Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "silesian dialect" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-25 z 25
    Tytuł:
    Czasowniki współczesnego śląskiego języka literackiego (płaszczyzna semantyczna, etymologiczna i morfologiczna)
    Verbs in Contemporary Silesian Literary Language (Semantics, Etymology and Morphology)
    Autorzy:
    Jaroszewicz, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044231.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish language
    Silesian dialect
    Silesian literary language
    Opis:
    The article provides the characteristics and classification of the most frequentative verbs and verb phrases used in contemporary Silesian literature. It has been established that the largest number of the studied forms is related to the different ways people physically influence the reality that surrounds them and mental processes (i.e. cognitive, evaluative and descriptive ones). The lexical diversity between Polish standard lexis and Silesian literary usage amounts to fifty-eight percent. What influences this diversity is the presence of words of German and Czech origin which amount to almost a tenth of the Silesian lexicon. Slightly less than half of the verbs are derived forms, in the vast majority formed through prefixation, aspect suffixation and postfixation. The semantic and morphological structure of the studied verb forms demonstrates a farreaching intellectualisation and formal complexity of the Silesian lexicon.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 2; 53-64
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ortografie współczesnego piśmiennictwa śląskojęzycznego
    The orthographies in contemporary Silesian-language literature
    Autorzy:
    Jaroszewicz, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/39780678.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Silesian language
    Silesian dialect
    Polish language
    orthography
    Opis:
    Over the past two decades, Silesian literature has been written in eleven different types of orthography, the most important of which are the classical, neo-Steuer and “slabikŏrzowa” orthographies. Other orthographic proposals, e.g. by D. Dyrda, B. Kallus, P. Kalinowski, H. Kaluza, R. Wencel, did not become popular and were abandoned rather quickly. As a result, contemporary Silesian literature was dominated by the “ślabikŏrzowa” spelling, gaining popularity due to its conservative form and the support of the most essential Silesian publishing houses. However, an obstacle to the complete stabilisation of Silesian orthography is the variant spelling of “ślabikŏrzowa” (“full “ślabikorz” and simplified “ślabikŏrz”) and no detailed, explicative normative works (i.e. orthographic dictionary, grammar).
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2021-2022, 78/1-79/1; 67-83
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Social Differentiation of the Polish Language of the Upper Silesia in the Second Half of the 19th Century
    Autorzy:
    Kowalska, Alina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468420.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Upper Silesia
    Polish language
    Silesian dialect
    Opis:
    The industrialisation of the Upper Silesia, development of new towns and industrial settlements, and various methods of Germanisation applied to the society caused changes in the ethnic structure of this region and strengthened the position of the German language there. The major opponent to German was the Silesian dialect used both by town dwellers and countrymen in their families and neighbouring communities, and also by the scarce representatives of the Silesian intelligentsia.The differences between the village slang and that of the people living in towns were mainly connected with vocabulary which, especially in the industrious centres, was exposed to strong German influence. The common language of the intelligentsia was that of a mixed character; it included many phonetic dialectical characteristics, even though irregularly used ones. The general Polish language was known passively, but not used. It was the language of the prayer books, songs, sermons, calendars, and magazines printed by the local publishing houses. All of these factors created a specific linguistic situation which was based on the following issue: in the Silesia of the second half of the 19th century, the opposition of spoken language versus the language of printed texts equalled the opposition of dialect versus the literary Polish language.
    Źródło:
    Forum Lingwistyczne; 2019, 6; 125-136
    2449-9587
    2450-2758
    Pojawia się w:
    Forum Lingwistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Komercyjna waloryzacja gwary śląskiej w reklamowej narracji
    Commercial valorization of the silesian dialect in the narration of advertisements
    Autorzy:
    Łuc, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117231.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    silesian dialect
    narration of advertisements
    valorization
    Opis:
    Taking into account that a dialect is a certain type of stylistic-communicative, semantic-cultural and functional category the aims of this article constitute: 1) an attempt to settle the matter of commercial valorization of dialect and its meaning towards the culture, language and communication, and 2) an illustration of the selected advertisement mechanisms connected with the ways of introducing a code, specific to the dialect and emphasizing the value of the product. The advertisements in which the textual valorization of dialect indicators is revealed, supported by structural indicators (dialogues, the presence of the narrator/narrators, the composition of utterances which include expressively marked text operators – modulants and lexical collocations subjected to the persuasive procedures) were described by the exploitation of pragmalinguistic and cognitive (theory of meaning fields) research conceptions with their methodological solutions.
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2018, 18; 139-161
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Śląska ortografia ślabikŏrzowa – status, forma, funkcjonowanie
    Ślabikŏrzowa Silesian Orthography – Its Status, Form and Functioning
    Autorzy:
    Jaroszewicz, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/35153740.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Silesian language
    Silesian dialect
    Polish language
    standardisation
    orthography
    Opis:
    In the contemporary Silesian-language communicative space, the dominant role is played by the ślabikŏrzowa orthography, i.e. the way of writing developed at the end of the first decade of the twenty-first century. This spelling system is used in most recent Silesian-language publications, advertising language, electronic media, computer software and smartphones. The ślabikŏrzowa orthography owes its privileged position to its conservative form, the presence of clear and straightforward rules of usage and a relatively strong organisational, intellectual, scientific and economic background. However, the further development of ślabikŏrzowy literature is hampered by the lack of detailed normative materials (i.e. spelling dictionary, grammar).
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2022, 29, 2; 107-117
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Standardization of the Silesian Language: The Current Status and Prospects for Development
    Autorzy:
    Jaroszewicz, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/35158300.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polish language
    Silesian dialect
    language standardisation
    language norm
    Opis:
    At the beginning of the 20th century, a discussion on the status of the Silesian ethnolect emerged in Poland. Several years ago, the creative and language activist circles advocating for the linguistic autonomy of Silesian initiated actions aimed at the description and codification of the Silesian language. Among the many published works, only the few-page Wstępne zasady pisowni śląskiej (Preliminary Rules of Silesian Orthography) from 2009 and Gōrnoślōnski ślabikŏrz from 2010 can be considered valuable studies that had a real impact on the development of Silesian literature in the second decade of the 20th century. The relatively general normative decisions presented in these works are revised and extensively expanded in Zasady pisowni języka śląskiego (Rules of Silesian Language Orthography) from 2022. This monograph, which codifies not only Silesian orthography but also elements of grammar and vocabulary, can serve as a foundation for further activities towards the complete standardisation of the Silesian language.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 1; 57-69
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gwara w twórczości nowej fali prozaików śląskich
    Dialect in the literary works of the new wave of Silesian prose writers
    Autorzy:
    Wyderka, Bogusław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/615528.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski
    Tematy:
    Wojciech Kuczok
    Szczepan Twardoch
    Silesian linguistic image
    Silesian dialect
    stylization
    Opis:
    Wojciech Kuczok and Szczepan Twardoch are prominent writers of Silesian origins. Their opuses, in particular Kuczok’s Gnój and Twardoch’s Drach occupy prized place in modern Polish literature. Both authors apply native dialect in their literary works. Regarding the subject of their works and the use of linguistic material it is impossible to separate the conclusions from the analysis from the perennial discussions about the culture and Silesian language. The literary output of both authors inscribe in the above mentioned discourse. Thus the linguacultural picture, presented as a part of world depicted in their works, is very important. For many readers from outside Silesia, Kuczok and Twardoch’s works are a source of information about the region: its character and problems. The article discusses how the image of Silesia in the level of narration is depicted, what is the role of the dialect in its creation, or more specifically the application of the methods of linguistic stylization. The analysis of the methods of stylization shows profound dissimilarity between the two authors, however, the created image of Silesia is close. Kuczok’s stylization can be described as selective, while Twardoch’s stylization is holistic. Moreover, it is realistic and contains distinct Silesian orthography. In the linguistic picture of Silesia both authors pay attention to the identity dichotomization of Silesian populace, multilingualism, the presence of mixed forms (wasserpolnisch), variability of nomenclature, linguistic relics and innovations created in the background of the cultural differences of the region. The novelists present the “linguistic Silesia” by the similar content, although their styles and the application of the dialect are different. In the literary works of Kuczok, mainly in Gnój, the iconic quotations suggest images and subtle stylization for Silesian dialect. In Twardoch’s Drach, on the other hand, the “linguistic Silesia” is visible in every level of text organization. Drach is a novel about Silesians and their language, written in their mother tongue. Thereupon a question emerges – whether Silesian language in the novel does not overwhelm the readers. Some of the critics claim that reading Drach is difficult. Another emerging matter is whether in Drach the stylization is still dialectic or whether is already a bilingual material. Omnipresence of the Silesian language, however, indicates the latter interpretation.  
    Źródło:
    Stylistyka; 2016, 25; 409-427
    1230-2287
    2545-1669
    Pojawia się w:
    Stylistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyznaczniki śląskości dawnych i współczesnych nazwisk mieszkańców Górnego Śląska
    Autorzy:
    Mitrenga, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/511471.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    anthroponomy
    dialectal features
    Silesian dialect
    surnames at Upper Silesia
    Opis:
    The article concerns Silesian anthroponomy. Using examples from two 19th century church registers indices from Upper Silesia, the author demonstrates which features of Silesian dialect are reflected in the surnames. Some phonetic features of the analysed names are discussed in the article, as well as the appearance of the suffixes -ok, -us, -el. Examples of names that bear traces of lexical archaisms and Silesian dialect are also discussed. In order to select the Silesian surnames the author uses data gathered in the Dictionary of surnames used in Poland in the beginning of the 21st century by K. Rymut.
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2017, 1 (19) W kręgu badań językoznawczych; 129-145
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Das Deutsche in der Krakauer Stadtkanzlei im 15. Jahrhundert im Spiegel der Sprachanalyse ausgewählter Willküren
    The German language in the town council of Cracow in 15th century in the mirror of the language analysis of the chosen charters
    Autorzy:
    Owsiński, Piotr A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/679665.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Silesian dialect
    East Central German
    Cracow
    town council
    charter
    Opis:
    The article hereunder presents the language analysis of the chosen German charters from 15th century, which come from the Antiquum Registrum Privilegiorum Et Statutorum Civitatis Cracoviensis published by Stanisław Ambroży Estreicher in 1936 in Cracow. The texts of the unknown scriveners were written in the Silesian dialect, what can be proved on the basis of the way of the notation in the law.The author introduces the results of his analysis showing the Silesian characteristic features with the appropriate examples.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2018, 14; 43-55
    2449-6820
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Das Schöffenbuch von Markowa – ein Denkmal des frühneuhochdeutschen schlesischen Dialekts aus Polen im Vergleich mit Krzemienica und Bielitz
    Autorzy:
    Chromik, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/700266.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Germanistów Polskich
    Tematy:
    Silesian Dialect, language island, court book, Waldhufendorf, Early New High German
    Opis:
    The article presents a comparison of the court book of the former German speaking community of Markowa (Carpathian Voivodship) from the 16 century with other old German written rural court book of Eastern Poland (Krościenko Wyżne) and Silesian German language of this time because of the Silesian origin of the inhabitants of Markowa. There were many similiarities found.
    Źródło:
    Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten; 2013, 2, 1
    2353-656X
    2353-4893
    Pojawia się w:
    Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Der Einfluss der deutschen Entlehnungen aus dem Bereich der Mode auf den oberschlesischen Dialekt
    The influence of German borrowings from the field of fashion on the Upper Silesian dialect
    Autorzy:
    Tomecka, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16481077.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    German loanwords
    the Upper Silesian dialect
    fashion vocabulary
    adaptation of borrowings
    Opis:
    The entire Upper Silesian dialect is based on the Polish language system, and all elements from German are treated as borrowings. The main aim of the research was to focus on the issue of German loanwords in the field of clothing vocabulary that appear in the Upper Silesian dialect and which are listed in the “Dictionary of Silesian dialect” by Barbara and Adam Podgórski. The question of the assimilation of these borrowings was analysed on three levels: morphological, graphic and semantic.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2022, 16; 81-90
    2449-6820
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gwara śląska w zbiorach pieśni Adolfa Dygacza
    Silesian Regional Dialect in the Adolf Dygacz’s Collection of Songs
    Autorzy:
    Synowiec, Helena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2078090.pdf
    Data publikacji:
    2021-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    Adolf Dygacz
    folk songs
    Silesian dialect
    dialect features
    pieśni ludowe
    gwara śląska
    cechy gwarowe
    Opis:
    The idea of the following paper is to show that Adolf Dygacz’s song collections coming from different parts of Silesia provide precious data for dialectological studies. The characteristic features of the dialect that could be traced in the lyrics are discussed here. Special attention was paid to differences concerning phonetics in particular that appear in the lyrics and influence the dialect. Furthermore, the study also presents how the specific culture of the region as well as its past are described by means of the special vocabulary. It is postulated that the song collections were used in the school and academic education. It is also suggested that numerous lyrics of the songs that have not been published yet were prepared for publication. Scholars specializing not only in folklore studies and ethnology but also in dialectology should participate in the whole process.
    W artykule wykazano, że zbiory pieśni Adolfa Dygacza z różnych subregionów Śląska stanowią cenny materiał dla badań dialektologicznych. Omówiono właściwości gwarowe występujące w tekstach pieśni. Zwrócono uwagę na zróżnicowanie dialektu śląskiego (zwłaszcza w warstwie fonetycznej), które się w nich ujawnia. Pokazano, jak w gwarowych słownictwie odzwierciedla się swoistość kulturowa regionu i jego przeszłość. Postulowano, by zbiory pieśni wykorzystywać w edukacji szkolnej i akademickiej. Sugerowano także, by przygotować do druku liczne teksty pieśni, które do tej pory nie zostały opublikowane. W przygotowaniu redakcyjnym pieśni powinni uczestniczyć nie tylko folkloryści i etnolodzy, ale też dialektolodzy.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2021, 9, 9; 9-18
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zur Realisierung der standardsprachlichen und dialektalen Innovationen des Frühneuhochdeutschen im Text Hic notanter proscripti (1412–1450) aus Jauer/Jawor. Eine phonematisch-graphematische Studie
    On the realization of the standard and dialectal language innovations of the Early New High German in the text Hic notanter proscripti (1412–1450) from Jauer/Jawor. A phonemic-graphemic study
    Autorzy:
    Owsiński, Piotr A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16482399.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Early New High German
    Silesian dialect
    East Central German
    town council
    proscription
    Opis:
    The article presents the results of the phonemic-graphemic analysis of the proscription entries from 15th century, which come from the book of city Jauer and were written down in the Silesian dialect of the Early New High German. Due to the analysis it could be proved, the text contains the standard Early New High German features as well as the dialectal structures and the sound changes, which are characteristic for the Silesian dialect. All the results of the exploration are supported with with the appropriate examples.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2022, 16; 19-35
    2449-6820
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gwara śląska jako tworzywo językowe „tłumaczeń” literatury światowej
    Silesian dialect as the linguistic material of “translations” of world literature
    Autorzy:
    Momot, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/475497.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    dialekt
    Górny Śląsk
    gwara śląska
    przekład
    stylizacja
    Silesian dialect
    translation
    linguistic stylization
    Upper Silesia
    Opis:
    Celem artykułu jest pokazanie sposobu, w jaki gwara śląska funkcjonuje w przekładzie. Zjawisko jest istotne przede wszystkim ze względu na coraz większą popularność tego typu prób literackich. Ważne są także cele przyświecające „tłumaczom”, którzy chcą udowodnić, że gwara śląska może być tworzywem dzieła literackiego, także przekładu. Ogromne znaczenie ma to dla badań lingwistycznych także dlatego, że gwara jest mówioną odmianą języka, nieskodyfikowaną, a jednak podejmowane są próby jej zapisu. Analiza kilku tekstów powstałych w ciągu ostatnich kilkunastu lat pokazuje, że nie sposób mówić w ich przypadku o „tłumaczeniach”, a jedynie o „stylizacji”. Użycie codziennej mowy Ślązaków jako języka przekładów bawi i narusza zasadę stosowności.
    The aim of this article is to show how Silesian dialect lives in translation. This is especially important because these literary experiments are becoming more and more popular. Also the aims of the “translators” are important, because they want to prove that Silesian dialect may be linguistic material of literature, including translations. It is of great importance for linguistic researches also because to the fact that the dialect is spoken variety of language, uncodified, but there are attempts to save it. Analysis of some texts created in the last several years shows that it is impossible to call them “translations”, but only “stylization”. Using Silesians’ everyday speech as the language of translations is amusing and violates the principle of appropriateness.
    Źródło:
    Socjolingwistyka; 2016, 30; 61-72
    0208-6808
    Pojawia się w:
    Socjolingwistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czasowniki onomatopeiczne w gwarach Śląska na tle słowiańskim. I. Leksemy opisujące głosy i zachowania ptaków
    Onomatopoeic verbs in the Silesian dialect compared to Slavic languages. I. Lexemes describing bird sounds and behaviours
    Autorzy:
    Muszyńska, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594261.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    słowotwórstwo czasownika
    onomatopeja
    gwary Śląska
    języki słowiańskie
    polszczyzna historyczna
    verb formation,
    onomatopoeia,
    Silesian dialect,
    Slavic languages,
    historical Polish language
    Opis:
    Artykuł stanowi opracowanie z zakresu czasowników onomatopeicznych w gwarach Śląska, a konkretnie dotyczy leksemów opisujących głosy i zachowania ptaków. Zagadnienie zostało zaprezentowane na tle słowiańskim i w kontekście polszczyzny ogólnej, z uwzględnieniem polszczyzny historycznej (zwłaszcza doby staro- i średniopolskiej). Przytoczone przykłady opowiadają się za tezą o więzi między budową głoskową wyrazu a jego znaczeniem. Zwraca się uwagę na istotną w wypadku onomatopei opozycję u–i (samogłoskom tylnym: u, o, a odpowiada wyobrażenie dużych przedmiotów, a samogłoskom przednim: i, y, e – wyobrażenie małych obiektów). Ważny wydaje się sam fakt odnotowania interesującego zbioru „ptasich” onomatopei, gdyż w polskiej literaturze omawianej tematyce poświęca się stosunkowo niewiele miejsca (przeważają publikacje obcojęzyczne).
    This paper is a study dedicated to onomatopoeic verbs in the Silesian dialect, and specifically, lexemes describing bird sounds and behaviours. The subject has been discussed compared to Slavic languages and in the context of the common Polish language, as well as taking into consideration historical Polish (in particular that in the Old- and Middle Polish era). The provided examples support the thesis that there exists a link between the word’s sound formation and its meaning. There is emphasized the opposition between ‘u’ and ‘i’ which is essential in the case of onomatopoeia (back vowels ‘u’, ‘o’ and ‘a’ are used with reference to large objects, while front vowels ‘i’, ‘y’ and ‘e’ – small objects). Noticing an interesting set of ‘bird-type’ onomatopoeia also seems important, since there is relatively little mention of this phenomena in the Polish literature (foreign studies prevail).
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 165-187
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Elementy dziedzictwa niematerialnego na ubraniach i gadżetach – pomysłowa forma promocji czy zagrożenie?
    Intangible heritage elements on clothes and gadgets – an ingenious form of promotion or a threat?
    Autorzy:
    Orzeł, Zuzanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1597193.pdf
    Data publikacji:
    2018-03-31
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    Etnodizajn
    niematerialne dziedzictwo kulturowe‑promocja‑ochrona
    gwara śląska
    śląskie dziedzictwo kulturowe
    Ethno‑design
    intangible cultural heritage‑promotion‑protection
    Silesian dialect
    silesian cultural heritage
    Opis:
    Tekst dotyczy zagadnienia coraz częstszego wykorzystywania re gionalnych elementów dziedzictwa niematerialnego w przemyśle. W ostatnich latach można zaobserwować rozwój firm, które swoje produkty ozdabiają motywami ludowymi czy opierają się na słowach i zwrotach zaczerpniętych z gwar. Równocześnie motywy te pojawia ją się nie tylko na odzieży. Autorka rozważa, czy tego rodzaju wyko rzystywanie niematerialnego dziedzictwa kulturowego może zostać uznane za promocję lokalnego dziedzictwa czy też jest dla niego za grożeniem. Podstawą analizy są etno‑produkty dostępne na Górnym Śląsku, odnoszące się do śląskiego dziedzictwa i etosu. Przyglądając się markom, które oficjalnie deklarują chęć promocji śląskiej kultury i tradycji, autorka próbuje rozstrzygnąć, czy etnodizajn jest bezpiecz ny dla dziedzictwa kulturowego.
    The text concerns the rising use of intangible regional heritage ele ments by industry. In recent years, the development of companies that decorate their products with folk motifs or rely on words and phrases taken from regional dialects could have been seen. At the same time, these motifs appear not only on clothing. The author considers wheth er this kind of use of intangible cultural heritage can be recognized as promotion of the local heritage or is a threat to it. The basis for the analysis are “ethnoproducts” available in Upper Silesia, referring to the Silesian heritage and ethos. Focusing on brands that officially de clare their willingness to promote Silesian culture and tradition, the author tries to determine whether ethno‑design is safe for the culture.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2018, 20, 1; 39-62
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Barwy polszczyzny w powieści Anny Cieplak "Rozpływaj się"
    The colors of Polish in the novel by Anna Cieplak "Rozpływaj się"
    Autorzy:
    Moch, Włodzimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/11543525.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    odmiany polszczyzny
    gwara śląska
    język milenialsów
    hybrydyczność opisu literackiego
    varieties of Polish
    Silesian dialect
    Millennial language
    hybrid characterof the literary description
    Opis:
    The aim of the article is to show the lexical and stylistic diversity of the Polish language used in Upper Silesia, presented by Anna Cieplak, and to indicate the linguistic and cultural processes which the language of younger and older generations living in this region undergoes. The most important of them include the disappearance of the Silesian dialect in the speech of the thirty-year-old heroes and the intensification of vulgarization of the language as a result of the lack of professional and personal prospects in their lives. The lexical layer of the novel is dominated by the colloquial version of the Polish language along with youth slang, with a large number of Anglicisms, and a smaller number – Germanisms, mainly from the sphere of the Internet and stimulants. One can speak of the lexical-stylistic hybridity of the description of the world as a tool for expressing its diversity and complex identity of Silesians.
    Celem artykułu jest ukazanie różnorodności leksykalnej i stylistycznej polszczyzny używanej na Górnym Śląsku, przedstawionej przez Annę Cieplak, oraz wskazanie na procesy językowo-kulturowe, jakim ulega język młodszych i starszych pokoleń zamieszkujących ten region. Do najważniejszych z nich należy zanikanie gwary śląskiej w mowie trzydziestoletnich bohaterów i nasilenie wulgaryzacji języka jako skutek braku w ich życiu perspektyw zawodowych i osobistych. W warstwie leksykalnej powieści dominuje odmiana potoczna polszczyzny wraz z młodzieżowym slangiem, z dużą liczbą anglicyzmów, mniejszą – germanizmów, głównie ze sfery internetu i używek. Można tu mówić o leksykalno-stylistycznej hybrydyczności opisu świata jako narzędzia wyrażania jego różnorodności i złożonej tożsamości Ślązaków.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2022, 2 A (26); 75-86
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Das verwässerte Idiom oder über den „deutsch-polnischen Sprachmischmasch“ bei Victor Kaluza
    Dilute idiom – or on the Polish-German language mishmash in Victor Kaluza’s work
    Autorzy:
    Biskup, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1364844.pdf
    Data publikacji:
    2016-09-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
    Tematy:
    Upper Silesia
    Upper Silesian language/dialect
    Victor Kaluza
    etnolekt
    język/dialekt górnośląski
    Wasserpolnisch
    Viktor Kaluza
    Opis:
    The discussion on the nature of Upper Silesian idiom (is it a dialect or a language?) has lasted for many years. The aim of this paper is to shed light on the Upper Silesian idiom (Wasserpolnisch) in the works of Victor Kaluza. Thea subject of analysis were fragments of Kaluza’s roguish novel „Das Buch vom Kumpel Janek” (Breslau 1935) and a hitherto unpublished study on Wasserpolnisch.
    Rozwodniony idiom lub o polsko-niemieckim miszmaszu językowym w twórczości Victora Kaluzy Dyskusja wokół charakteru idiomu górnośląskiego (dialekt czy może jednak język?) toczy się od wielu lat. Niniejszy artykuł ma na celu naświetlenie idiomu górnośląskiego (Wasserpolnisch) w twórczości Victora Kaluzy. Analizie poddane zostały zarówno fragmenty szelmowskiej powieści Kaluzy „Das Buch vom Kumpel Janek” (Breslau 1935), jak i niepublikowany dotąd szkic poświęcony Wasserpolnisch.
    Źródło:
    Studia Germanica Gedanensia; 2016, 35; 89-99
    1230-6045
    Pojawia się w:
    Studia Germanica Gedanensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gwarowa frazeologia sub specie etnografii: zdrowy jak pieniądz
    Autorzy:
    Rak, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670886.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    dialectal phraseology
    ethnography
    highlander dialects
    Silesian dialect
    Slavdom
    symbolism of water
    symbolism of silver
    frazeologia gwarowa
    etnografia
    gwary góralskie
    dialekt śląski
    Słowiańszczyzna
    symbolika wody
    symbolika srebra
    Opis:
    The article deals with the motivation of the comparison zdrowy jak pieniądz ‘healthy as money’, present in the Silesian dialect and in the dialects of Polish highlanders. This study alludes and refers to Nikita Tolstoy’s article Slavyanskaya frazeologiya sub specie etnografii. The comparison in question comes from the ritual formula that accompanies ablution in which money is dipped into water. The motivation for the comparison zdrowy jak pieniądz comes from the symbolism of water and silver.
    Artykuł dotyczy motywacji porównania zdrowy jak pieniądz, które jest znane w dialekcie śląskim i w gwarach góralskich. Zarówno pod względem tytułu, jak i sposobu analizy mamy tu nawiązanie do artykułu Nikity I. Tołstoja Slavjanskaja frazeologija sub specie ètnografii. Okazuje się, że omawiane porównanie pochodzi z rytualnej formuły, towarzyszącej ablucji, podczas której w wodzie zanurza się pieniądze. Na motywację porównania zdrowy jak pieniądz składają się symbolika wody i symbolika srebra.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 59-70
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ludwik Starostzick jako zbieracz i badacz pieśni rybnickich
    Ludwik Starostzick as a Collector and a Researcher of Folk Songs from Rybnik
    Autorzy:
    Okun, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28888238.pdf
    Data publikacji:
    2022-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    folklore
    intangible cultural heritage
    Ludwik Starostzick
    region of Rybnik
    Silesian dialect
    Silesian folk songs
    the land of Rybnik
    Upper Silesia
    folklor
    niematerialne dziedzictwo kulturowe
    region rybnicki
    dialekt śląski
    śląskie pieśni ludowe
    ziemia rybnicka
    Górny Śląsk
    Opis:
    The region of Rybnik as a historical part of Upper Silesia, in its current administrative structure comprises of two independent districts, an urban district with its main town of Rybnik and a rural district which includes five other communities. This region has not yet been fully described in any research works regarding Silesian folklore, although negligence in this field was already commented on in the 1930s. No one has yet attempted to publish a musical folklore monograph for this part of Upper Silesia. Intangible cultural heritage of the land of Rybnik is characterized by its distinct richness of folklore songs. According to the field research, the functioning of such folklore genre in contemporary world is, not only due to the musicality of the local depositories, but especially because of the sentimental attachment of local inhabitants to the heritage of their ancestors, which comprises, not only of folk songs, but also of traditional habits, rituals and the language the native population speak – Silesian dialect. The year of 1863 has resulted in an anthology of songs "Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką" (Eng. Folk Songs of the Polish People in the Upper Silesia with Music) collected by Juliusz Roger as the most comprehensive and familiar source of texts and folk melodies from region of Rybnik. One of the forgotten researchers of Upper Silesian heritage was the dialectologist, linguist and the collector of folk songs – Ludwik Starostzick (1853–1923), born in Sośnicowice (Kieferstädtel) near Gliwice, who has not received relevant attention so far. Starostzick’s collection of 24 folk songs from region of Rybnik remained unknown earlier, and therefore, was omitted in many Silesian folklore and linguistic studies. His folk songs, collected in Czuchów and next published in 1885 as "Oberschlesische Volkslieder (Śpjévki) aus dem Kreise Rybnik", may become the basis of interdisciplinary comparative research. In the author’s opinion, Starostzick deserves the recognition as both a folk songs collector and a researcher of cultural heritage in this part of Upper Silesia.
    Region rybnicki, jako historyczna część Górnego Śląska, w swojej obecnej strukturze administracyjnej obejmuje dwa samodzielne powiaty – grodzki z gminą Rybnik oraz ziemski, w obrębie którego funkcjonuje pięć pozostałych gmin. Obszar ten nie został dotąd wyczerpująco uwzględniony w pracach zbierackich i interpretacyjnych dotyczących folkloru śląskiego, chociaż zaniedbania w tym zakresie dostrzeżono już w latach 30. XX wieku. Nie podjęto również żadnej próby opracowania monografii folkloru muzycznego tej części Górnego Śląska. Niematerialne dziedzictwo kulturowe ziemi rybnickiej cechuje szczególne bogactwo pieśni ludowych. Funkcjonowaniu tego gatunku folkloru w żywym obiegu, jak wynika z badań terenowych, sprzyja nie tylko muzykalność lokalnych depozytariuszy, ale – co równie istotne – przywiązanie tutejszych mieszkańców do dziedzictwa przodków, na które składają się – oprócz pieśni – tradycyjne zwyczaje i obrzędy, a także dialekt śląski, jakim posługuje się ludność rodzima. W 1863 roku ukazała się obszerna antologia „Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką” zawierająca pieśni zebrane przez Juliusza Rogera, będąca najobszerniejszym i dobrze znanym źródłem przekazów tekstów i melodii ludowych z regionu rybnickiego. Jednym z zapomnianych badaczy tego dziedzictwa, któremu nie poświęcono dotąd należytej uwagi był Ludwik Starostzick (1853–1923), dialektolog, językoznawca i zbieracz pieśni ludowych, wywodzący się z Sośnicowic (Kieferstädtel) koło Gliwic. Nieznany szerzej i przez to pominięty w badaniach śląskoznawczych, zarówno folklorystycznych, jak i językoznawczych, zbiór pieśni rybnickich zapisanych przez niego w Czuchowie i opublikowanych w 1885 roku pt. „Oberschlesische Volkslieder (Śpjévki) aus dem Kreise Rybnik” może stanowić podstawę interdyscyplinarnych badań komparatystycznych. Starostzick natomiast – w ocenie autora artykułu – zasługuje na uznanie zarówno jako zbieracz, jak i badacz górnośląskiego dziedzictwa kulturowego.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 24-52
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Language and identity. The case of Silesian
    Autorzy:
    Wieczorek, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/577226.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    sociolinguistics
    dialect
    Silesian
    Opis:
    Bilingualism has long been observed in Silesia, a part of Poland which lies on the border between three cultures and languages: Polish, Czech and German. Some linguists consider Silesian one of the Polish dialects, others think it should be treated as a separate language. During the communist times the inhabitants of Upper Silesia were discouraged from using the local dialect at school or in public institutions. The situation has changed a lot since 1989 with the promotion of regional studies. Short characteristics of Silesian will be presented in the first part of the paper. The main part of the project presents the results of a questionnaire which focuses on young people's attitudes towards Silesian. The respondents (100 Polish students of English philology) fall into two groups - half of them identify themselves with the region and the other half do not. How many respondents speak Silesian? Where do they use it and how do they evaluate it? What is the linguistic stereotype of a person living in Upper Silesia? These are just a few questions that suggest themselves in the context of the study.
    Źródło:
    Linguistica Silesiana; 2011, 32; 7-17
    0208-4228
    Pojawia się w:
    Linguistica Silesiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wielość gwar śląskich źródłem bogactwa regionu
    The high number of Silesian dialects as a source of abundance in the region
    Autorzy:
    Nowakowska-Kempna, Iwona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/3543942.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    dialectology
    Silesian dialects
    Southern Borderlands dialect
    language usage
    Opis:
    The diversity of the contemporary Silesian dialects corresponds to the division adopted by K. Nitsch (1960), apart from the non-existence of the Lach dialects that are extinct in this area. However, the dialects present in Silesia have become richer by the Southern Borderlands dialect, which is used mainly by repatriates living in villages (and small towns) in the area stretching from the Katowice to the Wrocław regions. The linguistic analysis of a given dialect is still determined based on the inhabitants’ speech, that is relying on the usage and function criterion. This opens the prospect of studying language by means of the paradigms applying the usage-based models of language, such as cognitivism, sociolinguistics, and dialectology. The most commonly used variation of Polish is mixed, where the dialect intertwines with the general language and which is characterised by stylistic diversity (e.g. the colloquial and scientific styles); hence, the application of language usage-based paradigms, which enable the presentation of language in sociocultural processes (e.g. dromology, mediamorphosis, and glocalisation, i.e. globalisation and localisation combined) is important in the research of this kind. When determining dialectal characteristics, E. Rosch’s prototype theory is also useful, as it permits the detection of canonical (prototypical) features of a given dialect, usually phonetic ones, which allow its distinction from another dialect by criteria. This is because the traditional division of Silesian dialects has undergone certain transformations concerned with a shift of Silesian dialects’ influences with respect to Lesser and Greater Polish ones, expansion of the mixed area at the borderline between dialects, establishment of mixed Polish, and reduction of the number of people speaking a dialect only. The diversity of dialects as a prestigious variation of Polish in Silesia attests to the abundance of regional experiences of the lands and requires a further holistic research of the language transformations occurring in Silesia.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2023, 801, 2; 20-37
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stefan Łysik SVD (1908-1978) etnolog i lingwista
    Stefan Łysik SVD (1908-1978) an Ethnologist and Linguist
    Autorzy:
    Michałek, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2150801.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
    Tematy:
    Stefan Łysik SVD
    Zgromadzenie Słowa Bożego
    Dom Misyjny w Sankt Gabriel
    Dom Misyjny w Górnej Grupie
    Instytut Anthropos
    hutnictwo na Śląsku
    badania nad gwarą śląską
    Society of the Divine Word
    Mission House in Sankt Gabriel
    Mission House in Górna Grupa
    Anthropos Institute
    metallurgy in Silesia
    studies of the Silesian dialect
    Opis:
    Artykuł przybliża postać ks. Stefana Łysika SVD (1908-1978) etnologa i lingwisty. Otrzymawszy solidną formację zakonno-misyjną (1926--1936) w Zgromadzeniu Słowa Bożego (Rybnik, Górna Grupa, Sankt Gabriel), ks. Łysik odegrał w okresie PRL istotną rolę w odbudowie Polskiej Prowincji SVD. Jako administrator dóbr kościelnych, duszpasterz, wykładowca oraz prekursor badań etnologiczno-lingwistycznych Opolskiego i Dolnego Śląska oraz Ziemi Lubuskiej naznaczył swym entuzjazmem diecezjalne i zakonne struktury Kościoła w Polsce. Szczególną uwagę poświęcił badaniom dawnego hutnictwa żelaza oraz gwary śląskiej i zwyczajów ludowych w rodzinnej miejscowości Boruszowiec-Hanusek (pow. Tarnowskie Góry). Należał do Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, współpracował z Polskim Atlasem Etnograficznym oraz Małym Atlasem Gwar Polskich. Zwieńczeniem działalności naukowej ks. Stefana Łysika SVD były przyznane mu w 1974 roku przez Ministerstwo Kultury i Sztuki oraz Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach wysokie odznaczenia państwowe.
    The article introduces Fr. Stefan Łysik SVD (1908-1978), an ethnologist and linguist. Having received a solid religious and missionary formation (1926-1936) in the Society of the Divine Word (Rybnik, Górna Grupa, Sankt Gabriel), Łysik played an important role in the rebuilding of the Polish SVD Province during the “People’s Republic of Poland” period. As an administrator of church property, a priest, lecturer and a pioneer of ethnological and linguistic research in Opole Silesia, Lower Silesia and the Lubuskie Region, he marked the diocesan and monastic structures of the Church in Poland with his enthusiasm. He devoted particular attention to the research of the old iron metallurgy, Silesian dialect and folk customs in his home town of Boruszowiec-Hanusek (Tarnowskie Góry district). He belonged to the Polish Ethnological Society, collaborated with the Polish Ethnographic Atlas and the Small Atlas of Polish Dialects. The culmination of the scientific activity of Fr. Stefan Łysik SVD were high state decorations awarded to him in 1974 by the Ministry of Culture and Art and the Presidium of the Voivodeship National Council in Katowice.
    Źródło:
    Nurt SVD; 2021, 2; 79-93
    1233-9717
    Pojawia się w:
    Nurt SVD
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Języki regionalne: zagrożenie czy umocnienie polskiej wspólnoty językowej?
    Regional Languages: A Threat or a Chance for Strengthening the Polish Language Community?
    Autorzy:
    Hentschel, Gerd
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2095974.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-29
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    dialekt
    regiolekt
    śląski
    kaszubski
    prawo językowe
    emancypacja językowa
    dialect
    regiolect
    Silesian
    Kashubian
    linguistic legislation
    linguistic emancipation
    Opis:
    Przedstawiony esej dotyczy pojęcia wspólnoty językowej. Pokazuje, że w niektórych dyskusjach politycznych, ale także naukowych, przyjmuje się je bez refleksji i naukowego namysłu. W takim rozumieniu jest wówczas podświadomie lub świadomie utożsamiane z pojęciem wspólnoty narodowej. Przywołane podejście wpisuje się w tradycję Leo Weisgerbera z jego koncepcjami, które dziś wydają się mgliste, takimi jak duch języka i światopogląd języka, które stanowią ideologiczne ramy dla odróżnienia jednych od drugich społeczności językowych i narodowych. W Europie XIX i XX wieku nie należy postrzegać tych koncepcji w zdecydowanie negatywnym świetle, wystarczy choć porównać różnorodność dzisiejszego europejskiego krajobrazu państwowego np. z sytuacją po Kongresie Wiedeńskim. Z drugiej strony, tego typu koncepcje mogą być również postrzegane jako przeszkoda w emancypacji językowej w odniesieniu do języków narodowych. Dialekty są początkowo jedynie konstruktami językowymi, którym przypisuje się dialektalność zgodnie z pewnymi cechami strukturalnymi. Czasami jednak użytkownicy różnych dialektów widzą siebie, swoją grupę jako coś większego, tj. jako wspólnotę językową lub etniczną, której podstawą są zwykle specyficzne wydarzenia o charakterze historycznym, społecznym i kulturowym. Na tym tle esej jest próbą konstruowania niewyłączającej koncepcji wspólnoty językowej, czyli takiej, w której duża wspólnota językowa akceptuje różne mniejsze i w której jednostki mogą należeć do więcej niż jednej, bez konfliktu lojalności.
    Gerd Hentschel’s essay concerns the concept of the linguistic community. Hentschel shows that in both political and scholarly discussions, this concept is used unreflectively and its meaning lacks scientific clarity. When this happens, this concept is treated, subconsciously or consciously, as synonymous with that of the national community. This approach belongs to Leo Weisgerber’s tradition and its concepts – which today seem vague – such as the spirit of language and the worldview of language, which provide an ideological framework for distinguishing one linguistic and national community from another. In the Europe of the nineteenth and twentieth centuries, these concepts should not be seen in a decidedly negative light. Thus, it is enough to compare the diversity of today’s European geopolitical landscape with the situation after the Congress of Vienna. On the other hand, such concepts can also be seen as an obstacle to the linguistic emancipation of national languages. Dialects are initially only linguistic constructs, which are accorded the dialect status on account of them having certain structural features. Sometimes, however, speakers of different dialects see themselves and their group as something larger, namely, as a linguistic or ethnic community, which is usually based on specific historical, social and cultural events and circumstances. Against this background, Hentschel’s essay is an attempt to construct a non-exclusive concept of linguistic community, i.e., one in which a large linguistic community accepts various smaller ones and in which individuals can belong to more than one without a conflict of loyalty.
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2022, 29, 1; 1-13
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Es war einmal die stadt im schönen schlesierland – Paul Petras’ liebeserklärung an Grünberg
    Było sobie miasto na pięknym Śląsku – Paula Petrasa wyznanie miłosne wobec miasta Grünberg
    There was a town in beautiful Silesia – Paul Petras’ love confession towards Grünberg
    Autorzy:
    Taraszczuk, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879734.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-18
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
    Tematy:
    bard (Minnesänger)
    cultural identity
    cultural perception
    culture of remembrance
    editor
    Grünberg in Schlesien
    harvesting of wine grapes (vintage)
    Heimatdichter
    publisher
    regional poetry
    Silesia
    Silesian dialect
    Silesian literature
    song
    wine of Grünberg
    dialekt śląski
    kultura pamięci
    literatura śląska
    percepcja kulturowa
    pieśń
    poezja regionalna
    redaktor
    Śląsk
    tożsamość kulturowa
    winobranie
    wydawca
    zielonogórskie wino
    Barde (Minnesänger) – schlesische Mundart – Grünberg in Schlesien – Heimatdichter
    – Erinnerungskultur – schlesische Literatur – kulturelle Rezeption – Lied – Regionaldichtung
    – Verleger – Schlesien – kulturelle Identität – Weinlesefest – Grünberger Wein
    Opis:
    Der vorliegende Beitrag ist dem Schaffen des Lyrikers und Verlegers Paul Petras gewidmet. Er wurde 1860 im damaligen Grünberg in Schlesien (heute: Zielona Góra) geboren und ist ein Beispiel für einen schlesischen Mundartdichter. Paul Petras gehört zu den bekannten Persönlichkeiten des alten Grünbergs und wird heute im gleichen Atemzug neben den Namen wie Georg Beuchelt, Otto Julius Bierbaum und Wilhelm Levysohn erwähnt. Die Verfasserin des Beitrags präsentiert in ihrem Text die Biographie des schlesischen Schriftstellers, analysiert dessen ausgewählte Werke (Kurzgeschichten und Gedichte) und versucht, der Frage nach der zeitgenössischen Rezeption von Petras’ literarischem Erbe in Zielona Góra und Deutschland nachzugehen. An dieser Stelle gilt es, die Worte des [polnischen] Regionalhistorikers Prof. Hieronim Szczegóła anzuführen: „für die Bewohner von Zielona Góra und Nordschlesien ist dieses Schaffen ein Element der Geschichte, Tradition und ein selten anzutreffendes Beispiel für die Liebe der [dem Dichter(Herzen) so nah stehenden] Heimat
    Artykuł poświęcony jest twórczości poety i wydawcy Paula Petrasa. Autor przyszedł na świat w 1860 roku w ówczesnym Grünberg in Schlesien (Zielona Góra) i jest przykładem pisarza tworzącego w dialekcie śląskim. Petras wpisuje się w poczet osobistości z dawnego Grünbergu i wymieniany jest dzisiaj jednym tchem obok takich nazwisk, jak Georg Beuchelt, Otto Julius Bierbaum oraz Wilhelm Levysohn. Autorka przedstawiła w tekście biografię pisarza, dokonała analizy wybranych utworów (opowiadania i wiersze) oraz sformułowała próbę odpowiedzi na pytanie o współczesną percepcję literackiego dorobku Petrasa w Zielonej Górze i w Niemczech. Warto w tym miejscu przytoczyć słowa historyka regionalisty, prof. Hieronima Szczegóły: „dla zielonogórzan i mieszkańców północnego Śląska jest ta twórczość elementem historii, tradycji i rzadko spotykanym przykładem umiłowania najbliższej ojczyzny”.
    This article is devoted to the work of the poet and publisher Paul Petras. The author was born in 1860 in then Grünberg in Schlesien (Zielona Góra) and is an example of a writer publishing in the Silesian dialect. Petras is one of the personalities of the former Grünberg and is mentioned today in one breath alongside such names as Georg Beuchelt, Otto Julius Bierbaum and Wilhelm Levysohn. The article presents Petra’s biography, analyses his selected works (stories and poems), and aims to investigate the contemporary perception of Petras’ literary output in Zielona Góra and Germany. It is worth quoting here the words of a regionalist historian, prof. Hieronim Szczegóła: “for the inhabitants of Zielona Góra and northern Silesia, this work is an element of history, tradition and a rare example of love for the closest homeland”.
    Źródło:
    Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2021, 7; 381-398
    2450-3584
    Pojawia się w:
    Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-25 z 25

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies