Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "scepticism" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 28
Tytuł:
O klasycznym pojęciu prawdy
On the classical concept of truth
Autorzy:
Judycki, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016132.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
logika
prawda
sceptycyzm
antyrealizm
pragmatyzm
koherencjonizm
epistemology
logic
truth
scepticism
anti-realism
pragmatism
coherentionism
Opis:
The article presents the state of contemporary debate on the three fundamental theories of truth: classical (correspondence), coherentionist and pragmatist ones. Also A. Tarski’s conception o f truth, D. Davidson’s views on truth and the so-called deflationist conceptions are discussed. The author tries to show what relations occur between the pre-theoretical understanding o f the concept of truth and the classical concept of truth. Also the relation between the nature of truth and philosophical scepticism is discussed as well as the question: do sciences and technologies based on them need the classical concept of truth in order to account for the explanatory, prognostic and technological success they achieve. The article also discusses the position of the so-called anti-realism postulating replacing the concept of truth with e.g. the concept of ideal verification or the concept of objectivity. The opposition is considered between fundationalism and coherentionism and in this context the author tries to formulate an answer to the question of what the debate on the criterion of truth is concerned with. The conclusions drawn from all these considerations are the following. Despite the various attempts at discrediting or rejecting it the classical concept of truth is in a good theoretical condition. All sceptical positions have to assume this concept in one or another way; also no semantic programmes presented up to now (A. Tarski, D. Davidson) have been able to eliminate the classical concept of truth. Science and technology assume both the concept of truth in the classical sense and the characteristics that are connected with it. The classical understanding o f truth should be then recognised as one that cannot be eliminated from our conceptual paradigm we use to think about the world. The article is concluded with considerations on the metaphysical background of the classical concept of truth. The author formulates the thesis that there is a close relationship between the classical conception of truth and the position taken by metaphysical rationalism. In this context R. Descartes', G. W. Leibniz’s and I. Kant’s vies are discussed.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 25-62
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trzy strategie dyskusji ze sceptycyzmem
Three strategies of debate with scepticism
Autorzy:
Ziemińska, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015956.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
sceptycyzm
filozofia współczesna
epistemology
scepticism
contemporary philosophy
Opis:
In debate with scepticism three general strategies may be differentiated: (1) pointing to self-refutation of scepticism; (2) looking for certainty; and (3) modification of the concept of knowledge. The latter strategy has at least three versions: (a) knowledge does not require certainty, (b) knowledge is not broadened by way of deduction, and (c) knowledge does not require the knowledge of knowledge. The first strategy refutes global scepticism, but does not give an example of knowledge and is not efficient in the case of scepticism based on the hypothesis of the malicious scientist. Also the second strategy is only able to refute the typical thesis of global scepticism (knowledge does not exist). Scepticism based on the hypothesis of the malicious scientist is more efficiently refuted in the third strategy. However, separation of knowledge and certainty is only avoiding the problem of scepticism. It is also doubtful if the principle of broadening knowledge by way of deduction may be refuted. Negation of the principle of transparency of knowledge is the most convincing one. After it is refuted, knowledge is possible in the situation when we do not know if we know and we cannot exclude sceptical hypotheses.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 575-595
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charlesa S. Peirce’a krytyka epistemologii kartezjańskiej. U źródeł filozofii współczesnej
Charles S. Peirce’s Critique of Cartesian Epistemology. At the Origins of Contemporary Philosophy
Autorzy:
Gutowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015645.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Kartezjusz
Ch. S. Peirce
epistemologia
sceptycyzm
wiedza
nauka
fallibilizm
Descartes
epistemology
scepticism
knowledge
science
fallibilism
Opis:
The paper presents Ch. S. Peirce's attack on Cartesian epistemology as it was formulated in 1868 article Some Consequences of Four Incapacities. Peirce's arguments are analyzed in the context of possible Descartes' responses. One conclusion of the paper is that Peirce uses two different notions of knowledge and science, and that the distance of his ideas from that of Descartes depends, among others, on which notion we take into account. Another conclusion is that although Peirce's general project of combining falibilism and anti-scepticism looks very attractive (especially in the light of what we now know about the development of science) it generates many problems that Descartes could have pointed out if he had a chance to talk to his two and a half century younger debater. Despite, however, the problems Peircean project generates, it may be regarerd as a forerunner of typical tendencies of 20th century philosophy such as e.g. fallibilism or antifoundationalism.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 171-188
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświecenie i konieczność nowej racjonalności
Enlightenment and the Need of a New Rationality
Autorzy:
Jędraszewski, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1402453.pdf
Data publikacji:
2009-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Chrystus jako światło świat
teoria iluminajcji
Kant i jego rozumienie Oświecenia
deizm
Wielki Zegarmistrz
współczesny irracjonalizm i sceptycyzm
Christ as the light of the world
the theory of illumination
deism
the Great Clockmaker
contemporary irrationalism and scepticism
the postulate of a return to the Christian Logos
Kant and his understanding of the Enlightenment
Opis:
The article deals with 18th century Enlightenment and its clearly anti-Christian character. However, it is impossible to understand this period without showing it in the light of Christian enlightenment whose centre is Christ – the Light of the world. On the philosophical-theological plane the most profound synthesis of Christian faith and philosophical logos is to be found in the doctrine of St. Augustine along with its theory of illumination (illuminatio). According to John Paul II, the rejection of Christ in the period of Enlightenment resembles the history of St. Paul, who was rejected on the Athenian Aeropagus when he started speaking about the risen Christ. This rejection was accomplished for the sake of an independent human reason whose complete autonomy was demanded by Kant, whereas in the philosophy of Voltaire the Enlightenment fully showed its derisively-mocking anti-Christian countenance. According to Voltaire faith should be replaced byan enlightened reason and religion by philosophy. In consequence, deism with its idea of God as the Great Clockmaker was to supplant the Christian faith. As Joseph Ratzinger noted, since the Enlightenment we have paradoxically witnessed a deepening trend of irrationalism and scepticism in the Western culture. That is why already as Benedict XVI he postulates the construction of a new rationality, which means “broadening the horizons of rationality” whose ultimate foundation is Christ-the Logos. 
Źródło:
Filozofia Chrześcijańska; 2009, 6; 17-30
1734-4530
2450-0399
Pojawia się w:
Filozofia Chrześcijańska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Kritik der gesellschaftlichen Verhältnisse in Marek Fiedors Bühnenbearbeitung von Franz Kafkas "Der Proceß" für das Teatr Polski in Poznań 2004
Autorzy:
Szymańska, Eliza
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032744.pdf
Data publikacji:
2010-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
powieść
opowiadanie
Franz Kafka
sceptycyzm
adaptacja sceniczna
fiction
short storie
scepticism
stage adaptation
Roman
Erzählung
Skepsis
Bühnenbearbeitung
Opis:
Franz Kafka gehört zu den außergewöhnlichen Autoren, die nie ein Drama geschrieben haben und doch immer wieder auf den Theaterbühnen gespielt werden. Auch in Polen greifen sehr oft Theaterregisseure auf Kafkas Romane und Erzählungen zurück, um sie für das Theater zu adaptieren. Wenn dies – wie es bei Marek Fiedor der Fall ist – einer der erfolgreichsten polnischen Regisseure tut, so erfordert diese Tatsache besondere Aufmerksamkeit. Der folgende Beitrag hat Fiedors Bühnenbearbeitung von Kafkas Der Proceß aus dem Jahre 2004 zum Gegenstand seiner Analyse und zeigt, dass Kafkas Texte sich trotz der großen Skepsis vieler Wissenschaftler erfolgreich auf die Bühne bringen lassen.
Franz Kafka należy do tych niezwykłych autorów, którzy nigdy nie napisawszy żadnego dramatu, na trwałe utorowali sobie drogę na sceny teatralne. Nie inaczej rzecz przedstawia się w Polsce, gdzie wielu reżyserów teatralnych sięga po opowiadania i powieści Kafki, aby zaprezentować ich wersję sceniczną. Gdy zadania takiego podejmuje się jeden z najzdolniejszych polskich reżyserów, jak dzieje się to w przypadku Marka Fiedora, rzecz wymaga szczególnej uwagi. Niniejszy artykuł podejmuje próbę analizy adaptacji scenicznej Procesu Kafki w ujęciu Marka Fiedora z 2004 roku i wskazuje na to, iż mimo sceptycznego podejścia wielu naukowców i znawców teatru teksty Kafki z sukcesem można przenieść na scenę.
Franz Kafka is one of those exceptional authors who never wrote a drama and despite this paved his way to theatrical stages. The situation is not different in Poland where numerous theatre directors reach for short stories and novels of Kafka in order to present their scenic version. When one of the most talented Polish directors embarks on such a task, as it is in the case with Marek Fiedor, this requires special attention. The article makes an attempt at the analysis of stage adaptation of The Trial by Kafka based on Marek Fiedor’s vision dated from 2004 and demonstrates that in spite of sceptical opinions of many scholars and theatre experts, the texts of Kafka can be successfully transferred on the stage.
Źródło:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2010; 235-251
2196-8403
Pojawia się w:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienie sceptycyzmu w kontekście wpływu myśli Locke’a na filozofię Berkeleya
Scepticism and the Influence of the Lockean Thought on Berkeley’s Philosophy
Autorzy:
Szałek, Piotr K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012927.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
J. Locke
G. Berkeley
istnienie
materia
korpuskularyzm
sceptycyzm
percepcja
existence
matter
corpuscularism
scepticism
perception
Opis:
The paper seeks to answer the question about the actual influence of the Lockean thought on Berkeley’s philosophy. It promotes the view that though scepticism that arises from the representational theory of perception is an important factor for motivating Berkeley to built his anti-sceptical strategy, it is the so-called corpuscular scepticism that was in fact an essential element of this influence. The latter was a consequence of assuming the notion of corpuscular, yet unknown material substance by Locke, and motivated Berkeley to consider an argument for rejection of the existence of such substance. The Berkeleian anti-sceptical argument here seems congenial to the Cartesian origins of his definition of existence, and enables us to combine the Lockean perspective with the Cartesian reading of sources of Berkeley’s philosophy.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 1; 229-246
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An Analysis of the Criticism of the Area of Freedom Security and Justice of the European Union
Analiza krytyki przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej
Autorzy:
Skłodowski, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/522959.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Ośrodek Analiz Politologicznych
Tematy:
Area of Freedom Security and Justice,
Police and Judicial Cooperation in Criminal Matters,
European Union,
Euro-scepticism
Opis:
The following paper concentrates on the analysis of the criticism of the Area of Freedom, Security and Justice of the European Union. The Author focuses on the nature of this criticism, its subject – the process of securitization of the EU and also on the sources of such criticism. This paper addresses fundamental questions related to the issues of both general criticism of the AFSJ (its technocratic character and lack of parliamentary and judiciary control) and the criticism of particular activities of the EU agencies, such as Europol and Frontex.
Niniejsza praca skupia się na analizie krytyki Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Autor skupia się na naturze tej krytyki, jej przedmiocie – procesie sekurytyzacji Unii Europejskiej, a także na źródłach tej krytyki. Praca porusza fundamentalne kwestie związane zarówno z ogólną krytyką Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości, jak i z krytyką poszczególnych działań podejmowanych przez unijne agencje, takie jak Europol i Frontex.
Źródło:
Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"; 2012, 1; 85-108
2084-5294
Pojawia się w:
Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego Popper nie był kryptoindukcjonistą
Autorzy:
Sajdek, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/429115.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Karl Popper
David Hume
Rudolf Carnap
John Watkins
induction
verisimilitude
truthlikeness
probability
corroboration
confirmation
scepticism
Opis:
The article is an attempt to answer the question whether the result of the connection between corroboration and verisimilitude is an inductive element in the Popperian methodology. For this purpose the essay collates Karl Popper’s view with David Hume’s scepticism and inductionism of Rudolf Carnap. Further on the paper analizes the compromising”(for inductionism and critical falsificationism) proposition of Evaldas Nekraˇsas. The article also contains a presentation of Imre Lakatos’ allegation of Popper’s scepticism and the accusation of inductionism as formulated by John Watkins. The study of the disputes between the philosophers leads to the conclusion that the critical views are baseless. The final hypothesis is that these are not the right ways of proving the allegations of crypto-inductionism.
Źródło:
Semina Scientiarum; 2012, 11
1644-3365
Pojawia się w:
Semina Scientiarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Demands for a Radical Revival of the European Integration Plan. Deliberations in the Context of Philosophy, Political Science and Journalism
Autorzy:
Czachór, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643050.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
Tematy:
European integration
Euro-scepticism
limit situation
radical revival
Opis:
The separation of theory and practice of the European integration created a very dangerous situation for the European Union. The article presents this crisis from the points of view of philosophy, political science and journalism. The“European poison of thought” expressed by a lack of trust of citizens towards the EU institutions perceived as inadequate in addressing the most fundamental problems of the EU citizens, as well as scepticism towards the enlargement of the Union, aversion to financial solidarity with weaker Member States, and disappointment with legal overregulation and money wasting, are just a few out of a long list of problems that make people lose their trust in the European integration. The author also considers the greatest weaknesses of the European Union: preferring interests of those who are present and well-organised on the political arena and the fact that the real majority of EU citizens stays outside the formal democratic structures thus becoming a part of the process of exclusion and fragmentation. The state of affairs in the EU, following according to Karl Jaspers, is called a limit situation, where it possible either to withdraw or rise and exceed restrictions. The author considers hope and radicalism as two forces that power the European political activists; in order to unite them, a new faith, values and hope based on the traditional foundations are needed. This new way of thinking about the EU, the joined-up thinking, is possibly a response to the demand for a radical revival in the EU.
Źródło:
The Copernicus Journal of Political Studies; 2014, 2 (6)
2299-4335
Pojawia się w:
The Copernicus Journal of Political Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Słownik historyczny i krytyczny" Pierre‘a Bayle i jego brytyjscy czytelnicy
Autorzy:
Grzeliński, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644389.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Pierre Bayle
britische Aufklärung
Skeptizismus
Empirismus
Shaftesbury
Locke
Berkeley
Hume
British enlightenment
scepticism
empiricism
Oświecenie brytyjskie
sceptycyzm
empiryzm
Opis:
Der Artikel rekonstruiert den Einfluss der Gedanken des französischen Philosophen und Historiker Pierre Bayle (1647–1706) auf die Philosophen und Literaten der britischen Aufklärung. Dieser Einfluss war sehr breit, wozu die weiteren englischen Ausgaben seines Hauptwerkes – des Historischen und kritischen Wörterbuchs (1697) – beigetragen haben. Bayle übte einen sehr starken Einfluss sowohl auf die Freimaurer und die Deisten (Toland, Shaftesbury, Mandeville, Collins), als auch auf die führenden britischen Empiristen (Locke, Berkeley und Hume) aus, obwohl es dabei oft zu Verfälschungen seiner Ansichten gekommen ist.
The article reconstructs the influence the thought of Pierre Bayle (1647–1706), the French philosopher and historian, had on British enlightenment philosophers and men of letters. The reason of his deep impact was the success of three succcessive English editions of his greatest work, namely Historical and critical dictionary (1697). To Bayle’s thought indebted were both eighteenth-century freethinkers and deists (Toland, Shaftesbury, Mandeville, Collins) and most eminent British empiricists (Locke, Berkeley, Hume), though its reception was frequently accompanied by various misunderstandings. Summarised by Adam Grzeliński
Artykuł rekonstruuje wpływ myśli francuskiego filozofa i historyka Pierre’a Bayle’a (1647–1706) na filozofów i literatów brytyjskiego Oświecenia. Wpływ ten był bardzo szeroki, do czego przysłużyły się kolejne angielskie edycje jego najważniejszego dzieła, jakim był Słownik historyczny i krytyczny (1697). Bayle bardzo silnie oddziałał zarówno na wolnomyślicieli oraz deistów (Tolanda, Shaftesbury’ego, Mandeville’a Collinsa), jak i czołowych brytyjskich empirystów (Locke’a, Berkeleya i Hume’a), choć bardzo często dochodziło przy tym do przeinaczania jego poglądów.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2015, 15
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elements of Greek Scepticism in Richard Feynman’s Views on Science
Autorzy:
Dembiński, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/665274.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
philosophy of science
Richard Feynman
criticism
scepticism
ancient scepticism
epistemology
continuity of philosophical tradition
Opis:
The article considers some aspects of Richard Feynman’s philosophy of science. The basic assumptions of Feynman’s views on science refer back to the tradition of Greek scepticism. Interestingly, Feynman was probably unaware of this relation, still he became an outstanding modern continuator of this tradition. The analysis is based on Feynman’s lectures included in The Character of Physical Law.
Źródło:
Folia Philosophica; 2015, 34
1231-0913
2353-9445
Pojawia się w:
Folia Philosophica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Natural law, biological knowledge, and the claims of evolutionary ethics
Autorzy:
Liptay, John
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431271.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
natural law
evolutionary ethics
ethical naturalism
ethical objectivity
is-ought fallacy
ethical scepticism
moral absolutes
sexual ethics
prawo naturalne
etyka ewolucyjna
naturalizm etyczny
obiektywność etyczna
sceptycyzm etyczny
absoluty moralne
etyka seksualna
Opis:
This paper investigates the claim that developments in biological sciences require us to abandon the account of moral norms advanced by natural law theory and to embrace some version of evolutionary ethics. A brief sketch of a contemporary statement of evolutionary ethics is followed by a consideration of the two fundamental ways in which it opposes the natural law account. Both of these objections are shown to misfire: first, positing a sceptical position fails to attend to what is implicitly affirmed in the critique of ethical objectivity, and, second, the criticism of natural law’s account of marital sexual acts proceeds by way of misunderstanding. While the natural law account of moral norms is not undermined, evolutionary ethics itself is found to be untenable.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 2; 69-83
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pismo jako środek obiektywizacji języka i poznania
Writing as a Tool for Objectification Language and Cognition
Autorzy:
Trybulec, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577304.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
sceptycyzm Wittgensteina
relacja epistemiczna
wiedza metajęzykowa
język pisany
język mówiony
obiektywizacja
Wittgenstein’s scepticism
epistemic relation
metalinguistic knowledge
written language
spoken language
objectification
Opis:
Artykuł odpowiada na pytanie, w jaki sposób pismo, dzięki procesowi obiektywizacji języka, przyczynia się do obiektywizacji znaczeń. Proces ten opisany zostanie na przykładzie antropologii słowa E. Havelocka i psychologii piśmienności D. Olsona. Przedstawione funkcje pisma w wyłonieniu się świadomości metajęzykowej i ukonstytuowaniu relacji poznawczej wskazują, że nie każdy rodzaj zewnętrznych reprezentacji, jak sugeruje Wittgenstein, jest równie użyteczny w procesie obiektywizacji znaczeń.
The paper answers the question, how writing, in virtue of the process of language objectifi cation, contributes to objectifi cation of meaning. This processes are described by appealing to E. Havelock’s anthropology of the word and by D. Olson’s psychology of literacy. Writing contributes to metaliguistic awareness and constitute epistemic relation. This suggest that not every kind of external representations is equally suited to contribute to the process of objectifi cation of meaning.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2015, 51, 2(204); 183-190
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Relativiert der Zufall die Rationalitätskategorie? Gewissheit, Wahrscheinlichkeit und der Relativismus
Does chance relativize category of rationality? Certainty, probability and relativism
Czy przypadek relatywizuje kategorię racjonalności? Pewność, prawdopodobieństwo i relatywizm
Autorzy:
Piecuch, Joachim
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595444.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
chance; rationality; probability; dogmatism; scepticism; relativism;
przypadek; racjonalność; prawdopodobieństwo; dogmatyzm; sceptycyzm; relatywizm;
Opis:
Chance is considered to be the greatest of obstacle in attempts of rational description of the world. This article aims at answering the question of how the fact of existing by chance influenced the forming of the category of rationality and how in the history of thought chance was attempted to be harnessed rationally and defined philosophically. The article shows the role of theological inspirations in the effort of grasping the phenomenon of chance. Then the analyses circulate around such related issues as the theory of probability, the problem of certainty and uncertainty, dogmatism and scepticism. Chance has got not just its mathematical side, which allows for the calculation of the probability of its occurrence, but also an existential one. This issue is covered in the subsequent paragraph of the text. A thesis has been postulated here that the efforts to harness chance are an expression of attempts to eliminate the accidental element out of human thought and a marked drive to achieve an absolute point of view. In the last, third part of the article another thesis has been formulated and discussed, that relativism as a philosophical current provides us with the best tools for interpretation of the phenomenon of chance. It transforms its character and nature to the smallest degree.
Przypadek uchodzi za największą przeszkodę w próbach racjonalnego ujęcia świata. Artykuł stawia sobie za cel udzielenie odpowiedzi na pytanie, jak fakt istnienia przypadku wpłynął na formułowanie się kategorii racjonalności, i jak w dziejach myśli próbowano go racjonalnie ujarzmić oraz filozoficznie określić. Artykuł pokazuje rolę teologicznych inspiracji w wysiłku uchwycenia fenomenu przypadku. Analizy obracają się następnie wokół takich pokrewnych zagadnień, jak teoria prawdopodobieństwa, problematyka pewności i niepewności, dogmatyzmu i sceptycyzmu. Przypadek ma nie tylko swoją matematyczną stronę, pozwalającą na obliczenie prawdopodobieństwa jego wystąpienia, ale i egzystencjalną. Temu zagadnieniu poświęcony jest kolejny fragment tekstu. Postawiona tu została teza, że starania ujarzmienia przypadku są wyrazem prób wyrugowania elementu kontyngencjonalnego z myśli ludzkiej i oznaką dążenia do osiągnięcia absolutnego punktu widzenia. W ostatniej części artykułu została z kolei sformułowana i omówiona teza głosząca, że relatywizm jako kierunek filozoficzny udziela nam najlepszych narzędzi interpretacji fenomenu przypadku. W najmniejszym stopniu przekształcają one jego charakter i naturę.
Źródło:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2016, 36, 2; 221-239
0137-3420
Pojawia się w:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sanc Iti CIty or Commodity ? Nature as interpreted by American counterculture
Świętość czy Towar? Natura w interpretacji Amerykańskiej kontrkultury
Autorzy:
Dorobek, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/540658.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku
Tematy:
transcendentalism
harmony
paradise
beaters
hippies
bohemia
alienation
scepticism
existentialism
transcendentalizm
harmonia
raj
beatnicy
hipisi
cyganeria
alienacja
sceptycyzm
egzystencjalizm
Opis:
At first, earlier ideas of the relationship between man and nature within the American culture are concisely restated: above all, the transcendentalist view upon this relationship, expressed by Emerson and Thoreau, and then basically questioned from the perspective of existential alienation or cognitive skepticism (Poe, Dickinson, Crane). Then, American counterculture, in the literary/artistic sense represented by the Beats and later by the Hippies, is presented, both in its unfortunate attempt at returning to Emerson’s concept of divine harmony between man and nature and in its literary/artistic representatives being alienated in the “disenchanted world” of the mid-20th century America (see at least by Kerouac’s Big Sur or Easy Rider, a classic film of the Hippie era). Eventually, an analogy is suggested between Kerouac and his Polish acolyte, Edward Stachura (chronologically belonging to the Hippie generation), who showed in his writings hypersensitive individuals, fatally alienated both from nature and humanity – which, ultimately, was hardly the case with the Beats or their Hippie followers.
Na początku dokonano skrótowej rekapitulacji historycznych poglądów na temat natury w literaturze i kulturze USA, ze szczególnym naciskiem na poglądy transcendentalistów amerykańskich (Emerson, Thoreau), później zakwestionowane z perspektywy, romantycznego dekadentyzmu, naturalizmu czy też egzystencjalizmu i właściwego mu sceptycyzmu poznawczego (Poe, Dickinson, Crane). W części zasadniczej ukazano amerykańską kontrkulturę XX wieku – w sensie artystycznym i literackim reprezentowaną najpierw przez beatników, a później przez hipisów – niezdolną do powrotu do Emersonowskiej koncepcji boskiej harmonii między człowiekiem i naturą oraz dramatycznie wyalienowaną w “odczarowanym świecie” cywilizacji amerykańskiej połowy XX wieku (patrz powieść Kerouaca Big Sur albo Easy Rider, sztandarowy film epoki hipisowskiej), Pod koniec zarysowano analogię między Kerouacem a jego polskim wyznawcą Edwardem Stachurą, należącym raczej do pokolenia hipisowskiego – akcentując zarazem wymowne różnice między nimi.
Źródło:
Społeczeństwo. Edukacja. Język; 2016, 4; 9 - 19
2353-1266
2449-7983
Pojawia się w:
Społeczeństwo. Edukacja. Język
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 28

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies