Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "semantic derivation" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
Стратегії семантичної деривації ірраціональної лексики в українській, англійській і німецькій мовах
Semantic Derivation Strategies оf Irrational Vocabulary in the Ukrainian, English аnd German Languages
Autorzy:
Кінащук, Анастасія
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030700.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
irrational vocabulary
semantic derivation
semantic derivation strategies
model of irrational situation
semantic shift
Źródło:
Slavia Orientalis; 2021, LXX, 4; 829-849
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słow. *seb-/*sob- jako punkt wyjścia derywacji formalnej i semantycznej
Common Slavic *seb-~*sob- as a starting point of formal and semantic derivation
Autorzy:
Topolińska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567952.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
person
reflexive pronoun
semantic derivation
Opis:
The author analyzes derivatives from the old Slavic root *seb-/*sob- and presents two different lines of the semantic derivation: (a) 'something that is distinct, peculiar' and (b) 'something that is / should be appropriated by the subject'. The central position in the first, older, set of derivatives belongs to the substantive osoba 'person'.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2012, 1(7); 31-39
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Identyfikacja ulic w siedemnasto- i osiemnastowiecznych księgach miejskich Pobiedzisk
The identification of street names in 17th and 18th centuries municipal year books of the town of Pobiedziska
Autorzy:
Sieradzki, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/911162.pdf
Data publikacji:
2015-02-05
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
onomastics
street names
semantic derivation
nominal groups
Opis:
A description of manners of the identification of streets in manuscript documents, which the 17th and 18th centuries municipal year books were, is the subject of the article. Three types of phrases were analysed: the phrases with a sentence determiner, the phrases with a determiner in the form of the prepositional phrase and the phrases with a determiner in the form of adjective. The essential aim of the research is to establish possible semantic structures which were the semantic sources in the process of deriving the nominal groups that have become the street names. The results of the research are as follow: 1. streets were identified almost exclusively (apart from two cases) by deriving the semantic locative relation; 2. most of the locative relations were derived from the proper names taken from beyond the city area as in the case of the town of Gniezno; 3. in few nominal groups the locative relations were derived from the proper names that were in use in the city area as in the case of the town of Pobiedziska.
Źródło:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2015, 30
2082-9825
2450-0259
Pojawia się w:
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Derywacja semantyczna (i formalna) od prasłowiańskiego rdzenia *by- na gruncie polskim
Autorzy:
Topolińska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049974.pdf
Data publikacji:
2022-01-25
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
derywacja semantyczna
być
semantic derivation
Pol. być
Opis:
Artykuł przedstawia rezultaty semantycznej i formalnej derywacji ogólnosłowiańskiego rdzenia *by- (por. polski czasownik być) w języku polskim, bazującej na dwóch różnych komponentach semantycznych: 1. ‘istnieć, być gdzieś’ i 2. ‘być jakimś / kimś’. Analizy prowadzą do konkluzji, że *by- (w derywatach od być) ma bardzo wysoką frekwencję, zarówno w słownictwie, jak i w tekstach, stanowi więc ważny element polskiego systemu leksykalnego i syntaktycznego.
The paper presents the results of the semantic and formal derivation of the Common Slavic root *by- (as in the Polish verb być) in the Polish language based on its two different semantic components: 1. ‘to exist, to be somewhere’ and 2. ‘to have some attribute’; ‘to be somebody’. The analyses lead to the conclusion that *by- (in the derivatives from być) has extremely high frequency both in the vocabulary and in the texts, and as such constitutes an important element of the Polish lexical and syntactic system.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2022, 18; 201-204
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantic (and formal) derivation from the Common Slavic root *prav‑ in Polish and in Macedonian
Semantyczna (i formalna) derywacja od ps. rdzenia * prav‑ na gruncie polskim i macedońskim
Autorzy:
Topolińska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084453.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
*prav‑
semantic derivation
verbal roots
Macedonian language
Polish language
Opis:
The author supports the thesis that the semantic derivation presents the basic mechanism enriching our lexical resources.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 161-166
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the semantic derivation: A Polish-Macedonian approach
O derywacji semantycznej w ujęciu polsko-macedońskim
Autorzy:
Solecka, Kazimiera Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084598.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Proto-Slavic root
Semantic derivation
Macedonian
Polish
contrastive studies
Opis:
This publication begins a series of works devoted to the analysis of the semantic derivation of selected Proto-Slavic roots in Macedonian and Polish. The aim of this work is to capture the parallels and differences in the evolution of the two confronted – though rather distant – languages. We obtain Macedonian and Polish visualizations of the world.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 231-236
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ps. *ži- /živ- (~ *zvěr-) (basic lines of semantic derivation in Polish)
Psł. *ži- /živ- (~ *zvěr-). Główne linie derywacji semantycznej na gruncie polskim
Autorzy:
Topolińska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084593.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Semantic derivation
Polish
Proto-Slavic
*ži-
*živ-
old Slavic isogloss
Opis:
The author presents basic lines of semantic derivation from Proto-Slavic root *ži-/*živ- in Polish. Working on her theme she discovers an interesting old Slavic isogloss: while in West-Slavic languages the names for concepts ‘life/live’ and ‘animal’ have different etymology, in South- and East-Slavic, with the exception of the Ukrainian language – they have common origin.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 181-185
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co łączy obcego z obecnym?
Semantic Evolution of Polish obcy and obecny
Autorzy:
Topolińska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/568060.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
etymology
semantic derivation
shifters in the Slavonic languages
pronouns
obcy
obecny
Opis:
The author analyzes the semantic evolution of Polish adjectives obcy and obecny, deriving from the Common Slavic *o b ь t' ь. They are both shifters, which means that their reference is context dependent. She demonstrates that their lines of semantic evolution in Polish are unique in the Slavic linguistic world.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2014, 11; 29-34
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jednostki gramatyczne pochodne od liczebników i wyrażeń liczebnikowych
Autorzy:
Sobotka, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2151262.pdf
Data publikacji:
2021-11
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
conceptual and lexical field
numerical expressions
semantic derivation
metatextual operators
metapredicative operators
semantic relationships
Opis:
This paper discusses the notion of quantity and related notions from the perspective of their lexicalisation in the area of the so-called (functional, auxiliary) grammatical expressions. Such units, founded on the notion of quantity, create a microsystem composed of the following semantic and functional classes: interrogative pronouns, relators, prepositions, metapredicative operators (of gradation, limitation, approximation), conjunctions, particles, metatextual commentaries, and modifi er of declarativity. The semantic relationships between these units are similar to the ones noticeable between expressions from the relevant level of language; apart from that, they form pairs based on such relationships with units from outside the examined lexical and conceptual field. The paper also discusses the variant groups among the analysed expressions and units that are formally similar yet functionally different.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2021, 788, 9; 20-39
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce słowotwórstwa w gramatyce pisanej według formuły „treść > forma”
Autorzy:
Topolińska, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/568068.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
word-formation category
semantic derivation
formal
kategoria słowotwórcza, derywacja semantyczna, derywacja formalna
Opis:
The author understands word-formation as a system of formal means for lexicalization, i.e. for creation of new lexemes and enriching the inventories of the lexical semantic categories. She suggests that in a grammar written after the formula "meaning > form" the thematic block 'word-formation' should be correlated with the semantic classification of predicates and conceived as an analysis of the lexical semantic categories with word-formational exponents.
Autorka traktuje słowotwórstwo jako system formalnych środków służących leksykalizacji, to znaczy, tworzenia nowych leksemów i wzbogacania inwentarzy leksykalnych kategorii semantycznych. Sugeruje, że w gramatyce pisanej według formuły „treść > forma” blok tematyczny ‘słowotwórstwo’ powinien być skorelowany z semantyczną klasyfikacją predykatów oraz określony w celu analizy leksykalnych kategorii semantycznych z wykładnikami słowotwórczymi.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2018, 15
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Англійське власне ім’я Jack і похідні від нього епоніми: гніздове дослідження
The english proper name Jack and its derivited eponyms: word family research
Angielskie imię własne Jack i pochodne od niego eponimy: badanie gniazdowe
Autorzy:
Ostapenko, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2090122.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Jack
eponym
derived lexeme
anthroponym
semantic derivation
phraseology
eponim
pochodny leksem
antroponim
derywacja semantyczna
frazeologizm
Opis:
The English name Jack is one of the most common names in English-speaking countries, which has become a derivate for a large number of derived eponyms. The lack of a comprehensive study of this word family determines the relevance of our research. The article is made within the framework of comparative-historical linguistics, lexical semantics, and onomastics. The article aims to explore the structure of the derivative-semantic word family with a stem anthroponym eng. Jack. As a result, the structural types of secondary word family constituents and the main directions of semantic evolution of the creative lexeme and its common nouns derivatives, including phraseological units, were identified. All derived eponyms of the name Jack were divided into the following micro-families: representatives of living nature (males, plants, animals), inanimate objects (mechanisms – any things that have replaced human labor or with which something can be done) and an intermediate link of lexemes denoting the image of a man.
Jack to jedno z najbardziej rozpowszechnionych imion w krajach anglojęzycznych i dlatego stało podstawą do tworzenia wielu pochodnych eponimów. Brak kompleksowej rozprawy naukowej dotyczącej tego słowotwórczego gniazda określa aktualność danej pracy. Artykuł jest oparty na postulatach porównawczo-historycznego językoznawstwa, semantyki leksykalnej i onomastyki. Celem jest badanie struktury słowotwórczo-semantycznego gniazda, na szczycie którego znajduje się antroponim Jack. W wyniku przeprowadzonych analiz zostały wydzielone strukturalne typy wtórnych konstytuentów gniazda i zasadnicze kierunki treściowej ewolucji podstawowego leksemu oraz jego apelatywnych form pochodnych, między innymi frazeologizmów. Wszystkie eponimy pochodne od imienia Jack podzielone były na następujące mikrogniazda: przedstawiciele przyrody ożywionej (osoby płci męskiej, rośliny, zwierzęta), obiekty przyrody nieożywionej (mechanizmy – jakiekolwiek rzeczy, które zastąpiły czynności człowieka albo za pomocą których coś można zrobić) oraz część leksem określających wizerunek mężczyzny w kulturze.
Źródło:
Studia Ukrainica Posnaniensia; 2021, 9, 2; 59-71
2300-4754
Pojawia się w:
Studia Ukrainica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
'Dla odmiany' – fraza przysłówkowa i komentarz metatekstowy (na tle konstrukcji dla + NP)
Autorzy:
Żabowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567900.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
preposition
dla [for]
metatextual comment
grammaticalization
semantic derivation
intentionality
przyimek
dla
metakomentarz
gramatykalizacja
derywacja semantyczna
intencjonalność
Opis:
The main aim of the article is to establish the status of expression dla odmiany in Polish; attention focuses both on the conceptual level of language analyzed in the syntactic-semantic perspective and also on the metatextual level described in functional terms. The expressions like dla zdrowia, dla zabawy and also dla przykładu, dla przypomnienia serve as a background for this analysis. The obtained results demonstrate that the uses of dla odmiany represent: 1) syntactical construction, which realizes two patterns: a) zrobić coś [dla _ {np. odmiany (od czegoś)}], b) [(zrobić coś1)] dla _ {np. odmiany} (zrobić coś2) and 2) metatextual language unit dla odmiany.
Celem artykułu jest określenie statusu wyrażenia dla odmiany w języku polskim, zarówno na poziomie przedmiotowym języka (analizowanym w perspektywie semantyczno-składniowej), jak i na poziomie metatekstu (opisywanym w terminach funkcjonalnych). Tłem dla przeprowadzanych analiz są wyrażenia typu dla zdrowia, dla zabawy oraz dla przykładu, dla przypomnienia. Uzyskane wyniki potwierdzają, że użycia dla odmiany reprezentują: 1) połączenie syntaktyczne, stanowiące realizację dwóch schematów: a) zrobić coś [dla _ {np. odmiany (od czegoś)}], b) [(zrobić coś1)] dla _ {np. odmiany} (zrobić coś2) i 2) metatekstową jednostkę języka dla odmiany.
Źródło:
Linguistica Copernicana; 2019, 16
2080-1068
2391-7768
Pojawia się w:
Linguistica Copernicana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Способи семантичної деривації в українській релігійній лексиці
Ways of Semantic Derivation in the Formation of the Ukrainian Religious Vocabulary
Autorzy:
Kowtun, Albina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459389.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
релігійна лексика
семантична деривація
звуження значення
метонімія
метафора
religious vocabulary
semantic derivation
narrowing of meaning
metonymy
metaphor
Opis:
We came to the conclusion that narrowing of meaning and metonymy are two main types of semantic derivation of all thematic fields of religious vocabulary (52% and 42%, respectively). Metaphor (6%) as a form of semantic derivation and an empirical classifier of the objects of observation is counterproductive in the religious sphere, since for the religious vocabulary empiricalness is not the main source of spiritual knowledge. Active narrowing of well-known and specialized meanings is the result of linguistic conservatism, the emergence of new functions of objects and changes in the knowledge about them. The disappearance of many of the primary meanings was induced by sustainable consolidation of religious narrowings, and frequent replacement of considerable part of them with synonymic equivalents made their functioning to be just a temporal phenomenon. Metonymy in the religious vocabulary as an effective means to achieve economy of speakers’ efforts is well-developed by local, temporal, causal, attributive and synecdochic types. Metaphors created directly by individuals in their religious activities and those from the Bible that underwent terminologization were created in different ways, namely according to the similarity of features (such as function, external feature, relation of subordination, unreal [but desirable] feature, associative characteristics of emotive evaluative nature).
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2015, 10; 82-96
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantic Derivation Strategies of Verbs of Smell Emission in the Polish and Ukrainian Languages
Strategie derywacji semantycznej czasowników emisji zapachu w języku polskim i ukraińskim
Autorzy:
Demenchuk, Oleh
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33316629.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
strategy
model
semantic derivation
verbs of smell emission
situation concept
strategia
derywacja semantyczna
czasowniki emisji zapachu
pojęcie sytuacji
Opis:
The article focuses on the strategies of semantic derivation of verbs of smell emission – a semantic class of words that denote a situation of smell emission and its perception. The study reveals the features of verbs of smell emission and characterizes their semantic shifts in the Polish and Ukrainian languages. We posit that a linguistic item’s semantic paradigm development aligns with situation concept extensions, which are supposed to be determined by the changes participants undergo within source-to-target-situation shifts. The semantic shifts construed by Polish and Ukrainian verbs of smell emission suggest the regular direction of concept extensions – from an internal domain (a situation of smell emission and its perception) via an adjacent one (smell identification) towards an external (smell interpretation) domain.  
W artykule skupiono się na strategiach derywacji semantycznej czasowników emisji zapachu – słów oznaczających sytuację wydzielania zapachu i jego percepcji. W pracy ukazano cechy czasowników emisji zapachu oraz scharakteryzowano ich zmiany semantyczne w języku polskim i ukraińskim. Rozszerzenia pojęcia sytuacji emisji zapachu są zdeterminowane przez zmiany charakterystyk uczestników sytuacji. Przesunięcia semantyczne sugerują regularny kierunek rozszerzeń – od domeny wewnętrznej (sytuacja emisji zapachu i jego percepcji) przez dziedzinę przyległą (identyfikacja zapachu) w kierunku domeny zewnętrznej (interpretacja zapachu).
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Position of Middle Irish: Historical Linguistics and Glottochronology
Autorzy:
Mikhailova, Tatyana A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1753800.pdf
Data publikacji:
2021-07-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia języka irlandzkiego
zmiany semantyczne
typologia języka
glottochronologia
derywacja semantyczna
etymologia
history of the Irish language
semantic shifts
language typology
glottochronology
semantic derivation
etymology
Opis:
A new method of “dating” language changes was proposed in the 1950s by Morris Swadesh (1952, 1955), who examined changes in the basic vocabulary of a language and postulated that the 1000-year retention rate represents 86% of the vocabulary; in other words, 14 words from a 100-word list must be replaced.  An attempt to calculate the split between Goidelic and Brittonic based on this approach was made in Greene (1964) and later in a fundamental study by Elsie (1979) containing, unfortunately, some inaccuracies. In Blažek and Novotná (2006) this split between Goidelic and Brittonic is dated to ca. 1200 BC. The authors used a new calibration, with a change in the constant of disintegration λ from 0.14 to 0.05 per millennium, the elimination of borrowings and the inclusion of synonyms in the wordlist. The use of synonyms compromises the original Swadesh idea of the basic vocabulary of a language, and automatically leads to its artificial archaisation. This article tries to demonstrate the possibility of an analysis of semantic changes in basic Irish vocabulary using the non-modified version of the Swadesh method and to define a possible date for the growth of the Middle Irish language stratum.
Pozycja języka średnioirlandzkiego: językoznawstwo historyczne a glottochronologia Morris Swadesh (1952, 1955) zaproponował nową metodę datowania zmian językowych, która zakładała 1000-letnią retencję 86% słownictwa, tzn. 14 słów (z listy 100 podstawowych) musi być zastąpione. Przy jej użyciu Greene (1964), a następnie Elsie (1979), podjęli próbę określenia, kiedy nastąpił podział na grupę goidelską oraz brytańską. Blažek i Novotná (2006) datują to wydarzenie na okres ok. 1200 p.n.e., gdyż użyli nowej kalibracji, zmieniając stałą dezintegracji λ z 0.14 na 0.05 na millennium, wyeliminowali zapożyczenia oraz uwzględnili synonimy w liście słów.  Użycie synonimów zaprzecza oryginalnej idei Swadesha, która zakładała listę podstawowego słownictwa, oraz automatycznie prowadzi do sztucznej archaizacji. W artykule pod rozwagę poddaje się możliwość analizy zmian semantycznych w podstawowym słownictwie irlandzkim przy użyciu oryginalnej metody oraz podjęto próbę oszacowania wzrostu średnioirlandzkiej warstwy językowej.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 11 Zeszyt specjalny; 129-148
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies