Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "scientific truth," wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
Is Truth Perspectival in Science? Viability of Pragmatic Account of Scientific Truth for Mixed-Methods Research
Czy prawda w nauce jest względna? Ocena zasadności pragmatycznej koncepcji prawdy naukowej w kontekście metod mieszanych w procesie badawczym
Autorzy:
Kawalec, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577873.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
theory of truth
mixed-methods
scientific truth
John Snow
causality
delimiting counterfactuals
teoria prawdy
metody mieszane
prawda naukowa
przyczynowość
zdania kontrfaktyczne rozgraniczające
Opis:
This paper attempts to assess the viability of M. Frápolli’s pragmatic account of scientific truth in the context of moderately pluralistic view of research process. Mixed-methods approach, which embodies the moderately pluralistic view in the social sciences, combines various methods, i.e. quantitative and qualitative, within a single research process in order to cross-validate and integrate the results into a coherent answer to the initial problem. Prima facie the pragmatic account of scientific truth squares well with the pragmatic justification of the mixed-methods approach, addressing the objections on content incommensurability or meaning ambiguities. However, as I argue, the pragmatic account of truth may not be able to significantly contribute to resolve the problem of ‘institutionalized assertion of falsehood’, unless it will accommodate some form of moderately pluralistic view of the research process allowing for cross-validation of tentative assertion of the purported scientific truth.
W artykule podjęto próbę oceny zasadności M. Frápolli pragmatycznej koncepcji prawdy naukowej w kontekście umiarkowanie pluralistycznego ujęcia procesu badawczego. Podejście mieszane, które realizuje to umiarkowanie pluralistyczne stanowisko w naukach społecznych, łączy różne metody, czyli ilościowe i jakościowe, w ramach jednego procesu badawczego w celu walidacji krzyżowej i zintegrowania wyników w spójną odpowiedź na problem badawczy. Prima facie koncepcja pragmatyczna prawd naukowych jest zasadniczo zgodna z pragmatycznym uzasadnieniem podejścia mieszanego. Jednak pragmatyczna koncepcja prawdy nie rozwiązuje problemu „zinstytucjonalizowanej asercji fałszu”, o ile nie przyjmie jakiejś formy umiarkowanie pluralistycznej wizji procesu badawczego, która umożliwia walidację krzyżową asercji rzekomej prawdy naukowej.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2014, 50, 4(202); 281-290
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
No Miracles: What does it mean that science seeks the truth?
Nic dziwnego. Co znaczy, że nauka poszukuje prawdy?
Autorzy:
Frápolli, Maria J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577624.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
scientific truth
metaphysical correspondentism
default correspondentism
realism
anti-realism
prawda naukowa
metafizyczny korespondentyzm
domyślny korespondentyzm
realizm
anty-realizm
Opis:
The purpose of the following pages is to show that the rejection of Metaphysical Correspondentism doesn’t force us to reject Default Correspondentism and that the rejection of Metaphysical Realism doesn’t force us to reject Default Realism. As a consequence, we aim to disentangle the analysis of the (standard, robust, ordinary but also scientific) notion of truth from the debate between realism and anti-realism. The independence of the analysis of notions such as knowledge and assertion from the metaphysical debate follows too.
Celem artykułu jest pokazanie, że odrzucenie metafizycznego korespondentyzmu nie pociąga za sobą odrzucenia domyślnego korespondentyzmu i że odrzucenie realizmu metafizycznego nie pociąga za sobą odrzucenia domyślnego realizmu. W związku z tym, staramy się oddzielić analizę (standardowego, odpornego, potocznego, ale także naukowego) pojęcia prawdy od debaty między realizmem a anty-realizmem. Wynika z tego niezależność analizy pojęć, takich jak wiedza i asercja, od debat metafizycznych.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2014, 50, 4(202); 263-280
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O globalnym ociepleniu w kontekście misji nauki i prawdy naukowej
On global warming under the concept of science and scientific truth
Autorzy:
Zimniewicz, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/449764.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Zachodniopomorska Szkoła Biznesu w Szczecinie
Tematy:
przyczyny zmian klimatycznych,
prawda naukowa,
intersubiektywna sprawdzalność,
predykcja w badaniach nad klimatem
reasons for change,
scientific truth,
prediction in climate research
Opis:
Teza, iż misją nauki jest odkrywanie prawdy naukowej nie podlega dyskusji. Obserwując jednak zmiany zachodzące we współczesnym świecie widać, że problem prawdy naukowej schodzi niekiedy na dalszy plan. Polega to na tym, że pewne grupy naukowców lansują tezy, które nie mają znamion prawdy naukowej, nie są udowodnione w 100%. Przykładem tego jest spór o przyczyny globalnego ocieplenia. Dyskusja na ten temat jest celem niniejszego opracowania. W artykule podjęto problem globalnego ocieplenia. Obserwacja zmian klimatycznych zdaje się przemawiać za tezą zwolenników globalnego ocieplenia, iż przyczyną tego zjawiska jest człowiek. Teza ta nie została jednoznacznie udowodniona w świetle badań naukowych. Naczelnym kryterium rozstrzygającym w nauce jest prawda, a tej niestety nie udało się jeszcze sformułować. Globalne ocieplenie pozostaje więc w obszarze wpływów ideologicznych.
The article notes that the thesis that global warming results from human activities is disputable. To confirm this, conceptual apparatus of science methodology was used. This allowed to express the view that the widely promoted thesis on the anthropogenic source of global warming has an ideological basis. The currently observed global warming indicates that it is the result of natural processes occurring in the history of the Earth.
Źródło:
Zeszyty Naukowe ZPSB Firma i Rynek; 2020, 1(57); 65-69
2657-3245
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe ZPSB Firma i Rynek
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ojcowie Kościoła a teologia moralna jako nauka teologiczna
Fathers of the Church and moral theology as a theological science
Autorzy:
Wyrostkiewicz, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/612099.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
teologia moralna
nauka teologiczna
Ojcowie Kościoła
źródła teologiczne
prawda naukowa
moral theology
theological science Fathers of the Church
source of theology
scientific truth
Opis:
Testimonies of life and faith of the Fathers of the Church, and their teaching (letter, scriptures) impact on moral theology as a theological science. First, as “loci theologici” of contemporary theology. Omitting them would result in danger to go beyond a theology in the spirit of one, catholic and apostolic Church. Then, because the actions and writings of the Fathers of the Church are examples of exploration and argumentation for today’s theologians, also moralists. Information on the life and teachings (scriptures) are conclusive, actual and current presentation morality and the confirmation of new moral-theological views and theses. For this, however, it is necessary to use the material developed by the researchers of the Fathers of the Church (specialists in patrology). They, due to its historical and philological methods and competencies, adapt antique texts and information to the needs of contemporary theologians, also moralists.
Źródło:
Vox Patrum; 2014, 62; 583-592
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
How science tracks understanding
Autorzy:
Malfatti, Federica Isabella
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31804110.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
Truth
scientific realism
understanding
Explanation
scientific knowledge
Opis:
This review article discusses the book Understanding How Science Explains the World by Kevin McCain, published by Cambridge University Press (2022). With an impressive combination of clarity and depth, McCain provides the reader with a firm grasp of how science works, of what science aims to achieve, and of what makes science a successful epistemic enterprise. The review article reconstructs the book’s overall dialectic and identifies one potential point of tension which concerns the role of truth or accuracy in scientific knowledge.
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2023, 74; 317-320
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norms of the Ethos of Science and the Ecological Realities of Research Work
Normy ethosu nauki a realia ekologiczne pracy naukowej
Autorzy:
Goćkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1856475.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ethos nauki
praca naukowa
prawda naukowa
normy zawodu uczonego
wolność korzystania z przyjmowania i głoszenia słowa
reguły działań poznawczych w nauce
ethos of science
scientific work
scientific truth
norms of the profession of the scientist
freedom of receiving and transmitting the word
rules of cognitive actions in science
Opis:
Scientists’ professional work is a style of using the freedom of receiving and transmitting the word because of striving after the truth typical of the ‘scientific perspective of the world’. The use of such freedom is revealed by the researcher’s definition of himself: he is the one who has the duty of joining criticism with conceptualism; objectivity with rationalism; ‘disobedience in thinking’ with being careful about ‘sovereignty of the thought’; taking care of the functioning of a lot of ‘research programs’ that compete with each other with care of polyphony in scientific discussions. The characteristic of the style of research work is combined with the characteristic of the scientist as an actor playing social roles in the professional circle. The scientist uses the freedom that he needs as a professional-specialist doing his work within the frames of a special kind of institution. Taking into consideration the existence of ‘the Great Science’ and ‘a mass man in science’, we are dealing here with conformation of the scientist as one who wants to use this kind of freedom. We are talking here about the difficulty of exacting respect for the norms of the ethos of science from scientists. This is connected with constant conflicts in the circle of scientists that originate from different ways of understanding and treating those norms. Ecological realities of the scientific work only to some extent favor practicing the profession of the scientist in the proper way. In many respects those realities seriously hinder the proper use of the freedom to receive and transmit the word because of the truth of the scientific type. The realities of the order of scientific search and consideration; the realities of the scientists’ circle; the realities of the world surrounding the scientists’ circle along with its institutions are all significant here. Hence it is important, in our present time, to be faithful to the fundamental dictates to think and to act, which concerns those who make the search for the scientific truth their profession and their vocation.
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 2005, 33, 1; 5-23
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy na uniwersytetach poszukuje się prawdy?
Are the truth is being searched at universities?
Autorzy:
Krzych, Bartłomiej K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1939323.pdf
Data publikacji:
2018-11-14
Wydawca:
Stowarzyszenie Naukowe Przestrzeń Społeczna i Środowisko
Tematy:
Academy
scientific research
scientific ethics
philosophy
truth
Akademia
badania naukowe
etyka naukowa
filozofia
prawda
Opis:
The text is a reflection on modern universities based on the thought of Thomas Aquinas, Nicolai Hartmann, Karl Jaspers and Michał Heller. The main claim is that the purpose of scientific research is truth, which, however, can never be achieved in an absolute way due to cognitive limitations. The ethical aspect of practicing science is also underlined. Some aspects of the institutional functioning of universities are also discussed, as well as the more important characteristics that should characterise the scholar. The posture of openness of mind and responsibility for science and the academic community is postulated. The first part of the text addresses the issue of the identity of the university and the research community. Attention was also paid to the most important characteristics of the scientist: reason and morality, which should take precedence over will and institutionalisation. The second part of the text raises the problem of truth and the possibility of its achieving. The arguments point to the impossibility of obtaining unambiguously objective and absolute knowledge. However, this does not mean scep-ticism, because scientific progress allows a better understanding of reality and leads to a reduction in the area of irrationality. In the third part of the text, ‘commandments of the man of Academy’, are given, which boil down to responsibility, conscientiousness, cooperation and openness to criticism in their principles. At the end, the author puts the thesis, that university should be a place to build a community of people devoted to truth and science. All activities within it should be an implementation of an idea of the university, reaching back to the medieval roots of the Academy.
Źródło:
Przestrzeń Społeczna; 2018, 2, 2/2018 (16); 105 - 117
2084-1558
Pojawia się w:
Przestrzeń Społeczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Moja autobiografia duchowa: powołanie teologa naturalnego
My Spiritual Autobiography: The Vocation of a Natural Theologian
Autorzy:
Swinburne, Richard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607356.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
natural theology
scientific explanation
personal explanation
Christian doctrine
probability of truth
Opis:
The author describes his intellectual development and academic pursuits starting from his undergraduate studies at Oxford University in mid-1950s up to the present day, in the perspective of his attempts to resolve the conflict between a materialistically oriented scientific worldview and the worldview of traditional Christianity. In time, he came to recognize the conflict as a problem of distinguishing between levels of explanation or points of terminating an explanation. To deal with this problem adequately, he adopted as his own the program of natural theology laid down by St. Thomas Aquinas in his Summa Theologiae, where Aquinas provided good arguments in favor of the Christian doctrine taking as his starting point the most general phenomena of experience and using the best secular knowledge of his day. Thus Swinburne’s program of natural theology consisted in using the criteria used in modern natural science and historical inquiry for the probable truth of a suggested explanation, analyzed with the careful rigor of modern philosophy, to show the meaningfulness and probable truth of Christian theology. Scientific explanation explains phenomena in terms of prior states of affairs and natural laws; whereas personal explanation explains phenomena in terms of the powers and purposes of agents. Christian metaphysics explains the operation of scientific explanation in explaining why there are states of affairs at all and why the most fundamental natural laws have the character they do, in terms of the power and purposes of God, and in particular his purpose that humans should have a free choice of the kind of persons they are to be. Swinburne extends this model of explanation to show that our historical evidence about the life of Christ makes it very probable that Christ was (and so is) God Incarnate who rose from the dead.
Źródło:
Poznańskie Studia Teologiczne; 2011, 25; 239-268
0209-3472
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sumienie naukowe i kryzys niezależności uczonych
Scientific conscience and the crisis of scientists’ independence
Autorzy:
Dudek, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082552.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Lubuskie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
scientific conscience
ethos
professional ethics
independence
the truth
sumienie naukowe
etos
etyka zawodowa
niezależność
prawda
Opis:
Artykuł analizuje aktualność i sens terminu „sumienie naukowe” w kontekście etosu pracowników nauki. Powołując się na podstawie literatury przedmiotu na tradycje etosowe, etyki zawodowej, filozofii moralnej próbuje ustalić, czy instancja sumienia jako forma samooceny i samokontroli w podejmowaniu decyzji i wartościowaniu działań odgrywa istotną rolę jako składnik kompetencji zawodowej i moralnej naukowca. Konfrontuje teoretyczne ustalenia z treścią trzech dokumentów regulujących zasady etyki pracownika naukowego, które w polskiej nauce pojawiły się w ciągu ostatniego ćwierćwiecza. Artykuł odnotowuje zjawisko odchodzenia od tradycji kierowania się własnym niepodzielnym i niezależnym sumieniem człowieka, który pełni role zawodowe. Zjawisko „znikającego sumienia” w praktyce naukowej ujmuje jako wyraz rezygnacji z niezależności przedstawicieli nauki na rzecz poddania się mechanizmom pozanaukowym.
The author analyzes the topicality and sense of the term ’scientific conscience’ in the context of the ethos of scientists. Based on the literature, the author refers to the traditions of ethos, professional ethics and moral philosophy in order to establish whether conscience as a form of self-assessment and self-control in decision making and in valuation of actions plays an important role as a part of scientists’ professional and moral conscience. The theoretical findings are confronted with the content of three documents regulating the ethics framework for scientists, which have appeared in the Polish science within the last twenty-five years. The article notices the phenomenon of departure from the tradition of being driven by one’s own undivided and independent conscience in playing professional roles. The phenomenon of ’vanishing conscience’ in scientific practice is understood by the author as a sign of scientists’ resignation from their independence in favour of giving in to extra-scientific mechanisms.
Źródło:
Rocznik Lubuski; 2020, 46, 1; 203-218
0485-3083
Pojawia się w:
Rocznik Lubuski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie przyrody i poznania naukowego w kształtowaniu refleksyjności i odpowiedzialności
The Significance of Nature and Scientific Cognition in the Shaping of Reflectiveness and Responsibility
Autorzy:
Korczyńska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1811458.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
przyroda
refleksyjność
nauka
poznanie naukowe
prawda
odpowiedzialna inżynieria
nature
reflectiveness
science
scientific cognition
truth
responsible engineering
Opis:
Cognition is the basic human activity. Human cognition differs from analogical activities in nature. Reflectiveness is inherent in human cognition and it produces meaning in the human consciousness, which allows individuals to discover correlations that exist in the world and allows them to experience themselves as active agents. Nature is at the same time the subject and the object of human cognition. It initiates and shapes human reflectiveness. By getting to know reality and discussing it in interpersonal dialogue, the individual opens up to the truth and obtains knowledge about the world. Truth is nothing but the adjustment of human cognition to objective external reality. Science is born in this dialogue of the individual with reality and with other individuals. Science as universal knowledge about the world shapes human reflectiveness by introducing it into a broader circle of truth. Scientific cognition makes individual s more responsible for their existence in the world. The truths which we know thanks to science mobilize people to update the good contained in matter - to the responsible engineering. Cognitive relativism is a modern day dilemma. Contemporary people don’t read reality, but create it. Their cognition has become pseudoscientific — detached from the truth of being, it has resulted in the catastrophic effects of engineering. Contemporary people have subordinated their reflectiveness and will to pragmatic truth and in this way make their activities in the world irresponsible.
Źródło:
Roczniki Pedagogiczne; 2012, 4(40), 3; 29-50
2080-850X
Pojawia się w:
Roczniki Pedagogiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasada kooperacji w krytycznej analizie dyskursów humanistycznych (na przykładzie nauk filologicznych)
Autorzy:
KIKLEWICZ, ALEKSANDER
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/615471.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
scientific style
communicative linguistics
H.P. Grice’s co-operationprinciple
communication and truth
conversation maxims: quality, quantity, relation, manner
Opis:
The author considers the possibility of applying of the H.P. Grice’s cooperation principle to the study of scientific, in particular, humanistic discourses. It is worlh noticing that the principle of cooperation in science contrasts with its paradigmatic system and with the competition of the different scientific groups, although the requirements of cooperation háve in the scientific research a prevailing weight. The author shows the implementation in the scientific communication of the Grice’s maxims which concem four categories: quality, quantity, relation and manner.
Źródło:
Stylistyka; 2014, 23; 329-356
1230-2287
2545-1669
Pojawia się w:
Stylistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Moral responsibility of men of knowledge for the poor
Autorzy:
Kostyło, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/703803.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
men of knowledge
the poor
moral responsibility
searching for the truth
social inequalities
undesired consequences of scientific work
men of knowledge’s consciousness
Opis:
In this article the author argues that men of knowledge are morally responsible for the poor. Their responsibility stems from the fact that scientific activities contribute to deepening social inequalities. Traditionally, men of knowledge have been held responsible for searching for the truth and for abstaining from scientific enterprises that may deteriorate or even destroy natural environment. In the author’s view these two levels of responsibility must be supplemented by the third one. The argument put forward by the author is based on the following syllogism: 1) one of the results of scientific work is that symbolic culture in which we live becomes more and more complex; 2) the more complex that culture becomes, the more difficult the lives of the poor are; 3) men of knowledge are responsible for the poor in so far as they contribute to making contemporary culture more complex. Referring to Ivan Illich’s ideas, the author expresses doubts whether men of knowledge, in account of the poor, will ever stop their research. On the contrary, numerous social and emotional gratifications will always push them towards achieving new academic goals. However, the author believes that men of knowledge may be more conscious about undesired consequences of their enterprises and may be more sympathetic towards the condition of the poor.
Źródło:
Nauka; 2007, 1
1231-8515
Pojawia się w:
Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Definicja i poziomy wiedzy naukowej
Definition and levels of scientific knowledge
Autorzy:
Karandashev, Yuri
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/514165.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
wiedza naukowa
właściwości wiedzy
prawda o wiedzy
kryteria prawdy
rodzaje kryteriów
scientific knowledge
truth of the knowledge
knowledge properties
knowledge kinds
methodological levels
Opis:
Analizując system „podmiot-podmiot-obiekt”, autor wprowadza własną definicję pojęcia „prawda o wiedzy”. Ta koncepcja różni się od klasycznej eliminując związane z nią sprzeczności. Następnie wprowadza się system podwójnych cech wiedzy umożliwiający jej dzielenie na rodzaje. Na tej podstawie określono poziomy wiedzy o nazwanych dalej poziomach metodologicznych.
Analyzing system “subject-subject-object”, the author introduces his own definition for the concept “truth of knowledge”. This concept differs from classical one by eliminating contradictions inherent in it. Then he introduces the system of pair properties of knowledge enabling to divide it on the kinds. On this basis the levels of knowledge named as methodological levels are defined.
Źródło:
Psychologiczne Zeszyty Naukowe; 2018, 2; 67-78
2451-1420
Pojawia się w:
Psychologiczne Zeszyty Naukowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Realizm naukowy wobec zmiany teorii w nauce
Scientific realism and theory change in science
Autorzy:
Buczkowska, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927037.pdf
Data publikacji:
2020-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
realizm naukowy
realizm konwergentny
realizm strukturalny
semirealizm
aproksymacyjna prawda
strategia divide et impera
scientific realism
convergent realism
structural realism
semirealism
approximate truth
divide et impera strategy
Opis:
Ważnym elementem współczesnej dyskusji pomiędzy realizmem i antyrealizmem naukowym jest próba nadania realistycznej interpretacji historycznemu faktowi zmiany teorii w nauce. Fakt ten według L. Laudana podważa nie tylko najważniejszy argument na rzecz realizmu naukowego, ale i najważniejsze tezy tego stanowiska. Argumentem kwestionowanym przez Laudana jest twierdzenie H. Putnama, że ogromny sukces nauki w przewidywaniu zjawisk i rozwijaniu nowych technologii świadczy przynajmniej o aproksymacyjnej prawdziwości teorii naukowych. Laudan wykazuje jednak fakty z historii nauki, gdy odnoszące sukces teorie okazywały się z biegiem czasu fałszywe. Powiązany z tym argument przeciwko realizmowi, zwany pesymistyczną indukcją (PI), głosi, iż skoro przeszłe teorie, które odniosły sukces, okazywały się fałszywe z perspektywy nowszych, to także obecne odnoszące sukces teorie mogą okazać się w przyszłości fałszywe. Podważa to tezę odnośnie związku sukcesu teorii z jej aproksymacyjną prawdziwością. Ważnym wyzwaniem dla realizmu naukowego staje się zatem uzgodnienie jego tez z faktem zmiany teorii w nauce. Najbardziej znaczących rozwiązań tego problemu dostarcza realizm strukturalny zaproponowany przez J. Worralla i semirealizm A. Chakrawarttiego. Oba stanowiska przyjmują tę samą strategię obrony realizmu, zwaną divide et impera, uznającą, że nie całe teorie, lecz tylko ich fragmenty bezpośrednio związane z sukcesem spełniają tezy realizmu. Realizm naukowy w tych sformułowaniach zostaje w znacznym stopniu ograniczony i osłabiony. Celem artykułu jest przedstawienie tych rozwiązań i pokazanie z jednej strony realistycznych odpowiedzi na argument PI, jakich dostarczają te stanowiska, z drugiej ograniczeń, jakie z nich wynikają dla realizmu naukowego. Osłabiona wersja realizmu, jaką one proponują, również nie jest wolna od istotnych trudności, na jakie musi odpowiedzieć zarówno realizm strukturalny, jak i semirealizm. Identyfikacja tych trudności może stanowić wskazówkę dla dalszego rozwoju stanowiska realistycznego. -------------- Zgłoszono: 05/02/2020. Zrecenzowano: 11/03/2020. Zaakceptowano do publikacji: 24/03/2020
An important part of the contemporary dispute between scientific realism and anti-realism is an attempt to give a realistic interpretation to the historical facts of the theory change in science. According to L. Laudan, this fact undermines not only the most important argument for scientific realism but also the most important theses of this position. The argument contested by Laudan is the H. Putnam’s claim that the huge success of science in predicting novel phenomena and developing new technologies proves at least the approximate truth of scientific theories. Laudan, however, shows facts from the history of science when successful theories have turned out to be false over time. A related argument against realism called Pessimistic Induction (PI). According to PI, since previous theories that had been successful turned out to be false from the perspective of newer ones, also current successful theories may turn out to be false in the future. This undermines the thesis that the predictive success of a theory is related to its approximate truthfulness. Therefore, an important challenge for scientific realism is to reconcile its theses with the facts of theory change in science. The most significant solutions to this problem are provided by structural realism proposed by J. Worrall and semirealism by A. Chakrawartty. Both positions adopt the same strategy of defending realism known as divide et impera, stating that not all theories, but only parts of them that are directly related to success, meet the theses of realism. Scientific realism in these formulations is largely limited and weakened. The aim of the article is to present these solutions and show, on the one hand, realistic answers to the PI argument provided by these positions, and on the other hand, the limitations that result from them for scientific realism. The weakened version of realism they propose is also not free from significant difficulties to which both structural realism and semirealism must respond. The identification of these difficulties may be helpful for the further development of the realistic position. -------------- Received: 05/02/2020. Reviewed: 11/03/2020. Accepted: 24/03/2020
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2020, 56, 3; 5-30
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idoneizm a klasyczne ujęcie prawdy poznawczej
Idoneism and the classical conception of cognitive truth
L’idonéisme et la conception classique de la vérité cognitive
Autorzy:
Kaczmarek, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015689.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
antyfundacjonizm
epistemologia
idoneizm
otwartość na doświadczenie
poznanie naukowe
prawda
„to
co jest zasadne (właściwe
odpowiednie)” (łac. idoneus)
antifoundationism
epistemology
idoneism
openness for experience
scientific knowledge
truth
suitable/sufficient for (Lat. idoneus)
Opis:
L’article se compose de quatre parties: L’introduction, I. La conception idonéistique de la connaissance scientifique, II. La conception classique de la vérité cognitive, III. L’idonéité des affirmations de connaissance et l’accord aspectif d’objet avec le contenu de la connaissance.L’idonéisme (idoine) vient du mot latin idoneus qui signifie qui convient bien en situation donnée. Qui convient, qui est adapté à quelque chose: prendre les mesures idoines.Gonseth n’exige pas d’une théorie ou d’un schéma qu’ils soient vrais, qu’ils décrivent dans le moindre détail comment les choses sont ou comment tel événement se produit, mais qu’ils soient idoines. C’est-à-dire qu’ils permettent, dans un certain cadre et pour certains buts, une prévision et une action efficaces.L’auteur de l’article propose faire la différentiation entre les types des idonéités: l’idonéité cognitive qu’elle s’accorde avec la conception classique de la vérité, l’idonéité instrumentale de la théorie, l’idonéité de cohérence du système, l’idonéité d’explication, l’idonéité de prévisibilité du système, l’idonéité de modification du système.
Idoneism and the classical conception of cognitive truthThe article is divided into three parts preceded by an introduction: (a) the idoneistic concept of scientific knowledge, (b) the classical conception of cognitive truth, and (c) the suitability of statements of knowledge and the agreement object aspects with the content of knowledge.Idoneism comes from the Latin word idoneus, describing something that is well suited in a given situation.The author of the article proposes to differentiate between the types of idoneities: cognitive suitability that complies with the classical concept of truth, the instrumental suitability of theory, the suitability of system coherence, the suitability of explanation, the suitability of system predictability, the suitability of system modification. The article is divided into three parts preceded by an introduction: (a) the idoneistic concept of scientific knowledge, (b) the classical conception of cognitive truth, and (c) the suitability of statements of knowledge and the agreement object aspects with the content of knowledge. Idoneism comes from the Latin word idoneus, describing something that is well suited in a given situation. The author of the article proposes to differentiate between the types of idoneities: cognitive suitability that complies with the classical concept of truth, the instrumental suitability of theory, the suitability of system coherence, the suitability of explanation, the suitability of system predictability, the suitability of system modification.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 1; 145-162
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies