in the Orthodox Churches, the source of synodality is considered to be the practice of the Apostolic Church especially the Apostolic Council described in Acts, chapter 15, and the period of the first millennium of the Church in which synodal and conciliar structures developed. In the Roman Catholic Church, we have two levels of synodality: the first concerns the primacy of the pope and the college of bishops who are in communion with him, while the second is based on the participation of all the baptized in the life of the Church, which consists of their advisory function. Thanks to the pope who convenes councils it is characteristic of the Roman Catholic Church to maintain all three levels of synodality: local, regional and universal. In the Roman Catholic Church conciliar decisions do not to be approved by the lay faithful, but they are considered binding once adopted by the conciliar assembly and the Pope. Currently, there is a discussion on the bigger inclusion of the lay faithful in making decisions regarding the life of the Church.
Ziel dieses Artikels ist es, ausgewählte Themen der theologischen Reflexion über die Bedeutung von Synoden in der orthodoxen, lutherischen und katholischen Theologie zu beleuchten. Orthodoxe Theologen begründen die synodale Dimension der Kirche mit der Lehre Christi, der Praxis der apostolischen Zeit und der Entwicklung der Synodalität im ersten Jahrtausend der Kirche. In den orthodoxen Kirchen ist die Synodalität bischöflich geprägt und kommt auf der Ebene der Ortskirche mit dem Bischof an der Spitze und auf regionaler Ebene zum Ausdruck. Nach dem Bruch der Einheit mit der römischen Kirche im Jahr 1054 haben die orthodoxen Kirchen kein Konzil mit ökumenischer Dimension abgehalten. Kennzeichnend für die östliche Theologie der Synoden und Konzilien ist die Überzeugung, dass ihre Beschlüsse nicht von vornherein verbindlich sind, sondern ihre Gültigkeit erst nach der Annahme durch die Gläubigen erlangen. In den kirchlichen Gemeinschaften, die aus der Reformation hervorgegangen sind, gibt es verschiedene Formen synodaler Organisation. Im deutschen Luthertum gab es bis zum zwanzigsten Jahrhundert ein staatskirchliches Modell, bei dem die Angelegenheiten der Kirche von den Laienvorständen der Bischöfe verwaltet wurden. Die Akzeptanz dieser Form der Kirchenleitung war auf eine Reihe von Faktoren zurückzuführen, unter anderem auf Martin Luthers Theologie des allgemeinen Priestertums und das Fehlen von Bischöfen, die lediglich durch Fürsten ersetzt wurden. Im neunzehnten und vor allem im zwanzigsten Jahrhundert entwickelten die lutherischen Kirchen in Deutschland synodale Strukturen, in denen die Laien eine zentrale Rolle spielen. Die auf den Synoden gefassten Beschlüsse gelten nicht als unfehlbar und können daher geändert werden. Auch die lutherischen Gemeinschaften sind sich der ökumenischen Dimension der Synoden nicht bewusst. In der römisch-katholischen Kirche wie auch in den orthodoxen Kirchen werden die Praxis der apostolischen Kirche, insbesondere das in der Apostelgeschichte, Kapitel 15, beschriebene Apostolische Konzil, und die Zeit des ersten Jahrtausends der Kirche, in der sich synodale und konziliare Strukturen entwickelten, als Quelle der Synodalität betrachtet. In der römisch-katholischen Kirche gibt es zwei Ebenen der Synodalität: Die erste betrifft den Primat des Papstes und des Bischofskollegiums, das mit ihm in Gemeinschaft steht, während die zweite auf der Beteiligung aller Getauften am Leben der Kirche beruht, die in ihrer beratenden Funktion besteht. Ein Merkmal der römisch-katholischen Kirche ist die Beibehaltung aller drei Ebenen der Synodalität: lokal, regional und universal, dank des Papstes, der Konzilien einberuft. In der römisch-katholischen Kirche bedürfen konziliare Beschlüsse nicht der Zustimmung der Laien, sondern werden als verbindlich anerkannt, sobald sie von der konziliaren Versammlung und dem Papst angenommen worden sind. Gegenwärtig gibt es eine Debatte über die stärkere Einbeziehung der Laien in die Entscheidungsfindung über das Leben der Kirche.
Źródło:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2023, 30; 45-67
1230-0780
2719-4337
Pojawia się w:
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synodalność w teologii Soboru Watykańskiego II
Synodality in the Theology of Vatican II
Autorzy:
Kasprzak, Artur Antoni
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36842842.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
synodality
collegiality
Vatican Council II
People of God
communio ecclesiarum
Lumen gentium
Authority in the Church
synodalność
kolegialność
Sobór Watykański II
Lud Boży
Władza w Kościele
Opis:
Od czasu publikacji konstytucji apostolskiej Episcopalis Communio w 2018 r. przez papieża Franciszka, instytucja Synodu Biskupów otrzymała głęboką reinterpretację zakresu swojej formuły. Obecnie trwające zwyczajne Ogólne Zgromadzenie Synodu Biskupów – poświęcone tematowi Dla Kościoła synodalnego komunia, uczestnictwo i misja –rodzi wiele fundamentalnych pytań o właściwe teologiczne rozumienie Synodu Biskupów. Odwołanie się w tych wszystkich aktualnych pytań do dyskusji Soboru Watykańskiego II jest niewątpliwie słuszne i wskazane. To właśnie podczas tego Soboru zostały ukształtowane zręby jak należy rozumieć Synod Biskupów oraz jego pierwsze powołanie do życia. Analiza tego studium pochyla się zatem nad podstawowymi elementami teologii synodalności, jakie wprowadzone zostały do eklezjologii Konstytucji dogmatycznej o Kościele, a są nimi takie kwestie jak: lud Boży, Kościół jako communio ecclesiarum, kolegialność episkopalna. Jak wykazuje niniejsza analiza, soborowe sformułowanie tych wszystkich istotnych dla odnowionej eklezjologii tematów i przemyśleń nie oznacza jednak, że teologia synodalności Vaticanum Secundum nie miała ograniczeń. Samo powołanie w 1965 r. Synodu Biskupów przez papieża Pawła VI i opracowanie motu proprio Apostolica sollicitudo nie odbyło się poprzez współpracę papieża ze zgromadzonymi jeszcze podczas Soboru biskupami. Zakres Synodu Biskupów wg woli Pawła VI otrzymał tylko funkcję konsultatywną, gdy tymczasem zamysłem większości Ojców Soborowych było nadanie temu synodowi kolegialności efektywnej.
Since the publication of the apostolic constitution Episcopalis Communio in 2018 by Pope Francis, the institution of the Synod of Bishops has received a profound reinterpretation of the scope of its formula. The current Ordinary General Assembly of the Synod of Bishops - dedicated to the theme – For a Synodal Church Communion, Participation and Mission – raises many fundamental questions about the proper theological understanding of the Synod of Bishops. The reference in all these topical questions to the discussions of the Second Vatican Council is undoubtedly right and advisable. It was at this Council that the framework of how the Synod of Bishops and its first vocation should be understood was shaped. The analysis of this study therefore leans towards the basic elements of the theology of synodality that were introduced into the ecclesiology of the Dogmatic Constitution on the Church, and these are issues such as the people of God, the Church as communio ecclesiarum, and episcopal collegiality. However, as this analysis shows, the conciliar formulation of all these important themes and reflections for a renewed ecclesiology does not mean that the theology of synodality of Vaticanum Secundum had no limitations. The very establishment of the Synod of Bishops in 1965 by Pope Paul VI and the elaboration of the motu proprio Apostolica sollicitudo did not take place through the collaboration of the Pope with the bishops still gathered at the Council. The scope of the Synod of Bishops, according to the will of Paul VI, was given only a consultative function, whereas the intention of the majority of the Council Fathers was to give this synod an effective collegiality.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2023, 17, 2; 109-127
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teologia Johna Henry’ego Newmana i jej ekumeniczne skutki
The Theology of John Henry Newman and Its Ecumenical Consequences
Autorzy:
Surowiec, Paweł Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28328366.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
John Henry Newman
Kościół Anglii
Kościół rzymskokatolicki
ekumenizm
anglikanizm
katolicyzm
Sobór Watykański II
Church of England
Roman Catholic Church
ecumenism
Anglicanism
Catholicism
Second Vatican Council
Opis:
Problemem badawczym podejmowanym w artykule jest wpływ pism teologicznych Johna Henry’ego Newmana na anglikanów i katolików, a także skutki, jakie wywarła jego myśl eklezjologiczna na Kościół Anglii i rzymski katolicyzm. Celem artykułu jest przedstawienie ekumenicznego dziedzictwa, jakie wypływa z teologicznych pism Johna Henry’ego Newmana zwłaszcza w dziedzinie eklezjologii. W artykule wyszczególniono elementy tożsamościowe Kościoła, anglikańskie inspiracje Newmanem oraz soborowe odniesienia do jego pism.
The research problem addressed in the article is the influence of John Henry Newman’s theological writings on Anglicans and Catholics, as well as the ecumenical effects of this theologian’s ecclesiological thought on the Church of England and Roman Catholicism. The aim of the article is presenting the ecumenical heritage of the theological writings of John Henry Newman especially in the area of ecclesiology. The article details the elements of the Church’s identity, Anglican inspirations based on Newman’s thought and Conciliar references to his writings.
Źródło:
Collectanea Theologica; 2023, 93, 2; 105-137
0137-6985
2720-1481
Pojawia się w:
Collectanea Theologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The ecclesiastical discipline of the celebration of marriage according to the books of the Roman Rite of 1962 after the Second Vatican Council according to the motu proprio Summorum Pontificum and Traditionis custodes
Dyscyplina kościelna celebracji małżeństwa według ksiąg rytu rzymskiego z 1962 r. po II Soborze Watykańskim według motu proprio Summorum Pontificum i Traditionis custodes
Autorzy:
Pietras, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27316709.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
małżeństwo
liturgia z 1962 r.
II Sobór Watykański
Rituale Romanum z 1952
Summorum Pontificum
Traditionis custodes
marriage
liturgy of 1962
Second Vatican Council
Rituale Romanum of 1952
Opis:
Through Pope Benedict XVI’s motu proprio Summorum Pontificum of July 7, 2007, the universal law for use of the 1962 liturgical books entered into force, but under certain conditions. Bishops received the unrestricted right to use the Pontificale Ro- manum of 1961/62 in the celebration of marriage. Nevertheless, the use of the Rituale Romanum of 1952 by priests or deacons when assisting at marriages required the per- mission of the parson or rector of the church hosting the ceremony. In addition, mem- bers of the clergy whose communities received the special permission necessary from the Apostolic See or the local Ordinary could also participate as qualified witnesses in a marriage ceremony celebrated according to the earlier rites. However, since July 16, 2021, after the issuance of the motu proprio Traditionis custodes, celebrating a marriage according to the books of 1962 is only possible in personal parishes with the permission of the diocesan bishop. The local Ordinary can also authorise priests of communities that have the special right to celebrate the earlier rites to celebrate such marriages. During the celebration of marriage according to the books of 1962, the current Code’s discipline should be maintained, providing it does not violate the shape of the rites contained in these books.
Na mocy motu proprio Summorum Pontificum papieża Benedykta XVI z 7 lipca 2007 r. zostało wprowadzone powszechne prawo do używania ksiąg z 1962 r. pod określonymi warunkami. Biskupi otrzymali upoważnienie do celebracji małżeństwa według Pontificale Romanum z 1961/62 r. Natomiast użycie Rituale Romanum z 1952 r. przez prezbiterów lub diakonów do asystowania przy zawarciu małżeństwa wymagało zezwolenia proboszcza lub rektora kościoła. Ponadto przy zawarciu małżeństwa według wcześniejszych obrzędów jako świadkowie kwalifikowani uczestniczyli także duchowni, których wspólnoty otrzymały prawo specjalne od Stolicy Apostolskiej lub ordynariusza miejsca. Natomiast od 16 lipca 2021 r., po wydaniu motu proprio Traditionis custodes papieża Franciszka, celebracja małżeństwa według ksiąg z 1962 r. możliwa jest jedynie w parafiach personalnych. Dokonuje się to za zezwoleniem biskupa diecezjalnego. Or- dynariusz miejsca może zezwolić na to także kapłanom wspólnot, które posiadają prawo specjalne do celebracji wcześniejszych obrzędów. Podczas celebracji małżeństwa według ksiąg z 1962 r. należy zachować obecną dyscyplinę kodeksową, jeśli nie narusza ona kształtu obrzędów zawartych w tych księgach.
Źródło:
Ius Matrimoniale; 2023, 34, 2; 129-164
1429-3803
2353-8120
Pojawia się w:
Ius Matrimoniale
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The ecclesiastical discipline of the celebration of marriage according to the books of the Roman Rite of 1962 after the Second Vatican Council in 1965-2007
Dyscyplina kościelna celebracji małżeństwa według ksiąg rytu rzymskiego z 1962 roku po II Soborze Watykańskim w latach 1965-2007
Autorzy:
Pietras, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21151074.pdf
Data publikacji:
2023-06-28
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
małżeństwo
Rituale Romanum z 1952 roku
liturgia z 1962 roku
II Sobór Watykański
marriage
Rituale Romanum of 1952
liturgy of 1962
Second Vatican Council
Opis:
The Fathers of the Second Vatican Council, via the constitution Sacrosanctum Concilium, postulated a reform of the marriage ceremony. As a result, the marriage rites contained in the Rituale Romanum of 1952 were abolished by the promulgation of the Ordo celebrandi matrimonium in 1969. Until 1988, apart from the Society of Saint Pius X, marriage was generally not celebrated according to the earlier Ritual. After the institution of the Pontifical Commission Ecclesia Dei in 1988, permissions were issued for the celebration of marriage according to the Roman Ritual. Individual permissions were granted by the Dicasteries of the Roman Curia, and especially by the aforementioned Commission. Some communities were also established which were equipped with the special right to celebrate the Sacrament of Marriage according to the Rituale Romanum of 1952. Diocesan bishops also issued ad casum permissions and erected personal pa- rishes and other communities. This legal status lasted until Pope Benedict XVI’s motu proprio Summorum Pontificum entered into force in 2007. Then, a universal law was introduced which permitted the celebration of marriages according to the earlier Ritual under specified conditions.
Ojcowie II Soboru Watykańskiego w konstytucji Sacrosanctum Concilium postulowali reformę obrzędu zawarcia małżeństwa. W rezultacie obrzędy małżeństwa umieszczone w Rituale Romanum z 1952 roku zostały zniesione poprzez promulgację Ordo celebrandi matrimonium w 1969 roku. Do roku 1988 roku – poza Bractwem Kapłańskim Świętego Piusa X – zasadniczo nie celebrowano małżeństwa według wcześniejszego rytuału. Dopiero po powołaniu Papieskiej Komisji Ecclesia Dei w 1988 r. zaczęto wydawać zezwolenia na celebrację małżeństwa według Rytuału Rzymskiego. Poszczególnych zezwoleń udzielały Dykasterie Kurii Rzymskiej, a szczególnie wspomniana Komisja. Erygowano również wspólnoty, które wyposażono w prawo specjalne celebracji według Rituale Romanum z 1952 roku. Biskupi diecezjalni także wydawali zezwolenia ad casum, erygowali parafie personalne i inne wspólnoty. Taki stan prawny trwał do wydania motu proprio Summorum Pontificum Benedykta XVI w 2007 roku, kiedy wprowadzono prawo powszechne na celebrację małżeństw według wcześniejszego rytuału według określonych zasad.
Źródło:
Ius Matrimoniale; 2023, 34, 1; 97-127
1429-3803
2353-8120
Pojawia się w:
Ius Matrimoniale
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Podążanie razem”– kwestie dyskusyjne wokół Synodu o synodalności
“Making our way together” – discussion issues around the Synod on synodality
Autorzy:
Bortkiewicz, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339357.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
synod on synodality
Vatican II
Church
democratization
Synod o synodalności
Sobór Watykański II
Kościół
demokratyzacja
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie bieżącego stanu prac Synodu o synodalności oraz analogii, jakie zachodzą między podjętą w jego trakcie refleksją a implementacją dorobku Soboru Watykańskiego II w życie Kościoła powszechnego i Kościołów lokalnych. W związku z tym podjęto analizę tekstów kardynała Ratzingera pisanych w dobie przemian posoborowych. Jednym z tematów centralnych zarówno lat 60. XX wieku, jak i czasów współczesnych jest zagadnienie wolności i demokratyzacji życia Kościoła. Prowadzi to do dyskusji związanych z rozumieniem otwarcia się Kościoła katolickiego na świat poprzez powszechne braterstwo, demokratyzację pojęcia „Ludu Bożego”, stawianego w opozycji do struktury hierarchicznej Kościoła, zmiany związane z rozumieniem hierarchiczności i urzędów w Kościele.
The aim of this article is to present the current state of the synod's work on synodality and the analogies that exist between the reflections undertaken during the synod and the implementation of the achievements of the Second Vatican Council in the life of the universal Church and the local Churches. Therefore, an analysis of Cardinal Ratzinger's texts written in the era of post-conciliar change is undertaken. One of the central themes of both the 1960s and modern times is the issue of freedom and the democratisation of Church life. This leads to discussions related to the understanding of the opening of the Catholic Church to the world through universal brotherhood, the democratisation of the notion of the 'People of God' placed in opposition to the hierarchical structure of the Church, changes related to the understanding of hierarchy and offices in the Church.
Źródło:
Teologia i moralność; 2022, 17, 2(32); 9-21
1898-2964
2450-4602
Pojawia się w:
Teologia i moralność
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biskup Kazimierz Józef Kowalski (1896-1972) jako prekursor odnowy liturgicznej w Diecezji Chełmińskiej, w świetle „Orędownika diecezji chełmińskiej”
Bishop Kazimierz Józef Kowalski (1896-1972) as a pioneer of the Diocese of Chelmno liturgical renewal
Autorzy:
Megger, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2077511.pdf
Data publikacji:
2022-01-14
Wydawca:
Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:
Liturgia
msza św.
Drugi Sobór Watykański
actuosa participatio
ruch liturgiczny
diecezja chełmińska
liturgy
mass
Second Vatican Council
active participation
liturgical movement
Diocese of Chelmno
Opis:
Biskup Kazimierz Józef Kowalski był pierwszym w historii diecezji chełmińskiej ordynariuszem uczestniczącym w pracach soboru powszechnego. Jako konsultor Komisji Liturgicznej Drugiego Soboru Watykańskiego brał czynny udział w przygotowaniu reformy liturgii i rozumiał jej istotę i cele. Swoje stanowisko prezentował przede wszystkim w różnych formach w „Orędowniku Diecezji Chełmińskiej”, jako urzędowym piśmie Kościoła partykularnego. Biskup Kowalski nauczał o fundamentalnym znaczeniu zasady actuosa participatio dla liturgii, poprzez którą wierni tworzą żywy Kościół, Mistyczne Ciało Chrystusa, oddając chwałę Bogu i uczestnicząc w misterium paschalnym. Realizacją zasady „aktywnego uczestnictwa” były konkretne zarządzenia wprowadzające duchowieństwo i wiernych w życie Kościoła po soborze. Ordynariusz chełmiński był zarówno strażnikiem Tradycji Kościoła wyrażającej się w lex orandi, jak i mistagogiem, który konsekwentnie wprowadzał powierzoną mu wspólnotę diecezjalną w posoborową rzeczywistość Kościoła objawiającego się w liturgii.
The Most Rev. Kazimierz Jozef Kowalski was the first diocesan bishop of Chelmno to participate in an ecumenical council. As a consultant of the conciliar liturgical commission he took an active part in the preparation of the reforms. The bishop was presenting his ideas and opinions in the official diocesan review known as „Oredownik Diecezji Chelminskiej”. A common theme of his articles was the active participation of the faithful in the liturgy, its purpose and normative requirements for clergy and laity. Bishop Kowalski was both a guardian of the liturgical tradition of the Church and a worship moderator of his diocesan flock who was systematically introducing the new celebratory forms.
Źródło:
Studia Pelplińskie; 2021, 55; 175-188
0239-4456
Pojawia się w:
Studia Pelplińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies