Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "slawizm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-4 z 4
    Tytuł:
    The Ancient Sarmatians and the „Sarmatism” in Modern Eastern Europe (the Slovak Case)
    Autorzy:
    Dimitrov, Dimitar Y.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1036354.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Sarmaci
    sarmatyzm
    slawizm epoki baroku
    odrodzenie narodowe
    Opis:
    Artykuł koncentruje się  na rozwoju sarmatyzmu  na ziemiach słowackich  w okresie pomiędzy XVI a XIX wiekiem. W tym samym czasie ruch sarmacki rozwijał się  w Polsce i na ziemiach słowackich, które znalazły sie w granicach cesarstwa Habsburgów. Sarmatyzm był związany ze szczególnym zainteresowaniem starożytnością w epoce baroku, z narodzinami slawizmu i panslawizmu, a także z początkami ruchu odrodzenia narodowego. Ponadto był używany jako historyczny argument na udowodnienie chwalebnej przeszłości Słowian, w szczególności Słowaków, przez obie grupy inteligencji okresu baroku na ziemiach słowackich: protestantów i katolików.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2020, 20; 347-354
    2081-1853
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Des slavismes hongrois
    Slavic Borrowings in the Hungarian Language
    Slawizmy węgierskie
    Autorzy:
    Pilorz, Alfons
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1878362.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    slawizm
    język węgierski
    osiadły tryb życia
    Slavic borrowings
    Hungarian language
    sedentary life
    Opis:
    La présente étude décrit un corpus de 130 slavismes dans la langue hongroise constituant un îlot finno-ougrien entouré de deux côtés par des langues slaves (et des deux autres côtés par l’allemand et le roumain). La plupart de ces slavismes sont à considérer comme des emprunts de nécessité (terme de Louis Deroy) : un peuple de nomades devenu sédentaire (dans l’ancienne Pannonie) emprunte aux voisins bien des termes en rapport avec le nouveau mode de vie : la culture de la terre. Rien d’étonnant donc que p. ex. le sillon, le seigle, la paille, le foin, les fèves… portent des noms d’origine slave.
    The article discusses (not aspiring to completeness) 130 Slavic borrowings in the Hungarian language. These borrowings are mostly related to the rural life and agriculture. When the nomadic Finno-Ugric people, who came from the territories east of the Ural Mountains, finally settled down and started to cultivate soil, they had to acquire the terminology related to the new way of life.
    Artykuł omawia (nie pretendując do kompletności) 130 slawizmów w języku węgierskim. Zapożyczenia te związane są przede wszystkim z życiem wiejskim, z uprawą ziemi. A uprawa ziemi dla koczowniczego ludu ugro-fińskiego przybyłego spoza Uralu, stającego się społecznością osiadłą, łączyła się z koniecznością zapożyczenia terminologii związanej z nowym trybem życia. Des slavismes hongrois
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 5; 13-37
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    František Dvorník, Velehrad Unionism and Church Unity
    František Dvorník, ruch zjednoczenia z Velehradu i jedność Kościoła
    Autorzy:
    Ambros, Pavel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1368706.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-24
    Wydawca:
    Akademia Katolicka w Warszawie
    Tematy:
    František Dvorník
    Kongresy zjednoczenia
    św. Cyryl i św. Metody
    ekumenizm
    katolicki slawizm
    Velehrad Unionist congresses
    Francis Dvornik
    St. Cyril and St. Methodius
    ecumenism
    catholic Slavis
    Opis:
    This paper brings a so far neglected aspect of Francis Dvornik’s work to the fore, namely the influence of the Velehrad unionistic movement on the scientific and personal formation of Dvornik at the beginning of his scientific career on the one hand, which was on the other hand connected with the increasing Dvornik’s influence on the Velehrad unionistic movement. The reciprocal influence is documented on the gradual transformation of the period correlative unionism (on the background of the modernistic tension in the catholic theology) and by strengthening its protoecumenical tendencies towards the clear ecumenical program formulated by Dvornik himself.
    Celem artykułu jest ukazanie dotychczas zaniedbywanego aspektu twórczości Franciszka Dvornika, a mianowicie, z jednej strony, wpływu ruchu zjednoczenia z Velehradu na jego formację naukową i osobistą, zwłaszcza u początku jego kariery naukowej, a z drugiej strony, rosnącego znaczenia osoby Dvornika dla ruchu zjednoczenia z Velehradu. Wzajemne oddziaływanie jest udokumentowane przez stopniowe przeobrażanie się tych korelacji (na tle modernistycznych napięć w teologii katolickiej) i przez ukazanie protoekumenicznych tendencji ruchu zjednoczenia z Velehradu w kierunku sformułowanego przez samego Dvornika jasnego programu ekumenicznego.
    Źródło:
    Studia Bobolanum; 2021, 32, 1; 227-240
    1642-5650
    2720-1686
    Pojawia się w:
    Studia Bobolanum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cлaвянизмы в литoвcкиx диaлeктныx cлoвapяx
    Slavisms in Lithuanian Dialect Dictionaries
    Slawizmy w litewskich słownikach gwarowych
    Autorzy:
    Сакалаускене [Sakalauskienė], Вилия [Vilija]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/967622.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    lexis
    dialect dictionary
    Lithuanian dialects
    loanwords
    slavism
    лeкcикa
    диaлeктный cлoвapь
    диaлeкт
    зaимcтвoвaниe
    cлaвянизм
    leksyka
    słownik gwarowy
    gwara
    zapożyczenie
    slawizm
    Opis:
    This arcticle discusses dialect dictionaries where words are recorded either from living language or from other, written sources of dialect. Up to now, ten Lithuanian dialect dictioniaries have been published and five are being compiled. Dialect changes along with our everyday life. A lot of words from the old dialect are being forgotten. Those words are no longer being used in the common language as well as in other dialects. In addition, some words gain new meanings. The same processes apply to loanwords which are used in dialects and are included in dialect dictionaries. The lexical system of a dialect dictionary shows the functioning of loanwords and their relationship with the words of the common language. The majority of Lithuanian loanwords are Slavisms, used in those dialects which have had a direct contact with Slavic languages, such as Polish, Belarusian or Russian. Slavisms and loanwords from other languages are marked variously in different dictionaries. In one of them, shortened language names are written in parentheses after the entry, which indicates that it is a word of foreign origin. Other dictionaries simply indicate Slavisms or additionally present the foreign equivalent from which they originate. A number of Slavisms from the dictionaries is analysed in the article. This examplary group are occupation names: kamarnykas (“debt collector”), cf. Polish komornik (DrskŽ 134, DvŽ I 239, KltŽ 97, KpŽ II 161, KrtnŽ 142, ZanŽ I 604); kupčius (“merchant”), cf. Polish kupiec, Belarusian кyпeц (DrskŽ 176, DvŽ I 323, KltŽ 130, KpŽ II 525, KrtnŽ 196, KzRŽ I 407, ZanŽ I 808, ZtŽ 332); strielčius (“shooter, huntsman”), cf. Polish strzelec, Belarusian cтpэлeц (DrskŽ 352, DvŽ II 299, KpŽ III 876, KrtnŽ 394, ZanŽ III 196); rimorius (“leatherworker”), cf. Polish rymarz (DrskŽ 305, KpŽ III 499, KzRŽ II 176, ZanŽ II 557). Dialects are affected by various linguistic and extralinguistic factors. The intensity of word loaning depends on the outer circumstances of language or dialect. Loanwords only fill gaps in some fields. The research of Slavisms provides abundant material for the study of their origins as well as how and why they spread, and of the history of Lithuanian dialects in general.
    Przedmiotem analizy są litewskie słowniki gwarowe, rejestrujące słownictwo z żywej mowy lub z zapisów w źródłach dialektologicznych. Język litewski doczekał się dotychczas dziesięciu takich słowników, kolejnych pięć jest w opracowaniu. Zmiany w zasobie słownictwa dialektalnego są pochodną przemian zachodzących w życiu codziennym użytkowników gwar. Wiele starych nazw wycofuje się zarówno z języka literackiego, jak i z dialektów. Niektóre wyrazy zachowują żywotność, ale zmieniają znaczenia. Wskazanym procesom ulegają także zapożyczenia w leksyce gwarowej. Opis leksykograficzny zastosowany w badanych słownikach pozwala śledzić zakres dystrybucji słownictwa zapożyczonego w gwarach w relacji do jednostek języka literackiego. Najliczniejszą grupę zapożyczeń leksykalnych stanowią slawizmy używane w tych gwarach litewskich, które zetknęły się bezpośrednio z którymś z języków słowiańskich – polskim, białoruskim czy rosyjskim. W badanych słownikach zastosowano różne metody kwalifikowania slawizmów. Jedno ze źródeł podaje w nawiasie skrót nazwy języka, z którego przejęta została dana jednostka, inne słowniki sygnalizują tylko ogólnie, że słowo jest pochodzenia słowiańskiego, czasami przywoływane są także wyrazy, które stanowią podstawę zapożyczeń. W artykule poddano analizie wybrane slawizmy wyekscerpowane z dziesięciu słowników gwarowych. Jedną z opisywanych grup znaczeniowych stanowią określania wykonawców zawodów: kamarnykas, por. polskie komornik (DrskŽ 134, DvŽ I 239, KltŽ 97, KpŽ II 161, KrtnŽ 142, ZanŽ I 604); kupčius, por. polskie kupiec, białoruskie кyпeц (DrskŽ 176, DvŽ I 323, KltŽ 130, KpŽ II 525, KrtnŽ 196, KzRŽ I 407, ZanŽ I 808, ZtŽ 332); strielčius, por. polskie strzelec, białoruskie cтpэлeц (DrskŽ 352, DvŽ II 299, KpŽ III 876, KrtnŽ 394, ZanŽ III 196); rimorius, por. polskie rymarz (DrskŽ 305, KpŽ III 499, KzRŽ II 176, ZanŽ II 557). Zasób leksyki dialektalnej kształtowały różne czynniki językowe i pozajęzykowe. Intensywność zapożyczeń leksykalnych zależy od uwarunkowań zewnętrznych względem języka czy dialektu, a luki, które mogą wypełnić zapożyczenia, występują tylko w niektórych obszarach tematycznych słownictwa gwarowego. Analiza slawizmów ukierunkowana na ustalanie genezy i powodów zapożyczania obcych nazw oraz dynamiki ich rozprzestrzeniania się na gruncie litewskim wpisuje się w szerszą problematykę studiów nad historią dialektów litewskich.
    В статье рассматриваются литoвcкие диaлeктные cлoвapи, охватывающие словарный материал живой речи либо слова из письменных диалектных источников. На данный момент опубликовано 10 словарей литовских диалектов и ведется работа над 5 новыми словарями. Изменения в составе диалектной лексики отражают изменения в повседневной жизни ее носителей. Многие старые названия уходят как из литературного языка, так и из диалектов. Некоторые слова сохраняются, но изменяется их значение. Те же процессы охватывают и заимствования в диалектах. Используемое в рассматриваемых словарях лексикографическое описание позволяет отслеживать дистрибуцию заимствований в диалектах в сопоставлении с единицами общенационального литературного языка. Наиболее обширной группой лексических заимствований являются славянизмы, используемые в диалектах, непосредственно соприкасавшихся с одним из славянских языков: польским, белорусским или русским. В рассматриваемых нами словарях использовались различные методы обозначения славянизмов. В одном из этих словарей в скобках приводится сокращенное название языка, из которого происходит данная лексическая единица; в других же лишь в общих чертах отмечается, что у слова славянское происхождение, и иногда приводятся слова, являющиеся источником заимствования. В статье описываются некоторые славянизмы, собранные в 10 литовских диалектных словарях. Одной из рассматриваемых в статье словарных групп являются названия профессий: kamarnykas, ср. польское komornik (DrskŽ 134, DvŽ I 239, KltŽ 97, KpŽ II 161, KrtnŽ 142, ZanŽ I 604); kupčius, ср. польское kupiec, беларусское кyпeц (DrskŽ 176, DvŽ I 323, KltŽ 130, KpŽ II 525, KrtnŽ 196, KzRŽ I 407, ZanŽ I 808, ZtŽ 332); strielčius, ср. польское strzelec, беларусское cтpэлeц (DrskŽ 352, DvŽ II 299, KpŽ III 876, KrtnŽ 394, ZanŽ III 196); rimorius, ср. польское rymarz (DrskŽ 305, KpŽ III 499, KzRŽ II 176, ZanŽ II 557). Состав диалектной лексики формируется различными языковыми и внеязыковыми факторами. Интенсивность диалектных заимствований обуславливается обстоятельствами, внешними по отношению к языку или диалекту, а пробелы, которые могут заполнить заимствования, обнаруживаются лишь в некоторых тематических областях диалектной лексики. Анализ славянизмов, направленный на определение происхождения и причины заимствования иноязычных названий, а также динамики их распространения в литовских диалектах, является частью более широкой проблематики исследований истории литовских диалектов.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2015, 39; 143-158
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-4 z 4

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies