Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "scientism" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 38
Tytuł:
A Trial of Materialism
Próba materializmu
Autorzy:
Żukowska, Urszula Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1366849.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
materialism, Lucretius, positivism
scientism
Bolesław Prus
Ignacy Dąbrowski
materializm
Lukrecjusz
pozytywizm
scjentyzm
Opis:
The purpose of this paper is to present the main stream of the reception of Lucretius’ materialistic philosophy in Poland based on the works of the positivist period, as well as the stances of scholars who take up this subject. It outlines how positivism remains faithful to the Romantic spirit concerning the primacy of spirit and God over materialism and scientism. Additionally, the paper presents the arguments used against the materialistic philosophy in the works of Bolesław Prus and Ignacy Dąbrowski. This has led to the conclusion that there was no place for an alternative to Christian doctrine.
Celem artykułu jest przedstawienie głównego nurtu recepcji filozofii materialistycznej Lukrecjusza w Polsce na przykładzie dzieł z epoki pozytywizmu, a także stanowisk badaczy, którzy ten temat podejmują. Ukazano, w jaki sposób pozytywizm pozostaje wierny romantycznemu duchowi w kwestii prymatu ducha i Boga nad materializmem i scjentyzmem. Ponadto w artykule zaprezentowano argumenty z dzieł Bolesława Prusa oraz Ignacego Dąbrowskiego, którym filozofia materialistyczna w Polsce musi się oprzeć. To doprowadziło do konkluzji o braku miejsca dla alternatywy wobec doktryny chrześcijańskiej.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2020, 38, 1; 69-79
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Abstrakcji przestrzeń wieloraka. Kategoria przestrzenności w twórczości Wojciecha Fangora, Jerzego Grabowskiego i Ryszarda Winiarskiego - studium porównawcze
Multifarious Space of Abstraction. A Category of Spatiality in the Works of Wojciech Fangor, Jerzy Grabowski and Ryszard Winiarski – a Comparative Study
Autorzy:
Rozmarynowski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909547.pdf
Data publikacji:
2020-12-20
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
spatiality
moderate methodological scientism
Wojciech Fangor
Jerzy Grabowski
Ryszard Winiarski
Opis:
If one were to indicate some tendencies characteristic of the art of the 20th century, the pursuit of making artwork more spatial would certainly be one of them. This tendency manifests itself in the myriad of symptoms: an avant-garde redefinition of sculpture with its negative space; a proliferation of kinetic works enabling spectators to (re)shape artwork’s matter more actively; a dissemination of ephemeral forms, especially happening and performance; beginnings of installation art, to mention but a few. The present paper sets out to examine an artistic phenomenon  which is not as spectacular as the aforementioned examples, but it could be somehow placed at the intersection of them. One can consider the particular type of abstract painting, embedded in a pictorial plane and slightly opening for surrounding space, but simultaneously reconceptualising the relation between the imagined and the physically present. The first part of the article deals with methodology. As far as research is concerned, the author assumes moderate scientism as the methodological perspective. It is based on the belief that mathematical sciences throughout history have developed notions and analytical methods allowing the observable and communicable features of things, including artworks and artistic phenomena, to be explained in an effective way, i.e. more faithfully and usefully. Because of the fact that mathematical truths are not absolute, the methodological perspective is called ‘moderate’. Taking into account these assumptions, the second part of the article defines the analytical category of spatiality, which expresses painting’s ability to evoke variously conceptualised spaces. The three subsequent sections of the article are devoted to some paintings by three Polish artists active in the second half of the 20th century, i.e. Wojciech Fangor, Jerzy Grabowski, Ryszard Winiarski. Each of them combined two differently understood spatial orders in their works: physical (related to phenomenological and sensual experience) and conceptual (related to notions and theories proposed by exact sciences). Having analysed a number of paintings by Fangor, Grabowski and Winiarski, one can define notions of cosmogonic, transcendence and probabilistic space, respectively. In summary, the specificity of works analysed in the context of ideas drawn from exact sciences is examined.
Źródło:
Artium Quaestiones; 2020, 31; 401-436
0239-202X
Pojawia się w:
Artium Quaestiones
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Body, spirit and gender in Maria Komornicka’s poetry
Autorzy:
Lisowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/628197.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
androgyny, anthropology, body, decadence movement, spirit, expressionism, evolutionism, cultural construct, convention, gender, scientism, identity
Opis:
This paper concerns three significant concepts in Maria Komornicka’s writings: body, spirit and gender. The first two are closely related to each other, thus initial paragraphs are devoted to them both. On the basis of these reflections, I draw some conclusion about the image of gender created by the poet. The notion of gender is analysed in terms of Young Poland discourse of gender and from the perspective of modern methodologies: feminist criticism as well as gender and queer studies. This paper aims at encouraging the reader to reinterpret M. Komornicka’s output with contemporary awareness.
Źródło:
Journal of Education Culture and Society; 2011, 2, 1; 96-106
2081-1640
Pojawia się w:
Journal of Education Culture and Society
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Christian theology and the new atheism: the hierarchy of explanations
Teologia chrześcijańska a nowy ateizm: hierarchia wyjaśnień
Autorzy:
Nonyelu, Francis
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1601618.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
religia
nauka
nowy ateizm
scjentyzm
hierarchia wyjaśnień
religion
science
new atheism
scientism
hierarchy of explanations
Opis:
The hierarchy of explanations is necessary. Both science and theology are rooted, each in its own way, in the human desire to understand and know, but they seek understanding and truth from within formally distinct horizons of inquiry. These horizons do not overlap, compete, or conflict with each other, and what constitutes data, evidence, and confirmation in one is not the same as in the other.
Dialog Kościoła ze współczesnym społeczeństwem, zwłaszcza po Soborze Watykańskim II, prowadzi do otwarcia teologii na wiele dziedzin kultury i nauki. Obecnie Kościół systematycznie proponuje budowanie relacji między nauką i wiarą. To spowodowało radykalną zmianę i przejście od podejrzeń i wrogości do komplementarności i uznania potrzeby obustronnej współpracy w czasach kryzysu kultury naukowo-technologicznej. Roszczenie do prawdy wysuwane przez naukę opartą na racjonalności jest przez Kościół powszechnie uznawane, lecz twierdzenie „nowych ateistów”, że nauka stanowi ostateczne wyjaśnienie, musi zostać odrzucone, gdyż nie jest ona w stanie odpowiedzieć na pytanie o sens ludzkiego życia. Nie może być fundamentalnych konfliktów między wiarą a rozumem, ponieważ odnoszą się one do tego samego Bożego źródła wszelkiej prawdy. Nauka musi akceptować swoje granice poprzez określenie intelektualnej precyzji, inaczej mogłaby zostać potraktowana nie jako metoda poznawcza, lecz jako wiara.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2016, 10, 1; 151-163
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ciało, duch i płeć w poezji Marii Komornickiej
Body, spirit and gender in Maria Komornicka’s poetry
Autorzy:
Lisowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/460287.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
androginia antropologia
ciało
dekadentyzm
duch
ekspresjonizm ewolucjonizm
konstrukt kulturowy
konwencja
płeć
scjentyzm
tożsamość
androgyny,
anthropology,
body
decadence movement
spirit
expressionism
evolutionism
cultural construct
convention
gender
scientism
identity
Opis:
W referacie został podjęty temat trzech kluczowych dla twórczości Marii Komornickiej zagadnień: ciała, ducha i płci. Dwa pierwsze tematy ściśle się ze sobą łączą, dlatego początkowe akapity dotyczą ich obu. Na podstawie tych refleksji wysnuto wnioski dotyczące obrazu płci w twórczości autorki. Pojęcie to jest analizowane zarówno w kontekście młodopolskiego dyskursu płci, jak i – z perspektywy nowoczesnych metodologii: krytyki feministycznej oraz studiów genderowych i queerowych. Referat ma na celu zachęcenie odbiorcy reinterpretowania dorobku Komornickiej z punktu widzenia współczesnej świadomości.
This paper concerns three significant concepts in Maria Komornicka’s writings: body, spirit and gender. The first two are closely related to each other, thus initial paragraphs are devoted to them both. On the basis of these reflections, I draw some conclusion about the image of gender created by the poet. The notion of gender is analysed in terms of Young Poland discourse of gender and from the perspective of modern methodologies: feminist criticism as well as gender and queer studies. This paper aims at encouraging the reader to reinterpret M. Komornicka’s output with contemporary awareness.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2011, 1
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Compositions of Being: Metaphysical and Non-Metaphysical Ways of Understanding and Discerning Them
Autorzy:
Maryniarczyk, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/507504.pdf
Data publikacji:
2017-06-30
Wydawca:
International Étienne Gilson Society
Tematy:
ontic
subontic
composition
being
method
discernment
metaphysics
physics
scientism
phenomenology
abstractionism
interpretation
structure
nature
whole
part
Opis:
This article discusses different ways of understanding compositions of being, and different methods for discerning them. It considers non-metaphysical (physical, scientistic, phenomenological, abstractionist) interpretations in order to decide whether metaphysics can use them to discover and gain knowledge of the elements that determine the deepest structure of beings, and which set their mode of being. The paper also shows how much the metaphysical method for discerning the compositions of being is different from non-metaphysical methods.
Źródło:
Studia Gilsoniana; 2017, 6, 2; 269-286
2300-0066
Pojawia się w:
Studia Gilsoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy współczesna antropologia uwzględnia wiarę?
Autorzy:
Kraj, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/571750.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Christian culture
person
anthropological conflict
epistemological error
scientism
kultura chrześcijańska
osoba
konflikt antropologiczny
błąd epistemologiczny
scjentyzm
Opis:
At present there are two predominant world outlooks on anthropology. On one side, there is Christian anthropology which takes faith into consideration. Taking faith into consideration means seriously considering such issues as: the linear concept of time, the Christian concept of man created in the image and likeness of God, the concept of human freedom, and the concept of human personhood rooted in metaphysics. The majority of contemporary anthropological positions reject the transcendent and metaphysical dimensions of the world, the existence of God, and the Christian concept of man. The main area of anthropological conflict is in bioethics. The main reason for the rejection of the Christian worldview is an infatuation with empirical science which results in categorical reductionism and scientism. It is said that empirical methodology is the only methodology which provides reliable knowledge about the world and man. The other reason for the rejection of the Christian concept of man derives from dualistic anthropology related to Descartes. It treats the human body as a raw material to be used to form the human being according to the ideas born in his/her mind. It may be particularly dangerous for man. The rejection of God and his plans for man exposes the latter to serious problems. To avoid them he should revise his epistemology and open himself to the integral truth about himself and the world. It is Christian anthropology based on the Christian faith which provides him this insight into truth.
Źródło:
Polonia Sacra; 2013, 17, 2
1428-5673
Pojawia się w:
Polonia Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Aggressionstheorie Darwins nach Freud und die christliche Nachstenliebe
Teoria agresji Darwina według Freuda i chrześcijańska miłość bliźniego
Darwins Theory of Aggression according to Freud and the Christian Love of Neighbor
Autorzy:
Piegsa, Joachim
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047882.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
aggression
theory of evolution
reductionism
scientism
psychoanalysis
conscience
agresja
teoria ewolucji
redukcjonizm
scjentyzm
psychoanaliza
sumienie
Opis:
According to Charles Darwin's theory of evolution, aggression is an indispensable factor of development, since the stronger eliminates the weaker. This behavior works on the plane of lower living beings and proceeds through environmentally conditioned selection. In the case of beings driven by instinct, human beings included, such a selection is effected by means of aggression. The theory has moral implications and they are the focus of the present paper. The author discusses the practical implementations of this theory in "the age wolves", as he calls the time of Hitler's and Stalin's dictatorships, and also in the "futuristic manifesto" - the aftermath of the French Revolution, as well as in the framework of Freud's psychoanalysis, where one of the basic thesis claims that renouncement of the sexual drive leads to aggression. According to the author such beliefs are relevant to the contemporary phenomena of robotics, genetic technology and nanotechnology. The author enters into polemics with those beliefs by referring to the basic contents of the Christian faith, mainly to the perspective of the love of neighbor.
Zgodnie z teorią ewolucji Ch. Darwina, agresja stanowi niezbędny faktor rozwoju, gdyż silniejszy eliminuje słabszego. Dzieje się to na płaszczyźnie niższych istot żywych na drodze selekcji uwarunkowanej środowiskiem. W przypadku istot kierujących się instynktem, w tym także u człowieka, dokonuje się to na drodze agresji. Teoria ta ma swoje implikacje moralne, co jest przedmiotem niniejszego artykułu. Autor omawia w nim zarówno praktyczne zastosowanie założeń tej teorii w ,,wieku wilków", jak nazywa czas dyktatur hitlerowskiej i stalinowskiej, ale także w ,,futurystycznym manifeście" będącym pokłosiem Rewolucji Francuskiej czy w ramach psychoanalizy Z. Freuda, którego jedna z podstawowych tez głosi, że rezygnacja z popędu prowadzi do agresji. W przekonaniu autora, z przekonaniami tymi wiążą się współczesne zjawiska robotyki, techniki genetycznej i nanotechnologii. Z tymi poglądami autor polemizuje, odwołując się do podstawowych treści wiary chrześcijańskiej, głównie zaś do perspektywy miłości bliźniego.
Źródło:
Teologia i moralność; 2013, 8, 2(14); 141-161
1898-2964
2450-4602
Pojawia się w:
Teologia i moralność
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Duch wynalazczy, nauka, fikcja – Jan Szczepanik i Franciszek Pik Mirandola jako prekursorzy science fiction
Invention, science, fiction – Jan Szczepanik and Franciszek Pik Mirandola as forerunners of sci-fi literature
Autorzy:
Gruchała, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29433486.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
Tematy:
Franciszek Pik Mirandola
Jan Szczepanik
science fiction
modernism
scientism
modernizm
scjentyzm
Opis:
Duch wynalazczy, nauka, fikcja – Jan Szczepanik  i Franciszek Pik Mirandola jako prekursorzy science fiction Artykuł ukazuje epizod z dziejów literatury science-fiction w Polsce. Przyjaciele z lat szkolnych – Jan Szczepanik i Franciszek Pik Mirandola – wspólnie rozwijali pasję wynalazczą. Pierwszy z nich osiągnął na tym polu światowy sukces, jako twórca technologii tkackich opartych o techniki fotograficzne, a także dzięki wykonaniu kamizelki kuloodpornej dla władcy Hiszpanii, natomiast Franciszek Pik pomysły wynalazków gromadził w szufladzie, starając się zaistnieć jako pisarz. Obaj nosili cechy osobowości podwójnych: Szczepanik wydawał się współczesnym wcieleniem twórczego geniusza niezrozumianego przez mieszczańskie społeczeństwo, drugi kilkakrotnie wracał do zawodu aptekarskiego, marząc o sławie artysty. Kompetencje techniczne Franciszka Pika pozwoliły mu w sposób nowatorski eksperymentować z językiem nauki i snuć z jego pomocą refleksję egzystencjalną i metafizyczną. Opowiadania pisane w ten sposób: Cel, Lux perpetua, Pamiętnik płomienia swą oryginalnością do dziś zadziwiają i stanowią nowatorski wkład Pika w rozwój konwencji prozy fantastyczno-naukowej w Polsce. Niestety, nowatorstwo to nie zyskało za życia artysty poklasku publiczności i podobnie jak genialne wynalazki Szczepanika musiało czekać na ponowne odkrycie już po śmierci autora.
Invention, science, fiction – Jan Szczepanik and Franciszek Pik Mirandola as forerunners of sci-fi literature The paper focuses on an early episode in the history of science fiction literature in Poland. Two friends since childhood, Jan Szczepanik and Franciszek Pik Mirandola shared a flair for inventions. The former received an international acclaim for his weaving technology based on photography and for a bulletproof jacket that saved the king of Spain’s life when an assassin’s bullet hit him. The latter stored his ideas for inventions in a special drawer, but his primary ambition was to become an artist. Paradoxically, it was Szczepanik who was recognized as a creative genius misunderstood by conservative readers, whereas Pik had to earn a living as a chemist, unsuccessfully claiming his position as a man of letters. Nevertheless, his technical expertise enabled him to contribute to the emergence of Polish science fiction literary. In his short stories Cel, Lux perpetua, or Pamiętnik płomienia Pik explored the metaphysical and existential dilemmas of his time, expressing his ideas with an inventory borrowed from his technical and chemical profession. The novelty of his writing as well as of Szczepanik’s ideas was not recognized at the time and was only appreciated posthumously.
Źródło:
Studia Pigoniana; 2023, 6, 6; 101-111
2657-3261
Pojawia się w:
Studia Pigoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwie koncepcje badań metafizycznych rozwijane w XX wieku w filozofii polskiej
Two conceptions of metaphysical research developed in the 20th century in Polish philosophy
Autorzy:
Marciniak, Dominik
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2135592.pdf
Data publikacji:
2022-06-27
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
metaphysics
method
intuition
scientism
neoscholasticism
Lvov-Warsaw school
Opis:
The paper presents two different conceptions of metaphysics – scientistic and neoscholastic – developed in the 20th century by, among others, Polish philosophers: Stanisław Kamiński, Mieczysław Gogacz, Tadeusz Czeżowski and Zygmunt Zawirski. These authors refer to the problem of the possibility of conducting metaphysical research in contemporary philosophy. In this context, they examine issues such as the method, subject, and specificity of research carried out within metaphysics. In the summary, the discussed conceptions are compared with each other. The basic issues determining the similarities and differences between respective positions are the problem of the autonomy of metaphysics in relation to other sciences and the issue of the starting point (source of preliminary data) of metaphysical research. Findings regarding the latter issue turn out to be crucial for resolving the question of the appropriate model for research in metaphysics.
Źródło:
Człowiek i Społeczeństwo; 2022, 53; 223-239
0239-3271
Pojawia się w:
Człowiek i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia jako dyscyplina humanistyczna
Philosophy as a Humanistic Discipline
Autorzy:
Williams, Bernard
Pijas, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488535.pdf
Data publikacji:
2017-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Bernard Williams
filozofia
metafilozofia
nauki humanistyczne
historia
rozumienie
scjentyzm
relatywizm
filozofia analityczna
philosophy
metaphilosophy
humanities
history
making sense
scientism
relativism
analytic philosophy
Opis:
Tekst ten jest zapisem wykładu wygłoszonego przez Williamsa w Królewskim Instytucie Filozofii 23 lutego 2000 r., na trzy lata przed śmiercią. Jest on swoistym testamentem filozoficznym autora Ethics and the Limits of Philosophy, w którym przedstawia swoją wizję filozofii jako dziedziny humanistycznej. Zdaniem Williamsa istnieją poważne racje uzasadniające odrzucenie radykalnych stanowisk metafilozoficznych, takich jak scjentyzm, relatywizm czy pragmatyzm. Zwolennicy tych stanowisk zapoznają istotne różnice między filozofią i nauką, a przez to nie potrafią sformułować takiego obrazu świata, który umożliwiłby nam sensowne rozumienie nas samych i naszych różnorodnych aktywności intelektualnych i praktycznych. Podstawowym błędem jest tutaj zignorowanie faktu, że nauka dysponuje teorią błędu, pozwalającą zinterpretować jej rozwój jako dokonujący się za pośrednictwem racji poznawczych, podczas gdy koncepcje filozoficzne podlegają rozmaitym pozapoznawczym uwarunkowaniom, zwłaszcza determinacji poprzez historię i kulturę. Według Williamsa nie jest to jednak powód do odrzucenia filozofii. Jakkolwiek nauka góruje nad filozofią w aspekcie poznawczym, to nie jest ona w stanie dostarczyć nam bogatego samorozumienia, co może i powinno stać się celem filozofii, jeżeli tylko odrzucimy próby upodobnienia jej do nauki i skupimy się na najważniejszych faktach dotyczących istot ludzkich. Nie jesteśmy bowiem czysto racjonalnymi inteligencjami, lecz raczej istotami z krwi i kości, ukształtowanymi przez naszą biologię, psychologię, historię i kulturę, istotami mającymi wiele złożonych potrzeb, których nie da się zredukować do potrzeb czysto poznawczych.
This text was delivered by Williams as a lecture to The Royal Institute of Philosophy on 23 February 2000, three years before Williams` passing. It can be understood as a philosophical testament of the author of Ethics and The Limits of Philosophy, in which he presents his vision of philosophy as a humanistic discipline. According to Williams there are serious reasons supporting the rejection of extreme metaphilosophical positions such as scientism, relativism or pragmatism. Advocates of those standpoints misconceive the essential differences between philosophy and science, and as a consequence they are unable to formulate an outlook that would allow us to acquire a meaningful understanding of ourselves and of our various intellectual and practical activities. The basic mistake here is to ignore the fact that science has a theory of error, which allows us to interpret its historical development as a process motivated by epistemic reasons, while philosophical concepts also undergo various non-epistemic determinations, especially determination by history and culture. Williams does not think that it is a sufficient reason to reject philosophy. Science may be superior to philosophy in cognitive aspects; however, it is unable to provide us with a rich self-understanding, a task that can and should be the aim of philosophy, if only we abandon attempts to liken it to science and focus on the most important facts about human beings—mainly, that we are not purely rational intelligences, but flesh-and-blood beings shaped by our biology, psychology, history and culture, beings that have many complex needs that can`t be reduced to purely cognitive ones.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 4; 325-350
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gramatyka i historiografia, czyli językowy obraz świata w relacji historyka
Autorzy:
Tabakowska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611743.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
historical narrative
perspectivism
Present Perfect
res gestae
scientism
scriptor rerum gestarum
Simple Past
subjectification
time
tense
narracja historyczna
perspektywizm
czas teraźniejszy dokonany
scjentyzm
czas przeszły prosty
subiektyfikacja
czas fizykalny
czas gramatyczny
Opis:
In spite of the growing interest in the relations that hold between language and culture, most works written within the frameworks of ethnolinguistics or cultural linguistics focus on lexical material. The purpose of this article is to substantiate von Humboldt’s statement that “grammar reflects spiritual identity of nations more intimately than lexis”. One of the crucial aspects of historical narrative is discussed: the influence of the English system of grammatical tenses upon the linguistic worldview that emerges from historical narrative of a particular type, as well as the changes that occur in its Polish translation, due to systematic differences between English and Polish. The focus falls on the domain of time, which is crucial for historiography.The paper claims that conceptualizations differ significantly between languages, even in the case of languages which belong to cultures that are not very distant; a case in point is that of grammatical tenses and their relation to time in English and Polish. The problem falls within the domain of research on linguistic worldviews, as these differences result, on the one hand, from different conceptualizations of time as an element of the (conventional) worldview, and, on the other hand, from its relation to people who experience time and who talk about time.The main types of historical narrative are defined according to the criterion of Langacker’s concept of subjectification. The empirical part brings an analysis of fragments of Beneath Another Sky. A Global Journey into History by the British historian Norman Davies and their Polish translations.
Mimo rosnącego zainteresowania związkami języka z kulturą, w większości prac powstających w ramach językoznawstwa kulturowego i etnolingwistyki dominują analizy materiału leksykalnego. Niniejszy esej jest próbą dostarczenia dowodów na poparcie tezy Humboldta, że „gramatyka jest bliższa duchowej swoistości narodów niż leksyka”. Przedmiotem analizy jest jeden z istotnych aspektów narracji historycznej: wpływ gramatycznej kategorii czasu w języku angielskim na językowy obraz świata wyłaniający się z anglojęzycznej narracji historycznej określonego typu oraz zmiany tego obrazu w polskim przekładzie, które się pojawiają w wyniku różnic systemowych między językami angielskim i polskim. Rozważania teoretyczne koncentrują się na domenie czasu, która stanowi podstawowy wymiar historiografii.Na wstępie uzasadniono tezę, że w konceptualizacjach domeny czasu występują znaczące różnice – także między językami z nieodległych kultur – na przykład w obrębie systemu czasów gramatycznych i ich relacji do czasu fizykalnego. Problem ten wpisuje się w zakres tematyki badawczej JOS, ponieważ jego korzenie tkwią z jednej strony w rozbieżności sposobów pojmowania czasu jako elementu (konwencjonalnego) językowego obrazu świata, z drugiej zaś – w jego relacji do ludzi, którzy doświadczają (upływu) czasu i którzy o nim mówią.W artykule omówiono sposoby konceptualizacji czasu oraz językowych odniesień do domeny czasu w obu językach, a także zdefiniowano podstawowe rodzaje narracji historycznej, wyróżnione według kryterium Langackerowskiej subiektyfikacji. W części empirycznej artykułu omówiono kilkanaście fragmentów książki brytyjskiego historyka Normana Daviesa Na krańce świata w oryginale i w polskim przekładzie.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Intymna historia humanistyki
Intimate History of Humanities
Autorzy:
Hellich, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2148869.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
autobiography
humanities
intimacy
scientism
objectivity
professionalism
history of science
interpretation
privacy
autobiografia
humanistyka
intymność
scjentyzm
obiektywność
profesjonalizm
historia nauki
interpretacja
prywatność
Opis:
Autor przedstawia źródła przeciwstawiania pisarstwa naukowego pisarstwu autobiograficznemu i literackiemu. Przywołując wybrane przykłady współczesnych autobiografii polskich uczonych, zarysowuje projekt intymnej historii humanistyki oparty na równouprawnieniu tekstów autobiograficznych w rozpatrywaniu dorobku naukowców. Podstawowym celem tego projektu jest uzupełnienie historii humanistyki o osobistą perspektywę badaczek i badaczy.
The author investigates the sources of thinking which leads to opposing the theoretical and the autobiographical or literary texts written by the scholars. Citing selected examples of the contemporary autobiographies of Polish academics, he outlines the intimate history of the humanities’ concept, based on the broad utilization of autobiographical texts when considering the whole work of each scholar. The main goal of this project is to supplement the history of humanities with the personal perspective of female and male researchers.
Źródło:
Autobiografia Literatura Kultura Media; 2022, 18; 7-18
2353-8694
2719-4361
Pojawia się w:
Autobiografia Literatura Kultura Media
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Który naturalizm?
Which Naturalism?
Autorzy:
Cottingham, John
Iwanicki, Marcin
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232836.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nature
scientism
secularism
natural light
theism
natura
scjentyzm
sekularyzm
przyrodzone światło
teizm
Opis:
Program „naturalizacji” bywa we współczesnej laickiej filozofii przedstawiany w opozycji do tradycyjnego teizmu. Biorąc jednak pod uwagę historię terminów „natura” i „naturalny”, widać brak ciągłości między tym, jak owe terminy są rozumiane obecnie, a jak rozumiano je w przeszłości. Nowożytny „naturalista”, który domaga się, by wszystkie zjawiska umieścić w dziedzinie tego, co naturalne, stawia tezę, którą wielu klasycznych, średniowiecznych i wczesnonowożytnych filozofów i teologów uznałoby za dość samooczywistą. Zmiana, która tu zaszła, nie polega na decyzji, by do dziedziny naturalnej włączyć to, co poprzednio było z niej wykluczone, lecz na zupełnie innym rozumieniu tejże dziedziny. W artykule argumentuję, że filozoficznie ciekawe jest nie tyle pytanie, czy powinniśmy być naturalistami, ile pytanie, który z dwóch naturalizmów należy przyjąć: świecki naturalizm, z jego neutralistyczną koncepcją natury w ogóle i ludzkiej natury w szczególności, czy teistyczny naturalizm, wedle którego świat naturalny i nasza własna natura noszą znamię boskości. Okazuje się, że ujęcie sekularystyczne musi zmierzyć się z poważnymi wyzwaniami epistemicznymi i moralnymi.
The ‘naturalizing’ agenda in contemporary secularist philosophy is often presented in opposition to traditional theism. But looking at the history of the terms ‘nature’ and ‘natural’ reveals a discontinuity between how these terms are currently understood and how they were understood in the past. The modern ‘naturalist’, in insisting that all phenomena should be brought within the domain of the natural, is advancing a thesis that many classical, medieval and early-modern philosophers and theologians would have regarded as fairly self-evident. What has changed is not that there is a new determination to include within the natural domain what was previously excluded from it, but rather that there is a radical shift in how the natural domain is to be understood. This paper argues that the philosophically interesting question is not whether or not we should be naturalists, but which of two naturalisms we should adopt: secular naturalism, with its neutralist conception of nature in general and of human nature in particular, or theistic naturalism, according to which the natural world and our own nature bear the stamp of the divine. It turns out the former (secularist) view is vulnerable to serious difficulties, on both the epistemic and the moral fronts.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 3; 299-317
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między scjentyzmem a kognitywizmem
On the borderline between scientism and cognitivism
Autorzy:
Szczepankowska, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/615477.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
paradigm’s dominance in linguistics
scientism vs. cognitivism
interdisciplinary approach in the study of language
Opis:
The paper diagnoses the condition of the contemporary linguistics from the viewpoint of “the power of discourse” and, specifically, the competition of “paradigms” (according to T. Kuhn’s definition) determining the object, goals and methods of research and the manner of presenting knowledge in the discursive community of linguists. Identifying the basic difficulties hindering a change of a paradigm or at least a reconstruction of the hierarchy of the prevalent methodologies in the contemporary linguistics is the aim of the discussions presented in the paper. The author states that linguistics has been at the crossroads of opposite trends, which – to simplify the issue slightly – can be linked with structuralism on the one hand and cognitivism on the other, for some time now. The former paradigm is related to scientism, which imposes the status of an exact, autonomous science limited to grammar on linguistics; the latter one prefers an interdisciplinary approach with the objective of integrating the study of language with other fields of knowledge, and primarily of the operation of the human brain and the process of communication within a community with the use of linguistic symbols, set for linguists. The author proves that the competition of diverse theories and research methods is a manifestation of the desired creativity and openness of linguistics as a discipline within humanities. Negative effects of a given paradigm’s dominance are concerned more with evaluating research works according to traditional criteria imposed by exact sciences.
Źródło:
Stylistyka; 2016, 25; 145-160
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:
Stylistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 38

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies