Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "serfdom" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-28 z 28
    Tytuł:
    Etyczne i ekonomiczne aspekty programu agrarnego Henryka Kamieńskiego
    The Ethical and Economic Aspects of Henryk Kamieński’s Agrarian Programme
    Autorzy:
    Szymański, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/964263.pdf
    Data publikacji:
    2008-05-15
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    serfdom
    agricultural rent
    granting land freehold
    petty ownership
    Opis:
    Henryk Kamieński (1813–1866), a philosopher, economist, and theorist of struggle for national independence, idealized petty ownership as the most appropriate form of ownership both in ethical and economic aspects. He analyzed the problem on three levels. In his proposals for a specific solution of the agrarian question, presented in the Warsaw periodicals, Kamieński supported the introduction of agricultural rent paid by peasants and the abolishment of serfdom. Calling serfdom a land usury had an ethical implication. In the protection of the manor over peasants Kamieński sees the desire of manor owners to hold the victims of this usury in their hands. Replacement of serfdom with an agricultural rent was for him the first step in granting landownership to peasants. Kamieński emphasizes that petty ownership is conducive to production growth. He believes that the spread of it is an opportunity for peasants to heighten their national consciousness and a chance of civilized advancement of Polish territories. This line of thinking is clearly evident in his studies published abroad, devoted to the conception of combining a national uprising with granting freehold to peasants. Kamieński also discusses the values of petty ownership in agriculture in his theoretical work Filozofia ekonomii materialnej ludzkiego społeczeństwa [Philosophy of material economics of human society], in which he presents his vision of a system of social justice. For him, petty ownership is a guarantee of respect for human rights, the most effective safeguard of preserving the autonomy of human individual. In this reasoning we could see certain elements of personalism, which brings Kamieński’s standpoint closer to that of Pope John Paul II.
    Źródło:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym; 2008, 11, 1
    1899-2226
    2353-4869
    Pojawia się w:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekonomiczne i etyczne cele ziemiańskiego stronnictwa ,,klemensowczyków” w latach czterdziestych XIX wieku
    The Economic and Ethical Aims of the Landowning Party of “Klemensowczycy” in the 1840s
    Autorzy:
    Szymański, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/965066.pdf
    Data publikacji:
    2015-09
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    organic work
    modernization of agriculture
    serfdom
    rent
    Occidentalism
    Opis:
    The 1840s brought a certain revival both in intellectual life and efforts to modernize agriculture in the Kingdom of Poland. Count Andrzej Zamoyski (1800–1874) played an inspiring role here. In all his properties replaced feudal service by rents. Moreover, even though the villein system was still in place, he was a spokesman for a transition to this more modern form of managing for the totality of the landed gentry. On his initiative, the periodical “Roczniki Gospodarstwa Krajowego” (“Polish Farming Annual”) came out. “Roczniki” brought in representatives of the Kingdom’s landed gentry supporting actions aimed at economic development and the promotion of civilization, soon to be called organic work. Representatives of the landowning party supporting the idea of organic work were popularly called “klemensowczycy”, because of their participation in conventions held in Andrzej Zamoyski’s estate in the village of Klemensów. The leader of the “klemensowczycy” blazed a trail for Poland’s progress of civilization, where he was characterized by Occidentalism, understood as referring to historical experiences of the Western world.
    Źródło:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym; 2015, 18, 3
    1899-2226
    2353-4869
    Pojawia się w:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podmiotowość chłopstwa staropolskiego
    Subjectivity of the Old Polish Peasantry
    Autorzy:
    Wyżga, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28765356.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    podmiotowość
    chłopstwo
    szlachta
    gospodarka
    rynek lokalny
    poddaństwo
    pańszczyzna
    sąd
    subjectivity
    peasantry
    nobility
    economy
    local market
    serfdom
    serfdom duties
    court
    Opis:
    Wciąż powszechna jest opinia o chłopstwie jako o ubezwłasnowolnionym i traktowanym przedmiotowo elemencie systemu folwarczno-pańszczyźnianego, a zarazem brutalnie wykorzystywanej ofierze tego systemu. Celem artykułu jest propozycja analizy położenia chłopstwa wychodząca z założenia o istnieniu podmiotowości tej najliczniejszej grupy społecznej. Podmiotowość ta mogła wynikać m.in. z zapotrzebowania rynku pracy na siłę roboczą, co wymagało od dworów pewnej elastyczności, ale też z chłopskiej aktywności na lokalnym rynku handlowym. Ta aktywność współgrała z przedsiębiorczością i zamożnością niektórych chłopów. W ten też sposób można rozumieć ich występowanie w sądach grodzkich, a także pewną sprawczość i decyzyjność w relacjach z innymi stanami społecznymi Rzeczypospolitej przedrozbiorowej.
    There is still a widespread belief that the peasantry was an incapacitated and objectively treated element of the manorial-serf system and, simultaneously, a brutally exploited victim of this system. The article proposes an analysis of the peasantry’s position based on the assumption of the existence of the subjectivity of this most numerous social group. This subjectivity resulted, among other factors, from the labour market’s demand for labour, which required a certain flexibility on the part of the manors, but also from peasant activity in local markets. This activity interacted with the entrepreneurship and wealth of some peasants. This activity made peasant entrepreneurship possible, and even enabled some to become wealthy. In this way, it is also possible to understand their appearance in the municipal courts and their particular prominence and capacity to manage their own affairs in relation with other social estates in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 4; 771-792
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Programy naprawy Rzeczypospolitej w czasach saskich Aspekty etyczno‑polityczne i społeczno‑ekonomiczne
    The Programme of Repairing the Polish‑Lithuanian Commonwealth in Saxon Times. Ethical, Political as well as Socio‑Economic Aspects
    Autorzy:
    Szymański, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/652862.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    moral science
    military auction
    serfdom
    small population
    internal market
    Opis:
    The first projects to repair the political system of the Polish‑Lithuanian Commonwealth were limited in Saxon times. In the case of Stanisław Konarski, the greatest thinker of those times, the ethical aspect of the state repair programme, which was the reform of Piarist education, was temporarily ahead of the political aspect. The latter was presented only at the end of this time in the work “O skutecznym rad sposobie” (“How to give advice effectively”). The Piarist scholar proposed auctioning off the army and preventing the breaking of parliament sessions by means of the liberum veto principle. Some writers of this period (Stanisław Leszczyński, Stanisław Konarski) had weak and inconsistent proposals to abolish the peasants’ serfdom and their enfranchisement, similar to the statements of later Polish physiocrats on this subject. In the views of the main thinkers of Saxon times, the postulates about the need to develop agriculture, industry and trade were combined with mercantilist topics. These writers were populationists. Stefan Garczyński’s considerations on the role of the internal market, presented in his “Anatomy of the Republic of Poland”, should be specially emphasized.
    -
    Źródło:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym; 2018, 21, 2; 87-100
    1899-2226
    2353-4869
    Pojawia się w:
    Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    KOCHANOWICZ, KULA, BACKWARDNESS. REGARDING THE STUDIES OF EASTERN EUROPEAN PERIPHERIES
    Kochanowicz, Kula, zacofanie. O badaniach wschodnioeuropejskiej peryferii
    Autorzy:
    Sosnowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/949944.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    economic backwardness
    Eastern Europe
    historical sociology
    serfdom
    Witold Kula
    Jacek Kochanowicz
    Opis:
    The article offers an analysis of the main strands of Jacek Kochanowicz’s research into the backwardness of Eastern Europe. The author attempts to answer the question concerning the extent to which Kochanowicz’s ‘backwardness studies’ built on the research he had carried out earlier under the supervision of Witold Kula.Kochanowicz differed from Kula in his explanation of the economic backwardness of Eastern Europe. Kula, in explaining this phenomenon, stressed the fact that in the sixteenth to eighteenth centuries Eastern Europe reliedfor its resource bases on the capitalistic centre and that institutional changes occurring in the area in the eighteenth to twentieth centuries were of a hybrid nature. Kochanowicz, by contrast, argued that the backwardness of Eastern Europe originated in the economic (from the sixteenth century on) and cultural (from the nineteenth century) domination of the Polish nobility whose mentality did not favour the growth of entrepreneurial spirit. In addition to the domination of the nobility, the causes of Poland’s backwardness lay in the weakness of Polish towns and of Polish peasantry. However, Kochanowicz continued to draw on the methods used by Kula. Interested in sociology and anthropology, he developed an interdisciplinary approach to economic history, adopting a longue durée perspective and using broad comparisons.
    Źródło:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2015, 75
    0080-3634
    Pojawia się w:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Le rôle des corvées dans le système des redevances acquittées par les habitants des villages de ius Valachicum en Petite-Pologne et en Ruthénie de la Couronne aux XVe et XVIe siècles
    The Role of Serfdoms in the Obligation System of the Inhabitants of Villages on the Wallachian Law in Lesser Poland (Małopolska) and Crown Ruthenia (15th-16th century).
    Autorzy:
    Jawor, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/910126.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-26
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Carpathians
    ius Valachicum
    serfdoms
    labours
    serfdom-based grange
    Karpaty
    pańszczyzna
    folwark pańszczyźniany
    Opis:
    The Role of Serfdoms in the Obligation System of the Inhabitants of Villages on the Wallachian Law in Lesser Poland (Małopolska) and Crown Ruthenia (15th-16th century). The aim of the article is an attempt to define a role of serfdoms in the system of obligations provided by the population living in the settlements established on the Wallachian law. On the basis of a critical analysis of a relatively numerous sources preserved from the region in question (in particular, the documents associated with the rights given to individual villages, inventories, and royal domain), an attempt was made to verify the common belief in the scholarship on this topic about the lack of, or at least the minimum, share of the serfdoms for the owners in the obligation system of the inhabitants. As a result, a specific feature of the Wallachian law was indicated, which was the obligation – elsewhere unknown or occurring only in minute traces – of performing small errands a few times in a year for the benefit of the dukes (kniaź). It was recorded throughout the entire studied period and in all of the areas partaking in the Wallachian colonisation. In contrast, there are many more doubts regarding the conviction about a complete lack of serfdoms for the owners of villages. The presented source material indicates that there were indeed settlements to which this duty did not apply (and perhaps this situation was even dominating), but in other places the older and usually less strenuous forms of labours were present (annual works, duties “under the order”, ect.), while the attempts to impose weekly serfdoms date back to the 1530s and 1540s. Its widespread implementation in the areas outside of mountains is strictly linked to the development of a grange, set up for the production of grain. For the Wallachian settlements this meant a limitation, and then a thorough disposal of their privileged legal status. It is not a matter of coincidence that this colonising tendency was clearly restrained at the turn of the 16th and 17th century. This fate was avoided only be the villages situated in a typically mountainous area where the natural conditions prevented the production of crops on a large scale. Populations living therein – that were ruled by the Wallachian law – lasted longer and the processes of assimilation and integration with the local surroundings took place more slowly.
    Rola pańszczyzn w systemie powinności mieszkańców wsi na prawie wołoskim w Małopolsce i Rusi Koronnej (XV-XVI stulecia) Celem artykułu była próba określenia roli pańszczyzn w systemie powinności świadczonych przez ludność zamieszkującą w osadach rządzących sie prawem wołoskim. W oparciu o krytyczną analizę dość licznie zachowanych materiałów źródłowych z badanego obszaru (zwłaszcza dokumentów związanych z lokacjami poszczególnych wsi, inwentarzy i lustracji królewszczyzn) podjęto próbę weryfikacji powszechnego w literaturze przedmiotu przekonania o braku lub co najwyżej minimalnym udziale pańszczyzn na rzecz właścicieli w systemie powinności mieszkańców. W efekcie wskazano na specyficzną cechę prawa wołoskiego, jaką był nieznany gdzie indziej lub występujący zaledwie w śladowej postaci, obowiązek wykonywania niewielkich, liczących kilka dni w roku robocizn, świadczonych na rzecz kniaziów. Odnotowano go w całym badanym okresie i na wszystkich obszarach objętych kolonizacją wołoską. Znacznie więcej wątpliwości budzi natomiast przekonanie o zupełnym braku pańszczyzn na rzecz właścicieli wsi. Zaprezentowany materiał źródłowy wskazuje, że rzeczywiście istniały osady których ten obowiązek nie dotyczył (i być może nawet ta sytuacja dominowała), jednak w innych występowały starsze, zwykle mniej uciążliwe formy prac (robocizny w wymiarze rocznym, „na rozkaz” itd.), natomiast próby narzucenia pańszczyzny tygodniowej sięgają lat 30.-40. XVI w. Jej powszechne wprowadzenie na obszarach pozagórskich ściśle łączy sie z rozwojem folwarku nastawionego na produkcję zboża. Dla osad wołoskich oznaczało to ograniczenie, a następnie całkowitą likwidację ich uprzywilejowanego statusu prawnego. Nie jest kwestia przypadku, że ten nurt kolonizacyjny ulega wyraźnemu zahamowaniu na przełomie XVI i XVII wieku. Losu tego uniknęły jedynie miejscowości, położone w typowej strefie górskiej, gdzie warunki naturalne uniemożliwiały na szerszą skalę uprawę zbóż. Tam egzystujące społeczności rządzące się prawem wołoskim trwały dłużej a procesy asymilacji i integracji z miejscowym otoczeniem zachodziły wolniej.   
    The Role of Serfdoms in the Obligation System of the Inhabitants of Villages on the Wallachian Law in Lesser Poland (Małopolska) and Crown Ruthenia (15th-16th century). The aim of the article is an attempt to define a role of serfdoms in the system of obligations provided by the population living in the settlements established on the Wallachian law. On the basis of a critical analysis of a relatively numerous sources preserved from the region in question (in particular, the documents associated with the rights given to individual villages, inventories, and royal domain), an attempt was made to verify the common belief in the scholarship on this topic about the lack of, or at least the minimum, share of the serfdoms for the owners in the obligation system of the inhabitants. As a result, a specific feature of the Wallachian law was indicated, which was the obligation – elsewhere unknown or occurring only in minute traces – of performing small errands a few times in a year for the benefit of the dukes (kniaź). It was recorded throughout the entire studied period and in all of the areas partaking in the Wallachian colonisation. In contrast, there are many more doubts regarding the conviction about a complete lack of serfdoms for the owners of villages. The presented source material indicates that there were indeed settlements to which this duty did not apply (and perhaps this situation was even dominating), but in other places the older and usually less strenuous forms of labours were present (annual works, duties “under the order”, ect.), while the attempts to impose weekly serfdoms date back to the 1530s and 1540s. Its widespread implementation in the areas outside of mountains is strictly linked to the development of a grange, set up for the production of grain. For the Wallachian settlements this meant a limitation, and then a thorough disposal of their privileged legal status. It is not a matter of coincidence that this colonising tendency was clearly restrained at the turn of the 16th and 17th century. This fate was avoided only be the villages situated in a typically mountainous area where the natural conditions prevented the production of crops on a large scale. Populations living therein – that were ruled by the Wallachian law – lasted longer and the processes of assimilation and integration with the local surroundings took place more slowly. .
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2019, 26, 1; 249-267
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmiany systemu rachunkowości w procesie reform włościańskich w XVIII-XIX w.
    Changes in the accounting system in the process of reform peasants in the eighteenth and nineteenth centuries
    Autorzy:
    Turzyński, Mikołaj
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/588010.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
    Tematy:
    Dzierżawa
    Historia rachunkowości
    Pańszczyzna
    Rachunkowość rolna
    Farm accounting
    History of accounting
    Lease
    Serfdom
    Opis:
    Celem artykułu było zbadanie zmian w systemie rachunkowości, towarzyszących zastępowaniu pańszczyzny umowami dzierżawy w XVIII-XIX w. Na potrzeby badań zastosowano metody: analizę historyczną obejmującą badania empiryczne o charakterze archiwalnym, a także studia literaturowe z dziedziny historii rachunkowości i historii gospodarczej ziem polskich. W wyniku analizy ustalono, że przejście do gospodarki czynszowej spowodowało konieczność wprowadzenia istotnych zmian w systemie rachunkowości majątków ziemskich, dotyczących: 1) sporządzania inwentarzy dóbr przekazywanych w używanie na podstawie umów dzierżawy, 2) przygotowania rejestrów służących ewidencji czynszów dzierżawnych, 3) ujmowania przychodów z tytułu czynszów dzierżawnych (poprzedzane windykacją należności).
    The aim of the article was to examine the changes in the accounting system associated with replacing serfdom lease agreements in the eighteenth and nineteenth centuries. For the study methods were used: historical analysis, including empirical studies of archival studies and literature on the history of accounting and economic history of the Polish lands. The analysis found that the transition to a rent economy made it necessary to make significant changes in the accounting system estates, including: 1) drawing up inventories of goods transferred in use under the lease agreements, 2) preparation of records serving records of rents.
    Źródło:
    Studia Ekonomiczne; 2016, 268; 217-225
    2083-8611
    Pojawia się w:
    Studia Ekonomiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Legal Reforms of Agrarian Relations in the Duchy of Warsaw between 1807 and 1809
    Reformy prawne stosunków agrarnych w Księstwie Warszawskim w latach 1807–1809
    Autorzy:
    Konarski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31348290.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Duchy of Warsaw
    serfdom
    peasants
    legal reforms
    Księstwo Warszawskie
    poddaństwo
    chłopi
    reformy prawne
    Opis:
    The article analyses the reforms of agrarian relations, which were carried out during the first years of the Duchy of Warsaw, created as a result of the peace treaties of 1807. The legal status of peasants was at that time initially regulated in a general way by the provisions of the Constitution granted by Napoleon Bonaparte on 22 July 1807. These provisions were then made more specific with the promulgation of the Decree of 21 December 1807, which brought about the abolition of serfdom and allowed peasants to move within the territory of the Duchy. According to the Decree, the land was the property of the lord and a peasant leaving the village should return the land to the lord along with the crops, the buildings and the livestock. This meant that after the Decree came into force, there was a possibility of unlimited eviction of peasants, as well as increasing serfdom burdens. It should be noted, however, that due to the considerable depopulation of the country at that time and the emerging difficulties in providing manpower for the manor house, eviction was used relatively rarely. Nevertheless, later on, the reform carried out by this Decree was said to “remove peasant’s boots along with his shackles”. In this article, the author analyses the provisions of this Decree in the context of regulations resulting from the Constitution of the Duchy, Napoleonic Code and the Decree of 23 February 1809 introducing a temporary organisation of rural communes. The reflections on peasant reforms in this period were supplemented by an analysis of the socio-economic situation in the lands forming the Duchy and selected statements that appeared in the relevant literature on the peasant question from the past till the present.
    Przedmiotem analizy w artykule są reformy stosunków agrarnych, jakie przeprowadzone zostały w pierwszych latach istnienia Księstwa Warszawskiego, powstałego wskutek postanowień traktatów pokojowych z 1807 r. Status prawny chłopów został w tym czasie najpierw uregulowany w sposób ogólny postanowieniami Konstytucji nadanej przez Napoleona Bonaparte 22 lipca 1807 r. W dalszej kolejności postanowienia te uszczegółowiono, ogłaszając w dniu 21 grudnia 1807 r. dekret, który przyniósł likwidację poddaństwa, a także przyznając chłopom możliwość przenoszenia się w obrębie ziem Księstwa. Dekret ten stwierdzał, że ziemia jest własnością pana i chłop opuszczający wieś powinien oddać panu ziemię wraz z zasiewem, jak również budynki i inwentarz. Oznaczało to, że po wejściu dekretu w życie powstała możliwość nieograniczonych rugów chłopskich oraz podnoszenia obciążeń pańszczyźnianych. Należy jednak zaznaczyć, że w związku ze znacznym wyludnieniem kraju w tym okresie i z pojawiającymi się trudnościami w zapewnieniu siły roboczej dla folwarku rugi stosowano względnie rzadko. Niemniej w późniejszym czasie o reformie przeprowadzonej tym dekretem mówiono, że „zdjęła chłopu kajdany z nóg razem z butami”. W niniejszym artykule autor poddaje analizie postanowienia tego dekretu w kontekście regulacji wynikających z Konstytucji Księstwa, Kodeksu Napoleona oraz dekretu z dnia 23 lutego 1809 r. wprowadzającego tymczasową organizację gmin wiejskich. Rozważania na temat reform chłopskich w tym okresie uzupełnione zostały analizą sytuacji społeczno-gospodarczej na ziemiach wchodzących w skład Księstwa oraz wybranymi wypowiedziami, jakie pojawiały się w kwestii włościańskiej na łamach literatury przedmiotu od czasów dawnych do współczesnych.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2022, 31, 1; 93-123
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reforma uwłaszczeniowa we wsi Lednogóra i początki Moraczewa
    The enfranchisement reform in Lednogóra village and the origins of Moraczewo
    Autorzy:
    Linetty, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2044602.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
    Tematy:
    Lednogóra
    reforma uwłaszczeniowa
    regulacja gruntów
    pańszczyzna
    chłopi
    the enfranchisement reform
    land regulation
    serfdom
    peasants
    Opis:
    Poniższy artykuł jest poświęcony zagadnieniu realizacji reformy uwłaszczeniowej we wsi Lednogóra. Reforma uwłaszczeniowa, rozpoczęta na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego przez władze pruskie w 1823 roku, miała na celu likwidację reliktów gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej, ukształtowanej jeszcze w średniowieczu. Oznaczało to zniesienie pańszczyzny oraz utworzenie wolnych od powinności wobec dworu średniej wielkości gospodarstw chłopskich, do uprawy których potrzebny był sprzężaj. W Lednogórze realizację postanowień reformy uwłaszczeniowej rozpoczęto na wniosek włościan w 1829/1830 roku. W wyniku trwającej blisko 10 lat procedury sporządzono reces (1839), w świetle którego utworzono 14 gospodarstw wolnych od wszelkich obciążeń ze strony dworu. Jednocześnie powstałe gospodarstwa przeniesiono na nowe grunty i utworzono nową osadę – Moraczewo. Dawne i nowe podziały gruntów zostały udokumentowane na mapie Lednogóry sporządzonej w 1831 roku przez mierniczego Demmlera.
    The following article is devoted to the enfranchisement reform conducted in Lednogóra village. The enfranchisement reform, which was begun on the territory of the Grand Duchy of Posen by the Prussian authorities in 1823, aimed at ending the relics of a manorial-serf economy, formed in the Middle Ages. It meant the abolition of serfdom and the creation of medium-sized peasant farms free from obligations to the manor. To cultivate the land on these farms, draught animals were needed. In Lednogóra, the implementation of the reform started at the requests of the peasants in 1830. As a result of the procedure that took nearly 10 years, a “reces” was written (1839), whereby 14 farms were created free of any encumbrances from the manor. At the same time, the established farms were moved to a new land and a new settlement was created – Moraczewo. The old and new land divisions were documented on the map of Lednogóra drawn up by the surveyor Demmler.
    Źródło:
    Studia Lednickie; 2021, 20; 51-78
    0860-7893
    2353-7906
    Pojawia się w:
    Studia Lednickie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chłopski opór. Od czapkowania do rewolucji
    Autorzy:
    Wilczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2029063.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-23
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    ludowa historia Polski
    pańszczyzna
    opór społeczny
    people’s history of Poland
    serfdom
    civil resistance
    Opis:
    Recenzja: Michał Rauszer, Siła podporządkowanych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021.
    Review: Michał Rauszer, Siła podporządkowanych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2021, 3; 93-98
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konserwatyści galicyjscy w okresie Wiosny Ludów (próba zarysu)
    THE GALICIAN CONSERVATISTS’ ACTIVITIES DURING THE SPRINGTIME OF NATIONS (AN OUTLINE OF THE PROBLEM)
    Autorzy:
    Szlachta, Bogdan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/926009.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    conservatism, the Spring of Nations, Galicia, the history of political doctrines, inroad Galician, independence, serfdom
    Opis:
    The paper discusses the political scene in the restless period of Springtime of Nations. The author analyses the distinctive features of the conservatives’ policy. Likewise he points to the experience that they obtained at the time. The policy that the conservative delegation of Lvov (composed inter alia of prince Leon Sapieha, Helcel and Maurycy Kraiński) tried to pursue in Vienna relied among others on such postulates as: autonomy of Galicia, rejection of slogans of Polish radicals who demanded that Austria should secure full liberty to Polish territories. Furthermore among their postulates there were: the necessity to punish those who were responsible for the slaughter of the Polish nobles at the time of peasant rising in 1846, replacement of the German officials by the Polish ones, convening the provincial Seym, establishing the Commission elected by the Galician estates with the task of organizing administration, judiciary, public education and provincial army. Finally they postulated the opening of the borders for the emigrants. The experience obtained by the conservatives during the Springtime of Nations had an impact on further policy pursued by the Conservatives. This policy was characterized inter alia by rejection of the federal project with the strong emphasis laid on the community of Slavs. This policy was also characterized by the Conservatives’ engagement in the institutional activities of the partitioning empires, negation of conspiracies, affirmation of legal activities, postulates of righteous solution of peasant question with due regard being made to the traditional paternalism of the nobiliary class.
    Źródło:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa; 2012, 5, 3; 255-263
    2084-4115
    2084-4131
    Pojawia się w:
    Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W stronę nowej syntezy historii społecznej? Uwagi nad Ludową historią Polski Adama Leszczyńskiego
    Towards a New Synthesis of Social History? Notes on the People’s History of Poland by Adam Leszczyński
    Autorzy:
    Wyżga, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2105971.pdf
    Data publikacji:
    2022-04-25
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    serfdom
    corvée
    peasants
    burghers
    social history
    economy
    synthesis
    poddaństwo
    pańszczyzna
    chłopi
    mieszczaństwo
    historia społeczna
    gospodarka
    synteza
    Opis:
    Celem artykułu recenzyjnego jest ujęcie popularnej syntezy historycznej Adama Leszczyńskiego pt. Ludowa historia Polski w kontekście zapotrzebowania na nową syntezę historii społecznej. Skupiono się przede wszystkim na partii książki odnoszącej się do okresu przed XIX w. Omówiona została przyjęta przez Autora oś narracji, skoncentrowana na wyzysku mas społecznych przez elity w długim, obejmującym prawie całe pasmo dziejowe Polski, okresie. Zwrócono uwagę na nie dość krytyczne wykorzystanie starszej historiografii, pominięte lub zbyt słabo zaakcentowane różne aspekty życia poddanych, jak również uwzględnienie pewnych istotnych pozycji literatury przedmiotu.
    The purpose of this review article is to review Adam Leszczyński’s popular historical synthesis, Ludowa historia Polski (A People’s History of Poland), in the context of the need for a new synthesis of social history. The focus is primarily on the part of the book devoted to the period before the nineteenth century. It discusses the narrative axis adopted by the Author, focused on the exploitation of social masses by elites over a long period, covering almost the entire history of Poland. Attention is drawn to the insufficiently critical use of older historiography and the omission or underemphasis of various aspects of subjects’ lives. Also, the extent to which some important items from the literature on the subject have been included is also discussed.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 1; 195-229
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bazylianie jako właściciele dóbr klasztornych w drugiej połowie XVIII wieku
    Autorzy:
    Lorens, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950008.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Basilian Fathers
    monastery
    economic instruction
    manor
    economy management
    serfdom
    bazylianie
    monaster
    instrukcja ekonomiczna
    folwark
    gospodarka
    poddaństwo
    Opis:
    The Basilian monks, by reason of their ownership of landed estates conferred to them by charters, managed monastic manors. In supervising their subjects and in organising work they followed the guidelines set out in economic instructions, such as an instruction for the procurator, i.e. the Basilian father stewarding a manor at the village of Werchrata in the Bełz Voivodeship, formulated in 1768. The instruction contains rules of the procurator’s conduct towards the owners of neighbouring estates, the domestics, servants and subjects of the monastery, his care for manorial buildings and livestock, for harvest and crops.
    Bazylianie z racji posiadania dóbr ziemskich, nadanych im na mocy fundacji, sprawowali zarząd nad folwarkami klasztornymi. W nadzorowaniu poddanych i organizacji pracy kierowali się wytycznymi sformułowanymi w instruktarzach ekonomicznych. Przykładem tego typu dokumentu była instrukcja dla prokuratora, czyli zakonnika zarządzającego gospodarstwem folwarcznym monasteru w Werchracie w województwie bełskim, pochodząca z 1768 r. Sformułowano w niej zasady postępowania prokuratora wobec właścicieli sąsiednich gruntów, czeladzi i poddanych klasztornych, opieki nad budynkami folwarcznymi i inwentarzem żywym oraz troską o zebranie i przechowywanie zbiorów. 
    Źródło:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2018, 79
    0080-3634
    Pojawia się w:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aron Aleksander Olizarowski i jego sylwetka naukowa w ocenie XIX-wiecznych polskich myślicieli
    Aron Aleksander Olizarowski and his Research Profile in the Opinions of the 19th Century Scientists
    Autorzy:
    Niczyporuk, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/4309346.pdf
    Data publikacji:
    2023-04-25
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Aron Aleksander Olizarowski
    De politica hominum societate
    Tadeusz Czacki
    kwestia chłopska
    stosunki pańszczyźniane
    Peasants’ question
    Serfdom
    Opis:
    Dzieło życia Arona Aleksandra Olizarowskiego De politica hominum societate jest częściowo poświęcone kwestii chłopskiej w Polsce XVII w. Zostało ono dostrzeżone w nauce polskiej w XIX w. Ludwik Alojzy Cappelli niewątpliwie znał to dzieło, gdyż prezentował poglądy w nim zawarte w ramach publicznych posiedzeń naukowych Uniwersytetu Wileńskiego w 1817 r. Również Tadeusz Czacki w pracy O litewskich i polskich prawach kilkakrotnie nawiązał do De politica hominum societate i cytował jego obszerny fragment. Zabiegi Czackiego mogą świadczyć o uznaniu doniosłości poglądów Olizarowskiego w kwestii chłopskiej. Również inni polscy uczeni, tacy jak: Feliks Słotwiński, Piotr Chmielowski czy Joachim Lelewel, nawiązywali do dzieła Olizarowskiego, by pokazać jego oryginalny wkład w próbę zreformowania stosunków pańszczyźnianych.
    Aron Aleksander Olizarowski’s opus vitae: De politica hominum societate is partially dedicated to the peasants’ question in Poland in the 17th century. His views were noted in the 19th-century Polish scholarly literature. Aloisio Luigi Capelli must have known Olizarowski’s work, since he presented the views expressed therein at scholarly meetings at the Vilnius University in 1817. Tadeusz Czacki repeatedly mentioned De politica hominum societate in his work entitled O polskich i litewskich prawach [On Polish and Lithuanian laws] and he also cited this work. This fact confirms the importance of Olizarowski’s views on the peasants’ question. Among other scholars, Feliks Słotwiński, Piotr Chmielowski, and Joachim Lelewel also mentioned De politica hominum societate in order to demonstrate Olizarowski’s original views on reforming the serfdom.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica; 2023, 102; 111-119
    0208-6069
    2450-2782
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Socjologia historyczna a teoria gier. Modelowanie decyzji aktorów społecznych i jego ograniczenia
    Historical Sociology and Game Theory. Social actors’ decision modelling and its limitations
    Autorzy:
    Jarząbek, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14743456.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-20
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
    Tematy:
    game theory
    historical sociology
    model
    July crisis 1914
    serfdom
    teoria gier
    socjologia historyczna
    kryzys lipcowy 1914
    pańszczyzna
    Opis:
    Artykuł stawia sobie za cel analizę możliwości i ograniczeń wykorzystywania w socjologii historycznej teorii gier. Posługuję się wybranymi przykładami takich możliwych zastosowań: iterowanej gry w cykora w przypadku kryzysu lipcowego z 1914 r., który doprowadził do wybuchu I wojny światowej oraz dylematu więźnia o asymetrycznym układzie między graczami dla zrozumienia relacji między chłopem a panem feudalnym w systemie gospodarki pańszczyźnianej. Oba przykłady służą temu, by pokazać przydatność modeli teoriogrowych jako narzędzi pozwalających zrozumieć rzeczywistość przeszłą jako wypadkową ludzkich decyzji, a nie wyłącznie realizację ich intencji. Podkreślam jednocześnie, że samo modelowanie przeszłości to tylko jeden z etapów rozumienia historii, który tak samo jako pozostałe (zbieranie danych, tworzenie narracji) jest działaniem interpretacyjnym zależnym od wiedzy i kompetencji badaczki lub badacza.
    The article aims to analyse the opportunities for and limitations in using game theory in historical sociology. Selected examples of such possible applications are used: an iterated game of chicken in the case of the July Crisis of 1914, which led to the outbreak of World War I, and the dilemma of the prisoner, with an asymmetric arrangement between players, for understanding the relations between peasant and feudal lord in the serf economy system. Both examples serve to show the usefulness of game-theory models as tools enabling an understanding of past reality as a consequence of human decisions and not merely the realisation of their intentions. At the same time, the author emphasises that modelling the past in itself is only one of the stages of understanding history, and one that just like the others (collecting data and creating narratives) is an interpretative action dependant on the knowledge and competence of the researcher.
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2022, 66, 4; 29-43
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Budowanie tożsamości chłopów w myśli politycznej i działalności Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast
    Construction of the identity of peasants in the political thought and activities of the Polish Peoples Party "Piast"
    Autorzy:
    Wichmanowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22446455.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    identity
    serfdom
    empowerment
    political thought
    people's (peasant`s) movement
    peasants
    tożsamość
    pańszczyzna
    uobywatelnienie
    myśl polityczna
    ruch ludowy
    chłopi
    Opis:
    Tożsamość chłopów kształtowała się przez wieki. Wpływ na nią miały doświadczenia wielu pokoleń, formułowała historia, sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna; zmieniała się pod wpływam warunków, w jakich żyli. Przynależność chłopów do określonej społeczności leżała u podstaw ich wartości i miała istotny wpływ we wszelkich możliwych relacjach. Tożsamość-autentyczność chłopów utrwalała się w długich i osobliwych dziejach, w nader trudnym i swoistym bytowaniu tej warstwy społecznej. Uformowała się w toku wykonywania ciężkiej pracy przez całe stulecia zamkniętej kultury i obyczajowości chłopskiej. System pańszczyźniany trwał 400 lat, 400 lat kształtowała się tożsamość chłopska. Nie należy się dziwić, że mimo zmiany warunków społecznych, wciąż trwali w okowach folwarcznej mentalności. Za niewątpliwą konsekwencję pańszczyzny uznano uformowanie pewnego typu osobowości, który utrzymywał się bardzo długo. Chłopi stanowili dla polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast fundament społeczeństwa i narodu, byli inspiracją dla koncepcji i działań politycznych. W artykule starano się udowodnić, na ile warunki życia chłopów determinowały ich tożsamość i na ile wpływ działalności PSL Piast przyczynił się do jej przemiany.
    Over the centuries the identity of the peasants has evolved. It was largely influenced by the experiences of generations, shaped by history, socio-economic and political situation; it changed under the influence of the conditions in which they lived. The peasants' belonging to a specific community constituted the basis of their values and had a significant impact in all possible relationships. Identity – the authenticity of peasants was perpetuated in their long and quaint history, in the very difficult and peculiar existence of this social class. It was shaped in the course of centuries of hard work in closed peasant culture and customs. The serfdom system lasted 400 years, and these 400 years long the peasant identity was shaped. It is not surprising that despite the change in social conditions, they still remained in the shackles of the serfdom determined mentality. The formation of a certain type of personality, which lasted for a very long time, is considered an undoubted consequence of serfdom. Peasants constituted the cornerstone of society and the nation for the politicians of the Polish People's Party "Piast", they were the inspiration for their political concepts and actions. The article attempts to prove to what extent the living conditions of peasants determined their identity and to what extent the impact of activities of PSL Piast contributed to the transformation of their identity.
    Źródło:
    Polityka i Społeczeństwo; 2023, 21, 1; 297-314
    1732-9639
    Pojawia się w:
    Polityka i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reforma uwłaszczeniowa we wsi Sławno
    Enfranchisement reform in Sławno village
    Autorzy:
    Linetty, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2176158.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
    Tematy:
    reforma uwłaszczeniowa
    regulacja i separacja gruntów
    Sławno
    pańszczyzna
    krajobraz kulturowy
    chłopi
    enfranchisement reform
    land regulation and separation
    Serfdom
    Opis:
    W poniższym artykule poruszona została problematyka reformy uwłaszczeniowej oraz procesu regulacji i separacji gruntów we wsi Sławno. Reforma uwłaszczeniowa wprowadzona na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego w 1823 roku wraz z towarzyszącymi reformami agrarnymi była jednym z najistotniejszych epizodów w historii wielkopolskiej wsi. W ich wyniku przekształcono nie tylko strukturę własnościową i ustrój społeczno-gospodarczy panujący na wsi, ale także trwałym i głębokim zmianom uległ krajobraz kulturowy. W toku wieloletniej procedury zakończonej porozumieniem (recesem) w 1839 roku utworzono w Sławnie 14 w pełni niezależnych dziedzicznych gospodarstw włościańskich, wolnych od wszelkich służebności wobec dworu.
    The following article deals with the problems of the enfranchisement reform and the process of land regulation and separation in the village of Sławno. The enfranchisement reform introduced in the Grand Duchy of Posen in 1823, along with the accompanying agrarian reforms, was one of the most significant episodes in the history of the Wielkopolska countryside. As a result, not only was the ownership structure and socio-economic system of the village transformed, but the cultural landscape was also permanently and profoundly altered. In the course of a multi-year procedure that ended with an agreement (recession) in 1839, 14 fully independent hereditary landowner farms were created in Sławno, free of any easements to the manor.
    Źródło:
    Studia Lednickie; 2022, 21; 57-82
    0860-7893
    2353-7906
    Pojawia się w:
    Studia Lednickie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między traumą a resentymentem: O pamięci rabacji galicyjskiej i przemocy pańszczyźnianej w dramatach ludowych drugiej połowy XIX wieku
    Between Trauma and Resentment: Towards Research on the Galician Peasant Uprising and Serfdom Violence in Folk Dramas of the Second Half of the 19th Century
    Autorzy:
    Koprowicz, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34112046.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    folk drama
    serfdom
    Galician Peasant Uprising
    Władysław Ludwik Anczyc
    Jan Kanty Galasiewicz
    memory
    dramat ludowy
    pańszczyzna
    rabacja galicyjska
    pamięć
    Opis:
    Artykuł dotyczy reprezentacji (nie)pamięci o rewolucji chłopskiej z 1846 roku i przemocy pańszczyźnianej w dramacie ludowym z drugiej połowy XIX wieku. W omawianym przypadku teatr rozumiany jest jako maszyna pamięci klasowej, w szczególności pamięci ziemiańskiej i chłopskiej. Analizie poddano dwa utwory dwóch najpopularniejszych twórców dramatu ludowego tego okresu: Chłopów arystokratów (1849) Władysława Ludwika Anczyca i Wspólne winy (1882) Jana Kantego Galasiewicza. Pierwszy z nich, zazwyczaj czytany jako satyra na realia pouwłaszczeniowej wsi, stanowi dla autorki reakcję na porabacyjną traumę ziemiaństwa i próbę rekonstrukcji stabilnych tożsamości, którymi zachwiało to wydarzenie. Z kolei drugi – Wspólne winy, pisany ręką twórcy chłopskiego pochodzenia, został pokazany jako rozprawa na temat chłopskiego resentymentu związanego z przemocą pańszczyźnianą.
    This article discusses the representation of the (absent) memory of the peasant revolution of 1846 and serfdom-related violence in folk drama from the second half of the 19th century. Theatre is understood here as a vehicle of class memory, in particular of the memory of landed gentry and peasants. Two works by two most popular authors of folk drama in this period are analyzed: Chłopi arystokraci (Aristocratic peasants, 1849) by Władysław Ludwik Anczyc and Wspólne winy (Guilty together, 1882) by Jan Kanty Galasiewicz. The former, usually interpreter as a satire on the realities of the countryside after peasant enfranchisement, is read by the author of the article as a reaction to the trauma induced in the landed gentry by the Galician Peasant Uprising and an attempted reconstruction of stable identities that were shaken by this event. The latter, in turn, whose author came from a peasant family, is presented as a treatise on peasant resentment stemming from the violence of serfdom.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 2; 71-101
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Oj skończy się nam, skończy nasze mordowanie”. Ludowe pieśni antyfeudalne, Ściegienny, Szela i możliwy wpływ chłopskiej teologii emancypacyjnej na rabację galicyjską.
    Anti-feudal Folk Songs and the Possible Impact of Peasant Liberation Theology on the Outbreak and Course of the Galician Peasant Uprising of 1846
    Autorzy:
    Pfeifer, Kasper
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1009301.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-25
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    oral literature
    peasant songs
    serfdom
    Piotr Sciegienny
    Jakub Szela
    Galician Slaughter
    literatura oralna
    pieśni ludowe
    pańszczyzna
    Piotr Ściegienny
    rabacja galicyjska
    Opis:
    Opierając się na metodologii akcentującej narracyjny i dyskursywny wymiar historii, autor analizuje pieśni chłopskie towarzyszące rabacji galicyjskiej (1846) oraz rewolucyjnemu ruchowi ludowemu organizowanemu w Królestwie Polskim przez Związek Chłopski (1842–1844). Główna teza artykułu zakłada, że oba ruchy antyfeudalne były ze sobą powiązane pod względem zarówno teorii, jak i praktyki, a jej źródłem była teologia emancypacyjna księdza Piotra Ściegiennego. Liczne przesłanki potwierdzające postawioną w ten sposób hipotezę można znaleźć w zachowanych do dziś ludowych pieśniach buntowniczych. Rekonstruując powiązania między twórczością chłopów zaangażowanych w oba ruchy rewolucyjne, autor odnosi treść badanych utworów do pism politycznych Ściegiennego. Ich relacyjna lektura dostarcza dowodów pozwalających zakwestionować obecną w pismach konserwatywnych historyków dewaluację warstw ludowych jako podmiotów rewolucyjnych. Paralele, które można znaleźć we wspomnianych pieśniach rabacji i Związku Chłopskiego oraz w twórczości politycznej księdza Piotra Ściegiennego, prowadzą do wniosku, że praktyka ruchu ludowego kojarzonego zwykle z Jakubem Szelą była głęboko zakorzeniona w teorii autora Złotej książeczki, zaś jej nadrzędnym celem było obalenie ustroju feudalnego na terenie Galicji, a nie – jak chce to widzieć policyjna historiografia – użyciem przez administrację austriacką polskojęzycznych chłopów do stłumienia szlacheckiego powstania krakowskiego (1846).
    Using methodologies that accentuate the narrative and discursive contexts of history, the author analyzes oral literature accompanying the Galician Slaughter led by Jakub Szela (1846) and the revolutionary movement organized in the Congress of Poland by Piotr Ściegienny (1842-1844). The main thesis of this article asserts that both of these anti-feudal movements were interrelated in their theories and practices, and that Piotr Sciegienny’s theology of liberation was their common source. Support for my hypothesis can be found in rebellious folk songs lyrics which have survived to this day. Reconstructing the links between the starting points of peasant engagement in both revolutionary movements, the author compares the textual content of rebel songs from the time of the Galician Slaughter to Piotr Sciegienny’s political works. The parallels that can be found between his writings and both the Galician songs and those of Sciegienny’s own peasant movement lead me to conclude that the practice of the peasant revolutionary movement of the Galician Slaughter was deeply rooted in the theory of Piotr Sciegienny and to perceive in Jakub Szela’s actions his overarching aim – the overthrowing of the Galicia’s feudal system.
    Źródło:
    Praktyka Teoretyczna; 2019, 33, 3; 89-114
    2081-8130
    Pojawia się w:
    Praktyka Teoretyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znikający punkt zwrotny. Piotra Chmielowskiego kłopoty z periodyzacją „najnowszej literatury polskiej”
    Vanishing turning point. Piotr Chmielowski’s difficulties with periodization of the “recent Polish literature”
    Autorzy:
    Wedeman, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1534418.pdf
    Data publikacji:
    2012-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    positivist breakthrough
    abolition of serfdom
    January uprising
    strife of the old and the young press
    Scientism
    revival of Enlightenment thinking
    Opis:
    [An outline of the literature of the last sixteen years] written by Piotr Chmielowski was designed in the author’s intention as a sketch of “rather journalistic than historical features”. The above is clearly indicated by the forewords written by the author to its successive four editions published between 1881 and 1898. Still, despite its lack of pretentions, the book acquired with time the status of a fully-fledged instructive approach to Polish literature of the Positivist period. A closer look at the text with regard to the proposed periodization reveals, however, a number of flaws and aporias committed by Chmielowski, particularly in establishing boundary dates of the proposed literary period. The present article attempts to prove that the source for the inaccuracies and inconsistencies of the solutions proposed in Zarys is not so much in their makeshift or the pro tem nature, but rather in the aggressively promoted ideology, represented by Chmielowski, that completely disregarded the nature of literary phenomena.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2012, 19; 47-59
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od pańszczyzny do hipsterstwa. Muzyka ludowa między wsią a miastem. Z Andrzejem Bieńkowskim rozmawia Piotr Grochowski
    Autorzy:
    Bieńkowski, Andrzej
    Grochowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2029307.pdf
    Data publikacji:
    2021-05-07
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    music
    politics
    serfdom
    World War II
    communism
    dance houses movement
    muzyka ludowa
    polityka
    pańszczyzna
    druga wojna światowa
    komunizm
    domy tańca
    Opis:
    Andrzej Bieńkowski malarz, etnograf, autor filmów dokumentalnych, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autor książek Ostatni wiejscy muzykanci (2001), Sprzedana muzyka (2007) i 1000 kilometrów muzyki (2009). Od lat 80. XX w. wraz z żoną Małgorzatą prowadzą badania etnograficzne, nagrywają i filmują wiejskich muzykantów oraz śpiewy z Polski, Ukrainy i Białorusi. W roku 2012 założyli fundację Muzyka Odnaleziona, która udostępniania zgromadzone przez nich olbrzymie zbiory archiwalne w formie wydawnictw płytowych, poprzez stronę internetową www.muzykaodnaleziona.pl oraz kanał w serwisie YouTube. Realizują również projekt Archiwum Muzyki Wiejskiej (https://archiwummuzykiwiejskiej.pl/), który służy gromadzeniu, digitalizacji i udostępnianiu fotografii dokumentujących muzyczną kulturę wsi.
    Andrzej Bieńkowski painter, ethnographer, author of documentary films, professor at the Academy of Fine Arts in Warsaw. Author of the books The Last Country Musicians (2001), The Sold Music (2007) and 1000 Kilometers of Music (2009). Since the 1980s, he and his wife Małgorzata have been conducting ethnographic research, recording and filming rural musicians and singing performances from Poland, Ukraine and Belarus. In 2012, they set up the Muzyka Odnaleziona foundation, which makes their huge archival collections available on CDs as well as on the website www.muzykaodnaleziona.pl and on a YouTube channel. They also implement the Rural Music Archive project (https://archiwummuzykiwiejskiej.pl/), which aims to collect, digitize and make available photographs documenting the musical culture of the countryside.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2021, 1; 99-108
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Serfdom and Mobility in Eighteenth-Century Bohemia. On Josef Grulich’s Book Migrační strategie: Město, předměstí a vesnice na panství České Budějovice ve druhé polovině 18. století, České Budějovice: Jihočeská univerzita v Českých Budějovicích, 2018, 286 pages
    Autorzy:
    Wyżga, Mateusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1367963.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Serfdom
    rural-to-urban migrations
    České Budějovice
    marriage
    employment
    migration strategies
    poddaństwo
    migracje z obszarów wiejskich do miejskich
    Czeskie Budziejowice
    małżeństwo
    zatrudnienie
    strategie migracyjne
    Opis:
    The article discusses a book focusing on migration strategies as exemplified by the area surrounding the city of České Budějovice in the second half of the eighteenth century. Formally, the peasant population in Bohemia was bound in serfdom until 1781, which has until recently been believed to have considerably curtailed its mobility. The underlying research is based mostly on letters of discharge and registers of births, marriages and deaths. The author sets out to explain the migration strategies followed by the residents of villages situated in the surroundings of a major urban center. He discusses the migrants’ main motivations and the ways in which they tried to relocate within the bounds of the law. Special attention is paid to movements relating to labor markets and matrimony. The issue of migration strategies is discussed against a vast social background.
    Artykuł omawia książkę poświęconą strategiom migracyjnym, czego przykładem jest obszar otaczający miasto Czeskie Budziejowice w drugiej połowie XVIII wieku. Formalnie ludność chłopska w Czechach była związana pańszczyzną do 1781 roku. Do niedawna uważano, że znacznie ograniczało to jej mobilność. Zasadniczo badania opierają się głównie na listach zwalniających i rejestracji urodzeń, małżeństw i zgonów. Autor postanawia wyjaśnić strategie migracji stosowane przez mieszkańców wsi położonych w pobliżu dużego ośrodka miejskiego. Omawia główne motywacje migrantów i sposoby prób przenosin podejmowanych w granicach obowiązującego prawa. Szczególną uwagę zwraca się na ruchy związane z rynkami pracy i małżeństwem. Problem strategii migracyjnych jest omawiany na szerokim tle społecznym.
    Źródło:
    Przeszłość Demograficzna Polski; 2019, 41; 233-247
    0079-7189
    2719-4345
    Pojawia się w:
    Przeszłość Demograficzna Polski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chłopskie prawa do ziemi i udział chłopów w obrocie nieruchomościami w Księstwie Warszawskim w świetle akt notarialnych (na przykładzie powiatu konińskiego)
    Autorzy:
    Opaliński, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036260.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Duchy of Warsaw
    notarial deeds
    peasants
    land property
    divided dominium
    quit rent
    serfdom
    Księstwo Warszawskie
    akta notarialne
    chłopi
    grunty
    własność podzielona
    czynsz
    pańszczyzna
    Opis:
    Artykuł przedstawia wyniki analizy umów kupna-sprzedaży nieruchomości chłopskich zawartych w okresie Księstwa Warszawskiego na terenie powiatu konińskiego. Badania zostały oparte na materiale archiwalnym w postaci aktów notarialnych sporządzonych przez notariusza konińskiego Wilhelma Sztandkego oraz urzędników konińskiego sądu pokoju. Dokumentacja ta przechowywana jest w konińskim oddziale Archiwum Państwowego w Poznaniu. Analizie zostały poddane takie elementy jak: rodzaj i powierzchnia sprzedawanych nieruchomości, warunki dyktowane w umowach chłopom przez szlachtę (cena, wysokość powinności, konsens, laudemium), swoboda dalszego obrotu zakupionymi nieruchomościami przez chłopów, udział chłopów w obrocie na tle pozostałych stanów oraz zasoby finansowe chłopów w świetle dokonanych transakcji.
    The article discusses the outcome of the analysis of purchase/sale agreements concerning peasant-owned land properties concluded in the Konin County during the existence of the Duchy of Warsaw. The research is based on archival materials in the form of notarial needs drawn up by Konin Notary Wilhelm Sztandke and clerks of the Konin Justice of the Peace. The documents are stored in the Konin branch of the State Archives in Poznań. The analysis comprises the following aspects: the type and area of sold properties, conditions imposed on peasants by nobility (price, fees, consensus, laudemium), freedom of trading in properties purchased by peasants, participation of peasants in property trade in comparison to other classes, and financial resources of peasants in view of the finalized transactions.
    Źródło:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2020, 81; 153-185
    0080-3634
    Pojawia się w:
    Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ostatni niewolni we współczesnej Europie – relikty poddaństwa na Spiszu i ich zniesienie w latach trzydziestych XX w.
    Autorzy:
    Baran-Kozłowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1900838.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Spisz
    II Rzeczpospolita
    pańszczyzna
    ustawa z 20 III 1931 r.
    Spiš
    Second Polish Republic
    serfdom
    act of Polish Parliament of 20 March
    1931
    Opis:
    In Polish Spiš, incorporated on 28 July 1920 into the Second Polish Republic, there were three villages (Niedzica, Falsztyn and Niżne Łapsze) which belonged to two related families (the Salamons and the Jungenfelds). These villages were relics of feudalism in the form of serfdom of one of the categories of local peasants referred to as “żelarze”. This problem, solved in two stages in Hungary in 1848 and 1896, in Polish Spiš was not eliminated until 20 March 1931 when a legal act led to enfranchisement of “żelarze” by way of purchase over the next three years.
    Źródło:
    Historia Slavorum Occidentis; 2021, 1 (28); 104-117
    2084-1213
    Pojawia się w:
    Historia Slavorum Occidentis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawa i wolność chłopów w Konstytucji 3 maja
    The rights and freedom of peasants in the Costitution of May 3
    Autorzy:
    Wątor, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28011667.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
    Tematy:
    chłopi
    Konstytucja 3 maja
    prawo i wolność
    pańszczyzna
    idee społeczne i narodowe
    peasants
    Constitution of May 3
    rights and freedom
    serfdom
    social and national ideas
    Opis:
    Celem niniejszej pracy było ukazanie praw i wolności chłopów w artykułach Konstytucji 3 maja. Przedstawiono jak wyglądała pańszczyzna i status prawny najniższego stanu przed uchwaleniem Ustawy Rządowej. W artykule opisano również czy próba wprowadzenia zmian miała wpływ na zmiany społeczne na ziemiach polskich i czy były one poparte przez społeczeństwo. Ponadto poddano pod rozważania tezę, czy Konstytucja 3 maja miała wpływ na rozwój idei społecznych i narodowych wśród chłopstwa.
    The aim of this study was to prezent the rights and freedoms of peasants in the articles of the Constitution of May 3. It presents serfdom and the legal status of the lowest state before the adoption of the Government Act. The article also describes whether the attempt to introduce changes had an impact on social changes in Poland and whether they were supported by the society. More over, it was considered whether the Constitution of May 3 had an impact on the development of social and national ideas among the peasants.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne; 2022, 18, 1; 27-43
    1896-4087
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sytuacja społeczno-gospodarcza Galicji w latach 1772-1848
    Autorzy:
    Nowak, Daniel Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1052770.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
    Tematy:
    gospodarka Galicji
    Józef II
    Maria Teresa
    pańszczyzna
    sądownictwo wiejskie
    rabacja
    uwłaszczenie
    uprawa ziemi
    hodowla zwierząt
    ziemianki
    koniczyna
    zboże
    the economy of Galicia
    serfdom
    rural judiciary
    inroad
    affranchisement
    tillage
    animal breeding
    dugout
    clover
    grain
    Opis:
    Te following article describes the socio-economic situation of Galicia in the years 1772-1848, paying special attention to the period of the rule of empress Maria Teresa (d. 1780) and her son Joseph II (d. 1790). Above all, the article touches upon the issues regarding the situation of the rural population and describes the Austrian reforms which had the goal of improving the situation of this population and which regarded, inter alia, the regulation of the amount of socage and the duties of the peasants towards the court, the rural judiciary and other matters regarding servile relations. A separate issue considered in the article was the development of agriculture and the gradual introduction of new crops within the Galicia region, such as potatoes and clover, as well as the changes within the range of the cultivation techniques.
    Źródło:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2018, 25; 273-293
    1234-8880
    Pojawia się w:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z zagadnień związków władzy z podporządkowaniem i równością
    From the Problems of the Relationships of Authority with Subordination and Equality
    Autorzy:
    Wołpiuk, Waldemar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1955361.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
    Tematy:
    podporządkowanie
    porządek prawny
    społeczny
    uległość
    posłuszeństwo
    przemoc
    władza polityczna
    dobrowolne podporządkowanie władzy
    atrybuty władzy
    rządzenie
    autorytaryzm
    równość
    równość wobec prawa
    postprawda
    niewolnictwo
    poddaństwo
    feudalizm
    własność
    bogactwo
    nierówność materialna
    subordination
    voluntary subordination to authority
    legal order
    social order
    submission
    obedience
    violence
    political authority
    attributes of power
    rule
    authoritarianism
    equality
    equality in law
    “post-truth”
    slavery
    serfdom
    feudalism
    property
    wealth
    material inequality
    Opis:
    Przedmiotem niniejszego opracowania jest analiza zjawiska podporządkowania jako przejawu stosunków między władzą polityczną a społeczeństwem oraz zjawiska równości jako przyrodzonego prawa jednostki ludzkiej. Autor podjął próbę zbadania wzajemnych relacji między oboma zjawiskami, zwłaszcza z punktu widzenia wpływu na kształtowanie się stosunków między władzą polityczną a społeczeństwem.
    The subject matter of this paper is the analysis of the phenomenon of subordination as a manifestation of the relationships between political authority and society and of the phenomenon of equality as an inherent right of individuals. The author has made an attempt to examine the mutual relationships between the two phenomena, especially from the perspective of the impact on the establishment of relationships between political authority and society.
    Źródło:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem; 2020, 12, 4; 7-31
    2080-1084
    2450-7938
    Pojawia się w:
    Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    POGLĄDY WILHELMA WUNDTA NA TEMAT I WOJNY ŚWIATOWEJ
    Wilhelm Wundt’s opinions on The First World War
    Autorzy:
    Zeidler, Włodzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/564751.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    uczeni europejscy wobec I wojny światowej
    wspólnota w poddaństwie
    interpretacja wojny przez F. Fischera
    J Leonhard o politycznych i kulturowych skutkach wojny
    przewrót Chr Clarka
    wojna prawdziwa
    narody oraz ich filozofia
    wizja przyszłej Europy
    European scientists to 1st World War
    community in serfdom
    interpretation of war by F Fischer
    Leonhard J about political and cultural effects of war
    revolution of Chr. Clark
    true war
    nations and their philosophy
    vision of future Europe
    Opis:
    Wilhelm Wundt należał do tych uczonych oraz intelektualistów, którzy na temat I wojny światowej posiadali własne poglądy już wówczas, kiedy ta dopiero się zaczynała. W niniejszym artykule chcę odpowiedzieć na dwa pytania. Najpierw na to, które dotyczy osobliwości stanowiska Wundta, a następnie na to, które dotyczy wewnętrznej zgodności jego poglądów, to znaczy z jednej strony poglądów na temat wojny, a z drugiej – jego wcześniejszych, oryginalnych poglądów w zakresie filozofii i psychologii (np. etyka lub Völkerpsychologie). Stanowisko Wilhelma Wundta w odniesieniu do wojny – w odróżnieniu od opracowań wcześniejszych – scharakteryzuję na podstawie trzech jego prac: Über den wahrhaften Krieg (1914), Die Nationen und ihre Philosophie (1915) oraz Zur Lage (1916, odpowiedź dla „Polnische Blätter”). Wykorzystanie tego trzeciego źródła, przez wiele dziesięcioleci pomijanego przez historyków psychologii (zarówno w Polsce, jak również w innych krajach) wyznacza specyfikę poniższego opracowania.
    Wilhelm Wundt was one of those scientists and intellectualists, who had their own opinions on WWI even when it was just beginning. In the article the author wants to answer two questions. First, the answer the question concerning peculiarity of Wundt’s stance. Second, answer the question of inner consistency of his opinions i.e. his outlooks on war and his earlier and original viewpoints on philosophy and psychology (i.e. ethics or Volkerpsychologie). Unlike in previous studies, Wilhelm Wundt’s stance on war is characterized based on his three works: Über den wahrhaften Krieg (1914), Die Nationen und ihre Philosophie (1915) and Zur Lage (1916, the answer for „Polnische Blätter”). The inclusion of the third work, which for many decades was ignored by psychology historians (in Poland and in the other countries alike), is what makes this study distinct.
    Źródło:
    Studia Psychologica; 2016, 16, 1; 97-119
    1642-2473
    Pojawia się w:
    Studia Psychologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-28 z 28

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies