Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "slovenská literatúra" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Stereotypy w przekładzie słowackich opowiadań "Bajki dla niegrzecznych dzieci i ich troskliwych rodziców" Dušana Taragela
    Stereotypy v preklade slovenských "Rozprávok pre neposlušné deti a ich starostlivých rodičov" Dušana Taragela
    Stereotypes in the translation of Slovak short stories under the title "Fairy Tales for Naughty Children and Their Caring Parents" by Dušan Taragel
    Autorzy:
    Buczek, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487127.pdf
    Data publikacji:
    2013-07-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    stereotyp i przekład
    literatura słowacka
    Dušan Taragel
    Tomasz Grabiński
    literatura słowacka w Polsce
    Stereotyp a preklad
    slovenská literatúra
    slovenská literatúra v Poľsku
    Stereotype and translation
    Slovak literature
    Slovak literature in Poland
    Opis:
    Marta Buczek, autorka článku zaoberá sa problémom stereotypov v knihe slovenského spisovateľa Dušana Taragela pod titulom "Rozprávky pre neposlušné deti a ich starostlivých rodičov" publikovanej v roku 1997. Článok sa zameriava na pôvodný text a jeho poľský preklad uverejnený v roku 2005, ktorého autorom je Tomasz Grabiński. Zbierka rozprávok Dušana Taragela je zaujímavý príklad použitia stereotypov v literatúre. Autor používa dobre známe stereotypy a núti ich k plneniu úloh v rozpore s ich základnou sémantikou, čo vedie k transformácii jednotlivých zložiek stereotypov a zahŕňa nové atypické štrukturálne vzťahy. Rozprávky Taragela uskutočňujú špecifickú hru so stereotypami pomocou žánru grotesky. Zaujímavé je ako sú tieto translatologické problémy riešené v preklade. Autorka článku sa snaží odpovedať na otázku, čí stereotypy sú prekladateľné do iných jazykov, čí sú prekladateľné v akte kultúrnej komunikácie.
    The author of the article raises the problem of stereotypes in the Slovak collection of short stories book under the title "Fairy Tales for Naughty Children and Their Caring Parents" (1997) written by Dušan Taragel. The article focuses on the original text and its Polish translation by Tomasz Grabiński published in 2005. Dušan Taragel‘s short stories are an interesting example of using stereotypes in literature. He uses and forces well known sterotypes to perform tasks inconsistent with their basic semantics which leads to a transformation of the individual components of the stereotype and includes the new atypical structural relationships. Taragel’s short stories undertake a peculiar play with stereotypes using of the genre of the grotesque. An interesting matter is how the Polish translation deals with this and is carried out at all levels play. The article tries to answer the question if stereotypes may be translatable into the second language when the code changes, if they can be translatable in an act of cultural communication.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2013, 4, 1; 224-240
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Literatura słowacka w Polsce w latach 2007—2013
    Slovenská literatúra v Poľsku v rokoch 2007—2013
    Slovak literature in Poland in years 2007—2013
    Autorzy:
    Buczek, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487123.pdf
    Data publikacji:
    2014-07-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    słowacka literatura w tłumaczeniach
    literatura słowacka w Polsce
    przekład literacki
    slovenská literatúra v preklade
    slovenská literatúra v Poľsku
    úmelecký preklad
    Slovak literature in translation
    Slovak literature in Poland
    literary translation
    Opis:
    The author of the article describes in detail the Slovak literature which was translated in Poland in the years 2007—2013. In her article she also deals with contemporary Polish publishers market which publishes translations of „small”, „peripheral” literatures. She analyzes translation literature with view of its entry into a new literary context.
    Autorka príspevku charakterizuje slovenskú literatúru, ktorá bola prekladana v Poľsku v rokoch 2007—2013. Vo svojom príspevku sa zaoberá súčasným poľským knižným trhom, ktorý zverejňuje preklady z „malých“, „periférnych“ literatúr. Podrobne analýzuje prekladovú literatúru z ohľadom na jej vstup do nového literarného kontextu.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 2; 163-176
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O najstarszych polskich przekładach literatury słowackiej
    O najstarsich polskych prekladoch slovenskej literatury
    About the Oldest Polish Translations of Slovak Literature
    Autorzy:
    Spyrka, Lucyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487195.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    translation
    history
    Slovak literature
    Polish literature
    translator
    preklad
    dejiny
    slovenska literatura
    polska literatura
    prekladatel
    Opis:
    Studia vychadza z navrhnuteho J. Jarniewiczom clenenia postoją prekla- datelov na zakonodarcov a vel'vyslancov. Polske preklady slovenskej literatury spravidla existuju v ulohe zastupcu póvodnej literatury a kultury. Okolnosti suvisiace so vznikom alebo zverejnenim najstarsich polskych prekladov tejto literatury: l'udovej piesne, ktora je castou romanu J. Rostworowskeho Zamek na Czorsztynie, romanu J. Kalinciaka Restavra- cia v preklade P. Stalmacha a dramy J. Gregora Tajovskeho Matka prelozenej F. Gwiżdżom ukazuju, ze motlvy, ktorymi sa riadili tito prekladatelia, azda neboli spojene iba s pocitom misie a tuzbou byt velvyslancom prelozeneho diela, autora a póvodnej literatury
    The article refers to J. Jarniewicz’s concept of two types of translators attitude: legislator and ambassador. Polish translations of Slovak literature generally exist as a representative of the original literature and culture. Circumstances of creating and publication of the oldest Polish translations of this literature: a folk song, part of J. Ros- tworowski’s novel Zamek na Czorsztynie, a novel by J. Kalinciak Restavracia translated by P. Stalmach and a drama Matka by J. Gregor Tajovsky translated by F. Gwiżdż, shows the motives behind these translators probably were not necessarily associated only with the mission and with the desire to be an ambassador of a translated work, author and primary literature.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2018, 9, 1; 183-200
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowacka proza naturyzmu w polskich przekładach - strategie wyboru i translacji w zmieniającej się perspektywie kulturowej drugiej połowy XX wieku
    Slovenska proza naturizmu v polskych prekladoch — strategie vyberu a prekladu v meniacej sa kulturnej perspektive druhej polovice dvadsiateho storocia
    Slovak Naturalist Prose in Polish Translations — Strategies for Selection and Translation in the Changing Cultural Perspective of the Second Half of the Twentieth Century
    Autorzy:
    Buczek, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487274.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    literary translation
    Slovak naturalist prose
    Slovak literature in Polish translation
    literarny preklad
    slovenska próza naturizmu
    slovenska literatura v polskom preklade
    Opis:
    Autorka prispevku analyzuje polske preklady slovenskej prózy naturizmu, ktory je v primarnom horizonte vel'mi zaujimavym fenomenom a najcastejsie sa preklada do polstiny. Autorka sa zameriava na reprezentativne preklady, strategie vyberu textov na preklad a strategie prekladania naturizmu v meniacej sa kulturnej perspektive druhej polovice 20. storocia. Historicka a kulturna situacia, historicka vzdialenost’ medzi ori- ginalmi a ich prekladmi ma najvaćśi vplyv na vyber textov, ale aj na strategie, ktore si prekladatelia vyberaju pocas procesu prekladu. Z hladiska kultury a literatury sa v Polsku v roku 1956 objavila slovenska próza naturizmu vo velmi sirokom zastupeni, ale neo- vplyvnila prijemcov a nemala moznost ovplyvnit’ vyvoj prijimajucej literatury. Autorka clanku sa snazi odpovedat na otazku, ake boli toho priciny.
    The author of the article analyses Polish translations of the Slovak naturalist prose which is a very interesting phenomenon at the primary horizon and appears to be the most frequently translated into Polish. The author concentrates on the represen- tative translations, strategies of selection and strategies of translation of the naturalism in the changing cultural perspective of the second half of the twentieth century. Historical and cultural situation, historical distance between the originals and their translations has the biggest influence for the selection of the texts but also for the strategies which translators choose during the process of translation. In the perspective of cultural and literature turn in Poland in 1956, Slovak naturalist prose had the chance to appear in the second horizon but it did not affect recipients and did not have the possibility to impact the development of the receiving literaturę. The author of the article tries to explain the reasons for that.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2018, 9, 1; 201-226
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola Instytutu Mikołowskiego w upowszechnianiu przekładów literatury słoweńskiej w Polsce w ostatnich latach
    The Mikołowski Institute’s Role in Promoting Slovenian Literature in Poland in the last years
    Vloga Mikolovskega inštituta v razširjanju prevodov slovenskega leposlovja na Poljskem v zadnjih letih
    Autorzy:
    Gawlak, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486648.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Slovenska literatura na Poljskem
    Mikolovski inštitut
    Pierre Bourdieu
    simbolični kapital
    Slovenian literature in Poland
    The Mikołowski Institute
    symbolic capital
    Opis:
    Prispevek se nanaša na slovenske literarne publikacije, ki jih je v letih 2012—2015 redno izdajal Mikolovski inštitut Rafała Wojaczka. Obravnava vloge založniških hiš pri spodbujanju prevajanja periferne literature, pri čemer se opira na teorijo družbenih polj Pierra Bourdieuja. Avtorica opozarja na mehanizme in motivacijo za nastajanje teh publikacij — tako na strani založnika kot prevajalca. Loti se tudi vprašanja skrbi za zunanjo podobo prevodne publikacije ter prisotnosti oz. odsotnosti paratekstov. Povečanje zanimanja za nišno literaturo (vključno s tujo) je nedvomno posledica illusia (Bourdieu), torej verovanja v pomen literarne, prevajalske in založniške dejavnosti ter njenih estetskih in družbenih učinkov. Taka zavest je prisotna med člani Mikolovskega inštituta in drugimi, ki so vključeni v založniški proces (npr. prevajalci). Zato si Mikolovski inštitut za svoje zanimanje za tujo in (z gledišča literarnega polja prejemniške literature) periferno književnost, poskus transferja simboličnega kapitala slovenskih ustvarjalcev ter za svojo relativno avtonomijo na področju založništva zasluži vse priznanje.
    This article focuses on the dissemination of Slovenian literature in Polish by the Rafał Wojaczek Institute in Mikołów between 2012 and 2015. The author approaches the role of publishers in promoting literatures that are viewed from the Polish perspective as marginal using Pierre Bourdieu’s theory of social fields. She points to the mechanisms and motivations of both the publisher and the translators, addresses issues related to graphic design, and examines the impact of paratextuality. The appreciation of non -mainstream literatures, including translations, stems from Bourdieu’s notion of illusio, a belief shared by the Institute’s staff and the team supporting the publishing process (i.e. translators) in the value of literature, translation and publishing, and their aesthetic and social impacts. The interest of the Mikołowski Institute in propagating fringe literatures, its attempts to transfer symbolic Slovenian capital into Polish and its relative autonomy in the publishing market are well worth noting.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 2; 167-179
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowacki klimat Europy Środkowej w Polsce
    Slovenská klíma Strednej Európy v Poľsku
    The Slovak climate of Central Europe in Poland
    Autorzy:
    Buczek, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487249.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    umelecký preklad
    súčasná slovenská literatúra
    slovenská literatúra v Poľsku
    Pavel Vilikovský
    Pavol Rankov
    Rudolf Chmel
    Tomasz Grabiński
    Jacek Bukowski
    vydavateľstvo Książkowe Klimaty
    literary translation contemporary Slovak literature
    Slovak literature in Poland
    Pavol Vilikovský
    publishing house Książkowe Klimaty
    przekłady współczesnej literatury słowackiej
    literatura słowacka w Polsce
    wydawnictwo Książkowe Klimaty
    Opis:
    Príspevok autorky Marty Buczek sa týka slovenskej literatúry preloženej do poľského jazyka v posledných rokoch 2013 a 2014. Autorka sa zaoberá problémom prekladu súčasnej slovenskej literatúry, ktorá skúma problematiku stredoeurópskej totožnosti v stredoeurópskom priestore. Uvažuje o slovenských dielach a ich recepcii v poľskom horizonte čitateľov. Podrobne analyzuje preklady, ktoré v poľskom priestore plnia úlohu mediácie, podporujú porozumenie a pochopenie medzi dvoma kultúrami patriacimi ku spoločnému stredoeurópskemu kruhu. Posledné poľské preklady slovenskej súčasnej literatúry, medzi ktoré patria prózy Pavla Rankova, Pavla Vilikovského a eseje Rudolfa Chmela, dopĺňajú v poľskom priestore znalosť slovenskej kultúry, literatury a dejín. Taktiež zvyšujú povedomie poľského čitateľa, jeho citlivosť a schopnosť vnímania innej a rôznorodej kultúry. Inšpirujú skúmanie a objavovanie nových významov rôznorodého stredoeurópskeho sveta.
    The article concerns Slovak literature translated into Polish in recent years, 2013 and 2014. The author focuses on the problem of the translation of contemporary Slovak literature that examines the issue of Central European identity in Central Europe. She considers the latest Slovak literary works and their reception in the Polish horizon, as well as analyses translations which in the Polish horizon play the role of mediation, and promote understanding between two cultures belonging to the common Central European circle. Recent translations of contemporary Slovak literature, including Pavol Rankov, Pavel Vilikovský, Rudolf Chmel, compliment the knowledge about Slovak culture, literature and history among Polish readers. They also raise their awareness for diverse sensitivity and ability of perception. They also inspire exploration and search for new meanings.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2015, 6, 2; 155-166
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Komentarz do bibliografii przekładów literatury słowackiej w Polsce w 2015 roku
    A commentary on the bibliography of Slovak literary translations in Poland in 2015
    Komentár k bibliografii prekladov slovenskéj literatúry v Poľsku v 2015 roku
    Autorzy:
    Buczek, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487076.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    slovenská literatúra v Poľsku
    umelecký preklad
    Pavol Rankov
    Peter Krištúfek
    Maroš Krajňak
    Jana Beňová
    Radovan Brenkus
    Pavol Hudák
    Slovak literature in Poland
    literary translation
    Jana Beňova
    Opis:
    Autor článku skúma najnovšie preklady slovenskej literatúry v Poľsku v roku 2015. Medzi veľmi dobrých a známych slovenských autorov, ktorých preklady boli nedávno publikované, patria súčasní a moderní predstavitelia mladej generácie (Pavol Rankov, Peter Krištúfek, Maroš Krajňak, Jana Beňová) a staršej generácie (Pavel Vilikovský, Daniela Kapitáňová). Ich knihy boli veľmi dobre prijaté poľskými príjemcami a to vedie k tomu, že slovenská literatúra v Poľsku je čítaná s rastúcim záujmom. Tento článok berie do úvahy aj poľské preklady slovenskej poézie. Z prieskumu vyplýva neustále znižovanie počtu prekladov tohto druhu literatúry. V roku 2015 boli publikované len tri malé antológie poézie. Týmto spôsobom slovenskú poéziu zastupuje niekoľko menej známych miestnych básnikov (Radovan Brenkus a Pavol Hudák).
    The author of the article considers the latest translations of Slovak literature in Poland in 2015. Among very well -known and valued Slovak authors whose translations have been published recently are contemporary and modern authors of the younger generation (Pavol Rankov, Peter Krištúfek, Maroš Krajňak, Jana Beňova) and the older generation (Pavel Vilikovský, Daniela Kapitáňová). Their books were very well received by Polish recipients and it occurs that Slovak literature in Poland is read with steadily growing interest. The article concerns Polish translations of Slovak poetry as well. The survey shows a decreasing number of translations of this kind of literature. In 2015 only three small anthologies of poetry were published. In this way, Slovak poetry was represented by a few local poets (Radovan Brenkus and Pavol Hudák).
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 2; 131-144
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Danuty Abrahamowicz szkoła przekładu
    Danuta Abrahamowicz’s school of translation
    Danuta Abrahamowicz a jej škola prekladu
    Autorzy:
    Buczek, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486823.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    literárny preklad
    slovenská literatúra v poľskom preklade
    Danuta Abrahamowicz
    poľská literatúra na Slovensku
    poľské a slovenské literárne kontakty
    translation
    Slovak literature in Polish translation
    Polish literature in Slovakia
    Polish and Slovak literary contacts
    Opis:
    Autora príspevku sa zameriava na konkrétnu školu prekladu, ktorej základy formulovala v slovakistickom prostredí druhej polovice 20. storočia známa poľská prekladateľka slovenskej literatúry Danuta Abrahamowicz. V príspevku sa definujú všetky aspekty prekladateľskej činností Abrahamowicz. Výskumy v rámci literárnej vedy, kritická, publikačná, redakčná a prekladateľská činnosť, všetky tieto vystúpenia ukazujú jej metódu vnímania prekladu a zdôrazňujú spôsoby, ktorými Abrahamowicz ho implementuje v novy horizont príjmu, aby sa stal faktom prijímajúcej kultúry.
    The author of the article focuses on the specific school of translation formulated by the well‑known Polish translator of Slovak literature, Danuta Abrahamowicz in the Slovak environment of the second half of the 20th century. The article defines all aspects of Abrahamowicz’s translatological activities. Her literary studies, critical, publishing, editorial and translation activity are examined in the article and finally, the article shows the ways in which Abrahamowicz perceived translation and the various ways of implementing it in a new horizon of reception to become a fact of the target culture.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 1; 202-219
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metodologické východiská vo výskume spirituality a metaempirickej dimenzie literárnej skutočnosti
    Methodological Starting Points in the Research of Spirituality and the Meta-empirical Dimension of Literary Reality
    Metodologiczne podstawy w badaniu duchowości i metaempirycznego [metafizycznego, ponaddoświadczalnego] wymiaru rzeczywistości literackiej
    Autorzy:
    Hajdučeková, Ivica
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/441078.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
    Tematy:
    slovenská literatúra
    metodológia
    spiritualita a religiozita
    t/Transcendencia
    spiritualéma
    homo religiosus
    homo spiritualis
    homo spiritus
    sakrálno – profánno
    Slovak Literature
    methodological
    spirituality and religiosity
    t/Transcendency
    spiritualeme
    sacral and profane
    sacred and profane
    Literatura słowacka
    metodologia
    duchowość i religijność
    transcendencja / Transcendencja
    duchowe (spirutualne, mistyczne)
    sacrum – profanum
    Opis:
    Autorka v štúdii predstavuje metodologické východiská výskumu duchovnosti v umeleckom texte. Základným východiskom sú možnosti interdisciplinarity (filozofia, experimentálna psychológia, teológia, religionistika, lingvistika, literárna veda aj semiotika), ktorá smeruje k transdisciplinárnemu prieniku do stvárnenia metaempirickej dimenzie skutočnosti v semiotickej štruktúre. Bázové podnety autorka čerpá z výskumu Z. Plašienkovej, J. Komorovského, M. Stríženca, ale aj P. Libu, M. Milčáka a J. Sabola. Metodologicky zostavený súbor pojmov: duchovnosť – t/Transcendencia – religiozita a spiritualita – spiritualéma – „homo religiosus“ – sakrálno a profánno dopĺňa príkladmi analýzy a interpretácie konkrétnych básnických či prozaických textov predstaviteľov slovenskej literatúry 19. a 20. storočia (napr. Hviezdoslava [P. Országha], M. Kukučína, J. G. Tajovského, S. Cambela – Š. Kosorkina, E. B. Lukáča, I. Kraska, F. Švantnera aj M. Rúfusa). Obohatením, ktoré štúdia prináša, je návrh ďalšieho rozšírenia modality fenoménu duchovnej zrelosti v skúmaní lyrického či epického subjektu v umeleckej poézii a próze o pojmy „homo spiritualis“ a „homo spiritus / homo Spiritus“. Tie umožňujú, popri pojme J. Komorovského „homo religiosus“, diferencovane vystihnúť mieru umeleckého stvárnenia duchovnej zrelosti, podmienenej sebapresahovaním, t.j. autotranscendenciou. Roztvárajú sa tak možnosti sledovať umelecké stvárnenie procesu spiritualizácie, a to v teocentrickom, kristocentrickom či až mystickom ukotvení života v jednote s Duchom svätým. Jej výsledkom je nielen vyšší stupeň integrity postavy ako duchovnej bytosti, ale aj estetické rozvinutie metaempirickej dimenzie literárnej skutočnosti ako umelecky stvárnenej numinozity v obraze života. V rámci semiotickej štruktúry umeleckého textu tak duchovný rozmer preniká v osobitej podobe tzv. diafánie aj do kategórie času (chronos – kairos) a priestoru (tzv. genius loci). Prínosom štúdie je pojmový aparát, ktorý do metodológie výskumu umeleckého textu prináša možnosť diferencovane skúmať mieru spiritualizácie v tvarovaní epického či lyrického subjektu a literárnej skutočnosti. Autorka predstavuje metodologické východiská výskumu duchovnosti v umeleckom texte. Základným východiskom sú možnosti interdisciplinarity, ktorá smeruje k transdisciplinárnemu prieniku do stvárnenia metaempirickej dimenzie v semiotickej štruktúre. Obohatením je návrh ďalšieho rozšírenia modality fenoménu duchovnej zrelosti pri skúmaní lyrického či epického subjektu v umeleckej poézii a próze.
    The author presents methodological starting points of the research on spirituality in the literary text. The basic one is the potential of an interdisciplinary approach (philosophy, experimental psychology, theology, religious studies, linguistics, literary scholarship, and semiotics) heading towards the transdisciplinary penetration into the depiction of meta-empirical dimension in the semiotic structure. Basic impulses are drawn from the research of Z. Plašienková, J. Komorovský, M. Stríženec, and also P. Liba, M. Milčák and J. Sabol. The author methodologically forms a set of concepts: transcendence / Transcendence – religiosity and spirituality – spiritualeme – „homo religiousus“ – sacral and profane nature, adding examples of an analysis and interpretation of particular poetic or prosaic texts of the Slovak literature of 19th and 20th century (Hviezdoslav [P. Országh], M. Kukučín, J. G. Tajovský, S. Cambel – Š. Kosorkin, E. B. Lukáč, I. Krasko, F. Švantner and M. Rúfus). The study proposes to further extend the modality of the phenomenon of the spiritual maturity in the research of the lyrical or epic subject in poetry and prose by means of introducing the concepts „homo spiritualis“ and „homo „spiritus / homo Spiritus“. Along with J. Komorovský’s concept “homo religiosus“, they make it possible to estimate the degree of the artistic depiction of spiritual maturity determined by autotranscendence. This gives us new possibilities to observe the artistic depiction of the process of spiritualisation, that is in theocentric, Christocentric or even mystical anchoring of the life in 78 unity with the Holy Spirit. Its outcome is not only the higher degree of the integrity of the character as a spiritual being, but also the aesthetic development of the meta-empirical dimension of literary reality as an artistically rendered numinosity in the picture of life. Thus, within the semiotic structure of an artistic text, the spiritual dimension penetrates the category of time (chronos vs. kairos) and space (genius loci) in a special form of diaphany. The main contribution of the study is the introduction of such conceptual apparatus into the methodology of the study of an artistic text that makes it possible to explore differently the degree of spiritualisation in modelling the epic or lyrical subject and literary reality. The author presents methodological starting points of the research of spirituality in literary texts. The basic one is the potential of interdisciplinary approach heading towards transdisciplinary penetration into the rendering of meta-empirical dimension in the semiotic structure. She proposes to further extend the modality of phenomenon of the spiritual maturity in the research into the lyrical or epic subject in poetry and prose.
    Autorka w studium przedstawia metodologiczne podstawy badań nad duchowością w tekście artystycznym (literackim). Punktem wyjścia jest możliwość interdyscyplinarności [ujęcia interdyscyplinarnego] (filozofia, psychologia eksperymentalna, teologia, religioznawstwo, językoznawstwo, literaturoznawstwo oraz semiotyka), która ukierunkowuje do transdyscyplinarnego (ponaddziedzinowego) wniknięcia [penetrowania] w tworzenie (proces stwarzania) metaempirycznego (metafizycznego, ponad-doświadczalnego) wymiaru rzeczywistości w strukturze semiotycznej. Bazowe inspiracje [impulsy] autorka czerpie z badań Z. Plašienkovej, J. Komorovskiego, M. Stríženca, ale także P. Liby, M. Milčáka i J. Sabola. Metodologicznie skompilowany [ukształtowany] zestaw [wybór] pojęć (terminów, kategorii): ‘duchowność‘ – ‘transcendencja‘ / ‘Transcendencja‘ – ‘religijność‘ i ‘spirytualność‘ (‘duchowość‘, ‘mistyczność‘) – ‘spirytualne‘ (‘duchowe‘, ‘mistyczne‘) – „homo religiosus“ – sacrum i profanum dopełnia przykładami analizy oraz interpretacji konkretnych, poetyckich lub prozatorskich tekstów przedstawicieli literatury słowackiej 19. i 20. stulecia (na przykład: Hviezdoslava [P. Országha], M. Kukučína, J. G. Tajovskiego, S. Cambela – Š. Kosorkina, E. B. Lukáča, I. Kraska, F. Švantnera oraz M. Rúfusa). Dodatkową wartością, którą to studium wnosi, jest propozycja dalszego rozszerzenia modalności (modelu) zjawiska (fenomenu) duchowej dojrzałości w zrozumieniu (badaniu) podmiotu lirycznego lub epickiego w artystycznej [artystowskiej, wysokoliterackiej, wysokoartystycznej] poezji i prozie o ujęcie (koncepcję) „homo spiritualis“ i „homo spiritualis / homo Spiritus“. Pozwalają one [kategorie], poprzez ujęcie J. Komorovskiego „homo religiosus“, w sposób zróżniowany oceniać (przybliżać, prezentować) stopień [miarę] artystycznego wcielenia [tworzenia / stwarzania / urzeczywistniania / odmalowania / przedstawienia, artystycznej realizacji / ekspresji] duchowej dojrzałości, uwarunkowanej przez przekraczanie samego siebie, t.j. przez autotranscendencję. Otwierają się więc nowe możliwości śledzenia [obserwowania] artystycznego wcielania [tworzenia / stwarzania / urzeczywistniania / odmalowania / przedstawienia, realizowania / wyrażania] procesu spirytualizacji [procesu uduchowienia (artystów i ich dzieł)], zarówno w teocentrycznym, chrystocentrycznym, jak i 79 nawet w mistycznym zakotwiczeniu [zaczepieniu, zakorzenieniu] życia w jedności z Duchem Świętym. Jej efektem jest nie tylko wyższy stopieň integralności postawy [charakteru, osobowości] jako istoty duchowej [jestestwa duchowego], ale także estetyczne rozwinięcie metaempirycznego [metafizycznego, ponad-doświadczalnego] wymiaru rzeczywistości literackiej jako artystycznie stworzonego [wypowiedzianego, zinterpretowanego, przetłumaczonego, przełożonego, okazanego] numinosum w obrazie życia. Przeto, w ramach semiotycznej struktury tekstu artystycznego (literackiego) ów duchowy wymiar przenika [prześwituje] w osobistej podobiźnie [specjalnej formie] tzw. diafanii, także do kategorii czasu [liniowego, historycznego, profanicznego oraz kolistego, cyklicznego, sakralnego, świętego] (chronos – kairos) oraz przestrzeni (tzw. genius loci). Wkładem, jaki wnosi to studium, jest wprowadzenie aparatu kategorialnego [aparatu pojęciowego, koncepcyjnego], który do metodologii badań tekstu artystycznego [literackiego] wnosi możliwość zróżnicowanego zrozumienia [badania, eksplorowania] stopnia [miary] spirytualizacji [uduchowienia] w modelowaniu [formowaniu, kształtowaniu, tworzeniu, stwarzaniu] podmiotu [przedmiotu, tematu] lirycznego lub epickiego oraz rzeczywistości literackiej. [polski przekład: Marek Mariusz Tytko]
    Źródło:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 4(4); 59-82
    2299-9922
    Pojawia się w:
    Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowacka literatura współczesna w polskim horyzoncie odbioru w 2016 roku
    Slovenská súčasná literatúra v poľskom prijímajúcom horizonte v 2016 roku
    Slovak Contemporary Literature in the Polish Horizon of Reception in the Year 2016
    Autorzy:
    Buczek, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971910.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Slovenská literatúra v poľských prekladoch
    literárny preklad
    Monika Kompaníková
    Maroš Krajňak
    Silvester Lavrík, Radovan Brenkus
    združenie žien Aspekt
    Klub slovenských prozaičiek Femina
    Slovak literature in Polish Translations
    Literary Translation
    Silvester Lavrík
    Radovan Brenkus, Association of Women Writters Aspekt
    Club Femina
    Opis:
    Autorka príspevku charakterizuje slovenskú literatúru preloženú do poľštiny v 2016 roku. Podrobne analyzuje preklady románov Piata loď Moniky Kompaníkovej (v poľskej verzií Piąta łódź), Informácia Maroša Krajňaka (v poľskom preklade Informacja) a Zu Silvestra Lavríka (v preklade Zu), a taktiež preklady vydavateľstva Aabilion antológii slovenskej literatúry Portrety z bliska a Tu i teraz v edičnej príprave Marty Pelinko, v ktorých sa nachádzajú texty Radovana Brenkusa, Ľudovíta Petrašky, Petera Karpinského, Martina Vlado a spisovateliek združenia žien Aspekt a Klubu slovenských prozaičiek Femina, medzi inými márie Bátorovej, Jany Bodnárovej, Etely Farkašovej, Jany Juráňovej, Heleny Dvořákovej, Rút Lichnerovej, Evy Maliti Fraňovej. Autorku príspevku zaujíma prijate slovenskej súčasnej literatúry v sekundárnom (prijímajúcom) horizonte.
    The author of the paper characterizes Slovak literature translated into Polish in 2016. She analyzes in detail the translations of Slovak prose Piata loď by Monika Kompaníkova (in the Polish version Piąta łódź), Informácia by Maroš Krajňák (Informacja) and Zu by Silvster Lavrík (Zu). She also interprets Polish translations of Slovak prose in anthologies Portrety z bliska and Tu i teraz, which include the prose of Radovan Brenkus, Ľudovít Petraško, Peter Karpinský, Martin Vlado and women writers from the associations Aspekt and Femina, among others, Mária Bátorová, Jana Bodnárová, Etela Farkašová, Jana Juráňová, Helena Dvořáková, Rúth Lichnerová, Eva Maliti Fraňová. The author of the paper is interested in reception of Slovak contemporary literature in the secondary horizon.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2017, 8, 2; 141-156
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Le drugo ime za ljubezen…”. Novejše knjižno italijanjenje slovenskega leposlovja (2000—2013)
    „To tylko inna nazwa miłości…”. Nowe włoskie przekłady słoweńskiej literatury pięknej (2000—2013)
    „Just a kind of love…“. Recent Italian translation of the Slovenian literature (2000—2013)
    Autorzy:
    Košuta, Miran
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486753.pdf
    Data publikacji:
    2014-10-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    prevajanje
    recepcija
    slovenska književnost
    Translation Studies
    dialog
    przekład
    recepcja
    literatura słoweńska
    translation
    reception
    Slovenian literature
    dialogue
    Opis:
    V letih 2000—2013 je izšlo približno 160 knjižnih prevodov slovenske proze, poezije ali dramatike v italijanski jezik. Na podlagi bibliografskega popisa prispevek razčlenjuje najopaznejše kolikostne, kakovostne in estetske značilnosti obravnavanega prevodnega korpusa, jih primerja s predhodno recepcijo slovenskega leposlovja v italijanskem prostoru, podatkovno ugotavlja, kako se je od leta 2000 do danes, posebej po vstopu Slovenije v Evropsko unijo ter v schengensko brezcarinsko območje, znatno okrepilo slovensko-italijansko literarno dajdamstvo in hkrati argumentirano osvetljuje nekaj tipoloških, za prevodoslovje splošno povednih stalnic dialoga med številčno večjimi in manjšimi jeziki, literaturami, kulturami.
    Between 2000 and 2013, 160 volumes of Slovene poems, plays and prose texts were published in Italian translation. This article investigates this corpus of translations in terms of quantitative, qualitative and aesthetic issues, while also comparing it with previous receptions of Slovenian literature in the Italian cultural milieu and observing/stressing the significant increase in the literary exchange between Slovenia and Italy since 2000 (particulary after the entry of Slovenia into the European Union and the Schengen area). Within the field of Translation Studies, this article also illustrates some fundamental typological paradigms of dialogue between numerically large and small languages, literatures and cultures.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 1; 217-256
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bliskość kulturowa a przekład w obrębie literatury polskiej i słowackiej
    Kultúrna blízkosť a preklad v okruhu poľskej a slovenskej literatúry
    The proximity of culture and literary translation within Polish and Slovak
    Autorzy:
    Spyrka, Lucyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486810.pdf
    Data publikacji:
    2012-10-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    przekład
    bliskość kulturowa
    kultura polska i słowacka
    literatura
    recepcja
    translacia
    kultúrna blízkosť
    poľská, slovenská kultúra
    literatúra
    literárna recepcia
    translation
    cultural proximity
    Polish, Slovak culture
    literature
    reception
    Opis:
    Translatologický výskum spravidla sa sústreďuje na problémoch spojených s prekladom v okruhu jazykov a kultúr priemerne vzdialených. Vo všeobecnom presvedčení Poliakov slovenská kultúra je poľskej blízka. Podľa najnovších antropologických koncepcií ako kultúru blízku sa považuje takú, ktorá v prijímacom okruhu je dobré známa a akceptovaná a vzhľadom na stupeň záujmu o ňu zostáva v centrálnom postavení v porovnaní s ostatnými cudzími kultúrami. Slovenská kultúra je v Poľsku malo známa, nie je o ňu záujem, dá sa teda povedať, že je to len susedská kultúra. Takéto postavenie sa prenáša na počet uverejňovaných prekladov literárnej tvorby z južnej strany Tatier a na jej recepciu. Zase presvedčenie o blízkosti slovenskej kultúry voči poľskej sa nadpisuje na pociťovanú podobnosť jazykov, čo ovplyvňuje kvalitu prekladov. Rozdiely a odlišnosti v oblasti kultúry sa odzrkadľujú v jazyku a zapríčiňujú rôzneho druhu ťažkosti v procese translácie: v oblasti prekladu vlastných mien, slov — reálií, frazeologických spojení, vo spoločenských zvykoch, textových konvenciách, literárnych prúdoch a smeroch. Pozorovanie týchto ťažkosti vedie ku konštatácii, že napriek všeobecnému presvedčeniu o blízkosti poľskej a slovenskej kultúry preklad v okruhu týchto literatúr je plný problémov spôsobených kultúrnou odlišnosťou. Riešenia týchto ťažkosti prijímané prekladateľmi nasvedčujú tomu, že príliš často podliehajú ilúzii kultúrnej blízkosti a preklady neplnia svoje funkcie, ktoré im patria v poľsko-slovenskom interkultúrnom dialógu. Presvedčenie o kultúrnej blízkosti je jedna s najdôležitejších prekážok v preklade.
    Translatological research generally focuses on problems of translation in the languages and cultures with the average distance between each other. For Poles the common perception is that the Slovak culture is close to the Polish one. According to the latest anthropological concept the culture is considered close when in the receiving area it is well-known and accepted and interest in it puts it in a central position in comparison with other strange cultures. Slovak culture in Poland is little-known, does not attract the interest, so it can only be described as a neighbourly. Such a position of Slovak culture in Poland is reflected in the number of published translations of Slovak literature and their reception. The belief that Slovak culture proximity to the Polish one is applied to the perceived similarity of languages which affects the quality of translation. Differences and dissimilarities in culture are reflected in the language and cause various types of obstacles in the process of translation: in the translation of names, words-realities, collocations, social behaviors, conventions of text, literary trends and currents. Observation of these difficulties leads to the conclusion that contrary to popular belief about the proximity to the Polish and Slovak cultures translation within these literatures poses many problems caused by cultural differences. Solutions of these difficulties adopted by translators, demonstrate the fact that translators yield to the illusion of proximity of cultures. Translations do not perform their functions belonging to them in the Polish-Slovak intercultural dialogue. The belief in the cultural proximity is one of the most significant barriers in translation.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2012, 3, 1; 184-199
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wartość komentarza w przekładzie (na przykładzie literatury słoweńskiej)
    The value of comment in Translation: the example of Slovenian literature
    Vrednost komentarja v prevodu (primer slovenske literature)
    Autorzy:
    Gawlak, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486914.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    paratekst
    komentarz
    tłumaczenie
    literatura słoweńska
    komunikacja międzykulturowa
    paratext
    comment
    translation
    Slovenian literature
    cross-cultural communication
    paratekst, komentar, prevajanje, slovenska književnost, medkulturna komunikacija
    Opis:
    The article deals with the role of comment (as a kind of paratext), which gains a particular status in translation, becoming an additional medium between the author/translator/editor and the primary text and the secondary recipient as well as their cultural universe. This seems important because the translated text is to function in a new environment, a new cultural space; it is supposed to find its way to a new audience, and thus this type of expressions “support” translation in its most important role of a link in cross-cultural communication. The role, nature, and importance of paratext-comments (introductions, prefaces, postscripts) have been examined in the context of translations of Slovenian literature in Poland basing on selected examples. Both the comments of experts-researchers, as well as interpreters themselves, have been taken into consideration. The author notes that, from the ethical point of view, a commentary becomes contributive to the slow process of the recipient realizing the presence of an interpreter and inter-subjective nature of translation, extracts the unfamiliar categories of perception and understanding of the world, brings them closer, making the gesture of seeking “imagined communities”.
    Članek obravnava vlogo komentarja (kot vrsto parateksta), ki pridobi svojevrsten status v prevodu, tako da postane dodatna oblika posredovanja med avtorjem / prevajalcem / založnikom in izvirnim besedilom ter naslovnikom prevoda in njegovim kulturnim univerzumom. To se zdi pomembno, saj naj bi prevedeno besedilo zaživelo v novem okolju in kulturnem prostoru, našlo naj bi pot do novega občinstva, torej taka vrsta izraza “podpira” prevod v njegovi verjetno najbolj pomembni vlogi posrednika v medkulturni komunikaciji. vloga, značaj in pomen paratekstov-komentarjev (uvodov, predgovorov, pripisov) so bili proučevani v okviru prevodov slovenske literature na Poljskem, in sicer na podlagi izbranih primerov. Upoštevani so bili komentarji tako raziskovalcev-strokovnjakov kot tudi samih prevajalcev. avtorica ugotavlja, da komentar v etičnem pogledu prispeva k počasnemu procesu uzaveščenja naslovnika o prevajalčevi prisotnosti in intersubjektivnega značaja prevoda, pridobiva neznane kategorije dojemanja in razumevanja sveta, jih približuje, s tem pa išče “pojmovno skupnost” (“imagined commu- nities”).
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2017, 8, 1; 57-69
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przypisy tłumacza w polskim przekładzie zbioru esejów Terra incognita Draga Jančara
    Translator’s Footnotes in the Polish Translation of Drago Jančar’s essays Terra Incognita
    Autorzy:
    Weronika, Woźnicka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486668.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    przypisy
    paratekst w tłumaczeniu
    eseje
    Drago Jančar
    literatura słoweńska
    footnotes
    paratexts in translation
    essays
    Slovenian literature
    opombe, paratekst v prevodu, eseji, Drago Jančar, slovenska književnost
    Opis:
    The author has analyzed the translator’s footnotes in the Polish translation of Terra Incognita. The footnotes are problematic, because some people consider them a discredit to the translator, while others think them a sign of erudition. There is also a group of people, who say they are a solution to untranslatability, which is a result of the differences between the languages and cultures. They help to deliver the meaning. The author of the article searches and analyses if the translator was consistent while creating footnotes and if the information important provided in the process is essential and helpful for the reader to understand Slovenian culture. In other words, if the footnotes are a solution to the problems with the untranslatability.
    Avtorica članka je analizirala prevajalčeve opombe v poljski izdaji Terra incognita. Prevajalčeve opombe so problematično vprašanje, ker nekateri trdijo, da je to pomanjklivost prevajalca, drugi menijo, da opombe izražajo erudicijo. Obstaja tudi skupina, ki pravi, da so opombe rešitev neprevedljivosti, ki je posledica razlik med jeziki in kulturami, in omogoča sporočiti namen oz. pomen. Avtorica raziskuje in analizira, ali je bila prevajalka dosledna načinu zapisa in ali opombe prinašajo pomembne podatke, ki bodo v pomoč bralcu pri razumevanju slovenske kulture, torej ali opombe rešijo težave z neprevedljivostjo.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2017, 8, 1; 219-231
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies